Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

mergi

  • 1 mergo

    mergo, si, sum, 3, v. a. [cf. Sanscr. madsh-, majan, to dip; Zend, masga, marrow; Germ. Mark; Engl. marrow], to dip, dip in, immerse; absol. also to plunge into water, to sink.
    I.
    Lit. (class.):

    eos (pullos) mergi in aquam jussit,

    Cic. N. D. 2, 3, 7:

    aves, quae se in mari mergunt,

    id. ib. 2, 49, 124:

    putealibus undis,

    Ov. Ib. 391:

    Stygia undā,

    id. M. 10, 697:

    prodigia indomitis merge sub aequoribus,

    Tib. 2, 5, 80:

    ab hoc (the sword-fish) perfossas naves mergi,

    Plin. 32, 2, 6, § 15:

    mersa navis omnes destituit,

    Curt. 4, 8, 8:

    mersa carina,

    Luc. 3, 632:

    cum coepisset mergi,

    Vulg. Matt. 14, 30:

    in immensam altitudinem mergi, ac sine ulla respirandi vice perpeti maria,

    Sen. Dial. 4, 12, 4:

    naves,

    Eutr. 2, 20:

    partem classis,

    Vell. 2, 42, 2:

    pars maxima classis mergitur,

    Luc. 3, 753 sq.:

    nec me deus aequore mersit,

    Verg. A. 6, 348:

    sub aequora,

    Ov. M. 13, 948; Luc. 3, 753:

    ter matutino Tiberi mergetur,

    bathe, Juv. 6, 523.— Poet., of overwhelming waters, to engulf, swallow up, overwhelm, etc.:

    sic te mersuras adjuvet ignis aquas,

    Ov. Ib. 340:

    mersa rate,

    Juv. 14, 302.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sink down, sink in, to plunge, thrust, or drive in, to fix in, etc. ( poet. and post-Aug. prose):

    palmitem per jugum mergere, et alligare,

    to thrust, push, Plin. 17, 22, 35, § 180:

    aliquem ad Styga,

    Sen. Thyest. 1007:

    manum in ora (ursae),

    to thrust into, Mart. 3, 19, 4:

    mersisque in corpore rostris Dilacerant (canes) falsi dominum sub imagine cervi,

    Ov. M. 3, 249: fluvius in Euphratem mergitur, runs or empties into, Plin. 6, 27, 31, § 128: visceribus ferrum. to thrust into, Claud. ap. Eutr. 1, 447.—Of heavenly bodies, etc.:

    Bootes, Qui vix sero alto mergitur Oceano,

    sinks into, Cat. 66, 68.—
    2.
    In partic., to hide, conceal:

    mersitque suos in cortice vultus,

    Ov. M. 10, 498:

    vultum,

    Sen. Herc. Oet. 1348:

    diem or lucem, of the setting of the sun,

    id. Thyest. 771:

    terra caelum mergens, i. e. occidentalis, because there the sky seems to sink into the sea,

    Luc. 4, 54. —Of those on board a vessel: mergere Pelion et templum, i. e. to sail away from until they sink below the horizon:

    condere,

    Val. Fl. 2, 6.—
    II.
    Trop., to plunge into, sink, overwhelm, cover, bury, immerse, drown:

    aliquem malis,

    Verg. A. 6, 512:

    funere acerbo,

    to bring to a painful death, id. ib. 11, 28:

    mergi in voluptates,

    to plunge into, yield one's self up to sensual delights, Curt. 10, 3, 9:

    se in voluptates,

    Liv. 23, 18:

    mergit longa atque insignis honorum pagina,

    Juv. 10, 57.—Esp. in part. pass.:

    Alexander mersus secundis rebus,

    overwhelmed with prosperity, Liv. 9, 18:

    vino somnoque mersi jacent,

    dead drunk and buried in sleep, id. 41, 3; Luc. 1, 159; cf.:

    lumina somno,

    Val. Fl. 8, 66:

    cum mergeretur somno,

    Vulg. Act. 20, 9.—Esp. of those whose fortune is swallowed up in debts or debauchery: mersus foro, bankrupt, Plaut [p. 1137] Ep. 1, 2, 13:

    aere paterno Ac rebus mersis in ventrem,

    Juv. 11, 39:

    censum domini,

    Plin. 9, 17, 31, § 67:

    mergentibus sortem usuris,

    sinking, destroying his capital, Liv. 6, 14:

    ut mergantur pupilli,

    be robbed of their fortune, ruined, Dig. 27, 4, 3:

    mersis fer opem rebus,

    bring aid to utter distress, Ov. M. 1, 380.—Of drinking to excess:

    potatio quae mergit,

    Sen. Ep. 12.

    Lewis & Short latin dictionary > mergo

  • 2 mergus

    mergus, i, m. [mergo].
    I.
    A diver, a kind of water-fowl, Varr. L. L. 5, § 78 Müll.:

    praesagiunt pluviam mergi,

    Plin. 18, 35, 87, § 362:

    mergi maria fugientes,

    id. ib.; Ov. M. 8, 625; cf.: aequor amat;

    nomenque tenet, quia mergitur illo,

    id. ib. 11, 795; Hor. Epod. 10, 22.—Jestingly:

    mergus agrarius, of one who is eager to possess lands,

    Capitol. Pertin. 9.—
    II.
    A vine-layer, Col. 4, 15, 1; Pall. 3, 16, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > mergus

  • 3 aprīcus

        aprīcus adj.,    exposed to the sun, warmed by sunshine, sunny: hortus: campus, H. — As subst: in apricum proferre, to bring to light, H.—Poet., delighting in sunshine: arbor, O.: mergi, V.: flores, H.
    * * *
    aprica -um, apricior -or -us, apricissimus -a -um ADJ
    sunny, having lots of sunshine; warmed by/exposed to/open to the sun, basking

    Latin-English dictionary > aprīcus

  • 4 āssus

        āssus adj.    [for arsus; 3 AR-], roasted: mergi, H. — As subst n., a roast, roast meat: vitulinum. —Plur., H.—Hence, sol, a basking in the sun without anointing.
    * * *
    assa, assum ADJ
    roasted, baked; dry (from sunbathing); dry (w/o mortar); w/unaccompanied voice

    Latin-English dictionary > āssus

  • 5 lētum

        lētum ī, n    [LI-], death, annihilation: Milia multa dare leto, V.: turpi leto perire: leto sternendus, V.: calcanda semel via leti, H.: sine sanguine, O.: puellas adimis leto, save from death, H.: pari leto adfectus est, N.: novo genere leti mergi, L.—Person.: consanguineus Leti Sopor, V.— Ruin: tenuīs Teucrūm res eripe leto, V.
    * * *
    death, ruin, annihilation; death and destruction

    Latin-English dictionary > lētum

  • 6 mergus

        mergus ī, m    [MERG-], a diver (a water-fowl): aprici, V., O.
    * * *
    sea-bird; (probably gull)

    Latin-English dictionary > mergus

  • 7 re-volō

        re-volō —, —, āre,     to fly back: dux (gruum) revolat: mergi, V.: ceratis Daedalus alis, O.

