Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

arvum

  • 61 ambarvalis

    ambarvālis, e, adj. [ambi-arvum], that goes around the fields: ambarvales hostiae dicebantur, quae pro arvis a duobus fratribus sacrificabantur, Paul. ex Fest. p. 5 Müll.; cf. Macr. S. 3, 5:

    ambarvale sacrificium dicitur, quod arva ambiat victima,

    Serv. ad Verg. E. 3, 77; cf. arvalis.

    Lewis & Short latin dictionary > ambarvalis

  • 62 armifer

    armĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [arma-fero], bearing weapons, armed, warlike (perh. first used by Ov.; for the distinction between it and armiger, v. armiger, II.).
    I.
    Lit., as an epithet of Mars and Minerva:

    armifer armiferae correptus amore Minervae,

    Ov. F. 3, 681:

    me armiferae servatum cura Minervae eripuit,

    id. M. 14, 475:

    Leleges,

    id. ib. 9, 645:

    gentes,

    Sil. 4, 45:

    labores,

    labors of war, warfare, Stat. S. 1, 2, 96:

    irae,

    id. Th. 6, 831.—
    II.
    Transf.:

    arvum,

    the field in Colchis, sowed with dragons' teeth, from which armed men sprang up, Sen. Med. 469 (for which armigera humus in Prop. 4, 10, 10, and armiger sulcus in Claud. I. Cons. Stil. 324; v. armiger, I. fin.).

    Lewis & Short latin dictionary > armifer

  • 63 armiger

    armĭger (ARMIGERVS in a late inscr., Orell. 3631), gĕra, gĕrum, adj. [arma-gero], bearing weapons, armed, warlike (in this last sense rare, instead of armifer).
    I.
    Pennigero non armigero in corpore, Att. ap. Cic. Fam. 7, 33:

    cum paucis armigeris,

    Curt. 3, 12:

    Phoebumque, armigerum deum (i. e. Martem),

    Sil. 7, 87:

    Colchis armigeră proelia sevit humo,

    Prop. 4, 10, 10:

    sulcus,

    Claud. I. Cons. Stil. 324, i. q. armiferum arvum (v. armifer fin.).—
    II.
    Subst., an armor-bearer, shield-bearer, a female armorbearer (this is the prevailing signif. of the word).
    A.
    Masc.:

    armiger,

    Plaut. Merc. 5, 2, 11; id. Cas. prol. 55:

    Sergius armiger Catilinae,

    i.e. an adherent, Cic. Dom. 5:

    regisque Thoactes Armiger,

    Ov. M. 5, 148; so id. ib. 12, 363:

    hic (Butes) Dardanio Anchisae Armiger ante fuit,

    Verg. A. 9, 648:

    vocavit armigerum suum,

    Vulg. Jud. 9, 54; ib. 1 Reg. 14, 1; ib. 1 Par. 10, 4 et saep.:

    armiger Jovis, i. e. aquila,

    Ov. M. 15, 386; Verg. A. 9, 564 (cf. Hor. C. 4, 4, 1: minister fulminis ales): armiger hac magni patet Hectoris, i. e. the promontory of Misenus, named after Misenus, the armor-bearer of Hector, Stat. S. 2, 77.—
    B.
    Fem.:

    armigera, of the armor-bearer of Diana,

    Ov. M. 3, 166; 5, 619.

    Lewis & Short latin dictionary > armiger

  • 64 aro

    ăro, āvi, ātum, 1, v. a. [cf. aroô = to plough, to till; arotron = aratrum; arotos, aroura = arvum, = Welsh ar; arotêr = arator; armentum; Goth. arjan = to plough; O. H. Germ. aran = to ear], to plough, to till.
    I.
    A.. Lit.
    a.
    Absol.:

    arare mavelim quam sic amare,

    Plaut. Merc. 2, 3, 21:

    in fundo Fodere aut arare,

    Ter. Heaut. 1, 1, 17:

    si quidem L. Quinctio Cincinnato aranti nuntiatum est etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    bene et tempestive arare,

    Cato, R. R. 61, 1; Plin. 18, 19, 49, § 174:

    bos est enectus arando,

    Hor. Ep. 1, 7, 87:

    die septimo cessabis arare et metere,

    Vulg. Exod. 34, 21; ib. Luc. 17, 7; ib. 1 Cor. 9, 10.—
    b.
    With acc.:

    arare terram,

    Varr. R. R. 1, 2, 16; Ov. F. 1, 703; cf. Col. 2, 4; Pall. 2, 3, 2:

    ager non semel aratus, sed novatus et iteratus,

    Cic. de Or. 2, 30, 131:

    cum terra araretur et sulcus altius esset impressus,

    id. Div. 2, 23, 50:

    vallem arari,

    Vulg. Deut. 21, 4:

    campum arare,

    Ov. Tr. 3, 328:

    olivetum,

    Col. 5, 9:

    Capuam,

    Verg. G. 2, 244:

    Campaniam,

    Prop. 4, 4, 5 et saep.—
    B.
    Trop
    1.
    Of a ship, to plough: aequor. Ov. Tr. 1, 2, 76; so id. Am. 2, 10, 33 Heins.; Verg. A. 2, 780; 3, 495:

    aquas,

    Ov. Tr. 3, 12, 36 (cf.:

    sulcare aquas,

    id. M. 4, 707).—
    2.
    Of age, to draw furrows over the body, i. e. to wrinkle:

    jam venient rugae, quae tibi corpus arent,

    Ov. A. A. 2, 118.—
    3.
    In mal. part.:

    fundum alienum,

    Plaut. As. 5, 2, 24; so id. Truc. 1, 2, 48 al.—
    4.
    Prov.: arare litus, for to bestow useless labor:

    non profecturis litora bobus aras,

    Ov. H. 5, 116; so id. Tr. 5, 4, 48; cf. Juv. 7, 49.—
    II.
    In a more extended sense.
    A.
    To cultivate land, and absol. to pursue agriculture, to live by husbandry (cf. agricola and arator):

    quae homines arant, navigant, aedificant, virtuti omnia parent, i. e. in agriculturā, navigatione, etc., omnia ex virtute animi pendent,

    Sall. C. 2, 7 Corte' arat Falerni mille fundi jugera, Hor. Epod. 4, 13:

    cives Romani, qui arant in Siciliā,

    Cic. Verr. 2, 3, 5.—
    B.
    To gain by agriculture, to acquire by tillage:

    decem medimna ex jugero arare,

    Cic. Verr. 2, 3, 47 (where, Zumpt, from conjecture, has received exarare into the text; so B. and K.).

    Lewis & Short latin dictionary > aro

  • 65 arvalis

    arvālis, e, adj. [arvum], pertaining to a cultivated field; hence, Fratres Arvales, a college of twelve priests, who yearly made offerings to the field-Lares for the increase of the fruits of the field:

    Fratres Arvales dicti sunt, qui sacra publica faciunt propterea, ut fruges ferant arva,

    Varr. L. L. 5, § 85 Müll.; cf. Non. p. 560, 24 sq.; Müll. Etrusk. 2, pp. 91 and 105. Extant inscriptions show that this college of priests continued in existence until the fourth century; cf. Inscr. Orell. I. 388 sq.; 5054; 807; 840; 858; 903; 947; 961 al.

    Lewis & Short latin dictionary > arvalis

  • 66 declive

    dē-clīvis, e ( nom. n. declivum, Cassiod. in Psal. 16, 5; neutr. plur. once heterocl. decliva, Ov. M. 2, 206;

    also declivia,

    id. ib. 1, 39 et saep.; cf. acclivis and aplustre), adj. [clivus], inclining downwards, sloping (for syn. cf.: devexus, praeruptas, abruptus, abscisus, proclivis, acclivis, propensus, praeceps, pronus.—Class. and freq., esp. in histt. and poets; perh. not in Cic. and Verg.).
    I.
    Prop.:

    collis ab summo aequaliter declivis ad flumen Sabim,

    sloping regularly, Caes. B. G. 2, 18:

    in declivi et praecipiti loco,

    id. ib. 4, 33, 3: iniquo [p. 522] loco et leviter declivi, id. ib. 7, 83, 2; cf.:

    locus tenui fastigio vergebat,

    id. B. C. 1, 45, 5:

    locus, also vallis, and opp. mons,

    id. ib. 1, 79, 2:

    latitudo, quem locum Catabathmon incolae appellant,

    Sall. J. 17, 4:

    Olympi,

    Ov. M. 6, 487:

    arvum Aesulae,

    Hor. Od. 3, 29, 7:

    ripa,

    Ov. F. 3, 13; id. M. 5, 591; 6, 399:

    flumina,

    id. ib. 1, 39; cf.:

    cursus (amnium),

    Luc. 4, 114:

    via,

    Ov. M. 4, 432; 7, 410 et saep.:

    sol in occasum,

    Plin. 8, 50, 76, § 203. —
    B.
    Subst.: declive, is, n., a declivity:

    ut de locis superioribus haec declivia et devexa cernebantur,

    Caes. B. G. 7, 88:

    si per declive sese reciperent,

    id. B. C. 3, 51, 6; cf.:

    erat per declive receptus,

    id. ib. 3, 45, 4; Ov. M. 2, 206.—
    II.
    Trop.:

    labitur occiduae per iter declive senectae,

    id. ib. 15, 227; cf.:

    mulier aetate declivis,

    in the decline of life, Plin. Ep. 8, 18, 8; Arn. 2, p. 74:

    animae in vitia,

    prone, Arn. 2, 45.— Comp. perh. only:

    dies ad occasum declivior,

    Vulg. Judic. 19, 9.— Sup. does not occur.— Adv.: dēclīvĭter, in a sloping manner, only in Comp.:

    declivius: incumbens rupes,

    Cassiod. Hist. Eccl. 12, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > declive

  • 67 declivis

    dē-clīvis, e ( nom. n. declivum, Cassiod. in Psal. 16, 5; neutr. plur. once heterocl. decliva, Ov. M. 2, 206;

    also declivia,

    id. ib. 1, 39 et saep.; cf. acclivis and aplustre), adj. [clivus], inclining downwards, sloping (for syn. cf.: devexus, praeruptas, abruptus, abscisus, proclivis, acclivis, propensus, praeceps, pronus.—Class. and freq., esp. in histt. and poets; perh. not in Cic. and Verg.).
    I.
    Prop.:

    collis ab summo aequaliter declivis ad flumen Sabim,

    sloping regularly, Caes. B. G. 2, 18:

    in declivi et praecipiti loco,

    id. ib. 4, 33, 3: iniquo [p. 522] loco et leviter declivi, id. ib. 7, 83, 2; cf.:

    locus tenui fastigio vergebat,

    id. B. C. 1, 45, 5:

    locus, also vallis, and opp. mons,

    id. ib. 1, 79, 2:

    latitudo, quem locum Catabathmon incolae appellant,

    Sall. J. 17, 4:

    Olympi,

    Ov. M. 6, 487:

    arvum Aesulae,

    Hor. Od. 3, 29, 7:

    ripa,

    Ov. F. 3, 13; id. M. 5, 591; 6, 399:

    flumina,

    id. ib. 1, 39; cf.:

    cursus (amnium),

    Luc. 4, 114:

    via,

    Ov. M. 4, 432; 7, 410 et saep.:

    sol in occasum,

    Plin. 8, 50, 76, § 203. —
    B.
    Subst.: declive, is, n., a declivity:

    ut de locis superioribus haec declivia et devexa cernebantur,

    Caes. B. G. 7, 88:

    si per declive sese reciperent,

    id. B. C. 3, 51, 6; cf.:

    erat per declive receptus,

    id. ib. 3, 45, 4; Ov. M. 2, 206.—
    II.
    Trop.:

    labitur occiduae per iter declive senectae,

    id. ib. 15, 227; cf.:

    mulier aetate declivis,

    in the decline of life, Plin. Ep. 8, 18, 8; Arn. 2, p. 74:

    animae in vitia,

    prone, Arn. 2, 45.— Comp. perh. only:

    dies ad occasum declivior,

    Vulg. Judic. 19, 9.— Sup. does not occur.— Adv.: dēclīvĭter, in a sloping manner, only in Comp.:

    declivius: incumbens rupes,

    Cassiod. Hist. Eccl. 12, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > declivis

  • 68 decliviter

    dē-clīvis, e ( nom. n. declivum, Cassiod. in Psal. 16, 5; neutr. plur. once heterocl. decliva, Ov. M. 2, 206;

    also declivia,

    id. ib. 1, 39 et saep.; cf. acclivis and aplustre), adj. [clivus], inclining downwards, sloping (for syn. cf.: devexus, praeruptas, abruptus, abscisus, proclivis, acclivis, propensus, praeceps, pronus.—Class. and freq., esp. in histt. and poets; perh. not in Cic. and Verg.).
    I.
    Prop.:

    collis ab summo aequaliter declivis ad flumen Sabim,

    sloping regularly, Caes. B. G. 2, 18:

    in declivi et praecipiti loco,

    id. ib. 4, 33, 3: iniquo [p. 522] loco et leviter declivi, id. ib. 7, 83, 2; cf.:

    locus tenui fastigio vergebat,

    id. B. C. 1, 45, 5:

    locus, also vallis, and opp. mons,

    id. ib. 1, 79, 2:

    latitudo, quem locum Catabathmon incolae appellant,

    Sall. J. 17, 4:

    Olympi,

    Ov. M. 6, 487:

    arvum Aesulae,

    Hor. Od. 3, 29, 7:

    ripa,

    Ov. F. 3, 13; id. M. 5, 591; 6, 399:

    flumina,

    id. ib. 1, 39; cf.:

    cursus (amnium),

    Luc. 4, 114:

    via,

    Ov. M. 4, 432; 7, 410 et saep.:

    sol in occasum,

    Plin. 8, 50, 76, § 203. —
    B.
    Subst.: declive, is, n., a declivity:

    ut de locis superioribus haec declivia et devexa cernebantur,

    Caes. B. G. 7, 88:

    si per declive sese reciperent,

    id. B. C. 3, 51, 6; cf.:

    erat per declive receptus,

    id. ib. 3, 45, 4; Ov. M. 2, 206.—
    II.
    Trop.:

    labitur occiduae per iter declive senectae,

    id. ib. 15, 227; cf.:

    mulier aetate declivis,

    in the decline of life, Plin. Ep. 8, 18, 8; Arn. 2, p. 74:

    animae in vitia,

    prone, Arn. 2, 45.— Comp. perh. only:

    dies ad occasum declivior,

    Vulg. Judic. 19, 9.— Sup. does not occur.— Adv.: dēclīvĭter, in a sloping manner, only in Comp.:

    declivius: incumbens rupes,

    Cassiod. Hist. Eccl. 12, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > decliviter

  • 69 genitale

    gĕnĭtālis, e, adj. [id.], of or belonging to generation or birth, causing generation or birth, fruitful, generative, genital ( poet. and in post-Aug. prose; cf.: genialis, genetivus).
    I.
    Adj.:

    genitalia materiaï Corpora,

    generative principles, elements, Lucr. 2, 62:

    corpora quatuor,

    the four elements, Ov. M. 15, 239:

    semina,

    Lucr. 5, 851; Verg. G. 2, 324:

    partes (corporis),

    genital parts, Lucr. 4, 1044; Col. 6, 26, 2:

    membra,

    Ov. Am. 2, 3, 3:

    loca,

    Col. 6, 36, 2:

    arvum,

    Verg. G. 3, 136; cf.

    vulvae,

    Col. 7, 9, 5;

    so of plants: membra,

    id. 3, 10, 12: locus, id. § 14; cf. id. 3, 6, 1:

    profluvium,

    Plin. 20, 13, 51, § 143; cf. id. 7, 14, 12, § 61:

    foedera,

    matrimony, Stat. Th. 3, 300:

    menses,

    the months of pregnancy in which the child may be born, Gell. 3, 16, 4:

    ros,

    fertilizing, Plin. 2, 8, 6, § 38:

    hora anni,

    i. e. in the spring, id. 9, 35, 54, § 107: dies, birth-day (usually dies natalis), Tac. A. 16, 14; also,

    lux,

    Stat. S. 2, 3, 62:

    solum,

    birth-place, natal soil, Vell. 2, 15, 1:

    sedes,

    Prud. Cath. 10 fin. terra, Amm. 27, 5 fin.: dii, the gods that produce everything: Romulus in caelo cum dis genitalibus aevum Degit, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 764 (Ann. v. 119 Vahl.); imitated by Aus. Per. Iliad. 4; Num. ap. Eckh. D. N. V. 7, p. 139: sterilitas, barrenness, Trebat. ap. Gell. 4, 2, 9.—
    II.
    Subst.
    A.
    Gĕnĭtālis, is, f., a surname of Diana, as presiding over births:

    sive tu (Diana) Lucina probas vocari Seu Genitalis,

    Hor. C. S. 16.—
    B.
    gĕ-nĭtāle, is, n. (sc. membrum;

    v. above, I.),

    Cels. 4, 1; Plin. 28, 8, 27, § 93; 37, 10, 57, § 157; Arn. 5, 18 et saep.; in plur., id. 11, 49, 110, § 263; Quint. 1, 6, 36; Juv. 6, 514. —Hence, adv.: gĕnĭtālĭter, in a fertilizing manner, fruitfully, Lucr. 4, 1258.

    Lewis & Short latin dictionary > genitale

  • 70 Genitalis

    gĕnĭtālis, e, adj. [id.], of or belonging to generation or birth, causing generation or birth, fruitful, generative, genital ( poet. and in post-Aug. prose; cf.: genialis, genetivus).
    I.
    Adj.:

    genitalia materiaï Corpora,

    generative principles, elements, Lucr. 2, 62:

    corpora quatuor,

    the four elements, Ov. M. 15, 239:

    semina,

    Lucr. 5, 851; Verg. G. 2, 324:

    partes (corporis),

    genital parts, Lucr. 4, 1044; Col. 6, 26, 2:

    membra,

    Ov. Am. 2, 3, 3:

    loca,

    Col. 6, 36, 2:

    arvum,

    Verg. G. 3, 136; cf.

    vulvae,

    Col. 7, 9, 5;

    so of plants: membra,

    id. 3, 10, 12: locus, id. § 14; cf. id. 3, 6, 1:

    profluvium,

    Plin. 20, 13, 51, § 143; cf. id. 7, 14, 12, § 61:

    foedera,

    matrimony, Stat. Th. 3, 300:

    menses,

    the months of pregnancy in which the child may be born, Gell. 3, 16, 4:

    ros,

    fertilizing, Plin. 2, 8, 6, § 38:

    hora anni,

    i. e. in the spring, id. 9, 35, 54, § 107: dies, birth-day (usually dies natalis), Tac. A. 16, 14; also,

    lux,

    Stat. S. 2, 3, 62:

    solum,

    birth-place, natal soil, Vell. 2, 15, 1:

    sedes,

    Prud. Cath. 10 fin. terra, Amm. 27, 5 fin.: dii, the gods that produce everything: Romulus in caelo cum dis genitalibus aevum Degit, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 764 (Ann. v. 119 Vahl.); imitated by Aus. Per. Iliad. 4; Num. ap. Eckh. D. N. V. 7, p. 139: sterilitas, barrenness, Trebat. ap. Gell. 4, 2, 9.—
    II.
    Subst.
    A.
    Gĕnĭtālis, is, f., a surname of Diana, as presiding over births:

    sive tu (Diana) Lucina probas vocari Seu Genitalis,

    Hor. C. S. 16.—
    B.
    gĕ-nĭtāle, is, n. (sc. membrum;

    v. above, I.),

    Cels. 4, 1; Plin. 28, 8, 27, § 93; 37, 10, 57, § 157; Arn. 5, 18 et saep.; in plur., id. 11, 49, 110, § 263; Quint. 1, 6, 36; Juv. 6, 514. —Hence, adv.: gĕnĭtālĭter, in a fertilizing manner, fruitfully, Lucr. 4, 1258.

    Lewis & Short latin dictionary > Genitalis

  • 71 genitalis

    gĕnĭtālis, e, adj. [id.], of or belonging to generation or birth, causing generation or birth, fruitful, generative, genital ( poet. and in post-Aug. prose; cf.: genialis, genetivus).
    I.
    Adj.:

    genitalia materiaï Corpora,

    generative principles, elements, Lucr. 2, 62:

    corpora quatuor,

    the four elements, Ov. M. 15, 239:

    semina,

    Lucr. 5, 851; Verg. G. 2, 324:

    partes (corporis),

    genital parts, Lucr. 4, 1044; Col. 6, 26, 2:

    membra,

    Ov. Am. 2, 3, 3:

    loca,

    Col. 6, 36, 2:

    arvum,

    Verg. G. 3, 136; cf.

    vulvae,

    Col. 7, 9, 5;

    so of plants: membra,

    id. 3, 10, 12: locus, id. § 14; cf. id. 3, 6, 1:

    profluvium,

    Plin. 20, 13, 51, § 143; cf. id. 7, 14, 12, § 61:

    foedera,

    matrimony, Stat. Th. 3, 300:

    menses,

    the months of pregnancy in which the child may be born, Gell. 3, 16, 4:

    ros,

    fertilizing, Plin. 2, 8, 6, § 38:

    hora anni,

    i. e. in the spring, id. 9, 35, 54, § 107: dies, birth-day (usually dies natalis), Tac. A. 16, 14; also,

    lux,

    Stat. S. 2, 3, 62:

    solum,

    birth-place, natal soil, Vell. 2, 15, 1:

    sedes,

    Prud. Cath. 10 fin. terra, Amm. 27, 5 fin.: dii, the gods that produce everything: Romulus in caelo cum dis genitalibus aevum Degit, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 764 (Ann. v. 119 Vahl.); imitated by Aus. Per. Iliad. 4; Num. ap. Eckh. D. N. V. 7, p. 139: sterilitas, barrenness, Trebat. ap. Gell. 4, 2, 9.—
    II.
    Subst.
    A.
    Gĕnĭtālis, is, f., a surname of Diana, as presiding over births:

    sive tu (Diana) Lucina probas vocari Seu Genitalis,

    Hor. C. S. 16.—
    B.
    gĕ-nĭtāle, is, n. (sc. membrum;

    v. above, I.),

    Cels. 4, 1; Plin. 28, 8, 27, § 93; 37, 10, 57, § 157; Arn. 5, 18 et saep.; in plur., id. 11, 49, 110, § 263; Quint. 1, 6, 36; Juv. 6, 514. —Hence, adv.: gĕnĭtālĭter, in a fertilizing manner, fruitfully, Lucr. 4, 1258.

    Lewis & Short latin dictionary > genitalis

  • 72 renovo

    rĕ-nŏvo, āvi, ātum, 1, v. a., to renew, restore (class., esp. in the trop. sense; syn.: instauro, redintegro).
    I.
    Lit.: marc fontes assidue renovant, Lucr. 2, 591; cf.:

    quibus (vaporibus) altae renovataeque stellae atque omnis aether refundunt eodem,

    Cic. N. D. 2, 46, 118:

    Lucifer renovatus undā Oceani,

    Sil. 7, 639:

    vides Virtutis templum a M. Marcello renovatum,

    Cic. N. D. 2, 23, 61:

    VIAS ET MILLIARIA,

    Inscr. Orell. 905:

    renovare veteres colonias,

    Cic. Agr. 2, 13, 34:

    vitem,

    Col. 4, 27, 6:

    durum arvum,

    to renew by ploughing, Ov. M. 15, 125:

    agrum aratro,

    id. Tr. 5, 12, 23; id. F. 1, 159:

    meus renovatur campus aratris,

    id. Am. 1, 3, 9:

    multa jugera (tauri),

    Tib. 3, 3, 5; but also, to restore by not cultivating, to let lie fallow:

    agrum,

    Ov. M. 1, 110:

    sedeat praeterea cottidie ad rationes, tabulasque testamenti omnibus renovet,

    retouch, change, alter before everybody, Petr. 117, 10.— Poet.:

    (Ulixem) veteres arcus leto renovasse procorum,

    i. e. used again, Prop. 3, 12 (4, 11), 35.— Absol.:

    non si Neptuni fluctu renovare operam des (sc.: purpureum colorem conchyli),

    to restore, Lucr. 6, 1076.—
    * 2.
    In partic., in business lang., to renew or redouble interest, i. e. to take interest on interest, take compound interest:

    Scaptius centesimis renovato in singulos annos faenore, contentus non fuit,

    Cic. Att. 6, 3, 5; cf. renovatio, I. 2.—
    II.
    Trop., to renew, restore:

    periculum sit, ne instauratas maximi belli reliquias ac renovatas audiamus,

    Cic. Prov. Cons. 8, 19:

    scelus renovare et instaurare,

    id. Verr. 1, 4, 11:

    institutum,

    id. Div. in Caecil. 21, 68:

    vetus exemplum,

    id. Phil. 1, 1, 1; cf.:

    veterem iram,

    Tac. H. 4, 36:

    veterem animi curam molestiamque,

    Cic. de Or. 3, 1, 1:

    nolo eam rem commemorando renovare,

    id. Quint. 21, 70:

    infandum, regina, jubes renovare dolorem,

    Verg. A. 2, 3:

    memoriam prope intermortuam,

    Cic. Mur. 7, 16:

    antiquarum cladium memoriam,

    Liv. 23, 41; 22, 61:

    bona praeterita gratā recordatione renovata,

    Cic. Fin. 1, 17, 57:

    haec studia,

    id. Div. 2, 2, 7; cf. id. Ac. 1, 3, 11:

    pristina bella,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    bellum,

    id. Fam. 4, 7, 3:

    belli renovandi consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2; id. B. C. 3, 102; Sall. J. 36, 1; Liv. 2, 31; cf.

    proelium,

    Caes. B. G. 3, 20 fin.; Sall. J. 51, 5; Ov. M. 5, 156:

    casus omnes,

    Verg. A. 2, 750:

    vulnera,

    to tear open, Ov. Tr. 2, 209:

    rursus cursum,

    Caes. B. C. 3, 93:

    sacra rite,

    Liv. 5, 18:

    auspicia,

    id. 5, 31; 6, 5:

    societatem,

    Cic. Fam. 12, 28, 2; cf.

    foedus,

    Liv. 9, 43 fin.:

    amicitiam et societatem,

    id. 34, 31:

    dextras,

    Tac. A. 2, 58:

    luctus,

    Tib. 2, 6, 41; Ov. M. 14, 465:

    lacrimas,

    id. ib. 11, 472:

    renovata clades domūs,

    Juv. 10, 243:

    viam doloremque,

    Curt. 3, 12, 17:

    gaudia (with redintegrare),

    Plin. Pan. 61 fin.:

    annos Anchisae,

    i. e. to restore his youth, make him young again, Ov. M. 9, 424:

    senectutem,

    id. ib. 7, 215:

    florem aetatis ex morbo,

    Liv. 28, 35:

    annos renovaverat Titan,

    Tib. 4, 1, 113. —
    B.
    In partic.
    1.
    To repeat in words, say again, say repeatedly:

    hic renovabo illud, quod initio dixi, regnum comparari, etc.,

    Cic. Agr. 2, 10, 24; cf.:

    ut renovetur, non redintegretur oratio,

    Auct. Her. 2, 30, 47:

    de lege, de foedere, etc.... renovabo ea quae dicta sunt,

    Cic. Balb. 7. — With ut:

    (consules) ipsis tribunis (plebis) ut sacrosancti viderentur, renovarunt,

    declared anew, repeated, that, Liv. 3, 55 Drak.—
    2.
    To renew in strength; to refresh, recreate, recover, revive (syn.:

    recreare, reficere): quies renovavit corpora animosque ad omnia de integro patienda,

    Liv. 21, 21:

    animum auditoris ad ea quae restant,

    Cic. Inv. 2, 15, 49:

    animos equitum ad alicujus odium,

    id. de Or. 2, 48, 199:

    virtus, quae risum judicis movendo... animum aliquando reficit et a satietate vel a fatigatione renovat,

    Quint. 6, 3, 1:

    refici atque renovari,

    id. 12, 6, 6:

    ars variandi renovat aures,

    id. 11, 3, 44:

    fatigata (facundia) renovatur,

    id. 10, 5, 14:

    et virium plus afferunt ad discendum renovati ac recentes,

    restored and fresh, id. 1, 3, 9:

    renovato modica quiete exercitu,

    Liv. 36, 14:

    se novis opibus copiisque,

    Cic. Mur. 15, 33:

    ipsi mihi locus optimi illius viri desiderium renovavit,

    Plin. Ep. 6, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > renovo

  • 73 sacer

    săcer, sā̆cra, sā̆crum (ante-class. collat. form sacer, sacris, sacre; plur.:

    sacres porci,

    Plaut. Men. 2, 2, 16; id. Rud. 4, 6, 4; Varr. R. R. 2, 1, 20; 4, 16; sing. acc.: sacrem porcum, Fest. s. h. v. p. 318 Müll.), adj. [root sa-; Gr. saos, sôos, safe; whence Lat. sānus], dedicated or consecrated to a divinity, holy, sacred, = hieros (cf.: sanctus, augustus): Gallus Aelius ait, sacrum esse quocumque modo atque instituto civitatis consecratum sit, sive aedis, sive ara, sive signum, sive locus, sive pecunia, sive quid aliud quod dis dedicatum atque consecratum sit, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.; cf.:

    quicquid destinatum est diis, sacrum vocatur,

    Macr. S. 3, 7:

    sacrae (res) sunt quae diis superis consecratae sunt: religiosae quae diis manibus relictae sunt,

    Gai. Inst. 2, 3.
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    quicquam (opp. profanum),

    Plaut. Merc. 2, 3, 27; id. Trin. 2, 2, 8; cf.:

    aedificiis omnibus, publicis privatis sacris profanis, sic pepercit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 54, § 129; so,

    locus sacer et profanus,

    id. Inv. 1, 26, 38; Auct. Her. 2, 4, 7; Quint. 5, 10, 38:

    miscebis sacra profanis,

    Hor. Ep. 1, 16, 54; id. A. P. 397; Nep. Them. 6, 5; Sall. C. 11, 6:

    villae signis et tabulis refertae partim publicis partim etiam sacris et religiosis,

    Cic. Leg. 3, 13, 31; so (with religiosus) id. Verr. 2, 4, 57, § 127; Suet. Tib. 61:

    mores autem rapere properant quā sacrum quā puplicum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 37:

    (legum) genera sunt tria, sacri, publici, privati juris,

    Quint. 2, 4, 33; cf. in the sup.:

    deprecor hoc unum per jura sacerrima lecti,

    Ov. H. 9, 159:

    aedes,

    Plaut. Am. 4, 1, 5; Cic. Fam. 13, 11, 1; Quint. 4, 2, 8; Ov. M. 14, 315:

    lucus late sacer,

    Verg. A. 5, 761:

    arvum Martis,

    Ov. M. 7, 101:

    ara,

    Plaut. Aul. 4, 1, 20:

    aurum,

    Liv. 5, 50; cf.

    pecunia (opp. privata),

    Quint. 4, 2, 8:

    arma,

    Liv. 24, 21:

    tus,

    Ov. M. 14, 130:

    sanguis (of the sacrificial victim),

    Cat. 68, 75:

    ales (so called from its use in augury),

    Verg. A. 11, 721:

    luces (with profestae),

    Hor. C. 4, 15, 25; cf.

    dies (with religiosus),

    Suet. Tib. 61:

    tempus,

    Hor. C. S. 4:

    commissum,

    a crime against religion, Cic. Leg. 2, 9 et saep.— Poet.: vitis (as sacred to Bacchus), Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 149 Vahl.); Hor. C. 1, 18, 1; so,

    laurus,

    id. ib. 3, 4, 18; Verg. A. 7, 60:

    robur,

    Ov. M. 8, 752:

    aqua,

    Hor. C. 1, 1, 22:

    fontes,

    Ov. M. 2, 464; Verg. E. 1, 53:

    focus,

    Hor. Epod. 2, 43:

    Tarentum,

    id. C. 1, 28, 29:

    fines,

    Sil. 3, 501; cf.

    montes (the Alps, because not to be ascended by men),

    id. 4, 70;

    vates (because dedicated to Apollo),

    Hor. C. 4, 9, 28; Tib. 2, 5, 113; cf.:

    sacer interpresque deorum Orpheus,

    Hor. A. P. 391;

    and (for sanctus) of the divinity itself: Vesta,

    Prop. 3, 4 (4, 3), 11; so,

    Cybebe,

    id. 3 (4), 22, 3 (but in Liv. 3, 19: ut sacrosancti habeantur, quibus ipsi dii neque sacri neque sancti sunt, so used only on account of the lusus verbb. with sacrosancti;

    v. the context).—Sacer Mons,

    a hill about three miles from Rome, beyond the Anio, and on the right of the Via Nomentana, to which the Roman people retired during their controversy with the Senate, Liv. 2, 32; 3, 52; Cic. Rep. 2, 37, 63; id. Brut. 14, 54:

    os sacrum, quod imum ventrem sustinet,

    Cael. Aur. Tard. 1, 4: Sacra Via, or ( poet.) Sacer Clivus, a street in Rome leading from the Forum to the Capitol, Cic. Planc. 7, 17; id. Att. 4, 3, 3; Hor. S. 1, 9, 1; id. C. 4, 2, 35; Mart. 1, 70, 5;

    v. also via, I. A. 2.: sacer morbus,

    the epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4:

    sacer lapis,

    a stone landmark, a mere-stone, Liv. 41, 13: os sacrum, anatom. t. t., = Gr. hieron osteon, the lowest bone of the spine, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 24:

    litterae sacrae (eccl. Lat.),

    the Scriptures, Vulg. 2 Tim. 3, 15.—For its combinations with ignis, via, etc., v. those words.—
    (β).
    With gen. (class.):

    ego te sacram coronam surripuisse scio Jovis,

    Plaut. Men. 5, 5, 38; so,

    urna Veneris,

    id. Rud. 2, 5, 16 (for which:

    urna Veneria,

    id. ib. 2, 5, 18):

    Dianae celebris dies,

    Hor. C. 2, 12, 20:

    sepulcrum Batti veteris,

    Cat. 7, 6; cf. Plin. 8, 21, 31, § 76.—As a predicate: terra, ut focus domiciliorum, sacra deorum omnium est (a transl. of the Platon. Gê hiera pantôn theôn), Cic. Leg. 2, 18, 45:

    illa insula (sc. Delos) eorum deorum sacra putatur,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 48.—
    (γ).
    With dat. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    infra, II. A.): sacra Jovi quercus,

    Ov. M. 7, 623:

    esculus Jovi sacra,

    Plin. 16, 4, 5, § 11:

    Nymphis cervus,

    Ov. M. 10, 109:

    Cereri Polyphoetes (as a priest),

    Verg. A. 6, 484:

    pugionem templo Salutis detraxerat gestabatque velut magno operi sacrum,

    Tac. A. 15, 53:

    cupressus Diti sacra,

    Plin. 16, 33, 60, § 139:

    aesculus Jovi,

    id. 16, 4, 5, § 11.—As a predicate:

    Jani mensis, Qui sacer est imis Manibus,

    Ov. F. 2, 52, quercus antiqua, quae erat Marti sacra, Suet. Vesp. 5 (al. sacrata).—
    B.
    Transf., in gen., holy, sacred, awful, venerable (not till after the Aug. per., and very rare):

    silentium,

    Hor. C. 2, 13, 29:

    laedere amantes,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 11:

    lingua (Ciceronis),

    Mart. 5, 69, 7:

    Maro,

    id. 8. 56, 3:

    quaedam patris memoria,

    Quint. 11, 1, 59:

    O sacer et magnus vatum labor,

    Luc. 9, 983:

    heu sacri vatum errores,

    Sil. 8, 100.—So used of the emperors;

    disapproved of by Tiberius: (Tiberius) alium dicentem sacras ejus occupationes verba mutare et pro sacris laboriosas dicere coëgit,

    Suet. Tib. 27.—But soon after Tiberius in general use:

    auris Caesaris,

    Mart. 7, 99, 4:

    sacri lateris custos,

    id. 6, 76, 1:

    apud aures sacras mentitus est,

    Amm. 28, 6, 26 (cf.:

    se Imperatori mentitum,

    id. 28, 6, 26, § 21); and hence, for ecclesiastical: domus, comitatus, scrinia, largitiones, etc., in the law books et saep.
    II.
    In partic., with a bad accessory signif., devoted to a divinity for destruction, forfeited; and absol., accursed, criminal, impious, wicked.
    (α).
    With dat.: si quisquam aliuta faxit, ipsos Jovi sacer esto, Lex Numae ap. Fest. p. 6 Müll.; cf.: ut caput ejus Jovi sacrum esset, an ancient plebiscitum ap. Liv. 3, 55, 7:

    non alienum videtur, de condicione eorum hominum referre, quos leges sacros esse certis diis jubent, quod, cum cetera sacra violari nefas sit, hominem sacrum jus fuerit occidi, etc.,

    Macr. S. 3, 7.—
    (β).
    Absol.: homo sacer is est, quem populus judicavit ob maleficium; neque fas est eum immolari; sed qui occidit, parricidii non damnatur. Nam lege tribuniciā primā cavetur: si quis eum, qui eo plebei scito sacer sit, occiderit, parricida ne sit. Ex quo quivis homo malus atque improbus sacer appellari solet, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.: PATRONVS SI CLIENTI FRAVDEM FECERIT SACER ESTO, LEX XII. Tab. ap. Serv. Verg. A. 6, 609;

    in imitation: uter aedilis fuerit, etc.... is intestabilis et sacer esto,

    Hor. S. 2, 3, 181:

    eum, qui cuiquam nocuerit, sacrum sanciri,

    Liv. 3, 55.—
    B.
    Transf., in gen., accursed, execrable, detestable, horrible, infamous, etc. (only poet. and in post-Aug. prose).
    a.
    Of persons:

    ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 14; Afran. ap. Non. 397, 22 (with malus); Lucil. ib. 397, 27.— Sup., Plaut. Most. 4, 2, 67:

    homo sacerrimus,

    id. Poen. prol. 90; id. Rud. 1, 2, 69; Turp. ap. Non. 397, 29 (with pessimus). —
    b.
    Of things: sacerrimum domicilium, Turp. ap. Non. 397, 30:

    di magni, horribilem et sacrum libellum,

    Cat. 14, 12:

    hircus alarum,

    id. 71, 1:

    auri fames,

    Verg. A. 3, 57 (for which:

    aurum fame,

    Plin. 33, 1, 3, § 6:

    venenum (Medeae),

    Val. Fl. 7, 165:

    nox,

    id. 8, 25:

    arma metu,

    id. 4, 185; cf.

    pavor,

    id. 1, 798:

    insania,

    Stat. Th. 10, 804:

    morbus,

    i. e. epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4.—With dat.:

    ut immerentis fluxit in terram Remi Sacer nepotibus cruor,

    Hor. Epod. 7, 20.— Comp. and adv. do not appear (as for the comp. v. Varr. L. L. 8, § 77 Müll.).—Hence, subst.: sā̆crum, i, n., something consecrated; a holy or sacred thing, a sacred vessel or utensil; a sanctuary, a temple; a religious act, a sacrifice, etc.; in plur. in gen., sacred rites, religious worship, religion (both of the State and of single races and families; and even of individuals; v. infra, b; class.; most freq. in plur.).
    A.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    sacrum sacrove commendatum qui cleperit rapsitque parricida esto,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    ubi sacro manus sis admolitus,

    Plaut. As. 3, 2, 24:

    omne sacrum rapiente dextrā,

    Hor. C. 3, 3, 52:

    metuens velut contingere sacrum,

    id. S. 2, 3, 110:

    apud Cluacinae sacrum,

    Plaut. Curc. 4, 1, 10; Quint. 1, 4, 6:

    Minervae,

    Dict. Cret. 5, 12 fin.:

    theatrum veluti quoddam illius sacri templum vocabimus,

    Quint. 3, 8, 29: [p. 1611] quae (sacerdos Cereris) Graecum illud sacrum monstraret et faceret, Cic. Balb. 24, 55:

    sacrum Herculi facere,

    Liv. 1, 7:

    facere Junoni,

    Prop. 4 (5), 9, 43:

    facto per Magos sacro,

    Suet. Ner. 34:

    sollemne sacrum conficere,

    Flor. 1, 13, 16:

    ita se habet sacrum (Suovetaurilia),

    Quint. 1, 5, 67:

    arma lecta conici in acervum jussit consul sacrumque id Vulcano cremavit,

    Liv. 41, 12:

    sacrum piaculare fieri,

    id. 29, 19:

    sollemne Apollinis sacrum,

    Suet. Aug. 94; Ov. M. 12, 33:

    pyrā sacri sub imagine factā,

    id. ib. 14, 80:

    nec de lucernā fas est accendi sacrum,

    Phaedr. 4, 11, 13:

    neve initianto, nisi ut assolet, Cereri, Graeco sacro,

    according to the Grecian rites, Cic. Leg. 2, 9, 21; cf.:

    vetabo, qui Cereris sacrum Vulgarit arcanae,

    Hor. C. 3, 2, 26:

    morientibus operire (oculos) rursusque in rogo patefacere, Quiritium ritu sacrum est,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    in sacro est,

    id. 18, 12, 30, § 118.—
    (β).
    Plur.: sacra deosque penates.. ex aedibus suis eripuisse dixit, sacred vessels or utensils, holy things, Cic. Verr. 2, 2, 5, § 13; cf. Liv. 5, 40:

    sacra omnia proferre, Auct. B. Alex. 32, 3: portabant canistris,

    Ov. M. 2, 713:

    Troïa,

    Tib. 2, 5, 40:

    velut qui Junonis sacra ferret,

    Hor. S. 1, 3, 11; cf.

    of the same,

    Verg. A. 2, 293; 2, 717 Heyne; Ov. F. 1, 527; id. H. 7, 80; 7, 158:

    cumque suis penetralia sacris,

    i. e. the images of the gods, Penates, id. M. 1, 287:

    jactata aequoribus sacra,

    Hor. C.4,4,54:

    pueri Sacra canunt,

    sacred songs, Verg. A. 2, 239; cf. Ov. Tr. 4, 10, 19:

    sacra ordine in mensā Penatium deorum Ponuntur,

    sacred gifts, offerings, Naev. B. Pun. 1, 11:

    neve ulla vitiorum sacra sollemnia obeunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    sicut in sollemnibus sacris fieri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    qui (Mercurius) sacris anniversariis coleretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84 (for which:

    sacrificiis anniversariis colebatur,

    id. ib. 2, 4, 57, §

    128: sacris e principum numero pontifices quinque praefecit,

    id. Rep. 2, 14, 26:

    (Romulus) sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi facit,

    Liv. 1, 7; cf.:

    sacra Jovi facturus erat,

    Ov. M. 3, 26:

    sacra Jovi Stygio Perficere,

    Verg. A. 4, 638:

    ipse (Numa) plurima sacra obibat,

    Liv. 1, 20:

    densi circumstant sacra ministri,

    Ov. M. 2, 717:

    arcana sacra,

    Hor. Epod. 5, 52; Ov. M. 10, 436:

    fera,

    id. ib. 13, 454:

    nefanda,

    id. ib. 10, 228:

    mystica,

    id. H. 2, 42:

    horrida,

    Sil. 3, 140:

    veneranda,

    id. 7, 382:

    casta,

    Stat. Achill. 1, 370.
    a.
    Divine worship or religion in gen.: publica sacra, quae publico sumptu pro populo fiunt, quaeque pro montibus, pagis, curiis, sacellis: at privata, quae pro singulis hominibus, familiis, gentibus fiunt, Fest. pp. 244 and 245 Müll.; Liv. 5, 52:

    quo foedere (Romulus) et Sabinos in civitatem ascivit, sacris communicatis,

    Cic. Rep. 2, 7, 13:

    quod per populum errari fas non erat propter religionem sacrorum,

    id. Agr. 2, 7, 18; so,

    religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69:

    sacra Cereris conficere,

    id. Balb. 24, 55; so,

    Cereris,

    Hor. S. 2, 8, 14 (cf. supra, a fin.):

    Eleusina,

    Suet. Claud. 23:

    Junonis,

    Hor. S. 1, 3, 11:

    Orphica,

    rites, solemnity, festival, Cic. N. D. 3, 23, 58:

    Bacchia,

    Ov. M. 3, 518:

    trieterica Bacchi,

    id. ib. 6, 587:

    Dianae,

    id. ib. 7, 94;

    15, 489: Isidis,

    Suet. Oth. 12 et saep.—
    b.
    The private religious rites of a gens, a family, etc. (observed by the Romans with the greatest care):

    sacra privata perpetua manento,

    Cic. Leg. 2, 9, 22; cf. id. ib. 2, 19, 47:

    an gentilicia sacra ne in bello quidem intermitti, publica sacra et Romanos deos etiam in pace deseri placet?

    Liv. 5, 52:

    ut ne morte patris familias sacrorum memoria occideret,

    Cic. Leg. 2, 19, 48:

    docebant (antiqui) tribus modis sacris adstringi,

    id. ib. 2, 20, 49:

    magnum est eadem habere monumenta majorum, eisdem uti sacris, sepulcra habere communia,

    id. Off. 1, 17, 55; cf.:

    ut qui natus sit, ignoret, cujus sanguinis, quorum sacrorum sit,

    Liv. 4,2:

    sacra interire illi (majores) noluerunt,

    Cic. Mur. 12, 27:

    sacrorum alienatio,

    id. Or. 42, 144 (v. alienatio); cf. sing.:

    sacrum familiare,

    Macr. S. 1, 16:

    nuptialia,

    marriage solemnities, Quint. 1, 7, 28;

    called also jugalia,

    Ov. M. 7, 700; cf. respecting the sacra privata of the Romans, Savigny, in his Zeitschr. 2, p. 397 sq.—
    c.
    Poet., poems (as sacred to the Muses):

    mihi jam puero caelestia sacra placebant, Inque suum furtim Musa trahebat opus,

    Ov. Tr. 4, 10, 19:

    vatum,

    Pers. prol. 7:

    Maronis,

    Mart. 7, 63, 5. —
    2.
    Prov.
    a.
    Inter sacrum saxumque stare, to stand between the victim and the knife, i. e. to be between the door and the wall, to be in great straits, Plaut. Capt. 3, 4, 84; cf.:

    inter sacrum et saxum positus,

    App. M. 11, p. 271 fin.
    b.
    Hereditas sine sacris, i. e. a great profit without trouble, = a rose without thorns, meat without bone, etc. (because the keeping up of the sacra privata was attended with great expense), Plaut. Capt. 4, 1, 8, and id. Trin. 2, 4, 83; cf. Fest. p. 290 Müll.—
    B.
    Transf., in gen. (the figure being borrowed from secret religious rites), in plur.: sacra, secrets, mysteries (not till after the Aug. period, and very rare):

    sacra tori coitusque novos referebam,

    Ov. M. 7, 709:

    peregisse mihi videor sacra tradentium artes,

    Quint. 5, 14, 27 (cf.:

    omnes fere, qui legem dicendi, quasi quaedam mysteria, tradiderunt,

    id. 5, 13, 60):

    litterarum colere,

    id. 10, 1, 92:

    studiorum profanare,

    Tac. Or. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > sacer

  • 74 segnis

    segnis, e, adj. [commonly referred to sequor, that follows after, creeps after], slow, tardy, slack, dilatory, lingering, sluggish, inactive, unenergetic, lazy (in posit. not freq. till after the Aug. per., esp. in the histt.; in Cic. only comp., except in a passage from Non.; in Caes. only once in comp.; syn.:

    deses, ignavus, desidiosus, piger): (servi) quia tardius irent Propter onus segnes,

    Hor. S. 2, 3, 102; cf.:

    tardum et segne,

    Quint. 9, 4, 83: animus (opp. mobilis), Trogas ap. Plin. 11, 52, 114, § 275:

    puer segnis et jacens,

    Quint. 1, 3, 2:

    segnis inersque vocer,

    Tib. 1, 1, 58: segniores castigat atque incitat, * Caes. B. C. 1, 3; cf.:

    laudando promptos et castigando segnes,

    Tac. Agr. 21:

    segnes et pavidos,

    id. A. 16, 25:

    multa quae segnibus ardua videantur,

    id. ib. 15, 59:

    segnior esse,

    Cic. Att. 8, 11, B fin.:

    bonus segnior fit ubi neglegas,

    Sall. J. 31, 28:

    ne segniores viris feminas habere viderentur,

    Just. 2, 4, 27:

    equus aut morbo gravis aut segnior annis,

    Verg. G. 3, 95 et saep.: in quo tua me provocavit oratio, mea consecuta est segnis (segnius?), Cic. ap. Non. 33, 23:

    obsidio,

    Liv. 5, 46; 10, 10: [p. 1662] bellum, id. 10, 12:

    pugna,

    id. 10, 36:

    navigatio,

    id. 30, 10:

    militia,

    id. 26, 21:

    mora,

    id. 25, 8 fin.; 34, 9; Ov. M. 3, 563:

    voluptas,

    id. R. Am. 404:

    otium,

    Tac. A. 14, 39 fin.; id. H. 4, 70:

    ingenium,

    id. A. 12, 26:

    imperium,

    Liv. 25, 14:

    pes (in the race),

    Hor. C. 3, 12, 9:

    Arar,

    slowly-flowing, sluggish, Plin. 3, 4, 5, § 33; cf.

    aquae,

    Curt. 8, 9, 18: stellae ( Ursa Major and Minor and Boötes), Val. Fl. 1, 484:

    campus,

    i. e. unfruitful, Verg. G. 1, 72; cf.

    arvum,

    id. ib. 1, 151; Luc. 9, 438:

    metus,

    id. 4, 700:

    sopor,

    Sen. Herc. Oet. 690:

    alter (terror) diutinus, sed segnior,

    slower, more lingering, Liv. 35, 40, 7:

    segnior mors (per venenum),

    id. 40, 4 fin.Sup., App. Mag. p. 310, 21.—With a neg.:

    non segnior discordia,

    Liv. 2, 43; cf.:

    nec Sagunti oppugnatio segnior erat,

    id. 21, 12:

    haud illo segnior ibat Aeneas,

    Verg. A. 4, 149; 7, 383; 8, 414.—
    (β).
    Ad aliquid, less freq. in aliquā re, in aliquam rem:

    segniores posthac ad imperandum ceteri sint,

    Cic. Font. 7, 17 (3, 7); so in comp.:

    ad respondendum,

    id. Fin. 1, 10, 34:

    ad persequendum,

    Nep. Thras. 2, 2:

    ad laetitiam,

    Ov. P. 3, 4, 50; 4, 8, 75:

    ad credendum,

    Liv. 24, 13 fin.:

    ad alia facta,

    id. 44, 12:

    gnarus gentem segnem ad pericula,

    Tac. A. 14, 23:

    senatu segniore in exsequendis conatibus,

    Suet. Claud. 10:

    non in Venerem segnes nocturnaque bella,

    Verg. A. 11, 736; Maxim. Eleg. 5, 50. —
    (γ).
    With gen. (in Tac.):

    occasionum haud segnis,

    Tac. A. 16, 14:

    laeti praedā et aliorum segnes,

    id. ib. 14, 33.—
    (δ).
    With inf. ( poet.):

    segnes nodum solvere Gratiae,

    Hor. C. 3, 21, 22; Ov. Tr. 5, 7, 19.—Hence, adv., slowly, sluggishly, slothfully, lazily.
    (α).
    segnĭter:

    segniter, otiose, neglegenter, contumaciter omnia agere,

    Liv. 2, 58; so id. 25, 35; 29, 19; 40, 40; Vell. 2, 69, 2; 2, 87, 1; Tac. A. 11, 26; id. H. 2, 71; Stat. S. 1, 4, 106 al.—
    (β).
    segnē:

    haud segne id ipsum tempus consumpserat,

    Liv. 38, 22:

    nihil agendum segne ratus,

    Amm. 21, 10.—
    b.
    Comp.: segnius atque timidius pro re publicā niti, Cato ap. Charis. p. 196 P.:

    segnius socordiusque oppugnare,

    Liv. 40, 27; 30, 21; Tac. A. 11, 15; 13, 29; id. H. 3, 40; Hor. A. P. 180 al.—Esp. freq. with the negg. non, haud, nihilo segnius (for which, in the MSS., sequius or secius is freq. interchanged), none the slower, not the less actively, earnestly, or zealously, with the same activity or earnestness, with undiminished zeal:

    non ideo tamen segnius precor,

    Plin. Ep. 3, 18, 10; so,

    non segnius,

    Plin. 28, 7, 23, § 77:

    haud segnius,

    Ov. M. 11, 534; Luc. 6, 286:

    nec segnius,

    Liv. 40, 40:

    neque segnius,

    Tac. A. 6, 13:

    neque eo segnius,

    Suet. Ner. 20:

    oppidani nihilo segnius bellum parare,

    Sall. J. 75, 10; so,

    nihilo segnius,

    Liv. 2, 47; 6, 38; 7, 18 fin.; 26, 12; 32, 22; 35, 8; Plin. Ep. 6, 20, 5; Nep. Dat. 2, 4.—
    * c.
    Sup.:

    nautae torpedinis tactu segnissime torpuerunt,

    Cassiod. Var. 1, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > segnis

  • 75 vacuum

    văcŭus, a, um, adj. [vaco], empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., in material sense.
    (α).
    Absol.:

    spatium vacuum,

    Lucr. 1, 523; cf. id. 1, 394; 1, 509:

    vacua castra,

    Caes. B. G. 7, 45:

    perque domos Ditis vacuas et inania regna,

    Verg. A. 6, 269:

    atria,

    id. ib. 7, 379;

    2, 528: porticus,

    id. ib. 2, 761:

    videntur Aëra per vacuum ferri,

    id. G. 3, 109:

    Acerrae,

    unpeopled, id. ib. 2, 225:

    Cumae,

    Juv. 3, 2:

    Ulubrae,

    id. 10, 102:

    agri,

    Verg. G. 2, 54:

    aurae,

    id. A. 12, 592:

    caelum,

    id. ib. 5, 515:

    oppida, Auct. B. Afr. 9: aliquam partem aedium vacuam facere,

    Liv. 39, 14, 2:

    aër,

    Hor. C. 1, 3, 34:

    theatrum,

    id. Ep. 2, 2, 130:

    aula,

    id. C. 4, 14, 36:

    tabellae,

    Quint. 10, 3, 32:

    numerus peditum in vicem prolapsorum equitum vacuos capientium ad pugnam equos,

    Liv. 44, 26, 3:

    lectus,

    Prop. 2, 2, 1: Ov. M. 11, 471:

    per vacuum locum inruperunt,

    Liv. 25, 3, 18:

    manus,

    Quint. 11, 2, 42:

    ossa vacuis exsucta medullis,

    Juv. 8, 90: si vacuo ventre mulier fuit, not pregnant (opp. plenus), Dig. 29, 2, 84:

    vultus,

    without eyes, Sen. Oedip. 1012.—
    (β).
    With abl.:

    nihil igni vacuum videri potest,

    Cic. Univ. 4:

    gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus,

    id. Marcell. 6, 17:

    moenia defensoribus,

    Liv. 42, 63, 6:

    viae occursu hominum,

    id. 5, 41, 5:

    cultoribus agri,

    Ov. M. 7, 653:

    ense ebur,

    id. ib. 4, 148:

    arvum arboribus,

    Col. 3, 11, 3:

    loca fetu in vite,

    id. 3, 10, 5:

    pectus velamine,

    Stat. Th. 1, 593.—
    (γ).
    With ab and abl.:

    Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,

    Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3:

    oppidum vacuum ab defensoribus,

    without, Caes. B. G. 2, 12:

    pars Galliae ab exercitu,

    Hirt. B. G. 8, 46:

    vacuum ab hostibus mare,

    Liv. 37, 13, 6.—
    (δ).
    With gen. (rare; mostly poet.):

    ager aridus et frugum vacuus,

    Sall. J. 90, 1:

    Romana urbs annonae,

    Mamert. Grat. Act. ad Julian. 14.—
    b.
    Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity:

    vacuum minus intus habere,

    Lucr. 1, 367:

    in vacuum poterunt se extendere rami,

    Verg. G. 2, 287:

    ne per vacuum incurreret hostis,

    Hor. S. 2, 1, 37:

    libera per vacuum posui vestigia princeps,

    Hor. Ep. 1, 19, 21.—
    B.
    Transf., free from, clear, devoid of, without.
    (α).
    With abl.:

    animus per somnum sensibus et curis vacuus,

    Cic. Div. 2, 11, 27:

    molestiis,

    id. Fam. 4, 4, 2:

    cupiditate et timore,

    id. Fin. 2, 10, 30:

    consilium periculo,

    id. Att. 10, 16, 2:

    cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,

    id. Fin. 2, 14, 46:

    vacui negotiis vivere possimus,

    id. ib. 4, 5, 12:

    his rebus mens vacua,

    id. Tusc. 3, 4, 9:

    vacuus duellis Janus,

    Hor. C. 4, 15, 8:

    crimine nox vacua est,

    Ov. F. 4, 581:

    ille metu vacuus,

    id. M. 3, 582:

    nullum tempus sterile et vacuum beneficio,

    Plin. Pan. 56, 2:

    aemulatione,

    Tac. A. 12, 2:

    curā domesticā vacuus,

    id. H. 1, 88:

    tali culpā,

    id. A. 6, 16:

    tributo,

    id. ib. 12, 61:

    vacuam laboribus egi vitam,

    Ov. Tr. 5, 3, 9.—
    (β).
    With ab and abl.:

    Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23:

    a securibus et tributis,

    Tac. A. 12, 34; 12, 61:

    hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,

    Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34:

    nullus dies ab exercitationibus oratoriis,

    id. Brut. 90, 309:

    animus a talibus factis vacuus et integer,

    id. Inv. 2, 7, 24:

    cum ab omni molestiā vacuus esses,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    domus a suspitione religionis vacua atque pura,

    id. Har. Resp. 6, 11:

    ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,

    Sall. C. 51, 1:

    a culpa,

    id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun;

    curā,

    Liv. 24, 18, 1.—
    (γ).
    With gen.:

    vacuas caedis habete manus,

    Ov. A. A. 1, 642:

    operum vacuus,

    Hor. S. 2, 2, 119:

    vacuas habuissem criminis umbras,

    Ov. M. 6, 541:

    composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,

    Tac. A. 15, 8.—
    (δ).
    With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made:

    Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,

    Liv. 1, 46, 9:

    necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,

    Sall. C. 15, 2:

    quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),

    Hor. Ep. 2, 2, 94.— Subst.: văcŭum, i, n., leisure:

    aliquid invenire vacui,

    Quint. 10, 6, 1.—
    II.
    In partic. (cf. vaco, II.).
    A.
    Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle:

    quoniam vacui sumus, dicam,

    Cic. Leg. 1, 4, 13:

    si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,

    id. Brut. 5, 20:

    animus vacuus ac solutus,

    id. Verr. 1, 9, 26:

    aures vacuae atque eruditae,

    Quint. 10, 1, 32:

    aures,

    Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56:

    pedibus vacuis terere Porticum,

    id. A. A. 1, 491:

    si quid vacui sub umbrā Lusimus,

    Hor. C. 1, 32, 1:

    cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,

    Verg. G. 3, 3:

    ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,

    Ter. And. 4, 2, 23:

    ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,

    Cic. Att. 12, 38, 3:

    cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,

    Liv. 3, 40, 10.— Sup.:

    nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,

    Ov. P. 3, 1, 141.— Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.:

    Tibur,

    Hor. Ep. 1, 7, 45:

    Athenae,

    id. ib. 2, 2, 81:

    tonsoris in umbrā,

    id. ib. 1, 7, 50 (cf.:

    otiosa Neapolis,

    id. Epod. 5, 43).—Rarely of persons, free from care, calm, composed:

    Rutilius animo vacuus,

    i. e. careless, without apprehension, Sall. J. 52, 6:

    haud animi vacuus,

    quiet, Stat. Th. 5, 644:

    cantamus vacui, sive quid urimur,

    Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young:

    equa,

    Col. 6, 37, 10.— Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.—
    B.
    Of time, free, vacant, disengaged, leisure:

    etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    Cic. Verr. 1, 17, 56:

    cum vacui temporis nihil haberem,

    id. Att. 2, 23, 1:

    vacuam noctem operi dedere,

    Liv. 3, 28, 7:

    tempora,

    Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.—
    C.
    Of women, free, unmarried, single:

    ubi mulier vacua fuit,

    Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376:

    Hersilia,

    i. e. widowed, Ov. M. 14, 831.—
    D.
    Of possessions, free, vacant, without an occupant or master:

    vacuam possessionem regni sperans,

    Caes. B. C. 3, 112:

    prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca atque vacua,

    Cic. de Or. 3, 31, 122:

    centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,

    id. Rosc. Am. 9, 26:

    vacuam rempublicam tradere Hannibali,

    Liv. 23, 2, 7:

    ut impetus fiat in vacuam rempublicam,

    Sall. C. 52, 23:

    sacerdotia ut vacua contulit in alios,

    Tac. A. 6, 40; cf.:

    Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,

    id. Agr. 40:

    vacua Armenia,

    without a ruler, id. A. 12, 50:

    bona,

    Dig. 38, 9, 1, § 12:

    possessio,

    ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.:

    si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,

    into the vacant property, Hor. S. 2, 5, 50:

    ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,

    Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.—
    E.
    Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare;

    not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,

    Tac. H. 1, 30:

    rem,

    Petr. 102:

    vacua et inanis productio verbi,

    Gell. 11, 15, 6:

    tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

    her empty head, Hor. C. 1, 18, 15:

    pecunia,

    unused, unproductive, Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > vacuum

  • 76 vacuus

    văcŭus, a, um, adj. [vaco], empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., in material sense.
    (α).
    Absol.:

    spatium vacuum,

    Lucr. 1, 523; cf. id. 1, 394; 1, 509:

    vacua castra,

    Caes. B. G. 7, 45:

    perque domos Ditis vacuas et inania regna,

    Verg. A. 6, 269:

    atria,

    id. ib. 7, 379;

    2, 528: porticus,

    id. ib. 2, 761:

    videntur Aëra per vacuum ferri,

    id. G. 3, 109:

    Acerrae,

    unpeopled, id. ib. 2, 225:

    Cumae,

    Juv. 3, 2:

    Ulubrae,

    id. 10, 102:

    agri,

    Verg. G. 2, 54:

    aurae,

    id. A. 12, 592:

    caelum,

    id. ib. 5, 515:

    oppida, Auct. B. Afr. 9: aliquam partem aedium vacuam facere,

    Liv. 39, 14, 2:

    aër,

    Hor. C. 1, 3, 34:

    theatrum,

    id. Ep. 2, 2, 130:

    aula,

    id. C. 4, 14, 36:

    tabellae,

    Quint. 10, 3, 32:

    numerus peditum in vicem prolapsorum equitum vacuos capientium ad pugnam equos,

    Liv. 44, 26, 3:

    lectus,

    Prop. 2, 2, 1: Ov. M. 11, 471:

    per vacuum locum inruperunt,

    Liv. 25, 3, 18:

    manus,

    Quint. 11, 2, 42:

    ossa vacuis exsucta medullis,

    Juv. 8, 90: si vacuo ventre mulier fuit, not pregnant (opp. plenus), Dig. 29, 2, 84:

    vultus,

    without eyes, Sen. Oedip. 1012.—
    (β).
    With abl.:

    nihil igni vacuum videri potest,

    Cic. Univ. 4:

    gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus,

    id. Marcell. 6, 17:

    moenia defensoribus,

    Liv. 42, 63, 6:

    viae occursu hominum,

    id. 5, 41, 5:

    cultoribus agri,

    Ov. M. 7, 653:

    ense ebur,

    id. ib. 4, 148:

    arvum arboribus,

    Col. 3, 11, 3:

    loca fetu in vite,

    id. 3, 10, 5:

    pectus velamine,

    Stat. Th. 1, 593.—
    (γ).
    With ab and abl.:

    Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,

    Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3:

    oppidum vacuum ab defensoribus,

    without, Caes. B. G. 2, 12:

    pars Galliae ab exercitu,

    Hirt. B. G. 8, 46:

    vacuum ab hostibus mare,

    Liv. 37, 13, 6.—
    (δ).
    With gen. (rare; mostly poet.):

    ager aridus et frugum vacuus,

    Sall. J. 90, 1:

    Romana urbs annonae,

    Mamert. Grat. Act. ad Julian. 14.—
    b.
    Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity:

    vacuum minus intus habere,

    Lucr. 1, 367:

    in vacuum poterunt se extendere rami,

    Verg. G. 2, 287:

    ne per vacuum incurreret hostis,

    Hor. S. 2, 1, 37:

    libera per vacuum posui vestigia princeps,

    Hor. Ep. 1, 19, 21.—
    B.
    Transf., free from, clear, devoid of, without.
    (α).
    With abl.:

    animus per somnum sensibus et curis vacuus,

    Cic. Div. 2, 11, 27:

    molestiis,

    id. Fam. 4, 4, 2:

    cupiditate et timore,

    id. Fin. 2, 10, 30:

    consilium periculo,

    id. Att. 10, 16, 2:

    cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,

    id. Fin. 2, 14, 46:

    vacui negotiis vivere possimus,

    id. ib. 4, 5, 12:

    his rebus mens vacua,

    id. Tusc. 3, 4, 9:

    vacuus duellis Janus,

    Hor. C. 4, 15, 8:

    crimine nox vacua est,

    Ov. F. 4, 581:

    ille metu vacuus,

    id. M. 3, 582:

    nullum tempus sterile et vacuum beneficio,

    Plin. Pan. 56, 2:

    aemulatione,

    Tac. A. 12, 2:

    curā domesticā vacuus,

    id. H. 1, 88:

    tali culpā,

    id. A. 6, 16:

    tributo,

    id. ib. 12, 61:

    vacuam laboribus egi vitam,

    Ov. Tr. 5, 3, 9.—
    (β).
    With ab and abl.:

    Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23:

    a securibus et tributis,

    Tac. A. 12, 34; 12, 61:

    hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,

    Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34:

    nullus dies ab exercitationibus oratoriis,

    id. Brut. 90, 309:

    animus a talibus factis vacuus et integer,

    id. Inv. 2, 7, 24:

    cum ab omni molestiā vacuus esses,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    domus a suspitione religionis vacua atque pura,

    id. Har. Resp. 6, 11:

    ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,

    Sall. C. 51, 1:

    a culpa,

    id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun;

    curā,

    Liv. 24, 18, 1.—
    (γ).
    With gen.:

    vacuas caedis habete manus,

    Ov. A. A. 1, 642:

    operum vacuus,

    Hor. S. 2, 2, 119:

    vacuas habuissem criminis umbras,

    Ov. M. 6, 541:

    composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,

    Tac. A. 15, 8.—
    (δ).
    With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made:

    Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,

    Liv. 1, 46, 9:

    necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,

    Sall. C. 15, 2:

    quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),

    Hor. Ep. 2, 2, 94.— Subst.: văcŭum, i, n., leisure:

    aliquid invenire vacui,

    Quint. 10, 6, 1.—
    II.
    In partic. (cf. vaco, II.).
    A.
    Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle:

    quoniam vacui sumus, dicam,

    Cic. Leg. 1, 4, 13:

    si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,

    id. Brut. 5, 20:

    animus vacuus ac solutus,

    id. Verr. 1, 9, 26:

    aures vacuae atque eruditae,

    Quint. 10, 1, 32:

    aures,

    Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56:

    pedibus vacuis terere Porticum,

    id. A. A. 1, 491:

    si quid vacui sub umbrā Lusimus,

    Hor. C. 1, 32, 1:

    cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,

    Verg. G. 3, 3:

    ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,

    Ter. And. 4, 2, 23:

    ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,

    Cic. Att. 12, 38, 3:

    cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,

    Liv. 3, 40, 10.— Sup.:

    nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,

    Ov. P. 3, 1, 141.— Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.:

    Tibur,

    Hor. Ep. 1, 7, 45:

    Athenae,

    id. ib. 2, 2, 81:

    tonsoris in umbrā,

    id. ib. 1, 7, 50 (cf.:

    otiosa Neapolis,

    id. Epod. 5, 43).—Rarely of persons, free from care, calm, composed:

    Rutilius animo vacuus,

    i. e. careless, without apprehension, Sall. J. 52, 6:

    haud animi vacuus,

    quiet, Stat. Th. 5, 644:

    cantamus vacui, sive quid urimur,

    Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young:

    equa,

    Col. 6, 37, 10.— Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.—
    B.
    Of time, free, vacant, disengaged, leisure:

    etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    Cic. Verr. 1, 17, 56:

    cum vacui temporis nihil haberem,

    id. Att. 2, 23, 1:

    vacuam noctem operi dedere,

    Liv. 3, 28, 7:

    tempora,

    Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.—
    C.
    Of women, free, unmarried, single:

    ubi mulier vacua fuit,

    Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376:

    Hersilia,

    i. e. widowed, Ov. M. 14, 831.—
    D.
    Of possessions, free, vacant, without an occupant or master:

    vacuam possessionem regni sperans,

    Caes. B. C. 3, 112:

    prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca atque vacua,

    Cic. de Or. 3, 31, 122:

    centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,

    id. Rosc. Am. 9, 26:

    vacuam rempublicam tradere Hannibali,

    Liv. 23, 2, 7:

    ut impetus fiat in vacuam rempublicam,

    Sall. C. 52, 23:

    sacerdotia ut vacua contulit in alios,

    Tac. A. 6, 40; cf.:

    Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,

    id. Agr. 40:

    vacua Armenia,

    without a ruler, id. A. 12, 50:

    bona,

    Dig. 38, 9, 1, § 12:

    possessio,

    ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.:

    si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,

    into the vacant property, Hor. S. 2, 5, 50:

    ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,

    Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.—
    E.
    Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare;

    not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,

    Tac. H. 1, 30:

    rem,

    Petr. 102:

    vacua et inanis productio verbi,

    Gell. 11, 15, 6:

    tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

    her empty head, Hor. C. 1, 18, 15:

    pecunia,

    unused, unproductive, Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > vacuus

  • 77 Veia

    Vēii or Vēji, ōrum, m., a very ancient city in Etruria, one of the twelve towns of the Etrurian confederacy, conquered by Camillus, near the mod. village of Isola, Plin. 3, 17, 21, § 125; Liv. 4, 61; 5, 1; 5, 7 sq.; Cic. Div. 1, 44, 100; Suet. Ner. 39.—Hence,
    A.
    Vēiens or Vējens, entis, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Cic. Rosc. Am. 16, 47; id. Fam. 9, 17, 2:

    arvum,

    Hor. Ep. 2, 2, 167:

    senatus,

    Liv. 4, 58:

    bellum,

    Cic. Div. 1, 44, 100; Liv. 4, 58; 5, 52.— Subst.:

    Vēiens

    , entis, m., an inhabitant of Veii, Cic. Div. 1, 44, 100.—Mostly plur.:

    Veientes,

    the inhabitants of Veii, the Veientes, Cic. Div. 1, 44, 100; id. Tusc. 3, 12, 27; id. Phil. 9, 2, 4 sq.; Liv. 1, 15; 1, 27; 4, 1 sq.—
    B.
    Vēientānus ( Vējen-), a, um, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Liv. 4, 19; 5, 30: uva, mart. 2, 53, 4.— Subst.: Vēientāna, ae, f. (sc. [p. 1963] gemma):

    Italica,

    a black precious stone found near Veii, Plin. 37, 10, 69, § 184.— Vējentānum, i, n. (sc. vinum), an inferior sort of wine, Hor. S. 2, 3, 143, cf. Pers. 5, 147; Mart. 1, 104, 9; 3, 49, 1.— Vējentāni, ōrum, m., the inhabitants of Veii, the Veientians, Plin. 3, 5, 8, § 52.—
    C.
    Vejus (dissyl.) or Vēï̆us (trisyl.), a, um, adj., of Veii, Veian:

    dux Veïus,

    i. e. Tolumnius, Prop. 4 (5), 10, 31.— Subst.: Vēia or Vēja, ae, f., a proper name of a woman, Hor Epod. 5, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > Veia

  • 78 Veiens

    Vēii or Vēji, ōrum, m., a very ancient city in Etruria, one of the twelve towns of the Etrurian confederacy, conquered by Camillus, near the mod. village of Isola, Plin. 3, 17, 21, § 125; Liv. 4, 61; 5, 1; 5, 7 sq.; Cic. Div. 1, 44, 100; Suet. Ner. 39.—Hence,
    A.
    Vēiens or Vējens, entis, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Cic. Rosc. Am. 16, 47; id. Fam. 9, 17, 2:

    arvum,

    Hor. Ep. 2, 2, 167:

    senatus,

    Liv. 4, 58:

    bellum,

    Cic. Div. 1, 44, 100; Liv. 4, 58; 5, 52.— Subst.:

    Vēiens

    , entis, m., an inhabitant of Veii, Cic. Div. 1, 44, 100.—Mostly plur.:

    Veientes,

    the inhabitants of Veii, the Veientes, Cic. Div. 1, 44, 100; id. Tusc. 3, 12, 27; id. Phil. 9, 2, 4 sq.; Liv. 1, 15; 1, 27; 4, 1 sq.—
    B.
    Vēientānus ( Vējen-), a, um, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Liv. 4, 19; 5, 30: uva, mart. 2, 53, 4.— Subst.: Vēientāna, ae, f. (sc. [p. 1963] gemma):

    Italica,

    a black precious stone found near Veii, Plin. 37, 10, 69, § 184.— Vējentānum, i, n. (sc. vinum), an inferior sort of wine, Hor. S. 2, 3, 143, cf. Pers. 5, 147; Mart. 1, 104, 9; 3, 49, 1.— Vējentāni, ōrum, m., the inhabitants of Veii, the Veientians, Plin. 3, 5, 8, § 52.—
    C.
    Vejus (dissyl.) or Vēï̆us (trisyl.), a, um, adj., of Veii, Veian:

    dux Veïus,

    i. e. Tolumnius, Prop. 4 (5), 10, 31.— Subst.: Vēia or Vēja, ae, f., a proper name of a woman, Hor Epod. 5, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > Veiens

  • 79 Veientana

    Vēii or Vēji, ōrum, m., a very ancient city in Etruria, one of the twelve towns of the Etrurian confederacy, conquered by Camillus, near the mod. village of Isola, Plin. 3, 17, 21, § 125; Liv. 4, 61; 5, 1; 5, 7 sq.; Cic. Div. 1, 44, 100; Suet. Ner. 39.—Hence,
    A.
    Vēiens or Vējens, entis, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Cic. Rosc. Am. 16, 47; id. Fam. 9, 17, 2:

    arvum,

    Hor. Ep. 2, 2, 167:

    senatus,

    Liv. 4, 58:

    bellum,

    Cic. Div. 1, 44, 100; Liv. 4, 58; 5, 52.— Subst.:

    Vēiens

    , entis, m., an inhabitant of Veii, Cic. Div. 1, 44, 100.—Mostly plur.:

    Veientes,

    the inhabitants of Veii, the Veientes, Cic. Div. 1, 44, 100; id. Tusc. 3, 12, 27; id. Phil. 9, 2, 4 sq.; Liv. 1, 15; 1, 27; 4, 1 sq.—
    B.
    Vēientānus ( Vējen-), a, um, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Liv. 4, 19; 5, 30: uva, mart. 2, 53, 4.— Subst.: Vēientāna, ae, f. (sc. [p. 1963] gemma):

    Italica,

    a black precious stone found near Veii, Plin. 37, 10, 69, § 184.— Vējentānum, i, n. (sc. vinum), an inferior sort of wine, Hor. S. 2, 3, 143, cf. Pers. 5, 147; Mart. 1, 104, 9; 3, 49, 1.— Vējentāni, ōrum, m., the inhabitants of Veii, the Veientians, Plin. 3, 5, 8, § 52.—
    C.
    Vejus (dissyl.) or Vēï̆us (trisyl.), a, um, adj., of Veii, Veian:

    dux Veïus,

    i. e. Tolumnius, Prop. 4 (5), 10, 31.— Subst.: Vēia or Vēja, ae, f., a proper name of a woman, Hor Epod. 5, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > Veientana

  • 80 Veientanus

    Vēii or Vēji, ōrum, m., a very ancient city in Etruria, one of the twelve towns of the Etrurian confederacy, conquered by Camillus, near the mod. village of Isola, Plin. 3, 17, 21, § 125; Liv. 4, 61; 5, 1; 5, 7 sq.; Cic. Div. 1, 44, 100; Suet. Ner. 39.—Hence,
    A.
    Vēiens or Vējens, entis, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Cic. Rosc. Am. 16, 47; id. Fam. 9, 17, 2:

    arvum,

    Hor. Ep. 2, 2, 167:

    senatus,

    Liv. 4, 58:

    bellum,

    Cic. Div. 1, 44, 100; Liv. 4, 58; 5, 52.— Subst.:

    Vēiens

    , entis, m., an inhabitant of Veii, Cic. Div. 1, 44, 100.—Mostly plur.:

    Veientes,

    the inhabitants of Veii, the Veientes, Cic. Div. 1, 44, 100; id. Tusc. 3, 12, 27; id. Phil. 9, 2, 4 sq.; Liv. 1, 15; 1, 27; 4, 1 sq.—
    B.
    Vēientānus ( Vējen-), a, um, adj., of or belonging to Veii, Veientian:

    ager,

    Liv. 4, 19; 5, 30: uva, mart. 2, 53, 4.— Subst.: Vēientāna, ae, f. (sc. [p. 1963] gemma):

    Italica,

    a black precious stone found near Veii, Plin. 37, 10, 69, § 184.— Vējentānum, i, n. (sc. vinum), an inferior sort of wine, Hor. S. 2, 3, 143, cf. Pers. 5, 147; Mart. 1, 104, 9; 3, 49, 1.— Vējentāni, ōrum, m., the inhabitants of Veii, the Veientians, Plin. 3, 5, 8, § 52.—
    C.
    Vejus (dissyl.) or Vēï̆us (trisyl.), a, um, adj., of Veii, Veian:

    dux Veïus,

    i. e. Tolumnius, Prop. 4 (5), 10, 31.— Subst.: Vēia or Vēja, ae, f., a proper name of a woman, Hor Epod. 5, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > Veientanus

См. также в других словарях:

  • Cryptosporangium — Scientific classification Domain: Bacteria Phylum: Actinobacteria Class …   Wikipedia

  • АМБАРВАЛИИ — (лат. ambarvalia, от ambi около, кругом, и arvum поле). Религиозные процессии вокруг полей, в начале января и в июле, в честь Цереры у др. римлян. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. АМБАРВАЛИИ лат.… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • arvicoliné — ● arvicoliné nom masculin (latin arvum, champ et colere, habiter) Nom de tribu attribué à des rongeurs muridés tels que les lemmings, les campagnols et les rats musqués. ● arvicoliné (synonymes) nom masculin (latin arvum, champ et colere,… …   Encyclopédie Universelle

  • Arvicola — noun in some classifications considered synonymous with Microtus • Syn: ↑genus Arvicola • Hypernyms: ↑mammal genus • Member Holonyms: ↑Cricetidae, ↑family Cricetidae • Member Meronyms: ↑ …   Useful english dictionary

  • ровный — ровен, ровна, ровно, диал. ромный, севск. (Преобр.), укр. рiвний, рiвно, блр. ровны, др. русск ровьнъ, ст. слав. равьнъ, болг. равен, равна, сербохорв. раван, равна, равно; ра̑внӣ, ра̑внā, ра̑внō, словен. ravǝn, ravna, чеш., слвц. rovny, польск …   Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера

  • Arvicole — Ar vi*cole, n. [L. arvum field + colere to inhabit.] (Zo[ o]l.) A mouse of the genus {Arvicola}; the meadow mouse. There are many species. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Арвальские братья — (Fratres Arvales братья пахари, от arvum пашня)         в Древнем Риме одна из древнейших жреческих коллегий (12 чел.), связанная с культом богов плодородия (богини Деа Диа, Марса, флоры, Лавров и др.). Главный праздник А. б. амбарвалии проходил… …   Большая советская энциклопедия

  • Ambarvalia — was a Roman agricultural fertility rite held at the end of May in honour of Ceres.At these festivals they sacrificed a bull, a sow, and a sheep, which, before the sacrifice, were led in procession thrice around the fields; whence the feast is… …   Wikipedia

  • Carmen Arvale — The Carmen Arvale is the preserved chant of the Arval priests or Fratres Arvales of ancient Rome. The Arval priests were devoted to the goddess Dea Dia, and offered sacrifices to her to ensure the fertility of ploughed fields (Latin arvum ).… …   Wikipedia

  • Ambarvalia — Die Ambarvalia (von lateinisch amb : „um, herum“, arvum: Feld/Acker ; man beachte den Zusammenhang mit urvare pflügen, erklärt bei Sulcus primigenius) waren ein Ritus der römischen Religion, der im Frühjahr stattfand. Er diente der Ehrung und… …   Deutsch Wikipedia

  • Ambarvalien — Die Ambarvalia (von lateinisch amb : „um, herum“, arvum: Feld/Acker ; man beachte den Zusammenhang mit urvare pflügen, erklärt bei Sulcus primigenius) waren ein Ritus der römischen Religion, der im Frühjahr stattfand. Er diente der Ehrung und… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»