-
1 точка
I ж, врз1) noktaбе́лые то́чки по си́нему по́лю — mavi zemin üzerine beyaz noktalar
обозна́чить что-л. то́чкой на ка́рте — bir yeri harita üzerinde bir nokta ile göstermek
две то́чки (двоеточие) — iki nokta
то́чка с запято́й — noktalı virgül
то́чка опо́ры — физ. dayanma noktası
то́чка кипе́ния — kaynama noktası
то́чка плавле́ния — erime noktası
са́мая высо́кая то́чка горы́ — dağın en yüksek noktası
торго́вая то́чка — satış yeri
2) → сказ., разг. vesselam, yeter; paydosне пойду́ и то́чка! — gitmeyeceğim, vesselam!
••то́чка зре́ния — açı, görüş / bakış açısı
то́чка в то́чку — noktası noktasına
попа́сть в (са́мую) то́чку (угадать) — üstüne basmak
II жсмотре́ть в одну́ то́чку — gözlerini bir yere dikmek
1) ( точение) bileme2) ( на токарном станке) tornalama -
2 налетать
baskın yapmak* * *I несов.; сов. - налете́ть2) (наскакивать, сталкиваться) birine, bir şeye çarpmak; bir şeye bindirmek (тк. о средствах транспорта)3) ( слетаться) üşüşmek; çöküşmekна мёд налете́ли му́хи — bala sinek üşüştü
на по́ле налете́ло мно́го воро́н — tarlaya çok karga üşüştü / çöküştü
4) ( оседать - о пыли) konmak5) перен., разг. (обрушиваться на кого-л. с обвинениями и т. п.) birine (şiddetle) çatmakII сов.он налета́л ты́сячу часо́в — bin saat uçuş yaptı
-
3 звонко
зво́нко рассмея́ться — çıngıraklı bir kahkaha atmak
зво́нко раздава́ться где-л. — bir yeri çınlatmak, öttürmek
-
4 буча
ж, разг., в соч.подня́ть бу́чу — bir yeri patırtıya vermek
-
5 накурить
сов.( bir yeri) sigara dumanına boğmak -
6 налётчик
мsoyguncu; bir yeri basan -
7 содом
-
8 кстати
yeri gelmişken* * *1) ( вовремя) tam zamanındaкста́ти ска́занное сло́во — yerinde söylenmiş bir söz
вы пришли́ о́чень кста́ти — gelmeniz çok isabetli oldu
2) fırsattan bilistifade; aradaкста́ти и го́род посмо́тришь — arada şehri de görmüş olursun
отме́тим кста́ти, что... — bu arada şunu da belirtelim ki...
-
9 по
1) ...da, üzerinde;...a, üzerineпо всей стране́ — tüm ülkede
пое́здка по стране́ — yurt / memleket gezisi
турне́ по Евро́пе — Avrupa turnesi
гуля́ть по са́ду — bahçede gezmek
соверша́ть прогу́лку по́ ле́су — ormanda bir gezinti yapmak
прое́хать по мосту́ — köprüden geçmek
идти́ по гря́зи — çamurun içinden yürümek
сле́дуй по пути́ отца́ — перен. babanın yürüdüğü yoldan git
2) в соч.резьба́ по де́реву — tahta oymacılığı
3) ...aуда́р по мячу́ — topa vuruş
уда́рить / бить кого-л. по лицу́ — birinin yüzüne vurmak
откры́ть ого́нь по... —...a ateş açmak
стреля́ть по... —...a... üzerine ateş etmek
4) ( согласно) göre; ile;...dan; olarakпо пла́ну — plana göre
по про́сьбе кого-л. — birinin isteği / arzusu üzerine
по уста́ву — tüzük uyarınca
по протоко́лу — protokol gereğince
по тради́ции — geleneğe uygun olarak
по мои́м часа́м — saatime göre, benim saatimle
по сего́дняшнему ку́рсу (валю́ты) — bugünkü rayiçle
по сове́ту врача́ — doktorun tavsiyesi üzerine
по приглаше́нию прави́тельства — hükümetin daveti üzerine / davetlisi olarak
вы́платы по проце́нтам (на займы) — faiz ödemeleri
продава́ть по междунаро́дным це́нам — uluslararası fiyatlardan satmak
шить по ме́рке — ölçü üzerine dikmek
одева́ться по мо́де — modaya uygun giyinmek
тогда́ хлеб был по ка́рточкам — o zamanlar ekmek karne ile idi
знать что-л. по со́бственному о́пыту — kendi tecrübesiyle bilmek
стано́к произво́дится по шве́дскому пате́нту — tezgah İsveç patenti ile üretiliyor
по како́й статье́ его́ су́дят? — kaçıncı maddeden yargılanıyor?