    Latin-English dictionary > re-volō

  • 8 satius

        satius adj. n    [comp. of satis], more satisfying, better, more serviceable, fitter, preferable.—Only as predicate of a clause: tibi perdere Talentum satius est quam illo minam, T.: mergi freto satius illi insulae esse quam dedi inimico, L.: nonne satius est mutum esse quam dicere, etc.: Nonne fuit satius tristīs Amaryllidis iras pati? V.: terga impugnare hostium satius visum est, L.: satius putarunt in urbe eum comprehendi, thought it more expedient, N.
    * * *
    I
    rather; preferably
    II
    better, more serviceable/satisfactory; fitter, preferable; (COMP of satis)

    Latin-English dictionary > satius

  • 9 apricum

    ā̆prīcus, a, um, adj. [qs. contr. from apericus, from aperio, Doed. Syn. III. p. 170; for the long i, cf. antīcus, postīcus; acc. t oothers, kindr. with old Germ. ābar; mid. Germ. aeber, = dry, warm], orig., lying open, uncovered, or, acc. to the second etymol., warm:

    Qui tulit aprico frigida castra Lare,

    under the open heaven, Prop. 5, 10, 18, where Müller reads e parvo. —Hence, with esp. ref. to the warmth of the sun, exposed to the sun or to the warmth of the sun, open to the sun, sunny.
    I.
    A.. Of places (class. in prose and poetry):

    loci... opaci an aprici,

    Cic. Part. Or. 10 fin.:

    hortus,

    id. Fam. 16, 18 (perh. not elsewhere in Cic.):

    colles,

    Liv. 21, 37:

    campus,

    Hor. C. 1, 8, 3; id. A. P. 162:

    rura,

    id. C. 3, 18, 2:

    agger,

    id. S. 1, 8, 15 et saep.—
    B.
    Subst.: ā̆prīcum, i, n., a sunny spot, place.
    1.
    Lit.:

    buxus amat aprica,

    Plin. 16, 16, 28, § 71:

    aprica Alpium,

    id. 21, 7, 20, § 43.—And
    2. * Trop.
    :

    in apricum proferre,

    to bring to light, Hor. Ep. 1, 6, 24 (= in apertum, Cruq.).—
    C.
    Poet., of other objects exposed to the sun, delighting or growing in the sunshine:

    arbor,

    Ov. M. 4, 331:

    mergi,

    basking in the sun, Verg. A. 5, 128:

    flores,

    Hor. C. 1, 26, 7:

    senes,

    Pers. 5, 179 al. —
    II.
    Transf.
    A.
    Clear, pure (only in Col.):

    caeli status,

    Col. 11, 3, 27:

    apricissimus dies,

    id. 9, 14, 13.—
    B.
    Coming from the sunny quarter, i.e. from the south:

    flatus,

    the south wind, Col. 1, 5, 8 — Comp., Col. 11, 3, 24.— Adv. not used. [p. 145]

    Lewis & Short latin dictionary > apricum

  • 10 apricus

    ā̆prīcus, a, um, adj. [qs. contr. from apericus, from aperio, Doed. Syn. III. p. 170; for the long i, cf. antīcus, postīcus; acc. t oothers, kindr. with old Germ. ābar; mid. Germ. aeber, = dry, warm], orig., lying open, uncovered, or, acc. to the second etymol., warm:

    Qui tulit aprico frigida castra Lare,

    under the open heaven, Prop. 5, 10, 18, where Müller reads e parvo. —Hence, with esp. ref. to the warmth of the sun, exposed to the sun or to the warmth of the sun, open to the sun, sunny.
    I.
    A.. Of places (class. in prose and poetry):

    loci... opaci an aprici,

    Cic. Part. Or. 10 fin.:

    hortus,

    id. Fam. 16, 18 (perh. not elsewhere in Cic.):

    colles,

    Liv. 21, 37:

    campus,

    Hor. C. 1, 8, 3; id. A. P. 162:

    rura,

    id. C. 3, 18, 2:

    agger,

    id. S. 1, 8, 15 et saep.—
    B.
    Subst.: ā̆prīcum, i, n., a sunny spot, place.
    1.
    Lit.:

    buxus amat aprica,

    Plin. 16, 16, 28, § 71:

    aprica Alpium,

    id. 21, 7, 20, § 43.—And
    2. * Trop.
    :

    in apricum proferre,

    to bring to light, Hor. Ep. 1, 6, 24 (= in apertum, Cruq.).—
    C.
    Poet., of other objects exposed to the sun, delighting or growing in the sunshine:

    arbor,

    Ov. M. 4, 331:

    mergi,

    basking in the sun, Verg. A. 5, 128:

    flores,

    Hor. C. 1, 26, 7:

    senes,

    Pers. 5, 179 al. —
    II.
    Transf.
    A.
    Clear, pure (only in Col.):

    caeli status,

    Col. 11, 3, 27:

    apricissimus dies,

    id. 9, 14, 13.—
    B.
    Coming from the sunny quarter, i.e. from the south:

    flatus,

    the south wind, Col. 1, 5, 8 — Comp., Col. 11, 3, 24.— Adv. not used. [p. 145]

    Lewis & Short latin dictionary > apricus

  • 11 assus

    assus, a, um, adj. [qs. artus, then arsus, then assus; cf.: areo, ardeo, Van.], roasted.
    I.
    Lit.:

    elixus esse quam assus soleo suavior,

    Plaut. Most. 5, 1, 66:

    mergi,

    Hor. S. 2, 2, 51:

    turdi,

    id. ib. 2, 2, 73:

    passeris assi,

    id. ib. 2, 8, 29 Bentl. (K. and H., atque):

    quibus (piscibus) assis Languidus in cubitum jam se conviva reponet,

    id. ib. 2, 4, 38; so Vulg. Luc. 24, 42: res eadem magis alit jurulenta quam assa;

    magis assa quam elixa,

    Cels. 2, 18; so,

    pulmo,

    Plin. 30, 15, 51, § 145:

    carnes assae igni,

    Vulg. Exod. 12, 8:

    assa caro bubula,

    ib. 1 Par. 16, 3:

    assum (quid) igni,

    ib. Exod. 12, 9:

    ova,

    Scrib. Comp. 221.—Also, subst.: assum, i, n., a roast, roasted meat:

    vitulinum,

    roast veal, Cic. Fam. 9, 20.—On the pun with assum = adsum, v. adsum init.
    II.
    Meton. (prop. dried with heat, hence), dry, simple, mere: sudatio, a steam or sweating-bath, Gr. xêroi hidrôtes, Cels. 3, 27; also, subst.: assa, ōrum, n., = sudatorium, a sweating - bath, sudatory (without bathing), Cic. ad Q. Fr. 3, 1, 1; cf.: assa cella: aphidrôtêrion, Gloss. Vet.: sol, a simple basking in the sun without a previous anointing, Cic. Att. 12, 6.— Absol. or with nutrix, a dry-nurse:

    Hoc monstrant vetulae pueris repentibus assae,

    Juv. 14, 208:

    assae nutricis est infantem magis diligere quam adultum,

    Front. Ep. ad Ant. 1, 5:

    VOLVMNIAE DYNAMIDI NVTRICI ASSAE ET LIB....,

    Inscr. Murat. 1512, 6:

    lapides,

    rough, unhewn stone, Serv. ad Verg. G. 2, 417: vox, the simple voice, unaccompanied by any instrument, Non. pp. 76 and 77; cf. Ascon. ad Cic. Div. in Caecil. 17; inversely, assae tibiae, [p. 183] pipes not accompanied by the voice, Serv. ad Verg. G. 2, 417.

    Lewis & Short latin dictionary > assus

  • 12 edo

    1.
    ĕdo, ēdi, ēsum, 3 ( sup.:

    esum,

    Plaut. Curc. 2, 1, 13; id. Men. 3, 1, 11; id. Stich. 1, 3, 28:

    esu,

    id. Ps. 3, 2, 35.—The contr. forms es, est, estis, etc., are very freq. in prose and poetry:

    est,

    Verg. A. 4, 66; 5, 683; Hor. S. 2, 2, 57:

    esset,

    id. ib. 2, 6, 89; Verg. G. 1, 151:

    esse,

    Quint. 11, 3, 136; Juv. 15, 102:

    esto,

    Cato R. R. 156, 1.—Hence, also in the pass.:

    estur,

    Plaut. Most. 1, 3, 78; id. Poen. 4, 2, 13; Cels. 27, 3; Ov. Pont. 1, 1, 69; and:

    essetur,

    Varr. L. L. 5, § 106 Müll.—Archaic forms of the subj. praes.:

    edim,

    Plaut. Aul. 3, 2, 16; id. Trin. 2, 4, 73; 74; Caecil. and Pompon. ap. Non. 507, 7:

    edis,

    Plaut. Poen. 4, 2, 45; id. Trin. 2, 4, 72:

    edit,

    Cato R. R. 1, 56, 6; 1, 57, 9 sq.; Plaut. Capt. 3, 1, 1; 3; id. Aul. 4, 6, 6; id. Poen. prol. 9; Hor. Epod. 3, 3; id. S. 2, 8, 90:

    edimus,

    Plaut. Poen. 3, 1, 34:

    editis, Nov. ap. Non. l. l.: edint,

    Cic. Fin. 2, 7, 22), v. a. [Sanscr. ad-mi, eat; Gr. ed-ô, esthiô; Lat. edax, esca, esurio, etc.; cf. also Gr. odous, odont- Aeol. plur. edontes, dens], to eat (for syn. cf.: comedo, vescor, pascor, devoro, haurio, mando, ceno, epulor).
    I.
    Lit.: ille ipse astat, quando edit, Naev. ap. Prisc. p. 893; cf.

    so uncontr.,

    Cic. Att. 13, 52:

    miserrimus est, qui cum esse cupit, quod edit non habet,

    Plaut. Capt. 3, 1, 3:

    ut de symbolis essemus,

    Ter. Eun. 3, 4, 2:

    mergi eos (sc. pullos) in aquam jussit, ut biberent, quoniam esse nollent,

    Cic. N. D. 2, 3, 7 et saep.—
    2.
    Prov.
    a.
    Multos modios salis simul edisse, to have eaten bushels of salt with another, i. e. to be old friends, Cic. Lael. 19.—
    b.
    De patella, i. e. to show contempt for religion (v. patella), Cic. Fin. 2, 7 fin.
    c.
    Pugnos, to taste one's fists, i. e. to get a good drubbing, Plaut. Am. 1, 1, 153.—
    B.
    Transf.
    1.
    Bona, to squander, dissipate, Plaut. Truc. 4, 2, 29.—
    2.
    Of inanimate subjects, qs. to eat up, i. e. to consume, destroy ( poet.):

    ut mala culmos Esset robigo,

    Verg. G. 1, 151:

    carinas lentus vapor (i. e. flamma),

    id. A. 5, 683:

    corpora virus,

    Ov. Ib. 608 al. —
    II.
    Trop., to corrode, consume, devour (almost exclusively poet.):

    si quid est animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 39; cf.:

    nimium libenter edi sermonem tuum,

    have devoured, Plaut. Aul. 3, 6, 1:

    nec te tantus edat tacitam dolor,

    Verg. A. 12, 801:

    nec edunt oblivia laudem,

    Sil. 13, 665 et saep.
    2.
    ē-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a., to give out, put forth, bring forth (freq. and class.).
    I.
    In gen.:

    foras per os est editus aër,

    Lucr. 3, 122; cf.:

    sputa per fauces tussi,

    id. 6, 1189:

    urinam,

    Plin. 28, 4, 7, § 38; cf.

    stercus,

    Col. 2, 14: animam, to breathe out, i. e. to die, expire, Cic. Sest. 38, 83; Ov. H. 9, 62; cf.:

    extremum vitae spiritum,

    Cic. Phil. 12, 9:

    vitam,

    id. Fin. 5, 2, 4; id. Planc. 37, 90:

    clamorem,

    to send forth, utter, id. Div. 2, 23; cf.:

    miros risus,

    id. Q. Fr. 2, 10, 2:

    fremitum patulis sub naribus (equus),

    Lucr. 5, 1076:

    voces,

    Cic. Tusc. 2, 8:

    dulces modos,

    Ov. F. 1, 444:

    questus,

    id. M. 4, 588:

    hinnitus,

    id. ib. 2, 669:

    latratus,

    id. ib. 4, 451 et saep.:

    Maeander in sinum maris editur,

    discharges itself, Liv. 38, 13; 39, 53 fin.:

    clanculum ex aedibus me edidi foras,

    have slipped out, Plaut. Most. 3, 2, 9.
    II.
    In partic., to bring forth any thing new, to produce, beget, form, etc.
    A.
    Of what is born, begotten (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    progeniem in oras luminis,

    Lucr. 2, 617:

    crocodilos dicunt, cum in terra partum ediderint, obruere ova, deinde discedere,

    Cic. N. D. 2, 52; so,

    partum,

    Liv. 1, 39; cf.:

    aliquem partu,

    Verg. A. 7, 660; Ov. M. 4, 210; 13, 487:

    aliquem maturis nisibus,

    id. F. 5, 172:

    geminos Latona,

    id. M. 6, 336:

    nepotem Atlantis (Pleïas),

    id. F. 5, 664 al.: (draconem) Qui luci ediderat genitor Saturnius, idem Abdidit, Cic. Poëta Div. 2, 30, 64; cf.:

    Electram maximus Atlas Edidit,

    Verg. A. 8, 137.—In the pass.:

    hebetes eduntur,

    Quint. 1, 1, 2. —More freq. in the part.: in lucem editus, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of the Euripid. ton phunta); cf. Ov. M. 15, 221:

    editus partu,

    id. ib. 5, 517; 9, 678; id. F. 5, 26:

    Venus aquis,

    id. H. 7, 60; cf.:

    Limnate flumine Gange,

    id. M. 5, 48;

    for which: de flumine,

    id. H. 5, 10 (cf. Zumpt, Gramm. §

    451): ille hac,

    Ov. M. 10, 298; cf.:

    Maecenas atavis regibus,

    Hor. C. 1, 1, 1:

    infans ex nepte Julia,

    Suet. Aug. 65 et saep.—
    2.
    Transf.:

    (tellus) Edidit innumeras species,

    Ov. M. 1, 436; cf. Liv. 21, 41:

    frondem ulmus,

    puts forth, Col. 5, 6, 2:

    ea (sc. academia) praestantissimos in eloquentia viros edidit,

    Quint. 12, 2, 25.—
    B.
    Of literary productions, to put forth, to publish (class.):

    de republica libros,

    Cic. Brut. 5, 19; so,

    librum contra suum doctorem,

    id. Ac. 2, 4, 12:

    annales suos,

    id. Att. 2, 16, 4:

    orationem scriptam,

    Sall. C. 31, 6:

    aliquid,

    Cic. Leg. 1, 2, 7; Quint. 5, 10, 120; 3, 1, 18; 2, 1, 11; Hor. A. P. 390 et saep.—
    C.
    Transf., to set forth, publish, relate, tell, utter, announce, declare = exponere;

    esp. of the responses of priests and oracles, the decrees of authorities, etc.: apud eosdem (sc. censores) qui magistratu abierint edant et exponant, quid in magistratu gesserint,

    Cic. Leg. 3, 20, 47; cf. Hor. S. 2, 5, 61:

    ede illa, quae coeperas, et Bruto et mihi,

    Cic. Brut. 5, 20:

    nomen parentum,

    Ov. M. 3, 580; 9, 531; Hor. S. 2, 4, 10:

    veros ortus,

    Ov. M. 2, 43; cf.:

    auctor necis editus,

    id. ib. 8, 449:

    mea fata tibi,

    id. 11, 668 et saep. —With acc. and inf.:

    Apollo Pythius oraculum edidit, Spartam nulla re alia esse perituram, etc.,

    Cic. Off. 2, 22, 77; cf. Liv. 40, 45; 22, 10; 42, 2.—With dupl. acc.:

    auctorem doctrinae ejus falso Pythagoran edunt,

    id. 1, 18; cf. id. 1, 46; 27, 27 fin.:

    haec mihi, quae canerem Titio, deus edidit ore,

    Tib. 1, 4, 73:

    iis editis imperiis,

    id. 29, 25; cf.:

    edito alio tempore ac loco (with constitutum tempus et locus),

    Quint. 4, 2, 98:

    opinio in vulgus edita,

    spread abroad, Caes. B. C. 3, 29, 3; cf. Nep. Dat. 6, 4:

    consilia hostium,

    i. e. to divulge, betray, Liv. 10, 27 et saep.— Poet.:

    arma violentaque bella,

    i. e. to sing, celebrate in song, Ov. Am. 1, 1, 1.—Hence,
    2.
    Jurid. and polit. t. t., to give out, promulgate, proclaim, ordain:

    qua quisque actione agere volet, eam prius edere debet. Nam aequissimum videtur, eum, qui acturus est, edere actionem, etc.,

    Dig. 2, 13 (tit. De edendo), 1 sq.:

    verba,

    Cic. Quint. 20, 63; cf.

    judicium,

    id. ib. 21: tribus, said of the plaintiff in a causa sodaliciorum, to name the tribus (since he had the right, in order to choose the judges, to propose to the defendant four tribus, from which the latter could reject only one, and then to choose the judges according to his own pleasure out of the remaining three, Cic. Planc. 15, 36 sqq.:

    judices editi (= editicii),

    id. ib. 17, 41; cf.

    Wund. Cic. Planc. p. LXXVI. sq., and see editicius: socium tibi in hujus bonis edidisti Quintium,

    hast mentioned, Cic. Quint. 24 fin.:

    quantum Apronius edidisset deberi, tantum ex edicto dandum erat,

    id. Verr. 2, 3, 29; 2, 2, 42: mandata edita, Liv. 31, 19; cf. id. 34, 35:

    ederet (consul) quid fieri velit,

    to command, id. 40, 40; cf. id. 45, 34.—
    (β).
    Transf. beyond the jurid. sphere:

    postquam hanc rationem cordi ventrique edidi, etc.,

    Plaut. Aul. 2, 8, 12.—
    D.
    Of other objects, to produce, perform, bring about, cause (freq. and class.):

    oves nullum fructum edere ex se sine cultu hominum et curatione possent,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    vitales motus,

    Lucr. 3, 560:

    proelia pugnasque,

    id. 2, 119; 4, 1010; Liv. 8, 9; 21, 43 al.; cf.

    caedem,

    id. 5, 13; 10, 45 al.:

    strages,

    Verg. A. 9, 785 and 527:

    aliquantum trepidationis,

    Liv. 21, 28; cf.

    tumultum,

    id. 36, 19:

    ruinas,

    Cic. Leg. 1, 13 fin.:

    scelus, facinus,

    to perpetrate, id. Phil. 13, 9 fin.:

    annuam operam,

    i. e. to perform, Liv. 5, 4; cf. id. 3, 63; Suet. Tib. 35:

    munus gladiatorium (with parare),

    to exhibit, Liv. 28, 21; Suet. Calig. 18; cf.

    ludos,

    Tac. A. 1, 15; 3, 64; Suet. Caes. 10 al.:

    spectaculum,

    Tac. A. 14, 17; id. H. 2, 67; Suet. Caes. 44 et saep.:

    gladiatores,

    Suet. Aug. 45 et saep.:

    exemplum severitatis,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 5;

    so more freq.: exempla in aliquem,

    Ter. Eun. 5, 6, 21; Caes. B. G. 1, 31, 12; Liv. 29, 9 fin. and 27; cf.:

    scelus in aliquem,

    Cic. Sest. 27.
    III.
    To raise up, lift, elevate:

    corpus celerem super equum,

    Tib. 4, 1, 114.—Hence,
    1.
    ēdĭtus, a, um, P. a. (set forth, heightened; hence, like excelsus).
    A.
    Prop., of places, elevated, high, lofty (cf.:

    altus, celsus, excelsus, sublimis, procerus, arduus, praeceps, profundus), opp. to flat, level (cf.: collis paululum ex planitie editus,

    Caes. B. G. 2, 8, 3; id. B. C. 1, 43, 2; Sall. J. 92, 5; Tac. A. 15, 27—very freq. and class.):

    Henna est loco perexcelso atque edito,

    Cic. Verr. 2, 4, 48; Caes. B. G. 3, 19, 1 (with acclivis); 7, 18, 3; id. B. C. 3, 37, 4; Sall. J. 92, 5; 98, 3; Liv. 2, 50 et saep.— Comp., Caes. B. C. 1, 7, 5; 1, 43, 2; Sen. N. Q. 7, 5. — Sup., Auct. B. Alex. 28; 31; 72; Just. 2, 1, 17 al.—
    * B.
    Trop.:

    viribus editior,

    stronger, Hor. S. 1, 3, 110.— Adv. does not occur.—
    2.
    ēdĭtum, i, n.
    A.
    A height:

    in edito,

    Suet. Aug. 72:

    ex edito,

    Plin. 31, 3, 27.— Plur.:

    edita montium,

    Tac. A. 4, 46; 12, 56: in editis, Treb. Trig. Tyr. 26.—
    B.
    Transf., a command, order, Ov. M. 11, 647; cf. Liv. 25, 12, 4.
    3.
    ĕdo, ōnis, m. [1. edo], a glutton, Varr. ap. Non. 48, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > edo

  • 13 fluctuo

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuo

  • 14 fluctuor

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuor

  • 15 Furor

    1.
    fūror, ātus, 1, v. dep. a. ( act. inf. furasse, Fulg. Myth. 2, 6; sup. furatum, Plaut. Rud. 1, 2, 23; id. Trin. 4, 2, 22: furatus, in pass. signif., App. M. 10, p. 220) [fur], to steal, purloin, pilfer (syn.: latrocinor, clepo, rapio).
    I.
    Lit. (class.):

    solet haec, quae rapuit et furatus est dicere se emisse,

    Cic. Verr. 2, 1, 22, § 60:

    furatur aliquid aut eripit,

    id. Off. 2, 11, 40; id. N. D. 2, 63, 157:

    pecuniam ex templo,

    Quint. 3, 6, 41; Suet. Caes. 54.— Absol.:

    ad furandum venire,

    Plaut. Ps. 3, 2, 61; so of pillaging, military raids:

    ille robore exercitus inpar, furandi melior,

    Tac. A. 3, 74 init.;

    of literary theft: ut iste in furando manibus suis uteretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    si ego tuum (librum) ante legissem, furatum me abs te esse diceres,

    id. Att. 2, 1, 1; cf. Poët. ap. Quint. 8, 3, 29.—
    II.
    Transf., in gen., to take away by stealth, remove secretly, to withdraw:

    pone caput, fessosque oculos furare labori,

    Verg. A. 5, 845:

    membra,

    Sil. 10, 74:

    sese,

    id. 14, 561:

    vultus veste,

    i. e. to hide, Sen. Agam. 914:

    non enim furatus esse civitatem, non genus suum ementitus dicitur,

    Cic. Balb. 2, 5:

    speciem furabor Iacchi,

    will represent, personate, Prop. 4 (5), 2, 31:

    audiendi facultatem,

    to obtain by stealth, Amm. 14, 11, 15.
    2.
    fŭror, ōris, m. [furo], a raging, raving (in sickness or violent passion), rage, madness, fury.
    I.
    Prop.: hanc insaniam (manian), quae juncta stultitiae patet latius, a furore disjungimus... Quem nos furorem, melancholian illi (Graeci) vocant... Qui ita sit affectus, eum dominum esse rerum suarum vetant duodecim tabulae. Itaque non est scriptum:

    Si INSANVS, sed: SI FVRIOSVS ESCIT. Stultitiam enim censuerunt insaniam, constantiā, id est sanitate vacantem... furorem autem esse rati sunt mentis ad omnia caecitatem: quod cum majus esse videatur quam insania, tamen ejusmodi est, ut furor in sapientem cadere possit, non possit insania,

    Cic. Tusc. 3, 5, 11; id. Ac. 2, 27, 88:

    ira furor brevis est,

    Hor. Ep. 1, 2, 62; cf.:

    fere ira et concitatio furori sunt similia,

    Quint. 7, 4, 31:

    hic si mentis esset suae, nisi poenas patriae furore atque insania penderet,

    Cic. Pis. 21, 50; cf.:

    furore atque amentiā impulsus,

    Caes. B. G. 1, 40, 4; cf. id. ib. 7, 42:

    Catilinae,

    Sall. C. 24, 2:

    versatur mihi ante oculos aspectus Cethegi et furor in vestra caede bacchantis,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    caeci furore,

    Liv. 28, 22, 14; cf. Cat. 64, 197:

    rabidus,

    id. 63, 38:

    caecus,

    Hor. Epod. 7, 13:

    nec se comitem illius furoris, sed ducem praebuit,

    Cic. Lael. 11, 37; cf. id. Rep. 1, 28 fin.: si decima legio ad eundem furorem redierit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 2;

    so of political excitement,

    Caes. B. G. 2, 3, 5; Liv. 2, 29, 11; 25, 4, 5; 28, 25, 12; Hor. C. 4, 15, 17; of the fierce passion of love, Prop. 1, 13, 20; Verg. A. 4, 101; Ov. H. 9, 145.—In plur.:

    mille puellarum, puerorum mille furores,

    Hor. S. 2, 3, 325; of the inspired frenzy of prophets and poets (as translation of the Gr. mania):

    ea (praesagitio) si exarsit acrius, furor appellatur, cum a corpore animus abstractus divino instinctu concitatur,

    Cic. Div. 1, 31, 66:

    negat sine furore Democritus quemquam poëtam magnum esse posse,

    id. ib. 1, 37, 88:

    ille furor (Cassandrae) patriae fuit utilis,

    Prop. 3, 13 (4, 12), 65.—In plur.:

    fatidicos concepit mente furores,

    Ov. M. 2, 640:

    ad hunc impendiorum furorem,

    Suet. Ner. 31.—Prov.:

    furor fit laesa saepius patientia,

    Pub. Syr. 178 Rib.— Poet. also in a good sense:

    vidi animos, mortesque virŭm, decorisque furorem,

    vehement desire, Sil. 2, 324.—In plur.:

    nec tamen incautos laudum exhorresce furores,

    Sil. 3, 146.— Poet., of things:

    caeli furor aequinoctialis,

    the raging storms, Cat. 46, 2.—
    (β).
    Furor est, it is madness or folly; with inf. ( poet. and in post-Aug. prose):

    quis furor est, census corpore ferre suo?

