Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

claustra+v

  • 101 immitis

    immītis ( inm-), e, adj. [in-mitis], not soft or mellow, harsh, rough, sour (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic. or Cæs.).
    I.
    Lit., of fruit:

    uva,

    Hor. C. 2, 5, 10:

    fructus (opp. dulcis),

    Plin. 13, 4, 6, § 26. —More freq.,
    II.
    Transf., in gen., rough, rude, harsh, hard, severe, stern, fierce, savage, inexorable (syn.:

    barbarus, trux, torvus, immanis, ferox, crudelis, saevus): naturā et moribus immitis ferusque,

    Liv. 23, 5, 12; cf.

    asper et immitis,

    Suet. Tib. 59:

    arrogans, profusus, immitis,

    id. Ner. 4:

    tyrannus (i. e. Pluto),

    Verg. G. 4, 492:

    Parcae,

    Prop. 4 (5), 11, 13:

    Glycera,

    Hor. C. 1, 33, 2:

    immitibus et desertis locis,

    Plin. 17, 16, 26, § 120:

    insulam Gyarum immitem et sine cultu hominum esse,

    Tac. A. 1, 69:

    immite et turbidum caelum,

    Plin. Ep. 8, 17, 1:

    venti,

    Tib. 1, 1, 45:

    oculi,

    Ov. M. 6, 621:

    nidi (i. e. hirundinum apibus infestarum),

    Verg. G. 4, 17:

    ara (on which human beings are offered),

    Ov. P. 3, 2, 71:

    claustra,

    id. Am. 1, 6, 17:

    vulnera,

    id. de Nuce 69:

    fata,

    id. M. 13, 260:

    mandata,

    Tac. A. 15, 27:

    rescriptum,

    id. ib. 6, 9:

    mors,

    Tib. 1, 3, 55:

    caedes pariter fugientium ac resistentium,

    Liv. 4, 59, 6.—As subst.: immītĭa, ium, n., barbarous acts:

    ausae immitia nuptae (i. e. abortus),

    Ov. F. 1, 625.— Comp.:

    vetus operis ac laboris, et eo immitior, quia toleraverat,

    Tac. A. 1, 20; Plaut. Bacch. 3, 4, 1:

    calcato immitior hydro,

    Ov. M. 13, 804.— Sup.:

    serpentes immitissimum animalium genus,

    Plin. 10, 74, 96, § 207.— Adv.: im-mīte, rudely, harshly:

    stridorque immite rudentum Sibilat,

    Sil. 17, 257.

    Lewis & Short latin dictionary > immitis

  • 102 indignor

    in-dignor, ātus, 1 (archaic inf. indignarier for indignari, Lucr. 3, 870), v. dep. a. [in-dignus], to consider as unworthy or improper, to be angry or displeased at, to be indignant (syn. stomachor).
    I.
    In gen. (class.).
    (α).
    With acc.:

    se ipsum, Lucr. l. l.: ea, quae indignentur adversarii, tibi quoque indigna videri,

    Cic. Inv. 1, 17, 24; Sen. Tranq. 10:

    suam vicem,

    Liv. 2, 31 fin.:

    imperia,

    Quint. 1, 3, 6:

    casum insontis amici,

    Verg. A. 2, 93 al. —
    (β).
    With quod:

    indignantes milites, quod conspectum suum hostes ferre possent,

    Caes. B. G. 7, 19, 4; Verg. A. 5, 651.—
    (γ).
    With si: nos homunculi indignamur, si quis nostrum interiit, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 4; so Curt. 6, 5, 5.—
    (δ).
    With inf. or acc. and inf.:

    cedere peritis indignantur,

    Quint. 1, 1, 8:

    vinci,

    Ov. M. 10, 604:

    regem ad causam dicendam evocari,

    Caes. B. C. 3, 108; so Sall. J. 31, 9; Quint. 10, 1, 101:

    veteri parere clienti,

    Juv. 5, 64 al. —
    (ε).
    With dat. (only post-class.):

    quique contaminationi non indignatur,

    Dig. 48, 5, 2.—
    (ζ).
    Absol.:

    utrum ridere audientes an indignari debuerint,

    Quint. 6, 3, 83; so id. 11, 3, 58; 61; 123 al.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    (venti) indignantes Circum claustra fremunt,

    Verg. A. 1, 55:

    pontem indignatus Araxes,

    disdaining to bear, id. ib. 8, 728:

    indignatum magnis stridoribus aequor,

    id. G. 2, 162.—
    * II.
    In partic., of wounds, to injure, damage:

    ne tumentia indignentur,

    Cael. Aur. Acut. 3, 3, 13.— Hence,
    A.
    indignandus, a, um, P. a., that at which one should be indignant, deserving of indignation:

    (vestis) lecto non indignanda saligno,

    Ov. M. 8, 660; Val. Fl. 1, 547.—
    B.
    indignans, antis, P. a., that cannot endure or suffer any thing, impatient, indignant (a favorite word of Ovid):

    genus indignantissimum servitutis,

    Col. 8, 17, 7:

    verbaque quaerenti satis indignantia linguae Defuerunt,

    Ov. M. 6, 584:

    pectus,

    id. F. 4, 896; cf.

    corda,

    Stat. Th. 3, 599:

    bella gerunt venti, fretaque indignantia miscent,

    Ov. M. 11, 491.— Adv.: indignanter, indignantly, with indignation (post-class.):

    mussitare,

    Arn. 3, 103:

    ferre,

    Amm. 15, 1, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > indignor

  • 103 inexorabilis

    I. A.
    Of persons, constr. with in, adversus, contra, or dat.
    (α).
    With in and acc.:

    qui inexorabilis in ceteros esse visus sum,

    Cic. Sull. 31, 87.—
    (β).
    With adversus:

    adversus te et rem tuam,

    Liv. 34, 4, 18.—
    (γ).
    With contra:

    contra improbos nocentesque,

    Gell. 14, 4, 3.—
    (δ).
    With dat.:

    delictis,

    Tac. A. 11, 18.—
    (ε).
    Absol.: ni me inexorabilem faxis, Pac. ap. Non. 184, 4:

    judices,

    Cic. Tusc. 1, 5, 10:

    Achilles,

    Hor. A. P. 121.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    res,

    Liv. 2, 3:

    disciplina,

    inexorably severe, rigorous, Tac. H. 1, 51:

    odium,

    Ov. M. 5, 244:

    fatum,

    Verg. G. 2, 491:

    claustra,

    Val. Max. 4, 8, 2.—
    * II.
    That cannot be obtained by entreaty:

    neque inexorabile certe, Quod petimus,

    Val. Fl. 5, 321.