статья́ зако́на, по кото́рой его́ обвиняют — suçlandığı yasa maddesi
по э́тому де́лу его́ оправда́ли — bu davadan beraat etti
он вы́шёл из тюрьмы́ по амни́стии — genel afla hapisten çıktı
фильм снят по его́ сцена́рию — filim onun senaryosundan çekilmişti
от ка́ждого - по спосо́бностям, ка́ждому - по труду́ — herkesten yeteneğine göre, herkese emeğine göre
5) (посредством чего-л.) ile;...danпо звонку́ буди́льника — çalar saatin sesiyle / sesine
по свистку́ судьи́ / арби́тра — спорт. hakemin düdüğü ile
выступле́ние по ра́дио — radyo konuşması
слу́шать что-л. по ра́дио — radyodan dinlemek
что сего́дня передаю́т по ра́дио? — bugün radyoda neler var?
заявле́ние бы́ло пе́редано по ра́дио — demeç radyoda yayınlandı
смотре́ть ма́тчи по телеви́дению — televizyonda maç izlemek
переда́ча идёт / ведётся по двум кана́лам — yayın iki kanaldan yapılıyor
говори́ть по телефо́ну — telefonla konuşmak / görüşmek
об э́том по телефо́ну не ска́жешь — telefonda söylenmez
я получи́л сто рубле́й по по́чте — postadan yüz ruble aldım
вы́играть что-л. по лотере́е — piyangoda kazanmak
по су́ше — karadan, kara yoluyla
э́тот (подъёмный) кран хо́дит / дви́жется по ре́льсам — bu vinç raylar üstünde ileri geri gider
объясни́ть вое́нное положе́ние по ка́рте — askeri durumu harita üzerinden anlatmak
6) (вследствие чего-л.) ile;...dan ötürü,...dığından, dolayısıylaпо рассе́янности — dalgınlıkla
по ста́рой привы́чке — eski alışkanlıkla
по ли́чным моти́вам — kişisel nedenlerden
по состоя́нию здоро́вья — sağlık / sıhhi durumu dolayısıyla
по слу́чаю пра́здника — bayram vesilesiyle
по той же причи́не — aynı nedenden ötürü
7) ( при указании на цель) gereğiпо дела́м слу́жбы — görev gereği / icabı
он вы́ехал по рабо́те / по де́лу — iş gereği / icabı gitti
ме́ры по предотвраще́нию чего-л. — bir şeyi önleme tedbirleri, önleyici tedbirler
8) (в области, в сфере чего-л.)...da, часто передается изафетным сочетаниемспециализи́роваться по фи́зике — fizikte uzmanlaşmak
литерату́ра по ша́хматам — satranç kitapları
сбо́рная СССР по футбо́лу — SSCB futbol karması
конфере́нция по разоруже́нию — silahsızlanma konferansı
четырехсторо́нние соглаше́ния по Берли́ну — Berlin'e ilişkin dörtlü antlaşmalar
чемпиона́т Европы по бо́ксу — Avrupa boks şampiyonası
пе́рвенство по стрельбе́ из лу́ка — okçuluk birincilikleri
тре́нер по пла́ванию — yüzme antrenörü
расхожде́ния во взгля́дах по да́нному вопро́су — bu sorundaki görüş ayrılıkları
9) (на основании каких-л. признаков)...lı;...ca;...danчелове́к по и́мени Ю́рий — Yuri adlı biri
окли́кнуть кого-л. по и́мени — birinin adını seslenmek
звать кого-л. по и́мени — ismiyle çağırmak
споко́йный по хара́ктеру — sakin tabiatlı
ста́рший по во́зрасту — yaşça büyük (olan)
