make+easy

* * *

* * *

ułatwić pf. facilitate, make easy l. easier; ułatwiać coś komuś aid sb with l. in sth; ułatwić sprawę make things easier; ułatwiać komuś życie make life easier for sb; ułatwiać komuś zrobienie czegoś make it easy for sb to do sth; ułatwiać komuś drogę do czegoś grease sb's path to sth.

* * *

* * *

umożliwić pf. facilitate, make ( sth) possible; make easy l. easier; clear the way ( coś for sth); (o przepisie, prawie) provide for; umożliwiać komuś zrobienie czegoś enable sb to do sth, make it possible for sb to do sth.

* * *

1. (= pracować zarobkowo) earn; zarabiać na życie earn one's living/daily bread, make a living, win one's bread ( robiąc coś doing sth); zarabiać piórem earn one's living by writing; zarabiać na kogoś maintain sb; zarabiać na utrzymanie rodziny bring home the bacon; zarabiać na chleb earn a crust.

2. (= uzyskiwać dochody) earn, gain, make money; (o filmie, książce) be a moneymaker; uczciwie zarabiać na życie earn an honest living, turn l. make an honest penny; zarabiać w nieuczciwy sposób live by l. on one's wits; zarobić kupę forsy make a packet, make a fast l. quick l. an easy buck; zarobić na czysto take home, clear, make a clear profit of sth; zarabiać średnio 30 tys. dolarów rocznie average $30,000 a year; ile tam zarabiasz? how much are you making there?; zarobić na czymś make a profit of sth, make money on sth; dobrze zarabiać make good money; zarabiać na siebie ( o narzędziu pracy) earn one's keep; osoba mało/średnio/dużo zarabiająca low/average/high earner.

3. (= zagniatać ciasto) knead.

4. pot. (= dostawać) ( złe stopnie) get, earn.

5. pot. (= łapać uszkodzenia w dzianinie) knit up, darn, mend.

- dobrze utrzymany ogród a well-kept garden

- dobrze/lepiej płatna praca a well-/better-paid job

- dobrze wychowane dziecko a well-behaved child

- dobrze mi radzisz that’s good a. sound advice

- dobrze postąpiłeś a. zrobiłeś you did the right thing

- chciał dobrze, ale nie wyszło he meant well, but it didn’t work out

- lepiej być nie może/mogło things a. it couldn’t be/couldn’t have been better

- nie lepiej byłoby poczekać trochę (z tym)? wouldn’t it be better to wait a bit (with that)?

- w nowej szkole szło mu całkiem dobrze he was doing quite well in the new school

- dobrze ci w zielonym/tej sukience you look good in green/that dress

- lepiej/najlepiej jej w niebieskim blue suits her better/best

- dobrze wygląda w tym garniturze he looks good in that suit

- równie a. zupełnie dobrze mógłby studiować w Paryżu he could just as well study in Paris

- dobrze jest mieć inne rozwiązanie w zapasie it’s good a. advisable to have a back-up solution

- jeśli dobrze pójdzie if all a. everything goes well

- dobrze mówię?pot. am I right?

- mieć dobrze w głowie to have one’s head screwed on the right way

- nie mieć dobrze w głowie to be not right in the head pot.

- najlepiej będzie, jeśli… it’ll be best if…

- zrobił to najlepiej jak potrafił he did it as well as a. as best he could

- dobrze skrojony garnitur a well-tailored a. well-cut suit

- dobrze się uczyć to be a good student, to do well at school

- dobrze się znać na czymś to know quite a bit a. (quite) a lot about sth

- dobrze mu wygarnęłapot. she gave him a good bawling-out a. rollicking GB

- wszystko wie/wiedział lepiej he always knows/knew better

- mówiła po niemiecku lepiej niż ja a. ode mnie she spoke German better than me

- dobrze się znamy we know each other well

- on dobrze wie, co mu grozi he’s well aware of a. knows very well what could happen to him

- dobrze wiesz, o co mi chodzi! you know very well what I mean!

- trzeba by dobrze się zastanowić we/you need to think about it (very) carefully

- przeszedł ciężką operację, ale już jest z nim dobrze he underwent a serious operation, but he’s recovered now a. he’s doing well now

- urlop dobrze ci zrobi it’ll do you good to have a holiday

- poranna gimnastyka dobrze mi robi morning exercise a. a morning workout does me (a power a. world of) good

- dobrze mi tutaj, nigdzie nie idę I’m fine right here, I’m not going anywhere

- z nikim mi nie było tak dobrze, jak z tobą nobody ever made me feel as good as you did

- tobie to dobrze, nie musisz chodzić do pracy you’re lucky, you don’t have to go to work

- gdzie ci będzie lepiej niż tu? where would you be better off than here?

- dobrze usposobiony człowiek a good-natured a. an amenable person

- dobrze komuś życzyć to wish sb well

- wszyscy wypowiadali się o nim bardzo dobrze everyone spoke very well of him

- dobrze jest mieć sąsiadów it’s good to have neighbours

- byłoby dobrze, gdyby zechciał się pan nią zająć it would be good if you could take care of her

- on się żeni – to dobrze he’s getting married – good for him a. that’s good

- uda im się wygrać, to dobrze, nie uda się, to drugie dobrze if they win, all well and good, and if they don’t, then it doesn’t matter a. then too bad

- to nie jest dobrze widziane it isn’t done, it’s frowned upon

- nie będzie dobrze widziane, jak przyjdziesz bez uprzedzenia it won’t go down (too) well if you turn up without warning

- przychodzenie bez uprzedzenia nie jest dobrze widziane it isn’t the done thing a. it’s frowned upon to turn up without warning

- bawełnę dobrze się prasuje cotton irons well a. is easy to iron

- tę książkę dobrze się czyta this book is a good read, the book reads well

- jest dobrze po pierwszej/po północy it’s well past one/after midnight

- wstać dobrze przed świtem to get up well before sunrise a. dawn

- dobrze się naszukaliśmy tego domu we spent hours trying to find the right house

- no, dobrze, zgadzam się well, all right, I agree

- niech mi pan nie przerywa, dobrze? don’t interrupt me, okay?

- jak tylko będę wiedział, zadzwonię, dobrze? I’ll call as soon as I find out, okay?

- no dobrze, to nie pójdziemy okay, so we won’t go

- no dobrze, (ale) nie musisz tak krzyczeć okay, you don’t have to shout like that

- dobrze, dobrze! all right, all right!; okay, okay! pot.

- dobrze, dobrze, już idę! okay, okay a. all right, all right, I’m going!/I’m coming

- „ile razy mam ci mówić?” – „dobrze, dobrze!” ‘how many times do I have to tell you?’ – ‘okay, okay!’

- dobrze, dobrze, zobaczymy, jak ty sobie poradzisziron. yeah, yeah, we’ll just (wait and) see how (well) you do pot., iron.

- „jak się nazywa stolica Urugwaju?” – „Montevideo” – „dobrze!” ‘what’s the capital of Uruguay?’ – ‘Montevideo’ – ‘right! a. good!’

- dobrze, oby tak dalej well done, keep it up

- no dobrze, ale pani tak mówi, bo nie chce być szczera all right a. okay, but, you’re saying that because you don’t want to be honest

- dobrze, dobrze, pożartowaliśmy, a teraz do rzeczy all right a. okay, we’ve had our joke a. a laugh, let’s get down to business

- dobrze już, nie płacz there, there a. there, now, don’t cry

- lepiej już wychodź, bo się spóźnisz you’d better go, or you’ll be late

- lepiej się zastanów you’d better think about it

- powiedzieli mu, żeby się lepiej przyznał they told him he’d better own up a. confess

- dziesięć lat albo i lepiej a. jak nie lepiej ten years or even more

■ dobrze zbudowany well-built

- być dobrze z kimś pot. to be on good terms with sb

- być z kimś (jak) najlepiej to be the best of friends a. on the best of terms with sb

- być z kimś nie najlepiej to not be on very good terms with sb

- wyjść na czymś dobrze/lepiej/najlepiej pot. to come off well/better/best out of sth

- mieć się dobrze (być bogatym) to be well-off; (być zdrowym) to be a. feel well

- mieć dobrze w głowie a. czubie to be well away a. far gone pot.

- robić komuś dobrze euf. to make sb feel good euf.

- jest z nią dobrze she’s fine

- już jest z nią lepiej she’s feeling better now

- było z nią nie najlepiej she wasn’t feeling too good

- zrobiło mu się lepiej pot. he felt better

- dobrze ci/mu/jej tak pot. it serves you/him/her right

- nie ma tak dobrze pot. it doesn’t work like that a. that way, it’s not as simple a. easy as that

- lepiej nie mówić pot. it doesn’t bear talking about

- lepiej późno niż wcale a. nigdy przysł. better late than never przysł.

* * *

comp; lepiej; adv

* * *

all right!, fine!, OK!

lepiej

1. (= prawidłowo, dokładnie, pozytywnie, umiejętnie, ładnie, zdrowo, życzliwie) well; dobrze ci tak mówić that's easy for you to say; dobrze coś sprzedać sell sth at a profit; dobrze komuś z oczu patrzy sb looks honest, sb looks like a good l. an honest person; dobrze komuś życzyć wish sb well; dobrze mu/ci tak! (it) serves him/you right!; dobrze odżywiony t. euf. well-fed; dobrze płatny well-paid; dobrze poinformowany well-informed; dobrze się bawić have fun, have a good time; dobrze się na czymś znać know sth well, know sth inside out, be knowledgeable about sth; dobrze się uczyć be a good student; dobrze ubrany well-dressed; dobrze wychowany well-mannered, well-behaved, well-brought-up; dobrze wyglądać look good; dobrze znany well-known; dobrze, że... it's a good thing (that)..., fortunately,...; coś komuś dobrze robi sth does sb good; jak l. jeśli wszystko dobrze pójdzie if all l. everything goes well; komuś dobrze poszło (w czymś) sb did well (at l. in sth); komuś się dobrze powodzi sb is well off, sb is doing well; komuś w czymś dobrze ( w stroju) sth suits sb (well), sth looks good on sb; ktoś ma się dobrze sb is (doing) well; wszystko dobre co się dobrze kończy all's well that ends well; znać się dobrze know each other well.

2. (= znacznie) well; dobrze po północy well after midnight; dobrze ponad normę well above normal.

- oni to mają bezproblemowe życie! they’ve got it easy a. made! pot.

- szef jest bezproblemowy i nie będzie robił ci przeszkód the boss is easy-going, he won’t make things difficult for you

- tomik płytkich i bezproblemowych opowiastek a small volume of shallow, banal stories

- przyjść do domu to come home

- przyjść do pracy/biura to come to work/to the office

- przyjść do kolegi to come to see a friend

- przyjść (do kogoś) w odwiedziny a. z wizytą to come to see a. visit sb

- przyjść na spotkanie/koncert to come to a meeting/concert

- przyjść na dworzec/lotnisko to come to the station/airport

- przyjść się pożegnać/przywitać to come to say goodbye/hello

- przyjść do kogoś do sprzątania/prania/mycia okien to come to clean sb’s house/do sb’s laundry/clean sb’s windows

- przyjść do kogoś po (po)radę to come to ask a. seek sb’s advice

- przyjść do kogoś z prośbą/propozycją/skargą to come to sb with a request/an offer/a complaint

- przyjść komuś z odsieczą to come to sb’s rescue także przen.

- pociąg przyszedł o czasie/z opóźnieniem the train arrived a. came in on time/late

- o której przychodzi autobus z Zakopanego? what time does the bus from Zakopane arrive?

- w ostatnim czasie przyszło kilku nowych nauczycieli/uczniów several new teachers/students have recently arrived

- przyjść na czyjeś miejsce to take sb’s place

- do szkół/wojska przychodzi teraz wyż demograficzny the baby boomers are beginning school/army service now

- z frontu przychodziły sprzeczne informacje conflicting reports were arriving from the front line

- poczta/prasa przychodzi zawsze o tej samej porze the post is/newspapers are always delivered at the same time

- huragan przyszedł z północy the hurricane came from the north

- przyszła noc night came

- przyszła fala upałów a heatwave came a. broke

- przyszła bieda/starość lean times/old age came

- poczekaj, przyjdzie kolej na gratulacje wait, the time for congratulations will come

- przyjdzie kolej na ciebie your turn will come

- przyszła moda na kapelusze hats came into fashion

- przyszedł mi do głowy pewien pomysł an idea came to my mind, I had an idea

- w tym kontekście przyszedł mi na myśl pewien znajomy in connection with that I thought of a certain acquaintance of mine

- potem przyszła refleksja afterwards a reflection came to me/him

- przyszła jej/nam ochota na tańce suddenly she/we felt like dancing

- przyszła mu fantazja wybudować fontannę w ogrodzie he had a fancy to build a fountain in the garden

- nauka/pisanie listów przychodzi mu łatwo/trudno studying/writing letters comes/doesn’t come easy to him pot.

- nic mi nie przyjdzie z tego, że skończę kolejny kurs I’ll get nothing out of finishing another course

■ przyjść na gaszenie świec to come at the very end of an event

- przyjść na gotowe to come when everything is ready

- przyjść do równowagi to recover control of oneself

- przyjść do siebie/sił/zdrowia to recover

- zobacz, na co mi przyszło, bez pomocy nawet kroku nie zrobię look what things have come to for me, I can’t even make one step unaided

- przyjdzie mi sprzedać dom/przenieść się na wieś the moment will come when I’ll have to sell the house/move to the country

- jak przyjdzie co do czego, to możecie na mnie liczyć when the time comes, you can count on me

- łatwo przyszło, łatwo poszło przysł. easy come, easy go

- życie na ziemi life on earth

- poszukiwanie form życia w kosmosie the search for life forms in the universe

- wiosną budzi się życie in spring everything comes to life

- uratować komuś życie to save sb’s life

- zamach na życie cara an attempt on the tsar’s life

- pożegnać się a. rozstać się z życiem to depart this life

- odebrać sobie życie to take one’s (own) life

- stracić życie to lose one’s life

- jej syn przypłacił to życiem her son paid for it with his life

- ujść z życiem to escape with one’s life

- ten błąd kosztował ją życie that mistake cost her her life

- oddać za kogoś/coś życie to lay down a. give one’s life for sb/sth książk.

- pozostawać przy życiu to remain alive

- lekarze utrzymywali pacjenta przy życiu przez dwie doby the doctors managed to keep the patient alive for two days

- tylko praca trzyma go przy życiu work is the only thing that keeps him going pot. a. keeps him alive

- nieliczni pasażerowie pozostali przy życiu the few surviving passengers

- nigdy w życiu nie widziałam czegoś takiego I’ve never seen anything like it (in my life)

- już za życia był postacią legendarną he was a legend in his own lifetime

- za życia babci to było nie do pomyślenia it was unthinkable in grandma’s time

- kalendarium życia poety significant dates in the poet’s life

- całe swoje dorosłe życie spędził w tym mieście he spent his entire adult life in this town

- cieszyć się życiem to enjoy life

- używać życia to live life to the full

- ułożyć sobie życie na nowo to make a new life for oneself

- nadawać sens czyjemuś życiu to give sb’s life meaning

- styl życia a lifestyle, a way of life

- szkoła przystosowuje dzieci do życia the purpose of a school is to adjust children to social life

- życie duchowe/seksualne/zawodowe sb’s spiritual/sex/working life

- wtrącać się w czyjeś życie to interfere in sb’s affairs a. life

- urządzić sobie życie to arrange one’s life

- mieć łatwe/trudne życie to have an easy/a hard life

- życie go nie rozpieszcza his life is not all roses

- zarabiać na życie to earn a living, to make one’s living

- zarabia na życie malowaniem portretów he makes his living painting portraits

- poziom życia the standard of living, living standards

- ludzie pozbawieni środków do życia people deprived of a means of livelihood

- ledwo mu starcza na życie he barely has enough to live on

- życie w stolicy jest bardzo drogie life in the capital is very expensive

- pieniądze na życie housekeeping (money)

- tak jest w teorii, ale nie w życiu that’s how it is in theory, but not in practice a. real life

- zupełnie nie zna życia he’s totally inexperienced

- historia z życia wzięta a true-life story

- być pełnym życia to be full of life a. vigour

- tryskać życiem to be bursting with energy

- z życiem, panowie! look lively, men! pot.

