-
41 hoce
hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.(α).With subst.:(β).hic homo sanus non est,
Plaut. Am. 1, 1, 246:rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,
id. Bacch. 1, 1, 53:quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,
Cic. Rep. 1, 17:genus hoc,
id. ib. 1, 25:hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,
id. ib. 1, 19; cf.:quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,
id. ib. 1, 1:his libris,
id. ib. 1, 7:hae feriae,
id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:hoc otio,
id. ib. 9 fin.:haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,
id. ib. 1, 10:ad haec cituma,
id. ib. 1, 21:hic vir,
Liv. 7, 39, 12.—Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):B.hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,
Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,
id. ib. 1, 21 fin.:hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,
Plaut. Am. 1, 1, 87:docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,
Cic. Rep. 1, 15:dixerat hoc ille, cum, etc.,
id. ib. 1, 12:haec Scipio cum dixisset,
id. ib. 1, 11:haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,
id. ib. 1, 7.—More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);C.and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,
Ter. And. 2, 3, 17:eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,
Plaut. Capt. prol. 10; so,hujusce,
id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,
Cic. Div. in Caecil. 14, 47:hisce homines ubi habitent,
Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,hisce,
id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:haec aedes,
Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,
id. Aul. 3, 5, 58:haec (puellae),
Ter. Eun. 3, 5, 34:haec sententiae,
Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:aliut posticum harunce aedium,
Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:harunc aedium,
id. Most. 2, 1, 57:sine opera tua nihil di horunc facere possunt,
id. Cist. 1, 1, 53:horunc,
id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:cedo signum, si harunc Baccharum es,
Plaut. Mil. 4, 2, 25:harunc aedium,
id. Merc. 5, 1, 3:hisce ego Placidum ted hodie reddam,
id. Curc. 5, 3, 48; cf.:quid dicam hisce, incertus sum,
Ter. Hec. 3, 4, 36:tu ab hisce rebus animum avoca,
Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,hisce,
Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,hosce,
id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:apud hasce aedes,
Plaut. Am. 1, 1, 194; so,hasce,
id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—With the interrog. particle: hicin' Achilles est?
Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,hicinest?
id. Pers. 5, 2, 49; cf.:hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?
Cic. Mil. 38, 104 et saep.:haecine,
Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:huncine hominem,
Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!
Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?
Plaut. Bacch. 3, 3, 43:o Juppiter, hoscine mores!
Ter. Ad. 4, 7, 40:hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,
Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;so in the shorter form, hicne,
Cic. Rosc. Am. 48, 141:ex hocne equo,
id. Fat. 3, 5:cum hocne,
id. Att. 9, 7, 3:ex hacne natura,
id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,
Inscr. Orell. 5; cf.:HVIVSQ. LOCI,
id. ib. 1580; 2300;and HOIVSQVE AEDIS ERGO,
id. ib. 2488.—With other pronouns:D.hos eosdem motus perturbationes dixerimus,
Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:cum idem hoc visum diceretur,
id. Rep. 1, 14:hoc idem fit in reliquis civitatibus,
Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,
Caes. B. G. 7, 17 fin.:haec eadem genera,
Quint. 6, 3, 54:hoc ipsum civile jus,
Cic. Rep. 1, 2:sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,
Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:ad hunc eum ipsum,
Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:idem hoc ipsum,
id. Tusc. 5, 9, 26:huic illi legato,
id. Fl. 22, 52:hunc illum fatis Portendi generum,
Verg. A. 7, 255; cf.:hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,
Cic. Tusc. 3, 15, 31:hic est ille status quantitatis,
Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:hujus istius facti stultitia,
Cic. Rab. Post. 9, 24:ista haec epigrammata,
Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:callidum quendam hunc,
Cic. de Or. 1, 50, 218.—Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):2.ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,
Cic. Inv. 2, 16, 50:in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,
id. Rep. 1, 1:si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,
Quint. 7, 2, 30:cum hic testamento, ille proximitate nitatur,
id. 3, 6, 95:in his judicem sibi, in illis alii credere,
id. 5, 7, 33:haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,
id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,
Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,
id. Ac. 2, 33, 105:si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,
id. Inv. 2, 41, 121:has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,
id. Ac. 2, 42, 130:Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,
this... that, id. Fam. 9, 16, 4:ego hoc dico. adversarius hoc,
Quint. 4, 4, 8:vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,
Verg. A. 6, 621 sq.:hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,
Tac. A. 14, 8:quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,
Quint. 6, 1, 3 sq.:interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?
id. 7, 3, 9:alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,
Cic. Rosc. Am. 6, 17:occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,
Ov. M. 1, 293.—Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:E.hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,
id. Fin. 4, 4, 10:hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,
Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,
the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,
Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—In the neutr. sing. subst., with gen.:F.quid hoc hominist?
Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:quid hoc morbi est?
id. ib. 2, 1, 19:quid hoc est negoti?
id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:hoc fructi pro labore ab his fero,
id. Ad. 5, 4, 16:edormiscam hoc villi,
id. ib. 5, 2, 11:hoc commodi est, quod, etc.,
Cic. Rosc. Am. 32, 91:hoc copiarum in Hispanias portatum est,
Liv. 42, 18, 7:hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,
id. 5, 2, 8:hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,
id. 3, 25, 4:hoc consilii,
id. 5, 39, 6:hoc solacii,
id. 30, 13, 13:hoc noctis,
Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):G.eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,
there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:lucet hoc,
Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:H.hic homost omnium hominum praecipuos,
Plaut. Trin. 5, 1, 1:hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,
Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,huic homini, i. q. mihi,
Plaut. Ep. 1, 2, 38:hic homo, i. q. ego,
id. Curc. 2, 1, 33:hunc hominem, i. q. me,
Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:vin' tu huic seni auscultare?
Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:haec res,
my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:hunc in collum,
my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—With reference to time, of this time, now present, actual, this:II.cena hac annona est sine sacris hereditas,
in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,
Liv. 3, 20:his temporibus,
Cic. Fam. 13, 77, 1:M. Cato, hujus nostri Catonis pater,
id. Off. 3, 16, 66; cf.:si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,
Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,
the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:ne horum quidem magnificentia operum,
Liv. 1, 55 fin.;very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,
Plin. 14, 22, 28, § 143:ante hos sex menses,
Phaedr. 1, 1, 10:ante hoc triduum,
Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).(α).With relat. clause:(β).Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,
Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,
Cic. Rep. 1, 2:neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,
id. ib. 1, 22:non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,
id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?
Plaut. Am. 1, 1, 136:unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,
Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:haec quae sunt in hoc genere,
id. ib. 1, 11:mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,
id. ib. 1, 13:hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,
id. ib. 1, 14;1, 16: in his libris, quos legistis,
id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:quam quisque norit artem, in hac se exerceat,
id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,
Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,
Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,
id. Att. 13, 36 fin.; cf.:is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,
Quint. 1, 2, 30:hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,
Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,
Quint. 9, 2, 41.—With acc. and inf.:(γ).erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,
Cic. Rep. 1, 16:sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,
id. ib. 2, 3:hoc tantum admiror, Flavum, etc.,
Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,
Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,
Plaut. Am. 1, 1, 48:ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,
Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—With quod or quia:(δ).maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,
Cic. Rep. 1, 6:quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,
id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,
id. 12, 9, 6:nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,
in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,
id. 9, 2, 53:hoc ipso, quod,
id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,
Caes. B. G. 1, 2, 3:hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,
id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,
id. 6, 2, 36:hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,
Plaut. Rud. 2, 3, 57:quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,
Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,
Quint. 10, 1, 15.—With ut or ne:B.nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,
Plaut. Am. prol. 64; cf.:hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,
id. ib. 81:atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,
id. Ps. 2, 3, 19:nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,
Cic. Rep. 1, 24:neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,
id. ib. 1, 4;for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,
id. ib. 6, 15:quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,
id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,
Quint. 8 praef. § 6; cf.:habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,
id. 11, 2, 51; so,in hoc, ut,
id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,in hoc scilicet, ne suspectus his foret,
Vell. 2, 41 fin. —Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:C.in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,
Cic. Div. in Caecil. 4, 11:quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,
id. Caecin. 7, 19; 34, 100:cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,
id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,
id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,
Cic. Mil. 9, 24:at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,
id. Phil. 2, 28, 70.—Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:III.hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?
Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,Advv.1.hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:2. I.nunc hac An illac eam, incerta sum consili,
id. Rud. 1, 3, 30:plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,
Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:hac illac circumcursa,
id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:sequere hac, reducam te ubi fuisti,
this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:sequere hac me intus ad Glycerium nunc,
Ter. And. 5, 6, 14:sequere me ergo hac intro,
id. Ad. 4, 3, 18:i hac mecum intro,
Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,
Cic. Leg. 1, 4, 14:ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,
Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,
Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:utrum hacin feriam an ab laeva latus?
Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —In space.A.Lit.:B.hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,
Plaut. Capt. prol. 1 sq.:ego jam dudum hic adsum,
Ter. Eun. 4, 6, 5:quem praestolare hic ante ostium?
id. ib. 5, 6, 5:hic propter hunc adsiste,
id. Ad. 2, 1, 15:hic tui omnes valent,
Cic. Fam. 6, 20, 3:non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,
id. Verr. 2, 5, 55, § 143:mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,
Ov. M. 1, 319:hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,
Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:hicine,
id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:facile hic plus mali est, quam illic boni,
Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:hic segetes, illic veniunt felicius uvae,
Verg. G. 1, 54:hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,
Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:hic proxume viciniae,
in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:modo vidi virginem hic viciniae miseram,
Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:II.hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,
Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,
id. Arch. 4, 8; cf.:hic vos dubitabitis, judices,
id. Verr. 2, 2, 44, § 109:hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,
id. de Imp. Pomp. 13, 39:hic jam plura non dicam,
id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,
Ter. And. 4, 1, 14:ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,
Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,
Vell. 2, 49, 3.—Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:3.hic reddes omnia,
Ter. And. 2, 3, 15:hic ego quid praedicem?
Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:hic cum uterque me intueretur,
id. Fin. 2, 1, 1; so,hic cum,
id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,
Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,
Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;hic Scipio, etc.,
Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.— -
42 solutum
solvo, solvi, solutum, 3, v. a. ( perf. soluit, trisyll., Cat. 2, 13:I. A.soluisse,
Tib. 4, 5, 16) [for se-luo; cf. socors for se-cords], to loosen an object from any thing, to release or to loose, remove any thing which binds or restrains another.In a corporeal sense.1.Outwardly, to release.a.From fetters or custody, to free, set free, release; absol.:b.solvite istas,
i. e. from fetters, Plaut. Truc. 4, 3, 64:solvite istum,
id. Mil. 5, 32:numquam, nisi me orassis, solves,
id. Ep. 5, 2, 62:jube solvi (eum),
Ter. And. 5, 4, 52:ad palum adligati repente soluti sunt,
Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11:ut vincti solvantur,
id. ib. 2, 5, 6, §12: qui in compedibus corporis semper fuerunt, etiam cum soluti sunt, tardius ingrediuntur,
id. Tusc. 1, 31, 75:ita nexi soluti (sunt),
Liv. 8, 28, 9:solvite me, pueri,
Verg. E. 6, 24:fore ut brevi solveretur,
Suet. Vesp. 5; id. Tib. 65; id. Vit. 12.—With abl.:canis solutus catena,
Phaedr. 3, 7, 20. — Transf., from the fetter of frost:solutis amnibus (i. e. frigoris vinculo),
Stat. Th. 5, 15:terrae quem (florem) ferunt solutae,
Hor. C. 1, 4, 10.—From reins, ties, bands, etc.: solve senescentem equum, from the rein, i. e. dismiss him from service, Hor. Ep. 1, 1, 8:c.solverat sol equos,
unhitched, Stat. Th. 3, 407: currum solvere (i. e. ab equis, poet. for equos a curru), Sen. Thyest. 794: solvere epistulam, i. e. from the string by which it was tied (= to open), Nep. Hann. 11, 3:et tibi sollicita solvitur illa (epistula) manu,
Ov. Tr. 5, 2, 2:et jacet in gremio charta soluta meo,
id. H. 11, 4:praecepit suis ne sarcinas solverent, aut onera deponerent,
Front. Strat. 1, 5, 3.—So of garments and sails, to unfurl, unfold: cum tunica soluta inambularet, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Front. Strat. 4, 1, 26:soluta toga,
Quint. 11, 3, 147:vela solvere,
Verg. A. 4, 574.—From any fastening (mostly poet. and post-Aug. prose), to detach from; constr. absol., or with ab or de, and abl.:d.Caucasia solvet de rupe Promethei bracchia,
Prop. 2, 1, 69:fraxinus solvitur,
from the ground, Stat. Th. 9, 498:ceciditque soluta pinus,
id. ib. 9, 409; cf.:pinus radice soluta, deficit,
id. S. 5, 1, 152:solutis radicibus arbusta procumbunt,
Sen. Q. N. 3, 27, 5:accepi epistulam quam, ut scribis, ancora soluta de phaselo dedisti, i. e. a litore,
detached, Cic. Att. 1, 13, 1 B. and K. (al. sublata;but soluta is perh. an error of Cic. in the use of a technical term, v Orell. ad loc.).—In the same sense: solvere retinacula classis,
Ov. M. 15, 696; 8, 102:querno solvunt de stipite funem,
id. F. 4, 333:fune soluto Currit in immensum carina,
id. Am. 2, 11, 23:curvo solves viscera cultro (i. e. de corpore ferarum),
Sen. Hippol. 53.—Of rain disengaged from the clouds:imber caelesti nube solutus,
Ov. A. A. 2, 237: (Lunam) imperfecta vi solvere tantum umorem, disengage only the moisture, i. e. from the earth:cum solis radii absumant,
Plin. 2, 9, 6, § 45:solutum a latere pugionem,
detached from his side, Suet. Vit. 15.—Esp., of ships: navem solvere, to free a ship from the land, i. e. to set sail, weigh anchor, leave land, depart.(α).With acc. alone:(β).eisce confectis navem solvimus,
Plaut. Merc. 1, 1, 91:navim cupimus solvere,
id. Mil. 4, 7, 17:naves solvit,
Caes. B. G. 4, 36; 5, 8; id. B. C. 1, 28; 3, 14; 3, 26;3, 102: primis tenebris solvit navem,
Liv. 45, 6:postero die solvere naves (jussi),
id. 29, 25 fin.; Nep. Hann. 8, 2:classem solvere,
Liv. 45, 41; Prop. 3, 7 (4, 6), 23.—With ab and abl.:(γ).navis a terra solverunt,
Caes. B. C. 3, 101:quinto inde die quam ab Corintho solverit naves,
Liv. 31, 7 med.:solvunt a litore puppes,
Luc. 2, 649.—With ex and abl.:(δ).nam noctu hac soluta est navis nostra e portu Persico,
Plaut. Am. 1, 1, 259:interea e portu nostra navis solvitur,
id. Bacch. 2, 3, 54.—With abl.:(ε).complures mercatores Alexandria solvisse,
Cic. Off. 3, 12, 50:portu solventibus,
id. Mur. 2, 4.—Absol. (sc. navem or naves):(ζ).tertia fere vigilia solvit,
Caes. B. G. 4, 23:nos eo die cenati solvimus,
Cic. Fam. 16, 9, 2:altero die quam a Brundusio solvit,
Liv. 31, 14 init.:qui inde solverant,
Val. Max. 1, 7, 3:solvi mare languido,
Sen. Ep. 53, 1:fortasse etiam ventis minantibus solves,
id. Ben. 2, 35, 5:non eadem est his et illis causa solvendi,
making sea-voyages, id. Q. N. 5, 18, 16.—With navis, etc., as subj., to leave the land (sc. se a litore):(η).naves XVIII. ex superiore portu solverunt,
Caes. B. G. 4, 28; and by another change of construction: solvimus oram, we freed the shore, i.e. from the ship, Quint. 4, 2, 41; id. Ep. ad Tryph. 3.—Poet. usages:e.de litore puppis solvit iter,
clears the voyage, Stat. S. 5, 1, 243:nec tibi Tyrrhena solvatur funis harena,
Prop. 1, 8, 11 (cf.: retinacula solvere, c. supra).—Of secretions from the body ( poet. and in post-Aug. prose):2.tempore eo quo menstrua solvit,
Lucr. 6, 706:cruor solvitur,
Stat. Th. 9, 530:lacrimas solvere,
id. Achill. 2, 256:solutis lacrimis,
Claud. Ruf. 2, 258; so,partus solvere,
to bear, bring forth, be delivered of offspring, Ov. F. 3, 258; Stat. Th. 5, 461; Plin. 28, 3, 6, § 33; 32, 1, 1, § 6.—To loosen an object from that which holds it together, to break up, part, dissolve, disperse, divide, take apart, scatter.a.In gen.:b.omne colligatum solvi potest,
Cic. Fin. 11.—Of structures ( poet. and in post-Aug. prose):c.solvere naves et rursus conjungere,
Curt. 8, 10, 3:solvere quassatae parcite membra ratis,
Ov. Tr. 1, 2, 2:dubitavit an solveret pontem,
Curt. 4, 16, 8:solvere pontem,
Tac. A. 1, 69:si pons solutus sit,
Dig. 2, 11, 2, § 7:solutus pons tempestatibus,
Just. 2, 13, 9:currum (solis) solutum,
Manil. 1, 740.—Of woven stuff:d.solvens texta,
Prop. 2, 9, 6.—Of mountains:e.utrimque montes solvit (Hercules),
Sen. Herc. Fur. 237:tridente Neptunus montem solvit,
id. Agam. 553.—Of the neck:f.soluta cervix silicis impulsu,
broken, Sen. Troad. 1119.—Of a comet:g.momentum quo cometes solutus et in duas partes redactus est,
Sen. Q. N. 7, 16, 3.—Of the hair, to loosen, untie, let fall:h.solve capillos,
Ov. Am. 3, 9, 3:crinem,
id. A. A. 3, 784; id. M. 11, 682; 13, 584; Prop. 2, 15 (3, 7), 46:comas casside,
Ov. F. 3, 2; cf. id. ib. 4, 854.—Of the earth (so mostly P. a., q. v. infra;3.post-Aug.): ita in terrae corpore evenit ut partes ejus vetustate solvantur, solutae cadant,
Sen. Q. N. 6, 10, 2:ubi montis latus nova ventis solvit hiems,
Stat. Th. 7, 745. —To dissolve; pass., to be dissolved, changed, to pass over into ( poet. and postclass. for dissolvere, or transire in); constr. absol., or with in and acc.(α).Of a change into air or gas:(β).calor mobiliter solvens, differt primordia vini,
dissolving, parts the molecules of the wine, Lucr. 6, 235:nam materiai copia ferretur per inane soluta,
id. 1, 1018; so id. 1, 1103:ita fatus in aera rursus solvitur,
Stat. Th. 5, 285;nec in aera solvi Passa, recentem animam caelestibus intulit astris,
Ov. M. 15, 845.—Into a liquid, to melt:(γ).saepe terra in tabem solvitur,
Sen. Q. N. 3, 15, 7:terram quam diximus esse mutabilem et solvi in umorem,
id. ib. 3, 29, 4:nullum tellus se solvit in amnem,
Luc. 2, 408; ipsum in conubia terrae Aethera, cum pluviis rarescunt nubila, solvo, dissolve into the embrace of the earth, i. e. change into rain, Stat. S. 1, 2, 186:ex Aethiopiae jugis solutas nives ad Nilum decurrere,
Sen. Q. N. 4, 2, 17; so,nivem solvere,
id. ib. 4, 5, 2; Ov. Am. 3, 6, 93; Sen. Herc. Oet. 729:rigor auri solvitur aestu,
Lucr. 1, 493:ferrum calidi solvant camini,
Manil. 4, 250:cerae igne solutae,
Ov. A. A. 2, 47:Iris cum vino triduo non solvitur,
Plin. 21, 20, 83, § 142:(herba) quinto die solvitur,
id. 26, 14, 88, § 148.—Of putrefaction:(δ).(vitulo) per integram solvuntur viscera pellem,
Verg. G. 4, 302.—Of change in general:(ε).inque novas abiit massa soluta domos,
Ov. F. 1, 108:repentino crementur incendio, atque ex tanta varietate solvantur atque eant in unum omnia (sc. all the heavenly bodies),
Sen. Ben. 6, 22.—Of expansion by heat:(ζ). (η).(uva) cum modo frigoribus premitur, modo solvitur aestu,
Ov. A. A. 2, 317.—Solvi in, to pass into, become:4.in cacumine (herbae) capitula purpurea quae solvantur in lanugines,
Plin. 27, 8, 39, § 61.—Of a wave:donec in planitiem immotarum aquarum solvatur,
disappears in, Sen. Q. N. 1, 2, 2:postremi (equi) solvuntur in aequora pisces (= solvuntur in pisces),
Stat. Th. 2, 47: lumina in lacrimas solventur, stream with tears. —Hence, solvere, causative, to make pass over, to make vanish in: circulum in pulverem, in quo descriptus est, solvere, Sen. Ep. 74, 27: soluti agri, the boundaries of which are effaced, Sic. Fl. Cond. Agr. p. 3 Goes.—To consume, to destroy, dissolve:B.solvere orbes,
Manil. 1, 497:ni calor et ventus... interemant sensum diductaque solvant (i.e. sensum),
Lucr. 3, 287:(Cato) ferrei prope corporis animique, quem ne senectus quidem, quae solvit omnia, fregerit,
Liv. 39, 40, 11:si (cometae) sunt purus ignis... nec illos conversio mundi solvit,
Sen. Q. N. 7, 2, 2:(turbo) ab eo motu, qui universum trahit, solveretur,
id. ib. 7, 9, 4:tabes solvit corpora,
Luc. 6, 18; 7, 809:nec solum silvas, sed saxa ingentia solvit (ignis),
id. 3, 506:ne tegat functos humus, ne solvat ignis,
Sen. Thyest. 750.—So, vitam solvere, to extinguish life, esp. of gradual or easy death:solvas potius (vitam), quam abrumpas, dummodo, si alia solvendi ratio non erit, vel abrumpas,
Sen. Ep. 22, 3:hanc mihi solvite vitam,
Prop. 2, 9, 39.—Trop.1.To free, release, loose, emancipate, set free; constr. absol., with abl. or ab and abl.; rarely with gen.a.From the body, etc.:b.teque isto corpore solvo,
Verg. A. 4, 703:soluta corpore anima,
Quint. 5, 14, 13:qui solutas vinculis animas recipit,
Sen. Cons. 28, 8: si animus somno relaxatus solute (i. e. free from the shackles of the body) moveatur ac libere, Cic. Div. 2, 48, 100:vocem solvere,
to set free the voice, to speak, Stat. S. 3, 1; Sen. Thyest. 682; so, responsa solve (pregn. = utter and disclose), Sen. Oedip. 292:suspiria solvit,
Stat. Th. 11, 604:solvat turba jocos,
Sen. Med. 114:solutos Qui captat risus hominum (= quem juvat risus hominum solvere),
Hor. S. 1, 4, 83:Ausonii... versibus incomptis ludunt risuque soluto,
unrestrained, free, Verg. G. 2, 386.—Of members or parts of the body: linguam solvere, to unfetter the tongue (sc. vinculis oris), to give flow to words:c.linguam (Juno) ad jurgia solvit,
Ov. M. 3, 261:lingua devincta nec in motus varios soluta,
Sen. Ira, 1, 3, 7:ut quisque contemptissimus est, ita linguae solutissimae est,
id. Const. 11, 3:(fama) innumeras solvit in praeconia linguas,
Luc. 1, 472. —Solvere bracchia, poet., to unfetter the arms, i. e. to move them:magna difficili solventem bracchia motu,
Stat. Achill. 1, 604; cf.of the free motions of animals: columbae soluto volatu multum velociores,
unrestrained flight, Plin. 10, 36, 52, § 108.—From obligations and debts:d.solvit me debito,
Sen. Ben. 6, 4, 1:an nos debito solverit,
id. Ep. 81, 3:ut religione civitas solvatur,
Cic. Caecin. 34, 98; Liv. 7, 3, 9:te decem tauri... Me tener solvet vitulus (sc. religione),
Hor. C. 4, 2, 54.—So from a military oath:hoc si impetro, solvo vos jurejurando,
Just. 14, 4, 7.—Sacramento or militia solvere, to dismiss a soldier from service:sacramento solvi,
Tac. A. 16, 13:cum quis propter delictum sacramento solvitur,
Dig. 49, 16, 13:militia solvere,
Tac. A. 1, 44.— Munere (publico) solvere, to exempt from public duties:ut Ilienses publico munere solverentur,
Tac. A. 12, 58.—With obj. inf.:ut manere solveretur,
that he should be excused from the duty of remaining, Tac. A. 3, 29.—From guilt and sin, to acquit, absolve, cleanse (cf. absolvere, to acquit of crime):e.si ille huic (insidias fecerit), ut scelere solvamur,
be held guiltless, Cic. Mil. 12, 31:atque hunc ille summus vir scelere solutum periculo liberavit,
id. ib. 4, 9:sit capitis damno Roma soluta mei,
Ov. F. 6, 452:ipsum quoque Pelea Phoci Caede per Haemonias solvit Acastus aquas,
id. ib. 2, 40:Helenen ego crimine solvo,
id. A. A. 2, 371:quid crimine solvis Germanum?
Stat. Th. 11, 379:solutam caede Gradivus manum restituit armis,
Sen. Herc. Fur. 1342. —From feelings, etc.:f.quae eos qui quaesissent cura et negotio solverent,
Cic. Rep. 1, 18, 30:cum ego vos solvi curis ceteris,
Ter. Hec. 2, 1, 33:senatus cura belli solutus,
Plin. 22, 3, 4, § 7:pectus linquunt cura solutum,
Lucr. 2, 45:his terroribus ab Epicuro soluti et in libertatem vindicati,
Cic. N. D. 1, 20, 56:soluti metu,
Liv. 41, 14 init.; 27, 51:solvent formidine terras,
Verg. E. 4, 14:solve metu patriam,
Prop. 4 (5), 6, 41:metu belli Scythas solvit,
Just. 9, 2, 2; so id. 14, 2, 5:haec est Vita solutorum misera ambitione,
Hor. S. 1, 6, 129:soluti a cupiditatibus,
Cic. Agr. 1, 9, 27:his concitationibus quem vacuum, solutum, liberum videris,
id. Tusc. 5, 15, 43: et tu solve me dementia, [p. 1726] Hor. Epod. 17, 43:longo luctu,
Verg. A. 2, 26:tristem juventam solve (i. e. juventam tristitia),
Sen. Hippol. 450:solvite tantis animum monstris, solvite, superi,
id. Herc. Fur. 1063:Quis te solvere Thessalis Magus venenis poterit?
Hor. C. 1, 27, 21. — Poet.:solvit animis miracula (for animos miraculis),
the soul from superstition, Manil. 1, 103.—And of animals:rabie tigrim,
Manil. 5, 707.— Absol.:ut ad praecepta quae damus possit ire animus, solvendus est (i. e. perturbationibus),
Sen. Ep. 95, 38:calices, quem non fecere contracta in paupertate solutum?
i. e. from cares, Hor. Ep. 1, 5, 20:solvite animos,
Manil. 4, 12.—With in:vix haec in munera solvo animum,
i. e. free it from passions and so make it fit for these duties, Stat. S. 5, 3, 33.—From sleep, very rare:g.ego somno solutus sum,
awoke, Cic. Rep. 6, 26, 29 (cf.: somno solvi, to be overwhelmed by sleep, 2. b, g infra).—From labor, business, etc.:h.volucres videmus... solutas opere volitare,
Cic. Or. 2, 6, 23:solutus onere regio, regni bonis fruor,
Sen. Oedip. 685.— Poet.:Romulus excubias decrevit in otia solvi,
to be relieved from guard and enjoy leisure, Prop. 4 (5), 4, 79.—From rigidity, austerity, stiffness, etc., to relax, smooth, unbend, quiet, soothe ( poet. and in post-Aug. prose):k.frontem solvere disce,
Mart. 14, 183:saltem ora trucesque solve genas,
Stat. Th. 11, 373:solvit feros tunc ipse rictus,
Sen. Herc. Fur. 797.— Poet.:solvatur fronte senectus = frons senectute (i. e. rugis), solvatur,
be cleared, Hor. Epod. 13, 5:vultum risu solvit,
relieves, Val. Max. 4, 3, 5:risum judicis movendo, et illos tristes affectus solvit, et animum renovat,
Quint. 6, 3, 1; so,solvere judicem,
unbend, excite his laughter, id. 11, 3, 3:solvere qui (potui) Curios Fabriciosque graves (sc. risu),
Mart. 9, 28 (29), 4:ut tamen arctum Solveret hospitiis animum,
Hor. S. 2, 6, 83:cujus non contractum sollicitudine animum illius argutiae solvant?
Sen. Cons. Helv. 18, 5.— Transf., pregn.:solventur risu tabulae,
i. e. the austerity of the judge will be relaxed by laughter, and the complaint dismissed, Hor. S. 2, 1, 86.—Imitated:quia si aliquid omiserimus, cum risu quoque tota res solvitur,
Quint. 5, 10, 67.—From any cause of restraint.(α).To release from siege:(β).Bassanitas obsidione solvere,
Liv. 44, 30:patriam obsidione solvere,
Val. Max. 3, 2, 2. —From moral restraints:l.hic palam cupiditates suas solvit,
gave vent to, Curt. 6, 6, 1; v. also P. a., B. 7. infra.—From laws and rules: legibus solvere.(α).To exempt from laws, i. e. by privilege:(β).Vopiscus, qui ex aedilitate consulatum petit, solvatur legibus,
Cic. Phil. 11, 5, 11:cur M. Brutus legibus est solutus, si, etc.,
id. ib. 2, 13, 31:ut interea magistratus reliquos, legibus omnibus soluti, petere possetis,
id. Agr. 2, 36, 99:Lurco, tribunus plebis, solutus est (et lege Aelia et Furia),
id. Att. 1, 16, 13:solvatne legibus Scipionem,
Auct. Her. 3, 2, 2:petente Flacco ut legibus solverentur,
Liv. 31, 50, 8:Scipio legibus solutus est,
id. Epit. 56:Licet enim, inquiunt, legibus soluti sumus, attamen legibus vivimus,
Just. Inst. 2, 17, 8; cf.:ut munere vigintiviratus solveretur,
Tac. A. 3, 29.— Transf., of the laws of nature, etc.:(aestus) illo tempore, solutus legibus, sine modo fertur,
Sen. Q. N. 3, 28, 6:solus (sapiens) generis humani legibus solvitur,
id. Brev. Vit. 15, 5:nec leti lege solutas,
Lucr. 3, 687:nec solvo Rutulos (i. e. legibus fati),
Verg. A. 10, 111.— With gen. (cf. libero), perh. only in phrase testamenti solvere, to release from a testamentary disposition:et is per aes et libram heredes testamenti solveret,
Cic. Leg. 2, 20, 51; 2, 21, 53 (less prop. testamenti is taken as attribute of heredes); cf. Gai. Inst. 3, 175, and Hor. C. 3, 17, 16, P. a., B. 5. fin. infra.—Legibus solutus, not subject to, released from:2. (α).reus Postumus est ea lege... solutus ac liber,
i. e. the law does not apply to him, Cic. Rab. Post. 5, 12:soluti (lege Julia) huc convenistis, ne constricti discedatis cavete,
id. ib. 7, 18.—Of other laws:solutus Legibus insanis,
Hor. S. 2, 6, 68:quae sedes expectent animam solutam legibus servitutis humanae,
Sen. Ep. 65, 20.— Transf., of things: soluta legibus scelera sunt, unrestrained by the laws, i. e. crimes are committed with impunity, Sen. Ben. 7, 27, 1.— Of the laws of versification: numerisque fertur Lege solutis, referring to dithyrambic measures, Hor. C. 4, 2, 12 (cf. P. a., B. 11. infra).—Of troops, ranks, etc.:(β).ubi ordines procursando solvissent,
Liv. 42, 65, 8:incomposito agmine, solutis ordinibus,
Curt. 8, 1, 5; so id. 8, 4, 6:agmina Diductis solvere choris,
Verg. A. 5, 581:solvit maniplos,
Juv. 8, 154:solvuntur laudata cohors,
Stat. Achill. 2, 167.—Hence, to separate armies engaged in battle:commissas acies ego possum solvere,
Prop. 4 (5), 4, 59.—Of banquets, assemblies, etc.:(γ).convivio soluto,
Liv. 40, 14 fin.:convivium solvit,
Curt. 8, 5, 24; 8, 6, 16:Quid cessas convivia solvere?
Ov. F. 6, 675:coetuque soluto Discedunt,
id. M. 13, 898.—Hence, urbem (Capuam) solutam ac debilitatam reliquerunt, disfranchised, Cic. Agr. 2, 33, 91.—Of the words in discourse, orationem or versum solvere, to break up a sentence or verse:3.(discant) versus primo solvere, mox mutatis verbis interpretari,
Quint. 1, 9, 2:quod cuique visum erit vehementer, dulciter, speciose dictum, solvat ac turbet,
id. 9, 4, 14:ut partes orationis sibi soluto versu desideret et pedum proprietates,
id. 1, 8, 13:non, ut si solvas Postquam discordia tetra, etc., invenias etiam disjecti membra poetae,
Hor. S. 1, 4, 60.—Implying a change for the worse.a.To relax, make effeminate, weaken, by ease, luxury, dissipation, etc. (post-Aug.):b.Hannibalem hiberna solverunt,
Sen. Ep. 51, 5:usque eo nimio delicati animi languore solvuntur,
Sen. Brev. Vit. 12, 6:infantiam statim deliciis solvimus,
Quint. 1, 2, 6:solutus luxu,
id. 3, 8, 28; so Tac. A. 11, 31.—With in and acc.:soluti in luxum,
Tac. H. 2, 99:in lasciviam,
id. ib. 3, 38.— Transf.: versum solvere, to deprive a verse of its proper rhythm:si quinque continuos dactylos confundas solveris versum,
Quint. 9, 4, 49.—To make torpid by removing sensation.(α).To relax, benumb the limbs or body;(β).as by narcotics, terror, sickness, exhaustion: multaque praeterea languentia membra per artus solvunt,
Lucr. 6, 798:ima Solvuntur latera,
Verg. G. 3, 523:solvi debilitate corporis,
paralyzed, Val. Max. 1, 7, 4:ut soluto labitur moriens gradu,
Sen. Hippol. 368.—In mal. part., Hor. Epod. 12, 8; cf. Verg. G. 3, 523.— Poet.:illum aget, penna metuente solvi, Fama superstes,
Hor. C. 2, 2, 7.—Of the mind:segnitia (oratoris) solvit animos,
wearies, Quint. 11, 3, 52:mentes solvere,
to make insane, Plin. 25, 3, 7, § 25.—By frost ( poet.):(γ).solvuntur illi frigore membra,
Verg. A. 12, 951; 1, 92.—By sleep ( poet. for sopio):(δ).homines volucresque ferasque Solverat alta quies,
Ov. M. 7, 186:corpora somnus Solverat,
id. ib. 10, 369:molli languore solutus,
id. ib. 11, 648;11, 612: altoque sopore solutum,
id. ib. 8, 817:somno vinoque solutos,
id. F. 2, 333; Verg. A. 9, 236:ut membra solvit sopor,
id. ib. 12, 867:non solvit pectora somnus,
Sen. Agam. 76.—With in:solvitur in somnos,
Verg. A. 4, 530.— Transf., of the sea:aequor longa ventorum pace solutum,
lulled to sleep, Stat. Th. 3, 255.—By death: solvi, to die ( poet. and in post-Aug. prose):4.ipse deus, simulatque volam, me solvet,
Hor. Ep. 1, 16, 78:corporibus quae senectus solvit,
Curt. 89, 32 (cf. A. 4. supra):(corpus) quam nullo negotio solvitur,
Sen. Q. N. 3, 27, 2:alius inter cenandum solutus est,
id. Ep. 66, 43:ubicumque arietaveris, solveris,
id. Cons. Marc. 11, 3:me fata maturo exitu facilique solvant,
Sen. Troad. 605:solvi inedia,
Petr. 111:sic morte quasi somno soluta est,
Flor. 2, 21, 11.—Hence,Of logical dissolution, to refute:b.non tradit Epicurus quomodo captiosa solvantur,
how fallacies are refuted, Cic. Fin. 1, 7, 22:argumentum solvere,
Quint. 2, 17, 34:solutum scies quod nobis opponitur,
Sen. Const. 12, 3.—To disperse, dispel, as of a cloud:II. A.deorum beneficia tempestiva ingentes minas interventu suo solventia,
Sen. Ben. 4, 4, 2.In a corporeal sense.1.In gen., to loose (weaker than rumpo;2.post-Aug.): effringere quam aperire, rumpere quam solvere putant robustius,
Quint. 2, 12, 1:qua convulsa tota operis colligatio solveretur,
Val. Max. 8, 14, 6:supera compage soluta,
Stat. Th. 8, 31.—To remove a fetter, bridle, etc.:3.nullo solvente catenas,
Ov. M. 3, 700: vincla jugis boum, Tib. 2, 1, 7:solvere frenum,
Phaedr. 1, 2, 3:loris solutis,
Ov. A. A. 1, 41.— Transf., of prisons:qui, solutis ergastulis, exercitus numerum implevit,
Liv. Ep. 56; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 13; 11, 13, 2.—Of frost:gelu solvitur,
it thaws, Tac. H. 1, 79:solvitur acris hiems,
Hor. C. 1, 4, 1.—Of clouds:facit igitur ventum resoluta nubes, quae plurimis modis solvitur,
Sen. Q. N. 5, 12, 5; 5, 12, 1.—Of the grasp of hands, fingers, etc.:Aeacides a corpore bracchia solvit,
looses his hold, Ov. M. 11, 246:indigno non solvit bracchia collo,
Stat. Th. 5, 217:digitis solutis abjecit jaculum,
id. ib. 8, 585.—To untie a string, cord, necklace, etc., slacken or unlock an enclosure, open a box, trunk, etc.:B.solve vidulum ergo,
Plaut. Rud. 4, 4, 98:eam solve cistulam,
id. Am. 2, 2, 151:solve zonam,
untie, id. Truc. 5, 62:solvisse jugalem ceston fertur,
Stat. Th. 5, 62:animai nodos a corpore solvit,
Lucr. 2, 950:nihil interest quomodo (nodi) solvantur,
Curt. 3, 1, 18:quid boni est, nodos operose solvere, quos ipse ut solveres feceris?
Sen. Ben. 5, 12, 2:solvere nodum,
Stat. Th. 11, 646:laqueum quem nec solvere possis, nec abrumpere,
Sen. Tranq. 10, 1:vix solvi duros a pectore nexus,
Ov. M. 9, 58:fasciam solve,
Sen. Ep. 80, 10:solutis fasciis,
Curt. 7, 6, 5:solvi fasciculum,
Cic. Att. 11, 9, 2:crinales vittas,
Verg. A. 7, 403:Parmenion vinculum epistulae solvens,
Curt. 7, 2, 25:equum empturus solvi jubes stratum,
Sen. Ep. 80, 9:redimicula solvite collo,
Ov. F. 4, 135:corollas de fronte,
Prop. 1, 3, 21:solvere portas,
Stat. Th. 3, 492:munimina valli,
id. ib. 12, 10:ille pharetram Solvit,
Ov. M. 5, 380.— Transf., of the veins as enclosures of the blood:solutis ac patefactis venis,
Sen. Q. N. 3, 15, 5:venam cultello solvere,
Col. 6, 14; cf.also: lychnis alvum solvit,
looses the bowels, Plin. 21, 26, 98, § 171; 21, 20, 83, § 140; Suet. Vesp. 24; Tac. A. 12, 67:ventrem,
Plin. 20, 8, 30, § 74.— Absol. (sc. alvum), Mart. 13, 29:stomachus solutus = venter solutus,
loose bowels, Petr. 117; Scrib. Comp. 92.—Trop., to slacken or remove a bond.1.Solvere aliquid (aliquod vinculum; cf. I. B. 1. supra).a.Of the mouth, etc., to open:b.talibus ora solvit verbis,
Ov. M. 15, 74; so id. ib. 1, 181; Tib. 4, 5, 14:ternis ululatibus ora Solvit,
Ov. M. 7, 191; 9, 427; id. Tr. 3, 11, 20; Stat. Achill. 1, 525:vix ora solvi patitur etiamnum timor,
Sen. Herc. Oet. 725; so,os promptius ac solutius,
Val. Max. 8, 7, ext. 1.— Transf., of an abyss:hic ora solvit Ditis invisi domus,
Sen. Herc. Fur. 664.—To remove, cancel; to destroy the force of a legal or moral obligation by expiration, death, etc.:c.si mors alterutrius interveniat, solvitur mandatum,
Gai. Inst. 3, 160:cum aliquis renunciaverit societati, societas solvitur,
id. ib. 3, 151; so id. ib. 3, 152:morte solvetur compromissum,
Dig. 4, 8, 27:soluto matrimonio,
ib. 24, 3, 2:solutum conjugium,
Juv. 9, 79:qui... conjugalia solvit,
Sen. Med. 144:nec conjugiale solutum Foedus in alitibus,
Ov. M. 11, 743:(sapiens) invitus beneficium per compensationem injuriae solvet,
cancel the obligation of a favor by the set-off of a wrong, Sen. Ep. 81, 17.—To efface guilt or wrong:d.magnis injuria poenis Solvitur,
Ov. F. 5, 304:solve nefas, dixit: solvit et ille nefas,
id. ib. 2, 44:culpa soluta mea est,
id. Tr. 4, 4, 10:neque tu verbis solves unquam quod mi re male feceris (i. e. injuriam),
Ter. Ad. 2, 1, 10.—Poenam solvere, to suffer punishment, i. e. to cancel the obligation of suffering, etc. (cf. 3. infra;e.less freq. than poenam persolvere, exsolvere): serae, sed justae tamen et debitae poenae solutae sunt,
Cic. Mil. 31, 85:capite poenas solvit,
Sall. J. 69, 4:meritas poenas solventem,
Curt. 6, 3, 14:poenarum solvendi tempus,
Lucr. 5, 1224:nunc solvo poenas,
Sen. Phoen. 172:hac manu poenas tibi solvam,
id. Hippol. 1177.—To remove, relieve, soothe affections, passions, etc.:f.atque animi curas e pectore solvat,
Lucr. 4, 908:curam metumque juvat Dulci Lyaeo solvere,
Hor. Epod. 9, 38:patrimonii cura solvatur,
Sen. Q. N. 3, praef. §2: Pyrrhus impetus sui terrore soluto,
Val. Max. 4, 3, 14:solvite corde metum,
Verg. A. 1, 562; so id. ib. 9, 90:solve metus animo,
Stat. Th. 2, 356:solvi pericula et metus narrant,
Plin. 11, 37, 52, § 140: neque adhuc Stheneleius iras Solverat Eurystheus, [p. 1727] Ov. M. 9, 274:hoc uno solvitur ira modo,
id. A. A. 2, 460:solvitque pudorem,
Verg. A. 4, 55.—Of sleep:g.quasi clamore solutus Sit sopor,
Ov. M. 3, 6, 30:nec verba, nec herbae audebunt longae somnum tibi solvere Lethes,
Luc. 6, 768; cf.:lassitudinem solvere,
Plin. 37, 10, 54, § 143. —Of any checks and barriers to motion, to remove.(α).To raise a siege:(β).solutam cernebat obsidionem,
Liv. 36, 10, 14:soluta obsidione,
id. 36, 31, 7:ad Locrorum solvendam obsidionem,
id. 27, 28, 17; cf. id. 37, 7, 7; 38, 5, 6; 42, 56 init.; 44, 13, 7; Curt. 4, 4, 1; Tac. A. 4, 24; 4, 73; Just. 9, 2, 10.—Of passions, etc., to remove restraint:(γ).cujus si talis animus est, solvamus nos ejus vincula, et claustra (i. e. irae) refringamus,
Liv. 36, 7, 13.—To overthrow, subvert a higher authority, etc.:h.quos (milites), soluto imperio, licentia corruperat,
Sall. J. 39, 5:imperia solvit qui tacet, jussus loqui,
Sen. Oedip. 525:sonipedes imperia solvunt,
id. Hippol. 1084; cf.:sanctitas fori ludis solvitur,
Quint. 11, 3, 58.—Of laws and customs, to abolish, violate:2.solvendarum legum id principium esse censebant (post-Aug. for dissolvendarum),
Curt. 10, 2, 5:solutae a se legis monitus,
Val. Max. 6, 5, ext. 4:cum plus quam ducentorum annorum morem solveremus,
Liv. 8, 4, 7:(Tarquinius) morem de omnibus senatum consulendi solvit,
id. 1, 49, 7:oportebat istum morem solvi,
Curt. 8, 8, 18.—Esp. with acc. of the bond, etc. (taking the place of the constr. I. B. 1. 2. 3. supra, when the abl. of separation is not admissible).a.To subvert discipline:b.disciplinam militarem solvisti,
Liv. 8, 7, 16:luxuria solutam disciplinam militarem esse,
id. 40, 1, 4:quod cum, ne disciplina solveretur, fecisset,
Front. Strat. 2, 12, 2.—Of strength, energy, attention, etc., to loosen, impair, weaken, scatter, disperse:c.nobilitas factione magis pollebat, plebis vis soluta atque dispersa,
Sall. J. 41, 6:patrios nervos externarum deliciarum contagione solvi et hebetari noluerunt,
Val. Max. 2, 6, 1:vires solvere,
Quint. 9, 4, 7:vis illa dicendi solvitur, et frigescit affectus,
Quint. 11, 3, 133.—Of affection, etc., to sever, dissolve, destroy:d.segnes nodum (amicitiae) solvere Gratiae,
Hor. C. 3, 21, 22;similarly: solvit (ille deus) amicos,
Prop. 2, 34 (3, 32), 5; so id. 2, 15 (3, 7), 26:hoc firmos solvit amores,
Ov. A. A. 2, 385:amores cantibus et herbis solvere,
Tib. 1, 2, 60.—Of sickness and hunger, to end, remove:e.vitex dicitur febres solvere,
Plin. 24, 9, 38, § 60:solvit jejunia granis,
Ov. F. 4, 607:quoniam jejunia virgo Solverat,
id. M. 5, 535; cf. Luc. 3, 282; so,famem,
Sen. Thyest. 64.—To delay:f.hi classis moras hac morte solvi rentur,
Sen. Troad. 1131.—Of darkness, to dispel:g.lux solverat umbras,
Stat. Th. 10, 390.—Of war, strife, etc., to compose, settle:h.aut solve bellum, mater, aut prima excipe,
Sen. Phoen. 406:electus formae certamina solvere pastor,
Stat. Achill. 2, 337:jurgia solvere,
Manil. 3, 115:contradictiones solvere,
Quint. 7, 1, 38.—Of difficulties, riddles, questions, ambiguities, etc., to solve, explain, remove:3.quia quaestionem solvere non posset,
Val. Max. 9, 12, ext. 3:aenigmata,
Quint. 8, 6, 53:omnes solvere posse quaestiones,
Suet. Gram. 11:haec ipsa, quae volvuntur ab illis, solvere malim et expandere,
Sen. Ep. 82, 20; id. Q. N. 7, 14, 1:unum tantum hoc solvendum est,
that one question, id. ib. 1, 7, 3:puta nunc me istuc non posse solvere,
id. Ep. 48, 6:carmina non intellecta Solverat,
Ov. M. 7, 760:triste carmen alitis solvi ferae,
Sen. Oedip. 102:nodos juris,
Juv. 8, 50:proponere aliquid quod solvat quaestionem,
Quint. 5, 10, 96:plurimas quaestiones illis probationibus solvi solere,
id. 1, 10, 49:quo solvitur quaestio supra tractata,
id. 3, 7, 3:ambiguitatem or amphiboliam,
id. 7, 2, 49; 7, 9, 10.—In partic., of obligations, to fulfil.a.To pay.(α).Originally, rem solvere, to free one's property and person (rem familiarem) from debts (solutio per aes et libram), according to the ancient formula:(β).quod ego tibi tot millibus condemnatus sum, me eo nomine... a te solvo liberoque hoc aere aeneaque libra,
Gai. Inst. 3, 174 Huschke; cf.:inde rem creditori palam populo solvit (i. e. per aes et libram),
Liv. 6, 14, 5:quas res dari, fieri, solvi oportuit,
id. 1, 32, 11. —Hence, rem solvere, to pay; often with dat. of person:pro vectura rem solvit?
paid the freight, Plaut. As. 2, 4, 27:ubi nugivendis res soluta'st omnibus,
id. Aul. 3, 5, 51:tibi res soluta est recte,
id. Curc. 4, 3, 21:ego quidem pro istac rem solvo ab tarpessita meo,
id. ib. 5, 2, 20:rem solvo omnibus quibus dehibeo,
id. ib. 5, 3, 45:dum te strenuas, res erit soluta,
id. Ps. 2, 2, 35:res soluta'st, Gripe, ego habeo,
id. Rud. 5, 3, 57.— Trop.: saepe edunt (aves);semel si captae sunt, rem solvont aucupi,
they repay him, pay for his expenses, Plaut. As. 1, 3, 66.—And to pay by other things than money:si tergo res solvonda'st,
by a whipping, Plaut. As. 2, 2, 54:habent hunc morem ut pugnis rem solvant si quis poscat clarius,
id. Curc. 3, 9:tibi quidem copia'st, dum lingua vivet, qui rem solvas omnibus,
id. Rud. 2, 6, 74.—Hence,Absol. (sc. rem), to pay; with or without dat. of person:(γ).cujus bona, quod populo non solvebat, publice venierunt,
Cic. Fl. 18, 43:ei cum solveret, sumpsit a C. M. Fufiis,
id. ib. 20, 46:misimus qui pro vectura solveret,
id. Att. 1, 3, 2:qui nimis cito cupit solvere, invitus debet,
Sen. Ben. 4, 40, 5:ut creditori solvat,
Dig. 30, 1, 49, § 7.— Pass. impers.:si dare vis mihi, Magis solutum erit quam ipsi dederis,
it will be a more valid payment, Plaut. Ps. 2, 2, 46:numquam vehementius actum est quam me consule, ne solveretur,
to stop payments, Cic. Off. 2, 24, 84:fraudandi spe sublata solvendi necessitas consecuta est,
id. ib. 2, 24, 84:cum eo ipso quod necesse erat solvi, facultas solvendi impediretur,
Liv. 6, 34, 1.—Cf. in the two senses, to free from debt, and to pay, in the same sentence:non succurrere vis illi, sed solvere. Qui sic properat, ipse solvi vult, non solvere,
Sen. Ben. 6, 27, 1.—With acc. of the debt, to discharge, to pay:(δ).postquam Fundanio debitum solutum esset,
Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10:hoc quod debeo peto a te ut... solutum relinquas,
settled, id. Att. 16, 6, 3:solverat Castricio pecuniam jam diu debitam,
id. Fl. 23, 54:ex qua (pensione) major pars est ei soluta,
id. Att. 16, 2, 1:solvi aes alienum Pompejus ex suo fisco jussit,
Val. Max. 6, 2, 11:aes alienum solvere,
Sen. Ep. 36, 5:quae jactatio est, solvisse quod debebas?
id. Ben. 4, 17, 1; so,debitum solvere,
id. ib. 6, 30, 2:ne pecunias creditas solverent,
Cic. Pis. 35, 86:ut creditae pecuniae solvantur,
Caes. B. C. 3, 20; 3, 1:ex thensauris Gallicis creditum solvi posse,
Liv. 6, 15, 5:ita bona veneant ut solidum suum cuique solvatur,
Cic. Rab. Post. 17, 46.—And of moral debts:cum patriae quod debes solveris,
Cic. Marcell. 9, 27:debet vero, solvitque praeclare,
id. Phil. 13, 11, 25:aliter beneficium, aliter creditum solvitur,
Sen. Ben. 2, 34, 1:qui grate beneficium accipit, primam ejus pensionem solvit,
id. ib. 2, 22 fin. —By a confusion of construction, solvere pecuniam, etc., to pay money, etc. (for pecunia rem or debitum solvere); constr. with dat. or absol.:(ε).emi: pecuniam solvi,
Cic. Verr. 2, 4, 20, § 43:pro frumento nihil solvit,
id. ib. 2, 3, 72, §169: legatis pecuniam pro frumento solvit,
Liv. 44, 16:hanc pecuniam cum solvere in praesenti non posset,
Nep. Milt. 7, 6:nisi pecuniam solvisset,
id. Cim. 1, 1:condiciones pacis dictae ut decem millia talentum argenti... solverent,
Liv. 30, 37 med.:pro quo (frumento) pretium solveret populus Romanus,
id. 36, 3, 1:pretium servorum ex aerario solutum est dominis,
id. 32, 26, 14:pretium pro libris domino esse solvendum,
id. 40, 39 fin.:meritam mercedem,
id. 8, 22, 3; so id. 8, 11, 4: sorte creditum solvere, by paying the principal (i. e. without interest), id. 6, 36, 12:quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur,
Cic. Phil. 14, 14, 38:stipendium,
Liv. 28, 32, 1:dotem mulieri,
Dig. 24, 3, 2:litem aestimatam,
the amount of a fine, Nep. Cim. 5, 18 fin.:arbitria funeris,
the expenses of the funeral, Cic. Red. Sen. 7, 18:solvere dodrantem,
to pay seventy-five per cent., Mart. 8, 9, 1:dona puer solvit,
paid the promised gifts, Ov. M. 9, 794; so,munera,
id. ib. 11, 104.— Transf., of the dedication of a book, in return for favors:et exspectabo ea (munera) quae polliceris, et erunt mihi pergrata si solveris... Non solvam nisi prius a te cavero, etc.,
Cic. Brut. 4, 17 sq. —Of the delivery of slaves:si quis duos homines promise rit et Stichum solverit,
Dig. 46, 3, 67; 46, 3, 38, § 3.— Transf., poet.: dolorem solvisti, you have paid your grief, i. e. have duly mourned, Stat. S. 2, 6, 98.— Pass. with personal subject:si (actor) solutus fuisset,
Dig. 12, 1, 31 (cf.: solvere militem, b supra). —Esp., in certain phrases, to pay:b.aliquid praesens solvere,
to pay in cash, Cic. Att. 16, 2, 1; so,aliquid de praesentibus solvere,
Sen. Ep. 97, 16:solvere grates (= referre gratiam muneribus): Sulla solvit grates Dianae,
Vell. 2, 25:quas solvere grates sufficiam?
Stat. S. 4, 2, 7: cum homo avarus, ut ea (beneficia) solveret sibi imperare non posset, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1; cf.: non dicimus reposuit beneficium aut solvit;nullum nobis placuit quod aeri alieno convenit verbum,
Sen. Ep. 81, 9; but v. id. Ben. 2, 18, 5: in debitum solvere, to make a partial payment:unum haec epistula in debitum solvet,
id. Ep. 7, 10: aliquid solvere ab aliquo (de aliqua re), to pay out of funds supplied by any one ( out of any fund):Quintus laborat ut tibi quod debet ab Egnatio solvat,
Cic. Att. 7, 18, 4:homines dicere, se a me solvere,
id. ib. 5, 21, 11:(summa) erat solvenda de meo,
Plin. Ep. 2, 4, 2:operas solvere alicui,
to work for somebody, Dig. 40, 7, 39: solvo operam Dianae, I work for Diana, i. e. offer a sacrifice to her, Afran. ap. Non. 12, 21: judicatum solvere, to pay the amount adjudged by the court, for which security (satisdatio) was required:stipulatio quae appellatur judicatum solvi,
Gai. Inst. 4, 90:iste postulat ut procurator judicatum solvi satisdaret,
Cic. Quint. 7, 29; so Dig. 3, 2, 28; 3, 3, 15; 2, 8, 8;2, 8, 14 et saep.: auctio solvendis nummis,
a cash auction, Mart. 14, 35.— Gerund.: solvendo esse, to be solvent; jurid. t. t., to be able to pay, i. e. one's debts; cf.in full: nec tamen solvendo aeri alieno respublica esset,
Liv. 31, 13:nemo dubitat solvendo esse eum qui defenditur,
Dig. 50, 17, 105:qui modo solvendo sint,
Gai. Inst. 1, 3, 121:si solvendo sint,
Paul. Sent. 1, 20, 1:nec interest, solvendo sit, necne,
Dig. 30, 1, 49, § 5; so ib. 46, 1, 10; 46, 1, 27, § 2; 46, 1, 51, §§ 1 and 4; 46, 1, 52, § 1; 46, 1, 28; 50, 17, 198 et saep.: non solvendo esse, to be insolvent:solvendo non erat,
Cic. Att. 13, 10, 3:cum solvendo civitates non essent,
id. Fam. 3, 8, 2:tu nec solvendo eras, nec, etc.,
id. Phil. 2, 2, 4:ne videatur non fuisse solvendo,
id. Off. 2, 22, 79;and very freq. in the jurists.—So, trop.: quid matri, quid flebili patriae dabis? Solvendo non es,
Sen. Oedip. 941; cf.:*non esse ad solvendum (i. e. able to pay),
Vitr. 10, 6 fin. —To fulfil the duty of burial.(α).Justa solvere; with dat. of the person:(β).qui nondum omnia paterno funeri justa solvisset,
who had not yet finished the burial ceremonies of his father, Cic. Rosc. Am. 8, 23:justis defunctorum corporibus solutis,
Curt. 3, 12, 15:proinde corpori quam primum justa solvamus,
id. 10, 6, 7:ut justa soluta Remo,
Ov. F. 5, 452:nunc justa nato solve,
Sen. Hippol. 1245.—Exsequias, inferias or suprema solvere:c.exsequiis rite solutis,
Verg. A. 7, 5:cruor sancto solvit inferias viro,
Sen. Hippol. 1198:solvere suprema militibus,
Tac. A. 1, 61.—Votum solvere, to fulfil a vow to the gods.(α).Alone:(β).vota ea quae numquam solveret nuncupavit,
Cic. Phil. 3, 4, 11:quod si factum esset, votum rite solvi non posse,
Liv. 31, 9 fin.:liberare et se et rempublicam religione votis solvendis,
id. 40, 44, 8:placatis diis votis rite solvendis,
id. 36, 37 fin.:petiit ut votum sibi solvere liceret,
id. 45, 44:animosius a mercatore quam a vectore solvitur votum,
Sen. Ep. 73, 5:vota pro incolumitate solvebantur,
Tac. A. 2, 69:vota pater solvit,
Ov. M. 9, 707:ne votum solvat,
Mart. 12, 91, 6; 8, 4, 2; Val. Max. 6, 9, 5 ext.; 1, 1, 8 ext. — Poet.:voti debita solvere,
Ov. F. 5, 596; cf.the abbrev. formula V. S. L. M. (voTVM SOLVIT LIBENS MERITO),
Inscr. Orell. 186; 1296 sq.:V.S.A.L. (ANIMO LIBENTI),
ib. 2022 et saep.:sacra solvere (=votum solvere),
Manil. 1, 427.—With dat.:d.ait sese Veneri velle votum solvere,
Plaut. Rud. prol. 60:vota Jovi solvo,
Ov. M. 7, 652; 8, 153:sunt vota soluta deae,
id. F. 6, 248:dis vota solvis,
Sen. Ben. 5, 19, 4:libamenta Veneri solvere (=votum per libamenta),
Just. 18, 5, 4.—Fidem solvere, to fulfil a promise (post-class. for fidem praestare, [p. 1728] exsolvere; cf.:e.fidem obligatam liberare,
Suet. Claud. 9):illi, ut fidem solverent, clipeis obruere,
Flor. 1, 1, 12;similarly: et voti solverat ille fidem (=votum solverat),
Ov. F. 1, 642; but cf.: itane imprudens? tandem inventa'st causa: solvisti fidem, you have found a pretext to evade your promise (cf. II. A. 3.), Ter. And. 4, 1, 18: esset, quam dederas, morte soluta fides, by my death your promise to marry me would have been cancelled (cf. II. B. 1. 6.), Ov. H. 10, 78; similarly: suam fidem (i. e. quam Lepido habuerit) solutam esse, that his faith in Lepidus was broken, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 3.—With a different construction: se depositi fide solvere, to acquit one's self of the duty to return property intrusted to him (cf. I. B. 1. c.), Val. Max. 7, 3, 5 ext.: factique fide data munera solvit, he freed the gift already given from the obligation of an accomplished fact, i. e. he revoked the gifts, although already made, Ov. M. 11, 135.—Promissum solvere, to fulfil a promise (very rare):A.perinde quasi promissum solvens,
Val. Max. 9, 6, 1:solvitur quod cuique promissum est,
Sen. Cons. Marc. 20 fin.;similarly: solutum, quod juraverant, rebantur,
what they had promised under oath, Liv. 24, 18, 5.—Hence, sŏlūtus, a, um, P. a., free, loose, at large, unfettered, unbandaged.Lit.1.(Acc. to I.A. 1. supra.) Pigeat nostrum erum si eximat aut solutos sinat, Plaut. Capt. 2, 1, 11:2.tibi moram facis quom ego solutus sto,
id. Ep. 5, 2, 25:reus solutus causam dicis, testes vinctos attines,
id. Truc. 4, 3, 63:cum eos vinciret quos secum habebat, te solutum Romam mittebat?
Cic. Deiot. 7, 22:nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,
unbandaged, id. Tusc. 2, 22, 53:duos (captivos) solutos ire ad Hannibalem jussit,
Liv. 27, 51:eum interdiu solutum custodes sequebantur, nocte clausum asservabant,
id. 24, 45, 10:non efficiatis ut solutos verear quos alligatos adduxit,
Val. Max. 6, 2, 3.—(Acc. to I. A. 2.) Of texture, etc.; esp. of soil, loose, friable (opp spissus;3.postAug.): quo solutior terra facilius pateat radicibus,
Sen. Ep. 90, 21;ordeum nisi solutum et siccum locum non patitur,
Col. 2, 9:soluta et facilis terra,
id. 3, 14;solum solutum vel spissum,
id. 2, 2 init.;seri vult raphanus terra soluta, umida,
Plin. 19, 5, 26, § 83:hordeum seri non vult, nisi in sicca et soluta terra,
id. 18, 7, 18, § 79:solutiores ripae,
Front. Aquaed. 15.—Of plants:mas spissior, femina solutior,
Plin. 25, 9, 57, § 103.—Hence, subst.: sŏlūtum, i, n., a state of looseness:dum vult describere, quem ad modum alia torqueantur fila, alia ex molli solutoque ducantur,
Sen. Ep. 90, 20.—(Acc. to I. A. 3.) Rarefied, thin, diffused:B.turbo, quo celsior eo solutior laxiorque est, et ob hoc diffunditur,
Sen. Q. N. 7, 9, 3:aer agitatus a sole calefactusque solutior est,
id. ib. 1, 2, 10:debet aer nec tam spissus esse, nec tam tenuis et solutus, ut, etc.,
id. ib. 1, 2, 11.—Trop.1.(Acc. to I. B. 1.) Of speech, unfettered, fluent, ready:2.(orator) solutus in explicandis sententiis,
Cic. Or. 47, 173:verbis solutus satis,
id. ib. 47, 174:solutissimus in dicendo,
id. ib. 48, 180.—Exempt, free from duties, obligations, etc.:3.quam ob rem viderer maximis beneficii vinculis obstrictus, cum liber essem et solutus?
Cic. Planc. 30, 72:soluta (praedia) meliore in causa sunt quam obligata,
unmortgaged, id. Agr. 3, 2, 9:si reddidi (debitum), solutus sum ac liber,
Sen. Ben. 2, 18, 5;non ut gratus, sed ut solutus sim,
id. ib. 4, 21, 3;solutus omni fenore,
Hor. Epod. 2, 4;nam ea (religione) magister equitum solutus ac liber potuerit esse,
Liv. 8, 32, 5:Mamertini soli in omni orbe terrarum vacui, expertes soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,
Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23.—Free from punishment, not punishable, not liable, etc.: qui mancipia vendunt, certiores faciunt emptores quis fugitivus sit, noxave solutus, Edict. Aedil. ap. Dig. 21, 1, 1, § 1; Gell. 4, 2, 1; cf.:4.quod aiunt aediles noxae solutus non sit sic intellegendum est... noxali judicio subjectum non esse,
Dig. 21, 1, 17, § 17:apud quos libido etiam permissam habet et solutam licentiam,
Cic. Rep. 4, 4, 4:omne illud tempus habeat per me solutum ac liberum,
i. e. let the crimes then committed be unpunished, id. Verr. 2, 1, 12, § 33: antea vacuum id solutumque poena fuerat, Tac. A. 14, 28.—With subj. inf.:maxime solutum fuit, prodere de iis, etc.,
Tac. A. 4, 35: solutum existimatur esse, alteri male dicere, Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 3.—Free from cares, undistracted:5.animo soluto liberoque,
Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:sed paulo solutiore tamen animo,
id. ib. 2, 5, 31, § 82.—At leisure, free from labor, business, etc.:6.te rogo ut eum solutum, liberum, confectis ejus negotiis a te, quamprimum ad me remittas,
Cic. Fam. 13, 63, 2:quo mea ratio facilior et solutior esse possit,
id. ib. 3, 5, 1.—With gen.:Genium Curabis Cum famulis operum solutis,
Hor. C. 3, 17, 16.—Unbound, relaxed, merry, jovial:7.quam homines soluti ridere non desinant, tristiores autem, etc.,
Cic. Dom. 39, 104:an tu existimas quemquam soluto vultu et hilari oculo mortem contemnere?
Sen. Ep. 23, 4:vultus,
Stat. Th. 5, 355:(mores) naturam sequentium faciles sunt, soluti sunt,
unembarrassed, Sen. Ep. 122, 17.—Free from the rule of others, uncontrolled, independent:8.cum videas civitatis voluntatem solutam, virtutem alligatam,
Cic. Att. 2, 18, 1:ab omni imperio externo soluta in perpetuum Hispania,
Liv. 29, 1 fin.:Masinissae ab imperio Romano solutam libertatem tribuit,
Val. Max. 7, 2, 6:incerti, solutique, et magis sine domino quam in libertate, Vononem in regnum accipiunt,
Tac. A. 2, 4:quorum (militum) libertas solutior erat,
Just. 13, 2, 2.—Of animals:rectore solutos (solis) equos,
Stat. Th. 1, 219.—Free from influence or restraint; hence, independent, unbiassed, unprejudiced:9.nec vero deus ipse alio modo intellegi potest, nisi mens soluta quaedam et libera,
Cic. Tusc. 1, 27, 66;cum animi sine ratione motu ipsi suo soluto ac libero incitarentur,
id. Div. 1, 2, 4:judicio senatus soluto et libero,
id. Phil. 5, 15, 41:sum enim ad dignitatem in re publica solutus,
id. Att. 1, 13, 2:libero tempore cum soluta vobis est eligendi optio,
id. Fin. 1, 10, 33:si omnia mihi essent solutissima, tamen in re publica non alius essem atque nunc sum,
id. Fam. 1, 9, 21:liberi enim ad causas solutique veniebant,
uncommitted, id. Verr. 2, 2, 78, § 192.—Free from moral restraint; hence, unbridled, insolent, loose:10.amores soluti et liberi,
Cic. Rep. 4, 4, 4:licentia,
id. ib. 4, 4, 4:populi quamvis soluti ecfrenatique sint,
id. ib. 1, 34, 53:quis erat qui sibi solutam P. Clodii praeturam sine maximo metu proponeret? Solutam autem fore videbatis, nisi esset is consul qui eam auderet possetque constringere,
id. Mil. 13, 34:quominus conspectus, eo solutior erat,
Liv. 27, 31 fin.:adulescentes aliquot quorum, in regno, libido solutior fuerat,
id. 2, 1, 2:solutioris vitae primos adulescentiae annos egisse fertur,
a licentious life, Val. Max. 2, 6, 1:spectandi solutissimum morem corrigere,
Suet. Aug. 44:mores soluti,
licentious habits, Just. 3, 3, 10.—Regardless of rules, careless, loose:11.orator tam solutus et mollis in gestu,
Cic. Brut. 62, 225:dicta factaque ejus solutiora, et quandam sui neglegentiam praeferentia,
Tac. A. 16, 18.—Esp., of style, etc., free from rules of composition.(α).Oratio soluta, verba soluta, a free style, conversational or epistolary style:(β).est oratio aliqua vincta atque contexta, soluta alia, qualis in sermone et epistulis,
Quint. 9, 4, 19; 9, 4, 20; 9, 4, 69; 9, 4, 77.—More freq.: verba soluta, oratio soluta, prose (opp. to verse);(γ).in full: scribere conabar verba soluta modis, Ov Tr. 4, 10, 24: quod (Isocrates) verbis solutis numeros primus adjunxerit,
Cic. Or. 52, 174:mollis est enim oratio philosophorum... nec vincta numeris, sed soluta liberius,
id. ib. 19, 64; 71, 234;68, 228: si omnes soluta oratione scripserunt,
Varr. R. R. 4, 1; de heisce rebus treis libros ad te mittere institui;de oratione soluta duos, de poetica unum,
id. L. L. 6, 11 fin.:ut in soluta oratione, sic in poemateis,
id. ib. 7, 1:primus (Isocrates) intellexit. etiam in soluta oratione, dum versum effugeres modum et numerum quemdam debere servari,
Cic. Brut. 8, 32:Aristoteles judicat heroum numerum grandiorem quam desideret soluta oratio,
id. Or. 57, 192:et creticus et paeon quam commodissume putatur in solutam orationem illigari,
id. ib. 64, 215:a modis quibusdam, cantu remoto, soluta esse videatur oratio,
id. ib. 55, 183; 55, 184; id. de Or. 3, 48, 184: historia est quodammodo carmen solutum, Quint. 10, 1, 31.—Also in reference to a prose rhythm, loose, unrhythmical, inharmonious:(δ).ut verba neque inligata sint, quasi... versus, neque ita soluta ut vagentur,
Cic. de Or. 3, 44, 176; 3, 48, 186:nec vero haec (Callidii verba) soluta nec diffluentia, sed astricta numeris,
id. Brut. 79, 274:orator sic illigat sententiam verbis ut eam numero quodam complectatur et astricto et soluto,
id. de Or. 3, 44, 175; but: verba soluta suis figuris, words freed from their proper meaning, i.e. metaphors, Manil. 1, 24.—Rarely with reference to the thought: soluta oratio, a fragmentary, disconnected style:12.soluta oratio, et e singulis non membris, sed frustis, collata, structura caret,
Quint. 8, 5, 27; cf. id. 9, 4, 69:solutiora componere,
id. 10, 4, 1; 9, 4, 15.—Effeminate, luxurious (acc. to I. B. 3.):13.sinum togae in dextrum umerum reicere, solutum ac delicatum est,
Quint. 11, 3, 146.—Undisciplined, disorderly:14.omnia soluta apud hostes esse,
Liv. 8, 30, 3:nihil temeritate solutum,
Tac. A. 13, 40:apud Achaeos neglecta omnia ac soluta fuere,
Just. 34, 2, 2.—Lax, remiss, weak:C.mea lenitas adhuc si cui solutior visa erat,
Cic. Cat. 2, 12, 27:Ciceronem male audivisse, tamquam solutum et enervem,
Tac. Or. 18:soluti ac fluentes,
Quint. 1, 2, 8.—Hence:solutum genus orationis,
a lifeless, dull style, Val. Max. 8, 10, 3:quanto longius abscederent, eo solutiore cura,
laxer attention, Liv. 3, 8, 8.—(Acc. to II. B. 3. e supra.) Paid, discharged, only as subst.: sŏlūtum, i, n., that which is paid, a discharged debt, in certain phrases:1.aliquid in solutum dare,
to give something in payment, Dig. 46, 3, 45; 46, 3, 46; 46, 3, 60: in solutum accipere, to accept in payment:qui voluntatem bonam in solutum accipit,
Sen. Ben. 7, 16, 4:qui rem in solutum accipit,
Dig. 42, 4, 15; 12, 1, 19;in solutum imputare,
to charge as payment, Sen. Ep. 8, 10; aliquid pro soluto est, is considered as paid or cancelled:pro soluto id in quo creditor accipiendo moram fecit, oportet esse,
Dig. 46, 3, 72: pro soluto usucapere, to acquire by prescription something given in payment by the debtor, but not belonging to him:pro soluto usucapit qui rem debiti causa recepit,
Dig. 41, 3, 46.— Adv.: sŏlūtē.Thinly:2.corpora diffusa solute,
Lucr. 4, 53.—Of speech, fluently:3. 4.non refert videre quid dicendum est, nisi id queas solute ac suaviter dicere,
Cic. Brut. 29, 110:ita facile soluteque volvebat sententias,
id. ib. 81, 280:quid ipse compositus alias, et velut eluctantium verborum, solutius promptiusque eloquebatur,
Tac. A. 4, 31.—Freely, without restraint:5. 6.generaliter puto judicem justum... solutius aequitatem sequi,
i. e. without strictly regarding the letter of the law, Dig. 11, 7, 14, § 13.—Of manners and discipline, disorderly, negligently:7.praecipue sub imperio Cn. Manlii solute ac neglegenter habiti sunt (exercitus),
Liv. 39, 1, 4:in stationibus solute ac neglegenter agentes,
id. 23, 37, 6.—Weakly, tamely, without vigor:8.quod ille tam solute egisset, tam leniter, tam oscitanter,
Cic. Brut. 80, 277.—Of morals, loosely, without restraint:ventitabat illuc Nero, quo solutius urbem extra lasciviret,
Tac. A. 13, 47. -
43 solvo
solvo, solvi, solutum, 3, v. a. ( perf. soluit, trisyll., Cat. 2, 13:I. A.soluisse,
Tib. 4, 5, 16) [for se-luo; cf. socors for se-cords], to loosen an object from any thing, to release or to loose, remove any thing which binds or restrains another.In a corporeal sense.1.Outwardly, to release.a.From fetters or custody, to free, set free, release; absol.:b.solvite istas,
i. e. from fetters, Plaut. Truc. 4, 3, 64:solvite istum,
id. Mil. 5, 32:numquam, nisi me orassis, solves,
id. Ep. 5, 2, 62:jube solvi (eum),
Ter. And. 5, 4, 52:ad palum adligati repente soluti sunt,
Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11:ut vincti solvantur,
id. ib. 2, 5, 6, §12: qui in compedibus corporis semper fuerunt, etiam cum soluti sunt, tardius ingrediuntur,
id. Tusc. 1, 31, 75:ita nexi soluti (sunt),
Liv. 8, 28, 9:solvite me, pueri,
Verg. E. 6, 24:fore ut brevi solveretur,
Suet. Vesp. 5; id. Tib. 65; id. Vit. 12.—With abl.:canis solutus catena,
Phaedr. 3, 7, 20. — Transf., from the fetter of frost:solutis amnibus (i. e. frigoris vinculo),
Stat. Th. 5, 15:terrae quem (florem) ferunt solutae,
Hor. C. 1, 4, 10.—From reins, ties, bands, etc.: solve senescentem equum, from the rein, i. e. dismiss him from service, Hor. Ep. 1, 1, 8:c.solverat sol equos,
unhitched, Stat. Th. 3, 407: currum solvere (i. e. ab equis, poet. for equos a curru), Sen. Thyest. 794: solvere epistulam, i. e. from the string by which it was tied (= to open), Nep. Hann. 11, 3:et tibi sollicita solvitur illa (epistula) manu,
Ov. Tr. 5, 2, 2:et jacet in gremio charta soluta meo,
id. H. 11, 4:praecepit suis ne sarcinas solverent, aut onera deponerent,
Front. Strat. 1, 5, 3.—So of garments and sails, to unfurl, unfold: cum tunica soluta inambularet, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Front. Strat. 4, 1, 26:soluta toga,
Quint. 11, 3, 147:vela solvere,
Verg. A. 4, 574.—From any fastening (mostly poet. and post-Aug. prose), to detach from; constr. absol., or with ab or de, and abl.:d.Caucasia solvet de rupe Promethei bracchia,
Prop. 2, 1, 69:fraxinus solvitur,
from the ground, Stat. Th. 9, 498:ceciditque soluta pinus,
id. ib. 9, 409; cf.:pinus radice soluta, deficit,
id. S. 5, 1, 152:solutis radicibus arbusta procumbunt,
Sen. Q. N. 3, 27, 5:accepi epistulam quam, ut scribis, ancora soluta de phaselo dedisti, i. e. a litore,
detached, Cic. Att. 1, 13, 1 B. and K. (al. sublata;but soluta is perh. an error of Cic. in the use of a technical term, v Orell. ad loc.).—In the same sense: solvere retinacula classis,
Ov. M. 15, 696; 8, 102:querno solvunt de stipite funem,
id. F. 4, 333:fune soluto Currit in immensum carina,
id. Am. 2, 11, 23:curvo solves viscera cultro (i. e. de corpore ferarum),
Sen. Hippol. 53.—Of rain disengaged from the clouds:imber caelesti nube solutus,
Ov. A. A. 2, 237: (Lunam) imperfecta vi solvere tantum umorem, disengage only the moisture, i. e. from the earth:cum solis radii absumant,
Plin. 2, 9, 6, § 45:solutum a latere pugionem,
detached from his side, Suet. Vit. 15.—Esp., of ships: navem solvere, to free a ship from the land, i. e. to set sail, weigh anchor, leave land, depart.(α).With acc. alone:(β).eisce confectis navem solvimus,
Plaut. Merc. 1, 1, 91:navim cupimus solvere,
id. Mil. 4, 7, 17:naves solvit,
Caes. B. G. 4, 36; 5, 8; id. B. C. 1, 28; 3, 14; 3, 26;3, 102: primis tenebris solvit navem,
Liv. 45, 6:postero die solvere naves (jussi),
id. 29, 25 fin.; Nep. Hann. 8, 2:classem solvere,
Liv. 45, 41; Prop. 3, 7 (4, 6), 23.—With ab and abl.:(γ).navis a terra solverunt,
Caes. B. C. 3, 101:quinto inde die quam ab Corintho solverit naves,
Liv. 31, 7 med.:solvunt a litore puppes,
Luc. 2, 649.—With ex and abl.:(δ).nam noctu hac soluta est navis nostra e portu Persico,
Plaut. Am. 1, 1, 259:interea e portu nostra navis solvitur,
id. Bacch. 2, 3, 54.—With abl.:(ε).complures mercatores Alexandria solvisse,
Cic. Off. 3, 12, 50:portu solventibus,
id. Mur. 2, 4.—Absol. (sc. navem or naves):(ζ).tertia fere vigilia solvit,
Caes. B. G. 4, 23:nos eo die cenati solvimus,
Cic. Fam. 16, 9, 2:altero die quam a Brundusio solvit,
Liv. 31, 14 init.:qui inde solverant,
Val. Max. 1, 7, 3:solvi mare languido,
Sen. Ep. 53, 1:fortasse etiam ventis minantibus solves,
id. Ben. 2, 35, 5:non eadem est his et illis causa solvendi,
making sea-voyages, id. Q. N. 5, 18, 16.—With navis, etc., as subj., to leave the land (sc. se a litore):(η).naves XVIII. ex superiore portu solverunt,
Caes. B. G. 4, 28; and by another change of construction: solvimus oram, we freed the shore, i.e. from the ship, Quint. 4, 2, 41; id. Ep. ad Tryph. 3.—Poet. usages:e.de litore puppis solvit iter,
clears the voyage, Stat. S. 5, 1, 243:nec tibi Tyrrhena solvatur funis harena,
Prop. 1, 8, 11 (cf.: retinacula solvere, c. supra).—Of secretions from the body ( poet. and in post-Aug. prose):2.tempore eo quo menstrua solvit,
Lucr. 6, 706:cruor solvitur,
Stat. Th. 9, 530:lacrimas solvere,
id. Achill. 2, 256:solutis lacrimis,
Claud. Ruf. 2, 258; so,partus solvere,
to bear, bring forth, be delivered of offspring, Ov. F. 3, 258; Stat. Th. 5, 461; Plin. 28, 3, 6, § 33; 32, 1, 1, § 6.—To loosen an object from that which holds it together, to break up, part, dissolve, disperse, divide, take apart, scatter.a.In gen.:b.omne colligatum solvi potest,
Cic. Fin. 11.—Of structures ( poet. and in post-Aug. prose):c.solvere naves et rursus conjungere,
Curt. 8, 10, 3:solvere quassatae parcite membra ratis,
Ov. Tr. 1, 2, 2:dubitavit an solveret pontem,
Curt. 4, 16, 8:solvere pontem,
Tac. A. 1, 69:si pons solutus sit,
Dig. 2, 11, 2, § 7:solutus pons tempestatibus,
Just. 2, 13, 9:currum (solis) solutum,
Manil. 1, 740.—Of woven stuff:d.solvens texta,
Prop. 2, 9, 6.—Of mountains:e.utrimque montes solvit (Hercules),
Sen. Herc. Fur. 237:tridente Neptunus montem solvit,
id. Agam. 553.—Of the neck:f.soluta cervix silicis impulsu,
broken, Sen. Troad. 1119.—Of a comet:g.momentum quo cometes solutus et in duas partes redactus est,
Sen. Q. N. 7, 16, 3.—Of the hair, to loosen, untie, let fall:h.solve capillos,
Ov. Am. 3, 9, 3:crinem,
id. A. A. 3, 784; id. M. 11, 682; 13, 584; Prop. 2, 15 (3, 7), 46:comas casside,
Ov. F. 3, 2; cf. id. ib. 4, 854.—Of the earth (so mostly P. a., q. v. infra;3.post-Aug.): ita in terrae corpore evenit ut partes ejus vetustate solvantur, solutae cadant,
Sen. Q. N. 6, 10, 2:ubi montis latus nova ventis solvit hiems,
Stat. Th. 7, 745. —To dissolve; pass., to be dissolved, changed, to pass over into ( poet. and postclass. for dissolvere, or transire in); constr. absol., or with in and acc.(α).Of a change into air or gas:(β).calor mobiliter solvens, differt primordia vini,
dissolving, parts the molecules of the wine, Lucr. 6, 235:nam materiai copia ferretur per inane soluta,
id. 1, 1018; so id. 1, 1103:ita fatus in aera rursus solvitur,
Stat. Th. 5, 285;nec in aera solvi Passa, recentem animam caelestibus intulit astris,
Ov. M. 15, 845.—Into a liquid, to melt:(γ).saepe terra in tabem solvitur,
Sen. Q. N. 3, 15, 7:terram quam diximus esse mutabilem et solvi in umorem,
id. ib. 3, 29, 4:nullum tellus se solvit in amnem,
Luc. 2, 408; ipsum in conubia terrae Aethera, cum pluviis rarescunt nubila, solvo, dissolve into the embrace of the earth, i. e. change into rain, Stat. S. 1, 2, 186:ex Aethiopiae jugis solutas nives ad Nilum decurrere,
Sen. Q. N. 4, 2, 17; so,nivem solvere,
id. ib. 4, 5, 2; Ov. Am. 3, 6, 93; Sen. Herc. Oet. 729:rigor auri solvitur aestu,
Lucr. 1, 493:ferrum calidi solvant camini,
Manil. 4, 250:cerae igne solutae,
Ov. A. A. 2, 47:Iris cum vino triduo non solvitur,
Plin. 21, 20, 83, § 142:(herba) quinto die solvitur,
id. 26, 14, 88, § 148.—Of putrefaction:(δ).(vitulo) per integram solvuntur viscera pellem,
Verg. G. 4, 302.—Of change in general:(ε).inque novas abiit massa soluta domos,
Ov. F. 1, 108:repentino crementur incendio, atque ex tanta varietate solvantur atque eant in unum omnia (sc. all the heavenly bodies),
Sen. Ben. 6, 22.—Of expansion by heat:(ζ). (η).(uva) cum modo frigoribus premitur, modo solvitur aestu,
Ov. A. A. 2, 317.—Solvi in, to pass into, become:4.in cacumine (herbae) capitula purpurea quae solvantur in lanugines,
Plin. 27, 8, 39, § 61.—Of a wave:donec in planitiem immotarum aquarum solvatur,
disappears in, Sen. Q. N. 1, 2, 2:postremi (equi) solvuntur in aequora pisces (= solvuntur in pisces),
Stat. Th. 2, 47: lumina in lacrimas solventur, stream with tears. —Hence, solvere, causative, to make pass over, to make vanish in: circulum in pulverem, in quo descriptus est, solvere, Sen. Ep. 74, 27: soluti agri, the boundaries of which are effaced, Sic. Fl. Cond. Agr. p. 3 Goes.—To consume, to destroy, dissolve:B.solvere orbes,
Manil. 1, 497:ni calor et ventus... interemant sensum diductaque solvant (i.e. sensum),
Lucr. 3, 287:(Cato) ferrei prope corporis animique, quem ne senectus quidem, quae solvit omnia, fregerit,
Liv. 39, 40, 11:si (cometae) sunt purus ignis... nec illos conversio mundi solvit,
Sen. Q. N. 7, 2, 2:(turbo) ab eo motu, qui universum trahit, solveretur,
id. ib. 7, 9, 4:tabes solvit corpora,
Luc. 6, 18; 7, 809:nec solum silvas, sed saxa ingentia solvit (ignis),
id. 3, 506:ne tegat functos humus, ne solvat ignis,
Sen. Thyest. 750.—So, vitam solvere, to extinguish life, esp. of gradual or easy death:solvas potius (vitam), quam abrumpas, dummodo, si alia solvendi ratio non erit, vel abrumpas,
Sen. Ep. 22, 3:hanc mihi solvite vitam,
Prop. 2, 9, 39.—Trop.1.To free, release, loose, emancipate, set free; constr. absol., with abl. or ab and abl.; rarely with gen.a.From the body, etc.:b.teque isto corpore solvo,
Verg. A. 4, 703:soluta corpore anima,
Quint. 5, 14, 13:qui solutas vinculis animas recipit,
Sen. Cons. 28, 8: si animus somno relaxatus solute (i. e. free from the shackles of the body) moveatur ac libere, Cic. Div. 2, 48, 100:vocem solvere,
to set free the voice, to speak, Stat. S. 3, 1; Sen. Thyest. 682; so, responsa solve (pregn. = utter and disclose), Sen. Oedip. 292:suspiria solvit,
Stat. Th. 11, 604:solvat turba jocos,
Sen. Med. 114:solutos Qui captat risus hominum (= quem juvat risus hominum solvere),
Hor. S. 1, 4, 83:Ausonii... versibus incomptis ludunt risuque soluto,
unrestrained, free, Verg. G. 2, 386.—Of members or parts of the body: linguam solvere, to unfetter the tongue (sc. vinculis oris), to give flow to words:c.linguam (Juno) ad jurgia solvit,
Ov. M. 3, 261:lingua devincta nec in motus varios soluta,
Sen. Ira, 1, 3, 7:ut quisque contemptissimus est, ita linguae solutissimae est,
id. Const. 11, 3:(fama) innumeras solvit in praeconia linguas,
Luc. 1, 472. —Solvere bracchia, poet., to unfetter the arms, i. e. to move them:magna difficili solventem bracchia motu,
Stat. Achill. 1, 604; cf.of the free motions of animals: columbae soluto volatu multum velociores,
unrestrained flight, Plin. 10, 36, 52, § 108.—From obligations and debts:d.solvit me debito,
Sen. Ben. 6, 4, 1:an nos debito solverit,
id. Ep. 81, 3:ut religione civitas solvatur,
Cic. Caecin. 34, 98; Liv. 7, 3, 9:te decem tauri... Me tener solvet vitulus (sc. religione),
Hor. C. 4, 2, 54.—So from a military oath:hoc si impetro, solvo vos jurejurando,
Just. 14, 4, 7.—Sacramento or militia solvere, to dismiss a soldier from service:sacramento solvi,
Tac. A. 16, 13:cum quis propter delictum sacramento solvitur,
Dig. 49, 16, 13:militia solvere,
Tac. A. 1, 44.— Munere (publico) solvere, to exempt from public duties:ut Ilienses publico munere solverentur,
Tac. A. 12, 58.—With obj. inf.:ut manere solveretur,
that he should be excused from the duty of remaining, Tac. A. 3, 29.—From guilt and sin, to acquit, absolve, cleanse (cf. absolvere, to acquit of crime):e.si ille huic (insidias fecerit), ut scelere solvamur,
be held guiltless, Cic. Mil. 12, 31:atque hunc ille summus vir scelere solutum periculo liberavit,
id. ib. 4, 9:sit capitis damno Roma soluta mei,
Ov. F. 6, 452:ipsum quoque Pelea Phoci Caede per Haemonias solvit Acastus aquas,
id. ib. 2, 40:Helenen ego crimine solvo,
id. A. A. 2, 371:quid crimine solvis Germanum?
Stat. Th. 11, 379:solutam caede Gradivus manum restituit armis,
Sen. Herc. Fur. 1342. —From feelings, etc.:f.quae eos qui quaesissent cura et negotio solverent,
Cic. Rep. 1, 18, 30:cum ego vos solvi curis ceteris,
Ter. Hec. 2, 1, 33:senatus cura belli solutus,
Plin. 22, 3, 4, § 7:pectus linquunt cura solutum,
Lucr. 2, 45:his terroribus ab Epicuro soluti et in libertatem vindicati,
Cic. N. D. 1, 20, 56:soluti metu,
Liv. 41, 14 init.; 27, 51:solvent formidine terras,
Verg. E. 4, 14:solve metu patriam,
Prop. 4 (5), 6, 41:metu belli Scythas solvit,
Just. 9, 2, 2; so id. 14, 2, 5:haec est Vita solutorum misera ambitione,
Hor. S. 1, 6, 129:soluti a cupiditatibus,
Cic. Agr. 1, 9, 27:his concitationibus quem vacuum, solutum, liberum videris,
id. Tusc. 5, 15, 43: et tu solve me dementia, [p. 1726] Hor. Epod. 17, 43:longo luctu,
Verg. A. 2, 26:tristem juventam solve (i. e. juventam tristitia),
Sen. Hippol. 450:solvite tantis animum monstris, solvite, superi,
id. Herc. Fur. 1063:Quis te solvere Thessalis Magus venenis poterit?
Hor. C. 1, 27, 21. — Poet.:solvit animis miracula (for animos miraculis),
the soul from superstition, Manil. 1, 103.—And of animals:rabie tigrim,
Manil. 5, 707.— Absol.:ut ad praecepta quae damus possit ire animus, solvendus est (i. e. perturbationibus),
Sen. Ep. 95, 38:calices, quem non fecere contracta in paupertate solutum?
i. e. from cares, Hor. Ep. 1, 5, 20:solvite animos,
Manil. 4, 12.—With in:vix haec in munera solvo animum,
i. e. free it from passions and so make it fit for these duties, Stat. S. 5, 3, 33.—From sleep, very rare:g.ego somno solutus sum,
awoke, Cic. Rep. 6, 26, 29 (cf.: somno solvi, to be overwhelmed by sleep, 2. b, g infra).—From labor, business, etc.:h.volucres videmus... solutas opere volitare,
Cic. Or. 2, 6, 23:solutus onere regio, regni bonis fruor,
Sen. Oedip. 685.— Poet.:Romulus excubias decrevit in otia solvi,
to be relieved from guard and enjoy leisure, Prop. 4 (5), 4, 79.—From rigidity, austerity, stiffness, etc., to relax, smooth, unbend, quiet, soothe ( poet. and in post-Aug. prose):k.frontem solvere disce,
Mart. 14, 183:saltem ora trucesque solve genas,
Stat. Th. 11, 373:solvit feros tunc ipse rictus,
Sen. Herc. Fur. 797.— Poet.:solvatur fronte senectus = frons senectute (i. e. rugis), solvatur,
be cleared, Hor. Epod. 13, 5:vultum risu solvit,
relieves, Val. Max. 4, 3, 5:risum judicis movendo, et illos tristes affectus solvit, et animum renovat,
Quint. 6, 3, 1; so,solvere judicem,
unbend, excite his laughter, id. 11, 3, 3:solvere qui (potui) Curios Fabriciosque graves (sc. risu),
Mart. 9, 28 (29), 4:ut tamen arctum Solveret hospitiis animum,
Hor. S. 2, 6, 83:cujus non contractum sollicitudine animum illius argutiae solvant?
Sen. Cons. Helv. 18, 5.— Transf., pregn.:solventur risu tabulae,
i. e. the austerity of the judge will be relaxed by laughter, and the complaint dismissed, Hor. S. 2, 1, 86.—Imitated:quia si aliquid omiserimus, cum risu quoque tota res solvitur,
Quint. 5, 10, 67.—From any cause of restraint.(α).To release from siege:(β).Bassanitas obsidione solvere,
Liv. 44, 30:patriam obsidione solvere,
Val. Max. 3, 2, 2. —From moral restraints:l.hic palam cupiditates suas solvit,
gave vent to, Curt. 6, 6, 1; v. also P. a., B. 7. infra.—From laws and rules: legibus solvere.(α).To exempt from laws, i. e. by privilege:(β).Vopiscus, qui ex aedilitate consulatum petit, solvatur legibus,
Cic. Phil. 11, 5, 11:cur M. Brutus legibus est solutus, si, etc.,
id. ib. 2, 13, 31:ut interea magistratus reliquos, legibus omnibus soluti, petere possetis,
id. Agr. 2, 36, 99:Lurco, tribunus plebis, solutus est (et lege Aelia et Furia),
id. Att. 1, 16, 13:solvatne legibus Scipionem,
Auct. Her. 3, 2, 2:petente Flacco ut legibus solverentur,
Liv. 31, 50, 8:Scipio legibus solutus est,
id. Epit. 56:Licet enim, inquiunt, legibus soluti sumus, attamen legibus vivimus,
Just. Inst. 2, 17, 8; cf.:ut munere vigintiviratus solveretur,
Tac. A. 3, 29.— Transf., of the laws of nature, etc.:(aestus) illo tempore, solutus legibus, sine modo fertur,
Sen. Q. N. 3, 28, 6:solus (sapiens) generis humani legibus solvitur,
id. Brev. Vit. 15, 5:nec leti lege solutas,
Lucr. 3, 687:nec solvo Rutulos (i. e. legibus fati),
Verg. A. 10, 111.— With gen. (cf. libero), perh. only in phrase testamenti solvere, to release from a testamentary disposition:et is per aes et libram heredes testamenti solveret,
Cic. Leg. 2, 20, 51; 2, 21, 53 (less prop. testamenti is taken as attribute of heredes); cf. Gai. Inst. 3, 175, and Hor. C. 3, 17, 16, P. a., B. 5. fin. infra.—Legibus solutus, not subject to, released from:2. (α).reus Postumus est ea lege... solutus ac liber,
i. e. the law does not apply to him, Cic. Rab. Post. 5, 12:soluti (lege Julia) huc convenistis, ne constricti discedatis cavete,
id. ib. 7, 18.—Of other laws:solutus Legibus insanis,
Hor. S. 2, 6, 68:quae sedes expectent animam solutam legibus servitutis humanae,
Sen. Ep. 65, 20.— Transf., of things: soluta legibus scelera sunt, unrestrained by the laws, i. e. crimes are committed with impunity, Sen. Ben. 7, 27, 1.— Of the laws of versification: numerisque fertur Lege solutis, referring to dithyrambic measures, Hor. C. 4, 2, 12 (cf. P. a., B. 11. infra).—Of troops, ranks, etc.:(β).ubi ordines procursando solvissent,
Liv. 42, 65, 8:incomposito agmine, solutis ordinibus,
Curt. 8, 1, 5; so id. 8, 4, 6:agmina Diductis solvere choris,
Verg. A. 5, 581:solvit maniplos,
Juv. 8, 154:solvuntur laudata cohors,
Stat. Achill. 2, 167.—Hence, to separate armies engaged in battle:commissas acies ego possum solvere,
Prop. 4 (5), 4, 59.—Of banquets, assemblies, etc.:(γ).convivio soluto,
Liv. 40, 14 fin.:convivium solvit,
Curt. 8, 5, 24; 8, 6, 16:Quid cessas convivia solvere?