ра́вный по социа́льному положе́нию — sosyal durumca eşit
ро́дственник по отцу́ — baba tarafından akraba
э́то был его́ това́рищ по шко́ле — okuldan arkadaşıydı
това́рищ по кома́нде кого-л. — спорт. takım arkadaşı
я зна́ю его́ по Оде́ссе — onu Odesa'dan tanırım
по своему́ географи́ческому положе́нию — coğrafi konumu / yeri bakımından / itibariyle
задо́лженность по нало́гам — vergi borçları
о́тпуск по бере́менности — gebelik izni
статьи́ разли́чны и по фо́рме и по су́ти — yazılar biçimce de özce de ayrıdır
найти́ рабо́ту по специа́льности — mesleğiyle ilgili iş bulmak
рабо́тать по специа́льности — mesleğinde çalışmak
по лицу́ ви́дно, что он дово́лен — memnun olduğu yüzünden belli
10) ( при указании на меру времени или срок)...ları;...larcaпо вто́рникам — Salı günleri
ка́ждый ве́чер по вто́рникам — her Salı akşamı
по вечера́м — akşamları
по утра́м и вечера́м — akşamlı sabahlı
по це́лым часа́м — saatlerce
не писа́ть (пи́сем) по месяца́м — aylarca yazmamak
по весне́ — bahar gelince, baharla beraber
11) ( в сочетании с числительными)...(ş)arпо одному́ — birer
коло́нна по́ два — ikişerle kol
по́ двое — ikişer ikişer
12) (указывает на количество чего-л. при распределении, обозначении цены и т. п.)...dan;...yaпо рублю́ шту́ка — tanesi bir rubleye
я́блоки продава́лись по рублю́ за килогра́мм — elmanın kilosu bir rubleden satılıyordu
дать всем по я́блоку — hepsine birer elma vermek
13) ( вплоть до) kadar, dekпо по́яс — beline kadar
сне́гу бы́ло по коле́но — diz boyu kar vardı
вы́ставка бу́дет откры́та с 10 по 20 ма́я — sergi 10-20 Mayıs tarihleri arasında açık kalacak
14) (после чего-л.)...dıktan sonra,...ıncaпо истече́нии сро́ка — süre dolunca
по прибы́тии — gelince
по возвраще́нии из Ленингра́да — Leningrad dönüşü
••э́то пальто́ как раз по тебе́ — bu palto tam sana göredir
что мы не де́лали - все не по нём — ne yaptıksa bir türlü beğendiremedik
по мне никто́ не запла́чет — benim ardımdan ağlayanım yok
фру́кты мы ку́пим по доро́ге — meyvayı yoldan alırız
-
10 шумный
gürültülü* * *врзgürültülü; sansasyonel ( сенсационный)шу́мная у́лица — gürültülü bir sokak / cadde
шу́мный разгово́р — gürültülü bir konuşma
шу́мный база́р — şamatalı pazar yeri
шу́мная жизнь — gürültülü / fırtınalı bir hayat
шу́мный успе́х — sansasyonel bir başarı
-
11 пост
I м1) posta; nöbetçi ( часовой)вы́ставить посты́ — postalar çıkarmak
2) ( место) yer, nokta; merkez; nöbet yeriнаблюда́тельный пост — gözetleme yeri / notası
3) ( должность) görev; mevki (-ii)находи́ться на высо́ком посту́ — yüksek bir mevkide bulunmak
кандида́т на пост президе́нта — cumhurbaşkanlığına aday
он и́збран на пост председа́теля правле́ния — yönetim kurulu başkanlığına seçildi