- miasto od świtu tętni a. kipi życiem the city pulsates with life from the crack of dawn

- po latach zastoju życie budzi się w tutejszych miasteczkach after years of stagnation the local villages are coming (back) to life

- poznać życie mieszkańców/szlachty to learn about the life of the locals/nobility

- życie publiczne/społeczne/kulturalne public/social/cultural life

- średni czas życia samochodu the average life of a car

- państwo nie może utrzymywać przy życiu nierentownych przedsiębiorstw the state can’t keep unprofitable companies alive

- □ nocne życie miasta the city’s nightlife

- życie intymne sb’s love life

- życie osobiste a. prywatne private life

- życie wieczne Relig. eternal a. everlasting life

■ bój a. walka a. wojna na śmierć i życie a life-and-death struggle, a struggle to the death

- brać życie lekko to be light-hearted

- brać życie na serio a. patrzeć poważnie na życie to take life seriously

- być bez życia to be lifeless

- być czyimś życiem książk. to be sb’s life

- być nie do życia (być słabym) to be half dead a. more dead than alive; (być niezaradnym) to not be cut out for this life a. world; (o mieście) to be impossible a. hard to live in

- dać komuś życie książk. to give sb the gift of life

- dać znak życia (napisać list) to drop a line

- darować komuś życie książk. to spare sb’s life

- jeśli ci życie miłe książk. if you value your life

- w szkole nie miał życia, koledzy go szykanowali pot. he had a hard a. tough time at school, he was bullied all the time

- mężczyzna/kobieta mojego życia the man/woman in my life

- mieć święte życie to live a. lead the life of Riley pot.

- mieć własne życie to have a life of one’s own, to live one’s own life

- ma życie usłane różami his life is a bed of roses

- nie zaznać a. zakosztować życia to not taste life

- póki życia przest. until a. to the end of one’s days

- przypłacić a. okupić coś życiem książk. to pay for sth with one’s life, to lay down a. give one’s life for sth

- samo życie that’s life, such is life

- sprawa a. kwestia życia i śmierci a matter of life and death

- szkoła życia książk. school of hard knocks

- tchnąć w coś życie książk. to breathe (new) life into sth

- usunąć się z czyjegoś życia książk. to part company with sb

- wchodzić w życie [młodzież, nastolatek] to leave home; [ustawa, przepis] to come into a. to take effect

- wprowadzić a. wcielić coś w życie to bring a. put sth into effect

- zatruwać a. obrzydzać komuś życie to make life hell for sb pot.

- złamać sobie/komuś życie to make one’s/sb’s life a misery

- życie się ledwie w nim kołacze he’s ready to give up the ghost

- świeży/czerstwy chleb fresh/stale bread

- bochenek chleba a loaf (of bread)

- kromka/pajda chleba a slice/thick slice of bread

- kup dwa chleby buy two loaves

- skórka (od) chleba the crust

- piętka a. przylepka chleba the (end) crust a. heel (of a loaf)

- chleb z miodem bread and honey

- smarować chleb masłem to butter some bread

- robić coś dla chleba to do something for money

- zarabiać/pracować na chleb to work for one’s living, to earn one’s daily bread

- być a. żyć na czyimś/własnym chlebie to live off sb else’s/one’s earnings

- wyjechał z kraju za chlebem he left the country to work abroad

- odbierać komuś chleb to take the bread out of sb’s mouth

- dziennikarski chleb the work of a journalist

- nauczycielski chleb the job of teaching

- □ biały chleb white bread

- chleb pszenny wheat bread

- chleb pytlowy a type of white bread

- chleb razowy wholemeal bread

- chleb świętojański Bot. (drzewo) carob (tree), locust tree; (strąk) carob (bean)

- chleb chrupki crispbread, diet bread

- czarny chleb black bread

- chleb żytni rye bread

■ chleba i igrzysk bread and circuses

- chleb powszedni (jedzenie) one’s daily bread; (środki do życia) one’s daily bread, bread and butter; (codzienna rzecz) quite a normal thing, nothing unusual

- lekki chleb (lekka praca) easy money, money for jam a. old rope pot.; euf. (prostytuowanie się) prostitution

- łaskawy a. gotowy chleb living on sb’s charity

- być u kogoś na łaskawym chlebie to live on sb’s charity

- suchy chleb dry bread; przen. a diet of bread and water

- ciężki a. trudny kawałek chleba a hard way to earn a living

- łamanie chleba Relig. the breaking of bread

- łamać z kimś chleb to break bread with sb daw., to be on close terms with sb

- być potrzebnym jak chleb to be as vital as the air we breathe

- chodzić po proszonym chlebie to lead the life of a beggar; to beg one’s bread daw.

- darmo jeść czyjś chleb to live off sb

- pójść na swój chleb to start earning one’s own living

- żyć o chlebie i wodzie to live on bread and water

- chleb go/ich bodzie riches make him/them proud

- z niejednego pieca chleb jadł he’s seen quite a few things (in his time); he’s knocked around (the world) a bit pot.

- czapką, chlebem i solą ludzie ludzi niewolą przysł. kindness wins hearts

- głodnemu chleb na myśli przysł. well, we all know what’s on your mind a. what you’re thinking

- kto na ciebie kamieniem, ty na niego chlebem przysł. to turn the other cheek, to answer a. meet insult with kindness

- nie samym chlebem żyje człowiek Bibl. man does not live a. one cannot live by bread alone

- z tej mąki chleba nie będzie przysł. nothing (good) will come of it

* * *

* * *

Gen. -a ( pieczywo) bread; chleb biały white bread; chleb ciemny l. czarny brown bread; chleb pszenny wheat bread; chleb razowy wholewheat bread; chleb żytni rye bread; czerstwy chleb stale bread; świeży chleb fresh bread; wiejski chleb Br. cob, cobloaf; bochenek chleba loaf of bread; chleb z masłem bread and butter; chleb z szynką bread and ham; kromka chleba slice of bread; skórka od chleba crust; suchy chleb dry bread; chleb powszedni daily bread; lekki chleb easy living; łaskawy chleb charity; rozczyniać l. miesić chleb knead bread; piec chleb bake bread; Chleb Pański l. Eucharystyczny rel. the Eucharist, the Host; chleb i wino rel. bread and wine; łamanie chleba rel. fraction, breaking of the bread; chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj Bibl. give us our daily bread; chleb świętojański bot. ( drzewo) carob ( Caretonia siliqua); ( strąk) carob; Br. t. Saint John's bread; to dla mnie chleb z masłem it's a piece of cake for me; zwykły zjadacz chleba an average mortal; z niejednego pieca chleb jadał he's seen life; żyć o chlebie i wodzie subsist on bread and water; dzielić się z kimś ostatnim kawałkiem chleba share one's last crust with sb; pracować (ciężko) na chleb work hard for one's bread and cheese; robić coś dla chleba do sth to earn a living; odebrać komuś chleb l. pozbawić kogoś chleba take the bread out of sb's mouth; być bez chleba be jobless; wędrować za chlebem seek livelihood; być na cudzym chlebie live on sb's charity; ciężki kawałek chleba hard bread; zarabiać na kawałek chleba earn one's daily bread; chodzić po proszonym chlebie be a beggar; nie jem chleba za darmo I earn my living; nie samym chlebem człowiek żyje man does not live on bread alone; z tej mąki chleba nie będzie it's no use; przyjąć kogoś chlebem i solą greet sb with bread and salt ( according to an old Polish tradition); głodnemu chleb na myśli the tongue always l. ever turns to the aching tooth.

* * *

pójdę pójdziesz poszedł poszła poszli

1. (= skierować się) go, head for; pójść do kina/na spacer go for a walk/to the movies; pójść, gdzie oczy poniosą go and never look back; pójść w ślad za kimś follow sb; poszedł jak zmyty pot. he buzzed off, he cleared out.

2. (= zacząć coś) go; pójść na studia go to the university; pójść do pracy take a job; pójść do łóżka go to bed, go to sleep; pójść do więzienia go to prison l. jail; pójść za kratki pot. be sent down, be locked up; pójść komuś na rękę be accommodating with sb, do sb a favor; pójść na emeryturę retire; pójść na kompromis agree to a compromise; pójść na pierwszy ogień go over the top first; pójść na swoje start living on one's own; pójść o zakład make a bet; pójść pod mur be put against the wall; pójść pod nóż ( o zwierzętach) be slaughtered; pot. (= przejść operację) go under the knife; pojść pod młotek come under the hammer; pójść po rozum do głowy turn ( sth) over in one's mind; pójść w czyjeś ślady follow in sb's footsteps; pójść w górę go up; pójść w świat go in the world; pójść za czyjąś radą follow sb's advice; poszło mu w pięty he learnt a lesson; pójść z kimś do łóżka pot. go to bed with sb; poszło z dymem it went up in smoke; pójść w kąt be forgotten; nie pójdę na to pot. I'm not having it; o co poszło? what was the point?; lekko przyszło, lekko poszło easy come easy go; nauka nie poszła w las the lesson was not (has not been) forgotten.

3. (= zostać wysłanym) be sent; czy list już poszedł? has the letter been sent yet?

4. (= potoczyć się) go; poszło jak po maśle it went smooth, it went like a clockwork; wszystko poszło po naszej myśli everything turned out as we wished.

5. pot. (= zużyć) be spent, be used up; poszła opona the tire is gone, the tire is flat; żarówka poszła the bulb is gone, the bulb is burnt; wszystkie pieniądze poszły na remont domu all the money has been spent on the redecoration of the house; niech ci pójdzie na zdrowie! much good may it do you; praca całego życia poszła na marne a lifetime's work has been wasted, a lifetime's work is gone; kłótnia poszła w niepamięć the quarrel has been forgiven and forgotten.

* * *

( o głosie) quiet, gentle; (o charakterze, usposobieniu) placid; (o nastroju, atmosferze) relaxed; ( o osobie) composed, collected, good-tempered; (o śnie, wodach) tranquil, serene; ( o morzu) still; (o morzu, atmosferze, twarzy) calm; (o okolicy, miejscu, dzielnicy, czasach) peaceful, quiet; ( o barwach) restrained, sober; (o kolorze, świetle) mellow; być z natury spokojnym be calm l. peaceful by nature; możesz być spokojny, że... rest assured that...; o Adama możesz być spokojny don't worry about Adam, make your mind easy about Adam; mieć spokojne sumienie have a clear l. good conscience; idealnie spokojny cool as a cucumber; spokojnym głosem in a soft voice, levelly; przybrać spokojny wyraz twarzy compose one's features; spokojna głowa! pot. easy, don't worry about it; Ocean Spokojny geogr. the Pacific Ocean; dom spokojnej starości home for the elderly, old peoples' home, residential home.

- hel jest lżejszy od powietrza helium is lighter than air

- ona jest o dwa kilogramy lżejsza she’s two kilos lighter

- lekka gleba Geol. light soil

- waga lekka Sport lightweight

- lekki jak piórko (as) light as a feather

- miała na sobie lekką sukienkę she was wearing a light dress

- mieć lekki sen to be a light sleeper

- na jej smutnej twarzy pojawił się lekki uśmiech a faint smile flickered across her sad face

- iść lekkim krokiem to walk with a light step, to walk jauntily

- lekkim krokiem weszła na czwarte piętro she climbed effortlessly to the fourth floor

- lekka lektura do czytania w pociągu some light reading for the train

- lżejszy repertuar komediowy a lighter comic repertoire

- lekkie pióro Voltaire’a Voltaire’s effortless style

- nie miała lekkiego życia life has not been easy for her

- do lżejszych prac zatrudniamy kobiety we employ women to perform lighter duties

- mieć lekką śmierć to have a. die a painless death

- lekkie papierosy light a. mild cigarettes

- kobieta lekkich obyczajów a woman of easy virtue

- lekka jazda/piechota przest. the light cavalry/infantry

- lekki karabin maszynowy a (light) sub-machine gun

■ mieć lekką rękę do czegoś to make light work of sth

- on ma lekką rękę do zwierząt he has a way with animals

- mieć lekką rękę (być rozrzutnym) to be a big spender, to be free with one’s money

- robić coś lekką ręką (bez zastanowienia) to do sth recklessly a. rashly

- brał lekką ręką 1600 zł miesięcznie he easily pocketed 1,600 zl a month

- z lekkim sercem with a light heart

- niech mu ziemia lekką będzie may he rest in peace

- klucz w zamku przekręcił się lekko the key turned easily in the lock

- całe życie przeżył lekko he’s always been carefree

- lekko mu było na sercu a. duszy he felt light-hearted

- lżej mi się zrobiło na sercu a. duszy it was a load a. a weight off my mind

- miała lekko falujące włosy she had soft wavy hair

- film ogląda się lekko the film makes light viewing

- jesteś za lekko ubrana na taką pogodę you’re too lightly dressed for this weather

- jem lekko, bez tłuszczu i potraw mięsnych I eat light foods without any fat or meat

- lekko traktować swoje obowiązki to make light of one’s duties

■ lekko licząc at (the very) least

- zarabia, lekko licząc, 15 000 złotych miesięcznie he earns at least 15,000 zlotys a month

- nie ma lekko! pot. nothing doing! pot.

- z lekka slightly

- lekko przyszło, lekko poszło przysł. easy come, easy go

pot dough (pot)

* * *

pot. dough; robić forsę make money; zbić forsę make an easy buck; mieć kupę forsy be in fat city; stracić kupę forsy take a bath; szastać forsą be extravagant with one's money; gruba forsa big bucks; nie jestem przy forsie I am not in the chips.

* * *

idę idziesz, idź szedł szła szli

1. (= kroczyć pieszo) go, walk, stride; iść pieszo l. piechotą go on foot, walk (it), foot it; iść drogą walk l. go down the road, follow the road; iść pod górę walk uphill l. up the hill; iść przez park walk across the park; iść raźnym/niepewnym krokiem walk briskly/unsteadily; iść parami/dwójkami go in pairs/in twos; iść przy (czyjejś) nodze ( o psie) heel (sb).

2. (= poruszać się, posuwać się) go (on), go ahead l. along, move (on), run; iść prosto przed siebie go straight ahead; iść w górę/w dół go up/down; rise/fall; idziemy? shall we go?; patrz, jak idziesz! look where you go!; idź dalej go on, move on, keep walking; iść na czele czegoś head sth, lead sth; iść przodem lead the way; iść na oślep grope one's way; iść pod żaglami żegl. sail on, sail along; iść z wiatrem żegl. run free; sail before the wind.

3. (= podążać) iść za kimś/czymś follow sb/sth; iść za tropem myśl. l. przen. follow the scent; iść za czyjąś radą follow sb's advice; iść za czyimś przykładem follow sb's example l. lead; follow in sb's footsteps; iść za najnowszą modą follow the latest fashion; iść za głosem serca listen to one's heart; iść za głosem sumienia/rozsądku listen to the voice of conscience/reason.

4. (= udawać się w jakieś miejsce) go; iść do domu go home; iść na miasto go into town; iść do szkoły/pracy/kościoła go to school/work/church; iść do kina go to the movies; iść na przyjęcie go to a party; iść do łóżka go to bed; iść z kimś do łóżka euf. go to bed with sb.

5. (= udawać się gdzieś przymusowo) go, be taken to ( a place); iść do szpitala go l. be taken to hospital; iść do więzienia go to prison, go to jail; be imprisoned; iść do nieba/piekła go to heaven/hell; iść na dno founder, sink, go to the bottom; iść na zasiłek go on the dole; iść na zieloną trawkę pot. be given the sack; be sacked l. fired.

6. (= wychodzić z zamiarem zrobienia czegoś) go (out); iść na lunch go (out) for lunch; iść na przechadzkę l. na spacer go for a walk; iść na zakupy go shopping; iść na ryby/na polowanie go fishing/hunting; iść na narty/na łyżwy go skiing/skating; iść popływać go for a swim; go swimming; iść spać go to sleep.

7. (= odchodzić) go (away); idź sobie!, idź precz! l. idź stąd! go away!; pot. get lost!; idź do diabła! emf. go to hell!, go to the devil!; idź się utop! pot. go jump in the lake!

8. (= przemijać) iść w niepamięć be forgotten; iść w zapomnienie fall l. sink into oblivion.

9. (= wstępować do jakiejś instytucji) iść do college'u go to college; iść na studia wyższe go to university; iść na medycynę take up medicine; iść do wojska join the army; enlist, sign on l. up.

10. (= rozpoczynać coś) iść na urlop/przepustkę go on leave/furlough; iść na emeryturę retire.

11. (= atakować) iść do szturmu wojsk. charge ( na coś at sth); be on the attack; idź na niego! go at him!

12. (= ciągnąć się, prowadzić) lead, run, stretch, extend; ścieżka idzie pod górę the path runs uphill; droga szła milami przez pustynię the road stretched for miles across the desert.

13. (o filmie, sztuce, programie) (= być pokazywanym) be on, be played; (= być nadawanym) be on the air; co idzie dziś wieczorem? what's on tonight?; sztuka idzie bez przerwy od dwóch lat the play has been produced continuously for two years.

14. (= zbliżać się) come, approach; idzie burza a storm is coming; idzie deszcz it's going to rain; idzie lato the summer is approaching; idą trudne czasy hard times are coming.

15. (= wykazywać tendencję) iść w górę rise, soar, increase, go up, be on the rise; iść w dół drop, fall, dip, decrease, go down; idzie ku lepszemu things are looking up.

16. (= działać, pracować) run, work; iść w ruch be set in motion; start up, start working; silnik szedł na pełnych obrotach the engine was running at full speed.

17. ( o sprawach) (= toczyć się, posuwać się) go, proceed, be doing; nie idzie mi I'm stuck ( z czymś with sth); interesy idą dobrze the business is doing well; jak (ci) idzie? (= jak się masz?) how are you doing?; idzie jak po maśle/jak po grudzie it's going swimmingly/hard; wszystko idzie jak z płatka everything's (coming up) roses; idzie nam opornie it's slow l. tough going; iść pełną parą be in full swing; go full steam l. speed ahead; sprawiać, że coś idzie dobrze make sth tick; nie idzie tego zrobić sl. it can't be done.

18. (= sprzedawać się) sell, go; iść jak ciepłe bułeczki l. jak woda go like hot cakes; iść pod młotek come l. go under the hammer.

19. (= brzmieć) jak ta piosenka idzie? how does the song go?

20. (= chodzić o coś) idzie o to, że... what I mean is that...; the problem is that...; tu idzie o życie it's a matter of life and death; tu idzie o twój honor your honor is at stake.

21. ( w różnych wyrażeniach idiomatycznych) iść na całego go the whole hog; iść na coś (= zadowalać się czymś) settle for sth; iść na kompromis make a compromise ( z kimś with sb); compromise; iść na układy pact ( z kimś with sb); iść (z kimś) o zakład bet (sb) (że... that...); iść na noże l. na udry be at daggers drawn ( z kimś with sb) ( z kimś with sb); iść na łatwiznę take the easy way out; cut corners.

* * *

pl. ocz- Nom. -y Gen. -u Ins. - ami l. - yma

1. ( narząd wzroku) eye, optic (arch.); piwne/brązowe/niebieskie oczy hazel/brown/blue eyes; podbite oko black eye, shiner, mouse; bystre oko sharp l. keen eye; mieć bystre oko be sharp l. keen eyed l. eyesighted; zaczerwienione oko reddish eye; kocie oczy ( na drodze) cat's eyes; kocie oko min. cat's eye; tygrysie oko min. tiger's eye; dno oka anat. eyegrounds, fundus of the eye; oko cyklonu meteor. bull's eye, the eye of the storm; sokole oko eagle eye; maślane oczy filmy eyes; wprawne oko practiced eye; w mgnieniu oka in a blink of an eye, in a twinkling, in a flash l. crack; na pierwszy rzut oka at first glance; coś widać na pierwszy rzut oka sth can be seen at first glance; bez zmrużenia oka without batting an eye; na moich oczach before l. under my eyes, in front of my very eyes; słabnąć l. niknąć w oczach ( o człowieku) be fading away, be wasting away; ale masz oko! good eye!; cieszący oko easy on the eye; cieszyć oko please the eye; klapki na oczach blinders, tunnel vision; klapki na oczy ( konia) blinders; Br. blinkers; w moich oczach to jest nic niewarte it's not worth a penny in my eyes l. to my mind; z zamkniętymi oczami with one's eyes closed; pożerać kogoś oczami devour sb with one's eyes; patrzeć na coś krzywym okiem frown upon sth, look askance at sth; być komuś solą w oku be a thorn in sb's side l. flesh, be the stone in sb's shoe; (szkolić się) pod okiem instruktora (train) under the supervision of the instructor; ciemno, choć oko wykol the night is inky black; rzucać się w oczy stick out a mile, stick out like a sore thumb; spędza mi to sen z oczu I can't get it out of my mind; czytam w twoich oczach, że... I can see l. read it in your eyes that...; dobrze ci z oczu patrzy you have a kind look in your eyes; iść, gdzie oczy poniosą go and never look back, walk and don't look back; jak okiem sięgnąć as far as the eye can see; mieć oczy wokół głowy have eyes at the back of one's head; zrobiło mi się ciemno przed oczami I was seeing spots before my eyes; mam to na oku I'm keeping a (sharp) eye on it; mieć coś na oku (np. o pracy) set sights on sth; mam babcię ciągle przed oczyma I can still see grandma before my eyes; miej oczy i uszy otwarte! keep your eyes and ears open!; powiedzieć l. wygarnąć komuś prawdę w oczy tell sb the truth to his/her face, speak the truth to sb's face; wspominać kogoś/coś z łezką w oku think softly l. affectionately l. nostalgically about sb/sth, think about sb/sth with affection; mydlić komuś oczy pull the wool over sb's eyes, throw dust in sb's eyes; nawet nie mrugnął okiem he didn't flicker an eyelid; nie mogłem od niej oderwać oczu I couldn't take my eyes off her; nie mogę spojrzeć jej w oczy I can't look her in the eye/face; mieć oko na coś keep one's eyes open l. peeled l. skinned for sth; nie spuszczaj z oka dzieci keep your eye on the children, keep a close eye l. watch on the children; podbić komuś oko give sb a black eye l. a shiner; własnym oczom nie wierzę! I can't believe my eyes!; nie zmrużyłem oka I didn't sleep a wink; otworzyć szeroko oczy open one's eyes wide; widzieć kątem oka see sth out of the corner of one's eye; strzec kogoś/czegoś jak oka w głowie keep a close eye on sb/sth; rzut oka na coś glimpse at sth; kiedy ty wreszcie przejrzysz na oczy? when will you finally take the blinds off?; przewracać oczami turn up l. roll one's eyes; robić do kogoś perskie oko give sb the eye, give sb a glad eye, make eyes at sb; kłamać w żywe oczy lie through one's teeth, lie in one's throat; na piękne oczy on trust; w cztery oczy in private; rozmawiać z kimś w cztery oczy talk heart to heart to sb, talk eye to eye; rzuć na to okiem have l. take a look l. glance at it, please; cast an eye over it, please; gołym okiem with the naked eye; stanąć z kimś oko w oko stand face to face with sb, confront sb eyeball to eyeball; stracić kogoś z oczu lose sight of sb; spuścić oczy lower one's eyes, cast one's eyes down; spojrzeć prawdzie w oczy face the truth; wake up and smell the coffee; see things for what they really are; świecić oczami za kogoś blush for sb, take the rap; widzieć coś gołym okiem see sth with the naked eye; widzieć coś na własne oczy see sth with one's own eyes; widzieć coś oczami duszy see sth in one's mind's eyes; wpaść komuś w oko catch sb's fancy l. eye, take l. tickle l. catch sb's fancy; zamknąć oczy close one's eyes, breathe one's last; przymykać na coś oczy turn a blind eye to sth; zejdź mi z oczu! get out of my sight!; oczy mi się kleją I have heavy eyes l. eyelids; pi razy oko sth in the neighborhood of, more or less; pasuje to jak pięść do oka it's like a square peg in a round hole; oczy wychodzą mu na wierzch ( ze zdziwienia) his eyes popped out; oko ci zbieleje it'll leave you open-mouthed; kruk krukowi oka nie wykole crows don't pick crows' eyes; dog does not eat dog; oko za oko, ząb za ząb an eye for an eye and a tooth for a tooth; pańskie oko konia tuczy the eye of the master does more work than both his hands; prawda w oczy kole the greater the truth, the greater the libel; strach ma wielkie oczy fear has big eyes; czego oko nie widzi, tego sercu nie żal what the eye doesn't see, the heart doesn't grieve over; what the eye sees not, the heart craves not.

2. pl. oka Gen. ok (= coś jak oko) eye; ( w rosole) eye; pawie oko peacock's eye, ocellus, eyespot.

3. ( w sieci rybackiej) mesh.

4. żegl. ( wachta) watch, lookout.

5. żegl. ( pętla na linie) eye-splice, loop.

* * *

* * *

1. + Acc. l. Ins. (= ciskać) throw, cast; ( z dużą siłą) fling, hurl; ( jak najdalej w danym kierunku) project; (piłkę baseballową, kamień) pitch; (= podrzucać) toss; (= zrzucać) dash, dump, chuck ( sth somewhere); rzucać piłkę do kogoś throw a ball to sb; rzucać piłką w kogoś throw a ball at sb; rzucać karty na stół ( kończąc grę) chuck in one's hand; rzucać kośćmi cast l. roll dice; rzucać monetą toss l. flip a coin ( o coś for sth); rzucać kotwicę żegl. cast l. drop anchor; rzucać młotem sport put the shot.

2. przen. rzucać cień na kogoś/coś cast a shadow on sb/sth; rzucać coś w kąt (= przestać się zajmować czymś) cast sth aside; rzucać gromy na kogoś/coś thunder against sb/sth; rzucać komuś kłody pod nogi put a spoke in sb's wheel; rzucać komuś rękawicę fling l. throw down the gauntlet to sb; rzucać (w kogoś) mięsem pot. hurl abuse at sb; rzucać obelgi hurl insults; rzucać światło na coś cast l. throw l. shed light on sth; rzucać snop światła na coś project l. throw a beam of light on l. onto sth; ten fakt rzuca (nowe) światło na sprawę this fact sheds a new light on the issue; rzucać przezrocze na ekran project a slide on a screen; rzucać komuś ukradkowe spojrzenie cast a furtive glance at sb; rzucać słowa na wiatr speak idly; rzucać myśl l. pomysł come up with an idea.

3. (= wywoływać jakiś stan) rzucać na kogoś oskarżenia throw accusations at sb; rzucać na kogoś podejrzenie throw suspicion on sb; rzucać na kogoś oszczerstwa cast aspersions on sb; rzucać na kogoś czary cast a spell on sb; rzucać klątwę na kogoś put a curse on l. upon sb; rel. pronounce an anathema upon sb; rzucać pierwszy kamień Bibl. (= rozpoczynać oskarżenia) cast the first stone.

4. (= potrząsać, poruszać gwałtownie) jerk, throw about, fling about, toss (about); ( o pojeździe) (= szarpać, trząść się) jerk, jolt, bump; rzucać głową toss l. jerk one's head; rzucać rękami trash about with one's arms; samochód rzucał na wyboistej drodze the car jolted on the bumpy road.

5. (= przewracać, szarpać) rzucać kogoś na ziemię fling l. hurl sb to the ground; rzucać kimś o coś fling l. hurl sb against sth; rzucać kogoś na kolana (przen. (= upokorzyć, podporządkować sobie)) bring sb to his l. her knees; rzucać kogoś na głęboką wodę (przen. (= postawić przed kimś trudne zadanie)) throw l. pitch sb in at the deep end; fale rzucały statkiem na wszystkie strony the waves tossed the ship to and fro.

6. (= wysyłać, wyprawiać) rzucać oddziały do walki send troops into battle; rzucać coś na rynek launch sth on the market; rzucać swój kraj w wir wojny precipitate one's country into war.

7. (= porzucać) abandon, forsake, desert; pot. drop, chuck (in), jack (in); rzucić żonę/męża abandon one's wife/husband; rzucić rodzinę/przyjaciół forsake one's friends/family; rzuciła swojego chłopaka she chucked her boyfriend; rzuciłem robotę I chucked in my job; rzucę to wszystko w diabły pot. I'm going to jack it all in.

8. (= zrywać z nałogiem) give ( sth) up; pot. kick ( sth); rzucać palenie/picie give up smoking/drinking.

9. (= wypowiadać krótko) rzucać uwagę drop a remark; rzucać rozkaz snap out an order.

10. (= przerzucać) throw; rzucać most przez rzekę throw a bridge across the river.

11. pot. (= podawać) chuck; rzuć mi gazetę chuck me the paper.

1. (= skakać w dół) plunge, jump, throw o.s.; rzucać się z urwiska do morza plunge over a cliff into the sea.

2. (= kierować się gdzieś pędem) dart, dash, rush, start, lunge, fling o.s., hurl o.s.; rzucić się do ucieczki bolt; dart away; make a bolt l. dash l. run for it; rzucać się do walki fling o.s. into battle; rzucać się naprzód leap forward, lunge forward; rzucać się komuś na pomoc rush to sb's rescue.

3. rzucać się w oczy stand out; be conspicuous; pot. stick out (like a sore thumb); stick out a mile.

4. (= miotać się) toss about l. around, jerk about l. around.

5. (= atakować) throw o.s. l. one's weight (na kogoś/coś at sb/sth); go (na kogoś/coś at l. for sb/sth); ( o drapieżniku) pounce (na kogoś/coś on l. upon sb/sth); rzucać się komuś do gardła go at sb's throat; rzucił się na nią z nożem he went for her with a knife; rzucać się na wroga go at the enemy; rzucać się z motyką na słońce przen. bite off more than one can chew.

6. (= padać, przypadać ciałem) rzucać się komuś w ramiona fling o.s. into sb's arms; rzucać się na kolana go down on one's knees; rzucać się do czyichś stóp throw o.s. to sb's feet.

7. pot. (= sprzeciwiać się, awanturować się) kick up a fuss l. row l. stink; nie rzucaj się! take it easy!

8. pot. rzucać się na coś (= oddawać się czemuś z zapałem) pitch into sth; rzuciliśmy się na jedzenie we pitched into the food.

- pokiwać głową to nod (one’s head)

- pokręcić a. potrząsnąć głową to shake one’s head

- pochylać głowę to bow one’s head

- podnosić głowę to raise one’s head; przen. to rebel, to revolt

- ból głowy a headache

- cierpieć na ból głowy to have a headache

- głowa mi/jej pęka a. puchnie od hałasu/waszego gadania all the noise/your chatter is giving me/her a splitting headache

- włożyć czapkę na głowę to put a cap on

- chodzić z gołą a. odkrytą głową to go bareheaded

- głową naprzód [upaść, skoczyć] headlong, head first

- od stóp do głów from head to toe a. foot

- zmierzyć kogoś wzrokiem od stóp do głów to look sb up and down, to look sb over from head to foot

- ubrana na czerwono od stóp do głów dressed in red from head to toe

- przerastać kogoś o głowę (być wyższym) to be a head taller than sb; przen. to be head and shoulders above sb

- głowa ci/mu się kiwała (ze zmęczenia) you were/he was nodding off; (od alkoholu) you were/he was tipsy

- krew uderzyła mu/jej do głowy the blood rushed to his/her head

- kręciło się jej/mi w głowie she/I felt dizzy, her/my head was spinning

- szumiało mu w głowie his head was spinning a. whirling

- leje mi się na głowę my roof leaks

- (mieć) dach nad głową (to have) a roof over one’s head

- z głowy (z pamięci, bez sprawdzania) from memory

- chodzi mi po głowie myśl a. pomysł, żeby zmienić pracę I’ve been toying with the idea of changing jobs

- siedzieć komuś w głowie [myśl, wydarzenie] to be on sb’s mind, to weigh on sb’s mind

- ten problem od tygodnia siedzi mi w głowie I haven’t been able to get my mind off the problem all week

- nie mieścić się komuś w głowie to be unbelievable a. incredible, to boggle sb’s mind

- nie mieści mi się w głowie, jak mogłeś zapomnieć o jej urodzinach I can’t believe you forgot her birthday

- nie postać komuś w głowie [myśl, pomysł] to not occur to sb, to not enter sb’s mind a. head

- nawet w głowie mi nie postało, żeby się jej sprzeciwiać it never even occured to me to contradict her

- nic mi nie przychodzi do głowy nothing comes to mind, I can’t think of anything

- nie przyszło jej do głowy, żeby do niego zadzwonić a. że powinna do niego zadzwonić it didn’t occur to her to phone him a. that she ought to phone him

- przelecieć a. przemknąć komuś przez głowę [myśl, pomysł] to cross sb’s mind

- przeleciało a. przemknęło mu przez głowę, żeby do nich napisać the idea of writing to them crossed his mind

- wchodzić/nie wchodzić komuś do głowy [nauka, przedmiot szkolny] to come/to not come easily to sb

- daty zawsze łatwo wchodziły jej do głowy she’s always had a good head for dates

- języki obce łatwo wchodzą mu do głowy he picks up foreign languages easily, foreign languages come easily to him

- matematyka w ogóle nie wchodzi mi do głowy I have no head for maths

- wylecieć komuś z głowy to slip sb’s mind

- wszystko, czego się uczyłem, na egzaminie wyleciało mi z głowy I’d studied really hard, but during the exam my mind went blank, everything that I’d learned went out of my head during the exam

- wyleciało mi z głowy, że miałam pojechać po niego na lotnisko I was supposed to pick him up at the airport but it completely slipped my mind

- kłaść a. wbijać coś komuś w głowę a. do głowy to hammer sth into sb’s head

- kłaść a. pakować coś komuś łopatą do głowy to cram sth into sb’s head

- kręcić a. mącić a. mieszać komuś w głowie to mix sb up; to do sb’s head in GB pot.

- miałam/miał/miała pustkę w głowie my/his/her mind went blank

- mieć mętlik w głowie to be all mixed up

- moja w tym głowa, żeby… it’s up to me to…

- mieć coś z głową to be off one’s head

- mieć dobrze w głowie to be sensible

- mieć głowę do czegoś to have a (good) head for sth [matematyki, interesów]

- mieć głowę zajętą czymś/kimś to be preoccupied with sth/sb

- mieć spokojną głowę to have nothing to worry about

- mieć wolną głowę to have a clear head a. mind

- miesza a. mąci a. plącze mi/jej się w głowie I’m/she’s confused a. mixed up

- nabić a. zaprzątnąć sobie głowę czymś to stuff one’s head with sth

- nie mam teraz głowy do tego I’ve got too many other things on my mind to think about that right now

- robić coś z głową/bez głowy to use/to not use one’s head a. one’s common sense when doing sth

- wyjazd na wycieczkę zaplanowany z głową/zupełnie bez głowy a well-/thoughtlessly planned trip

- zaświtać komuś w głowie [myśl, pomysł] to dawn on sb

- już mi coś zaczęło świtać w głowie I was beginning to get the idea

- rozjaśniło mi/mu się w głowie it became clearer to me/him

- po rozmowie z matką rozjaśniło mi się w głowie talking to a. with my mother helped me sort it all out

- tracić głowę pot. to lose one’s head

- człowiek z głową a man/woman with a good head on his/her shoulders

- mądra głowa a brain pot.

- tęga głowa a brainbox GB pot., a brain pot.

- jej siostra to tęga a. mądra głowa her sister is a real brain

- z tego matematyka to nie lada głowa this mathematician is a real brain

- modnie uczesana głowa a fashionable hairstyle

- miała głowę prosto od fryzjera she’d just had her hair done

- zrób coś z tą głową, wyglądasz jak czupiradło do something with your hair, you look a fright

- do zapłacenia jest 100 zł na głowę a. od głowy it costs 100 zlotys each a. per person

- dochód na głowę mieszkańca per capita income

- spożycie alkoholu na głowę mieszkańca per capita alcohol consumption

- głowa rodziny the head of the family

- koronowane głowy crowned heads

- głowa państwa Polit. the head of state

- głowa kościoła anglikańskiego/(rzymsko)katolickiego Relig. the head of the Anglican/(Roman) Catholic church

■ kapuściana a. ośla a. zakuta głowa pot., obraźl. dimwit pot., obraźl., thickhead pot., obraźl.

- pójść a. skoczyć po rozum do głowy pot. to see the light (of reason) iron.

- łamać sobie głowę nad czymś pot. to puzzle over sth, to chew sth over

- łamać sobie głowę czymś to (w)rack a. cudgel one’s brain(s) about sth, to chew sth over

- mieć na tyle oleju w głowie, żeby… pot. to have the wit(s) a. the brains a. the sense to… pot.

- nie mieć oleju a. rozumu w głowie pot. not to have the sense one was born with

- mieć źle a. niedobrze w głowie pot. to need to have one’s head examined pot.

- mieć zielono a. pstro w głowie pot. to be an airhead pot.

- zawracać komuś głowę to bug sb pot.; to bother a. pester sb

- suszyć komuś głowę to nag sb

- przewracać komuś w głowie [zaszczyty, pochlebstwa, sukcesy] to go to sb’s head

- mieć coś/kogoś z głowy pot. (pozbyć się) to get rid of sb/sth; (załatwić sprawę) to get sth out of the way a. over (and done) with pot.

- wybić coś sobie z głowy pot. to get sth out of one’s head pot.

- wybij sobie z głowy wakacje za granicą you can just forget about going abroad for the holidays pot.

- wybić coś komuś z głowy pot. to put sb off sth

- muszę mu wybić z głowy ten pomysł I have to put him off that idea

- wziąć sobie kogoś/coś na głowę pot. to take sb/sth on one’s shoulders

- siedzieć komuś na głowie pot. to stay with sb

- rodzina z Kanady siedzi mi na głowie od miesiąca I’ve had relatives from Canada on my hands all month pot.

- zwalić się komuś na głowę pot. to descend on sb

- mieć z kimś/czymś urwanie głowy pot. to have one’s hands full with sb/sth pot.

- w domu było urwanie głowy there was bedlam in the house

- zachodzić w głowę pot. to go nuts trying to figure sth out pot.

- zachodzę w głowę, gdzie mogłam wsadzić paszport/zostawić teczkę I’m going nuts trying to figure out where I could’ve put my passport/left my briefcase

- zawrócić komuś w głowie (zbałamucić) to lead sb astray; (rozkochać) to turn sb’s head

- mieć głowę na karku a. nie od parady to have one’s head screwed on right a. screwed the right way, to have a good head on one’s shoulders

- przewyższać kogoś o głowę to be head and shoulders above sb

- (po)bić kogoś na głowę to outdo sb; to run a. make rings (a)round sb pot.

- konkurencja bije nas na głowę pod względem liczby sprzedanych egzemplarzy/kontroli jakości the competition is running rings around us in terms of sales/quality control

- mieć mocną/słabą głowę to have/to not have a strong head (for alcohol), to hold/to not hold (one’s) liquor well

- iść a. uderzać komuś do głowy [alkohol] to go (straight) to sb’s head

- kurzyło mu się z głowy he was drunk

- dać głowę (stracić życie) to lose one’s life

- głowę dam, że… I’m positive a. absolutely certain (that)…

- skrócić kogoś o głowę a. uciąć komuś głowę to behead sb

- nadstawiać głowy a. głowę to risk one’s neck

- odpowiadać a. ręczyć głową za kogoś/coś to stick one’s neck out for sb/sth

- naznaczyć cenę na czyjąś głowę to put a price on sb’s head

- chodzić z głową w chmurach to have one’s head in the clouds

- chować głowę w piasek to bury one’s head in the sand

- stać a. być postawionym na głowie pot. to make no sense

- wisieć (komuś) nad głową to be hanging over sb a. over sb’s head

- nosić głowę wysoko to hold up one’s head a. to hold one’s head (up) high

- rwać a. drzeć włosy z głowy to tear one’s hair out

- schylać a. pochylać głowę przed kimś to bow (down) before sb

- stawać na głowie (żeby coś zrobić) pot. to bend over backwards (to do sth), to break one’s neck (to do sth)

- tłuc a. walić głową o mur to beat a. bang one’s head against the wall a. against a brick wall

- ukręcić czemuś głowę pot. to hush sth up [sprawie, aferze]; to nip sth in the bud [plotce]

- wchodzić komuś na głowę pot. to walk all over sb

- wylać komuś kubeł zimnej wody na głowę pot. to bring sb (back) down to earth

- wylewać komuś pomyje na głowę pot. to bad-mouth sb pot.