Ov. F. 6, 675:coetuque soluto Discedunt,
id. M. 13, 898.—Hence, urbem (Capuam) solutam ac debilitatam reliquerunt, disfranchised, Cic. Agr. 2, 33, 91.—Of the words in discourse, orationem or versum solvere, to break up a sentence or verse:3.(discant) versus primo solvere, mox mutatis verbis interpretari,
Quint. 1, 9, 2:quod cuique visum erit vehementer, dulciter, speciose dictum, solvat ac turbet,
id. 9, 4, 14:ut partes orationis sibi soluto versu desideret et pedum proprietates,
id. 1, 8, 13:non, ut si solvas Postquam discordia tetra, etc., invenias etiam disjecti membra poetae,
Hor. S. 1, 4, 60.—Implying a change for the worse.a.To relax, make effeminate, weaken, by ease, luxury, dissipation, etc. (post-Aug.):b.Hannibalem hiberna solverunt,
Sen. Ep. 51, 5:usque eo nimio delicati animi languore solvuntur,
Sen. Brev. Vit. 12, 6:infantiam statim deliciis solvimus,
Quint. 1, 2, 6:solutus luxu,
id. 3, 8, 28; so Tac. A. 11, 31.—With in and acc.:soluti in luxum,
Tac. H. 2, 99:in lasciviam,
id. ib. 3, 38.— Transf.: versum solvere, to deprive a verse of its proper rhythm:si quinque continuos dactylos confundas solveris versum,
Quint. 9, 4, 49.—To make torpid by removing sensation.(α).To relax, benumb the limbs or body;(β).as by narcotics, terror, sickness, exhaustion: multaque praeterea languentia membra per artus solvunt,
Lucr. 6, 798:ima Solvuntur latera,
Verg. G. 3, 523:solvi debilitate corporis,
paralyzed, Val. Max. 1, 7, 4:ut soluto labitur moriens gradu,
Sen. Hippol. 368.—In mal. part., Hor. Epod. 12, 8; cf. Verg. G. 3, 523.— Poet.:illum aget, penna metuente solvi, Fama superstes,
Hor. C. 2, 2, 7.—Of the mind:segnitia (oratoris) solvit animos,
wearies, Quint. 11, 3, 52:mentes solvere,
to make insane, Plin. 25, 3, 7, § 25.—By frost ( poet.):(γ).solvuntur illi frigore membra,
Verg. A. 12, 951; 1, 92.—By sleep ( poet. for sopio):(δ).homines volucresque ferasque Solverat alta quies,
Ov. M. 7, 186:corpora somnus Solverat,
id. ib. 10, 369:molli languore solutus,
id. ib. 11, 648;11, 612: altoque sopore solutum,
id. ib. 8, 817:somno vinoque solutos,
id. F. 2, 333; Verg. A. 9, 236:ut membra solvit sopor,
id. ib. 12, 867:non solvit pectora somnus,
Sen. Agam. 76.—With in:solvitur in somnos,
Verg. A. 4, 530.— Transf., of the sea:aequor longa ventorum pace solutum,
lulled to sleep, Stat. Th. 3, 255.—By death: solvi, to die ( poet. and in post-Aug. prose):4.ipse deus, simulatque volam, me solvet,
Hor. Ep. 1, 16, 78:corporibus quae senectus solvit,
Curt. 89, 32 (cf. A. 4. supra):(corpus) quam nullo negotio solvitur,
Sen. Q. N. 3, 27, 2:alius inter cenandum solutus est,
id. Ep. 66, 43:ubicumque arietaveris, solveris,
id. Cons. Marc. 11, 3:me fata maturo exitu facilique solvant,
Sen. Troad. 605:solvi inedia,
Petr. 111:sic morte quasi somno soluta est,
Flor. 2, 21, 11.—Hence,Of logical dissolution, to refute:b.non tradit Epicurus quomodo captiosa solvantur,
how fallacies are refuted, Cic. Fin. 1, 7, 22:argumentum solvere,
Quint. 2, 17, 34:solutum scies quod nobis opponitur,
Sen. Const. 12, 3.—To disperse, dispel, as of a cloud:II. A.deorum beneficia tempestiva ingentes minas interventu suo solventia,
Sen. Ben. 4, 4, 2.In a corporeal sense.1.In gen., to loose (weaker than rumpo;2.post-Aug.): effringere quam aperire, rumpere quam solvere putant robustius,
Quint. 2, 12, 1:qua convulsa tota operis colligatio solveretur,
Val. Max. 8, 14, 6:supera compage soluta,
Stat. Th. 8, 31.—To remove a fetter, bridle, etc.:3.nullo solvente catenas,
Ov. M. 3, 700: vincla jugis boum, Tib. 2, 1, 7:solvere frenum,
Phaedr. 1, 2, 3:loris solutis,
Ov. A. A. 1, 41.— Transf., of prisons:qui, solutis ergastulis, exercitus numerum implevit,
Liv. Ep. 56; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 13; 11, 13, 2.—Of frost:gelu solvitur,
it thaws, Tac. H. 1, 79:solvitur acris hiems,
Hor. C. 1, 4, 1.—Of clouds:facit igitur ventum resoluta nubes, quae plurimis modis solvitur,
Sen. Q. N. 5, 12, 5; 5, 12, 1.—Of the grasp of hands, fingers, etc.:Aeacides a corpore bracchia solvit,
looses his hold, Ov. M. 11, 246:indigno non solvit bracchia collo,
Stat. Th. 5, 217:digitis solutis abjecit jaculum,
id. ib. 8, 585.—To untie a string, cord, necklace, etc., slacken or unlock an enclosure, open a box, trunk, etc.:B.solve vidulum ergo,
Plaut. Rud. 4, 4, 98:eam solve cistulam,
id. Am. 2, 2, 151:solve zonam,
untie, id. Truc. 5, 62:solvisse jugalem ceston fertur,
Stat. Th. 5, 62:animai nodos a corpore solvit,
Lucr. 2, 950:nihil interest quomodo (nodi) solvantur,
Curt. 3, 1, 18:quid boni est, nodos operose solvere, quos ipse ut solveres feceris?
Sen. Ben. 5, 12, 2:solvere nodum,
Stat. Th. 11, 646:laqueum quem nec solvere possis, nec abrumpere,
Sen. Tranq. 10, 1:vix solvi duros a pectore nexus,
Ov. M. 9, 58:fasciam solve,
Sen. Ep. 80, 10:solutis fasciis,
Curt. 7, 6, 5:solvi fasciculum,
Cic. Att. 11, 9, 2:crinales vittas,
Verg. A. 7, 403:Parmenion vinculum epistulae solvens,
Curt. 7, 2, 25:equum empturus solvi jubes stratum,
Sen. Ep. 80, 9:redimicula solvite collo,
Ov. F. 4, 135:corollas de fronte,
Prop. 1, 3, 21:solvere portas,
Stat. Th. 3, 492:munimina valli,
id. ib. 12, 10:ille pharetram Solvit,
Ov. M. 5, 380.— Transf., of the veins as enclosures of the blood:solutis ac patefactis venis,
Sen. Q. N. 3, 15, 5:venam cultello solvere,
Col. 6, 14; cf.also: lychnis alvum solvit,
looses the bowels, Plin. 21, 26, 98, § 171; 21, 20, 83, § 140; Suet. Vesp. 24; Tac. A. 12, 67:ventrem,
Plin. 20, 8, 30, § 74.— Absol. (sc. alvum), Mart. 13, 29:stomachus solutus = venter solutus,
loose bowels, Petr. 117; Scrib. Comp. 92.—Trop., to slacken or remove a bond.1.Solvere aliquid (aliquod vinculum; cf. I. B. 1. supra).a.Of the mouth, etc., to open:b.talibus ora solvit verbis,
Ov. M. 15, 74; so id. ib. 1, 181; Tib. 4, 5, 14:ternis ululatibus ora Solvit,
Ov. M. 7, 191; 9, 427; id. Tr. 3, 11, 20; Stat. Achill. 1, 525:vix ora solvi patitur etiamnum timor,
Sen. Herc. Oet. 725; so,os promptius ac solutius,
Val. Max. 8, 7, ext. 1.— Transf., of an abyss:hic ora solvit Ditis invisi domus,
Sen. Herc. Fur. 664.—To remove, cancel; to destroy the force of a legal or moral obligation by expiration, death, etc.:c.si mors alterutrius interveniat, solvitur mandatum,
Gai. Inst. 3, 160:cum aliquis renunciaverit societati, societas solvitur,
id. ib. 3, 151; so id. ib. 3, 152:morte solvetur compromissum,
Dig. 4, 8, 27:soluto matrimonio,
ib. 24, 3, 2:solutum conjugium,
Juv. 9, 79:qui... conjugalia solvit,
Sen. Med. 144:nec conjugiale solutum Foedus in alitibus,
Ov. M. 11, 743:(sapiens) invitus beneficium per compensationem injuriae solvet,
cancel the obligation of a favor by the set-off of a wrong, Sen. Ep. 81, 17.—To efface guilt or wrong:d.magnis injuria poenis Solvitur,
Ov. F. 5, 304:solve nefas, dixit: solvit et ille nefas,
id. ib. 2, 44:culpa soluta mea est,
id. Tr. 4, 4, 10:neque tu verbis solves unquam quod mi re male feceris (i. e. injuriam),
Ter. Ad. 2, 1, 10.—Poenam solvere, to suffer punishment, i. e. to cancel the obligation of suffering, etc. (cf. 3. infra;e.less freq. than poenam persolvere, exsolvere): serae, sed justae tamen et debitae poenae solutae sunt,
Cic. Mil. 31, 85:capite poenas solvit,
Sall. J. 69, 4:meritas poenas solventem,
Curt. 6, 3, 14:poenarum solvendi tempus,
Lucr. 5, 1224:nunc solvo poenas,
Sen. Phoen. 172:hac manu poenas tibi solvam,
id. Hippol. 1177.—To remove, relieve, soothe affections, passions, etc.:f.atque animi curas e pectore solvat,
Lucr. 4, 908:curam metumque juvat Dulci Lyaeo solvere,
Hor. Epod. 9, 38:patrimonii cura solvatur,
Sen. Q. N. 3, praef. §2: Pyrrhus impetus sui terrore soluto,
Val. Max. 4, 3, 14:solvite corde metum,
Verg. A. 1, 562; so id. ib. 9, 90:solve metus animo,
Stat. Th. 2, 356:solvi pericula et metus narrant,
Plin. 11, 37, 52, § 140: neque adhuc Stheneleius iras Solverat Eurystheus, [p. 1727] Ov. M. 9, 274:hoc uno solvitur ira modo,
id. A. A. 2, 460:solvitque pudorem,
Verg. A. 4, 55.—Of sleep:g.quasi clamore solutus Sit sopor,
Ov. M. 3, 6, 30:nec verba, nec herbae audebunt longae somnum tibi solvere Lethes,
Luc. 6, 768; cf.:lassitudinem solvere,
Plin. 37, 10, 54, § 143. —Of any checks and barriers to motion, to remove.(α).To raise a siege:(β).solutam cernebat obsidionem,
Liv. 36, 10, 14:soluta obsidione,
id. 36, 31, 7:ad Locrorum solvendam obsidionem,
id. 27, 28, 17; cf. id. 37, 7, 7; 38, 5, 6; 42, 56 init.; 44, 13, 7; Curt. 4, 4, 1; Tac. A. 4, 24; 4, 73; Just. 9, 2, 10.—Of passions, etc., to remove restraint:(γ).cujus si talis animus est, solvamus nos ejus vincula, et claustra (i. e. irae) refringamus,
Liv. 36, 7, 13.—To overthrow, subvert a higher authority, etc.:h.quos (milites), soluto imperio, licentia corruperat,
Sall. J. 39, 5:imperia solvit qui tacet, jussus loqui,
Sen. Oedip. 525:sonipedes imperia solvunt,
id. Hippol. 1084; cf.:sanctitas fori ludis solvitur,
Quint. 11, 3, 58.—Of laws and customs, to abolish, violate:2.solvendarum legum id principium esse censebant (post-Aug. for dissolvendarum),
Curt. 10, 2, 5:solutae a se legis monitus,
Val. Max. 6, 5, ext. 4:cum plus quam ducentorum annorum morem solveremus,
Liv. 8, 4, 7:(Tarquinius) morem de omnibus senatum consulendi solvit,
id. 1, 49, 7:oportebat istum morem solvi,
Curt. 8, 8, 18.—Esp. with acc. of the bond, etc. (taking the place of the constr. I. B. 1. 2. 3. supra, when the abl. of separation is not admissible).a.To subvert discipline:b.disciplinam militarem solvisti,
Liv. 8, 7, 16:luxuria solutam disciplinam militarem esse,
id. 40, 1, 4:quod cum, ne disciplina solveretur, fecisset,
Front. Strat. 2, 12, 2.—Of strength, energy, attention, etc., to loosen, impair, weaken, scatter, disperse:c.nobilitas factione magis pollebat, plebis vis soluta atque dispersa,
Sall. J. 41, 6:patrios nervos externarum deliciarum contagione solvi et hebetari noluerunt,
Val. Max. 2, 6, 1:vires solvere,
Quint. 9, 4, 7:vis illa dicendi solvitur, et frigescit affectus,
Quint. 11, 3, 133.—Of affection, etc., to sever, dissolve, destroy:d.segnes nodum (amicitiae) solvere Gratiae,
Hor. C. 3, 21, 22;similarly: solvit (ille deus) amicos,
Prop. 2, 34 (3, 32), 5; so id. 2, 15 (3, 7), 26:hoc firmos solvit amores,
Ov. A. A. 2, 385:amores cantibus et herbis solvere,
Tib. 1, 2, 60.—Of sickness and hunger, to end, remove:e.vitex dicitur febres solvere,
Plin. 24, 9, 38, § 60:solvit jejunia granis,
Ov. F. 4, 607:quoniam jejunia virgo Solverat,
id. M. 5, 535; cf. Luc. 3, 282; so,famem,
Sen. Thyest. 64.—To delay:f.hi classis moras hac morte solvi rentur,
Sen. Troad. 1131.—Of darkness, to dispel:g.lux solverat umbras,
Stat. Th. 10, 390.—Of war, strife, etc., to compose, settle:h.aut solve bellum, mater, aut prima excipe,
Sen. Phoen. 406:electus formae certamina solvere pastor,
Stat. Achill. 2, 337:jurgia solvere,
Manil. 3, 115:contradictiones solvere,
Quint. 7, 1, 38.—Of difficulties, riddles, questions, ambiguities, etc., to solve, explain, remove:3.quia quaestionem solvere non posset,
Val. Max. 9, 12, ext. 3:aenigmata,
Quint. 8, 6, 53:omnes solvere posse quaestiones,
Suet. Gram. 11:haec ipsa, quae volvuntur ab illis, solvere malim et expandere,
Sen. Ep. 82, 20; id. Q. N. 7, 14, 1:unum tantum hoc solvendum est,
that one question, id. ib. 1, 7, 3:puta nunc me istuc non posse solvere,
id. Ep. 48, 6:carmina non intellecta Solverat,
Ov. M. 7, 760:triste carmen alitis solvi ferae,
Sen. Oedip. 102:nodos juris,
Juv. 8, 50:proponere aliquid quod solvat quaestionem,
Quint. 5, 10, 96:plurimas quaestiones illis probationibus solvi solere,
id. 1, 10, 49:quo solvitur quaestio supra tractata,
id. 3, 7, 3:ambiguitatem or amphiboliam,
id. 7, 2, 49; 7, 9, 10.—In partic., of obligations, to fulfil.a.To pay.(α).Originally, rem solvere, to free one's property and person (rem familiarem) from debts (solutio per aes et libram), according to the ancient formula:(β).quod ego tibi tot millibus condemnatus sum, me eo nomine... a te solvo liberoque hoc aere aeneaque libra,
Gai. Inst. 3, 174 Huschke; cf.:inde rem creditori palam populo solvit (i. e. per aes et libram),
Liv. 6, 14, 5:quas res dari, fieri, solvi oportuit,
id. 1, 32, 11. —Hence, rem solvere, to pay; often with dat. of person:pro vectura rem solvit?
paid the freight, Plaut. As. 2, 4, 27:ubi nugivendis res soluta'st omnibus,
id. Aul. 3, 5, 51:tibi res soluta est recte,
id. Curc. 4, 3, 21:ego quidem pro istac rem solvo ab tarpessita meo,
id. ib. 5, 2, 20:rem solvo omnibus quibus dehibeo,
id. ib. 5, 3, 45:dum te strenuas, res erit soluta,
id. Ps. 2, 2, 35:res soluta'st, Gripe, ego habeo,
id. Rud. 5, 3, 57.— Trop.: saepe edunt (aves);semel si captae sunt, rem solvont aucupi,
they repay him, pay for his expenses, Plaut. As. 1, 3, 66.—And to pay by other things than money:si tergo res solvonda'st,
by a whipping, Plaut. As. 2, 2, 54:habent hunc morem ut pugnis rem solvant si quis poscat clarius,
id. Curc. 3, 9:tibi quidem copia'st, dum lingua vivet, qui rem solvas omnibus,
id. Rud. 2, 6, 74.—Hence,Absol. (sc. rem), to pay; with or without dat. of person:(γ).cujus bona, quod populo non solvebat, publice venierunt,
Cic. Fl. 18, 43:ei cum solveret, sumpsit a C. M. Fufiis,
id. ib. 20, 46:misimus qui pro vectura solveret,
id. Att. 1, 3, 2:qui nimis cito cupit solvere, invitus debet,
Sen. Ben. 4, 40, 5:ut creditori solvat,
Dig. 30, 1, 49, § 7.— Pass. impers.:si dare vis mihi, Magis solutum erit quam ipsi dederis,
it will be a more valid payment, Plaut. Ps. 2, 2, 46:numquam vehementius actum est quam me consule, ne solveretur,
to stop payments, Cic. Off. 2, 24, 84:fraudandi spe sublata solvendi necessitas consecuta est,
id. ib. 2, 24, 84:cum eo ipso quod necesse erat solvi, facultas solvendi impediretur,
Liv. 6, 34, 1.—Cf. in the two senses, to free from debt, and to pay, in the same sentence:non succurrere vis illi, sed solvere. Qui sic properat, ipse solvi vult, non solvere,
Sen. Ben. 6, 27, 1.—With acc. of the debt, to discharge, to pay:(δ).postquam Fundanio debitum solutum esset,
Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10:hoc quod debeo peto a te ut... solutum relinquas,
settled, id. Att. 16, 6, 3:solverat Castricio pecuniam jam diu debitam,
id. Fl. 23, 54:ex qua (pensione) major pars est ei soluta,
id. Att. 16, 2, 1:solvi aes alienum Pompejus ex suo fisco jussit,
Val. Max. 6, 2, 11:aes alienum solvere,
Sen. Ep. 36, 5:quae jactatio est, solvisse quod debebas?
id. Ben. 4, 17, 1; so,debitum solvere,
id. ib. 6, 30, 2:ne pecunias creditas solverent,
Cic. Pis. 35, 86:ut creditae pecuniae solvantur,
Caes. B. C. 3, 20; 3, 1:ex thensauris Gallicis creditum solvi posse,
Liv. 6, 15, 5:ita bona veneant ut solidum suum cuique solvatur,
Cic. Rab. Post. 17, 46.—And of moral debts:cum patriae quod debes solveris,
Cic. Marcell. 9, 27:debet vero, solvitque praeclare,
id. Phil. 13, 11, 25:aliter beneficium, aliter creditum solvitur,
Sen. Ben. 2, 34, 1:qui grate beneficium accipit, primam ejus pensionem solvit,
id. ib. 2, 22 fin. —By a confusion of construction, solvere pecuniam, etc., to pay money, etc. (for pecunia rem or debitum solvere); constr. with dat. or absol.:(ε).emi: pecuniam solvi,
Cic. Verr. 2, 4, 20, § 43:pro frumento nihil solvit,
id. ib. 2, 3, 72, §169: legatis pecuniam pro frumento solvit,
Liv. 44, 16:hanc pecuniam cum solvere in praesenti non posset,
Nep. Milt. 7, 6:nisi pecuniam solvisset,
id. Cim. 1, 1:condiciones pacis dictae ut decem millia talentum argenti... solverent,
Liv. 30, 37 med.:pro quo (frumento) pretium solveret populus Romanus,
id. 36, 3, 1:pretium servorum ex aerario solutum est dominis,
id. 32, 26, 14:pretium pro libris domino esse solvendum,
id. 40, 39 fin.:meritam mercedem,
id. 8, 22, 3; so id. 8, 11, 4: sorte creditum solvere, by paying the principal (i. e. without interest), id. 6, 36, 12:quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur,
Cic. Phil. 14, 14, 38:stipendium,
Liv. 28, 32, 1:dotem mulieri,
Dig. 24, 3, 2:litem aestimatam,
the amount of a fine, Nep. Cim. 5, 18 fin.:arbitria funeris,
the expenses of the funeral, Cic. Red. Sen. 7, 18:solvere dodrantem,
to pay seventy-five per cent., Mart. 8, 9, 1:dona puer solvit,
paid the promised gifts, Ov. M. 9, 794; so,munera,
id. ib. 11, 104.— Transf., of the dedication of a book, in return for favors:et exspectabo ea (munera) quae polliceris, et erunt mihi pergrata si solveris... Non solvam nisi prius a te cavero, etc.,
Cic. Brut. 4, 17 sq. —Of the delivery of slaves:si quis duos homines promise rit et Stichum solverit,
Dig. 46, 3, 67; 46, 3, 38, § 3.— Transf., poet.: dolorem solvisti, you have paid your grief, i. e. have duly mourned, Stat. S. 2, 6, 98.— Pass. with personal subject:si (actor) solutus fuisset,
Dig. 12, 1, 31 (cf.: solvere militem, b supra). —Esp., in certain phrases, to pay:b.aliquid praesens solvere,
to pay in cash, Cic. Att. 16, 2, 1; so,aliquid de praesentibus solvere,
Sen. Ep. 97, 16:solvere grates (= referre gratiam muneribus): Sulla solvit grates Dianae,
Vell. 2, 25:quas solvere grates sufficiam?
Stat. S. 4, 2, 7: cum homo avarus, ut ea (beneficia) solveret sibi imperare non posset, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1; cf.: non dicimus reposuit beneficium aut solvit;nullum nobis placuit quod aeri alieno convenit verbum,
Sen. Ep. 81, 9; but v. id. Ben. 2, 18, 5: in debitum solvere, to make a partial payment:unum haec epistula in debitum solvet,
id. Ep. 7, 10: aliquid solvere ab aliquo (de aliqua re), to pay out of funds supplied by any one ( out of any fund):Quintus laborat ut tibi quod debet ab Egnatio solvat,
Cic. Att. 7, 18, 4:homines dicere, se a me solvere,
id. ib. 5, 21, 11:(summa) erat solvenda de meo,
Plin. Ep. 2, 4, 2:operas solvere alicui,
to work for somebody, Dig. 40, 7, 39: solvo operam Dianae, I work for Diana, i. e. offer a sacrifice to her, Afran. ap. Non. 12, 21: judicatum solvere, to pay the amount adjudged by the court, for which security (satisdatio) was required:stipulatio quae appellatur judicatum solvi,
Gai. Inst. 4, 90:iste postulat ut procurator judicatum solvi satisdaret,
Cic. Quint. 7, 29; so Dig. 3, 2, 28; 3, 3, 15; 2, 8, 8;2, 8, 14 et saep.: auctio solvendis nummis,
a cash auction, Mart. 14, 35.— Gerund.: solvendo esse, to be solvent; jurid. t. t., to be able to pay, i. e. one's debts; cf.in full: nec tamen solvendo aeri alieno respublica esset,
Liv. 31, 13:nemo dubitat solvendo esse eum qui defenditur,
Dig. 50, 17, 105:qui modo solvendo sint,
Gai. Inst. 1, 3, 121:si solvendo sint,
Paul. Sent. 1, 20, 1:nec interest, solvendo sit, necne,
Dig. 30, 1, 49, § 5; so ib. 46, 1, 10; 46, 1, 27, § 2; 46, 1, 51, §§ 1 and 4; 46, 1, 52, § 1; 46, 1, 28; 50, 17, 198 et saep.: non solvendo esse, to be insolvent:solvendo non erat,
Cic. Att. 13, 10, 3:cum solvendo civitates non essent,
id. Fam. 3, 8, 2:tu nec solvendo eras, nec, etc.,
id. Phil. 2, 2, 4:ne videatur non fuisse solvendo,
id. Off. 2, 22, 79;and very freq. in the jurists.—So, trop.: quid matri, quid flebili patriae dabis? Solvendo non es,
Sen. Oedip. 941; cf.:*non esse ad solvendum (i. e. able to pay),
Vitr. 10, 6 fin. —To fulfil the duty of burial.(α).Justa solvere; with dat. of the person:(β).qui nondum omnia paterno funeri justa solvisset,
who had not yet finished the burial ceremonies of his father, Cic. Rosc. Am. 8, 23:justis defunctorum corporibus solutis,
Curt. 3, 12, 15:proinde corpori quam primum justa solvamus,
id. 10, 6, 7:ut justa soluta Remo,
Ov. F. 5, 452:nunc justa nato solve,
Sen. Hippol. 1245.—Exsequias, inferias or suprema solvere:c.exsequiis rite solutis,
Verg. A. 7, 5:cruor sancto solvit inferias viro,
Sen. Hippol. 1198:solvere suprema militibus,
Tac. A. 1, 61.—Votum solvere, to fulfil a vow to the gods.(α).Alone:(β).vota ea quae numquam solveret nuncupavit,
Cic. Phil. 3, 4, 11:quod si factum esset, votum rite solvi non posse,
Liv. 31, 9 fin.:liberare et se et rempublicam religione votis solvendis,
id. 40, 44, 8:placatis diis votis rite solvendis,
id. 36, 37 fin.:petiit ut votum sibi solvere liceret,
id. 45, 44:animosius a mercatore quam a vectore solvitur votum,
Sen. Ep. 73, 5:vota pro incolumitate solvebantur,
Tac. A. 2, 69:vota pater solvit,
Ov. M. 9, 707:ne votum solvat,
Mart. 12, 91, 6; 8, 4, 2; Val. Max. 6, 9, 5 ext.; 1, 1, 8 ext. — Poet.:voti debita solvere,
Ov. F. 5, 596; cf.the abbrev. formula V. S. L. M. (voTVM SOLVIT LIBENS MERITO),
Inscr. Orell. 186; 1296 sq.:V.S.A.L. (ANIMO LIBENTI),
ib. 2022 et saep.:sacra solvere (=votum solvere),
Manil. 1, 427.—With dat.:d.ait sese Veneri velle votum solvere,
Plaut. Rud. prol. 60:vota Jovi solvo,
Ov. M. 7, 652; 8, 153:sunt vota soluta deae,
id. F. 6, 248:dis vota solvis,
Sen. Ben. 5, 19, 4:libamenta Veneri solvere (=votum per libamenta),
Just. 18, 5, 4.—Fidem solvere, to fulfil a promise (post-class. for fidem praestare, [p. 1728] exsolvere; cf.:e.fidem obligatam liberare,
Suet. Claud. 9):illi, ut fidem solverent, clipeis obruere,
Flor. 1, 1, 12;similarly: et voti solverat ille fidem (=votum solverat),
Ov. F. 1, 642; but cf.: itane imprudens? tandem inventa'st causa: solvisti fidem, you have found a pretext to evade your promise (cf. II. A. 3.), Ter. And. 4, 1, 18: esset, quam dederas, morte soluta fides, by my death your promise to marry me would have been cancelled (cf. II. B. 1. 6.), Ov. H. 10, 78; similarly: suam fidem (i. e. quam Lepido habuerit) solutam esse, that his faith in Lepidus was broken, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 3.—With a different construction: se depositi fide solvere, to acquit one's self of the duty to return property intrusted to him (cf. I. B. 1. c.), Val. Max. 7, 3, 5 ext.: factique fide data munera solvit, he freed the gift already given from the obligation of an accomplished fact, i. e. he revoked the gifts, although already made, Ov. M. 11, 135.—Promissum solvere, to fulfil a promise (very rare):A.perinde quasi promissum solvens,
Val. Max. 9, 6, 1:solvitur quod cuique promissum est,
Sen. Cons. Marc. 20 fin.;similarly: solutum, quod juraverant, rebantur,
what they had promised under oath, Liv. 24, 18, 5.—Hence, sŏlūtus, a, um, P. a., free, loose, at large, unfettered, unbandaged.Lit.1.(Acc. to I.A. 1. supra.) Pigeat nostrum erum si eximat aut solutos sinat, Plaut. Capt. 2, 1, 11:2.tibi moram facis quom ego solutus sto,
id. Ep. 5, 2, 25:reus solutus causam dicis, testes vinctos attines,
id. Truc. 4, 3, 63:cum eos vinciret quos secum habebat, te solutum Romam mittebat?
Cic. Deiot. 7, 22:nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,
unbandaged, id. Tusc. 2, 22, 53:duos (captivos) solutos ire ad Hannibalem jussit,
Liv. 27, 51:eum interdiu solutum custodes sequebantur, nocte clausum asservabant,
id. 24, 45, 10:non efficiatis ut solutos verear quos alligatos adduxit,
Val. Max. 6, 2, 3.—(Acc. to I. A. 2.) Of texture, etc.; esp. of soil, loose, friable (opp spissus;3.postAug.): quo solutior terra facilius pateat radicibus,
Sen. Ep. 90, 21;ordeum nisi solutum et siccum locum non patitur,
Col. 2, 9:soluta et facilis terra,
id. 3, 14;solum solutum vel spissum,
id. 2, 2 init.;seri vult raphanus terra soluta, umida,
Plin. 19, 5, 26, § 83:hordeum seri non vult, nisi in sicca et soluta terra,
id. 18, 7, 18, § 79:solutiores ripae,
Front. Aquaed. 15.—Of plants:mas spissior, femina solutior,
Plin. 25, 9, 57, § 103.—Hence, subst.: sŏlūtum, i, n., a state of looseness:dum vult describere, quem ad modum alia torqueantur fila, alia ex molli solutoque ducantur,
Sen. Ep. 90, 20.—(Acc. to I. A. 3.) Rarefied, thin, diffused:B.turbo, quo celsior eo solutior laxiorque est, et ob hoc diffunditur,
Sen. Q. N. 7, 9, 3:aer agitatus a sole calefactusque solutior est,
id. ib. 1, 2, 10:debet aer nec tam spissus esse, nec tam tenuis et solutus, ut, etc.,
id. ib. 1, 2, 11.—Trop.1.(Acc. to I. B. 1.) Of speech, unfettered, fluent, ready:2.(orator) solutus in explicandis sententiis,
Cic. Or. 47, 173:verbis solutus satis,
id. ib. 47, 174:solutissimus in dicendo,
id. ib. 48, 180.—Exempt, free from duties, obligations, etc.:3.quam ob rem viderer maximis beneficii vinculis obstrictus, cum liber essem et solutus?