вы́двинуть свою́ кандидату́ру на пост дире́ктора — müdürlüğe adaylığını koymak
II мони́ назна́чены на ключевы́е посты́ в госаппара́те — devlet aygıtının kilit noktalarına getirildiler
perhiz церк.; oruç (-cu) мус. -
12 финиш
varış yeri* * *мfiniş, varış; varış yeri ( место)за киломе́тр до фи́ниша — varışa bir kilometre kala
судья́ на фи́нише — varış hakemi
пе́рвым прийти́ к фи́нишу — finişte birinci olmak
-
13 положение
с1) врз durum; konumгеографи́ческое положе́ние страны́ — ülkenin coğrafi konumu
в сидя́чем положе́нии — oturur / oturmuş durumda, oturarak
положе́ние же́нщины в о́бществе — kadının toplumdaki konumu
его́ положе́ние в семье́ — onun aile içindeki durumu / yeri
семе́йное положе́ние — ailevi durum
он занима́л бо́лее ва́жное положе́ние, чем вы — sizden daha önemli bir konuma / mevkiye sahipti
оказа́ться в тру́дном положе́нии — güç duruma düşmek
междунаро́дное положе́ние — uluslararası durum
изба́виться от положе́ния полуколо́нии — yarı-sömürge bir ülke olmaktan kurtulmak
объя́влено чрезвыча́йное положе́ние — olağanüstü durum ilan edildi
2) ( свод правил) tüzük (-ğü)основны́е положе́ния диалекти́ческого материали́зма — diyalektik maddeciliğin temel ilkeleri
вре́менные положе́ния зако́на — yasanın geçici hükümleri
вы́двинутое им положе́ние — ortaya attığı tez / sav
••положе́ние вне игры́ — спорт. ofsayt
быть / находи́ться в положе́нии вне игры́ — ofsayt (pozisyonda) olmak
она в положе́нии — hamiledir
-
14 мышка
-
15 назначение
tayin* * *с1) bağlamaназначе́ние зарпла́ты — maaş bağlama
да́та / вре́мя назначе́ния пе́нсии — emekli maaşının bağlanış tarihi
2) alama; tayin; getirmeполучи́ть но́вое назначе́ние — yeni bir görev almak
3) görevотвеча́ть своему́ назначе́нию — görevine uygun olmak
испо́льзовать что-л. по назначе́нию — güdülen amaca uygun alarak kullanmak; görevine göre kullanmak
испо́льзовать не по назначе́нию — amaç dışı kullanmak
строи́тельство зда́ний социа́льного назначе́ния — sosyal amaçlı binalar yapılması
••ме́сто назначе́ния (письма, посылки и т. п.) — varış yeri
порт назначе́ния — varış limanı
прибы́ть к ме́сту назначе́ния — görev aldığı yere varmak
-
16 ориентировать
несов., сов.1) bulunduğu yeri göstermek; yönlendirmekориенти́ровать ка́рту — haritayı cihetine koymak
2) перен. yönlendirmekпра́вильно ориенти́ровать молодёжное движе́ние — gençlik hareketini doğru bir biçimde yönlendirmek
э́ти о́трасли промы́шленности ориенти́рованы на вне́шний ры́нок — bu sanayi dalları dışarıya dönüktür
ориенти́ровать уча́щихся (на вы́бор профе́ссии) — öğrencileri yöneltmek
-
17 переход
geçit* * *м1) врз geçme, geçişперехо́д через грани́цу — sınırı geçme
перехо́д через го́ры — dağları aşma
при перехо́де у́лицы... — caddeyi geçerken...