    Lewis & Short latin dictionary > inexorabilis

  • 104 inmitis

    immītis ( inm-), e, adj. [in-mitis], not soft or mellow, harsh, rough, sour (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic. or Cæs.).
    I.
    Lit., of fruit:

    uva,

    Hor. C. 2, 5, 10:

    fructus (opp. dulcis),

    Plin. 13, 4, 6, § 26. —More freq.,
    II.
    Transf., in gen., rough, rude, harsh, hard, severe, stern, fierce, savage, inexorable (syn.:

    barbarus, trux, torvus, immanis, ferox, crudelis, saevus): naturā et moribus immitis ferusque,

    Liv. 23, 5, 12; cf.

    asper et immitis,

    Suet. Tib. 59:

    arrogans, profusus, immitis,

    id. Ner. 4:

    tyrannus (i. e. Pluto),

    Verg. G. 4, 492:

    Parcae,

    Prop. 4 (5), 11, 13:

    Glycera,

    Hor. C. 1, 33, 2:

    immitibus et desertis locis,

    Plin. 17, 16, 26, § 120:

    insulam Gyarum immitem et sine cultu hominum esse,

    Tac. A. 1, 69:

    immite et turbidum caelum,

    Plin. Ep. 8, 17, 1:

    venti,

    Tib. 1, 1, 45:

    oculi,

    Ov. M. 6, 621:

    nidi (i. e. hirundinum apibus infestarum),

    Verg. G. 4, 17:

    ara (on which human beings are offered),

    Ov. P. 3, 2, 71:

    claustra,

    id. Am. 1, 6, 17:

    vulnera,

    id. de Nuce 69:

    fata,

    id. M. 13, 260:

    mandata,

    Tac. A. 15, 27:

    rescriptum,

    id. ib. 6, 9:

    mors,

    Tib. 1, 3, 55:

    caedes pariter fugientium ac resistentium,

    Liv. 4, 59, 6.—As subst.: immītĭa, ium, n., barbarous acts:

    ausae immitia nuptae (i. e. abortus),

    Ov. F. 1, 625.— Comp.:

    vetus operis ac laboris, et eo immitior, quia toleraverat,

    Tac. A. 1, 20; Plaut. Bacch. 3, 4, 1:

    calcato immitior hydro,

    Ov. M. 13, 804.— Sup.:

    serpentes immitissimum animalium genus,

    Plin. 10, 74, 96, § 207.— Adv.: im-mīte, rudely, harshly:

    stridorque immite rudentum Sibilat,

    Sil. 17, 257.

    Lewis & Short latin dictionary > inmitis

  • 105 labo

    lăbo, āvi, ātum, 1, v. n. [from the same root as 1. labor], to totter, be ready to fall, begin to sink, to give way, be loosened (syn.: vacillo, titubo, nato).
    I.
    Lit.: labat, labuntur saxa, caementae cadunt, Enn. ap. Non. 196, 3 (Trag. v. 142 Vahl.):

    signum labat,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, 95:

    si ex ictu... labant dentes,

    Cels. 7, 12, 1:

    labat ariete crebro Janua,

    Verg. A. 2, 492:

    labant curvae naves,

    roll, Ov. M. 2, 163:

    pressaeque labant sub gurgite turres,

    id. ib. 1, 290:

    (turris) qua summa labantis Juncturas tabulata dabant,

    Verg. A. 2, 463:

    littera labat,

    written with a trembling hand, Ov. H. 10, 140:

    labare sermone,

    to stutter, speak indistinctly, Plin. 14, 22, 28, § 146:

    si labat oculus et hac atque illac movetur,

    is unsteady, Cels. 7, 7, 14:

    tarda trementi genua labant,

    sink, Verg. A. 5, 432; so,

    pedes,

    Ov. F. 6, 676:

    vincla labant,

    are loosed, id. A. A. 2, 85.— Poet., of dying persons:

    inde labant populi,

    fall, sink, Luc. 6, 93; cf.:

    omnia tum vero vitaï claustra lababant,

    Lucr. 6, 1153.—With Gr. acc.:

    egressi labant vestigia prima,

    Verg. A. 10, 283 Forbig. (Rib. egressisque).—
    II.
    Trop.
    A.
    To waver, to be unstable, undecided, to hesitate (in opinion, resolution, etc.):

    si res labat, Itidem amici collabascunt,

    Plaut. Stich. 4, 1, 16; cf.:

    scito, labare meum consilium illud, quod satis jam fixum videbatur,

    Cic. Att. 8, 14, 2:

    labamus mutamusque sententiam,

    id. Tusc. 1, 32, 78:

    cum ei labare M. Antonius videretur,

    id. Phil. 6, 4, 10:

    animumque labantem inpulit,

    Verg. A. 4, 22:

    labantia corda,

    id. ib. 12, 223:

    socii labant,

    waver in fidelity, Liv. 22, 61; cf.:

    fides sociorum,

    id. 32, 30, 9:

    animus regis,

    id. 40, 54; 2, 39:

    quīs lababat fides,

    whose fidelity was wavering, Sil. 2, 392:

    mens,

    Ov. M. 6, 629:

    tu mente labantem dirige me,

    Luc. 2, 244:

    ex nimia matrem pietate labare sensit,

    Ov. M. 6, 629:

    memoria labat,

    becomes weak, Liv. 5, 18; cf.:

    mens in illis (phreneticis) labat, in hoc (cordiaco) constat,

    Cels. 3, 19:

    nec dubium habebatur labare hostes,

    Tac. A. 2, 26:

    labante jam Agrippina,

    id. H. 14, 22:

    labantem ordinem contirmare,

    Suet. Caes. 14:

    acies labantes restituere,

    Tac. G. 8 init.:

    sustinere labantem aciem,

    id. H. 3, 23; 5, 18.—
    B.
    To sink, fall to pieces, go to ruin:

    quid non sic aliud ex alio nectitur, ut non, si unam litteram moveris, labent omnia?

    Cic. Fin. 3, 22, 74:

    omnes rei publicae partes aegras et labantes sanare et confirmare,

    id. Mil. 25, 68; cf.:

    sustinuisse labantem fortunam populi Romani,

    Liv. 26, 41:

    sicuti populo Romano sua fortuna labet,

    id. 42, 50:

    labante egregia quondam disciplina,

    id. 36, 6:

    cum res Trojana labaret,

    Ov. M. 15, 437:

    labantibus Vitellii rebus,

    Tac. H. 2, 86:

    si quid in moribus labaret,

    id. A. 2, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > labo

  • 106 Lucrina

    Lū̆crīnus, i, m., with or without lacus, the Lucrine Lake, on the coast of Campania, in the neighborhood of Baiæ (now Lago Lucrino), Mel. 2, 4, 9; Cic. Att. 4, 16, 1; Hor. C. 2, 15, 3. Cæsar, or, acc. to Suetonius, Augustus, connected it with Lake Avernus, and threw up dikes to ward off the waves of the sea:

    Lucrinoque addita claustra,

    Verg. G. 2, 161; cf. Suet. Aug. 16; Tac. A. 14, 5. The surrounding scenery was celebrated for its beauty: dum nos [p. 1081] blanda tenent lascivi stagna Lucrini, Mart. 4, 57, 1:

    hic mihi Baiani colles mollisque Lucrinus,

    id. 6, 43, 5.—Hence,
    II. A.
    Lū̆crīnus, a, um, adj., of or belonging to Lake Lucrinus, Lucrine:

    aqua,

    the Lucrine Lake, Prop. 1, 11, 10: ostrea Lucrina, the Lucrine oysters, celebrated for their delicious flavor, Plin. 9, 54, 79, § 168; cf.:

    Lucrinum ad saxum... ostrea,

    Juv. 4, 141;

    called also Lucrina conchylia,

    Hor. Epod. 2, 49; and absol.: Lū̆crīna, ōrum, n., Mart. 6, 11, 5; 12, 48, 4.—Near the lake was a temple of Venus;

    hence: Lucrina Venus,

    Stat. S. 3, 1, 150.—
    B.
    Lū̆crīnensis, e, adj., Lucrine:

    res Puteolanae et Lucrinenses,

    i. e. oysters, Cic. Att. 4, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Lucrina