Cic. Planc. 30, 72:soluta (praedia) meliore in causa sunt quam obligata,
unmortgaged, id. Agr. 3, 2, 9:si reddidi (debitum), solutus sum ac liber,
Sen. Ben. 2, 18, 5;non ut gratus, sed ut solutus sim,
id. ib. 4, 21, 3;solutus omni fenore,
Hor. Epod. 2, 4;nam ea (religione) magister equitum solutus ac liber potuerit esse,
Liv. 8, 32, 5:Mamertini soli in omni orbe terrarum vacui, expertes soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,
Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23.—Free from punishment, not punishable, not liable, etc.: qui mancipia vendunt, certiores faciunt emptores quis fugitivus sit, noxave solutus, Edict. Aedil. ap. Dig. 21, 1, 1, § 1; Gell. 4, 2, 1; cf.:4.quod aiunt aediles noxae solutus non sit sic intellegendum est... noxali judicio subjectum non esse,
Dig. 21, 1, 17, § 17:apud quos libido etiam permissam habet et solutam licentiam,
Cic. Rep. 4, 4, 4:omne illud tempus habeat per me solutum ac liberum,
i. e. let the crimes then committed be unpunished, id. Verr. 2, 1, 12, § 33: antea vacuum id solutumque poena fuerat, Tac. A. 14, 28.—With subj. inf.:maxime solutum fuit, prodere de iis, etc.,
Tac. A. 4, 35: solutum existimatur esse, alteri male dicere, Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 3.—Free from cares, undistracted:5.animo soluto liberoque,
Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:sed paulo solutiore tamen animo,
id. ib. 2, 5, 31, § 82.—At leisure, free from labor, business, etc.:6.te rogo ut eum solutum, liberum, confectis ejus negotiis a te, quamprimum ad me remittas,
Cic. Fam. 13, 63, 2:quo mea ratio facilior et solutior esse possit,
id. ib. 3, 5, 1.—With gen.:Genium Curabis Cum famulis operum solutis,
Hor. C. 3, 17, 16.—Unbound, relaxed, merry, jovial:7.quam homines soluti ridere non desinant, tristiores autem, etc.,
Cic. Dom. 39, 104:an tu existimas quemquam soluto vultu et hilari oculo mortem contemnere?
Sen. Ep. 23, 4:vultus,
Stat. Th. 5, 355:(mores) naturam sequentium faciles sunt, soluti sunt,
unembarrassed, Sen. Ep. 122, 17.—Free from the rule of others, uncontrolled, independent:8.cum videas civitatis voluntatem solutam, virtutem alligatam,
Cic. Att. 2, 18, 1:ab omni imperio externo soluta in perpetuum Hispania,
Liv. 29, 1 fin.:Masinissae ab imperio Romano solutam libertatem tribuit,
Val. Max. 7, 2, 6:incerti, solutique, et magis sine domino quam in libertate, Vononem in regnum accipiunt,
Tac. A. 2, 4:quorum (militum) libertas solutior erat,
Just. 13, 2, 2.—Of animals:rectore solutos (solis) equos,
Stat. Th. 1, 219.—Free from influence or restraint; hence, independent, unbiassed, unprejudiced:9.nec vero deus ipse alio modo intellegi potest, nisi mens soluta quaedam et libera,
Cic. Tusc. 1, 27, 66;cum animi sine ratione motu ipsi suo soluto ac libero incitarentur,
id. Div. 1, 2, 4:judicio senatus soluto et libero,
id. Phil. 5, 15, 41:sum enim ad dignitatem in re publica solutus,
id. Att. 1, 13, 2:libero tempore cum soluta vobis est eligendi optio,
id. Fin. 1, 10, 33:si omnia mihi essent solutissima, tamen in re publica non alius essem atque nunc sum,
id. Fam. 1, 9, 21:liberi enim ad causas solutique veniebant,
uncommitted, id. Verr. 2, 2, 78, § 192.—Free from moral restraint; hence, unbridled, insolent, loose:10.amores soluti et liberi,
Cic. Rep. 4, 4, 4:licentia,
id. ib. 4, 4, 4:populi quamvis soluti ecfrenatique sint,
id. ib. 1, 34, 53:quis erat qui sibi solutam P. Clodii praeturam sine maximo metu proponeret? Solutam autem fore videbatis, nisi esset is consul qui eam auderet possetque constringere,
id. Mil. 13, 34:quominus conspectus, eo solutior erat,
Liv. 27, 31 fin.:adulescentes aliquot quorum, in regno, libido solutior fuerat,
id. 2, 1, 2:solutioris vitae primos adulescentiae annos egisse fertur,
a licentious life, Val. Max. 2, 6, 1:spectandi solutissimum morem corrigere,
Suet. Aug. 44:mores soluti,
licentious habits, Just. 3, 3, 10.—Regardless of rules, careless, loose:11.orator tam solutus et mollis in gestu,
Cic. Brut. 62, 225:dicta factaque ejus solutiora, et quandam sui neglegentiam praeferentia,
Tac. A. 16, 18.—Esp., of style, etc., free from rules of composition.(α).Oratio soluta, verba soluta, a free style, conversational or epistolary style:(β).est oratio aliqua vincta atque contexta, soluta alia, qualis in sermone et epistulis,
Quint. 9, 4, 19; 9, 4, 20; 9, 4, 69; 9, 4, 77.—More freq.: verba soluta, oratio soluta, prose (opp. to verse);(γ).in full: scribere conabar verba soluta modis, Ov Tr. 4, 10, 24: quod (Isocrates) verbis solutis numeros primus adjunxerit,
Cic. Or. 52, 174:mollis est enim oratio philosophorum... nec vincta numeris, sed soluta liberius,
id. ib. 19, 64; 71, 234;68, 228: si omnes soluta oratione scripserunt,
Varr. R. R. 4, 1; de heisce rebus treis libros ad te mittere institui;de oratione soluta duos, de poetica unum,
id. L. L. 6, 11 fin.:ut in soluta oratione, sic in poemateis,
id. ib. 7, 1:primus (Isocrates) intellexit. etiam in soluta oratione, dum versum effugeres modum et numerum quemdam debere servari,
Cic. Brut. 8, 32:Aristoteles judicat heroum numerum grandiorem quam desideret soluta oratio,
id. Or. 57, 192:et creticus et paeon quam commodissume putatur in solutam orationem illigari,
id. ib. 64, 215:a modis quibusdam, cantu remoto, soluta esse videatur oratio,
id. ib. 55, 183; 55, 184; id. de Or. 3, 48, 184: historia est quodammodo carmen solutum, Quint. 10, 1, 31.—Also in reference to a prose rhythm, loose, unrhythmical, inharmonious:(δ).ut verba neque inligata sint, quasi... versus, neque ita soluta ut vagentur,
Cic. de Or. 3, 44, 176; 3, 48, 186:nec vero haec (Callidii verba) soluta nec diffluentia, sed astricta numeris,
id. Brut. 79, 274:orator sic illigat sententiam verbis ut eam numero quodam complectatur et astricto et soluto,
id. de Or. 3, 44, 175; but: verba soluta suis figuris, words freed from their proper meaning, i.e. metaphors, Manil. 1, 24.—Rarely with reference to the thought: soluta oratio, a fragmentary, disconnected style:12.soluta oratio, et e singulis non membris, sed frustis, collata, structura caret,
Quint. 8, 5, 27; cf. id. 9, 4, 69:solutiora componere,
id. 10, 4, 1; 9, 4, 15.—Effeminate, luxurious (acc. to I. B. 3.):13.sinum togae in dextrum umerum reicere, solutum ac delicatum est,
Quint. 11, 3, 146.—Undisciplined, disorderly:14.omnia soluta apud hostes esse,
Liv. 8, 30, 3:nihil temeritate solutum,
Tac. A. 13, 40:apud Achaeos neglecta omnia ac soluta fuere,
Just. 34, 2, 2.—Lax, remiss, weak:C.mea lenitas adhuc si cui solutior visa erat,
Cic. Cat. 2, 12, 27:Ciceronem male audivisse, tamquam solutum et enervem,
Tac. Or. 18:soluti ac fluentes,
Quint. 1, 2, 8.—Hence:solutum genus orationis,
a lifeless, dull style, Val. Max. 8, 10, 3:quanto longius abscederent, eo solutiore cura,
laxer attention, Liv. 3, 8, 8.—(Acc. to II. B. 3. e supra.) Paid, discharged, only as subst.: sŏlūtum, i, n., that which is paid, a discharged debt, in certain phrases:1.aliquid in solutum dare,
to give something in payment, Dig. 46, 3, 45; 46, 3, 46; 46, 3, 60: in solutum accipere, to accept in payment:qui voluntatem bonam in solutum accipit,
Sen. Ben. 7, 16, 4:qui rem in solutum accipit,
Dig. 42, 4, 15; 12, 1, 19;in solutum imputare,
to charge as payment, Sen. Ep. 8, 10; aliquid pro soluto est, is considered as paid or cancelled:pro soluto id in quo creditor accipiendo moram fecit, oportet esse,
Dig. 46, 3, 72: pro soluto usucapere, to acquire by prescription something given in payment by the debtor, but not belonging to him:pro soluto usucapit qui rem debiti causa recepit,
Dig. 41, 3, 46.— Adv.: sŏlūtē.Thinly:2.corpora diffusa solute,
Lucr. 4, 53.—Of speech, fluently:3. 4.non refert videre quid dicendum est, nisi id queas solute ac suaviter dicere,
Cic. Brut. 29, 110:ita facile soluteque volvebat sententias,
id. ib. 81, 280:quid ipse compositus alias, et velut eluctantium verborum, solutius promptiusque eloquebatur,
Tac. A. 4, 31.—Freely, without restraint:5. 6.generaliter puto judicem justum... solutius aequitatem sequi,
i. e. without strictly regarding the letter of the law, Dig. 11, 7, 14, § 13.—Of manners and discipline, disorderly, negligently:7.praecipue sub imperio Cn. Manlii solute ac neglegenter habiti sunt (exercitus),
Liv. 39, 1, 4:in stationibus solute ac neglegenter agentes,
id. 23, 37, 6.—Weakly, tamely, without vigor:8.quod ille tam solute egisset, tam leniter, tam oscitanter,
Cic. Brut. 80, 277.—Of morals, loosely, without restraint:ventitabat illuc Nero, quo solutius urbem extra lasciviret,
Tac. A. 13, 47. -
44 तलः _talḥ _लम् _lam
तलः लम् [तल्-अच्]1 A surface; भुवस्तलमिव व्योम कुर्वन् व्योमेव भूतलम् R.4.29; sometimes used at the end of comp. without much alteration of meaning; महीतलम् 'surface of the earth' i. e. earth itself; शुद्धे तु दर्पणतले सुलभावकाशा Ś.7.32; नभस्तलम् &c.-2 The palm of the hand; R.6.18.-3 The sole of the foot; Bhāg.1.36. 8.-4 The fore-arm.-5 A slap with the hand.-6 Lowness, inferiority of position.-7 A lower part, part underneath, base, foot, bottom; रेवारोधसि वेतसीतरुतले चेतः समुत्कण्ठते K. P.1.-8 (Hence) The ground under a tree or any other object, shelter afforded by any- thing; फणी मयूरस्य तले निषीदति Ṛs.1.13.-9 A hole, pit.-1 A span.-लः 1 The hilt of a sword.-2 The palmyra tree.-3 N. of Śiva.-4 Pressing the strings of a lute with the left hand; तत्र तत्र महानादैरुत्कृष्टतलनादितैः Mb.1.221.6.-5 A division of hell.-लम् 1 A pond.-2 A forest, wood; भस्मप्रस्तरशायी च भूमिशय्या तलेषु च Mb.12.33.11.-3 Cause, origin, motive.-4 A leathern fence worn round the left arm (तला also in this sense); उद्यतैरायुधैश्चित्रास्तलबद्धाः कलापिनः Mb.6.16.14.-Comp. -अङ्गुलिः f. a toe.-अतलम् the fourth of the seven divisions of hell; Bhāg.2.5.41.-ईक्षणः a hog.- उदर a. having a protuberant belly, pot-bellied.-उदरी f. A wife; L. D. B.-उदा a river.-घातः a slap with the palm of the hand.-तालः 1 a kind of musical instrument.-2 clapping of the hands.-त्रम्, -त्राणम्, -वारणम् a leathern glove of an archer; शरासन- ज्यातलवारणध्वनिः Ki.14.29; पाणयः सतलत्राश्च... Śiva B.12.8.-प्रहारः a slap with the hand.-बद्धः a. having fastened round one's arm the तल (त्र); Mb.6.16.14.-युद्धम् a fight with the palms of the hands.-लोकः nether world (पाताल); Bhāg.2.6.42.-सारकम् 1 a martingale.-2 a horse's food-receptacle; M. W.-सारणम्, -सारिका ibid.-हृदयम् the centre of the sole of foot. -
45 पादः _pādḥ
पादः [पद्यते गम्यते$नेन करणे कर्मणि वा घञ्]1 The foot (whether of men or animals); तयोर्जगृहतुः पादान् R.1.57; पादयोर्निपत्य, पादपतित &c. (The word पाद at the end of comp. is changed to पाद् after सु and numerals; i. e. सुपाद्, द्विपाद्, त्रिपाद् &c.; and also when the first member is used as a standard of comparison, but is a word other than हस्ति &c.; see P.V.4.138-14; e. g. व्याघ्रपाद्. The nom. pl. of पाद is often added to names of persons or titles of address to show great respect or veneration; मृष्यन्तु लवस्य बालिशतां तातपादाः U.6; जीवत्सु तातपादेषु 1.19; देवपादानां नास्माभिः प्रयोजनम् Pt.1; so एवमाराध्यपादा आज्ञापयन्ति Prab.1; so कुमारिलपादाः &c.-2 A ray of light; बालस्यापि रवेः पादाः पतन्त्युपरि भूभृताम् Pt.1.328; Śi.9.34; R.16.53 (where the word has sense 1 also).-3 The foot or leg of an inanimate object, as of a bed-stead; चतुष्पदी हि निःश्रेणी ब्रह्मण्येव प्रतिष्ठिता Mb.12.2.4.-4 The foot or root of a tree; as in पादप.-5 The foot of a mountain, a hill at the foot of a mountain (पादाः प्रत्यन्तपर्वताः); रेवां द्रक्ष्यस्युपलविषमे विन्ध्यपादे विशीर्णाम् Me.19; Ś.6.17.-6 A quarter, fourth part; as in सपादो रूपकः 'one and one fourth rupee'; Ms.8.241; Y.2.174; कार्षापणे दीयमाने पादो$पि दत्तो भवति ŚB. on MS.6.7.2.-7 The fourth part of a stanza, a line.-8 The fourth part of a chap- ter or book, as of the Adhyāyas of Pāṇini, or of the Brahma-sūtras.-9 A part in general.-1 A column, pillar; सहस्रपादं प्रासादं......अधिरोहन्मया दृष्टः Mb.5.143.3.-11 A foot as a measure equal to twelve Aṅgulis.-12 The quadrant of a circle.-13 The foot-hole or bottom of a water-skin; इन्द्रियाणां तु सर्वेषां यद्येकं क्षरतीन्द्रियम् । तेनास्य क्षरति प्रज्ञा दृतेः पादादिवोदकम् ॥ Ms.2.99.-14 A wheel; गिरिकूबरपादाक्षं शुभवेणु त्रिवेणुमत् Mb.3.175.4; Ki.12 21.-15 A golden coin (weighing one tola); स ह गवां सहस्रमव- रुरोध दश दश पादा एकैकस्याः शृङ्गयोराबद्धा बभुवुः Bṛi. Up.3.1.1.-Comp. -अग्रम् the point or extremity of the foot; पादाग्रस्थितया मुहुः स्तनभरेणानीतया नम्रताम् Ratn.1.1.-अङ्कः a foot-mark.-अङ्गदम्, -दी an ornament for the foot, an anklet.-अङ्गुलिः, -ली f. a toe.-अङ्गुष्ठः the great toe.-अङ्गुष्ठिका a ring worn on the great toe.-अन्तः the point or extremity of the feet.-अन्तरम् the interval of a step, distance of a foot. (-रे) ind.1 after the interval of a step.-2 close or near to.-अन्तिकम् ind. near to, towards any one.-अम्बु n. butter-milk containing a fourth part of water.-अम्भस् n. water in which the feet (of revered persons) have been washed.-अरविन्दम्, -कमलम्, -पङ्कजम्, -पद्मम् a lotus-like foot.-अर्घ्यम् a gift to a Brāhmāṇa or a venerable person.-अर्धम् 1 half a quarter, an eighth; पादं पशुश्च योषिच्च पादार्धं रिक्तकः पुमान् Ms.8.44.-2 half a line of a stanza.-अलिन्दी a boat.-अवनामः bowing to a person's feet; इति कृतवचनायाः कश्चिदभ्येत्य बिभ्यद्गलितनयनवारेर्याति पादावनामम् Śi.11.35.-अवनेजः washing another's feet; विभ्व्यस्तवा- मृतकथोदवहास्त्रिलोक्याः पादावनेजसरितः शमलानि हन्तुम् Bhāg. 11.6.19.-अवसेचनम् 1 washing the feet.-2 the water used for washing the feet; दूरात् पादावसेचनम् Ms. 4.151.-अष्ठीलः the ankle; मर्मस्वभ्यवधीत् क्रुद्धः पादाष्ठालैः सुदारुणैः Mb.1.8.24.-आघातः a kick.- आनत a. prostrate, fallen at the feet of; कयासि कामिन् सुरतापराधात् पादानतः कोपनयावधूतः Ku.3.8.-आवर्तः 1 a wheel worked by the feet for raising up water from a well.-2 a square foot.-आसनम् a foot-stool.-आस्फालनम् tram- pling or motion of the feet, floundering.-आहतः a. kicked.-आहति f.1 treading or trampling.-2 a kick.-उदकम्, -जलम् 1 water for washing the feet.-2 water in which the feet of sacred and revered persons are washed, and which is thus considered holy; विष्णु- पादोदकं तीर्थं जठरे धारयाम्यहम्.-उदरः a serpent; यथा पादो- दरस्त्वचा विनिर्मुच्यते Praśna. Up.5.5.-उद्धूतम् stamping the feet.-कटकः, -कम्, -कीलिका an anklet.-कृच्छ्रम् a vow in which taking of meals and observing a fast are done on alternate days; Y.-क्षेपः 1 a foot- step.-2 a kick with the foot.-गण्डीरः a morbid swel- ling of the legs and feet.-ग्रन्थिः the ankle.-ग्रहणम् seizing or clasping the feet (as a mark of respectful salutation); अकारयत् कारयितव्यदक्षा क्रमेण पादग्रहणं सतीनाम् Ku.7.27.-चतुरः, -चत्वरः 1 a slanderer.-2 a goat.-3 the fig-tree.-4 a sand-bank.-5 hail.-चापल्यम् shuffling of the feet.-चारः going on foot, walking; यदि च विहरेत् पादचारेण गौरी Me.62 'if Gaurī should walk on foot'; R.11.1-2 the daily position of the planets.-चारिन् a.1 walking or going on foot.-2 fighting on foot. (-m.)1 a pedestrian.-2 a foot-soldier.-च्छेदनम् cutting off a foot; पादेन प्रहरन् कोपात् पादच्छेदन- मर्हति Ms.8.28.-जः a sūdra; पादजोच्छिष्टकांस्यं यत्...... विशुद्धेद् दशभिस्तु तत् Mb.12.35.31.-जलम् 1 butter-milk mixed with one fourth of water.-2 water for the feet.-जाहम् the tarsus.-तलम् the sole of the foot.-त्रः, -त्रा, -त्राणम् a boot or shoe.-दारी, -दारिका a chap in the feet, chilblain.-दाहः a burning sensation in the feet.-धावनिका sand used for rubbing the feet.-नालिका an anklet.-निकेतः a foot-stool.-न्यासः move- ment of the feet; पादन्यासो लयमनुगतः M.2.9.-पः 1 a tree; निरस्तपादपे देशे एरण्डो$पि द्रुमायते H.1.67; अनुभवति हि मूर्ध्ना पादपस्तीव्रमुष्णम् Ś.5.7.-2 a foot-stool. (-पा) a shoe. ˚खण्डः, -ण्डम् a grove of trees. ˚रुहा a climbing plant.-पद्धतिः f. a track.-परिचारकः a humble servant.-पालिका an anklet.-पाशः 1 a foot-rope for cattle.-2 an anklet of small bells &c.(-शिकः, -शी) 1 a fetter; हस्तिपक-पादपाशिक-सैमिक-वनचर-पारिकर्मिकसखः Kau. A.-2 a mat.-3 a creeper.-पीठः, -ठम् a foot-stool; चूडामणिभि- रुद्घृष्टपादपीठं महीक्षिताम् R.17.28; Ku.3.11.-पीठिका 1 a vulgar trade (as that of a barber).-2 white stone.-पूरणम् 1 filling out a line; P.VI.1.134.-2 an ex- pletive; तु पादपूरणे भेदे समुच्चये$वधारणे Viśva.-प्रक्षालनम् washing the feet; पादप्रक्षालने वज्री Subhāṣ.-प्रणामः prostration (at the feet).-प्रतिष्ठानम् a foot-stool.-प्रधारणम् a shoe.-प्रसारणम् stretching out the feet.-प्रहारः a kick.-बद्ध a. consisting of verses (as a metre).-बन्धनम् 1 a chain, fetter.-2 a stock of cattle.-भटः a foot soldier.-भागः a quarter.-मुद्रा a footprint. ˚पङ्क्तिः a track, trail.-मूलम् 1 the tarsus.-2 the sole of the foot.-3 the heel.-4 the foot of a mountain.-5 a polite way of speaking of a person; देवपादमूलमागताहम् K.8.-यमकः paronomasia within the Pādas.-रक्षः 1 a shoe.-2 a foot-guard; (pl.) armed men protecting the feet of an elephant in battle; शिरांसि पादरक्षाणां बीजवत् प्रवपन् मुहुः Mb.3.271.1.-रक्षणम् 1 a cover for the feet.-2 a leather boot or shoe.-रजस् n. the dust of the feet.-रज्जुः f. a tether for the foot of an elephant.-रथी a shoe, boot.-रोहः, -रोहणः the (Indian) fig-tree.-लग्नः a. lying at a person's feet.-लेपः an unguent for the feet.-वन्दनम् saluting the feet.-वल्मीकः elephantiasis.-विरजस् f. a shoe, boot. (-m.) a god.-वेष्टनिकः, -कम् a stocking.-शाखा a toe.-शैलः a hill at the foot of a mountain.-शोथः swelling of the foot; अन्योन्योपद्रवकृतः शोथः पादसमुत्थितः । पुरुषं हन्ति नारीं तु मुखजो गुह्यजो ह्ययम् ॥ Mādhava.-शौचम् cleaning the feet by washing, washing the feet; पादशौचेन गोविन्दः (तृप्तः) Pt.1.172.-संहिता the junction of words in a quarter of a stanza.-सेवनम्, -सेवा 1 showing respect by touching the feet.-2 service.-स्तम्भः a supporting beam, pillar, post.-स्फोटः 'cracking of the feet', chilblain.-हत a. kicked.-हर्षः numbness of the feet after pressure upon the crural nerves; हृष्यतः चरणौ यस्य भवतश्च प्रसुप्तवत् । पादहर्षः सः विज्ञेयः कफवातप्रकोपजः ॥ Suśruta.-हीनजलम् Water with a portion boiled,-हीनात् ind.1 without division or transition-2 all at once. -
46 право прав·о
юр.аннулировать права — to annul / to nullify rights
восстанавливать в правах — to rehabilitate (smb.)
давать право одному государству совершать действия на территории другого государства — to give to a state the right to perform certain acts on the territory of another state
дать (кому-л.) право — to give (smb.) a title
затрагивать (чьи-л.) права — to involve (smb.'s) rights
злоупотреблять (своими) правами — to abuse the rights
иметь право — to have / to possess the right (to), to be entitled (to), to be eligible (for); to be vested with the right
иметь право исповедовать любую религию или не исповедовать никакой — to have the right to profess or not to profess any religion
иметь право стать членом (какой-л. организации) — to be eligible for membership
лишиться / утрачивать права — to forfeit
наносить ущерб (чьим-л.) правам — to prejudice (smb.'s) rights
не иметь права вмешиваться в обсуждение (какого-л.) вопроса — to have no say in the matter, not to be entitled to the discussion
обладать правами — to enjoy / to have rights
обрести право — to qualify (for)
оговаривать право в отношении (чего-л.) — to reserve the right with regard (to smth.)
ограничивать права — to curtail / to restrict (smb.'s) rights
оспаривать право — to dispute / to contest a right
оставить (за собой) право сделать (что-л.) — to reserve the right to do (smth.)
осуществлять (свои) права — to exercise (one's) rights
отказать (кому-л.) в праве — to deny (smb.) the right
отказаться от (своего) права — to renounce / to resign / to abandon / to surrender (one's) right (to)
отказаться от права выступить — to forgo / to waive one's right to speak
отстаивать (свои) права — to assert / to stand upon (one's) rights
подтвердить права (жителей) — to underpin the rights (of inhabitants)
пользоваться правами — to exercise / to enjoy one's rights поступаться (своим) правом to waive (one's) right
посягать на (чьи-л.) права — to invade (smb's) rights, to infringe on / upon (smb.'s) rights
предоставлять права — to confer rights (upon), to grant / to accord / to give rights (to), to entitle, to enable, to empower
предоставлять (кому-л.) право сделать что-л. (преим. о законодательстве) — to enable (smb.) to do smth.
присваивать (себе) право — to arrogate (to oneself) a right
расширять права — to broaden / to expand the rights
реализовать (своё) право — to exercise (one's) right
сохранять (за собой) право сделать что-л. — to reserve the right (to do smth.)
требовать причитающегося по праву — to claim a / one's right
уважать права и законные интересы (других) лиц — to respect the rights and lawful interests of (other) persons
уравнивать в право ах — to give / to grand equal rights (to smb.), to equalize (smb.) in rights
урезать права — to curtail (smb.'s) rights
ущемлять права — to derogate from (smb.'s) right
ущемлять законные права и интересы — to infringe (on) ligitimate rights and interests
"бумажное право" (право, существующее на бумаге) — paper title
естественное право — natural law / right
законное право — legitimate right, valid title
борьба за законные права — struggle for (one's) legitimate rights
избирательное право — vote, electoral right, suffrage, elective franchise, electorship
всеобщее, равное и прямое избирательное право при тайном голосовании — universal, equal and direct suffrage by secret ballot
лишённый избирательного права — voteless, nonvoter
избирательное право для женщин — female / women's suffrage
лишение избирательных прав — deprivation of electoral rights, disenfranchisement
имеющий право быть избранным — electable, eligible
имеющий право выбирать — elective, eligible
имеющий право выдвижения собственной кандидатуры или избрания самого себя (на какой-л. пост, в члены организации) — self-elective
имущественные права — property rights, vested interests
исключительное право — exclusive / sole / prerogative right, monopoly, prerogative, absolute title
исключительное право на учреждение предприятия / фирмы — exclusive right of establishment
монопольное право — exclusive / monopoly / sole right
неотъемлемое право — inalienable / inherent / undeniable right
облекающий правом (преим. о законе) — enabling
общее / совместное право — right of common
основные права — basic / fundamental rights
особое право, предоставленное правительством или монархом — franchise
лишать политических прав — to denude / to deprive (smb.) of political rights
преимущественное право — preference, priority / underlying, preferential right, right of priority
признанные права — acquired / vested rights
на равных правах — enjoying / exercising equal rights
предоставить специальные права — to confer (on smb.) special rights
осуществлять (свои) суверенные права — to exercise (one's) sovereign rights
феодальное право ист. — feudal law
защита прав — defence / protection of rights
коллизия права (противоречие между нормами различных правовых систем по одному и тому же вопросу) — conflict of laws
лицо, имеющее право на обратный переход к нему имущества — reversioner
лица, ограниченные в праве передвижения — restrictees
лицо, отказавшееся от (каких-либо) прав в пользу другого лица — releasor
лицо, получившее право на возмещение ущерба — recoveror
нарушение / ущемление прав — infringement / violation of rights
отказ от прав — abandonment of rights, quitclaim
положение, принадлежащее по праву — rightful position
право ангарии, право воюющей стороны на захват — right of angary
право беспрепятственного / мирного прохода — right of innocent passage
право вето — right of veto, veto power, negative voice
право владения, пользования и распоряжения — right of possession, enjoyment and disposal
право выбирать (свой собственный) путь (развития) — right of nations to choose their own path / way (of development)
право выгрузки пассажиров, багажа, грузов и почты — right to discharge passengers, baggage, cargo and mail
право выезда / выхода — egress
право, выработанное судами — judge-made law
право, вытекающее из (факта) владения — title by possession
права, вытекающие из данного договора — rights under the treaty
право вышестоящего суда пересмотреть приговор или решение нижестоящего суда — appellate jurisdiction
право голоса / участия в выборах / голосовании — voting right, franchise one's right to vote
лишать права голоса — to exclude (smb.) from the poll, to deprive of the right to vote, to disfranchise
лишать выборщика права голоса — to disqualify an elector, to disfranchise
право государств на суверенитет над своими природными ресурсами — right of nations of sovereignty over their natural resources
равные права граждан всех рас и национальностей — equal rights of citizens of all races and nationalities
права заимствования / на получение кредита (в МВФ) — drawing rights (in IMF)
специальные права заимствования, СПЗ — special drawing rights, SDR
право заключать коллективные договоры — right to collective bargaining, right to conclude collective agreements
право законодательной инициативы — right of legislative initiative, power to initiate legislation
социально-экономические, политические и личные права и свободы — social, economic, political and personal rights and freedoms
право инспекции / осмотра — right of inspection
право мирного прохода через территориальные воды — freedom of inoffensive passage through the maritime belt
право на вмешательство / на интервенцию — right of intervention
право на возвращение (своих) природных ресурсов — right to reclaim (one's) natural resources
право на выход из состава участников (соглашения, договора и т.п.) — right of withdrawal
право на гражданство — right to citizenship / nationality
право на домовую церковь (для посла) / свободного отправления религиозного культа в особом помещении посольства или миссии — right of Chapel
право на жизнь, свободу и личную неприкосновенность — right to life, liberty and security of person
права на интеллектуальную и промышленную собственность — intellectual and industrial property rights
право на материальное обеспечение в старости в случае болезни и потери трудоспособности — right to material security in old age, sickness and disability
право на национализацию или передачу владения своим гражданам — right to nationalization or transfer of ownership to its nationals
право на ответ / на ответное слово — right of reply
используя право на ответ / в порядке осуществления права на ответ — in exercise of (one's) right of reply
отказаться от права на ответ — to waive (one's) right to reply
право на получение информации (журналистами) / право быть осведомлённым — right to know разг.
право на разработку минеральных ресурсов / полезных ископаемых — mineral rights
права на репатриацию иностранных капиталовложений / прибылей — repatriation right
право на самооборону — right of / to self-defence
право на свободу убеждений и свободное их выражение / свободу слова — right to freedom of opinion and expression
право на связь / на использование связи — right of communication
право на социальное обеспечение — right to social security / insurance
право на существование — right to exist, right of existence
иметь право на что-л. (в силу собственных заслуг, способностей, создавшегося положения) — in one's own right
право навигации / судоходства — navigation right
право народов на свободное и независимое развитие — right of nations to free and independent development
право наследования — right of succession / to inherit
право наций на самоопределение вплоть до государственного отделения — right of nations to self-determination up to and including separation
право обжаловать действия должностных лиц — the right to lodge a complaint against the actions of officials
право, основанное на давности (его использования) — prescriptive right
права, осуществляемые (по чьему-л.) полномочию — vicarious power / authority
права, относящиеся к предоставлению убежища — rights relating to asylum
право погрузки пассажиров, багажа, грузов и почты — right to pick up passengers, baggage, cargo and mail
право покидать любую страну, включая свою собственную, и возвращаться в свою страну — right to leave any country including one's own and to return to one's country
право по рождению / в силу происхождения — birthright
право посольства / представительства — right of legation
право, признанное судом справедливости — equities
право принимать и назначать дипломатических представителей — right of reception and mission of diplomatic envoys
право принимать пассажиров, направляющихся на территорию (какого-л.) государства — privilege to take on passengers for the territory of a state
право проезда / прохода — right of passage
право рыболовства — right of fishery / fishing
право свободно выбирать (себе) местожительство — right to freedom of residence
право свободного доступа (к чему-л.) — freedom of access (to smth.)
право собственности — title, property right, right of ownership
права собственности или квазисобственности — proprietary or quasi-proprietary rights
неоспоримое право собственности — marketable / merchantable / good title
право собственности, приобретённое завладением — title by occupancy
право ссылаться на основание недействительности договора — right to invoke a ground for invalidating a treaty
право ссылаться на основание прекращения договора — right to invoke a ground for terminating a treaty
право ссылаться на основание приостановления действия договора — right to invoke a ground for suspending the operation of a treaty
право транзита / транзитного прохода — right of transit
право убежища — right of asylum, rights of sanctuary, sanctuary rights
права человека — human rights, rights of mankind
защита прав человека — defence / protection of human rights
нарушение прав человека — repsession / supression / violation of human rights
право (на осуществление) юрисдикции — right of jurisdiction
утрата права на... — loss of a right to...
2) мн. (свидетельство) licence3) (совокупность законов и постановлений) law, ruleвнутригосударственное право — national law, municipal jurisprudence
государственное право — state / political / public / constitutional law
нарушения государственных или общественных прав и интересов — public wrongs
применяемое в вооружённых конфликтах гуманитарное право — humanitarian rules relating to armed conflicts
договорное право — law of treaties, contract law
дополнительное, субсидиарное право — appendant
каноническое право — canon law, the Canon
космическое право — outer space / cosmic law
крепостное право ист. — serfdom
кулачное право, право сильного — fist law
международное право — international law, law of nations
игнорировать общепризнанные нормы международного права — to disregard generally recognized norms of international law
несовместимость с нормами международного права — incompatibility with the norms / rules of international law
морское право — law of the sea, maritime / naval law
морское призовое право — maritime / naval prize
общее / обычное право — common / customary / consuetudinary law
прецедентное право — law of precedent, case law
торговое право — merchant / commercial law, law-merchant
уголовное право — criminal / penal law
нарушение / несоблюдение норм права — contempt of the law
-
47 caleo
călĕo, ui, 2, v. n. ( part. fut. act. călĭtūrus, Ov. M. 13, 590: caleor = caleo, Caper. ap. Prisc. p. 797 P.; prob. only in reference to the impers. caletur, Plaut. Capt. 1, 1, 12; id. Truc. 1, 1, 46) [etym. dub.; cf. Gr. skellô, sklêros], to be warm or hot, to glow (object.; opp. frigere, to be cold; while aestuare, to feel, experience warmth; opp. algere, to feel cold; cf. Doed. Syn. III. p. 89).I.Lit.: calet aqua;II.eamus hinc intro ut laves,
Plaut. Bacch. 1, 1, 73:sentiri hoc putat, ut calere ignem,
Cic. Fin. 1, 9, 30:os calet tibi,
Plaut. Rud. 5, 2, 39:sole calente,
Tib. 1, 5, 22:terrae alio sole calentes,
Hor. C. 2, 16, 18:calens favilla,
id. ib. 2, 6, 22:ture calent arae,
Verg. A. 1, 417:calentibus aris,
Ov. M. 12, 152:calituras ignibus aras,
id. ib. 13, 590:guttae calentes,
id. ib. 7, 283:epulae,
id. ib. 8, 671:sulphur,
id. ib. 14, 86.— Poet. sometimes for aestuare, subject., to feel warm:ut fortunati sunt fabri ferrarii, Qui aput carbones adsident! semper calent,
Plaut. Rud. 2, 6, 47:febre,
Juv. 10, 218:rabie,
Val. Fl. 3, 216; cf.: caluit et hodie Faustina, Aur. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 5, 11.—Trop.A.To glow in mind, to be roused, warmed, inflamed [p. 269] (class.;(β).in prose less freq. than ardere): (leones) permixtā caede calentes,
inflamed by indiscriminate slaughter, Lucr. 5, 1312; cf. id. 3, 643; Hirt. ap. Cic. Att. 15, 6, 2:admirando, irridendo calebat,
Cic. Brut. 66, 234:in re frigidissimā cales, in ferventissimā cales,
Auct. Her. 4, 15, 21:animis jam calentibus,
Quint. 4, 1, 59:Romani calentes adhuc ab recenti pugnā proelium ineunt,
Liv. 25, 39, 9:at ille utendum animis dum spe calerent ratus,
are animated, Curt. 4, 1, 29:feminā calere,
to become enamored of, Hor. C. 4, 11, 33; cf.:Lycidan quo calet juventus,
id. ib. 1, 4, 19:puellā,
Ov. Am. 3, 6, 83:amore,
id. A. A. 3, 571; Mart. 7, 32, 12:igne,
id. 5, 55, 3:desiderio Conjugis abrepti,
to be inflamed with desire, Ov. M. 7, 731; also, to be troubled, perplexed: haec velim explices;etsi te ipsum istic jam calere puto,
Cic. Att. 7, 20, 2; Cael. ap. id. Fam. 8, 6, 51: alio mentis morbo, to labor under (the figure derived from fever, v. supra), Hor. S. 2, 3, 80;and so of the passion for scribbling: mutavit mentem populus levis et calet uno Scribendi studio,
now the rage for writing and versifying is the general disease of our people, id. Ep. 2, 1, 108:narratur et prisci Catonis Saepe mero caluisse virtus,
id. C. 3, 21, 12; Stat. Th. 5, 263.—With inf.:(γ).tubas audire,
Stat. Th. 4, 261; Claud. Nupt. Hon. 10, 287; id. Ep. 1, 29.—With ad:B.ad nova lucra,
Prop. 4 (5), 3, 62.—Of abstract things, to be carried on warmly, to be urged on zealously:C.illud crimen de nummis caluit re recenti, nunc in causā refrixit,
Cic. Planc. 23, 55:judicia calent, i. e. magnā diligentiā et ardore exercentur,
id. Att. 4, 16, 3:calebant nundinae,
id. Phil. 5, 4, 11:posteaquam satis calere res Rubrio visa est,
i. e. seemed sufficiently ripe for execution, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:Veneris bella calent,
rage, Tib. 1, 10, 53:et mixtus lacrimis caluit dolor,
Stat. Th. 3, 383.—To be yet warm, new, or fresh (the figure taken from food):D.at enim nihil est, nisi, dum calet, hic agitur,
Plaut. Poen. 4, 2, 92: illi rumores de comitiis caluerunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2.—(Effectus pro causā.) Of a place, to be eagerly sought, to be frequented (rare):ungularum pulsibus calens Hister,
often trod, Mart. 7, 7, 2. -
48 recht
I Adj.1. (richtig) right; am rechten Ort in the right place; vom rechten Weg abkommen lose one’s way; fig. go off the rails, stray from the straight and narrow; ich habe keinen rechten Appetit I don’t really feel like eating anything; ganz recht! quite right!, Am. absolutely!; so ist’s recht that’s right, that’s the stuff umg.; es ist nicht recht, dass wenige alles haben it’s not right that everything is in the hands of a few; das ist nur recht und billig it’s only fair ( oder right and proper); das ist alles recht und schön, aber... that’s all very well, but...; alles was recht ist! fair’s fair; (das geht zu weit) you can go too far, there’s a limit; schon recht! all right, Am. umg. alright; was dem einen recht ist, ist dem andern billig what’s sauce (Am. good) for the goose is sauce (Am. good) for the gander2. (passend, angebracht) right, proper, suitable; der rechte Augenblick the right ( oder a suitable) moment3. (gesetzmäßig) lawful, legitimate5. (gut) good6. (akzeptabel) all right, Am. umg. alright; mir ist’s recht I don’t mind, it’s all right (Am. umg. alright) with me, (it) suits me; mir ist alles recht it’s all the same to me, I don’t mind either way; ihm ist jedes Mittel recht he’ll stop (stick umg.) at nothing7. subst.: nach dem Rechten sehen make sure everything’s all right (Am. umg. alright); es war nichts Rechtes it wasn’t the real thing; nichts Rechtes gelernt haben have learnt (Am. learned) no proper trade; aus ihm kann ja nichts Rechtes werden he will never come to anything; nichts Rechtes mit jemandem / etw. anzufangen wissen not know what to do with s.o. / s.th.; Recht, richtig, Ding 2, Licht, schlecht IIII Adv.1. (richtig) properly; recht daran tun zu (+ Inf.) do right to (+ Inf.) es geschieht ihr recht it serves her right; sie will es allen recht machen she wants to please everybody; man kann es nicht allen recht machen you can’t please everyone ( oder all the people all of the time); dir kann man auch nichts recht machen one can’t do anything right for you, everything I do is wrong (for you); ich weiß nicht recht I’m not sure, I really don’t know; wenn ich es mir recht überlege when I think about it; ich werde nicht recht klug daraus I don’t quite know what to make of it; wenn ich Sie recht verstehe if I understand you right(ly); verstehen Sie mich recht! don’t get me wrong; ich seh wohl nicht recht! I must be seeing things; ich hör wohl nicht recht! I can’t believe what you’re saying, say that again; (das kann nicht dein Ernst sein) you can’t be serious; du kommst mir gerade recht just the person I want; iro. you’re the last person I wanted (to see)2. (sehr) very; (ziemlich) rather, bes. Am. somewhat, pretty umg.; recht enttäuscht rather disappointed; recht geschickt rather ( oder very) clever, Am. umg. pretty smart; recht gut pretty good ( oder well); es gefällt mir recht gut I rather ( stärker: really) like it, Am. auch I like it a lot; erst recht all the more (so)* * *das Recht(Anspruch) right;(Gesetz) law* * *Rẹcht [rɛçt]nt -(e)s, -e1) (= Rechtsordnung, sittliche Norm) law; (= Gerechtigkeit) justiceRecht sprechen — to administer or dispense justice
nach geltendem Recht — in law
für das Recht kämpfen — to fight for justice
das Schwurgericht hat für Recht erkannt... — the court has reached the following verdict or has decided...
von Rechts wegen — legally, as of right; (inf
2) pl form = Rechtswissenschaft) jurisprudence3) (= Anspruch, Berechtigung) right (auf +acc to, zu to)seine Rechte geltend machen — to insist on one's rights
ich nehme mir das Recht, das zu tun — I shall make so bold as to do that
sein Recht bekommen or erhalten or kriegen (inf) — to get one's rights, to get what is one's by right
zu seinem Recht kommen (lit) — to gain one's rights; (fig) to come into one's own
auch das Vergnügen muss zu seinem Recht kommen — there has to be a place for pleasure too
der Körper verlangt sein Recht auf Schlaf — the body demands its rightful sleep
gleiche Rechte, gleiche Pflichten — equal rights, equal duties
mit or zu Recht — rightly, with justification
Sie stellen diese Frage ganz zu Recht — you are quite right to ask this question
im Recht sein — to be in the right
es ist unser gutes Recht, zu erfahren... — we have every right to know...
woher nimmt er das Recht, das zu sagen? — what gives him the right to say that?
See:4)er hat recht bekommen — he was right
ich hatte recht, und ich habe recht behalten — I was right and I'm still right
* * *das1) (the collection of rules according to which people live or a country etc is governed: Such an action is against the law; law and order.) law2) (to be fair to someone.) give (someone) his due3) (the law or the administration of it: Their dispute had to be settled in a court of justice.) justice4) (something a person is, or ought to be, allowed to have, do etc: Everyone has the right to a fair trial; You must fight for your rights; You have no right to say that.) right5) (at the right; to the right of something else: the top right-hand drawer of my desk.) right-hand* * *<-[e]s, -e>[rɛçt]ntdas Gericht hat für \Recht erkannt, dass... the court has reached the verdict [or has decided] that...das \Recht war auf ihrer Seite she had right on her side\Recht des Erfüllungsortes lex loci solutionis\Recht des Gerichtsortes lex fori\Recht der unerlaubten Handlungen law of torts\Recht des Kaufvertrags law of sales\Recht der belegenen Sache lex situs [or rei sitae]das \Recht des Stärkeren the law of the jungle\Recht des Vertragsortes lex loci contractusakzessorisches \Recht accessory rightalleiniges/veräußerliches \Recht sole/alienable rightausländisches \Recht foreign lawbürgerliches/kirchliches [o kanonisches] /öffentliches \Recht civil/canon/public lawdispositives \Recht optional rules pl, flexible lawformelles/materielles \Recht procedural/substantive lawgeltendes \Recht prevailing lawobjektives \Recht objective lawpositives \Recht positive lawzwingendes \Recht cogent [or binding] lawdas Recht \Recht to bend the lawdas \Recht brechen to break the lawfür das Recht \Recht to fight for justice\Recht sprechen to dispense [or administer] justice [or the law]das \Recht mit Füßen treten to fly in the face of the lawgegen \Recht und Gesetz verstoßen to infringe [or violate] the lawnach deutschem \Recht in [or under] [or according to] German lawnach geltendem \Recht under existing law2. (juristischer oder moralischer Anspruch) rightgleiches \Recht für alle! equal rights for all!das ist dein gutes \Recht that is your rightmit welchem \Recht hat sie das getan? by what right did she do that?ich nehme mir das \Recht, das zu tun I shall make so bold as to do that▪ jds \Recht auf jdn/etw sb's right to sb/sth\Recht auf Ablehnung eines Richters right of rejectiondas \Recht auf einen Anwalt/auf Verweigerung der Aussage the right to a lawyer/to remain silentdas \Recht auf Arbeit the right to work\Recht auf Entnahme FIN right of withdrawal\Recht auf [rechtliches] Gehör right to be heard [or of audience [in court]]\Recht auf ungestörte Nutzung right of quiet enjoyment\Rechte und Pflichten laws and dutiesabgeleitetes \Recht derivative rightdingliches \Recht right in rem, real rightgrundstücksgleiches \Recht full legal title to landsubjektives \Recht [individual's] rightsubjektiv dingliches \Recht right ad [or in] remwohl erworbenes \Recht vested right [or interest]ein \Recht ausüben/verlieren to exercise/forfeit a rightein \Recht begründen/genießen to establish/enjoy a rightjds \Rechte beeinträchtigen/verletzen to encroach/to trespass upon sb's rightsauf seinem \Recht beharren to stand on one's rightssein \Recht bekommen [o erhalten] [o (fam) kriegen] to get one's rights [or justice] [or one's dues]sein \Recht fordern [o verlangen] to demand one's rightsder Körper verlangt sein \Recht the body demands its dueder Körper verlangt sein Recht auf Schlaf the body demands its due [or rightful] sleepseine \Rechte geltend machen to insist on one's rightsein \Recht auf etw haben to have a right to sthzu seinem \Recht kommen to get justice [or one's rights]; (fig) to be given due attentionauf sein \Recht pochen [o bestehen] to insist on one's rightsauf ein \Recht verzichten to relinquish a rightalle \Rechte vorbehalten all rights reservedwohl erworbene \Rechte acquired [or vested] rightsvon \Rechts wegen legally, as of right; (eigentlich) by rightswas gibt Ihnen das \Recht,...? what gives you the right...?mit welchem \Recht? by what right?woher nimmst du das \Recht, das zu sagen? what gives you the right to say that?jds gutes \Recht sein[, etw zu tun] to be sb's [legal] right [to do sth]das ist mein gutes \Recht it's my rightes ist mein gutes \Recht, zu erfahren... I have every right to know...etw mit [gutem] \Recht tun to be [quite] right to do sthmit [o zu] \Recht rightly, with justificationund das mit \Recht! and rightly so!du stellst mir die Frage ganz zu \Recht you are quite right to ask this question4. (das Richtige, Zustehende) right\Recht bekommen to win one's casejdm \Recht geben to admit that sb is right, to agree with sb\Recht haben to be [in the] rightim \Recht sein to be in the rightDoktor der [o beider] \Rechte Doctor of Laws6.* * *das; Recht[e]s, Rechte1) (Rechtsordnung) lawdas Recht brechen/beugen — break/bend the law
Recht sprechen — administer the law; administer justice
von Rechts wegen — by law; (ugs.): (eigentlich) by rights
2) (Rechtsanspruch) rightdas ist sein gutes Recht — that is his right
alle Rechte vorbehalten — all rights reserved
sein Recht fordern od. verlangen — demand one's rights
zu seinem Recht kommen — (fig.) be given due attention
3) o. Pl. (Berechtigung) right (auf + Akk. to)zu Recht — rightly; with justification
4)jemandem Recht geben — concede or admit that somebody is right
* * *A.1. adj (richtig) right;am rechten Ort in the right place;vom rechten Weg abkommen lose one’s way; fig go off the rails, stray from the straight and narrow;ich habe keinen rechten Appetit I don’t really feel like eating anything;ganz recht! quite right!, US absolutely!;so ist’s recht that’s right, that’s the stuff umg;es ist nicht recht, dass wenige alles haben it’s not right that everything is in the hands of a few;das ist nur recht und billig it’s only fair ( oder right and proper);das ist alles recht und schön, aber … that’s all very well, but …;schon recht! all right, US umg alright;was dem einen recht ist, ist dem andern billig what’s sauce (US good) for the goose is sauce (US good) for the gander2. (passend, angebracht) right, proper, suitable;der rechte Augenblick the right ( oder a suitable) moment3. (gesetzmäßig) lawful, legitimate4. (wirklich) true, real;ein rechter Narr a right (US complete) fool5. (gut) goodmir ist alles recht it’s all the same to me, I don’t mind either way;7. subst:nach dem Rechten sehen make sure everything’s all right (US umg alright);es war nichts Rechtes it wasn’t the real thing;nichts Rechtes gelernt haben have learnt (US learned) no proper trade;aus ihm kann ja nichts Rechtes werden he will never come to anything;nichts Rechtes mit jemandem/etwas anzufangen wissen not know what to do with sb/sth; → Recht, richtig, Ding 2, Licht, schlecht BB. adv1. (richtig) properly;es geschieht ihr recht it serves her right;sie will es allen recht machen she wants to please everybody;man kann es nicht allen recht machen you can’t please everyone ( oder all the people all of the time);dir kann man auch nichts recht machen one can’t do anything right for you, everything I do is wrong (for you);ich weiß nicht recht I’m not sure, I really don’t know;wenn ich es mir recht überlege when I think about it;ich werde nicht recht klug daraus I don’t quite know what to make of it;wenn ich Sie recht verstehe if I understand you right(ly);verstehen Sie mich recht! don’t get me wrong;ich seh wohl nicht recht! I must be seeing things;ich hör wohl nicht recht! I can’t believe what you’re saying, say that again; (das kann nicht dein Ernst sein) you can’t be serious;recht enttäuscht rather disappointed;erst recht all the more (so)recht haben be right;er muss immer recht haben he always has to be right, he always insists he’s right;jemandem recht geben concede ( widerwillig: admit) that sb is right;da muss ich Ihnen recht geben I have to agree with you there;er hat (wieder) recht behalten he was proved (to be) right (again)…recht n im subst1. (Recht auf etwas):Anwesenheitsrecht right to be present;Aufenthaltsrecht right of residence;Einspruchsrecht right to object ( oder to protest);Elternrecht parental right2. Rechtsnorm: lawrecht… adj1. (Ggs link) right;rechte Hand right hand; fig auch right-hand man;2. POL right-wing, rightist3. MATH:rechter Winkel right angle* * *das; Recht[e]s, Rechte1) (Rechtsordnung) lawdas Recht brechen/beugen — break/bend the law
Recht sprechen — administer the law; administer justice
von Rechts wegen — by law; (ugs.): (eigentlich) by rights
2) (Rechtsanspruch) rightsein Recht fordern od. verlangen — demand one's rights
zu seinem Recht kommen — (fig.) be given due attention
3) o. Pl. (Berechtigung) right (auf + Akk. to)zu Recht — rightly; with justification
4)jemandem Recht geben — concede or admit that somebody is right
* * *-e m.due n. -e n.claim n.justice n.law n.privilege n.right n. -
49 Kauffahrteiflotte
Kauffahrteiflotte
merchant fleet (marine);
• Kauffahrteischiff trading vessel, merchantman, merchant ship (vessel);
• Kaufformular purchase form;
• Kauffrau feme-sole trader, free dealer (trader);
• Kauffrau für audiovisuelle Medien audiovisual media salesperson;
• festes Kaufgebot firm bid;
• günstiges Kaufgebot an Kapitaleigner zur Unternehmens-Übernahme tender offer;
• Kaufgegenstand object of purchase. -
50 commūne
commūne is, n [communis], that which is common: ut communibus pro communibus utatur: communia laudas, publicity, H.: sed ne communia solus occupet, the sole credit for common achievements, O.: ius statuere communi dividundo.—A community, state: Milyadum: gentis Pelasgae, O. —In the phrase in commune, for common use, for all, for a common object, for the general advantage: consulere, T.: conferre: vocare honores, equally upon patricians and plebeians, L.: quodcumque est lucri, halves! Ph.: haec in commune accepimus, in general, Ta.: in commune Suebi vocentur, i. e. all, Ta.—In rhet., plur, commonplaces: quae ad causam nihil pertinent.* * *joint/common/public property/rights; public; public places/interests (pl.); common feature, characteristic, general rule/terms; general; common lot/remedy -
51 अनन्य
an-anyámf (ā)n. no other, not another, not different, identical;
self;
not having a second, unique;
not more than one, sole;
having no other (object), undistracted;
not attached orᅠ devoted to any one else TS. ;
- अनन्यगति
- अनन्यगतिक
- अनन्यगामिन्
- अनन्यगुरु
- अनन्यचित्त
- अनन्यचेतस्
- अनन्यचोदित
- अनन्यज
- अनन्यता
- अनन्यत्व
- अनन्यदृष्टि
- अनन्यदेव
- अनन्यनिष्पाद्य
- अनन्यपूर्वा
- अनन्यप्रतिक्रिय
- अनन्यभव
- अनन्यभाव
- अनन्यमनस्
- अनन्यमनस्क
- अनन्यमानस
- अनन्ययोग
- अनन्यविषय
- अनन्यविषयात्मन्
- अनन्यवृत्ति
- अनन्यसाधारण
- अनन्यहृत
- अनन्यनुभव
- अनन्यार्थ
- अनन्याश्रित
-
52 begiko
iz.1. liking; maisuari \begikoa hartu zion he took a liking to the teacher | he grew fond of the teacher2. (L) ( xedea) objective, object; Jesus aurkitzen zen beraz besta batean zeinaren \begiko bakarra eta akabantza Bera baitzen thus Jesus found himself in a festivity whose sole objective and end was Himself il. 1. eye-, optical; \begiko nini pupil; \begiko zain optical nerve; \begiko zikin bleareye, sleep Lagunart. \begiko salda (L) bleareye, sleep Lagunart.2. (irud.) \begiko zikin baino gehiago ez du ikusi nahi he'd sooner be dead than see her io.1. (begiarentzat atsegingarri) eye-catching, nice, delightful; Txomin Agirre \begiko {dut || zait} I like Txomin Agirre ; itxura \begikoa da he is good-lookingb. (polit) lovely, pretty, delightful, charming; toki \begikoagorik gutxi du Euskal Herriak there is hardly a lovelier place in the Basque Country2. (gogokoa)a. desirable, pleasantb. (begi onez ikusia) aldaketa berri hura ez zen amerikarren \begikoa that new change wasn't to the Americans' liking3. (kuttuna)b. popular; askoren \begiko aktorea da he is a very popular actor -
53 exerceo
ex-ercĕo, ŭi, itum, 2, v. a. [arceo], to drive on, keep busy, keep at work; to oversee, superintend; with an inanimate object, to work, work at, employ one's self about a thing.I.Lit. (mostly poet. and in postAug. prose):II.quod in opere faciundo operae consumis tuae, Si sumas in illis (servis) exercendis, plus agas,
Ter. Heaut. 1, 1, 22; cf.:homines qui agrum colunt, et qui eos exercent praepositive sunt his, quorum in numero sunt vilici et monitores,
who oversee them, Dig. 33, 7, 8:exercete, viri, tauros,
Verg. G. 1, 210:i sane, ego te exercebo hodie, ut dignus es,
keep agoing, exercise, Ter. Ad. 4, 2, 48:corpora assiduo varioque exercita motu, etc.,
driven, impelled, Lucr. 2, 97; cf. id. 4, 862; 2, 120; and:exercita cursu Flumina (with fontes liquidi),
Verg. G. 3, 529 Wagn.:(Maeandros) Incertas exercet aquas,
Ov. M. 8, 165:exercere feras,
to drive, hunt, Dig. 7, 1, 62: Mi. Gestiunt pugni mihi. So. Si in me exercituru's, quaeso in parietem ut primum domes, to let loose, set them at me, Plaut. Am. 1, 1, 168:litus arant Rutulosque exercent vomere colles,
work, till, Verg. A. 7, 798:solum presso sub vomere,
id. G. 2, 356:rura bubus,
Hor. Epod. 2, 3:humum in messem,
Verg. G. 1, 219:vineas, arbusta, campos (with curare),
Plin. Ep. 1, 20, 16:agrum multis arationibus,
Pall. Jan. 13, 2:pinguia culta,
Verg. A. 10, 142:ferrum vasto in antro (Cyclopes),
id. ib. 8, 424:telas (aranea),
Ov. M. 6, 145 al.; cf.: neque arva nobis aut metalla aut portus sunt, quibus exercendis reservemur, Tac. Agr. 31.— Poet.:ut possint (aratores), sole reducto, Exercere diem,
i. e. employ the day in labor, perform their day's work, Verg. A. 10, 808.Trop. (freq. and class.).A. (α).Aliquem or aliquid ( in aliqua re, ad aliquid, aliqua re, etc.):(β).me adolescentem multos annos in studio ejusdem laudis (Hortensius) exercuit,
Cic. Brut. 64, 230:quod genus belli esse potest, in quo illum non exercuerit fortuna rei publicae,
id. de Imp. Pomp. 10, 28:a Diodoto studiosissime in dialectica exercebar,
id. Brut. 90, 309; cf. id. de Or. 1, 57, 244:hanc (animi vim) tu exerce in optimis rebus,
id. Rep. 6, 26:haec aetas (juvenum) exercenda in labore patientiaque et animi et corporis,
id. Off. 1, 34, 122:animos in armis,
Ov. Am. 1, 8, 41:in gramineis exercent membra palaestris,
Verg. A. 6, 642:vocem et vires in hoc,
Cic. de Or. 1, 33, 149 et saep.:Aristoteles adolescentes... ad copiam rhetorum in utramque partem exercuit,
id. Or. 14, 46:ad hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit,
id. Cat. 1, 10, 25:facultatem dicendi his exercuerunt,
Quint. 2, 4, 41:ingenium multiplici variaque materia,
id. 2, 4, 20:linguas litibus,
Ov. M. 6, 375 et saep.—With simple acc.:quid te exercuit Pammenes?
Cic. Brut. 97, 332:Induciomarus copias cogere, exercere coepit,
to exercise, drill, Caes. B. G. 5, 55, 3:juventutis exercendae causa,
id. ib. 6, 23, 6:ingenium nostrum,
Auct. Her. 3, 21, 34:corpus,
Cic. de Off. 1, 23, 79:exercendae memoriae gratia,
id. de Sen. 11, 38:exercendi stili,
Quint. 10, 5, 15:exercendus est spiritus,
id. 11, 3, 54 et saep.—With se, or pass. in mid. force; and in part. praes. and gerund., to exercise or train one's self, to practise:B.si ad hoc unum est natus aut in hoc solo se exercuit, etc.,
Cic. Or. 28, 99:se vehementissime in his subitis dictionibus,
id. de Or. 1, 33, 152:se in consultationibus,
id. Att. 9, 4, 3:sese ad cursuram,
Plaut. Most. 4, 1, 5:se ad velitationem,
id. Rud. 2, 6, 41:sese quotidianis commentationibus,
Cic. Brut. 71, 249:se genere pugnae,
Caes. B. G. 1, 48, 4:se genere venationis,
id. ib. 6, 28, 3:se saliendo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 25:cur non in utrumque protinus locum se exerceant?
Quint. 4, 2, 29 Zumpt N. cr.:Jovem Olympium, eum ipsum, cui se exercebit, implorabit,
Cic. Tusc. 2, 17, 40:cum athletas se exercentes in curriculo videret,
id. de Sen. 9, 27; so,ad virtutem,
Vulg. 1 Tim. 4, 7.—Mid.: ut exerceamur in venando,
Cic. N. D. 2, 64, 161:ut in utrumque locum simul exerceamur,
Quint. 5, 13, 50:faciunt idem, cum exercentur, athletae,
Cic. Tusc. 2, 23, 56:Ciceronis pueri amant inter se, discunt, exercentur,
id. Att. 6, 1, 12:ne aliter exerceri velint,
Quint. 3, 8, 70:in mandatis tuis exercebor,
Vulg. Psa. 118, 15.— Act. part. in mid. force:cum, ceteris in campo exercentibus, in herba ipse recubuisset,
Cic. de Or. 2, 71, 287; so,ipsique dictata exercentibus darent,
Suet. Caes. 26:spectavit assidue et exercentes ephebos,
id. Aug. 98; cf.:si ludicra exercendi aut venandi consuetudine adamare solemus,
of exercising ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 69, v. Madv. ad h. l.—To practise, follow, exercise any employment; to employ one's self about, to make use of any thing:2.medicinae exercendae causa,
Cic. Clu. 63, 178:hoc civile quod vocant eatenus exercuerunt, quoad populum praestare voluerunt,
id. Leg. 1, 4, 14:rhetoricen,
Quint. 2, 1, 3; 2, 15, 27:eloquentiam,
id. 1, 4, 6:artem,
id. 3, 6, 18; cf. Hor. Ep. 1, 14, 44:exercere atque exigere vectigalia,
Cic. de Imp. Pomp. 6, 16:cauponam vel stabulum,
Dig. 4, 9, 1, § 5:navem,
ib. 14, 1, 1:auri, argenti, sulphuris, etc.... fodinas,
ib. 7, 1, 13, § 5:negotiationem per libertos,
ib. 26, 7, 58:commercium turis,
Plin. 12, 14, 30, § 54:arma,
Verg. A. 4, 87:arma contra patriam,
Tac. A. 11, 16:gymnasia et otia et turpes amores,
id. ib. 6, 1:acies pueriles,
batiles in sport, Juv. 15, 60:pharetram et arcum,
Val. Fl. 3, 161:vocem (with clamare),
Plaut. Poen. prol. 13.—To follow up, follow out, prosecute, carry into effect, practise, administer:C.judicium,
Cic. Arch. 12, 32:latam legem,
Liv. 4, 51, 4:Tiberius exercendas leges esse respondit,
Tac. A. 1, 72: [p. 684] legem praecipue sumptuariam, Suet. Caes. 43; id. Tib. 58:quaestionem inter sicarios,
Cic. Fin. 2, 16, 54:regnum,
Plin. 10, 21, 24, § 47; cf.imperia,
Verg. G. 2, 370:crudelitatem non solum in vivo sed etiam in mortuo,
Cic. Phil. 11, 3, 8:inimicitias,
id. Div. in Caecil. 4, 13; cf.:graves inimicitias cum aliquo,
Sall. C. 49, 2:gratiam aut inimicitias in tanta re,
id. ib. 51, 16:jurgia, discordia, simultates cum hostibus,
id. ib. 9, 2:cui exercita cum Pisone amicitia,
Tac. A. 1, 14:licentiam,
id. ib. 13, 47:amicitiam,
id. ib. 15, 60:odium,
id. ib. 13, 37:odium in aliquo,
Ov. M. 9, 275 et saep.:facilitatem et lenitudinem animi,
Cic. Off. 1, 25, 88:juris aequabilitatem,
id. ib.; cf.justitiam,
Plin. Ep. 1, 10, 10:scelus, libidinem, avaritiam in socios,
Liv. 29, 17, 13; cf.:avaritiam (juvenes) exercere jubentur,
Juv. 14, 108:foede victoriam in captis,
Liv. 6, 22, 4:acerrume victoriam nobilitatis in plebem,
Sall. J. 16, 2:foede et crudeliter victoriam,
id. C. 38:amores ad aliquem,
Cat. 68, 69:pacem et hymenaeos,
to celebrate, solemnize, Verg. A. 4, 99:nomen patris,
to bear his name, Plin. Pan. 21, 4 et saep.—Pregn., to disturb, disquiet, vex, plague (the figure being taken from the baiting of wild beasts):A.meos casus, in quibus me fortuna vehementer exercuit,
Cic. Tusc. 5, 1, 3:nunc me reliquiae vestrae exercent,
id. Fam. 12, 4, 1:non te nullius exercent numinis irae,
Verg. G. 4, 453:aliquem odiis,
id. A. 4, 622 et saep.:te de praedio Oviae exerceri, moleste fero,
Cic. Att. 13, 22, 4:ergo exercentur poenis,
Verg. A, 6, 739:hominum vitam curis,
Lucr. 5, 1424:ambitio animos hominum exercet,
Sall. C. 11, 1:simultates nimio plures et exercuerunt eum et ipse exercuit eas,
Liv. 39, 40, 9.—In the part. perf.:nate, Iliacis exercite fatis,
Verg. A. 3, 182:Venus exercita curis,
id. ib. 5, 779; cf.:curis exercita corpora,
Ov. M. 7, 634:adversis probitas exercita rebus,
id. Tr. 5, 5, 49: habere aliquem exercitum, Plaut. Fragm. ap. Non. 6, 4.—Hence, exercĭ-tus, a, um, P. a. (acc. to II. C.).Vexed, harassed:B.scito nihil tam exercitum esse nunc Romae quam candidatos omnibus iniquitatibus,
Cic. Att. 1, 11, 2:Tiberius tantis rebus,
Tac. A. 4, 11.— Hence,Vexatious, severe:C.quid magis sollicitum, magis exercitum dici potest?