перехо́д в сле́дующий класс — sınıfı geçme
перехо́д в друго́й спорти́вный клуб — başka kulübe geçme; transfer ( о спортсмене-профессионале)
2) geçme; dönüşmeперехо́д от социали́зма к коммуни́зму — sosyalizmden komünizme geçiş
перехо́д коли́чества в ка́чество — niceliğin niteliğe dönüşmesi
перехо́д в наступле́ние — taarruza geçme
3) ( расстояние) menzilна расстоя́нии одного́ перехо́да — bir menzil mesafede
4) ( место) geçit (-di), geçit yeriподзе́мный перехо́д — yeraltı geçidi
5) спорт. dönme ( в волейболе) -
18 честно
namusluca, dürüstçeче́стно и и́скренне — dürüstçe ve içtenlikle
че́стно зарабо́танные де́ньги — namusluca kazanılan para
жить че́стно — namusuyla yaşamak
критикова́ть че́стно и пря́мо — açıkça ve namusluca eleştirmek
он отве́тил не совсе́м че́стно — tam bir dürüstlükle cevap vermedi
че́стно поступа́ть по отноше́нию к кому-л. — birine karşı insaflıca davranmak
ра́зве э́то че́стно? — bunun insafa sığar yanı / yeri var mı?
че́стно говоря́, я не ве́рю — doğrusu inanmıyorum
См. также в других словарях:
bir şey sanmak — bir kimseyi, bir şeyi, bir yeri gerçeğinden, olduğundan başka türlü düşünerek hayal kırıklığına uğramak, değerlendirmede yanılmak Tüccar deyince biz de onu bir şey sandık … Çağatay Osmanlı Sözlük
yeri yurdu belirsiz olmak — belli bir yeri olmamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
yiyim yeri etmek (veya yapmak) — bir yeri kendi çıkarına kullanmak Şimdi de mahalle bakkallığını mı yiyim yeri yaptın? Ö. Seyfettin Bir sürü halayık ve hizmetçiden başka takım takım fakir akrabalar, paşayı yiyim yeri etmiş. R. N. Güntekin … Çağatay Osmanlı Sözlük
bir — say. 1. 1 rəqəmi ilə işarə olunan sayın adı, miqdar saylarının ilk vahidi. Üçdən bir çıxmaq. Beşin üstünə bir gəlmək. // Miqdarca tək. Bir cilddən ibarət kitab. 2. Zərf mənasında. Bir yerdə, birgə, birlikdə. Çörəyi bir yedik. 3. Sif. mənasında.… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
yeri başka — daha başka bir değeri olan, önemi olan anlamında kullanılan bir söz Bu kadın da iyi kadındır. Bunu da seviyorum ama Naime ilk göz ağrısıydı. Yeri başkadır. M. Ş. Esendal … Çağatay Osmanlı Sözlük
birələmək — f. dan. Birə daraşdırmaq, birə ilə doldurmaq, birəli etmək. Pişik yatdığı yeri bütün birələdi … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
bir zaman — zf. 1) Geçmiş zamanda, eskiden, vaktiyle Görsem Erenköyü ndeki leylaklı bahçede / Cananla bir zaman konuşup içtiğim yeri Y. K. Beyatlı 2) Belirli bir süre, biraz Tarlalar arasında bir zaman gezindik. S. F. Abasıyanık … Çağatay Osmanlı Sözlük
yeri gelmek — sırası gelmek, zamanı uygun olmak Yeri gelmişken delikanlılara bir öğüt notu daha düşeyim. R. Erduran … Çağatay Osmanlı Sözlük
yeri göğü inletmek — yüksek sesle ve olanca güçle bağırmak Havayı kokladı, sonra bütün gücüyle yeri göğü inleten bir kişnemeyle kişnedi. Y. Kemal … Çağatay Osmanlı Sözlük
yeri soğumadan — ayrılan bir kimsenin ardından çok zaman geçmeden … Çağatay Osmanlı Sözlük
yeri var! — uygundur, iyidir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük