Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

enough

  • 1 nóg, nægilega mikiî

    Íslensk-ensk orðabók > nóg, nægilega mikiî

  • 2 nógur, nægilegur

    Íslensk-ensk orðabók > nógur, nægilegur

  • 3 òótt undarlegt megi virîast

    Íslensk-ensk orðabók > òótt undarlegt megi virîast

  • 4 FULL-

    * * *
    in compds. fully, quite, amply.
    * * *
    in COMPDS, fully, quite, enough; it may be used with almost any adjective or adverb, e. g. full-afla, adj. fully able to, Gþl. 265, 371. full-afli, a, m. a full mighty man, Lex. Poët. full-bakaðr, part. full-baked, Orkn. 112, Fas. i. 85. full-boðit, part. n. good enough for, fully a match for, Bjarn. 8. full-borða, adj. a ‘full-boarded’ ship, with bulwarks of full height, Fms. ii. 218. full-býli, n. full provisions for a house, Bs. ii. 145. full-djarfliga, adv. (-ligr, adj.), with full courage, Fms. viii. 138. full-drengiligr, adj. (-liga, adv.), full bold, Eg. 29, Lex. Poët. full-drukkinn, part. quite drunk, Edda, Fms. i. 291, Ó. H. 72. full-dýrr, adj. full dear, N. G. L. i. 37. full-elda, adj. full hot, Fas. ii. 361. full-eltr, part. pursued enough, Ísl. ii. 361. full-féa, adj. = fullfjáðr. full-fengi, n. a sufficient haul, Gullþ. 9, Bs. ii. 42. full-fengiligr, adj. quite good, Stj. 201. full-ferma, d, to load full, Ísl. ii. 77. full-fimr, adj. quite alert, Fas. iii. 485. full-fjáðr, part. full monied, Gþl. 514. full-frægt, n. adj. famous enough, Fs. 17. full-fúss, adj. quite ready, Fms. x. 402, Grett. 159. full-færa, ð, to prove fully, Stat. 296. full-gamall, adj. full old, Fas. i. 376, Orkn. 112. full-gildi, n. a full prize, Thom. 18. full-glaðr, adj. full glad, Fms. iii. 52. full-goldit, part. fully paid, Þorst. St. 54. full-góðr, adj. good enough, Fms. i. 289, vii. 272, Ó. H. 115, Sks. 219. full-göra, ð, to fulfil, complete, perform, Stj. 391, Hkr. ii. 396, Fms. i. 189, Fs. 42, Bjarn. 25: reflex., K. Á. 108, Str. 2. full-görð, performance, D. N. full-görla (full-görva, Ls. 30), adv. full clearly, Stj. 608, Hom. 159, Fms. i. 215. full-görliga, adv. fully, Str. 19. full-görr, part. fully done, Bárð. 165, Stj. 166 ( ripe): metaph. full, perfect, f. at afli, Fms. vi. 30. full-hefnt, part. fully avenged, Fas. ii. 410, Al. 34. full-heilagr, adj. full holy, Hom. 156. full-hugðr, part. full-bold, dauntless, El. 6; cp. Gh. 15, where full-hugða seems to be a verb pret. and to mean to love. full-hugi, a, m. a full gallant man, a hero without fear or blame, Eg. 505, Fms. ii. 120, vii. 150, viii. 158, Rd. 223, Ísl. ii. 360. full-indi, n. abundance, Fas. ii. 502. full-ílla, adv. (full-íllr, adj.), full ill, badly enough, Fas. i. 222, Am. 83. full-kaupa, adj. bought full dearly, Ó. H. 114. full-kátr, adj. gleeful, Fms. viii. 101. full-keyptr, part. bought full dearly, Nj. 75, Þórð. 65. full-koma, mod. full-komna, að, to fulfil, complete, Stj. 51, Bs. i. 694, K. Á. 22. full-kominn, part. perfect; f. at aldri, afli, etc., full-grown, Fms. vii. 199, xi. 182, Nj. 38, Eg. 146, 256; f. vin, 28, 64; f. ( ready) at göra e-t, Hkr. i. 330: freq. in mod. usage, perfect, N. T. full-komleikr (- leiki), m. perfectibility, Barl. fullkom-liga, adv. (-ligr, adj.), perfectly, Barl. full-kosta, adj. full-matched (of a wedding), Nj. 16, Fms. iii. 108, Fs. 31. full-kvæni, adj. well married, Skv. 1. 34. full-langt, n. adj. full long. full-launaðr, part. fully rewarded, Grett. 123. full-leiksa, adj. having a hard game ( hard job), Bjarn. 66. full-lengi, adv. full long, Fms. vi. 18, Sturl. i. 149. full-liða, adj. having men ( troops) enough, Ísl. ii. 347: quite able, Gþl. 265, v. l. full-liga, adv. fully, Fms. v. 226, ix. 257, Greg. 58. full-malit, part. having ground enough, Gs. 16. full-mikill, adj. full great, Fs. 16. full-mæli, n. a final, full agreement, Gþl. 211, v. l. full-mælt, part. spoken enough ( too much), Hkr. i. 232. full-mætr, adj. ‘full-meet,’ valid, Dipl. ii. 2. full-numi, full-numa (full-nomsi, Barl. 73), adj.; f. í e-u, or f. e-s, having learnt a thing fully, an adept in a thing, Bárð. 181, Fas. ii. 241, Sturl. iii. 173, Karl. 385. full-nægja, ð, to suffice, Fb. ii. 324; mod. Germ. genug-thun = to alone for. full-nægja, u, f. [Germ. genug-thuung], atonement. full-ofinn, part. full-woven, finished, El. 27. full-orðinn, part. full-grown, of age, Grett. 87 A. full-ráða, adj. fully resolved, Fms. viii. 422. full-reyndr, part. fully tried, Rd. 194, Fms. vii. 170. full-rétti, n. a law term, a gross insult for which full atonement is due, chiefly in the law of personal offence: phrases, mæla fullrétti við mann, of an affront in words, Grág. i. 156, ii. 144; göra fullrétti við e-n, to commit f. against one, i. 157; opp. to hálfrétti, a half, slight offence: fullrétti was liable to the lesser outlawry, Grág. l. c. fullréttis-orð, n. a verbal affront, defined as a gross insult in N. G. L. i. 70, but in a lighter sense in Grág. ii. 144, cp. Gþl. 195. fullréttis-skaði, a, m. scathe resulting from f., Gþl. 520, Jb. 411. fullréttis-verk, n. a deed of f., Gþl. 178. full-ríkr, adj. full rich, Fms. v. 273, viii. 361, Fas. iii. 552. full-roskinn, adj. full-grown, Magn. 448, Grett. 87. full-rýninn, adj. fully wise, Am. 11. full-ræði, n. full efficiency, Valla L. 202: full match = fullkosta, Fms. i. 3; fullræði fjár, efficient means, Ó. H. 134, cp. Fb. ii. 278: fullræða-samr, adj. efficient, active, Bs. i. 76. full-rætt, part. enough spoken of, Gh. 45. full-röskr, adj. in full strength, Vígl. 26, Grett. 107 A, 126. full-sekta, að, to make one a full outlaw, Ísl. ii. 166. full-skipat, part. n. fully engaged, taken up, Fas. iii. 542. full-skipta, t, to share out fully, Fms. xi. 442. full-skjótt, n. adj. full swiftly, Fms. viii. 210. full-snúit, part. n. fully, quite turned, Fms. viii. 222. full-sofit, sup. having slept enough, Dropl. 30. full-spakr, adj. full wise, Gs. 8; a pr. name, Landn. full-staðit, part. n. having stood full long, Gs. 23. full-steiktr, part. fully roasted, Fs. 24. full-strangr, adj. full strong, Mkv. full-svefta (full-sæfti, v. l.), adj. having slept enough, Sks. 496, Finnb. 346. full-sæfðr, part. quite dead, put to rest, Al. 41. full-sæla, u, f. wealth, bliss; f. fjár, great wealth, Fms. vii. 74, xi. 422, Fas. iii. 100, Band. 25; eilíf f., eternal bliss, 655 xiii. A. 2. full-sæll, adj. blissful, Fms. viii. 251, Band. 7. full-sæmdr, part. fully honoured, Fas. iii. 289. full-sæmiliga, adv. (-ligr, adj.), with full honour, Fas. iii. 124. full-sætti, n. full agreement, full settlement, Grág. ii. 183. full-tekinn, part.; f. karl, a full champion (ironic.), Grett. 208 A. new Ed. (slang). full-tíða ( full-tíði), adj. full-grown, of full age, Eg. 185, Js. 63, 73, Grág. ii. 112, Landn. 44 (v. l.), Gþl. 307, 434, K. Á. 58, Vígl. 18, Ísl. ii. 336: gen. pl. fulltíðra, Grág. ii. 113. full-trúi, a, m. a trustee, one in whom one puts full confidence, also a patron, Fms. iii. 100, xi. 134, Rd. 248, in all these passages used of a heathen god; frændi ok f., Bs. i. 117: vinr ok f., Fms. v. 20:—in mod. usage, a representative, e. g. in parliament, a trustee, commissary, or the like. full-tryggvi, f. full trust, Grett. 97 new Ed. full-týja, ð, to help, = fulltingja, Fm. 6. full-vandliga, adv. (-ligr, adj.), with full care, Fas. iii. 237. full-váxinn, part. full-grown, 655 xxx. 5, Al. 18, Stj. 255, Sks. 35. full-vaxta, adj. = fullvaxinn, Nj. 259 (v. l.), Sks. 35 ( increased). full-veðja, adj. one who is a full bail or security, H. E. i. 529, N. G. L. i. 215; in mod. usage, one who is fully able to act for oneself. full-vegit, part. n. having slain enough, Am. 50. full-vel, adv. full well, Skálda 161, Fms. viii. 162, Fas. i. 104. full-velgdr, part. quite warm, fully cooked, Fas. iii. 389. full-virði, n. a full prize, Grág. ii. 216. full-víss, adj. full wise, quite certain, Hom. 160. full-þroskaðr, part. full-grown, full strong, Fær. 97, Valla L. 196. full-þurr, adj. full dry, Eb. 260, Grett. 109. full-öruggr, adj. fully trusting.

    Íslensk-ensk orðabók > FULL-

  • 5 GNÓGR

    a.
    1) abundant, plentiful, enough (selveiðar gnógar ok fiskifang mikit); at gnógu, sufficiently; ok vinnst oss þat at gnógu, it is enough for us; í gnóg, enough (var þar vatn í gnóg); gnógu (neut. dat.) lengi, long, enough;
    2) g. um e-t, at e-u, richly furnished with (nú var hann g. orðinn um kvikfé).
    * * *
    adj.; in old alliterative poets gn, þess var grams und gömlum | gnóg rausn, Arnór, and so in very old MSS.; but even vellum MSS. as old as Hb., Stj., Arna-Magn. 66 (vide below), begin to drop the g, which was either lost or replaced by í (í-nógr) as in Engl. e-nough: the declension also is interesting; in old writers it has regular neut. gnógt or nógt, but later the t was dropped; an Icel. says, það er nóg rúm ( room enow), the old form being gnógt rúm; the gen. has also been dropped, and so the word has become an irregular though not indeclinable adjective: again, an indeclinable nógu has been formed, nógu margr, mikill, etc., answering to Engl. enough after an adjective: [Ulf. ganôhs, = ἱκανός; A. S. genôh; Engl. enough and enow; O. H. G. ganah; Germ. genug and genung; Dan. nok; Swed. nog and noga]:—enough, sufficient, plentiful, of stores; þar er sæmðar ván er gnóg er til, Nj. 21; selveiðar gnógar ok fiski-fang mikit, Eg. 130; mundu þar fá gnógt lið, Fms. vii. 276; ok svá nógt er í fjöllum þeim gull sem grjót, Pr. 400; þat it fjórða er nógt var, which was enough by itself, Bret. (Hb.) 66; þeim með er hann hefir gnógastan til, Sks. 229 B; hafa gnógan liðs kost, Fms. viii. 220; því at þar var nógt búfé Dana til strandhöggva, i. 128; gaf hann öllum nóga skotpenninga, xi. 202; honum mun gefast svo hann gnóg hafi, Matth. xiii. 12; skógar-dýr er jafnan vóru gnóg, Stj. 560 (nóg and í nóg, v. l.); með svá nógum gný ( so great a din) ok vápna-braki, at …, Stj. (MSS.) 127:—of persons (rare), nú var hann nógr orðinn um kvikfé, now he was well stocked with cattle, Bjarn. 39; nú muntú ok vera þér nógr einn (= einhlítr, q. v.) um þetta mál, Band. 6.
    II. adverbial use; at nógu, sufficiently, plentifully; þat sem at nógu döggvir allan aldin-viðinn, Stj. 68; ok vinnsk oss þat at nógu, it is enough for us, Fms. v. 48 (but at gnógu, Ó. H. 202, l. c., and so Fb. ii. 329); í-nóg, enough; hann (the cypress) er þar í-nóg, Stj. 88, Al. 171; þar til er þeir allir hafa drukkit í-nóg, Stj. 136; fóðr höfum vér í-nóg, id.; allt var í-nóg þat er hafa þurfti, 203; biskup sagði at þeir hefði í-nóg at geyma, Bs. i. 866:—nógu, indecl. enough, only in the later Sagas, þreif Öngull til saxins, ok kvað hann nógu lengi ( long enough) borit hafa, Grett. 154; því at nógu margir munu vera mótstöðu-menn þínir, 156; nógu mikit, mickle enough, Bs. i. 909 (Laur. S.)

    Íslensk-ensk orðabók > GNÓGR

  • 6 DUGA

    (-ða, -at), v.
    1) to help, aid, support, with dat.;
    duga e-m at or við, to succour, lend help (Gísli fór at duga þeim við);
    2) to do, suffice;
    þat er þér man duga, which will do for thee;
    hefir oss þó dugat þessi átrúnaðr, this faith has served us very well;
    fátt er svá illt at einugi dugi, few things are utterly useless;
    mun þér eigi þat duga at sofa hér, it will not do (is not safe) for thee to sleep here;
    3) absol., to show prowess, do good service;
    dugði hverr sem hann mátti, every one did his best;
    4) to suffice, be strong enough;
    ef þitt œði dugir, if thy wit suffices;
    * * *
    pret. dugði; pres. dugi; sup. dugat; imperat. dugi þú, mod. dugðu; [A. S. dugan; Scot. and North. E. to dow; O. H. G. tûgan; Germ. taugen: Dan. due; Swed. duga; Engl. do, in phrases such as, that will do]:—to help, aid, with dat.; dugi þú mér Hvíta-Kristr, Fs. 101; d. frændum sínum, Post. 658 C. 19; ok vill eigi d. henni, will not support her, Grág. i. 368; hann dugði heiðnum mönnum, 655 iii. 4: with the notion to do, suffice, þat er þér man d., which will do for thee, Nj. 13; hefir oss þó dugat þessi átrúnaðr, this faith has done well for us, Fms. i. 34; mun þat d. mínum hesti, it will do for my horse, Mag.: the proverb, fátt er svá illt at einu-gi dugi, cp. the Engl. ‘’tis an ill wind that blows nobody good,’ Al. 46, Hm. 134; mun þér eigi þat d. at sofa hér, it will not do (is not safe) for thee to sleep here, Fms. v. 307: adding prepp. við, at, til, to succour, lend help, en Gísli fór at d. þeim við, Gísl. 22; d. þeir nú at þeim mönnum er lífs var van, Finnb. 316, cp. at-dugnaðr; hón dugir eigi verr til enn einhverr karlmaðr, Fb. i. 533: impers., e-m dugir e-t, it does well, beseems, becomes; hón dugir mér illa (vel), Mar. (Fr.), Hkv. I. 45; þó myndi mér enn vel d. ( it would do well for me), ef ek fengja at drekka, Ísl. ii. 369.
    β. absol. or even neut. to shew prowess, do one’s best; dugi þú enn, help! Fms. ii. 75; dugði hverr sem mátti, every one did his best, viii. 139; dugi nú hverr sem drengr er til; mundi þá eigi nauðsyn at d. sem drengilegast, ix. 509: denoting moral force, vel siðaðir menn ok jafnan vel dugat, honest men and who have ever done well, Eg. 96; d. í þurft e-s, Hom. 47.
    γ. to suffice, be strong enough; ef þitt æði dugir, if thy wit does suffice, Vþm. 20, 22; ef vitni d., if the witnesses do, i. e. fail not, N. G. L. i. 136; dugði veðr it bezta, the weather did well.

    Íslensk-ensk orðabók > DUGA

  • 7 KUNNA

    * * *
    (kann, kunna, kunnat), v.
    1) to know, understand (þú kannt margt þat er eigi kunnu aðrir menn);
    2) to know (by memory);
    ljóð ek þau kann, er kannat þjóðans kona, I know songs, such as no king’s daughter knows;
    3) to know a person;
    unni honum hverr maðr, er hann (acc.) kunni, every man that knew him loved him;
    4) spec. phrases;
    kunna hóf at um e-t, kunna hóf sitt, to know the proper mean, to behave with moderation;
    uxarnir kunnu þó heim, the oxen found their way home;
    kunna enga mannraun to have no experience of men;
    kunna e-m þökk, aufusu, to be thankful, obliged to one;
    5) kunna sik, to know oneself (sá er svinnr, er sik kann); to behave well (G. kveðst mundu meiða hann, ef hann kynni sik eigi);
    6) kunna sér e-t, to understand, have clear knowledge of (something as concerning oneself or touching one’s own interest);
    kunna sér margt, to be skilled in many things;
    kunna fyrir sér = kunna sér; also ellipt. know how to conduct oneself;
    7) with dat. to know;
    ek kan skapi Gunnhildar, I know Gunhild’s temper;
    8) kunna e-n e-s or um e-t, to blame a person for a thing (eigi hugða ek, at hann mætti mik þessa kunna);
    eigi er hann um þat at kunna, he is not to be blamed for it;
    Eyjúlfr lézt því nafni mundu vel kunna, E. said he should be well pleased with that name;
    10) to be able, with infin.;
    þú skalt eigi kunna frá tíðindum at segja, thou shalt not escape to tell the tale;
    11) to chance, happen;
    hvar sem þik kann at at bera, wheresoever thou may happen to arrive.
    * * *
    pres. (in pret. form) kann, kannt (kanntú), kann; pl. kunnum, kunnut, kunnu (mod. kunnum, kunnit, kunna); pret. kunni; subj. kynni; imperat. kunn; part. neut. kunnat; the pres. infin. kunnu for kunna is obsolete, whereas a pret. infin. kunnu, potuisse, occurs, Ísldr. 9: with neg. suff. kann-at, Hm. 147; kann-k-a ek, I know not, Skálda (Thorodd) 167, Hallfred; see Gramm. p. xxiii: [Ulf. kunnan = γιγνώσκειν, εἰδέναι; A. S. and Hel. cunnan; O. H. G. kunnan; in these old languages, the two senses of knowing how to do and being able to do are expressed by the same form, and this remains in Dan. kunde, Swed. kunna: in others, a distinction is made: Old Engl. and Scot. ken, know and can; Germ. kennen and können.]
    A. To know, understand, of art, skill, knowledge, with acc.; hann þóttisk rísta henni manrúnar, en hann kunni þat eigi, Eg. 587; hann kunni margar tungur, Fms. xi. 326; þú kannt mart þat er eigi kunnu aðrir menn, v. 236; k. seið, Vsp. 25; Hann ræddi, ef hann kynni nafn Guðs it hæsta—Kann ek nökkurt nafn Guðs,—Þykkja mér slíkt eigi prestar er eigi kunna it hæsta nafn Guds—Kanntú nafnit?—Ek veit þann mann er kunna mun, … Nefn þú þá ef þú kannt! … Guð veit at ek vilda gjarna kunna, Bs. i. 421; engi skal sá vera hér með oss er eigi kunni nökkurs-konar list eðr kunnandi, Edda 31; ekki kann ek í skáldskap, Fms. vii. 60; kannt þú nakkvat í lögum?—Kunna þótta ek norðr þar, Nj. 33; at þetta væri at vísu lög þótt fáir kynni, 237; ek kann lítt til laga, 31: of sports, kunna á skíðum, Fms. i. 9; k. við skíð ok boga, Ó. H. 71; k. við buklara, Sturl. ii. 44; kunna á bók, to know by book, know how to read, Mar.
    2. to know by memory; kunna menn enn kvæði þeirra, Hkr. (pref.); hví kveðr þú flokka eina, kanntú ok engar drápur?—Eigi kann ek drápurnar færi en flokkana, Fms. vi. 391; ljóð ek þau kann, er kannat þjóðans son, Hm. 147 sqq.; þat kann ek it áttjánda, er ek æva kennig, 164; en Konr ungr kunni rúnar, Rm. 40, 42; kunna betr, id., Vkv. 26; kunna utan-bókar, to know without book, know by heart; hón kunni þær allar (Spurningar) vel, nema Sjötta kapitulann, … Sigríðr kunni allar Úlfars-rímur, Piltr og Stúlka 23.
    3. to know a person, a face; synir Heli vóru úsiðugir ok kunnu eigi Guð Dróttinn, Stj. 429; ek kann þann mann, 460; ok unni honum hverr maðr er hann (acc.) kunni, every man that knew him loved him, Hkr. i. 121; kann kvaðsk eigi k. þá ok eigi hirða hverir vóru, Barl. 36; þik kann ek fullgerva, I know thee well enough, Ls. 30; góða menn þá er ek görva kunna, Hbl. 7; kunna ek báða Brodd ok Hörvi, Hdl. 24; hverr er kunni (mik), Helr. 7; hvars menn eðli okkart k., 3: to know, of the character, hann kvað þá k. sik úgörla, er þeir veittu honum átölur, því at ek hefi dregit yðr undan dauða, segir hann, Ld. 282; ek kann hvárn-tveggja ykkarn konungs, Fms. vi. 100.
    4. spec. phrases; kunna góða stilling á e-u, hversu góða stilling hann kunni á herstjórninni, how skilful he was in military things, Fms. i. 98; k. hóf at um e-t, to know one’s measure in respect of a thing, to behave with moderation, Finnb. 356; Þorvaldr kvað hana ekki hóf at kunna, Ld. 134; allt kann sá er hófit kann, Gísl. 27; ef Griss kynni hóf sitt, Sd. 139; Klaufi, Klaufi, kunn þú hóf þitt? id.; kunna sér margt, to be skilled in many things; hón var væn kona, ok kunni sér allt vel, Dropl. 7, 35; hann kunni enga leið, he knew no road, Eg. 149; þeir munu eigi k. leiðina, Fs. 105: absol., uxarnir kunnu þó heim, found their way home, Dropl. 8; k. skyn e-s, to know all about …; hann kunni allra skyn í borginni, Fms. vi. 410; Ása ok Álfa ek kann allra skil, Hm. 160; k. önga mannraun, to have no experience of men, Fms. vi. 53; ek kann skap þitt at því, at …, Sturl. i. 30.
    II. metaph. usages; kunna e-m þökk, to be thankful, obliged to one, Fms. xi. 29, 32; at hann kynni þess mikla þökk ok aufusu, Eg. 521; veizla er yðr búin, kann ek yðr mikla þökk at þér þiggit, Fms. vi. 277; k. e-m úþökk fyrir e-t, v. 14; k. sér þörf til e-s, to feel the want of a thing; ef bóndi kann þess þörf, if he knows the need of it, Grág. i. 152; at hann leggi fram vöruna svá sem þú kannt þér þörf til, Ld. 70.
    2. kunna sik, to know oneself; sá er svinnr er sik kann, he is a wise man who knows himself, a saying, Hrafn. 10: to behave, Grímr kveðsk mundu meiða hann ef hann kynni sik eigi, Eg. 189; ok vita ef þeir kunni sik þá görr meir, Stj. 264; k. sik ílla, to be naughty, Bjarn.
    3. kunna sér, kunna munda ek mér þat ( I should know how to do that) ef ek hefða víg vegit, Gísl. 143; gá þess, ok kunn þér (take heed, learn!) at varask annars vígkæni, Sks. 383; er Þorólfr svá viti borinn, at hann mundi k. sér ( have sense enough) at vera eigi fyrir liði yðru, Eg. 134; kunni hann sér þann hagnað at girnask ekki Svía-konungs veldi, Ó. H. 57; en kunnit yðr engi forráð eðr fyrirhyggju þegar er ér komit í nokkurn vanda, 67.
    III. denoting feeling, to feel angry or pleased; kunna e-n e-s, to be angry with a person for a thing; þá bað Þórir konung, at hann skyldi eigi fyrirkunna hann þess at hann hafði Egil með sér um vetrinn, Eg. ch. 48; eigi vil ek fyrirkunna þik þessa orða, þvíat þú veizt eigi hvat varask skal, Ó. H. 57; eigi hugða ek at hann mætti mik þessa k., þvíat eigi drap ek son hans, Hrafn. 16; kveðr þeir eigi sik einskis at k., Ísl. ii. 314; kunnit mik eigi þess er ek mun mæla, Fbr. 116; spurði hvers hón kynni arfa-sátuna, Nj. 194, v. l.
    2. with prep.; kunna e-n um e-t, id.; eigi er hann um þat at kunna, Fs. 38; eigi munu þér kunna mik um þetta, Fms. i. 175; ekki áttú hann um þat at kunna, vi. 223; ef hertogi vill þik nokkut um þetta kunna, xi. 323; hón kunni hana mjök um áleitni þá, er …, Bs. i. 340.
    IV. with dat. to know; þeir er menn kunnu eigi hér máli eða tungu við, Grág. i. 224; ef lögsögumaðr kann þar eigi mönnum fyrir í þá sveit, i. 10 B; kunni hann náliga manns máli, Fas. ii. 443; hann kann eigi lítilmensku várri, Bjarn. 54; kann þjóð kerski minni, Ó. H. (in a verse); ek kann skapi Gunnhildar, I know Gunhilda’s temper, Nj. 5; kann ek glensyrðum yðrum Gautanna, Fas. iii. 80; ek kann ráðum Gunnhildar en kappi Egils, Eg. 257; ek kann skapi Hrafnkels, at hann mun ekki göra oss, ef hann náir þér eigi, Hrafn. 27: eigi kanntú góðgirnd (dat.) föður várs, ef hann hefir honum eigi undan skotið, Fs. 38.
    2. to be pleased with a thing or not; munda ek kunna því, at vér hefðim manna-lát mikit, ef …, Eg. 585; Eyjúlfr lézk því nafni mundu vel kunna, E. said be should be well pleased with that name, Glúm. 328; verðr hváru-tveggju at kunna, one must take one or other of the two, Ó. H. 52; vit munum því ílla k. ef þú veitir okkr eigi þat er vit beiðum, Eb. 114; hann kunni því stórílla ok hljóp í brott, Hkr. i. 36; munu synir Njáls ílla k. víginu, Nj. 64; Njáll kunni ílla láti Gunnars, 117; Ingi konungr kunni þessu svá ílla at hann grét sem barn, Fms. vii. 273; andaðisk hann, Guðríðr kona hans kunni því lítt, Fb. i. 543; til þess at hón kunni því betr andláti mínu, id.; ílla munu þeir k. höggum er heiman hafa hlaupit frá kirnu-askinum, Fms. viii. 350.
    3. with prep.; kann ek ekki við því at yðr þykki sumt ofjarl en sumt ekki at manni, I do not care for what you call …, Fms. vi. 53; kannka ek mart við veifanar-orði manna, I take no notice of idle rumours, Hallfred; hence the mod. phrase, kunna við e-ð, to be pleased with; eg kann ekki við það, I do not like it; kunna vel, ílla við sik, to feel happy, unhappy in a place or condition; eg kann vel við mig þar, I like the place.
    B. To be able, Lat. posse, (in Engl., can, pret. could, has ceased to be used except in the finite moods), with infin.; the senses often run one into the other, but the use of the infinitive shews that the sense can is at least partly implied; þá mælti konungr, ertu skáldit?—Hann sagði, kann ek yrkja, I know I can make verses, Hkr. i. 288; hann kunni görr veðr at sjá en aðrir inenn, Eb. 150; þá hluti er þeir kunna honum til at segja, 112; freista hvat hann kynni segja honum, Hkr. i. 228: hón sagði hann eigi k. at þiggja sóma sinn, Fs. 131; hugsit um hvar þann mann kann fá, where that man can be had, Stj. 460; svá hygginn at hann kunni fyrir sökum ráða, Grág. ii. 75; hvárt kanntú mér höll smíða? 656 B. 8; þeir er mildlega kunnu stýra Guðs hjörð, Hom. 37; kanntú nökkut yrkja? Fms. vi. 361; kunna eigi at mæla, he could not speak, Ld. 30; mikil tíðendi kannþú (= kannt þú) at segja af himnum, Edda 12; þú skalt eigi kunna frá tíðindum at segja, thou shalt not be able to tell the tidings, shall not escape with life, Nj. 8; um þá hluti er ek kann görr at sjá en þér, Ld. 186; ekki kann biskup görr at sjá mann á velli en ek, Fms. ii. 173.
    II. to chance, happen; ef Björn faðir þeirra kann fyrr andask, if B. should happen to die first, Dipl. v. 3; hvar sem þik kann at bera, wheresoever thou may happen to arrive, Fms. iv. 176; ef nokkut kann þat til at bera á þinni æfi, Gísl. 25; ef hann kann lengr at dveljask í brottu, D. N. v. 43; ok hón kann af þessum heimi brott at fara, iii. 137.
    C. Recipr. to know one another; þeir kunnusk, Mork. 106.
    2. part. kunnandi, cunning, knowing, learned, with gen.; veit ek at þú ert margs kunnandi, 655 xix. 3; hón var margs kunnandi, Fs. 73; Gyða var marg-kunnandi á fyrnsku ok fróðleik, 131.

    Íslensk-ensk orðabók > KUNNA

  • 8 VINNA

    * * *
    I)
    (vinn; vann, unnum, unninn), v.
    1) to work, labour, do work (Ásmundr vildi lítit vinna);
    vinna á akri ok plœgja, to work in the field and plough;
    2) to work, till, cultivate (vinna akr, jörðina);
    3) to work, perform, do;
    vinna verk sin, to do one’s work;
    þat verðr hverr at vinna, er ætlat er, every one must do the work that is set before him;
    þér hafið mikit stórvirki unnit, ye have done a great deed;
    vinna eið, sœri, to take an oath;
    vinna bœtr á e-u, to redress;
    vinna e-m beinleika, beina, to show hospitality to one;
    vinna e-m geig, bana, to work harm, death, to one;
    vinna e-m úsœmd, to bring shame, disgrace on one;
    vinna e-m bót (illt), to do one good (harm);
    vinna e-m hefnd, to take revenge on;
    4) vinna e-m, to wait upon, attend to, tend (Höskuldr bað hana vinna þeim hjónum);
    5) to win, gain;
    vinna orrustu, sigr, to gain a battle, victory;
    vinna sigr á e-m, to obtain a victory over, defeat, one;
    6) to win, conquer (vinna land, borgir, skip);
    vinna e-t aptr, to recover by conquest, reconquer (vinna aptr þat ríki, er látit er);
    7) to overcome, master, get the better of (þeir ætla, at þeim muni illa sœkjast at vinna oss);
    8) to avail (veit ek eigi, hvat þat vinnr);
    e-t vinnr e-m þörf, it suffices, is sufficient for one (þörf vinnr hverjum presti at segja eina messu);
    vinna e-m at fullu, to be quite sufficient for one, do away with, kill (tók hann sótt þá, er honum vann at fullu);
    9) to withstand, with dat., = vinna við e-u;
    sköpum viðr (= vinnr) manngi, no man can withstand his fate;
    10) followed by an a. or pp., to make (vinna e-n sáran, reiðan, barðan, felldan);
    vann hann yfirkominn Harald, he succeeded in vanquishing H.;
    vinna hefnt, to take revenge;
    vinna annat, to prove;
    11) to reach (smíðuðu einn stöpul, þann er þeir ætluðu at vinna skyldi til himins);
    12) with preps., vinna at e-u, to be busy with (vinna at heyi);
    vinna at svínum, sauðfé, to tend swine, sheep;
    fá ekki at unnit, to effect nothing (ekki munu þér fá at unnit svá búit);
    vinna at e-m, to do away with, kill (þat var markat á tjaldinu, at Sigurðr vann at Fáfni);
    vinna e-t á, to do, effect (höfum vér mikit á unnit í várri ferð);
    vinna á e-m, to do one bodily injury, = vinna áverka á e-m (með þann hug at vinna á Gunnari);
    vinna e-t til e-s, to do one thing in order to obtain or effect another (vildi hann vinna þat til sættar með þeim brœðrum);
    þat vil ek til vinna, that I am ready to do;
    vinna til e-s, to make oneself worthy of, deserve (vinna til dauða);
    vinna til fjár ok frægðar, to act so as to gain money and fame;
    vinna við e-u, to withstand (mátti hann ok eigi við sköpum vinna né sínu aldrlagi);
    vinna e-n yfir, to overcome;
    13) refl., vinnast, to last, suffice;
    meðan dagrinn vannst, as long as the day lasted;
    Illugi elti hann meðan eyin vannst, to the end of the island;
    festrin vannst eigi til jarðar, the rope was not long enough to touch the ground;
    þar sátu konur úti frá sem vannst, as there was room;
    ek vinnst eigi til þér at launa, I am unable to reward thee;
    ekki unnust þau mjök fyrir, they did little to support themselves;
    recipr., vinnast á, to wound one another.
    f. work, labour;
    vera at vinnu, to be at work.
    * * *
    pres. vinn, vinnr, older viðr, Gkv. 2. 30, Fms. vii. 239 (in a verse), Edda i. 492, Am. 45, Ad. 21, etc.; pret. vann, vannt (mod. vanst), vann; pl. unnu; subj. ynni; imperat. vinn; part. unninn (vunnu, vynni, vunninn): with suffixed pers. pron. vinn’k, Hm. 158; vann’k, Bkv. 2. 26: pres. reflex. vinnz, Grág. (Kb.) i. 3, 85, 86: pret. vannz, Stj. 131, and passim: with suffixed neg. vant-attu, thou workedest not, Hkv. 2. 20; plur. vinna-t, 2. 21; [Ulf. winnan = πάσχειν, ὀδυνασθαι; A. S., O. H. G., and Hel. winnan; Engl. win; Dan. vinde; Swed. vinna.]
    A. To work, labour, of any household work, as also in a wider sense; fasta ok vinna til nóns, Dipl. ii. 14; hann var félauss ok vann til matar sér, worked for his food, 656 C. 24; þessi er svá röskliga vann, worked so well, Nj. 270; þat verðr hverr at vinna sem ætlað er, 10; vinna hvárt er vill, to do whichever he will, Grág. (Kb.) i. 99; eiga sem mest at vinna, to be very busy, Nj. 97; Ásmuudr vildi lítið vinna, would not work, Grett. 90; þrællinn vann allt þat er hann vildi … at honum þætti þrællinn lítið vinna, Nj. 73; hvat er þér hentast at vinna (?), 54; vinna verk sín, to do one’s work, Eg. 759; vinna e-m beinleika, beina, reiðu, to do one service, attend on him as a guest, Fs. 52, MS. 623. 52, 54: ellipt., vinna e-m, to wait upon, tend; bað hana vinna þeim hjónum, Ld. 34.
    2. to work, till, cultivate; þeim manni er jörðina vinnr ok erviðar, Stj. 30; vinnit hana (the earth) ok plægit, 187.
    II. to work, perform; nú hefir þú þat unnit er þú munt eigi með feðr mínum lengr vera, Nj. 129; vinna e-m geig, bana, to work harm, death to, 253, Fbr. (in a verse), Korm. 116; v. e-m úsæmd, Fs. 32; vinna e-m bót, to do good; er mörgum manni vann bót þeim er aðrar mein-vættir görðu mein, Landn. 211, Hkr. iii. 69; vinna bætr á e-u, to redress. Eg. 519; vinna e-m hefnd, to take revenge on: of feats, prowess, deeds, hvat vanntú meðan (?), Hbl.; keisari vann þar mikinn hernað, Fms. xi. 301; herja ok vinna margs kyns frægðar-verk, … af stórverkjum þeim er hann vann, x. 231, 232.
    2. to win, gain; vann hann aptr borgir ok kastala, Fms. x. 231; vita ef ek mega aptr vinna þat ríki er látið er, id.; hann viðr sér frama, Fas. ii. 472; vinna mikla sæmd, Fms. i. 96; vinna land, kastala = expugnare, i. 23, vii. 79, x. 414; vinna undir sik allan Noreg, i. 4, 87; vinna orrostu, to gain a battle, vii. 123; vinna sigr, to gain a victory, i. 85, x. 231, passim; er vunninn var Ormrinn langi, iii. 29.
    3. to conquer, vanquish; er hann vann konung svá ágætan, Fas. i. 34; vinnr Sigmundr hann skjótt, Fær. 82; at Egill ynni flesta menn í leikum, Eg. 191.
    4. to avail; veit ek eigi hvat þat vinnr, Fms. vii. 160; margir lögðu gott til ok vann þat ekki, Sturl. iii. 261; vinna e-m þörf, to suffice, be sufficient, do, Grág. i. 457, Orkn. 138; þörf vinnr hverjum presti at segja eina messu, H. E. i. 473; nægisk mér ok þörf vinnr, ef son minn Joseph lifir, Stj. 221; mætti þörf vinna lengi at ærnu lítið mjöl. Blas. 43; þá tók hann sótt þá er honum vann at fullu, Fms. xi. 2; galdrinn vann honum at fullu, i. 100.
    5. special usages; vinna eið, særi …, to take an oath, Grág., Nj., passim; þeir unnu honum land ok trúnað, swore homage to him, Fms. x. 401.
    6. to make, followed by an adjective or participle; hann vann væltan hann, Post. 645. 68; hrútr, er hann mátti eigi heimtan vinna, Grág. i. 419; með sínum vælræðum vann hann yfir kominn Harald, Fms. x. 257; ef goðinn viðr eigi dóm fullan áðr sól komi á þingvöll þá er hann útlagr, Grág. (Kb.) i. 50; ef hann viðr dóminn fullan, 80; ef hann viðr eigi heimilt, ii. 142: esp. in poët. phrases, vinna e-n felldan, barðan, sáran, reiðan, hræddan, to make fallen, i. e. to fell, etc.; as also, vinna brotið = to break; vinna hefnt, to take revenge; vinna svarat e-u, to respond to, Lex. Poët.; Paulus vann þat sannat, at …, Post. (Unger) 231.
    III. with dat. to withstand (ellipt. for vinna við …?); sköpum viðr manngi, Am. 45; vinnat skjöldungar sköpum, Hkv. 2. 21; ek vætr honum vinna kunna’k, Vkv. 39; munat sköpum vinna, Skv. 1. 53; Korm. 104 (in a verse).
    IV. to suffer, undergo; according to the Gothic this would be the original sense, but it only remains in such phrases as, vinna víl, vinna vás, Lex. Poët.; vinna eld, to suffer fire, Fms. viii. 9.
    V. with prepp.; vinna at, to ‘win to’ a thing, effect; þeir fá ekki at unnit, Fms. vii. 270; drekinn vinnr síðan at honum, does away with him, Stj.; vinna at sauðfé, svínum, to tend sheep, swine, Dropl. 16, Rm. 12; vinna at segli, to manage, attend to the sail, Grett. 94 B:—vinna á, to make, effect; höfum vér mikit á unnit, Fms. xi. 264; þú munt mikit á vinna um þetta mál, Fas. i. 459: to do one bodily harm, kill, ef griðungr viðr á manni, Grág. (Kb.) ii. 188; ef fé viðr á fé, i. 192; maðr vinnr á manni, Nj. 100, Lv. 29; á-unnin verk, bodily injuries, Kb. i. 145; maðr á sín at hefna, ef vill, sá er á verðr unnit, 147:—vinna fyrir, ok var ekki fyrir unnit um sumarit, Þorf. Karl. 414; vinna fyrir sér; vinna fyrir mat sínum, to win one’s food; hann vinnr ekki fyrir mat sínum, he wins not his bread (mat-vinnungr):—þat vinn ek til eingis at svíkja þá er mér trúa, Band. 31 new Ed.; vildi hann vinna þat til sættar með þeim bræðrum, Fms. iv. 17; hann hirti ekki hvat hann vann til ef hann fengi þat, x. 7; þat vil ek til vinna, Nj. 170; mun ek heldr þat til vinna at giptask Þorbirni, Ld. 70; vilja gjarna nökkut við hann til vinna, Fær. 25; það er ekki til vinnandi, it is not worth the trouble; fé því er ek vann til, earned, Eg. 519:—vinna við e-u, to withstand; sköpum viðr manngi, mátti hann eigi við sköpum vinna né sínu aldrlagi, Fas. i. 199:—vinna e-n yfir (Dan. overvinde), to overcome, Fms. iii. 156, Finnb. 266.
    B. Reflex., ekki unnusk þau mjök fyrir, they did little to support themselves, Ld. 146; láta fyrir vinnask, to forbear, desist from; þó skal enn eigi láta fyrir vinnask, Fms. vii. 116; Þorgeirr lét eigi fyrir vinnask um þetta mál, Rd. 296; lét prestrinn fyrir vinnask of umbræðuna þaðan frá, Bs. i. 341.
    2. to last, suffice; alla þessa þrjá daga vannsk (vannz Ed.) þeirra vegr, Stj. 131; ríki Assyriorum vannsk ( lasted) um þúsund ára, 140; Illugi elti hann meðan eyin vannsk, to the end of the island, Grett. 172 new Ed.; meðan dagrinn vannsk, as long as the day lasted, till evening, Fas. iii. 4; festrin vannsk eigi til jarðar, the rope was not long enough to touch the ground, Fms. ix. 3: to reach, smíðuðu stöpul þann er vinna(sk) skyldi til himins, Edda (pref.); þar sátu konur úti frá sem vannsk, as there was room, Fms. x. 16; skyldi drekka saman karlmaðr ok kona svá sem til ynnisk, Eg. 247; meðan Jólin ynnisk, Hkr. i. 138 (vynnisk, Fms. 1. 32, l. c.); Ketill bað Eyvind svá vítt nema land at þeim ynnisk báðum til vel, Rd. 231; ef eigi vinnsk til (fé) til hvárs-tveggja, Grág. i. 288; fé þat skulu þeir hafa sem vinnsk, … ef fé vinnsk (vinnz Ed.) betr (Dan. slaae til), Grág. (Kb.) i. 85, 86; fé svá at vinnask mætti at ærnu þúsund manna, 623. 21; þess viðar er vinnask megi mál ok misseri, Hm. 59; ef hánum vinnsk (vinnz) eigi fróðleikr til þess, Grág. (Kb.) i. 209; vér trúum orku, afli ok sigr-sæli, ok vinnsk oss þat at gnógn, Ó. H. 202 (cp. ‘vinna þörf’ above); ek vinnumk eigi til þér at launa, I am unable to reward thee, Finnb. 238; ek vinnumk eigi at dýrka þitt nafn, Barl. 181.
    II. recipr., vinnask á, to wound one another; þar er menn vinnask á, Grág.; þau vinnask á þann áverka, er …, Kb. ii. 40; vinnask á enum meirum sárum, K. Þ. K. 116.

    Íslensk-ensk orðabók > VINNA

  • 9 ÆRINN

    * * *
    i. e. œrinn, adj. = ýrinn, yfrinn; sár þat er ærit mundi eitt til bana, Eg. 107; ærnir gestir. Fs. 15; œrna staðlausu stafi, Hm. 28; œrnu fé, 68; vín ærit, Rb. 572; þóttusk frændr mínir œrit hafa, have enough of it, Fms. xi. 91; ærinn storm, vi. 437; í ærnu tómi, viii. 88; ærin þurft, 55; er þat ok ærit eitt, at …, it is quite sufficient, decisive, that …, Grett. 182 new Ed.: til ærins, sufficiently, Róm. 302; ærit fagr, fair enough, Nj. 2; ærit gott, 282: the saying, vera sér einn ærinn, to be self-sufficient, Mkv.; ok þykkjask sér einir ærnir, Fms. vi. 226; vita hvárt hann væri sér þá einn ærinn, xi. 267; at ærnu, sufficiently, Blas. 43; er vinnask mætti at ærnu þúsund manna, 623. 21; ærna vel, very well, Fas. iii. 416.

    Íslensk-ensk orðabók > ÆRINN

  • 10 AFLA

    * * *
    (að), v.
    1) to gain, earn, procure (afla e-m e-s);
    afla sér fjár ok frama, to earn fame and wealth;
    aflaði þessi bardagi honum mikillar frægðar, brought him great fame;
    2) with acc., to earn (aflaði hann þar fé mikit);
    refl., e-m aflast e-t, one gains a thing;
    3) with dat., to perform, accomplish (hann aflaði brátt mikilli vinnu);
    with infin., to be able (ekki aflar hann því at standa í móti yður).
    * * *
    að, [cp. Swed. afvel, breed, slock: Dan. avling, farming; avlsgaard, farm; faareavl, qvægavl, breed of sheep or cattle. In Norse (mod.) avle is to harvest; Swed. afla, to beget. In the Icel. verb afla the idea of producing or gathering prevails, whereas the nouns branch off; the weak afli chiefly denotes produce, means, stores, resources, troops, forces; the strong one—afl— force alone. Yet such phrases as ramr at afli indicate something besides the mere notion of strength. In the mod. Scandin. idioms—Dan., Swed., Norse—there are no traces left of the idea of ‘force:’ cp. the Lat. opes and copiae. The Icel. spelling and pronunciation with bl (abl) is modern, perhaps from the time of the Reformation: cp. the words efla etc. with a changed vowel. The root is OP-, as shown in Lat. ope, ŏpes, the ŏ being changed into a?].
    I. with gen. of the thing, to gain, acquire, earn, procure; vandara at gæta fengins fjár en afla þess (a proverb); þá bjöggu þeir skip ok öfluðu manna til, got men to man it, Eg. 170.
    β. the phrase, afla sér fjár ok frægðar, to earn fame and wealth, of young heroes going sea-roving; fóru um sumarit í víking ok öfluðu sér fjár, Eg. 4; afla sér fjár ok frama, Fs. 5; fjár ok virðingar, id.; hann hafði aflat sér fjár ( made money) í hólmgöngum, Eg. 49; aflaði þessi bardagi honum mikillar frægðar, brought him great fame, Fms. ii. 307; kom honum í hug, at honum mundi mikillar framkvæmdar afla, bring him great advantage, Eb. 112.
    2. as a law term, to cause, inflict a wound; ef maðr aflar einum blóðs eðr bens af heiptugri hendi, N. G. L. i. 387.
    II. with acc., mostly in unclassical writers, but now rare, to earn; aflaði hann þar fé mikit, Fms. vii. 80; aflandi þann thesaur er, 655 xxxii. i; hafit ér ok mikit í aflat, Al. 159; mun ek til hafa atferð ok eljun at afla mér annan við, to contrive, Ld. 318, where, however, the excellent vellum MS. A. M. 309, 4to, has gen.—annars viðar—more classically, as the Saga in other passages uses the gen., e. g. afla sér manna ok hrossa, to procure horses and men, l. c. little below.
    β. reflex., e-m aflask e-t, gains, Fb. 163.
    γ. absol., njót sem þú hefir aflat, of ill-earned means, Nj. 37.
    δ. part. aflandi, Njarð. 366.
    2. now used absol. to fish, always with acc.; a standing phrase in Icel., the acc. only being used in that particular connection.
    III. with dat. in the sense of to perform, manage, be able to; hann aflaði brátt mikilli vinnu, ok var hagr vel, Fms. i. 289; fyr mun hann því afla en ek færa honum höfuð mitt, it will sooner happen, Fms. iv. 291, where the Hkr. reads orka; bauð út leiðangri, sem honum þótti landit mestu mega afla, to the utmost that the country could produce, Fms. x. 118; ekki aflar harm því at standa í móti yðr, he is not man enough to stand against you, Fas. iii.

    Íslensk-ensk orðabók > AFLA

  • 11 á-nægja

    1.
    u, f. pleasure, satisfaction, formed as the Germ. vergnügen; mod. word, not occurring in old writers.
    2.
    ð, impers., prop. to be enough, and so to content, satisfy; eptir því sem oss ánægir, Dipl. v. 9: part. ánægðr is now in Icel. used as an adj. pleased, content.

    Íslensk-ensk orðabók > á-nægja

  • 12 baka

    * * *
    (að), v.
    1) to bake (baka brauð);
    2) to warm and rub the body, and limbs, at a large fire ( see bakeldr) esp. refl. bakast (við eld);
    * * *
    að, [Gr. φώγειν, cp. also the Lat. focus; A. S. bacan; Engl. to bake; Germ. backen.]
    1. prop. to bake; b. brauð, N. G. L. i. 349; b. ok sjóða, to bake and cook, Gþl. 376. In Icel. steikja is to roast; baka, to bake; but in mod. usage steikja may also be used of baking on embers, opp. to baka, baking in a pan or oven; elda ofn til brauðs ok b., Hom. 113; b. í ofni, Fas. i. 244; people say in Icel. steikja köku (on embers), but baka brauð.
    2. metaph. and esp. in the reflex. bakast, to bake, i. e. to warm and rub the body and limbs, at a large open fire in the evening after day-work; v. bakeldr and bakstreldr; v. also the classical passages, Grett. ch. 16, 80, Fms. xi. 63, 64 (Jómsv. ch. 21), Orkn. ch. 34, 89, 105, Hkr. iii. 458. In Icel. the same fire was made for cooking and warming the body, Ísl. ii. 394, Eb. ch. 54, 55; hence the phrase, hvárt skal nú búa til seyðis (is a fire to be made for cooking) … svá skal þat vera, ok skaltú eigi þurfa heitara at baka, it shall be hot enough for thee to bake, Nj. 199 (the rendering of Johnsonius is not quite exact); skaltú eigi beiðast at baka heitara en ek mun kynda, Eg. 239: used of bathing, bakaðist hann lengi í lauginni, Grett. ch. 80, MS. Cod. Upsal. This ‘baking’ the body in the late evening before going to bed was a great pastime for the old Scandinavians, and seems to have been used instead of bathing; yet in later times (12th and 13th centuries) in Icel. at least bathing (v. above) came into use instead of it. In the whole of Sturl. or Bs. no passage occurs analogous to Grett. l. c. or Jómsv. S.
    β. bóndi bakar á báðar kinnr, blushed, Bs. ii. 42; þanneg sem til bakat er, as things stand, Orkn. 428; bakaði Helgi fótinn, H. baked the (broken) leg, Bs. i. 425; vide eldr.
    γ. (mod.) to cause, inflict; b. e-m öfund, hatr, óvild (always in a bad sense): af-baka means to distort, pervert.
    II. to put the back to, e. g. a boat, in floating it, (mod.)

    Íslensk-ensk orðabók > baka

  • 13 bak-eldr

    and bakstreldr, m. an evening fire to bake the body and limbs at (v. baka); sitja við bakelda, Fs. 4, Orkn. 112, 74, Korm. 236, Grett. 91: metaph., bændr skulu eiga ván bakelda, they shall get it hot enough, Fms. viii. 201; göra e-m illan bakeld, 383, ix. 410. bakelda-hrif, n. pl. rubbing the back at a b., Grett. l. c. A. As the evening bakeldar are not mentioned in the Sturl., it may be that bathing had put them out of use because of the scarcity of fuel.

    Íslensk-ensk orðabók > bak-eldr

  • 14 bjarg-álnir

    f. pl. means enough for support.

    Íslensk-ensk orðabók > bjarg-álnir

  • 15 bjarg-vel

    adv. well enough, Fms. viii. 68, 126, v. l.

    Íslensk-ensk orðabók > bjarg-vel

  • 16 BÓFI

    m. knave, rogue, used as a nickname.
    * * *
    a, m. [Germ. bube, büberl, spitzbube, v. Grimm], a knave, rogue, in Icel. only in a bad sense; cp. the rhyming phrase, þjófar og bófar, thieves and knaves; no reference from old writers is on record (though it is common enough at the present day), except that in Eb. it is used as a nickname, Freysteinn Bófi; in Swed. it occurs as a pr. name, Baut. 1478, 1483.

    Íslensk-ensk orðabók > BÓFI

  • 17 BÆÐI

    I) (n. dual from báðir, used as), conj.,
    1) bæði … ok, both … and;
    bæði vitr ok framgjarn, both wise and bold;
    bæði at lærdómi ok vitrleik ok atgervi, both in learning, and wisdom, and accomplishments;
    2) bæði … enda, both … and also, and indeed.
    II) from biðja.
    * * *
    [v. báðir, where in p. 54, col. 2, 1. 7, the words ‘rarely Norse’ should be struck out], used adverbially, both, Scot. ‘baithh,’ with conjunctions connecting two parts of a sentence:
    α. bæði, … ok, both and; bæði vitr ok framgjarn, both wise and bold, Nj. 6; b. blár ok digr, Fms. vii. 162; vitandi bœði gott ok illt, knowing both good and evil, Stj. 145. Gen. iii. 5; b. fyrir sína hönd ok annarra, Bs. i. 129; b. at viti ok at öðru, 127; b. at lærdómi, vitrleik, ok atgörvi, in learning, wisdom, and accomplishments, 130 (where the subdivision after bæði is triple); b. lönd ok kvikfé, Ísl. ii. 61; mun nú vera rofit bæði búlkinn ok annat, Fms. vi. 381; bæði var at hann kunni betr en flestir menn aðrir, ok hafði betri færi á …, Bs. i. 129; sometimes in inverse order, ok … bæði; hér og á himnum bæði, Pass. 24. 7; fagrt ok fátítt b., Hom. 117; undruðu ok hörmuðu b., 120.
    β. bæði… enda, where the latter part of the sentence, beginning with ‘enda,’ is of a somewhat disjunctive character, and can scarcely be literally rendered into English; it may denote irony or displeasure or the like, e. g. það er b. hann er vitr, enda veit hann af því, i. e. he is clever, no doubt, and knows it; b. er nú, jarl, at ek á yðr margan sóma at launa, enda vili þér nú hafa mik í hina mestu hættu, it is true enough, my lord, that I have received many good things from you, but now you put me in the greatest danger, i. e. you seem to intend to make me pay for it, Fb. i. 193: or it denotes that the one part of a sentence follows as a matter of course from the other, or gives the hidden reason; b. mundi vera at engi mundi þora at etja, enda mundi engi hafa hest svá góðan, i. e. no one would dare to charge him, as there would hardly be any who had so good a horse, Nj. 89.

    Íslensk-ensk orðabók > BÆÐI

  • 18 deigja

    I)
    (-ða, -ðr), v. to make soft, to weaken.
    f. servantmaid, dairymaid (deigja eðr önnur hjún).
    * * *
    1.
    u, f. a dairy-maid; this word is the humble mother of the Engl. lady, qs. la-dy (vide p. 76. s. v. brauð). A. S. hlæf-dige = bread-maid; cp. Norse bú-deigja (q. v.). Chaucer’s dey (a maner dey), and West Engl. day- (or dey-) house, a dairy. The deigja in old Norse farms was the chief maid, but still a bondwoman, N. G. L. i. 70, H. E. i. 510; öll ertú d. dritin. Ls. 56, where it is curiously enough addressed to the daughter of Byggvir (bygg = barley), a handmaid of the gods; deigja seems to mean a baker-woman, and the word no doubt is akin to deig, dough, and Goth. deigan, to knead, the same person being originally both dairy-woman and baker to the farm: in Icel. the word is never used, but it survives in the Norse bu-deia, sæter-deia, agtar-deia, reid-deia (Ivar Aasen), and Swed. deja, = a dairy-maid.
    2.
    u, f. wetness, dump.

    Íslensk-ensk orðabók > deigja

  • 19 DJÖFULL

    * * *
    (dat. djöfli, pl. djöflar), m. devil; freq. as a term of abuse (taki þér djöful þenna).
    * * *
    m., dat. djöfli, pl. lar; [Gr. διάβολος; eccl. Lat. diabolus; A. S. deofol; Engl. devil; Germ. teufel; Swed. djefvul; Dan. djævel; the nearest to the Icel. is the A. S. form, which shews that the word came from England with Christianity; of course in the old Saga time the word was almost unknown; the evil spirits of the heathens were trolls and giants]:— a devil, Nj. 273, Fms. ii. 184; but in Bs., Fms. viii. sqq., the legendary Sagas, etc. it is freq. enough: as a term of abuse, Sturl. ii. 115, Fms. viii. 95, 368, ix. 50; djöfla-blót (vide blót), Mart. 115; djöfla-mót, meeting of d., Greg. 51; djöfuls-kraptr, devil’s craft, diabolical power, Fms, x. 283, Fas. i. 254.

    Íslensk-ensk orðabók > DJÖFULL

  • 20 drykkja

    f.
    1) drinking; sitja einn við drykkju, to sit alone drinking; taka til drykkju, to begin drinking (tóku menn til drylkju um kveldit); þreyta drykkju við e-n, to contend in drinking with one;
    2) drink, beverage, = drykkr( byrla e-m drykkju);
    3) drinking-bout, banquet (drykkja skyldi vera at hvárratveggja);
    4) drinking-cup (rare).
    * * *
    1.
    u, f. [drukkinn]
    1. a drinking-bout, carousal, banquet; sitja við drykkiu, Eg. 88; var veizla hin bezta, ok d. mikil inni í stofunni, 205; at þeim veizlum er drykkjur vóru, Bs. i. 394; matmála í milli ef eigi vóru alþýðu-drykkjur, a public banquet, l. c.; göra d., to make a banquet, Og. 27; þá var ár mikit ok drykkjur miklar, Ó. H. 71; þar var öl-d. ok fast drukkit. Eb. 184, cp. Flóam. S. ch. 2; taka til drykkju, to take to drinking, Fms. ii. 266; drykkja ( banquet) skyldi vera at hvárratveggia, Gísl. 27; tóku menn til drykkju um kveldit, 28; hafa sam-d., to have a carouse, Grett. ch. 8; Jóla boð ok sam-drykkjur, Ó. H. ch. 95, cp. 33, 34, 131, Eg. ch. 11, 44; á-drykkia, q. v., Har. S. Harðr. ch. 23, Fms. vii. 203, cp. Orkn. ch. 33, 34, 70, 101, 104, Sverr. S. ch. 36, 98, 103, 104, Fagrsk. ch. 11, 219, 220: the ancients drank hard, ‘diem noctemque continuare potando nulli probrum,’ Tac. Germ. ch. 11: with kings the drinking (dag-drykkia, q. v.) began immediately after the day-meal, vide the rcferences above; the words of Tacitus, ‘tum (viz. after breakfast) ad negotia, nec minus saepe ad convivia, procedunt armati,’ l. c., are therefore true enough, Edda (Gg.) ch. 39, 46; the phrase, þreyta drykkju (cp. kapp-d., a drinking match), Edda 32. The Icelanders of the Saga time seem to have been of much more abstemious habits than their Norse kinsmen ot the same time, and drinking is scarcely mentioned but at public banquets; the Sturlunga time is worse, but only those who had been abroad are mentioned as strong drinkers (cp. Arons S. ch. 19); cp. also a treatise of the end of the 12th century, named De profectione Daiiorum, ch. II—‘in cunctis illius regni (i. e. Norway) civitatibus uniformis consuetudo sed vitiosa inolevit, scilicet jugis ebrietas,’ etc.
    2. = beverage = drykkr (rare), Egill bað fá sér drykkju, Eg. 107.
    COMPDS: drykkjuborð, drykkjuföng, drykkjulítill, drykkjumaðr, drykkjumál, drykkjurútr, drykkjuskapr, drykkjuskáli, drykkjustofa, drykkjustútr.
    2.
    ðr, part. drunk, Rb. iii. 384, Karl.

    Íslensk-ensk orðabók > drykkja

См. также в других словарях:

  • enough — enough, sufficient, sufficiently 1. Enough functions as both an adjective and an adverb, whereas sufficient requires modification as sufficiently. As an adjective (or modifier), enough will normally serve, but sufficient is more idiomatic when a… …   Modern English usage

  • enough — ► DETERMINER & PRONOUN ▪ as much or as many as is necessary or desirable. ► ADVERB 1) to the required degree or extent. 2) to a moderate degree. ● enough is as good as a feast Cf. ↑enough is as good as a feast ● …   English terms dictionary

  • Enough — E*nough , adv. 1. In a degree or quantity that satisfies; to satisfaction; sufficiently. [1913 Webster] 2. Fully; quite; used to express slight augmentation of the positive degree, and sometimes equivalent to very; as, he is ready enough to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Enough — E*nough , n. A sufficiency; a quantity which satisfies desire, is adequate to the want, or is equal to the power or ability; as, he had enough to do take care of himself. Enough is as good as a feast. [1913 Webster] And Esau said, I have enough,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • enough — [adj] plenty abundant, acceptable, adequate, all right already*, ample, bellyful*, bounteous, bountiful, comfortable, competent, complete, copious, decent, enough already*, fed up*, full, had it*, last straw*, lavish, plenteous, plentiful,… …   New thesaurus

  • enough — [ē nuf′, inuf′] adj. [ME inough < OE genoh < Gmc comp. (seen also in Ger genug , ON gnogr, Goth ganohs) < ge , intens. + * noh, enough < IE base * enek , * nek , to attain, achieve > L nactus, attained, Sans nákşati, (he) attains]… …   English World dictionary

  • enough — c.1300, from O.E. genog, a common Germanic formation (Cf. O.S. ginog, O.Fris. enoch, Du. genoeg, O.H.G. ginuog, Ger. genug, O.N. gnogr, Goth. ganohs), from ge with, together (also a participial, collective, intensive, or perfective prefix) + root …   Etymology dictionary

  • Enough — E*nough ([ e]*n[u^]f ), a. [OE. inoh, inow, enogh, AS. gen[=o]h, gen[=o]g, a. & adv. (akin to OS. gin[=o]g, D. genoeg, OHG. ginoug, G. genug, Icel. gn[=o]gr, Sw. nog, Dan. nok, Goth. gan[=o]hs), fr. geneah it suffices (akin to Goth. ganah); pref …   The Collaborative International Dictionary of English

  • enough — e*nough , interj. An exclamation denoting sufficiency, being a shortened form of it is enough. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • enough — index adequate, quorum, sufficiency Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • enough — e|nough1 W1S1 [ıˈnʌf] adv [always after a verb, adjective, or adverb] 1.) to the degree that is necessary or wanted ▪ Are the carrots cooked enough? ▪ He just hadn t thought enough about the possible consequences. ▪ You can go to school when you… …   Dictionary of contemporary English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»