- wziąć kogoś za głowę pot. to take sb in hand

- zmyć komuś głowę pot. to give sb what for pot.

- woda sodowa uderzyła mu do głowy pot. he’s become big-headed pot.

- włos ci/mu z głowy nie spadnie it won’t harm a hair on your/his head

- włos się mi/jej na głowie jeży (od czegoś) sth makes my/her hair stand on end, sth makes my/her hair curl

- życie a. los nie głaszcze go/jej po głowie he/she doesn’t have an easy life

- spokojna głowa not to worry pot.; don’t worry

- spokojna głowa, zdążymy don’t worry, we’ll be on time

- niech cię o to głowa nie boli that’s not your problem, don’t worry about it

- głowa do góry! chin up!, cheer up!

- marzenie ściętej głowy a pipe dream

- czapki z głów! hats off!

- co dwie głowy to nie jedna przysł. two heads are better than one przysł.

- pieniądze

* * *

Gen.pl. - ędzy Ins.pl. - ędzmi money; ciężkie l. grube l. duże pieniądze pots of money; drobne pieniądze small change; fałszywe pieniądze counterfeit money; małe l. marne l. psie pieniądze pittance, chicken feed; łatwe pieniądze easy money; papierowe pieniądze paper money; wartość pieniądza value of money; być pazernym na pieniądze have an itching palm; jest krucho z pieniędzmi money is tight; kosztować masę pieniędzy cost a bundle; kupić coś za psie pieniądze buy sth dirt cheap; leżeć na pieniądzach be rolling in money; mieć dużo pieniędzy have a lot of money, have deep pockets; mieć nosa do pieniędzy have a scent for money; mieć pieniędzy jak lodu have money to burn; możemy się pożegnać z pieniędzmi we can whistle for our money; nie chodzi tu o pieniądze money's not the issue, money doesn't come into it; nie żałować na coś pieniędzy not stint money on sth; pakować l. ładować l. pompować w coś pieniądze pump l. inject money into sth; obracać pieniędzmi put money to profit; pieniądze nie grają roli ( nie stanowią problemu) money is no object; pieniądze się kogoś nie trzymają money is burning a hole in sb's pocket; podejmować pieniądze z banku take money out of the bank, withdraw money from one's bank account; pożyczać od kogoś pieniądze borrow money from l. off sb; prać brudne pieniądze launder money l. funds; robić pieniądze make money; stawiać na coś pieniądze put money on sth; szastać pieniędzmi na prawo i lewo chuck one's money around l. about; ulokować pieniądze w banku put l. deposit money in a bank; wydawać pieniądze lekką ręką spend money like water l. like it grows on trees l. like it's going out of style; wypuszczać pieniądze w obieg issue money; wyrzucać pieniądze w błoto throw money down the drain; pieniądze i sława fame and fortune; zapłacić za coś furę l. kupę pieniędzy pay through the nose for sth; za żadne pieniądze not for love or money, not for all the world; czas to pieniądz time is money; nie mam przy sobie pieniędzy I have no money on me.

- powoli, lecz systematycznie slowly but surely

- mówił powoli i wyraźnie he spoke slowly and clearly

- powoli przyzwyczajała się do nowego otoczenia she slowly got used to the new surroundings

- powoli! przemyśl to jeszcze pot. hang on! think it over

■ śpiesz się powoli przysł. make haste slowly; more haste, less speed przysł.

* * *

* * *

slowly; powoli! easy!; śpiesz się powoli slow and steady wins the race.

* * *

1. (narząd; fragment piersi; natura człowieka; siedlisko uczuć; wyobrażenie serca, rysunek; odwaga; środek czegoś) heart; bratnie serce a person after one's own heart; Serce Jezusowe kośc. the Sacred Heart; serce miasta the heart of the city; sztuczne serce med. artificial heart; waleczne serce brave heart; ( osoba) a heart of oak; niewydolność serca pat. heart l. cardiac failure; zawał serca l. mięśnia sercowego pat. coronary thrombosis; pot. coronary, heart attack; zatrzymanie akcji serca pat. cardiac arrest; bicie serca heartbeat; dama serca ladylove; dobroć serca kind-heartedness, the milk of human kindness; linia serca ( na dłoni) heartline; operacja na otwartym sercu chir. open-heart surgery; przeszczep serca chir. heart transplant; przyjaciel od serca bosom friend; rozmowa od serca heart-to-heart talk; bez serca ( o osobie) heartless; całym sercem l. z całego serca whole-heartedly, with all one's heart and soul; chować w sercu urazę do kogoś bear a grudge against sb; chwytać za serce tear at sb's heart; co w sercu, to na języku what the heart thinks, the mouth speaks; co z oczu, to i z serca out of sight, out of mind; człowiek wielkiego serca a person of great heart; czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal what the eye sees not, the heart craves not; drogi memu sercu dear to my heart; iść l. pójść za głosem serca let one's heart rule one's head; kamień spadł mi z serca that's a load l. weight off my chest l. mind; leżeć komuś na sercu (o problemie, sprawie) press heavily on sb's mind; ( o winie) lie heavy on sb; mieć dobre serce be kind-hearted, have one's heart in the right place; mieć do czegoś serce have one's heart in sth, have the heart to do sth; nie miałem serca mu o tym powiedzieć I didn't have the heart to tell him about it; wiesz, jakoś nie mam do tego serca (= nie mam na to ochoty) you know, I just don't have my heart in it; mieć miękkie serce be soft-hearted; mieć miękkie serce dla kogoś be an easy touch for sb, have a soft spot for sb; mieć problemy z sercem have a heart condition; mieć serce na dłoni wear one's heart on l. upon one's sleeve; mieć serce z kamienia have a heart of stone l. flint; mieć złote serce have a heart of gold; miejże serce! (= okaż dobroć) have a heart!, show mercy!; nie mieć Boga w sercu be heartless; oddać komuś swe serce (= zakochać się) give l. lose one's heart to sb; od serca l. z serca płynące (np. o życzeniach) from the bottom of one's heart, heart-felt; okazać komuś serce show kindness to sb; otworzyć l. obnażyć przed kimś serce open l. bare one's heart to sb; podbić czyjeś serce win sb's heart; przyjąć kogoś z otwartym sercem give sb a heart-felt welcome; przypadł mi do serca I got to like him; radować czyjeś serce gladden one's heart; radujący serce (widok, historia) heartwarming; ranić czyjeś serce make sb's heart ache; rozdzierać komuś serce rend one's heart, tear one's heart out; rozpierać komuś serce ( o uczuciu) fill one's heart; serce mi krwawi (z jej powodu) my heart is bleeding (for her); serce się kraje my heart breaks l. bleeds; serce mi się wyrywa my heart is willing; serce mi stanęło (ze strachu, podniecenia) my heart missed l. skipped a beat; serce mi zmiękło (z litości) my heart melted (with pity); serce nie sługa the heart wants what it wants; serce podchodzi mi do gardła I've got my heart in my mouth l. throat; serce zabiło mi mocniej l. skoczyło (z radości) my heart leapt (with joy); serce zaczęło mi bić szybciej my heart quickened; sercem jestem z tobą my heart goes out to you; skraść komuś serce steal one's heart; sprawić, że serce komuś szybciej zabije stir sb's blood; to balsam na moje serce it warms the cockles of my heart; to mi szkodzi na serce it's bad for my heart; w głębi serca ( być kimś) at heart; (myśleć, czuć) deep in one's heart, in one's heart of hearts; wkładać w coś dużo serca put one's heart to sth; wziąć sobie coś do serca take sth to heart; z biciem serca with a beating l. pounding heart; z całego serca with all one's heart; (= entuzjastycznie) with heart and hand; ( kochać kogoś) heart and soul; z bólem serca reluctantly; z ciężkim/lekkim sercem with a heavy/light heart; zrobiłem to z ciężkim sercem ( niechętnie) it went very much against the grain with me; z dobrego serca out of the goodness of one's heart; z głębi serca from the bottom of one's heart; złamać komuś serce break sb's heart; z ręką na sercu hand on heart; z ręką na sercu, nie wiem cross my heart, I don't know; żywiej zabiło mi serce my pulse quickened.

2. ( dzwonu) tongue, clapper.