  • 107 Lucrinensis

    Lū̆crīnus, i, m., with or without lacus, the Lucrine Lake, on the coast of Campania, in the neighborhood of Baiæ (now Lago Lucrino), Mel. 2, 4, 9; Cic. Att. 4, 16, 1; Hor. C. 2, 15, 3. Cæsar, or, acc. to Suetonius, Augustus, connected it with Lake Avernus, and threw up dikes to ward off the waves of the sea:

    Lucrinoque addita claustra,

    Verg. G. 2, 161; cf. Suet. Aug. 16; Tac. A. 14, 5. The surrounding scenery was celebrated for its beauty: dum nos [p. 1081] blanda tenent lascivi stagna Lucrini, Mart. 4, 57, 1:

    hic mihi Baiani colles mollisque Lucrinus,

    id. 6, 43, 5.—Hence,
    II. A.
    Lū̆crīnus, a, um, adj., of or belonging to Lake Lucrinus, Lucrine:

    aqua,

    the Lucrine Lake, Prop. 1, 11, 10: ostrea Lucrina, the Lucrine oysters, celebrated for their delicious flavor, Plin. 9, 54, 79, § 168; cf.:

    Lucrinum ad saxum... ostrea,

    Juv. 4, 141;

    called also Lucrina conchylia,

    Hor. Epod. 2, 49; and absol.: Lū̆crīna, ōrum, n., Mart. 6, 11, 5; 12, 48, 4.—Near the lake was a temple of Venus;

    hence: Lucrina Venus,

    Stat. S. 3, 1, 150.—
    B.
    Lū̆crīnensis, e, adj., Lucrine:

    res Puteolanae et Lucrinenses,

    i. e. oysters, Cic. Att. 4, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Lucrinensis

  • 108 Lucrinus

    Lū̆crīnus, i, m., with or without lacus, the Lucrine Lake, on the coast of Campania, in the neighborhood of Baiæ (now Lago Lucrino), Mel. 2, 4, 9; Cic. Att. 4, 16, 1; Hor. C. 2, 15, 3. Cæsar, or, acc. to Suetonius, Augustus, connected it with Lake Avernus, and threw up dikes to ward off the waves of the sea:

    Lucrinoque addita claustra,

    Verg. G. 2, 161; cf. Suet. Aug. 16; Tac. A. 14, 5. The surrounding scenery was celebrated for its beauty: dum nos [p. 1081] blanda tenent lascivi stagna Lucrini, Mart. 4, 57, 1:

    hic mihi Baiani colles mollisque Lucrinus,

    id. 6, 43, 5.—Hence,
    II. A.
    Lū̆crīnus, a, um, adj., of or belonging to Lake Lucrinus, Lucrine:

    aqua,

    the Lucrine Lake, Prop. 1, 11, 10: ostrea Lucrina, the Lucrine oysters, celebrated for their delicious flavor, Plin. 9, 54, 79, § 168; cf.:

    Lucrinum ad saxum... ostrea,

    Juv. 4, 141;

    called also Lucrina conchylia,

    Hor. Epod. 2, 49; and absol.: Lū̆crīna, ōrum, n., Mart. 6, 11, 5; 12, 48, 4.—Near the lake was a temple of Venus;

    hence: Lucrina Venus,

    Stat. S. 3, 1, 150.—
    B.
    Lū̆crīnensis, e, adj., Lucrine:

    res Puteolanae et Lucrinenses,

    i. e. oysters, Cic. Att. 4, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Lucrinus

  • 109 molimentum

    mōlīmentum, i, n. [molior], a great exertion, effort, endeavor, attempt, undertaking (good prose, but not in Cic.): magno cum molimento procedunt, Sisenn. ap. Non. 142, 5: neque se exercitum sine magno commeatu atque molimento in unum locum contrahere posse, * Caes. B. G. 1, 34, 3:

    motam certe sede suā parvi molimenti adminiculis,

    by machines of little power, Liv. 5, 22:

    eo minoris molimenti ea claustra esse,

    would cost the less labor, id. 37, 14:

    rex magni molimenti est,

    that has a great spirit of enterprise, Sen. Cons. ad Marc. 11, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > molimentum

  • 110 mundus

    1.
    mundus, a, um, adj. [Sanscr. mund, purificari], clean, cleanly, nice, neat, elegant.
    I.
    Lit. (class.;

    syn.: lautus, nitidus, purus): supellex,

    Hor. Ep. 1, 5, 7:

    caena,

    id. C. 3, 29, 14:

    ager,

    Gell. 19, 12, 8:

    mundissimum cubile desiderat (animal),

    Col. 7, 9, 14:

    jam intus mundissimumst,

    Plaut. Truc. 2, 7, 7.— Poet., with abl., = ornatus: Ostia munita est: idem loca navibus pulchris Munda facit, adorned, Enn. ap. Tert. p. 258 Müll. (Ann. v. 146 Vahl.).—
    B.
    Transf.
    1.
    Of mode of living, neat, fine, elegant, smart, genteel:

    cultus justo mundior,

    too elegant dress, Liv. 8, 15.— As subst.: mundus, i, m. (sc. homo), an elegant or nice person, Cic. Fin. 2, 8, 23.—
    2.
    Of quality, not coarse, fine (post-class.):

    annonae, of wheat,

    Lampr. Alex. Sev. 42, 3:

    panis,

    id. ib. 37, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of speech, neat, fine, elegant ( poet. and in postclass. prose):

    verba, Ov A. A. 3, 479: versus, quibus mundius nihil reperiri puto,

    Gell. 19, 9, 10:

    in Gallos mundius subtiliusque est, quam cum Gallis aut contra Gallos,

    id. 17, 2 med.
    B.
    Subst.: mun-dum, i. n., only in the phrase: in mundo (esse or habere), in readiness (ante-class.): tibi vita seu mors in mundo est, Enn. ap. Charis. p. 181 P. (Ann. v. 457 Vahl.:

    in mundo pro palam et in expedito ac cito, Charis.): nempe habeo in mundo,

    Plaut. Pers. 1, 1, 46:

    mihi in mundo sunt virgae,

    id. As. 2, 1, 16; 2, 2, 50:

    nescio quid vero habeo in mundo,

    id. Stich. 3, 2, 23; id. Ps. 1, 5, 85 Ritschl.—
    C.
    In eccl. Lat., morally pure, upright, free from sin:

    cor mundum crea in me, Deus,

    Vulg. Psa. 50, 12:

    beati mundo corde,

    id. Matt. 5, 8.—Hence, adv., in two forms (both, for the most part, anteand post-class.).—
    a.
    mundē, cleanly, neatly, prettily:

    (copia) in suo quaeque loco sita munde,

    Plaut. Poen. 5, 4, 5: verrite aedes, spargite munde, Titin. ap. Charis. p. 183 P.:

    parum munde et parum decenter,

    Sen. Ep. 70, 20:

    munde facti versus,

    Gell. 10, 17, 2:

    quam mundissime purissimeque fiat,

    Cato, R. R. 66, 1.—
    b.
    mun-dĭter, cleanly, neatly.
    1.
    Lit.:

    cum sedulo munditer nos habeamus,

    Plaut. Poen. 1, 2, 26.—
    2.
    Trop., decently, with propriety:

    dicere,

    App. Mag. p. 296, 14.
    2.
    mundus, i, m. ( neutr. collat. form, mundum: legavit quidam uxori mundum omne penumque, all her toilet, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3, and ap. Non. 214, 17) [1. mundus], toilet ornaments, decorations, dress (of a woman).
    I.
    Lit.:

    mundus muliebris est, quo mulier mundior fit: continentur eo specula, matulae, unguenta, vasa unguentaria, et si qua similia dici possunt, veluti lavatio, riscus... Unguenta, quibus valetudinis causā unguimur, mundo non continentur,

    Dig. 34, 2, 25:

    munditiae et ornatus et cultus, haec feminarum insignia sunt: hunc mundum muliebrem appellārunt majores nostri,

    Liv. 34, 7, 9: virginalis, Att. ap. Paul. ex Fest. p. 142 Müll.:

    quamvis auro, veste, gemmis, omnique cetero mundo exornata mulier incedat,

    App. M. 2, p. 118. —
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., an implement (ante- and post-class.):

    operae messoriae mundus,

    implements for the harvest work, App. M. 6 init.:

    Cereris,

    the mystical casket of Ceres, id. Mag. p. 282 (the expression in mundo esse and habere belongs to the adj. mundus, v. mundus, II. B.).—
    B.
    Like the Gr. kosmos, the universe, the world, esp. the heavens and the heavenly bodies: ut hunc hac varietate distinctum bene Graeci kosmon, nos lucentem mundum nominaremus, the heavens, Cic. Univ. 10: nam quem kosmos Graeci, nomine ornamenti appellaverunt. eum nos a perfectā absolutāque elegantiā, mundum, Plin. 2, 4, 3, § 8: concussit micantia sidera mundus, heaven shook, Cat. 64, 206:

    aetherius,

    Tib. 3, 4, 17:

    arduus,

    Verg. G. 1, 240:

    aestuat infelix angusto limite mundi,

    Juv. 10, 169. Also: mundus caeli, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Sat. v. 10, p. 156 Vahl.):

    o clarissima mundi Lumina,

    Verg. G. 1, 5 sq.:

    immensi copia mundi,

    Ov. M. 2, 157:

    ipse mundus deorum hominumque causā factus est...Est enim mundus quasi communis deorum atque hominum domus, aut urbs utrorumque,

    the world, Cic. N. D. 2, 62, 154:

    innumerabiles,

    id. Ac. 2, 17, 55:

    e tabulā pictos ediscere mundos,

    parts of the world, Prop. 5, 3, 37.—
    2.
    Transf.
    a.
    The world, i. e. the earth, the inhabitants of the earth, mankind ( poet.):

    quicumque mundo terminus obstitit,

    Hor. C. 3, 3, 53:

    spes miseri mundi,

    Luc. 5, 469; Stat. S. 3, 3, 87:

    fastos evolvere mundi,

    Hor. S. 1, 3, 112:

    mundum laedere,

    mankind, Claud. Ruf. 1, 87:

    nullā in parte mundi cessat ebrietas,

    Plin. 14, 22, 29, § 149; 30, 1, 2, § 8; Flor. 2, 12, 1; Just. 30, 4, 9:

    (Alexander) scrutatur maria ignota, et, ut ita dicam, mundi claustra perrumpit,

    Sen. Ep. 119, 7:

    mundi principio,

    Juv. 15, 147.—
    b.
    The heavens, i. e. the sky, the weather (post-class.):

    tepida indulget terris clementia mundi,

    Grat. Fal. 288:

    ad Eoos tractūs mundique teporem,

    Luc. 8, 365.—
    c.
    The sun (perh. only in Manilius):

    quā mundus redit,

    Manil. Astron. 1, 36; id. ib. 3, 591.—
    d.
    Euphemistically for the Lower World, the infernal regions. The opening into this mundus was at Rome, in the Comitium, and was kept covered with a stone (lapis manalis); three times in the year, on the 24th of August, the 5th of October, and the 8th of November, days sacred to the gods of the infernal regions, this round pit was opened, and all sorts of fruits were thrown into it as offerings, Varr. ap. Macr. S. 1, 16, 18; Paul. ex Fest. s. v mundus, p. 154 Müll., and s. v. manalem lapidem, p. 128 ib.—
    e.
    Esp. (eccl. Lat.), the world as opposed to the church; this world, the realm of sin and death, as opposed to Christ's kingdom of holiness and life:

    non pro mundo rogo,

    Vulg. Johan. 17, 9:

    de mundo non sunt,

    id. ib. 17, 16:

    princeps hujus mundi (i. e. Satan),

    id. ib. 12, 31;

    14, 30: regnum meum non est de hoc mundo,

    id. ib. 18, 36; cf. id. Eph. 2, 2; 6, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > mundus

  • 111 pineum

    pīnĕus, a, um, adj. [id.], of the pine, piny, pine-:

    pinea velamina,

    pine-wreaths, Lucr. 4, 587:

    ardor,

    a fire of pine-wood, Verg. A. 11, 786:

    silva,

    id. ib. 9, 85:

    plaga pinea,

    a piny tract, id. ib. 11, 320:

    claustra,

    i. e. of the wooden horse before Troy, id. ib. 2, 258:

    fert avidas in pinea Turnus Texta faces,

    i. e. into the ships, Ov. M. 14, 530; so,

    pinea moles,

    a ship, Prop. 4 (5), 6, 20:

    compages,

    Mart. 9, 76, 4:

    nuclei,

    Cels. 6, 11; 2, 22:

    nuces,

    Plin. 15, 10, 9, § 35.—
    II.
    Subst.: pīnĕa, ae, f., a pine-nut, a pine-cone:

    pineam serere,

    Col. 5, 10; so id. 10, 239; Lampr. Commod. 9.—
    2.
    pīnĕum, i, n. (late Lat.), a pine-cone; plur., Vulg. 2 Par. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > pineum

  • 112 pineus

    pīnĕus, a, um, adj. [id.], of the pine, piny, pine-:

    pinea velamina,

    pine-wreaths, Lucr. 4, 587:

    ardor,

    a fire of pine-wood, Verg. A. 11, 786:

    silva,

    id. ib. 9, 85:

    plaga pinea,

    a piny tract, id. ib. 11, 320:

    claustra,

    i. e. of the wooden horse before Troy, id. ib. 2, 258:

    fert avidas in pinea Turnus Texta faces,

    i. e. into the ships, Ov. M. 14, 530; so,

    pinea moles,

    a ship, Prop. 4 (5), 6, 20:

    compages,

    Mart. 9, 76, 4:

    nuclei,

    Cels. 6, 11; 2, 22:

    nuces,

    Plin. 15, 10, 9, § 35.—
    II.
    Subst.: pīnĕa, ae, f., a pine-nut, a pine-cone:

    pineam serere,

    Col. 5, 10; so id. 10, 239; Lampr. Commod. 9.—
    2.
    pīnĕum, i, n. (late Lat.), a pine-cone; plur., Vulg. 2 Par. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > pineus

  • 113 porta

    porta, ae (portabus for portis, Cn. Gell. ap. Charis. p. 40 P.), f. [from root par-, to pierce, pass through; Gr. peraô, peirô, poros, ford; Lat.: peritus, ex-perior, and v. periculum], a city-gate, a gate.
    I.
    Lit.:

    hic (miles) portas frangit, at ille (amans) fores,

    Ov. Am. 1, 9, 20:

    rectā portā invadam extemplo in oppidum antiquom et vetus,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60; id. Ps. 2, 2, 3:

    si Hannibal ad portas venisset,

    Cic. Fin. 4, 9, 22:

    pedem portā efferre,

    id. Att. 8, 2, 4; 7, 2, 6; Verg. A. 4, 130:

    ad portam praesto esse,

    Cic. Pis. 23, 55:

    portā introire,

    id. ib. 23, 55:

    egressus portā Capenā,

    id. Tusc. 1, 7, 13:

    extra portam Collinam,

    id. Leg. 2, 23, 58:

    porta Carmentalis,

    Liv. 2, 49, 8:

    pars egressa portis erat,

    id. 3, 60, 9; 23, 46, 10:

    omnibus portis effundi,

    id. 24, 1, 3:

    portā Capenā Romam ingressus,

    id. 26, 10, 1; 33, 26, 9:

    signa portis efferre,

    id. 27, 2, 5:

    portis ruere,

    id. 27, 41, 8:

    eādem portā signa infesta urbi inferre,

    id. 28, 3, 13:

    patefactā portā Romani erumpunt,

    id. 28, 36, 8:

    subito omnibus portis eruptione factā,

    Caes. B. G. 3, 6; 19; 5, 51:

    omnibus portis prorumpunt,

    Tac. H. 4, 20; 34:

    portarum claustra,

    Verg. A. 7, 185:

    limina portarum,

    id. ib. 2, 803:

    portas obice firmā claudere,

    Ov. M. 14, 780:

    portas reserare hosti,

    id. A. A. 3, 577:

    portā triumphali ducere funus,

    Tac. A. 3, 47:

    sanctae quoque res, veluti muri et portae, quodammodo divini juris sunt,

    Gai. Inst. 2, 8:

    vidi Portas (Carthaginis) non clausas, a proof that the people were fearless,

    Hor. C. 3, 5, 23.—Connected with urbis:

    qui urbis portas occuparent,

    Cic. Phil. 14, 6, 15:

    bellum a portis hujus urbis avolsum,

    id. Rep. 1, 1, 1.—With per (rare except in Livy):

    per unam portam praesidium Romanum irrumpit,

    Liv. 9, 24, 12:

    paulo ante lucem per effractam portam urbem ingreditur,

    id. 24, 46, 7:

    per aversam portam silentio excedere,

    id. 10, 34, 4; 4, 46, 6; 23, 47, 8:

    elapsus per eam portam quae... ad Darii castra pervenit,

    Curt. 4, 10, 25; Vulg. Gen. 34, 20:

    in fastigio portae,

    id. 2 Reg. 18, 24.—Prov.: porta itineri longissima, the way to the gate is the longest (sc. in making a journey), i. e. it is the first step that costs, Varr. R. R. 1, 2, 2.—
    B.
    Transf., in gen., like our gate, of an avenue, entrance, passage, outlet, door of any kind (syn.: fores, janua, ostium). —Of the gates of a camp:

    ab decumanā portā castra munita,

    Caes. B. G. 3, 25; so,

    principalis,

    Liv. 40, 27:

    quaestoria,

    id. ib.:

    villarum,

    Plin. 28, 10, 44, § 157: venti, velut agmine facto, Quā data porta, ruunt, [p. 1401] Verg. A. 1, 82.—Of a cage:

    ex portā ludis emitti, said of hares,

    Plaut. Pers. 3, 3, 30: porta tonat caeli, Enn. ap. Vet. Gram. ap. Col. (Ann. v. 597 Vahl.); Verg. G. 3, 261:

    somni,

    id. A. 6, 893; cf.

    eburna,

    Hor. C. 3, 27, 41:

    ubi portitor aera recepit, Obserat umbrosos lurida porta rogos,

    the portal of the infernal regions, Prop. 4 (5), 11, 8: belli portae, Enn. ap. Serv. Verg. A. 7, 622; Hor. S. 1, 4, 61 (Ann. v. 271 Vahl.):

    mortis,

    Vulg. Psa. 9, 15:

    inferi,

    id. Isa. 38, 10:

    portae, quae alibi Armeniae, alibi Caspiae, alibi Ciliciae vocantur,

    passes, gorges, defiles, Plin. 5, 27, 27, § 99; Nep. Dat. 7, 3; Val. Fl. 3, 496:

    solis,

    the signs of Cancer and Aries in the zodiac, Macr. Somn. Scip. 1, 12, and S. 1, 17: jecoris, a part of the liver (so too in Gr. pulê), Cic. N. D. 2, 55, 137:

    fluviorum,

    Vulg. Nahum, 2, 6.—Of the fundament, Cat. 15, 17.—
    * II.
    Trop.
    A.
    Et quibus e portis occurri cuique deceret, by what way, by what means, Lucr. 6, 32.—
    B.
    As the symbol of strength:

    portae inferi,

    the powers of hell, Vulg. Matt. 16, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > porta

  • 114 raresco

    rāresco, ĕre, v. inch. n. [rarus], to grow thin, lose its density, to become rare, be rarefied ( poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    fulgit item cum rarescunt quoque nubila caeli,

    Lucr. 6, 214; cf. id. 6, 513; Stat. S. 1, 2, 186:

    umor aquai ab aestu,

    Lucr. 6, 875; cf.:

    rarescit terra calore,

    becomes loose, id. 6, 841:

    corpus,

    id. 4, 865; 892:

    resolutaque tellus In liquidas rarescit aquas,

    Ov. M. 15, 246:

    quadrupedibus senectute lanae rarescunt,

    Plin. 11, 39, 94, § 231.—
    II.
    Transf.:

    rarescunt alta colonis Maenala,

    i. e. become empty, depopulated, Stat. Th. 4, 284; cf.:

    moenia densae Romae,

    id. S. 4, 4, 14: rarescit multo laxatus vulnere miles, the ranks grow thin, Sil. 17, 423; 5, 382; and:

    rarescunt cuspide pugnae,

    Val. Fl. 6, 617:

    umbrae rarescentes,

    Stat. Th. 1, 343; 11, 74: ubi angusti rarescent claustra Pelori, i. e. shall open themselves, grow wider, i. q. laxabuntur, patebunt, * Verg. A. 3, 411; so,

    colles paulatim rarescunt,

    Tac. G. 30.—
    III.
    Trop.:

    sonitus rarescit,

    becomes feeble, diminishes, dies away, Prop. 3, 15 (4, 14), 35:

    quod justitia rarescit, iniquitas increbrescit,

    Tert. Apol. 20:

    ita justitia rarescet, ita impietas et avaritia crebrescent,

    Lact. 7, 15, 8:

    Ibis efficit, ut rarescant mortiferae pestes absumptae,

    become rare, Amm. 22, 15, 25; 26, 3, 1. (In Ov. M. 15, 246, the read. varies between rarescit and rorescit.)

    Lewis & Short latin dictionary > raresco

  • 115 relaxo

    rĕ-laxo, āvi, ātum, 1, v. a., to stretch out or widen again; to unloose, loosen, open (class.; cf.: solvo, libero).
    I.
    Lit.:

    alvus tum astringitur, tum relaxatur,

    Cic. N. D. 2, 54, 136; cf.:

    tum astringentibus se intestinis tum relaxantibus,

    id. ib. 2, 55, 138:

    densa relaxare (opp. rara densare),

    Verg. G. 1, 419:

    dissolvunt nodos omnes et vincla relaxant,

    Lucr. 6, 356: tunicarum vincula, Ov. F. 2, 321; cf.

    nodos (sc. aquaï),

    Lucr. 6, 878 (with exsolvere glaciem); cf.:

    fontibus ora,

    Ov. M. 1, 281:

    caecos fontes,

    Sil. 3, 51:

    glaebas,

    to loosen, Varr. R. R. 1, 27, 2:

    humum,

    Col. 11, 3, 46 Schneid. N. cr.; Pall. 2, 13, 3:

    vias et caeca Spiramenta,

    Verg. G. 1, 89:

    claustra,

    Ov. Am. 1, 6, 17; cf.

    flores,

    Sen. Thyest. 903:

    diversa bracchia,

    to spread out, Sil. 14, 399:

    arcum,

    to unbend, Sen. Agam. 322:

    ut, quae (aedificia) sunt vetustate sublapsa, relaxentur in melius,

    restored, Plin. Ep. 10, 70 (75), 1 Keil (al. reparentur).—
    II.
    Trop., to slacken, ease, lighten, alleviate, mitigate, soften, assuage; to cheer up, enliven, relax (a favorite word of Cic.; cf.:

    relevo, recreo, mitigo): animos doctrinā,

    Cic. Arch. 6, 12; cf.:

    tu a contentionibus cottidie relaxes aliquid,

    id. Leg. 1, 4, 11: quaero enim non quibus intendam rebus animam, sed quibus relaxem, ac remittam, id. Fragm. ap. Non. 329, 7, and 383, 23:

    constructio verborum tum conjunctionibus copuletur, tum dissolutionibus relaxetur,

    id. Part. 6, 21:

    pater nimis indulgens, quicquid ego astrinxi, relaxat,

    id. Att. 10, 6, 2:

    animus somno relaxatus,

    id. Div. 2, 48, 100:

    animum,

    id. Brut. 5, 21; id. Rep. 1, 9, 14; cf.:

    relaxare animos et dare se jucunditati,

    id. Off. 1, 34, 122:

    ut ex pristino sermone relaxarentur animi omnium,

    id. de Or. 1, 8, 29:

    anxiferas curas requiete, id. poët. Div. 1, 13, 22: (risus) tristitiam ac severitatem mitigat et relaxat,

    id. de Or. 2, 58, 236; cf.:

    tristem vultum relaxare,

    Sen. Cons. ad Helv. 15;

    and, with this, cf.: relaxato in hilaritatem vultu,

    Petr. 49, 8:

    ne nocturna quidem quiete diurnum laborem relaxante,

    Curt. 5, 13, 5: mores aetas lasciva relaxat, i. e. makes dissolute, Claud. Prob. et Olybr. 153:

    (animi) cum se plane corporis vinculis relaxaverint,

    Cic. Sen. 22, 81; Claud. Rapt. Pros. 2, 330:

    se occupationibus,

    Cic. Fam. 7, 1, 5; id. Att. 16, 16, 2:

    se a nimiā necessitate,

    id. Or. 52, 176. —

    Mid.: homines quamvis in turbidis rebus sint, tamen interdum animis relaxantur,

    Cic. Phil. 2, 16, 39:

    insani cum relaxentur,

    when they come to themselves, when the attack abates, id. Ac. 2, 17, 52.— Absol.: (dolor) si longus, levis;

    dat enim intervalla et relaxat,

    Cic. Fin. 2, 29, 94.

    Lewis & Short latin dictionary > relaxo

  • 116 remolior

    rĕ-mōlĭor, ītus, 4, v. dep. a., to press, push, or move back or away ( poet. and in post-Aug. prose):

    saepe remoliri luctatur pondera terrae (Typhoëus),

    Ov. M. 5, 354; so,

    ferrea claustra,

    Stat. Th. 10, 527; Sen. Q. N. 6, 13 fin.
    II.
    To stir or take up again:

    arma,

    Sil. 1, 36.
    rĕmōlītus, a, um, pass.:

    orbe remolito,

    Sen. Herc. Fur. 504.

    Lewis & Short latin dictionary > remolior

  • 117 remolitus

    rĕ-mōlĭor, ītus, 4, v. dep. a., to press, push, or move back or away ( poet. and in post-Aug. prose):

    saepe remoliri luctatur pondera terrae (Typhoëus),

    Ov. M. 5, 354; so,

    ferrea claustra,

    Stat. Th. 10, 527; Sen. Q. N. 6, 13 fin.
    II.
    To stir or take up again:

    arma,

    Sil. 1, 36.
    rĕmōlītus, a, um, pass.:

    orbe remolito,

    Sen. Herc. Fur. 504.

    Lewis & Short latin dictionary > remolitus

  • 118 resero

    1.
    rĕ-sĕro, sēvi, 3, v. a., to sow or plant again; to plant with any thing, Varr. L. L. 5, § 39 Müll.; Col. 4, 33, 3; 3, 11, 2; Plin. 18, 20, 49, § 183.
    2.
    rĕ-sĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [3. sero], to unlock, unclose, open (syn.: recludo, pando, aperio; class.; esp. freq. after the Aug. per.).
    I.
    Lit.:

    hi domos suas claudunt aut reserant,

    Plin. 10, 21, 24, § 49; so,

    fores,

    Tib. 1, 2, 18; 1, 8, 60; Ov. M. 10, 384:

    valvas,

    id. ib. 4, 761:

    postes,

    Tib. 1, 2, 31:

    limina,

    Verg. A. 7, 613:

    januam,

    Ov. F. 2, 455:

    carcerem,

    id. Am. 3, 2, 77; cf.:

    portas hosti,

    id. A. A. 3, 577:

    illi moenia,

    id. M. 8, 61:

    claustra,

    Sil. 7, 334:

    Italiam exteris gentibus,

    Cic. Phil. 7, 1, 2 (cf. also Italiam, Tac. H. 3, 2 fin. ex conj.):

    urbem reserare et pandere portas,

    Verg. A. 12, 584:

    infernas sedes (with recludere),

    id. ib. 8, 244:

    aures,

    Liv. 40, 8 fin.:

    pectus,

    Ov. M. 6, 663: latebras insidiarum, Amm. 14, 11, 9:

    urbem,

    to take by storm, id. 15, 8, 19.— Poet.:

    simulac species patefacta est verna diei Et reserata viget genetabilis aura Favoni,

    Lucr. 1, 11.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to open, lay open, unclose: nos ausi reserare..., Enn. ap. Cic. Or. 51, 171 (Ann. v. 226 Vahl.):

    nec ita claudenda res est familiaris, ut eam benignitas aperire non possit, nec ita reseranda, ut pateat omnibus,

    Cic. Off. 2, 15, 55:

    obsaepta diutinā servitute ora reseramus,

    Plin. Pan. 66 fin.:

    ubi, Jane biceps, longum reseraveris annum,

    open, begin, Ov. P. 4, 4, 23; cf.:

    aperire annum fastosque reserare (as consul),

    Plin. Pan. 58, 4:

    emicuit reserata dies,

    Val. Fl. 1, 655.—
    B.
    In partic., to disclose, reveal something unknown:

    oracula mentis,

    Ov. M. 15, 145:

    secreta,

    Val. Fl. 2, 438:

    futura,

    Sil. 7, 436:

    operta animi,

    Mamert. Grat. Act. ad Julian. 17: commissa, Petr. poët. Fragm. 28, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > resero

  • 119 resolvo

    rĕ-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to untie, unfasten, unbind; to loose, loosen, release, open (not freq. till after the Aug. per.; cf.: relaxo, resero, recludo, libero).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equos,

    to unyoke, Ov. F. 4, 180; cf.:

    juncta juga leonibus,

    Cat. 63, 76:

    quem suā sponte vinxerit, non resolvat, etc.,

    Col. 1, 8, 16; 11, 1, 22:

    cinctas vestes,

    Ov. M. 1, 382; cf.

    nodum,

    Cels. 7, 4, 4:

    fila,

    to loose, separate, Ov. M. 2, 654:

    vulnera,

    to unbind, Quint. 6, 1, 30; 49:

    oras,

    to cast loose from the shore, Liv. 22, 19, 10 Drak. N. cr.:

    virginem catenis,

    i. e. to release, Ov. M. 4, 737; cf.:

    crura vinclis,

    id. A. A. 3, 272:

    (puella) resoluta capillos,

    id. Am. 2, 14, 39:

    claustra,

    to open, Lucr. 1, 415:

    litteras,

    Liv. 26, 15:

    venas,

    Tac. A. 6, 48:

    jugulum mucrone,

    Ov. M. 1, 227:

    ferro,

    id. ib. 6, 643:

    manum in diversum,

    Quint. 11, 3, 97:

    fauces haec in verba,

    Ov. M. 2, 282; cf.:

    exspectato Ora sono,

    id. ib. 13, 126:

    fatis ora,

    Verg. G. 4, 452;

    and simply ora,

    id. A. 3, 457:

    ignis aurum resolvit,

    melts, dissolves, Lucr. 6, 967:

    nivem,

    to melt, thaw, Ov. Tr. 3, 10, 13; cf.:

    resolutus repente Rhenus,

    Suet. Dom. 6:

    margaritas in tabem,

    Plin. 9, 35, 58, § 120:

    glaebam in pulverem,

    Col. 11, 2, 60:

    nummos,

    to melt down, Lampr. Alex. Sev. 30 fin. — Poet.:

    nebulas ventis ac sole,

    to disperse, dissipate, scatter, Ov. M. 14, 400; cf.

    tenebras (sidere),

    Verg. A. 8, 591:

    resoluta caligo,

    Sil. 5, 58: Zephyro se glaeba, becomes loose or soft, Verg. G. 1, 44; Curt. 4, 6, 11:

    terra resoluta,

    Col. 4, 1, 4; 11, 3, 5:

    muros ariete,

    to break down, Sil. 5, 553:

    cinctos muros,

    id. 12, 495:

    saxa,

    id. 1, 369. —
    B.
    In partic.
    1.
    To relax, unnerve, enervate, enfeeble the body (cf. remitto):

    felicitas hos inflat, illos mollit et totos resolvit,

    Sen. Ep. 36, 1:

    (Cerberus) immania terga resolvit Fusus humi,

    stretched out, Verg. A. 6, 422:

    nexos artus,

    id. ib. 4, 695:

    utrumque (concubitus),

    Ov. A. A. 2, 683:

    corpus (somno),

    id. M. 7, 328:

    placitā resoluta quiete,

    id. ib. 9, 468:

    membra ad molles choros,

    Prop. 2, 34 (3, 32), 42; Curt. 4, 16, 13:

    fatigatione resolutus,

    id. 6, 8, 21; 9, 5, 10.—
    2.
    Mostly ante-class., to pay a debt:

    minas,

    Plaut. Ep. 1, 2, 39:

    argentum,

    id. ib. 3, 2, 16; id. Men. 5, 5, 30:

    pro vecturā,

    id. As. 2, 4, 27; cf. Cato, R. R. 144, 3; 145, 1; 148, 2:

    damnum boni viri arbitratu resolvere,

    id. ib. 149, 2. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (acc. to I. A.), to separate, unbind, set free, release; to disclose, show, reveal, lay open; to annul, cancel, make void, abolish, destroy (syn. rescindo):

    ipsas periodos majoribus intervallis et velut laxioribus nodis resolvemus,

    Quint. 9, 4, 127:

    quoniam, quā fieri quicquid posset ratione, resolvi,

    have disclosed, shown, Lucr. 5, 773:

    teque piacula nulla resolvent,

    release, Hor. C. 1, 28, 34:

    amore resolutus,

    Tib. 1, 10, 83:

    (Hannibal) Quod sponte abscedat tandemque resolvat Ausoniam,

    liberate, Sil. 17, 206:

    resoluta legibus urbs,

    id. 11, 36:

    ira resoluta frenis legum,

    Luc. 2, 145:

    litem quod lite resolvit,

    does away with, ends, Hor. S. 2, 3, 103:

    invitat genialis hiems curasque resolvit,

    banishes, dispels, Verg. G. 1, 302:

    tristitiam animi,

    Plin. 24, 6, 15, § 24:

    dolos tecti ambagesque,

    i. e. find the way through, Verg. A. 6, 29:

    jura (pudoris),

    id. ib. 4, 27:

    dolos fraudesque,

    Sil. 7, 153:

    gaudia ferro,

    id. 13, 508:

    amphiboliam,

    to destroy, remove, Quint. 7, 9, 4:

    ambiguitatem,

    id. 12, 2, 13:

    dicta ex parte diversā,

    i. e. refute, id. 5, 13, 12:

    vectigal et onera commerciorum,

    to abolish, Tac. H. 4, 65:

    stipulationem,

    Dig. 21, 2, 57 fin.:

    conventionem,

    ib. 41, 5, 2:

    emptionem,

    ib. 18, 2, 2 et saep. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.).
    1.
    To relax, soften:

    disciplinam militarem,

    Tac. H. 1, 51:

    judices,

    Quint. 4, 2, 19; id. 8, prooem § 12. —
    2.
    To pay:

    unā plagā (cf. I. B. 2. supra),

    Plaut. Am. 2, 2, 73 (but in Cic. Phil. 14, 14, 38, the correct reading is persoluturum). — Hence, rĕsŏlūtus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 1.), relaxed, enervated, effeminate:

    corpora juvenum (with fluxa), Col. praef. § 17: minister Idaeo resolutior cinaedo,

    Mart. 10, 98.—
    2.
    Free, unhampered: os, Val.Max. 8, 7, ext. 1.—
    3.
    Unbridled:

    gaudia,

    Sil. 11, 305.— Adv.: rĕsŏlūtē, without restraint:

    quo resolutius decachinnetis,

    more unrestrainedly, Tert. ad Nat. 1, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > resolvo

  • 120 resto

    rē-sto, stĭti, 1 ( perf. subj. restaverit, Prop. 2, 34, 53), v. n.
    I.
    To stop behind, keep back, stand still (very rare and only poet., whereas resisto is class.).
    A.
    Lit.: si resto, pergit, ut eam: si ire conor, prohibet betere, Pac. ap. Non. 77, 25. —
    B.
    Trop.: impetus haut longe mediis regionibus restat, Enn. ap. Fest. p. 285 Müll. (Ann. v. 475 Vahl.):

    nullo dominae teritur molimine amator Restat et immerita sustinet aure minas,

    stands firm, holds out, Prop. 2, 25 (3, 20), 18. —
    II.
    To withstand, resist, oppose (so less freq. than resisto, and not in Cic. or Cæs.).
    A.
    Of military resistance, to stand firm, hold out, not yield; constr. usually absol.; rarely with dat. or adversum: Illyrii restant sicis sibinisque fodantes, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 336 Müll. (Ann. v. 496 Vahl.): validam urbem multos dies restantem pugnando vicit, Sall. ap. Non. 526, 12 (id. H. 1, 75 Dietsch):

    quia summā vi restare (milites) nunciabantur,

    Liv. 4, 58 Drak.:

    solā virtute militum restantes caeduntur caeduntque,

    id. 6, 30; 32; 8, 39; 23, 45; 26, 3; 29, 2;

    34, 14: dum restat Hector,

    Prop. 3, 8, 31:

    nunc in restantes mucronem comminus urget,

    Sil. 10, 25.— Impers. pass.:

    ut quā minimā vi restatur, eā parte irrumpat,

    Liv. 34, 15. — With dat.:

    paucis plures vix restatis,

    Liv. 23, 45 fin.:

    restando adversis,

    Sil. 10, 125.—With adversum:

    paulum morae attulere ferrati restantibus laminis adversum pila et gladios,

    Tac. A. 3, 46.—
    B.
    Apart from milit. lang., in gen.:

    nunc ratio nulla est restandi, nulla facultas, etc.,

    Lucr. 1, 110:

    is mihi, dum resto, juvenili guttura pugno Rupit,

    Ov. M. 3, 626; 7, 411:

    in quā re nunc tam confidenter restas, stulta?

    oppose me, Ter. Heaut. 5, 3, 7; cf. Plaut. Most. 5, 2, 50. —Of things:

    aera claustris restantia vociferantur,

    Lucr. 2, 450:

    restantia claustra,

    Sil. 7, 130.—
    III.
    To be left, remain (syn. remaneo; the predominant signif. of the word;

    most freq. in the third person): hujus generis reliquias Restare video,

    Ter. Ad. 3, 3, 91:

    ego conviviis delector nec cum aequalibus solum qui pauci jam admodum restant, sed cum vestrā etiam aetate,

    Cic. Sen. 14, 46:

    ego vivendo vici mea fata, superstes Restarem ut genitor,

    Verg. A. 11, 161:

    de bonis quod restat reliquiarum,

    Plaut. Rud. 5, 1, 7; cf. id. Cist. 1, 3, 40:

    unam sibi spem reliquam in Etruscis restare,

    Liv. 10, 16; Cic. Scaur. Fragm. 45, p. 268 Orell.:

    quae (studia) sola ei in malis restiterunt,

    id. Sull. 26, 74:

    omnes composui. Felices! Nunc ego resto,

    Hor. S. 1, 9, 28; Pers. 3, 97:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 687:

    jam labor exiguus Phoebo restabat,

    id. ib. 6, 486:

    duae restant noctes de mense secundo,

    id. F. 2, 857:

    si e nobis aliquid nisi umbra restat,

    id. Am. 3, 9, 60:

    jam duo restabant fata tum,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 35:

    qui e divisione tripartitā duas partes absolverit, huic necesse est restare tertiam,

    Cic. Off. 3, 2, 9:

    infinitae caedi,

    id. Cat. 3, 10: dona ferens pelago et flammis restantia Trojae, left, remaining from the sea, etc., Verg. A. 1, 679:

    unum etiam restat amico nostro ad omne dedecus, ut, etc.,

    id. Att. 8, 7:

    hoc unum restabat, ut,

    Ov. M. 2, 471; cf.:

    illud etiam restiterat, ut, etc.,

    Cic. Quint. 9, 33.— Impers.:

    restat, ut aut summa neglegentia tibi obstiterit, aut, etc.,

    Cic. Quint. 12, 41; so,

    restat, ut,

    id. N. D. 2, 16, 44; 17 init.; Hor. Ep. 1, 1, 27 al.—With inf. (mostly poet.):

    nec aliud restabat quam corrigere, etc.,

    Liv. 44, 4, 8:

    restabat aliud nihil, nisi oculos pascere,

    Ter. Phorm. 1, 2, 35; Ov. M. 1, 700; Stat. S. 4, 1, 40.—
    2.
    In partic., with reference to the future, to remain for, await one (rare and mostly poet.):

    quid restat, nisi porro ut fiam miser,

    Ter. Hec. 3, 1, 20:

    placet (vobis) socios sic tractari, quod restat, ut per haec tempora tractatos videtis?

    i. e. hereafter, for the future, Cic. Verr. 2, 3, 89, § 208:

    nudus humi jacet infans... ut aequom est, cui tantum in vitā restet transire malorum,

    Lucr. 5, 227; Hor. Ep. 1, 6, 27:

    hoc Latio restare canunt,

    Verg. A. 7, 270; Ov. F. 2, 749.

    Lewis & Short latin dictionary > resto

См. также в других словарях:

  • claustra — [ klostra ] n. m. • mil. XXe; lat. claustra « clôture » ♦ Archit. Cloison ajourée. Séparation en claustras. ● claustra, claustras nom masculin (latin claustrum, clôture) Paroi ajourée clôturant une baie, formant cloison, etc. claustra n. m …   Encyclopédie Universelle

  • claustra — CLAUSTRÁ, claustrez, vb. I. refl. şi tranz. (livr.) A (se) închide într o mănăstire sau a (se) izola într un loc retras. [pr.: cla us ] – Din fr. claustrer. Trimis de ibogdank, 08.08.2003. Sursa: DEX 98  CLAUSTRÁ vb. v …   Dicționar Român

  • claustra — f. Claustro de iglesia o convento. * * * claustra. (Del lat. claustra, pl. de claustrum). f. claustro (ǁ galería del patio de una iglesia o convento) …   Enciclopedia Universal

  • Claustra — de la synagogue Don Isaac Abravanel (Paris) Le claustra est une paroi ajourée composée d’éléments superposables et préfabriqués en terre cuite, en bois ou en béton (les claustres). Il peut servir : De cloison en intérieur, De clôture… …   Wikipédia en Français

  • claustra — (Del lat. claustra, pl. de claustrum). f. claustro (ǁ galería del patio de una iglesia o convento) …   Diccionario de la lengua española

  • claustra — s. f. Claustro …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Claustra — Claustrum Claus trum, n.; pl. {Claustra}. [L., a bolt or bar.] (Anat.) A thin lamina of gray matter in each cerebral hemisphere of the brain of man. {Claus tral}, a. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Claustra Alpium Iuliarum — (Latin: Barrier of the Julian Alps ) was a defense system within the Roman Empire between Italia and Pannonia that protected Italy from possible invasions from the East.[1] It secured the Postojna Gate, the land link between the eastern and… …   Wikipedia

  • CLAUSTRA Montium — quae recentioribus Clusae, Clusurae et Clausurae dicuntur, olim Portae dictae sunt, vide in hac voce: unde Pvertos seu Portus hodieque Hilpanis. Sic Claustra Pyrenaeorum occurrunt apud Orosium, l. 7. c. 40. Claustra Italiae apud Warnefridum, de… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CLAUSTRA Canonicorom — Monachorum, occurrunt passim. Claustra Clericorum, i. e. Canonicorum, in Capitulis Caroli C. tit. 41. c. 9. Ut Episcopi in civitatibus suis proximum Ecclesiae claustrum instituant, in quo ipsi cum clero secundum Canonicam regulam Deo militent: et …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CLAUSTRA Julia — vide Iulia …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»