    Ov. A. A. 3, 172:

    furor est, mensuram ejus (mundi) animo quosdam agitasse atque prodere ausos... furor est, profecto furor, egredi ex eo, etc.,

    Plin. 2, 1, 1, § 3:

    magno furor (leonis) est in sanguine mergi,

    raging desire, Stat. Th. 8, 596:

    simplexne furor (est) sestertia centum perdere et, etc.,

    is it not worse than folly, Juv. 1, 92.—
    II.
    Transf., the cause of wrath ( poet.):

    non ita saeva ira mea ut tibi sim merito semper furor,

    Prop. 1, 18, 15.—
    III.
    Fŭror, personified, Verg. A. 1, 294; cf. v. 348; as a deity, the companion of Mars, Sil. 4, 327; Stat. Th. 3, 424; 7, 52; cf. Petr. S. 124.

    Lewis & Short latin dictionary > Furor

  • 16 furor

    1.
    fūror, ātus, 1, v. dep. a. ( act. inf. furasse, Fulg. Myth. 2, 6; sup. furatum, Plaut. Rud. 1, 2, 23; id. Trin. 4, 2, 22: furatus, in pass. signif., App. M. 10, p. 220) [fur], to steal, purloin, pilfer (syn.: latrocinor, clepo, rapio).
    I.
    Lit. (class.):

    solet haec, quae rapuit et furatus est dicere se emisse,

    Cic. Verr. 2, 1, 22, § 60:

    furatur aliquid aut eripit,

    id. Off. 2, 11, 40; id. N. D. 2, 63, 157:

    pecuniam ex templo,

    Quint. 3, 6, 41; Suet. Caes. 54.— Absol.:

    ad furandum venire,

    Plaut. Ps. 3, 2, 61; so of pillaging, military raids:

    ille robore exercitus inpar, furandi melior,

    Tac. A. 3, 74 init.;

    of literary theft: ut iste in furando manibus suis uteretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    si ego tuum (librum) ante legissem, furatum me abs te esse diceres,

    id. Att. 2, 1, 1; cf. Poët. ap. Quint. 8, 3, 29.—
    II.
    Transf., in gen., to take away by stealth, remove secretly, to withdraw:

    pone caput, fessosque oculos furare labori,

    Verg. A. 5, 845:

    membra,

    Sil. 10, 74:

    sese,

    id. 14, 561:

    vultus veste,

    i. e. to hide, Sen. Agam. 914:

    non enim furatus esse civitatem, non genus suum ementitus dicitur,

    Cic. Balb. 2, 5:

    speciem furabor Iacchi,

    will represent, personate, Prop. 4 (5), 2, 31:

    audiendi facultatem,

    to obtain by stealth, Amm. 14, 11, 15.
    2.
    fŭror, ōris, m. [furo], a raging, raving (in sickness or violent passion), rage, madness, fury.
    I.
    Prop.: hanc insaniam (manian), quae juncta stultitiae patet latius, a furore disjungimus... Quem nos furorem, melancholian illi (Graeci) vocant... Qui ita sit affectus, eum dominum esse rerum suarum vetant duodecim tabulae. Itaque non est scriptum:

    Si INSANVS, sed: SI FVRIOSVS ESCIT. Stultitiam enim censuerunt insaniam, constantiā, id est sanitate vacantem... furorem autem esse rati sunt mentis ad omnia caecitatem: quod cum majus esse videatur quam insania, tamen ejusmodi est, ut furor in sapientem cadere possit, non possit insania,

    Cic. Tusc. 3, 5, 11; id. Ac. 2, 27, 88:

    ira furor brevis est,

    Hor. Ep. 1, 2, 62; cf.:

    fere ira et concitatio furori sunt similia,

    Quint. 7, 4, 31:

    hic si mentis esset suae, nisi poenas patriae furore atque insania penderet,

    Cic. Pis. 21, 50; cf.:

    furore atque amentiā impulsus,

    Caes. B. G. 1, 40, 4; cf. id. ib. 7, 42:

    Catilinae,

    Sall. C. 24, 2:

    versatur mihi ante oculos aspectus Cethegi et furor in vestra caede bacchantis,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    caeci furore,

    Liv. 28, 22, 14; cf. Cat. 64, 197:

    rabidus,

    id. 63, 38:

    caecus,

    Hor. Epod. 7, 13:

    nec se comitem illius furoris, sed ducem praebuit,

    Cic. Lael. 11, 37; cf. id. Rep. 1, 28 fin.: si decima legio ad eundem furorem redierit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 2;

    so of political excitement,

    Caes. B. G. 2, 3, 5; Liv. 2, 29, 11; 25, 4, 5; 28, 25, 12; Hor. C. 4, 15, 17; of the fierce passion of love, Prop. 1, 13, 20; Verg. A. 4, 101; Ov. H. 9, 145.—In plur.:

    mille puellarum, puerorum mille furores,

    Hor. S. 2, 3, 325; of the inspired frenzy of prophets and poets (as translation of the Gr. mania):

    ea (praesagitio) si exarsit acrius, furor appellatur, cum a corpore animus abstractus divino instinctu concitatur,

    Cic. Div. 1, 31, 66:

    negat sine furore Democritus quemquam poëtam magnum esse posse,

    id. ib. 1, 37, 88:

    ille furor (Cassandrae) patriae fuit utilis,

    Prop. 3, 13 (4, 12), 65.—In plur.:

    fatidicos concepit mente furores,

    Ov. M. 2, 640:

    ad hunc impendiorum furorem,

    Suet. Ner. 31.—Prov.:

    furor fit laesa saepius patientia,

    Pub. Syr. 178 Rib.— Poet. also in a good sense:

    vidi animos, mortesque virŭm, decorisque furorem,

    vehement desire, Sil. 2, 324.—In plur.:

    nec tamen incautos laudum exhorresce furores,

    Sil. 3, 146.— Poet., of things:

    caeli furor aequinoctialis,

    the raging storms, Cat. 46, 2.—
    (β).
    Furor est, it is madness or folly; with inf. ( poet. and in post-Aug. prose):

    quis furor est, census corpore ferre suo?

    Ov. A. A. 3, 172:

    furor est, mensuram ejus (mundi) animo quosdam agitasse atque prodere ausos... furor est, profecto furor, egredi ex eo, etc.,

    Plin. 2, 1, 1, § 3:

    magno furor (leonis) est in sanguine mergi,

    raging desire, Stat. Th. 8, 596:

    simplexne furor (est) sestertia centum perdere et, etc.,

    is it not worse than folly, Juv. 1, 92.—
    II.
    Transf., the cause of wrath ( poet.):

    non ita saeva ira mea ut tibi sim merito semper furor,

    Prop. 1, 18, 15.—
    III.
    Fŭror, personified, Verg. A. 1, 294; cf. v. 348; as a deity, the companion of Mars, Sil. 4, 327; Stat. Th. 3, 424; 7, 52; cf. Petr. S. 124.

    Lewis & Short latin dictionary > furor

  • 17 lethum

    lētum (sometimes written lēthum, from a supposed connection with lêthê), i, n. [acc. to Varr. L. L. 7, § 42 Müll., and Paul. ex Fest. p. 115 Müll., from lêthê; more prob. acc. to Prisc. p. 665 and 898 P., from leo, whence also deleo; root lī-; cf. Sanscr. vi-lī, to dissolve; Gr. limnê, limên, loimos]. death (ante-class., and in the class. period mostly poet.): ollus apparet in funeribus indictivis, cum dicitur: ollus leto datus est (qs. was [p. 1053] given up to oblivion), Varr. L. L. 7, § 42 Müll.—The phrase leto datus, dead: leto dare, to kill, often occurs:

    sos leto datos divos habento,

    Cic. Leg. 2, 9, 22: quorum liberi leto dati sunt in bello, Enn. ap. Non. 15, 13 (Trag. v. 378 Vahl.):

    qui te leto dabit,

    Pac. ib. 355, 18 (Trag. Rel. p. 79 Rib.); Verg. A. 5, 806; 11, 172; 12, 328; Ov. H. 2, 147:

    utrumque largus leto dedit ingenii fons,

    Juv. 10, 119; Phaedr. 1, 21, 9; 3, 16, 18: letum inimico deprecer, Enn. ap. Gell. 6, 16, 10 (Trag. v. 162 Vahl.):

    emortuus leto malo,

    Plaut. Aul. 4, 5, 1:

    letum sibi consciscere,

    id. Mil. 4, 6, 26:

    responde, quo leto censes ut peream,

    id. Merc. 2, 4, 15:

    leto offerre caput,

    Lucr. 3, 1041:

    mortis letique potitus,

    id. 4, 766:

    eodem sibi leto, quo ipse interisset, esse pereundum,

    Cic. Div. 1, 26, 56:

    turpi leto perire,

    id. Att. 10, 10, 5:

    ferre (alicui),

    Verg. A. 11, 872:

    leto sternendus,

    id. ib. 8, 566:

    sibi parere manu,

    id. ib. 6, 434:

    ostentant omnia letum,

    Cat. 64, 187:

    leto jam mala finissem,

    Tib. 2, 6, 19:

    leto adimere aliquem,

    to save from death, Hor. C. 3, 22, 3:

    leto se eripere,

    Verg. A. 2, 134:

    pari leto affici,

    Nep. Reg. 3, 2:

    me pessimo leto adficere,

    Liv. 22, 53, 11:

    novo genere leti mergi,

    id. 1, 51, 9; 2, 40, 10:

    oppetere,

    id. 45, 26.—
    B.
    Personified:

    consanguineus Leti Sopor,

    Verg. A. 6, 278. —
    II.
    Transf., of inanim, subjects, ruin, destruction ( poet. for interitus):

    tenues Teucrum res eripe leto,

    Verg. A. 5, 690; cf.:

    tum me, Juppiter Optime Maxime, domum, familiam remque meam pessimo leto afficias,

    Liv. 12, 53, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > lethum

  • 18 letum

    lētum (sometimes written lēthum, from a supposed connection with lêthê), i, n. [acc. to Varr. L. L. 7, § 42 Müll., and Paul. ex Fest. p. 115 Müll., from lêthê; more prob. acc. to Prisc. p. 665 and 898 P., from leo, whence also deleo; root lī-; cf. Sanscr. vi-lī, to dissolve; Gr. limnê, limên, loimos]. death (ante-class., and in the class. period mostly poet.): ollus apparet in funeribus indictivis, cum dicitur: ollus leto datus est (qs. was [p. 1053] given up to oblivion), Varr. L. L. 7, § 42 Müll.—The phrase leto datus, dead: leto dare, to kill, often occurs:

    sos leto datos divos habento,

    Cic. Leg. 2, 9, 22: quorum liberi leto dati sunt in bello, Enn. ap. Non. 15, 13 (Trag. v. 378 Vahl.):

    qui te leto dabit,

    Pac. ib. 355, 18 (Trag. Rel. p. 79 Rib.); Verg. A. 5, 806; 11, 172; 12, 328; Ov. H. 2, 147:

    utrumque largus leto dedit ingenii fons,

    Juv. 10, 119; Phaedr. 1, 21, 9; 3, 16, 18: letum inimico deprecer, Enn. ap. Gell. 6, 16, 10 (Trag. v. 162 Vahl.):

    emortuus leto malo,

    Plaut. Aul. 4, 5, 1:

    letum sibi consciscere,

    id. Mil. 4, 6, 26:

    responde, quo leto censes ut peream,

    id. Merc. 2, 4, 15:

    leto offerre caput,

    Lucr. 3, 1041:

    mortis letique potitus,

    id. 4, 766:

    eodem sibi leto, quo ipse interisset, esse pereundum,

    Cic. Div. 1, 26, 56:

    turpi leto perire,

    id. Att. 10, 10, 5:

    ferre (alicui),

    Verg. A. 11, 872:

    leto sternendus,

    id. ib. 8, 566:

    sibi parere manu,

    id. ib. 6, 434:

    ostentant omnia letum,

    Cat. 64, 187:

    leto jam mala finissem,

    Tib. 2, 6, 19:

    leto adimere aliquem,

    to save from death, Hor. C. 3, 22, 3:

    leto se eripere,

    Verg. A. 2, 134:

    pari leto affici,

    Nep. Reg. 3, 2:

    me pessimo leto adficere,

    Liv. 22, 53, 11:

    novo genere leti mergi,

    id. 1, 51, 9; 2, 40, 10:

    oppetere,

    id. 45, 26.—
    B.
    Personified:

    consanguineus Leti Sopor,

    Verg. A. 6, 278. —
    II.
    Transf., of inanim, subjects, ruin, destruction ( poet. for interitus):

    tenues Teucrum res eripe leto,

    Verg. A. 5, 690; cf.:

    tum me, Juppiter Optime Maxime, domum, familiam remque meam pessimo leto afficias,

    Liv. 12, 53, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > letum

  • 19 noxa

    noxa, ae, f. [for noc-sa, from noc-eo, like rixa from ringor], hurt, harm, injury, which one does or suffers (v. Döderl. Synon. 2, p. 153 sqq.; not in Cic., but cf. noxia; syn.: injuria, contumelia).
    I.
    Lit.: QVANDOQVE HICE HOMINES... NOXAM NOCVERVNT, an old fetial formula in Liv. 9, 10 fin.; so, too, perhaps, SI SERVVS FVRTVM FAXIT NOXAMVE NOCVIT, Fragm. XII. Tab. in Dig. 9, 4, 2, § 1 (al. NOXIAMVE):

    servus, qui noxam nocuit,

    Dig. 35, 2, 63:

    si eadem (terra) ad noxam genuit aliqua,

    injurious, Plin. 2, 63, 63, § 158:

    tristes pellere a foribus noxas,

    Ov. F. 6, 129:

    ab noxā curculionum conditas fruges defendere,

    Col. 1, 6, 15:

    nihil eam rem noxae faturam,

    Liv. 34, 19:

    rempublicam non extra noxam modo, sed etiam extra famam noxae conservandam esse,

    id. 34, 61:

    sine ullius noxā urbis,

    id. 36, 21: prava incepta consultoribus noxae esse, Sall. Or. Phil. contr. Lep.:

    sine ullā noxā,

    Cels. 7, 26, 4:

    veram noxam concipere,

    i. e. sickness, Col. 12, 3, 7.—
    II.
    Transf.
    A.
    An injurious act, i. e. a fault, offence, crime, = delictum:

    noxae appellatione omne delictum continetur,

    Dig. 50, 16, 238, § 3:

    aliquem tenere in noxā,

    Plaut. Cas. 2, 8, 71:

    hic in noxā est,

    Ter. Phorm. 2, 1, 36:

    in noxā esse,

    Liv. 32, 26; 7, 4:

    noxae damnatus,

    id. 8, 35:

    reus ejus noxae,

    id. 5, 47:

    capitalis,

    id. 3, 55:

    neve ea caedes capitalis noxae haberetur,

    id. 3, 55: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxā sint comprehensi, * Caes. B. G. 6, 16:

    graviorem noxam fateri,

    Ov. P. 2, 9, 72:

    noxa caput sequitur,

    Paul. Sent. 2, 31, 8 sq.; cf. also Paul. ex Fest. under noxia init.
    B.
    Punishment (not ante-Aug.;

    most freq. in jurid. Lat.): noxam merere,

    Liv. 8, 28, 8 Drak.:

    aliquem noxā pecuniāque exsolvere,

    id. 23, 14, 3; 2, 59, 6; 26, 29, 4:

    noxae dedere aliquem,

    to deliver one up for punishment, Dig. 4, 3, 9; so ib. 7, 1, 17, § 2; cf. ib. 9, 4, 19;

    hence: mergi freto, satius illi insulae (Siciliae) esse, quam velut dedi noxae inimico,

    Liv. 26, 29, 4; and:

    rem rusticam pessimo cuique servorum, ut carnifici noxae dedimus,

    Col. 1 prooem.:

    quod ajunt aediles: noxā solutus non sit (servus) sic intellegendum est, ut non hoc debeat pronuntiari, nullam eum noxam commisisse, sed illud, noxā solutum esse, hoc est noxali judicio subjectum non esse: ergo si noxam commisit nec permanet, noxā solutus videtur,

    Dig. 21, 1, 17, § 17: non noxae eximitur Q. Fabius, qui contra edictum imperatoris pugnavit;

    sed, noxae damnatus, donatur populo Romano,

    Liv. 8, 35, 5:

    noxae accipere aliquem,

    to receive one for the purpose of punishing him, Dig. 7, 1, 17, § 2.— —
    C.
    Concr., that which commits an offence, an offender, criminal (jurid. Lat.): noxa est corpus, quod nocuit, id est servus;

    noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,

    Just. Inst. 4, 8, 1:

    aut noxiam sarcire aut noxam dedere oportet,

    the guilty thing, Dig. 9, 1, 1, § 11; so,

    noxae deditio,

    ib. 9, 4, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > noxa

  • 20 radico

    rādīco, āvi, 1, v. n., and rādīcor, ātus, 1, v. dep. n. [id.], to strike root, take root (post-Aug.).
    I.
    Lit.
    1.
    Form radico, Cassiod. H. E. 2, 6. —
    2.
    Form radicor:

    mergi facile radicantur,

    Col. 4, 2, 2; Plin. 13, 4, 8, § 36; 18, 7, 10, § 51 al.—Hence, rādīcātus, a, um, having roots:

    semina,

    Col. Arb. 20 fin.; Pall. Febr. 10, 1; 18, 1; 19, 2 al.—
    II.
    Trop.:

    et radicavi in populo honorificato (i. e. ego sapientia),

    have found a home, struck root, Vulg. Ecclus. 24, 16:

    in caritate radicati et fundati,

    id. Eph. 3, 17. — rādīcātus, a, um, rooted, Sid. Ep. 5, 10 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > radico

См. также в других словарях:

  • Lethaeo poculo mergi. — См. Лета …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • MERGÂ MERGÎ — Hastalıktan dolayı umumi ölüm …   Yeni Lügat Türkçe Sözlük

  • mergikė — mergìkė sf. (2) KII41 1. Nmk, Erž, Lkv maža mergaitė, mergytė: Penkių mėnasių mergìkė liko Aps. Ant lovos gulėjo baltai aptaisytas lavonas mažos mergikės J.Bil. Aš turėjau tiktai dvi mergikès (dukteris) Tl. 2. Grg maloninis mergaitės… …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • mergiena — sf. (1), mergienà (3) juok. merginos, mergos: O tę mergienõs kiek nori! Al. Mergienos lig valiai yr Trgn …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • mergičgalė — mergìčgalė sf. (1) paaugusi mergaitė, mergaičgalė: Reiktų ar pas daktarą vežt – gaila mergičgalės Srv. Pasisamdykim kokią mergìčgalę, ir apsidirbsim Pc …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • mergičkė — ×mergìčkė sf. (2) žr. mergička 2: Teip gražiai mergìčkę paėmęs ant rankų Pš …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • mergišius — mergìšius sm. (2) K, Km, Ds, Smn, Skr menk. vyras, nuolat besisukantis apie merginas, moterų viliotojas, mergininkas: Mergišius merginėja Jnšk. Toks vaikelys, o baisus mergìšius Gs …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • mergikė — mergi̇̀kė dkt …   Bendrinės lietuvių kalbos žodyno antraštynas

  • mergišius — mergi̇̀šius dkt …   Bendrinės lietuvių kalbos žodyno antraštynas

  • merginpalaikė — mergìnpalaikė sf. (1) menk. prasta mergina: Iš kur tokiai merginpalaikei tokia didybė! rš …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • Aenne Schulte — Aenne Schulte, eigentlich Anna Maria Schulte, geb. Mergi, (* 23. Juli 1886 in Innsbruck; † 5. Oktober 1973 in Köln) war eine frühe Sozialdemokratin und Sozialaktivistin. Leben und Wirken Anna Maria Mergi kam zweijährig mit ihren Eltern 1888 aus… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»