-
21 plurimus
plūrimus, a, um [superl. к multus ]1) чрезвычайно большой, величайший ( labor H)2) очень густой ( silva O); роскошнейший ( coma O)3) сильно вздувшийся ( amnis O)4) самый искренний, сердечнейший (alicui salùtem plurimam dicere Pl, C)6) чрезвычайно жаркий, палящий ( sol O)7) преим. pl. очень многие, большинство ( plurimi hostes или hostium L)8) многообразный, различный ( plurima mortis imago V) -
22 sacramentum
sacrāmentum, ī n. [ sacro ]1) воен. обязательство о несении военной службы, присяга на верность, воинская присягаaliquem militiae sacramento obligare C (rogare Cs, L, adigere L) — приводить кого-л. к воинской присягеdicere s. Cs или sacramento (abl.) L — приносить присягу, присягать2) военная служба (praemia sacramentorum J; longum Caesărum s. T)3) юр. денежный залог (вносившийся в гражданском процессе обеими сторонами и не возвращавшийся проигравшей стороне) (multae s. C); заклад ( justo sacramento cum aliquo contendere C)s. alicujus justum judicare C — решить процесс в чью-л. пользу4) обязательство, обещание (s. amicitiae Pt); клятва (perfĭdum s. dicere H)5) (в христ. религии) таинство (s. baptismatis Tert) -
23 sublate
sublātē [ sublatus ]1) высоко, на повышенном уровне (Nilus s. fluens Amm)2) возвышенно ( dicere C)3) высокомерно, гордо, надменно ( dicere de se C) -
24 testimonium
testimōnium, ī n. [ testis ]1) свидетельство, показаниеt. in aliquem C — показание против кого-л.t. dicere (dare) C — давать показания, свидетельствовать2) доказательство, подтверждение (t. alicujus rei dare C или afferre Cs) -
25 causa
1) причина, а) вообще причина чего-нибудь causam praestare, praebere mortis (1. 7. § 6. 1. 51. pr. D. 9, 2. 1. 4 § 1. 1. 15. pr. D. 48, 8), causam praestare discidii (1. 12 § 13. D. 38, 5); (Gai. I. 18. 74. 29. 32. 38. 41. 66. III. 5, erroris causae probatio, I. 67. 75. 87. II. 142);b) как причина действия человека (мотив - цель); (1. 1 § 2. D. 43, 17. 1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 51. pr. D. 3, 3), именно = justa causa, достаточный повод (Gai. I. 53. supra modum et sine causa in servos suos saevire, sine causa servum suum occidere); § 4-6 I. 1, 6. 1. 9. § 1 D. 26, 8. 1. 9. 11. 15. § 2-4. 1. 16. 25. D. 40, 2); (1. 15 § 2. D. 1, 7), часто также c прибавлением justa causa, напр. justae causae, cur judicium arripere nolit (1. 45 pr. D 3, 3); (1. 17. § 3 D. 22, 1); (1. 30 § 2 D. 3, 5. 1. 36. D. 40, 5); (1. 3 D. 4, 1); 1. 25 pr. D. 22, 3);
c) главное побуждение, которое вызывает какое-нибудь действие, оказывание услуг, предоставление кому-нб. имущественных выгод: иногда обоз. юридический акт, который содержит в себе эту причину; также повод, побуждающий делать завещательные или дарственные распоряжения в пользу третьих лиц (§ 31 J. 2, 20. 1. 17 § 2. 3. 1. 72 § 6 D. 35, l). - justa causa, причина, оправданная уважительными обстоятельствами, j. c. erroris = с. justi erroris, j. с. traditionis, pollicitationis etc. (1. 25. pr. D. 22, 3. 1. 31 pr. D. 41, 1. 1. 1 § 1 D. 50, 12), causa in praeteritum confertur (1. 12 D. 35, 1), (1. 194 D. 50, 16), dotis causa perpetua est (1. 1 D. 23, 3). - a) causa possessionis обознач. законное основание владения т. е. владелец должен доказать титул, на основании которого он владеет (1. 3 § 4. 19. 1. 19 § 1 D. 41, 2), sive vera sit, sive falsa (1. 5 D. 6, 2), causae acquirendi (1. 3 § 21 eod 1. 36 D. 41, 1), lucrativa causa (1. 82 pr. D. 30. 1. 19 D. 44, 7). - b) при обязательных отношениях саusa (civilis) есть внешний признак, доставляющий доказательство, что стороны действительно приняли на себя обязательство (pr. J. 1, 21), causa, ex qua certum petatur (1. 9 pr. D. 12, 1. ср. 1. 18 D. 46, 4. 1. 11 D. 50, 16), ex causa emtionis in creditum labire, обязательство, вытекающее из договора купли-продажи, превратить в обязательство из займа (1. 3 § 3 D. 14, 6);
2) заковное основание свойства, особенности предмета, causa actionis, 1. 27 D. 44, 2., ex с. adjecta petere, 1. 11 § 2. eod., c. conditionis, 1. 96 § 4 13. 46, 3., ex noxali c. agere, D. 2, 9. 3) causa после родительн. пад. обоз. цель юриди-ческого акта, напр. conditionis implendae causa dare, 1. 30 § 7 D. 35, 2, donandi, credendi, contrahendi causa, 1. 20 D. 12, 1. 1. 65 § 4 D. 36, 1. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 49 D. 46, 3. 4) дело, in publicis causis filius fam. loco patrisfam. habetur (1. 9 D. 1, 6), certarum rerum vel causarum testamento tulor dari non potest (1. 12 D. 26, 2);causa debendi, законное основание долга (1. 49 § 2 D. 15, 1). Иногда causa обоз. источник обязательств, obl. nascuntur ex variis causarum figuris (1. 1 pr. D. 44, 7). - г) в учении о кондикциях обозн. causa побудительную причину предоставления кому-нб. имущественную выгоду, в том смысле, что то, что было дано без основания, можно требовать назад (tit. D. 12, 7. D. 12, 4. D. 12, 5).
5) спор, процесс: causam agere (см. s. 9), audire (см. s. 5a);causam perorare (Gai. IV. 15).
causae suae adesse (1. 69 D. 3, 3);
causam suam prodere (1. 4 § 4 D. 3, 2);
de causis cognoscere (1. 10 D. 1, 18);
causae cognitio (см.); (1. 1 § 3 D. 3, 6);
c. existimationis (1. 103 D. 50, 16. 1. 104 D. 50, 17);
bona, mala c. (1. 63 § 2 D. 21, 2. 1. 30 D. 34, 3);
nova instrumenta causae suae reperire (1. 27 D. 44, 2);
eandem c. facit origo petitionis (1. 11 § 4 eod.);
causa cadere (см. s. 2);
causam perdere (1. 63 § 2. D. 21, 2);
causam dicere, защищаться (1. 25 § 1 D. 29, 5);
6) положение, отношение: ип pristinam c. reverti (l. 6 pr. D. 1, 8);causas dicere, orare, вести дела (1. 1. 2 § 43 D. 1, 2); отсюда causidicus, адвокат (1. 6 C. 2, 6), causidicina, должность адвоката (1. 188 C. Th. 12, 1).
pristinam c. restituere, praeteritam c. sarcire (1. 1 § 31. 1. 3 § 17. D. 43, 16), in eandem c. restituere (1, 9 § 1. eod.);
in eandem c. exhibere, sistere (1. 1 pr. § 1. D. 2, 9);
in causa redhibitionis s. in ea c. esse, ut redhiberi debeat (1. 10 § 21. 33 pr. D. 21, 1);
causa melior - deterior (1. 5 D. 2, 9. 1. 27 § 3 D. 2, 14. 1. 87 D. 50, 17), melior est c. possidentis (1. 126 § 2. 1. 128 pr. eod.);
emtoris c. eadem esse debet, quae fuit auctoris (1. 156 § 3 eod.);
c. servilis (1. 3 § 1 D. 4, 5), statuliberi (1. 2 pr. D. 40, 7), de alterius causa et facto non scire, de facti causa errare (1. 3 pr. D. 22, 6. 1. 10 D. 26, 5);
7) особ. юридическое отношение, c. proprietatis (1, 30 § 2 D. 41, 1);in c. caduci esse (см. caducus s. 2).
c. bonorum, обозначая собственность (1. 52 § 1 D. 45, 1);
extra c. bonorum defuncti computari (1. 68 D. 31); (1. 52. D. 41, 2);
o. hereditaria, наследственное отношение (1. 5 § 5 D. 36, 4), c. legati (1. 11 § 3. 1. 91 § 2 D. 30), obligationis, обязательное (1. 20 D. 24, 1);
debiti, долговое (1. 7 pr. D. 12, 4);
naturalium obligationum (1. 40 pr. D. 36, 1);
e. naturalis = obligatio nat. (1. 3 § 7 D. 2, 2);
in totam c. spondere, ручаться за все долги (1. 91 § 4 D. 45, 1); ип оmnem с. acceptus fidejussor (1. 56 § 2 D. 46, 1); ип оmnem с. conductionis se obligare (1. 54 pr. D. 19, 2);
in omnem c. emti fidem adstringere (1. 5 C. 4, 54);
omnis c. adversus rerum et fidejassorem dissoluta (1. 7 § 1 D. 2, 15);
in duriorem s. leviorem c. adhiberi, accipi, о поручителях, которые обязываются к долгу большому или меньшему, против обязательства главного должника (1. 8 § 7. 1. 34 D. 46, 1);
ex c. fidejussionis s. accessionis liberari (1. 5 D. 46, 1. 1. 95 § 3 D. 46, 3), (1. 4 § 1. D. 22, 1); in causam pignoris cadere (см. cadere s. 4);
pignoris c. perimitur (1. 1 § 2 D. 20, 1);
totius pignoris, pignorum c. (1. 6 pr. 1. 13 D. 20, 4);
pignoris causam habere, иметь право залога (1. 4 D. 42, 6);
indivisa pignoris causa (1. 55 D. 21, 2);
privilegia causae, связанные с юридическим отношением, против. priy. personae, личные преимущества (1. 196 D. 50, 17);
8) юридические свойства предмета, со всеми правами, обязанностями, доходами и убытками, tota causa fundi (1. 30 § 3 D. 32);causae magis, quam personae beneficium praestare (1. 29 D. 42 1), non causae, sed personae succurrere (1. 42, D. 26, 7).
fundus cum sua causa transit (1. 18 § 2 D. 13, 7); (1. 67 D. 18, 1. 1. 2 pr. 1. 36 D. 40, 7); если говорится о restitutio, exhibitio или praestatio omnis causae, то под causa разумеется совокупность всех доходов, которые потерял истец вследствие того, что не владел вещью (потерянная прибыль) (1. 31 pr. D. 12, 1. 1. 12 pr. D. 4, 2. 1. 20. D. 6, 1. 1. 9 § 7 D. 10, 4. 1. 1 § 24 D. 16, 3. 1. 8 § 6 D. 43, 26. 1. 35. 246 § 1 D. 50, 16);
causam s. omnem c. praestare (1. 17 § 1 D. 6, 1. 1. 2. 3 § 1. 1. 8 D. 22, 7);
9) сущность, значение, понятие: c. juris honorarii (1. 95 § 3 D. 46, juris et voluntatis (1. 77 § 12 D. 31), contractus (1. 8 pr. D. 17, 1). in causam fideicomm. et codicillorum vim prioris testam. convertere (1. 19 pr. D. 29, 1);rei causam exhibere (§ 3 J. 4, 17).
ad causam testamenti pertinere videtur id, quodcumque quasi ad testam. factum sit (1. 2 § 2 D. 29, 3. 1. 1 § 2. 6 D. 43, 5);
10) случай, de quibus causis scriptis legibus non utimur etc. (1. 32 pr. D. 1, 3);omissa causa testamenti ab intest. hereditatem possidere (tit. D. 29, 4).
in causa jus positum est (1. 52 § 2 D. 9; 2);
alia c. est si etc. (1. 29 D. 41, 2. 1. 12 § 3 D. 46, 3);
11) вид, способ, quatuor c. obligationum (1. 44 pr. 1). 44, 7 и, quatuor c. exsecutione obligationis (1. 85 pr. D. 45, 1);ex causa (смотря по обстоятельствам) succurrere (1. 11 pr. D. 44, 2).
12) определение (1. 1 § 6 D. 7, 9).c. faciendi (1. 218 D. 50, 16).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > causa
-
26 consequi
1) следовать за чем, проистекать: cum adoptio fit - inter quos jura agnationis consequuntur (I. 7 D. 1, 7);consequens, a) последующий, по времени: conseq. est, ut videamus (1. 1. § 6 D. 26, 10), tempus conseq. (1. 6. C. 7, 33);
consequentia factionis testamenti, дальнейшее производство при составлении завещания (1. 28 pr. C. 6, 23);
b) соответственный, последовательный: huic sententiae conseq. est (1. 3 § 13 D. 24, 1. 1. 57 D. 40, 4): his conseq. erit;
hoc est conseq. illi (1. 18 § 1 D. 35, 2. 1. 20 § 1 D. 37, 4);
consequentia, аналогия, аналогичный случай (1. 141 pr. D. 50, 17); особ. проистекающий из законных оснований, согласный с законом, Praetor conseq. esse credidit, ut sua quoque bona in medium conferant (1. 1 pr. D. 37, 6);
conseq. est - aequius enim est (1. 1 § 8 D. 37, 7. 1. 34 D. 50, 17);
conseq. est dicere, existimare etc. (1. 19 § 3 D. 19, 2. 1. 30 § 1. 1. 40 § 1 D. 39, 1. 1. 19 § 3 D. 39, 5);
consequenter (adv.) согласно: cum confirmatum sit testamentum, conseq. tutoris quoque datio valebit (1. 10 § 2 D. 26, 2);
conseq. prioribus dicere (1. 11 § 6 D. 35, 2);
his conseq. et illud probatur (1. 14 § 6 D. 11, 3);
2) догонять, fugientem (1. 10 § 16 D. 42, 8). 3) приобретать: cons. actione s. per actionem (1. 5 D. 4, 3. I. 7 pr. D. 9, 2. 1. 29 D. 19, 1), per hereditatis petitionem (1. 7 D. 5, 4. 1. 51 § l D. 10, 2), per exceptionem (1. 18 § 5 eod. 1. 25 D. 26, 7), officio s. arbitrio judicis (1. 11 D. 9, 4. 1. 29 § 2. 3 D. 21, 1);si proponas - conseq. disemus (1. 3 § 5 D. 37, 5).
cons. dominium (1. 67 D. 46, 3), possessionem (1. 18 § 6 D. 10, 2), hereditatem, libertatem (1. 18 pr. D. 28, 6), legatum (1. 23 D. 4, 3. 1. 12 pr. D. 5, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > consequi
-
27 falsus
фальшивый, неверный, falsa causa non nocet (см. causa s. 1. сю), (1. 44 pr. D. 47, 2);falsus procurator (§ 1 eod. 1. 3 § l D. 46, 8. tit. D. 27, 6. cf. 1. 221 D. 50, 16);
testam. falsum scribere, signare, recitare (1. 6 § 1 D. 47, 11. 1. 2. D. 48. 10);
testю falsum arguere, dicere, аccusare (1. 5 pr. § 9 D. 34, 9. 1. 14 D. 37, 1. 1. 19 pr. D. 38. 2. 1. 17 § 2. D. 44, 4. 1. 18 D. 48, 2. 1. 13 § 9. 1. 19 § 1 D. 49, 14);
falsas rationes deferre (1. 15 § 6 eod. 1. 1 pr. I. 9 § 3 D. 48, 10. tit. C. 7, 58);
falsae mensurae (l. 6 § 2 D. 47, 11);
falsus modus renunciatus (1. 3 § 1. 1. 5 § 1 D. 11, 6. 1. 19 pr. D. 48, 10. 1. 13 pr. eod.), falsis conseitutionibus uti (1. 33 eod.);
falsae confessiones (1. 13 pr. D. 11, 1);
si vindiciam falsam tulit (L. XII. tab. XII. 4);
falsum testimonium (1. c. VIII. 23);
falso (adv.) неверно, ошибочно, falso vere putare (1. 47 § 7 D. 47, 2. 1. 3. 12. 15 § 1 1. 19. § 1. 1. 26 § 2. 1. 65 § 2 D. 12, 6); ложно, falso respondere (1. 9. § 4 D. 11, 11), testimonia dicere (1. 16 D. 22,3). Falsum (subst.) подлог: lex Cornelia de falsis (см. Corn. s. c.);
falsi accusatio, crimen (1. 3 D. 22, 4. 1. 1 § 10. 1. 4 D. 48,16. 1. 23 D. 48,10. 1. 1 § 4. 1. 16 § 2 eod. 1. 1 § 13 eod., 1. 4 eod. 1. 4 D. 34, 9).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > falsus
-
28 ius
1) право, a) в объективном смысле б) обнимает собой правила и нормы, определяющие порядок совместной жизни людей - это, так сказать, norma agendi, Rechtsordnung, Gesetz, Ge und Verbot): iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere (1. 10 § 1 D. 1, 1. 1. 40 D. 1, 3. 1. 2 D. 1, 4. 1. 32 pr. D. 1, 3. 1. 6 § 1 D. 1, 1. cf. § 3. 9 J. 1, 2);ius naturale, gentium, civile;
ius legitimum, solenne - honorarium, praetorium;
ius publicum - privatum;
iuris auctoritas (см. s. 3.), ratio (см.), forma (см. 1. e.);
observatio et lex iuris (1. 14 pr. D. 29, 7);
iuris ignorantia, error (см.), dubitatio (1. 85 § 2 D. 50, 17. 1. 2 § 43. D. 1, 2. 1. 2 § 11 eod. 1. 9 D. 1, 3);
quid iuris sit? (1. 11 D. 18, 6. 1. 7 § 2 D. 20, 5. 1. 18 pr. D. 24, 1. 1. 30 D. 26, 2);
id iuris est (1. 5 D. 13, 7);
hoc s. eo iure utimur (1. 4 D. 2, 15. 1. 7 D. 28, 2. 1. 4 pr. D. 28, 6. 1. 152 pr. D. 50, 17);
iure (non) valere (1. 54 D. 12, 6. 1. 31 pr. D. 39, 5. 1. 8 § 2 D. 29, 7. 1. 31 D. 28, 2. 1. 1 D. 5, 3. 1. 2 § 1 D. 29, 3. 1. 12 § 1 D. 37, 4. 1. 1 D. 28, 3. 1. 5 pr. 1. 24 D. 34, 9. 1. 6 pr. D. 48, 10. 1. 25 pr. 1. 38 D. 1, 7. 1. 3 § 1 D. 26, 2. 1. 39 § 2 D. 26, 7);
iure quaesiti liberi прот. vulgo quaes. (1. 18 D. 38, 2); (l. 34 § 1 D. 23, 2. 1. 100 D. 50, 17. 1. 127 § 5 D. 45, 1);
iure vindicare (1. 56 D. 26, 7. 1. 34 § 1 D. 4, 4. 1. 30 D. 42, 5);
iure solutione liberari (1. 88 D. 46, 3. 1. 60 D. 46, 1);
ipso iure (см. ipse s. c. 1. 19 D. 49, 1. 1. 1 pr. D. 47, 10. cf. 1. 3 D. 1, 1. 1. 5 § 1 D. 9, 2. 1. 1 pr. 1. 20 § 11 D. 39, 1);
iure licito - per iniuriam (1. 3 § 1 D. 4, 2); в) правило, положение, источник права, lege vel quo alio iuri agere etc. (1. 3 D. 1, 14. 1. 131 § 1 D. 5, 16. 1. 5 pr. D. 22, 3. 1. 45 pr. D. 23, 2. 1. 82 D. 50, 17. 1. 52 § 3 D. 2, 14);
ius S Cti inducere (1. 3 § 2 D. 38, 4);
iura condere, reddere, interpretari (§ 8 J. 1, 2. 1. 2. 10. 13. D. 1, 2. 1. 2 § 8 eod.);
scripta iura (1. 35 D. 1, 3. 1. 1 D. 12, 1. 1. 2 D. 29, 1);
vetustatis iura (1. 4 § 2 C. 6, 38); г) право в силу судебного решения, ius facit pronunciatio (1. 50 § 1 D. 30);
ius fieri ex sententia iudicis (1. 17 § 1 D. 5, 2);
si perlusorio iudicio actum sit - an ius faciat iudex? (1. 14 pr. D. 49, 1); д) особ. обоз. ius правило гражд. права против. преторскому праву (Gai. II. 32); отсюда ipso iure, уже по гражд. праву (см. ipse s. 3); (1. 60 D. 41, 1. 1. 1 pr. D. 7, 4. 1. 1 § 1 D. 2, 12). С другой стороны, под ius понимают также преторское право (ius honorarium, praetorium) и ius dicere, statuere, reddere относятся к постановлениям и решениям сановников, которые имели судебную власть (1. 1 D. 2, 1. 1. 10 eod. 1. 14 eod. 1. 18 eod. 1. 20 eod. 1. 1 § 1 D. 2, 3. 1. 2 § 13 D. 1, 2. 1. 26 D. 39, 3. 1. 7 § 2 D. 1, 16. 1. 26 § 4 D. 4, 6. 1, 25 C. 2, 13. 1. 2 § 1 D. 16, 1. 1. 16 D. 1, 18);
ius dicere de capite civis rom. (1. 2 § 23 D. 1, 2);
dies, quibus ius Praetor reddit (1. 1 D. 44, 3. 1. 11 D. 1, 1. 1. 1 § 1 D. 2, 2);
iniquum ius adversus aliq. impetrare (1. 3 pr. eod.); е) наука права: ius est ars boni et aequi (1. 1 pr. D. 1, 1. 1. 1 cit. 1. 1 D. 1, 22. 1. 9 § 4 D. 48, 19. 1. 4 D. 50, 13);
b) в субъективном смысле - есть свободная воля человека, способность свободного действия (facultas agendi, Befugniss, Berechtigung): nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet (1. 54. cf. 1. 160 § 2 D. 50, 17);
nullus videtur dolo (s. vim) facere, qui suo iure utitur (1. 55. 155 § 1 eod. 1. 175 § 1 eod.);
ius suum conservare (1. 41 D. 1; 3);
nihil iuris habere (1. 49 D. 5, 3. 1. 15 D. 40, 4. 1. 15 § 33 D. 39, 2. 1. 181 D. 50, 16. 1. 21 § 1 D. 20, 4. 1. 78 § 4 D. 31. 1. 30 pr. D. 39, 2. 1. 13 § 1. 1. 19 pr. eod. 1. 25 D. 8, 6. cf. 1. 1 § 19 D. 43, 20);
ius in rem habere (1. 20 D. 32. 1. 1 pr. B. 13, 3);
iuris velut possessor (1. 18 § 1 D. 5, 3);
iura praediorum = servitutes (1. 1 § 1 D. 1, 8. 1. 2. 6 D. 8, 2. 1. 3 D. 8, 6. 1. 11 § 3 D. 20, 1. 1. 86 D. 50, 16. 1, 23 eod.);
viam aut aliquod ius fundi emere (1. 20 D. 8, 1);
ius crediti, debiti (1. 12 § 2. 1. 13 D. 4, 2. 1. 21 § 1 D. 29, 5);
us hereditarium (см.);
ius testandi, testamenti faciendi (1. 6 pr. D. 28, 1. 1. 13 § 2 D. 36, 1);
ius donandi, vendendi, concedendi (1. 163 D. 50, 17. 1. 32 D. 23, 2. 1. 4 D. 40, 10. 1. 14 D. 1, 7);
sui iuris persecutio (1. 46 D. 2, 14);
iuris experiundi causa vocare (1. 1 D. 2, 14); обоз. тк. совокупность всех имущественных прав известного лица: succedere, successio in ius demortui, in omne s. universum ius (1. 13 § 1 D. 21, 3. 1. 37 D. 29, 2. 1. 3 pr. D. 37, 1. 1. 11 D. 44, 3. 1. 24 D. 50, 16. 1. 128 § 1 D. 50, 17. 1. 9 § 12 D. 28, 5. § 11 J. 2, 20);
c) = potestas, quaedam personae sui iuris sunt;
quaedam alieno iuri subiectae (pr. J. 1, 8. 1. 1 pr. D. 1, 6. 1. 3 § 3 D. 24, 1. 1. 5 § 6 D. 26, 8. 1. 7 pr. D. 4, 5. 1. 14 § 3 D. 36, 2. 1. 50 pr. § 4 D. 32. 1. 38 pr. D. 38, 2);
proprii i. constitutus (1. 15 C. 5, 3);
d) = status напр. emancipari a patre adoptivo, atque ita pristinum ius recuperare (1. 33 cf. 1. 18 D. 1, 7);
2) = iudicium, суд (как место) (1. 11 D. 1, 1. 1. 4 § 1 D. 11, 1); напр. in ius vocare (tit. D. 2, 4 7);e) = conditio s. 1, causa s. 5.напр. ius actoris deterius facere, прот. in eadem causa sistere (1. 1 § 1 D. 2, 9. 1. 126 D. 50, 16. 1. 15 D. 13, 7. 1. 29 § 2 D. 20, 1. 1. 8 D. 33, 10. 1. 12 § 42 D. 33, 7): f) отношение (1. 12 D. 1, 1. 1. 23 D. 1, 7).
produci (1. 5 § 2 D. 2, 7. 1. 23 § 4 D. 28, 5);
ad quem de ea re ius s. in iure aditum erit (1. 6 D. 2, 12. 1. 2 § 1 D. 16, 1);
in iure sisti (1. 4 pr. D. 2, 4. 1. 1 § 2. 8 D. 3, 1. tit. D. 11, 1);
respondere (1. 26 § 3. 1. 27 § 1 D. 9, 4);
confiteri (1. 1 § 7 D. 38, 5. 1. 29 § 1 D. 39, 5. 1. 56 D. 42, 1);
pecuniam offerre (1. 56 § 1 D. 17, 1);
3) = iudicium, судебное рассмотрение дела, dies, in quibus debent iura differri (1. 7 C. 3, 12)in iure cedere, cessio (см. cedere s. 3. 1. 9 D. 42, 3).
-
29 absolute
absolūtē [ absolutus ]3) категорически, решительно ( respondere Dig); напрямик, без обиняков (dicere Amm, Aus) -
30 absum
ab-sum, āfuī (abfuī), (āfutūrūs), abesse1) не быть, не находиться (где-л.), отсутствовать (ab или ex urbe C; ab domo Pl, L; domo et foro C)poena metusque aberant O — (в золотом веке) не существовало ни наказаний, ни страха (перед ними)aliquem absentem rodere H — бранить кого-л. за глазаplurimum a. Nep — часто отлучатьсяabsit invidia verbo погов. L — не сочтите за обиду, не взыщите на слове или (никому) не в обиду будь сказано2) не участвовать, держаться в стороне, не заниматься (bello Cs; publicis consiliis L; a periculis Sl)abest luctamen remo V — грести нетрудноnon facile est a. ab injuria temporis C — нелегко уберечься от бурного воздействия непогоды3) недоставать, не хватать (hoc unum illi afuit C; abest quod avemus Lcr)a. alicui (ab aliquo) C — не помогать кому-л.longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum (esse) Cs — (Ариовист заявил, что в таком случае) звание братьев римского народа им нисколько не поможетmultum abest Pythagorae statuam esse Ap — совсем непохоже, чтобы это была статуя Пифагора4)а) тж. перен. отстоять, быть далеко, находиться на (большом) расстоянии ( a naturā ferarum C)a. ab urbe mille passus C — находиться в тысяче шагов от городаa. a cuitu atque humanitate provinciae Cs — быть удалённым от культурной жизни и образованности (Галльской) провинцииid enimvero hinc nunc abest Ter — это дело дальнее (т. е. теперь об этом нечего и думать)a. a culpa C — не быть виновнымa. a reprehensione alicujus rei C — не заслуживать упрёка в чём-л.a. a consilio fugiendi C — быть далёким от мысли о бегствеб) безл.istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quia eos oderim C — я настолько далёк от того, чтобы их восхвалять, что (напротив) не в состоянии их не ненавидетьpaulum (haud multum) afuit, quin hostes vincerentur Cs — неприятели едва не были побеждены5) не быть свойственным, не подходить, быть чуждымquod certe abest a tua virtute Brutus ap. C — что, конечно, несовместимо с твоей доблестьюnihil a me abest longius crudelitate C — нет свойства более мне чуждого, чем жестокость -
31 absurde
absurdē [ absurdus ]2) нескладно, неумело, нелепо, глупо (respondere, dicere C) -
32 accommodate
accommodātē [ accommodatus ]сообразно, соответственно (dicere ad veritatem a. C) -
33 accusatorie
accūsātoriē [ accusatorius ]обвиняюще, как обвинитель (loqui, dicere C) -
34 acerbe
-
35 acervatim
acervātim [ acervus ]1) кучами, грудами (accumulare, sc. mortuos Lcr; ponere stercus Vr)2) толпами, массами ( se de vallo praecipitare bAl)3) суммарно, сжато, вкратце ( dicere C) -
36 acriter
ācriter [ acer ]1)а) остро, живоa. intellegere C — обладать живым умомб) резко, сильно ( minari C); сурово, жестоко ( caedere virgis aliquem C)2) горячо, пламенно, с ожесточением ( pugnam inire L)3) пристально ( intueri C); зорко ( contemplari C)4) ярко ( viridis PM)5) громко ( pronuntiare PJ)6) ясно, отчетливо (videre aliquid C)7) страстно ( exspectare C); бурно ( adversus aliquem dicere Cato); решительно, энергично ( dilectum habere L)a. cavere aliquid H — тщательно остерегаться чего-л.8) чрезвычайно, весьма ( metuere aliquem Lact) -
37 aequitas
aequitās, ātis f. [ aequus ]1) равномерность, равнинный характер или удобство ( loci bH); соразмерность, пропорция, тж. симметрия ( membrorum Su)aequitate constituendā summos cum infimis pari jure retinere C — установлением (всеобщего) равенства ввести одинаковые законы как для высших, так и для низших слоев населения3) беспристрастие, справедливость (legum, magistratuum C)4) благожелательность, гуманность5) спокойствие, невозмутимость, хладнокровие ( animi in ipsa morte C); спокойный тон ( orationis C); выдержка (moderatio et ae. C) -
38 affabiliter
affābiliter [ affabilis ]обходительно, общительно, приветливо (dicere Spart; alloqui AG) -
39 affatim
af-fatim adv. (иногда раздельно)достаточно, вдоволь (dicere de aliquā re PM; pecuniae a. est L)a. edere Pl — поесть вволю -
40 affero
af-fero, attulī, allātum, afferre1) приносить, доставлять (pacem ad aliquem Pl; alicui auxilium Lcn; litteras ad aliquem a. C; ager segetes affert Col; bruma nives affert Lcr)consilium a. L, QC — подать советdentes in aliquem a. Vr — вонзить зубы в кого-л.vim alicui a. C etc. — применить насилие к кому-л. (силой заставить кого-л.)manus a. alicui C — броситься (напасть) на кого-л.manus sibi a. C — наложить на себя рукиmanus alicui rei a. C — разграбить (украсть) что-л., но тж. Sen испортить (исказить, извратить или обесценить) что-л.pro se manūs a. C — защищать самого себяa. mortem Pl, C — причинить смертьa. delectationem C — доставить удовольствиеa. spem C — внушить (подать) надеждуmultum (тж. multam utilitatem) a. C — быть весьма полезнымnihil a. ad aliquid C — быть бесполезным для чего-л.ad bene vivendum a. C — способствовать (содействовать) хорошей жизниaliquid ad rem publicam a. C — оказать кое-какие услуги государствуdetrimentum a. Cs — нанести ущербalicui laetitiam a. C — доставлять кому-л. радостьin re militari nova a. Nep — ввести новшества (внести новое) в военное делоalicui magnam cladem a. C — послужить причиной чьего-л. большого пораженияconsolationem a. C — давать утешение2) добавлять, вносить (addere atque a. multa C)in rebus aliquid certius allaturi L — (историки), надеющиеся внести в историю несколько большую достоверность3) уведомлять, сообщать (aliquid novi C; rumores crebri ad eum afferebantur Cs)4) возвр.se a. и pass. afferri — приходить, отправляться, появляться ( ad aliquem locum L)haud auspicato huc me attuli Ter — не в добрый час пришёл я сюда5) приводить ( exemplum PM); представлять ( argumentum QC); ссылаться, возражатьad ea, quae dixi, affer, si quid habes C — возрази, если можешь, на то, что я сказалquid enim poterit dicere? an aetatem afferet? C — что же он мог бы сказать? сослаться на свой возраст?cur credam, afferre possum C — могу обосновать, почему я так думаю
См. также в других словарях:
dicere — index appoint, assert, call (title), nominate, pronounce (speak), recite, remark … Law dictionary
dicere — v. dire … Enciclopedia Italiana
dicère — (di sê r ) adj. Terme de zoologie. Qui porte deux cornes, deux tentacules ou deux antennes. ÉTYMOLOGIE Di.... préfixe, et terme grec signifiant corne … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
dícere — m ( es/ as) digger, ditcher … Old to modern English dictionary
dicere — dì·ce·re v.tr. e intr., s.m. LE var. → dire … Dizionario italiano
Dicere perfacile est, opus exercere molestum. — См. Скоро сказка сказывается, да не скоро дело делается … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
dicere et non dare legem — To expound, but not to make the law. The Curtis, The Camden & The Welcome, 37 F 705 … Ballentine's law dictionary
ridendo dicere severum — лат. (ридэндо дицере сэвэрум) шутя, говорить о серьезных вещах Толковый словарь иностранных слов Л. П. Крысина. М: Русский язык, 1998 … Словарь иностранных слов русского языка
Ridendo dicĕre verum — (lat.), im Lachen, d.h. scherzend, ohne Bitterkeit Jemand die Wahrheit sagen … Pierer's Universal-Lexikon
Scapham scapham dicĕre — (lat.), einen Kahn einen Kahn nennen, d.i. das Kind beim rechten Namen nennen, frei heraussprechen … Pierer's Universal-Lexikon
Ridéndo dicěre verum — (lat.), lachend (d. h. scherzend, ohne Bitterkeit) die Wahrheit sagen (nach Horaz, »Satiren«, I, 1, 24) … Meyers Großes Konversations-Lexikon