Cic. Mil. 2, 5:finem tam exercitae militiae orabant,
Tac. A. 1, 35:dura hiems, exercita aestas,
id. ib. 1, 17:aestas (with inquieta),
Plin. Ep. 7, 2, 2:infantiam pueritiamque habuit laboriosam et exercitam,
Suet. Tib. 6 init. —Disciplined:(miles) exercitatus et vetus ob eam rem fortior (opp. rudis et inexercitatus),
Cic. Tusc. 2, 16, 38:mirum in modum juventus,
Flor. 1, 3, 2:proprio in metu, qui exercitam quoque eloquentiam debilitat,
Tac. A. 3, 67:militia,
id. ib. 3, 20:ad omne flagitium,
id. ib. 14, 2:ingenium adulatione,
id. H. 4, 4:Graeca doctrina ore tenus,
id. A. 15, 45.— Comp. and sup.: exercitiorem, exercitissimum (dicebant antiqui), Paul. ex Fest. p. 81, 8 Müll. — Adv.: exercĭtē, in a practised manner; in comp.:cogitare,
App. M. 11, p. 272, 6. -
54 expono
ex-pōno, pŏsŭi, pŏsĭtum, 3 (ante-class. perf. exposivit, Plaut. Cas. 4, 4, 27;I.sync. expostus,
Verg. A. 10, 694; Stat. Th. 7, 197), v. a., to put or set out, to set forth, expose (class.; most freq. in the trop. signif.; cf.: expedio, explano, explico).Lit.A.In gen.:B.stravit pelliculis haedinis lectulos et exposuit vasa Samia,
set out, Cic. Mur. 36, 75:vasa,
id. Verr. 2, 4, 16, § 35:apparatum in porticibus,
Suet. Caes. 10; cf.:aliquid in publico,
Plin. 35, 7, 33, § 52; cf. id. 15, 5, 6, § 21:herbam in sole,
Col. 12, 28, 1:aliquem ictu,
to put out, turn out, Plaut. Truc. 3, 1, 14:cubito,
id. Cas. 4, 4, 27.—In partic.1.Of children, to expose:2.puellam ad necem,
Plaut. Cist. 1, 3, 18; id. Cas. prol. 41; Ter. Heaut. 4, 1, 37; Cic. Rep. 2, 2; Liv. 1, 4, 5; cf. id. 1, 6, 3:ad januam matris,
Suet. Claud. 27 al. —Naut. t. t.a.To set on shore, to land, disembark:b. c.milites ex navibus,
Caes. B. G. 4, 37, 1;for which: socios de puppibus,
Verg. A. 10, 288:milites in terram,
Caes. B. C. 3, 23, 2:expositis omnibus copiis,
id. ib. 3, 29, 2; 1, 31 fin.; Liv. 24, 40, 9:ibi in terram,
id. 34, 8, 7; Front. Strat. 2, 5, 44; cf.:in litora,
Liv. 37, 28, 8:aegra mancipia in insulam,
Suet. Claud. 25; but also with abl.:in Africa,
Liv. 28, 44, 10 Drak. N. cr.:in terra,
Vell. 2, 79, 4:in litore,
Suet. Caes. 4; Just. 22, 5; Liv. 2, 22, 3; 26, 17, 2; Sen. Ep. 53, 2:in portu,
Just. 18, 1, 3:ibi Themistoclem,
Nep. Them. 8, 7:ad eum locum milites,
Caes. B. C. 3, 6, 3:quibus regionibus exercitum exposuisset,
id. ib. 3, 29 fin.:expositum peregrinis arenis os,
Ov. M. 11, 56:quartā vix demum exponimur horā,
Hor. S. 1, 5, 23: advexi frumentum;exposui, vendo meum, etc.,
have unloaded, unpacked, opened, Cic. Off. 3, 12, 51:merces,
Dig. 14, 2, 10.—To throw overboard:3.si propter necessitatem adversae tempestatis expositum onus fuerit,
Dig. 39, 4, 16, § 8.—Mercant. t. t.: pecuniam, to offer a sum to one, place at one's disposal, to be ready to pay:4.de Oppio bene curasti, quod ei DCCC. exposuisti,
Cic. Att. 5, 4, 3 (for which, aperuisti, id. ib. 5, 1, 2).—Pregn., to leave exposed or unprotected, to expose, lay open (not ante-Aug.):II.ad ictus,
Liv. 9, 35, 6; Curt. 8, 14, 31:ille ad omnes ictus expositus,
id. 9, 5, 9:ne inermes provinciae barbaris nationibus exponerentur,
Tac. H. 3, 5:exercitum hosti,
Flor. 3, 11; Plin. 11, 19, 21, § 67:ceteris animalibus imbecillitatem hominum,
Lact. 3, 23, 10; id. Epit. 9, 1; Val. Max. 7, 1, ext. 2:piscibus beluisque,
Petr. 115:exposito solibus loco,
Plin. 15, 5, 6, § 21.— Pass. absol.: (iracundi) simplices videntur, quia expositi sunt, Sen. de Ira, 2, 16, 3.Trop.A.In gen.:B.totam causam, judices, explicemus atque ante oculos expositam consideremus,
Cic. Rosc. Am. 12, 34; cf.:vitam alterius in oculis conspectuque omnium exponere,
id. Div. in Caecil. 8, 27:disciplina puerilis publice exposita,
id. Rep. 4, 3:orationem,
to publish, id. de Or. 1, 53, 227; cf.:capita exposita nec explicata,
id. Brut. 44, 164:erant huic studio maxima exposita praemia,
id. de Or. 1, 4, 15:praemium,
to set forth, propose, id. Quint. 23, 74: vitam suam exponere ad imitandum juventuti, id. Fragm. ap. Non. 104, 3:factum expositum ad imitandum,
id. Phil. 2, 44, 114:exposita ad exemplum nostra re publica,
id. Rep. 1, 46:opprobrio ad omnium convicia exposito,
Suet. Caes. 49:expositum ad invidiam nomen,
Tac. H. 2, 53:nomen Dei,
to prostitute, dishonor, Lact. 1, 7.—In partic., of speech, to set forth, exhibit, relate, explain, expound; constr. with acc. and inf., or a rel. clause as object, or with de:A.coepit rationem hujus operis scientissime Gallus exponere,
Cic. Rep. 1, 14:talis coetus, qualem exposui,
id. ib. 1, 26:quae adhuc exposui,
id. ib. 2, 23:obscura dilucide,
id. Fin. 4, 1, 1:rem pluribus verbis,
id. ib. 3, 4, 15:rem breviter,
id. Cat. 3, 1, 3:mandata in senatu,
id. de Or. 2, 12, 49:narrationem,
id. Or. 62, 210:sententias ejus disputationis hoc libro,
id. Lael. 1, 3:artes rhetoricas,
id. de Or. 3, 20, 75:disputationem alicui,
id. Rep. 1, 8:sermonem de amicitia alicui,
id. Lael. 1, 3:eadem multitudini,
Caes. B. G. 7, 38, 4:expone igitur primum animos remanere post mortem, tum docebis, etc.,
explain, Cic. Tusc. 1, 12, 26:apud eosdem (censores), qui magistratu abierint, edant et exponant, quid in magistratu gesserint,
id. Leg. 3, 20, 47:ex memoria alicui quid senatus censuerit,
id. Cat. 3, 6, 13:ab initio, res quemadmodum gesta sit,
id. Rosc. Am. 5, 14; id. Rep. 1, 26; cf.:hoc de quo modo exposuit Antonius,
id. de Or. 1, 22, 102; id. Fam. 1, 9, 10:expone nunc de reprehendendo,
id. Part. Or. 12, 44.—In abl. neutr. absol.:Caesar contione advocata... exposito, quid iniquitas loci posset, etc.,
Caes. B. G. 7, 52, 2 Oud.; so,exposito quod nuntiatum erat,
Curt. 4, 13:quasi gesta bello expositurus,
Tac. A. 15, 72: summum bonum exposuit vacuitatem doloris, i. q. definivit, be defined, Cic. Fin. 5, 5, 14 Madv.; cf. ib. 5, 8, 22; and, expositio, ib. § 21.—Hence, expŏsĭtus, a, um, P. a., qs. publicly set out; hence, open, free, accessible.Lit.:B.limen,
Stat. S. 1, 2, 24:census,
open to all, id. ib. 2, 2, 152:numen (with nulli negatum),
Luc. 5, 103; cf.:(homo) obvius et expositus,
Plin. Ep. 1, 10, 2.—As subst.: ex-pŏsĭta, ōrum, n., the open parts, those exposed to view:frontem ejus tantum novi et exposita, quae ostendit etiam transeuntibus,
Sen. Ep. 55, 6.—Trop.1. 2.Of authors, intelligible, lucid:3.optimos quidem, sed tamen eorum candidissimum quemque et maxime expositum velim,
Quint. 2, 5, 19.— -
55 exposita
ex-pōno, pŏsŭi, pŏsĭtum, 3 (ante-class. perf. exposivit, Plaut. Cas. 4, 4, 27;I.sync. expostus,
Verg. A. 10, 694; Stat. Th. 7, 197), v. a., to put or set out, to set forth, expose (class.; most freq. in the trop. signif.; cf.: expedio, explano, explico).Lit.A.In gen.:B.stravit pelliculis haedinis lectulos et exposuit vasa Samia,
set out, Cic. Mur. 36, 75:vasa,
id. Verr. 2, 4, 16, § 35:apparatum in porticibus,
Suet. Caes. 10; cf.:aliquid in publico,
Plin. 35, 7, 33, § 52; cf. id. 15, 5, 6, § 21:herbam in sole,
Col. 12, 28, 1:aliquem ictu,
to put out, turn out, Plaut. Truc. 3, 1, 14:cubito,
id. Cas. 4, 4, 27.—In partic.1.Of children, to expose:2.puellam ad necem,
Plaut. Cist. 1, 3, 18; id. Cas. prol. 41; Ter. Heaut. 4, 1, 37; Cic. Rep. 2, 2; Liv. 1, 4, 5; cf. id. 1, 6, 3:ad januam matris,
Suet. Claud. 27 al. —Naut. t. t.a.To set on shore, to land, disembark:b. c.milites ex navibus,
Caes. B. G. 4, 37, 1;for which: socios de puppibus,
Verg. A. 10, 288:milites in terram,
Caes. B. C. 3, 23, 2:expositis omnibus copiis,
id. ib. 3, 29, 2; 1, 31 fin.; Liv. 24, 40, 9:ibi in terram,
id. 34, 8, 7; Front. Strat. 2, 5, 44; cf.:in litora,
Liv. 37, 28, 8:aegra mancipia in insulam,
Suet. Claud. 25; but also with abl.:in Africa,
Liv. 28, 44, 10 Drak. N. cr.:in terra,
Vell. 2, 79, 4:in litore,
Suet. Caes. 4; Just. 22, 5; Liv. 2, 22, 3; 26, 17, 2; Sen. Ep. 53, 2:in portu,
Just. 18, 1, 3:ibi Themistoclem,
Nep. Them. 8, 7:ad eum locum milites,
Caes. B. C. 3, 6, 3:quibus regionibus exercitum exposuisset,
id. ib. 3, 29 fin.:expositum peregrinis arenis os,
Ov. M. 11, 56:quartā vix demum exponimur horā,
Hor. S. 1, 5, 23: advexi frumentum;exposui, vendo meum, etc.,
have unloaded, unpacked, opened, Cic. Off. 3, 12, 51:merces,
Dig. 14, 2, 10.—To throw overboard:3.si propter necessitatem adversae tempestatis expositum onus fuerit,
Dig. 39, 4, 16, § 8.—Mercant. t. t.: pecuniam, to offer a sum to one, place at one's disposal, to be ready to pay:4.de Oppio bene curasti, quod ei DCCC. exposuisti,
Cic. Att. 5, 4, 3 (for which, aperuisti, id. ib. 5, 1, 2).—Pregn., to leave exposed or unprotected, to expose, lay open (not ante-Aug.):II.ad ictus,
Liv. 9, 35, 6; Curt. 8, 14, 31:ille ad omnes ictus expositus,
id. 9, 5, 9:ne inermes provinciae barbaris nationibus exponerentur,
Tac. H. 3, 5:exercitum hosti,
Flor. 3, 11; Plin. 11, 19, 21, § 67:ceteris animalibus imbecillitatem hominum,
Lact. 3, 23, 10; id. Epit. 9, 1; Val. Max. 7, 1, ext. 2:piscibus beluisque,
Petr. 115:exposito solibus loco,
Plin. 15, 5, 6, § 21.— Pass. absol.: (iracundi) simplices videntur, quia expositi sunt, Sen. de Ira, 2, 16, 3.Trop.A.In gen.:B.totam causam, judices, explicemus atque ante oculos expositam consideremus,
Cic. Rosc. Am. 12, 34; cf.:vitam alterius in oculis conspectuque omnium exponere,
id. Div. in Caecil. 8, 27:disciplina puerilis publice exposita,
id. Rep. 4, 3:orationem,
to publish, id. de Or. 1, 53, 227; cf.:capita exposita nec explicata,
id. Brut. 44, 164:erant huic studio maxima exposita praemia,
id. de Or. 1, 4, 15:praemium,
to set forth, propose, id. Quint. 23, 74: vitam suam exponere ad imitandum juventuti, id. Fragm. ap. Non. 104, 3:factum expositum ad imitandum,
id. Phil. 2, 44, 114:exposita ad exemplum nostra re publica,
id. Rep. 1, 46:opprobrio ad omnium convicia exposito,
Suet. Caes. 49:expositum ad invidiam nomen,
Tac. H. 2, 53:nomen Dei,
to prostitute, dishonor, Lact. 1, 7.—In partic., of speech, to set forth, exhibit, relate, explain, expound; constr. with acc. and inf., or a rel. clause as object, or with de:A.coepit rationem hujus operis scientissime Gallus exponere,
Cic. Rep. 1, 14:talis coetus, qualem exposui,
id. ib. 1, 26:quae adhuc exposui,
id. ib. 2, 23:obscura dilucide,
id. Fin. 4, 1, 1:rem pluribus verbis,
id. ib. 3, 4, 15:rem breviter,
id. Cat. 3, 1, 3:mandata in senatu,
id. de Or. 2, 12, 49:narrationem,
id. Or. 62, 210:sententias ejus disputationis hoc libro,
id. Lael. 1, 3:artes rhetoricas,
id. de Or. 3, 20, 75:disputationem alicui,
id. Rep. 1, 8:sermonem de amicitia alicui,
id. Lael. 1, 3:eadem multitudini,
Caes. B. G. 7, 38, 4:expone igitur primum animos remanere post mortem, tum docebis, etc.,
explain, Cic. Tusc. 1, 12, 26:apud eosdem (censores), qui magistratu abierint, edant et exponant, quid in magistratu gesserint,
id. Leg. 3, 20, 47:ex memoria alicui quid senatus censuerit,
id. Cat. 3, 6, 13:ab initio, res quemadmodum gesta sit,
id. Rosc. Am. 5, 14; id. Rep. 1, 26; cf.:hoc de quo modo exposuit Antonius,
id. de Or. 1, 22, 102; id. Fam. 1, 9, 10:expone nunc de reprehendendo,
id. Part. Or. 12, 44.—In abl. neutr. absol.:Caesar contione advocata... exposito, quid iniquitas loci posset, etc.,
Caes. B. G. 7, 52, 2 Oud.; so,exposito quod nuntiatum erat,
Curt. 4, 13:quasi gesta bello expositurus,
Tac. A. 15, 72: summum bonum exposuit vacuitatem doloris, i. q. definivit, be defined, Cic. Fin. 5, 5, 14 Madv.; cf. ib. 5, 8, 22; and, expositio, ib. § 21.—Hence, expŏsĭtus, a, um, P. a., qs. publicly set out; hence, open, free, accessible.Lit.:B.limen,
Stat. S. 1, 2, 24:census,
open to all, id. ib. 2, 2, 152:numen (with nulli negatum),
Luc. 5, 103; cf.:(homo) obvius et expositus,
Plin. Ep. 1, 10, 2.—As subst.: ex-pŏsĭta, ōrum, n., the open parts, those exposed to view:frontem ejus tantum novi et exposita, quae ostendit etiam transeuntibus,
Sen. Ep. 55, 6.—Trop.1. 2.Of authors, intelligible, lucid:3.optimos quidem, sed tamen eorum candidissimum quemque et maxime expositum velim,
Quint. 2, 5, 19.— -
56 in
1.in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.I.With abl.A.In space.1.Lit., in (with abl. of the place or thing in which):2.aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,
Plin. 19, 4, 22, § 61:alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,
Cic. Tusc. 1, 9, 19:eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,
id. Brut. 43, 161:qui sunt cives in eadem re publica,
id. Rep. 1, 32 fin.:facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,
id. ib.:T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,
Caes. B. G. 2, 26, 4:quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,
Cic. Lael. 26, 97:in foro palam Syracusis,
id. Verr. 2, 2, 33, § 81:plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,
Caes. B. C. 2, 35:tulit de caede, quae in Appia via facta esset,
Cic. Mil. 6, 15:in via fornicata,
Liv. 22, 36:vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,
Cic. de Sen. 11, 37:in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,
Quint. 5, 10, 16:nupta in domo,
Liv. 6, 34, 9:copias in castris continent,
in, within, Caes. B. C. 1, 66:cum in angusto quodam pulpito stans diceret,
Quint. 11, 3, 130:se ac suos in vehiculo conspici,
Liv. 5, 40, 10:malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,
Cic. Att. 4, 10:sedere in solio,
id. Fin. 2, 21, 66:Albae constiterant, in urbe opportuna,
id. Phil. 4, 2, 6. —Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,
Plaut. Mil. 3, 1, 182:heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,
Ter. Eun. 3, 4, 1:navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,
Cic. Att. 8, 3, 6:complures (naves) in Hispali faciendas curavit,
Caes. B. C. 2, 18:caesos in Marathone ac Salamine,
Quint. 12, 10, 24:in Berenice urbe Troglodytarum,
Plin. 2, 73, 75, § 183.—In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):3.in his poeta hic nomen profitetur suum,
Ter. Eun. prol. 3:Thales, qui sapientissimus in septem fuit,
Cic. Leg. 2, 11, 26:peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,
id. Fam. 13, 78, 2; cf.:in perditis et desperatis,
id. ib. 13, 56, 1:omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,
id. de Sen. 19, 71:dolor in maximis malis ducitur,
id. Leg. 1, 11, 31:justissimus unus in Teucris,
Verg. A. 2, 426:cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,
Liv. 27, 12, 16:in diis et feminae sunt,
Lact. 1, 16, 17.—Of analogous relations of place or position:B.sedere in equo,
on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:quid legati in equis,
id. Pis. 25, 60:sedere in leone,
Plin. 35, 10, 36, § 109:in eo flumine pons erat,
on, over, Caes. B. G. 2, 5:in herboso Apidano,
on the banks of, Prop. 1, 3, 6:in digitis,
on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:castra in limite locat,
on the rampart, Tac. A. 1, 50:ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,
on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:oleae in arbore,
Cels. 2, 24:Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,
among, Caes. B. C. 1, 61:in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,
Liv. 25, 16, 7:in juvenibus,
Quint. 11, 1, 32:nutus in mutis pro sermone est,
id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:in veste candida,
Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:in calceis,
id. 24, 38, 2:in insignibus,
id. 5, 41, 2:in tunicis albis,
Plin. Ep. 7, 27, 13:in Persico et vulgari habitu,
Curt. 3, 3, 4:in lugubri veste,
id. 10, 5, 17:in Tyriis,
Ov. A. A. 2, 297:in Cois,
id. ib. v. 298; cf.:homines in catenis Romam mittere,
Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:duas legiones in armis,
Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:in armis hostis,
under arms, Ov. M. 12,65:quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),
Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,in oculis provinciae,
id. Q. Fr. 1, 1, 2:in oculis omnium,
id. ib. 1, 3, 7:divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,
Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,
Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):in populorum institutis aut legibus,
Cic. Leg. 1, 15, 42:in illis libris qui sunt de natura deorum,
id. Fat. 1, 1:in Timaeo dicit,
id. N. D. 1, 12, 30:epistula, in qua omnia perscripta erant,
Nep. Pelop. 3, 2:perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,
Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:in Thucydide orbem modo orationis desidero,
Cic. Or. 71, 234:in Herodoto omnia leniter fluunt,
Quint. 9, 4, 18.—Of books:libri oratorii diu in manibus fuerunt,
Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:philosophi quamcunque rem habent in manibus,
id. Tusc. 5, 7, 18:quam spem nunc habeat in manibus, exponam,
id. Verr. 1, 6, 16:rem habere in manibus,
id. Att. 6, 3, 1; cf.:neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,
in my power, Sall. J. 14, 4:postquam nihil esse in manu sua respondebatur,
Liv. 32, 24, 2:quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,
Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:inter manus),
Liv. 4, 57, 1; so,quorum epistulas in manu teneo,
Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:in manu poculum tenens,
id. Tusc. 1, 29, 71:coronati et lauream in manu tenentes,
Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:in animo esse,
Cic. Fam. 14, 11:in animo habere,
id. Rosc. Am. 18, 52:lex est ratio insita in natura,
id. Leg. 1, 6, 18:in memoria sedere,
id. de Or. 2, 28, 122; cf.:tacito mutos volvunt in pectore questus,
Luc. 1, 247:quanta auctoritas fuit in C. Metello!
Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:erat in eo summa eloquentia, summa fides,
Cic. Mur. 28, 58; cf.:in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,
id. Fin. 4, 41, 37:si quid artis in medicis est,
Curt. 3, 5, 13; cf.:nibil esse in morte timendum,
Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,
Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,
Caes. B. G. 2, 26:videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,
Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,
Liv. 30, 19, 3:cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,
id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—In time, indicating its duration, in, during, in the course of:b.feci ego istaec itidem in adulescentia,
in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:in tempore hoc,
Ter. And. 4, 5, 24:in hoc tempore,
Tac. A. 13, 47:in tali tempore,
Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:in diebus paucis,
Ter. And. 1, 1, 77:in brevi spatio,
id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:in qua aetate,
Cic. Brut. 43 fin.:in ea aetate,
Liv. 1, 57:in omni aetate,
Cic. de Sen. 3, 9:in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,
Suet. Caes. 7:qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,
in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):nihil in vita se simile fecisse,
id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:in tota vita inconstans,
id. Tusc. 4, 13, 29.—In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:c.ni pedites equitesque in tempore subvenissent,
Liv. 33, 5:spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,
id. 2, 47:rebellaturi,
Tac. A. 12, 50:atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,
Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:d.sic enim mihi in praesentia occurrit,
Cic. Tusc. 1, 8, 14:vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,
id. ib. 5, 35, 100:id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,
Liv. 21, 37:haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,
for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:C.fit, ut distrahatur in deliberando animus,
Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,
id. Fin. 2, 9, 26:quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,
id. Cat. 3, 3, 6:ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,
Caes. B. G. 2, 21:in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,
in laying waste, id. ib. 5, 19:in excidenda Numantia,
Cic. Off. 1, 22, 76:cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,
id. Or. 21, 74.—In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:2.qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,
Cic. Cat. 2, 8, 18:se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,
id. Cat. 2, 9, 20:Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,
id. Clu. 8, 25.—So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,
Caes. B. C. 3, 31:torpescentne dextrae in amentia illa?
Liv. 23, 9, 7:hunc diem perpetuum in laetitia degere,
Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:in metu,
Tac. A. 14, 43:in voluptate,
Cic. Fin. 1, 19, 62:alicui in amore esse,
beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:alicui in amoribus esse,
id. Att. 6, 1, 12:res in invidia erat,
Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?
in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,
even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,
Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:similia iis, quae in consilio dixerat,
Curt. 5, 5, 23:in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,
Quint. 9, 4, 8:agi in judiciis,
id. 11, 1, 78:tum vos mihi essetis in consilio,
Cic. Rep. 3, 18, 28:in actione... dicere,
Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:in quo tum magistratu forte Brutus erat,
Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:in eo magistratu pari diligentia se praebuit,
Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,
Cic. Brut, 43, 160:qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,
is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,
is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,
id. ib. 4, 12, 29; cf.:an omnino nulla sit in eo genere distinctio,
id. Or. 61, 205:Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,
on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,
id. ib. 3, 5, 5;but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,
in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,
in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:quod mihi in parte verum videtur,
Quint. 2, 8, 6:patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,
id. 5, 7, 22:hoc facere in eo homine consueverunt,
in the case of, Caes. B. G. 7, 21:in furibus aerarii,
Sall. C. 52, 12:Achilles talis in hoste fuit,
Verg. A. 2, 540:in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,
in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:suspectus et in morte matris fuit,
Suet. Vit. 14:qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,
Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,
Quint. 9, 3, 36:aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,
id. 9, 3, 69:Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,
Gell. 1, 22, 15:stips non dicitur in significatione trunci,
Charis. 1, 18, 39:semper in significatione ea hortus,
Plin. 19, 4, 19, § 50. —In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:II.cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,
Liv. 3, 8, 9:adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,
id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,
id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:dum in dubiost animus,
Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:in integro esse,
Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:in incerto esse,
Liv. 5, 28, 5:in obvio esse,
id. 37, 23, 1:in tuto esse,
id. 38, 4, 10; cf.:videre te in tuto,
Cat. 30, 6:in aequo esse,
Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:in expedito esse,
Curt. 4, 2, 22:in proximo esse,
Quint. 1, 3, 4:in aperto esse,
Sall. C. 5, 3:in promisco esse,
Liv. 7, 17, 7:in augusto esse,
Cels. 5, 27, 2:in incerto haberi,
Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:in levi habitum,
id. H. 2, 21; cf.:in incerto relinquere,
Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.With acc.A.In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;2.v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,
Cic. Rep. 2, 19:in Ephesum advenit,
Plaut. Mil. 2, 1, 35:in Epirum venire,
Cic. Att. 13, 25, 3:ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,
Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,
Cic. Att. 7, 3, 10:se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,
id. Rep. 2, 19:remigrare in domum veterem e nova,
id. Ac. 1, 4, 13:cum in sua rura venerunt,
id. Tusc. 5, 35, 102:a te ipso missi in ultimas gentes,
id. Fam. 15, 9:in Ubios legatos mittere,
Caes. B. G. 4, 11:dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,
Sall. J. 75, 1:Regillum antiquam in patriam se contulerat,
Liv. 3, 58, 1:abire in exercitum,
Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,
Tac. A. 4, 56:nuntiatur in castra,
Lact. Most. Pers. 46; cf.:allatis in castra nuntiis,
Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:iste unumquodque vas in manus sumere,
Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:Falerios se in manus Romanis tradidisse,
Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):in crimen populo ponere,
Plaut. Trin. 3, 3, 10:ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,
Caes. B. G. 4, 19:duplam pecuniam in thesauros reponi,
Liv. 29, 19, 7:prius me collocavi in arborem,
Plaut. Aul. 4, 8, 6:sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,
Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:in caelum ascendere,
Cic. Lael. 23 fin.:filium ipse paene in umeros suos extulisset,
id. de Or. 1, 53, 228:tamquam in aram confugitis ad deum,
up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:Saturno tenebrosa in Tartara misso,
Ov. M. 1, 113:in flumen deicere,
Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:3.quid nunc supina sursum in caelum conspicis,
Plaut. Cist. 2, 3, 78:si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,
Cels. 2, 3:Belgae spectant in septentriones et orientem solem,
Caes. B. G. 1, 1:in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,
Tac. Agr. 10:in laevum prona nixus sedet Inachus urna,
Stat. Th. 2, 218.—With versus:castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,
towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:in Galliam versus movere,
Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:si in urbem versus venturi erant,
Plin. Ep. 10, 82. —So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):B.in memoriam reducere,
Cic. Inv 1, 52, 98:in animum inducere,
Liv. 27, 9:in mentem venire,
Cic. Fam. 7, 3:frequens imitatio transit in mores,
Quint. 1, 11, 3. —Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,
Cic. Att. 1, 13, 5.—In time, into, till, for:C.dormiet in lucem,
into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,
Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:in multam noctem luxit,
Suet. Tib. 74:si febris in noctem augetur,
Cels. 7, 27:dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,
Plin. Ep. 4, 9, 14:indutias in triginta annos impetraverunt,
for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:nisi id verbum in omne tempus perdidissem,
forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,
for the following day, id. Off. 3, 14, 58:audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,
id. Agr. 1, 2, 4:subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,
id. Mil. 9, 24:solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,
for many years, id. Div. 2, 6, 17:postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,
Liv. 27, 2:qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,
Plin. 2, 31, 31, § 99:seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,
Col. 2, 10, 17.—With usque:neque illi didicerunt haec usque in senectutem,
Quint. 12, 11, 20:in illum usque diem servati,
id. 8, 3, 68:in serum usque patente cubiculo,
Suet. Oth. 11:regnum trahat usque in tempora fati,
Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:sancit in posterum, ne quis, etc.,
Cic. Cat. 4, 5, 10:res dilata est in posterum,
id. Fam. 10, 12, 3:video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,
id. Cat. 1, 9, 22:id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,
Liv. 34, 27, 10; cf.:ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,
id. 30, 17, 1:effugis in futurum,
Tac. H. 1, 71:quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?
Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,
id. Fam. 13, 4, 2:quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,
Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):sensit miles in tempus conficta,
Tac. A. 1, 37:ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,
id. ib. 6, 11:scaena in tempus structa,
id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,
Liv. 22, 40, 8:rapto in diem frumento,
id. 4, 10, 1;but, cum illa fundum emisset in diem,
i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:vitium in dies crescit,
Vell. 2, 5, 2:in dies singulos breviores litteras ad te mitto,
Cic. Att. 5, 7:qui senescat in dies,
Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:nos in diem vivimus,
Cic. Tusc. 5, 11, 33:in diem et horam,
Hor. S. 2, 6, 47;and in horas,
hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:2.id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,
about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,
id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,
id. de Or. 2, 86, 352:quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,
towards, id. ib. 1, 44, 196:in liberos nostros indulgentia,
id. ib. 2, 40, 168:de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,
id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:in dominum quaeri,
to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:in eos impetum facere,
id. Att. 2, 22, 1:invehi in Thebanos,
Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,
id. Leg. 1, 10, 29:num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?
Liv. 7, 6, 11:vereor coram in os te laudare amplius,
to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,
Plaut. Am. 1, 1, 168:in puppim rediere rates,
Luc. 3, 545 Burm. (cf.:sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,
to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,
Liv. 21, 42, 2:quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,
Tac. A. 11, 6:haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,
Cic. Verr. 2, 3, 33:Rhegium quondam in praesidium missa legio,
Liv. 28, 28; so,datae in praesidium cohortes,
Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:haec et in eam sententiam cum multa dixisset,
id. Att. 2, 22:qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,
id. Fin. 3, 4, 12:in utramque partem disputat,
on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,
id. Off. 2, 13, 46:cives Romani servilem in modum cruciati et necati,
in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,
id. Prov. Cons. 3, 5:senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,
Liv. 5, 15, 4;also: domus et villae in urbium modum aedificatae,
Sall. C. 12, 3:perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,
Cic. Rosc. Com. 5, 15:judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,
id. Quint. 20, 63; cf.:senatusconsultum in haec verba factum,
Liv. 30, 43, 9:pax data Philippo in has leges est,
id. 33, 30:Gallia omnis divisa est in partes tres,
Caes. B. G. 1, 1; cf.:quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,
Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,
id. Font. 5, 9:extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,
a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,
id. 32, 17, 2; cf.:Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),
Tac. A. 2, 67.—Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:3.non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,
Cic. Fam. 13, 1, 16:neglegentior in patrem,
Just. 32, 3, 1:in quem omnes intenderat curas,
Curt. 3, 1, 21:quos ardere in proelia vidi,
Verg. A. 2, 347:in bellum ardentes,
Manil. 4, 220:nutante in fugam exercitu,
Flor. 3, 10, 4:in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),
Liv. 21, 43, 7:certa praemia, in quorum spem pugnarent,
id. 21, 45, 4:in id sors dejecta,
id. 21, 42, 2:in id fide accepta,
id. 28, 17, 9:in spem pacis solutis animis,
id. 6, 11, 5 et saep.:ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,
Hor. Epod. 17, 63:nec in hoc adhibetur, ut, etc.,
Sen. Ep. 16, 3:alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?
Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:in obsequium plus aequo pronus,
Hor. Ep. 1, 18, 10:paratus in res novas,
Tac. H. 4, 32:in utrumque paratus,
Verg. A. 2, 61.—Of the result of an act or effort:4.denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,
Cic. Clu. 66, 188:paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,
Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,
id. ib. 3, 533:populum in obsequia principum formavit,
Just. 3, 2, 9:omnium partium decus in mercedem conruptum erat,
Sall. H. 1, 13 Dietsch:commutari ex veris in falsa,
Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:in sollicitudinem versa fiducia est,
Curt. 3, 8, 20.—Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;5.Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,
Liv. 39, 26, 12:pugnaturi in gratiam ducis,
id. 28, 21, 4:quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,
id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:oratio habita in sexus honorem,
Quint. 1, 1, 6:convivium in honorem victoriae,
id. 11, 2, 12:in honorem Quadratillae,
Plin. Ep. 7, 24, 7:in honorem tuum,
Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;6.opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,
Plaut. Aul. 2, 1, 10:si in rem est Bacchidis,
Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:hortatur, imperat, quae in rem sunt,
Liv. 26, 44, 7:cetera, quae cognosse in rem erat,
id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:in rem fore credens universos adpellare,
Sall. C. 20, 1; cf.:in duas res magnas id usui fore,
Liv. 37, 15, 7:in hos usus,
Verg. A. 4, 647.—To form adverbial expressions:7.non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,
in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,
Tac. G. 5:in universum aestimanti, etc.,
id. ib. 6:aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),
wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:in plenum dici potest, etc.,
fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:Marii virtutem in majus celebrare,
beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,
for the worse, for the better, Cels. 2, 2:in deterius,
Tac. A. 14, 43:in mollius,
id. ib. 14, 39:quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),
Tac. A. 6, 42; cf.:aucto in barbarum cognomento,
id. H. 5, 2:priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,
while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,
so much, Verg. A. 6, 876:in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27, 4; cf.:quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24:viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,
Vell. 2, 43, 4:quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,
Ov. M. 11, 71:meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,
in all respects, Vell. 2, 13:ut simul in omnia paremur,
Quint. 11, 3, 25:in antecessum dare,
beforehand, Sen. Ep. 118.—Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:III.quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,
Cic. Verr. 2, 5, 38:ut portus in potestatem Locrensium esset,
Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,
Cic. Leg. 3, 17:neque enim sunt motus in nostram potestatem,
Quint. 6, 2, 29:numero mihi in mentem fuit,
Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:ecquid in mentem est tibi?
id. Bacch. 1, 2, 53:nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,
Suet. Aug. 16:quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,
Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,
put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:reliquos in custodiam habitos,
Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,
Cic. Phil. 3, 4, 8. —In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.2.in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc. -
57 pereo
pĕr-ĕo, ĭi (īvi), ĭtum, īre (periet for peribit, Coripp. Johann. 7, 27; perf. perivit, App. M. 4, 21:I.perīt,
Juv. 8, 85:perisset,
Lact. 3, 20, 17 al.:perisse,
Liv. 1, 49, 1; Ov. Am. 2, 19, 56; fut. periet, Vulg. Sap. 4, 19 al.), v. n.To pass away, come to nothing; to vanish, disappear, be lost:B.e patriā,
Plaut. Capt. 3, 4, 5:ecqua inde perisset soror,
Ter. Eun. 3, 3, 15:ne vena periret aquae,
Ov. Tr. 3, 7, 16.—Esp., to pass through, leak, be absorbed ( poet.):II.lymphae Dolium pereuntis,
Hor. C. 3, 11, 27; cf.:postremo pereunt imbres, ubi eos pater aether In gremium matris terrai praecipitavit,
Lucr. 1, 250.—To pass away, to be destroyed, to perish (the predom. and class. signif. of the word; syn.: occĭdo, intereo, obeo).A.In gen.:B.aedes cum fundamento perierint,
Plaut. Most. 1, 2, 69:tantam pecuniam tam brevi tempore perire potuisse,
Cic. Phil. 5, 4, 11:totum exercitum periturum,
Nep. Epam. 7, 4:fac pereat vitreo miles ab hoste tuus (in the game of chess),
let your knight be taken by a pawn, Ov. A. A. 2, 208:causae cur urbes perirent,
Hor. C. 1, 16, 19:peritura regna,
Verg. G. 2, 498:puppis,
Ov. F. 3, 600:Troja peritura,
Verg. A. 2, 660:pereunt sole tepente nives,
melt away, Ov. F. 3, 236:telum rubigine,
Hor. S. 2, 1, 13:comae,
Ov. Am. 1, 14, 30:fabae laeso flore,
id. F. 5, 267.—Of the crocus:gaudet calcari et atteri, pereundoque melius provenit,
Plin. 21, 6, 17, § 34.—In partic.1.To perish, lose one's life, die (class.): non intellego, quamobrem, si vivere honeste non possunt, perire turpiter velint;2.aut cur minore dolore perituros se cum multis, quam si soli pereant, arbitrentur,
Cic. Cat. 2, 10, 21:summo cruciatu supplicioque,
id. N. D. 3, 33, 81:fame,
id. Inv. 2, 57, 172:eodem leto esse pereundum,
id. Div. 1, 26, 56:morbo,
Hor. Ep. 1, 7, 86:naufragio,
Cic. Deiot. 9, 25:hominum manibus,
Verg. A. 3, 606:uterque juravit, periturum inter nos secretum,
that it should perish with us, Petr. 21:ab Hannibale,
at his hands, Plin. 11, 37, 73, § 189:perire turpiter,
Cic. Cat. 2, 10, 21:fortiter,
Hor. S. 2, 3, 42:generosius,
id. C. 1, 37, 21:a morbo,
Nep. Reg. 3, 3.—To pine away with love, to be desperately in love; to love to desperation ( poet.):3.indigno cum Gallus amore peribat,
Verg. E. 10, 10; Cat. 45, 3:quo beatus Vulnere, quā pereat sagittā,
Hor. C. 1, 27, 11:ipse Paris nudā fertur periisse Lacaenā,
Prop. 2, 12, 13.—With acc. of the beloved object, Plaut. Poen. 5, 2, 135.—To be lost, wasted, spent in vain:4.ne et oleum et opera perierit,
Cic. Att. 2, 17, 1:tempora,
Ov. R. Am. 107:labor,
id. M. 1, 273:nullus perit otio dies,
Plin. 11, 6, 5, § 14:ne nummi pereant,
Hor. S. 1, 2, 133:minae,
Ter. Ad. 4, 7, 25:aurum,
Col. 11, 1, 29; cf.actiones,
Liv. 39, 18.—To be lost, ruined, undone:C.quid fieri tum potuit? jampridem perieramus,
Cic. Att. 14, 10, 1:meo vitio pereo,
id. ib. 11, 9, 1.—Hence, perii, etc., as an exclamation of despair, I am lost! I'm undone! hei mihi, disperii! vocis non habeo satis:vicini, interii, perii,
Plaut. Most. 4, 3, 36:perii, interii, occidi! quo curram! quo non curram?
id. Aul. 4, 9, 1:perii animo,
am disheartened, id. Rud. 2, 6, 26; cf.:ingenio perii,
Ov. Tr. 2, 2; Lucr. 4, 1136:periimus, actum est,
we are lost, it is all over with us, Ter. Ad. 3, 2, 26:perierat et inventus est,
Vulg. Luc. 24, 32; 15, 6.—So, peream, si, nisi, in asseverations, may I perish, may I die, if or if not, Ov. H. 17, 183; Cassiod. ap. Cic. Fam. 15, 19, 4; Ov. P. 3, 5, 47; id. H. 17, 183.— Gerund and gerundive:nisi illud perdo argentum, pereundum est mihi,
Plaut. As. 1, 3, 91; Prop. 2, 1, 53:pereundi figurae,
Ov. H. 10, 81:pereundi terminus,
Sil. 3, 559:puppis pereunda est probe,
must be lost, Plaut. Ep. 1, 1, 70.—Trop., of moral qualities, etc.:pudor periit,
Plaut. Bacch. 3, 3, 81:fides,
id. Truc. 1, 1, 24:virtus,
Ov. F. 2, 227. -
58 spike
[spaɪk] noun1) a hard, thin, pointed object (of wood, metal etc):نُتوء مِسْماريThe fence had long spikes on top.
2) a pointed piece of metal attached to the sole of a shoe etc to prevent slipping.مِسْمار -
59 λανθάνω
λανθάνω, Pi.Fr.75.13, etc.:—also [full] λήθω (which is the form of the [voice] Act. generally used in compds., δια-λανθάνω being the sole exception), Il.23.323, S.OT 1325 (lyr.), X.Smp.4.48; [dialect] Dor. [full] λάθω [pron. full] [ᾱ] S.El. 222 (lyr.); inf.Aλᾱθέμεν Pi.O.1.64
: [tense] impf.ἐλάνθανον Il.13.721
, etc.;ἔληθον Od.19.151
, S.El. 1359; [dialect] Ep.λῆθον Il.15.461
; [dialect] Ion.λήθεσκεν 24.13
: [tense] fut.λήσω Od.11.102
, Ar.Ec.98, etc.; [dialect] Aeol.inf.λᾱσην Alc.Supp.22.8
; [dialect] Dor.λᾱσῶ Theoc.14.9
, al., so (in late writers) λήσομαι, v. infr. c. 11: [tense] aor. 1 (but Hom. has ἐπ-έλησα, Alc. ἐξ-έλᾱσα, in causal sense): [tense] aor. 2ἔλᾰθον Il.17.676
, etc. (for λέλᾰθον, v. infr. B): [tense] pf.λέληθα Semon.7.9
, Sol.13.27; [dialect] Aeol.part.λελᾱθων Alc.Supp.26.8
: [tense] plpf. ἐλελήθειν, [dialect] Att. - ήθη, Th.8.33, Ar.Eq. 822, Nu. 380, Luc.Pr.Im. 15; [dialect] Ion.[ per.] 3sg.ἐλελήθεε Hdt.6.79
.C [voice] Med. and [voice] Pass.,λανθάνομαι Arist.Po. 1455a25
(s.v.l.),λήθομαι Il.11.790
, A.Ag.39; [dialect] Dor. λάθομαι [ᾱ] Pi.O.8.72: [dialect] Ep. [tense] impf.λανθανόμην Od.12.227
: [tense] fut.λήσομαι 1.308
; [dialect] Dor.λᾱσεῦμαι Theoc.4.39
, also : [tense] aor. 1 ἐλησάμην or λησάμην only in late [dialect] Ep., Maiist.47, Mosch.3.62 ([dialect] Dor. λᾱς-), Q.S.3.99, etc.; also ἐλήσθην, [dialect] Dor. inf.λασθῆμεν Theoc.2.46
, cf. διαλανθάνω: [tense] aor. 2 ἐλᾰθόμην, [dialect] Ep. λαθ-, Il.13.835, E.Hipp. 289: rare in Prose exc. in compds., Plu.Caes.38; also [dialect] Ep. redupl. λελάθοντο, etc., v. infr. c: [tense] pf. , Pl.Phdr. 252a; [dialect] Ep. λέλασμαι, part. λελασμένος, etc.; cf. ἐπιλήθω.A in most of the act. tenses, escape notice (freq. joined with a neg.):—Constr.:1 c. acc. pers. only, escape his notice,λάθε δ' Ἕκτορα Il.22.277
;οὐδέ σε λήσει 23.326
;οὐ λῆθε Διὸς πυκινὸν νόον 15.461
, cf. Od.11.102, al.; [τοῦτον] οὐκ ἔστι λαθεῖν ὄμματα φωτός A.Ag. 796
(anap.);οὐ λάθει μ' ὀργά S.El. 222
(lyr.), cf. Ph. 207 (lyr.);τουτί μ' ἐλελήθειν Ar.Nu. 380
; εἰ λανθάνει σε perhaps you don't know, Men. Sam.78: impers., λεληθέναι οὐ θαυμάζω τὸ πλῆθος περὶ τούτου it escaped the notice of the people, X.Hier.2.5; σὲ δὲ λέληθεν περὶ τοῦτο ὡς .. Pl. Lg. 903c.2 most freq. with a part. added, in which case we usually translate the part. by a Verb, and express λανθάνω by an Adv., unawares, without being observed; either,a c. acc. pers., ἄλλον τινὰ λήθω μαρνάμενος I am unseen by others while fighting, i.e. 1 fight unseen by them, Il.13.273;πάντας ἐλάνθανε δάκρυα λείβων Od.8.93
, cf. 12.17, 220, 19.88, al., Pi.O.1.64, 6.36, Hdt.8.25: freq. in Trag. and [dialect] Att., μὴ λάθῃ με προσπεσών lest he come on unseen by me, S.Ph.46, cf. 156 (lyr.); ὅπως μὴ λήσουσιν αὐτοὺς αἱ νῆες.. ἀφορμηθεῖσαι should put to sea without their observing them, Th.8.10; or,b without an acc., φονέα ἐλάνθανε βόσκων he maintained the murderer unawares, Hdt.1.44;λέληθας ἐχθρὸς ὤν S.OT 415
;δουλεύων λέληθας Ar.V. 517
; : the reflex. Pron. may be supplied and is sts. added, ; , cf. Nu. 242, X.An.6.3.22: sts., however, a different object must be supplied from the context, βάλλοντες ἐλάνθανον (not ἑαυτούς, but Τρῶας) Il. 13.721;ἐλάνθανε [πάντας] ἔχων Hdt.8.5
; μὴ διαφθαρεὶς λάθῃ [τινὰ ὁ βίος] S.Ph. 506;μὴ λάθῃ [ἡμᾶς] φύγδα βάς A.Eu. 256
(lyr.), cf. Th. 4.133, etc.—In a few examples this constr. is reversed, and λαθών is put in the part., as in our idiom, ἀπὸ τείχεος ἆλτο λαθών (for ἔλαθεν ἁλόμενος) Il.12.390;ἣ.. λήθουσά μ' ἐξέπινες S.Ant. 532
.3 rarely c. acc. et inf., μή σε λαθέτω ὑπερτιθέμεν let it not escape thee to.., i.e. forget not to.., Pi.P.5.23;ἔλαθεν αὐτὸν σύνθημα δοῦναι Plu.Arist. 17
; σφᾶς λέληθε Θεόδωρον εἶναι it has been unnoticed that it was.., Paus.9.41.1.4 folld. by a relat. clause, οὐδέ με λήθεις, ὅττι θεῶν τίς σ' ἦγε thou escapest me not, it is not unknown to me, that some god led thee, Il.24.563; οὐδέ ἑ λήθει, ὅππως .. 23.323; ἐδόκεες θεοὺς λήσειν οἷα ἐμηχανῶ thou thought'st to escape the gods' notice in.., Hdt.8.106;οὔκουν με.. οἷα πράττεις λανθάνει Ar.Eq. 465
; οὐ λανθάνεις με, ὅτι .. X.Mem.3.5.24, cf. Smp.3.6, 13; ὁ γείτων λ. τινὰ οὐ μόνον ὅτι πράττει, ἀλλ' εἰ .. Pl.Tht. 174b.5 abs., escape notice or detection, S.Tr. 455, Th.1.37, 69, al.;λάθε βιώσας Epicur.Fr. 551
;λανθάνει τὸ οὖρον προσπῖπτον Hp.Coac. 464
.B causal, make one forget a thing, c. gen. rei, in compds. ἐκληθάνω, ἐπι-λήθω; the simple Verb only in [dialect] Ep. redupl. [tense] aor. 2, ὄφρα.. λελάθῃ ὀδυνάων that.. he may cause him to forget his pains, Il.15.60;πόλιν λελάθοιτε συντυχιᾶν Lyr.Adesp.140.9
: butII in late [dialect] Ep., λέλαθον, = ἔλαθον, escaped notice of, ἑὸν νόον, τοκῆας, A.R.2.226, 3.779, cf. Orph.A. 876.1 forget simply, in [tense] pres. (abs.),σὺ δὲ λήθεαι Il.11.790
: c. gen.,Κίρκης μὲν ἐφημοσύνης.. λανθανόμην Od.12.227
, cf. Pi.O.8.72;οὔ ποτε λήσομαι αὐτῶν Od.1.308
;ἄλγος, οὗ ποτ' οὐ λελήσεται E.Alc. 198
: mostly in [tense] aor. 2,ἀλκῆς λαθέσθαι A.Supp. 731
;νόστου τε λαθέσθαι Od.9.97
; πῶς ἂν.. Ὀδυσῆος.. λαθοίμην; 1.65: also in redupl. [tense] aor.,οὐδὲ σέθεν.. θεοὶ μάκαρες λελάθοντο Il.4.127
; ;οὐ δυνάμην λελαθέσθ' Ἄτης 19.136
(but in Hes.Th. 471 like the [voice] Act., ὅπως λελάθοιτο τεκοῦσα that she might bear unknown): so in [tense] pf.,τῶν δὲ λέλασται Il.5.834
;ἐμεῖο λελασμένος 23.69
;κείνου λελῆσθαι S. El. 342
, etc.;ἑταίρων πάντων λέλησται Pl.Phdr. 252a
: with a relat. clause,λελασμένος ὅσσ' ἐπεπόνθει Od.13.92
: [tense] fut. [voice] Med. in pass. sense, once in S., οὐδέ ποτε λησόμενον οἷον ἔφυ κακόν never will be forgotten, El.1249 (lyr.); cf. ἐπιλανθάνω.2 forget purposely, pass over, ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν either he chose to forget it.., Il.9.537;μαθοῦσιν αὐδῶ, κοὐ μαθοῦσι λήθομαι A.Ag.39
.II in later writers [tense] fut. [voice] Med. is used like [voice] Act., escape notice, , cf. A.R.3.737, Luc.Sacr.14: abs., Alciphr.3.52Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > λανθάνω
-
60 полет
flight
движение объекта (ла) в атмосфере под воздействием аэродинамических, аэростатических или реактивных сил. — the movement of an object through the atmosphere sustained by aerodynamic, aerostatic, or reaction forces.
- без крена — wings-level flight
-, беспосадочный — nonstop flight
-, бреющий — low-level flight
- вверх колесами — inverted fligtit
- в зоне ожидания, продолжительный — prolonged holding
-, визуальный — contact flight
при визуальном полете контроль положения и траектория движения самолета осуществляется визуально, наблюдением пролетаемой земной поверхности. — contact flight is flight of aircraft in which the attitude of the aircraft and its flight path can at all times be controlled by means of visual reference to the ground or water.
- в спокойном воздухе — still-air flight
- в условиях "оболтанки" — bumpy-air flight
- в условиях плохой видимости — low visibility flight
- в усповии стандартной плотности воздуха — flight in air that is equivalent to standard air density
- ' высотный — high-altitude flight
-, гиперзвуковой — hypersonic flight
-, горизонтальный (ла) — leval /horizontal/ flight
-, групповой — formation flight
-, дальний — long-distance flight
-, директорный (управление самолетом вручную по указаниям директорных приборов) — flight with flight director (fd) commands
-, длительный — prolonged /extended/ flight
уменьшить градиент набора высоты на 55 % для выполнения длительного полета в условиях обледенения. — decrease climb gradient 55 % for prolonged flight in icing conditions.
-, дневной — day flight
-, заводской испытательный — factory test flight
-, испытательный — test flight
-, контрольный — check flight
полет с целью проверки самолета на эксплуатационных режимах после ремонта, замены двигателей, агрегатов, ипи для проверки квалификации летчика. — flight.to test the aircraft after repair, engine's) or accesseries replacement. а flight in which а pilot is tested ог examined for proficiency.
-, контрольный (для проверки характеристик ла) — check flight. а flight made to check or test the performance of an ai rcraft.
-, крейсерский — cruising flight
-, криволинейный — curvilinear flight
-, медленный (на минимальной эволютивной скорости) — slow flight flight at minimum controllable airspeed.
- на авиалиниях малой (средней, большой) протяженности — short-(medium-, long-) haul service
- на боевом курсе (заход на цель) — run-in
- на больших высотах — high-altitude flight
- на восток (и т.п.) — east-bound flight
- на дальность — long range cruise /flight/
- на (двух) двигателях — flight on (two) engines
- на буксире (планера) — aero-tow flight
- над водным пространством, (длительный) — (extended) overwater flight
- над высотой перехода — flight above transition altitude
- над облаками — over-the-top flight
flight made above an overcart, usually a cloud formation.
- над погодой — overweather flight
- на (расстояние)... км — flying over distance of... km
- на заданную дальность — flying over the desired range /distance/
- на критическом угле атаки — stall flight
- на максимальную дальность — long range cruise (lrc)
- на малой скорости — low-speed flight
- на малых высотах — low-altitude flight
- на полном газе — full-throttle flight
- на привод — homing
полет на источник радиоволн, с использованием направленной (рамочной) антонны. — following а path of radio waves by means of а directional antenna to the point of transmission.
- на продолжительность — endurance flight
- на радиостанцию — flight towards the station, flight inbound the station
- на режиме висения (верт.) — hovering flight
- на режиме максимальной мощности — maximum power flight
- на режиме наибольшей дальности, крейсерский — long range cruise (lrc)
- на режиме наибольшей продолжитепьности, крейсерский — high-endurance cruise (hrc)
- на эшелоне 10.000 м — 10.000 (m)-level flight
- на эшелоне 37000 футов — 370-level flight
-, ночной — night flight
-, обратный — return flight
во время обратного полета ла подвергся сильному обледенению. — on return flight the aircraft was subjected to severe icing.
-, ознакомительный — familiarization flight
- от радиостанции — flight outbound /rom/ the static п
-, парящий — soaring flight
-, патрульный — patrol flight
-, первый (опытного образца ла) — maiden flight. the first airbus took off on its maiden flight on october 1972.
-, перевернутый — inverted flight
-, перегоночный — ferry flight
- планера, буксируемого самолетом — aero-tow flight
-, планирующий — gliding flight
- по заданной траектории — desired flight path flying
- no 3k (заданному курсу) — along-heading flight
- no заданному маршруту — desired track flying
- no замкнутому кругу — closed-circuit flight
-, показательный — demonstration flight
- no командным стрелкам директорных приборов — flight by using display of command bars, flight by satisfying the command bars commands
- no "коробочке" — rectangular approach traffic pattern flight
- no кругу — circuit flight /flying/, circular /circling/ flight
- no кругу (левосторонний) — (left-hand) traffic circuit flying
полет, выполняемый над аэродромом по установленму замкнутому маршруту
- по курсу — flight on heading /course/
- по лзп (линии заданного пути) — along-track flight
- по линии пути (60о) (по сигналам) станции vor, в направлении от (к) станции — flying on (60о) outbound (inbound) vor radial
- по маршруту — enroute flight
- по маякам vor — vor course flight
- по маякам vor, автоматический — vor course automatic flight
- no обратному лучу (маяка ils) — back locali2er course flying, localizer back beam ffying (b/l)
- no (наземным) ориентирам — flight by reference to ground objects
- no ортодромии (рис. 111) — great circle flying
полет на большое расстояние e использованием метода счисления пути по ортодромическому курсу от пункта вылета до пункта назначения. — the method of flying by dead reckoning over great distances and following а оgreat circleп track from the point of departure to the destination.
- no параллельной линии пути (рис. 124) — parallel track flying, procedure to fly parallel track
- no параллельным трассам (рис. 124) — flight on parallel tracks, procedure to f'ly parallel track
- no 9-ти запрограммированным ппм — flight (plan) with 9 wpts stored
- по правилам визуального полета (в условиях хорошей видимости) — flight under visual flight rules, flight under vfr conditions, vfr flight
- no правилам полета по приборам (в условиях плохой видимости) — flight under instrument flight rules, flight under ifr conditions, ifr flight
при данном полете погодные условия ниже минимума, позвопяющего выполнять полет no правилам визуального полета. — "ifr conditions" means weather conditions below the minimum for flight under visual flight rules.
- no приборам — instrument flight
- no приборам в условиях плохой видимости — ifr flight
- по прямой — straight flight
- по прямому лучу (маяка илс) — front localizer course flying, localizer front beam flying
- no сигналам системы директорного управления (сду) — flight with response to fd commands
-, поступательный (вертолета) — forward flight
- по условным меридианам — grid flight
during а grid flight the free gyro direction will slowly drift from grid north.
-, приемно-сдаточный — acceptance flight
-, продолжительный — prolonged /extended/ flight
prolonged flight at high nose-up attitude.
-, прямолинейный — straight flight
режим полета самолета, при котором его цт движется по прямолинейной траектории горизонтально или под углом к горизонту. — ап aircraft flying along straight level or slant flight path.
-, прямолинейный горизонтальный — straight and level flight. the adjustment and maintenance of an aircraft in three planes: vertical, lateral, and horizontal.
-, равномерный (без ускорения — unaccelerated flight
-, рейсовый — scheduled flight
-, рекордный — record flight
-, самостоятельный — solo flight
лицо, выполняющее самостоятепьный полет, является единственным лицом на борту ла, управляющим nолетом ла. — а person is engaged in solo flight when he is the sole operator of the controls and is in command of aircraft in flight.
- с большим углом кабрирования — flight at high nose-up attitude
- с брошенной ручкой — stick-free flight
- с брошенным управлением — controls free flight
- с визуальной ориентацией — vfr flight, flight under visual flight rules
- с визуапьной ориентацией в зоне с управляемым воздушным движением при неблагоприятных метеоусловиях — special vfr flight. а vfr flight authorized' by air traffic control to operate within а control zone under meteorological conditions below the visual meteorological conditions (vmc).
- с выключенным двигателем — power-off flight
- с гиперзвуковой скоростью — hypersonic flight
- с дозвуковой скоростью — subsonic flight
- с 9-ю запрограммированными ппм — flight (plan) with 9 wpts stored
- с использованием кислорода при подсосе воздуха — flight on deluted oxygen
-, слепой — instrument flight
- с набором высоты — ascent
- со снижением — descent
- с работающим двигателем — power-on flight
- строем — formation flying
- с ускорением — accelerated flight
-, тарировочный — calibration flight
-, транзитный — transit flight
-, тренировочный — practice tlight
-, установившийся — steady flight
-, учебно-тренировочный — training flight
-, учебный — training flight
-, фигурный — acrobatic /acrobatic/ flight
no п. (вид) — looking forward
при п. — in flight, when flying
против п. (вид) — looking aft
выполнять п. — fly
выполнять п. по кругу — circle
летать на бреющем п. — fly at а low level
прекращать п. по (данным) приборам (ввиду их отказа или неуверенности в правильности показаний) — disregard the (instrument) display
продолжать п. на двигателях — continue flight on engines
совершать п. — fly
устанавливать режим п. — establish flight conditionРусско-английский сборник авиационно-технических терминов > полет
См. также в других словарях:
object — {{Roman}}I.{{/Roman}} noun 1 solid thing ADJECTIVE ▪ inanimate ▪ solid, three dimensional ▪ large, small ▪ heavy, sharp … Collocations dictionary
sole — 01. The [sole] reason Jason came to the party was to hit on your roommate. 02. There are over 200 satellites orbiting earth [solely] for the purpose of private communications services, such as pagers, telephones, and computers. 03. In 1954,… … Grammatical examples in English
sole — {{Roman}}I.{{/Roman}} noun ADJECTIVE ▪ thick, thin ▪ leather, rubber ▪ inner PHRASES ▪ the sole of your boot … Collocations dictionary
Inheritance (object-oriented programming) — In object oriented programming (OOP), inheritance is a way to reuse code of existing objects, establish a subtype from an existing object, or both, depending upon programming language support. In classical inheritance where objects are defined by … Wikipedia
Types of business entity — Companies law Company … Wikipedia
Actual Grace — • A grace that is given for the performance of salutary acts and is present and disappears with the action itself Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Actual Grace Actual Grace … Catholic encyclopedia
Germany — • History divided by time periods, beginning with before 1556 Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Germany Germany † … Catholic encyclopedia
single — adj 1 *unmarried, celibate, virgin, maiden 2 Single, sole, unique, lone, solitary, separate, particular can all mean one as distinguished from two or more or all others. Something Single is not accompanied or supported by, or combined or united… … New Dictionary of Synonyms
Master Tara Singh — Malhotra (24 June, 1885, Rawalpindi, Punjab 22 November, 1967, Chandigarh) was a prominent Sikh political and religious leader in the first half of the 20th century. He was instrumental in organizing the Shiromani Gurdwara Prabhandak Committee,… … Wikipedia
Vakya Vritti — Vakya VrittiBy Adi Shankaracharya, 788 820 CE,Translated by Swami ChinmayanandaPublished by Chinmaya Mission, Mumbai An Exhaustive Explanation of the Upanishadic Mahaavaakya“That Thou Art” [Tat Twam Asi] 1. I bow down to that Pure Consciousness… … Wikipedia
Abyssinia — • Provides details on the geography, ethnology, political revolutions, as well as church information Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Abyssinia Abyssinia … Catholic encyclopedia