Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

arvum

  • 41 arvalis

    arvālis, e (arvum), zum Saatfelde gehörig; dah. Fratres Arvales, die Arval-Brüder, ein Kollegium von zwölf Priestern, an deren Spitze ein Magister stand, der Sage nach schon von Romulus seiner Amme Akka Larentia zu Ehren eingesetzt. Ihre Würde war lebenslänglich u. verblieb selbst denen, die im Exil waren. Sie kooptierten sich selbst den Magister auf ein Jahr an den Saturnalien; einer war Flamen, der mit dem Magister das Opfer vollzog. An den Iden des Mai hielten sie, das Haupt mit einem Kranze von Ähren (corona spicea) u. einer weißen Binde (vitta alba) geschmückt, capite velato unter Absingen eines Liedes im saturnin. Versmaß einen Umzug um die Felder in den Grenzen des ältesten Weichbildes von Rom, um Fruchtbarkeit von den Göttern u. Schonung der röm. Felder von Mars insbes. zu erflehen, Hauptstellen Plin. 18, 6 (wo sie arvorum sacerdotes heißen). Massur. Sab. b. Gell. 6 (7), 7, 8. Varr. LL. 5, 85. Fulgent. expos serm. antiqu. no. 9. p. 172 M.: Sing. frater arvalis, Corp. inscr. Lat. 5, 1874. Inscr. im Rhein. Mus. 30, 289. Vgl. Carm. epigr. conl. Fr. Buecheler p. 1 (wo auch das Lied) u. bes. Acta fratr. arval. rest. et ill. Guil. Henzen. Berol. 1874. Teuffel Gesch. der röm. Lit.5 § 65.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > arvalis

  • 42 arvipendium

    arvipendium, ī, n. (arvum u. pendo), ein Landmaß (σχοινος γεωμετρικός), Gloss. II, 19, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > arvipendium

  • 43 colo

    1. cōlo, āvī, ātum, āre (colum), durchseihen, reinigen, läutern, ceram, mel, Col.: aurum, Apul.: poet., amnes, Fischnetze ausstellen, Manil. Vgl. colatus.
    ————————
    2. colo, coluī, cultum, ere ( aus *quelō, vgl. inquilinus ›Insasse‹, indogerm. Wz. *quel ›sich drehend herumbewegen‹; griech. πέλομαι, ich bin in Bewegung), I) im engern Sinne: a) (als t. t. des Landb.) pflegen, abwarten = bauen, bebauen, bearbeiten, α) m. Acc., einen Acker usw., agrum, agros, den A., die Ä. bebauen, dah. auch = Feldbau treiben, Cic. (dah. agrum colens, der Landmann, Ggstz. negotians, Sen.): arvum, Apul.: agrum in Tusculano, Liv.: agrum manibus suis, Eutr.: praedia studiose, Cic.: hortum exiguā stipe, Curt.: terram subigere et c. ad victum, Lact.: dura cultu (zu bebauen) haec plaga est, Liv.: u. im Pass., quod arari aut coli potest, Cic.: Alpes quidem habitari coli, Liv.: agellus, qui colebatur per unum villicum, Frontin. – Baumpflanzungen, Bäume usw., ne arva simul et vineta et oleas et arbustum colant, Quint.: c. vitem, Cic.: arbusculae manu cultae, künstlich gezogene, Fronto. Vgl. übh. 1. cultus, a, um. – u. (bei Dichtern) Früchte, fructus, Verg.: fruges, poma, Ov. – β) absol. = Feldbau treiben, sich mit Feldbau beschäftigen, duo spectasse colendo, Varr.: colendi haud facilem esse viam, Verg.
    b) = einen Ort bewohnen, wo wohnen, hausen, sich bleibend aufhalten, einen Ort häufig besuchen, α) m. Acc. des Ortes, v. Menschen, urbem, Cic.: regionem ultra Istrum iacentem, Curt.: Rheni
    ————
    ripam, Tac.: qui (homines) has nobiscum terras ab oriente ad occidentem colunt, Cic.: illi qui insulas colunt, die Inselbewohner, Liv.: Sicani aut Pelasgi, qui primi coluisse Italiam dicuntur, die Urbewohner It. gewesen sein sollen, Gell.: in prima coluisse Helicona iuventa, poet. = schon in früher Jugend gedichtet haben, Prop. – v. Gottheiten (vgl. Drak. Liv. 31, 30, 9), deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt, Plaut.: Iuno regina, quae nunc Veios colis, Liv.: di, qui hanc urbem, hos sacratos lacus lucosque colitis, Liv. – v. Tieren, Hystrum cygnus Tanaimque colens, Sen. Agam. 715. – β) m. Acc. der Zeit, defessum vi colere aevom, Lucr. 5, 1143: pertaesum vi colere aevom, Lucr. 5, 1148. – γ) absol. (s. Drak. Liv. 38, 18, 12), hic, Plaut.: extra urbem et pomoerium, Apul.: circa utramque ripam Rhodani, Liv.: prope Oceanum adversus Gades, Liv.: quā vergit ad occidentem, Curt.: super Bosporum, Curt.: usque ad Albim, Tac.: citra Hiberum, Gell.: ultra Tanaim usque ad Thraciam, Curt.: ganz absol., colunt discreti ac diversi, Tac.: quae gentes colerent, da wohnten, Curt.: Antrona voluntate colentium recepit, der Bewohner, Einwohner, Liv.
    II) im weitern Sinne, Ggstz. neglegere, 1) physisch od. geistig pflegen, a) physisch, α) durch phys. Nahrung, verpflegen, milites arte (knapp), se opulenter, Sall. Iug. 85, 34. – β) durch phys. Abwartung u. äu-
    ————
    ßern Schmuck, αα) Pflanzen, pflegen, coli utique non vult (lupinus), verlangt keine besondere Pflege, Plin. 18, 134. – ββ) eine Wohnung schön ausstatten, domos vivo, Petr. 71, 7. – γγ) abwarten, putzen, herausputzen, schmücken, alter se plus iusto colit, alter plus iusto neglegit; ille et crura, hic ne alas quidem vellit, Sen.: corpora, Ov.: capillos, Tibull.: formam augere colendo, Ov. – brachia et lacertos auro, Curt.: dexter lacertus armillā aureā cultus, Petr.: equis et armis decoribus cultus, Sall. fr.: u. im Bilde, ad similitudinem parietum suorum extrinsecus cultus, mit einem schönen äußern Anstrich, Sen. – γ) übh. durch mater. Förderung hegen, beglücken, bes. v. der Gottheit, terras, Verg.: genus hominum, Plaut.: terras hominumque genus, entrohen, entwildern, Hor.
    b) geistig pflegen, ausbilden, veredeln, genus orationis aequabile et temperatum, Cic. de off. 1, 3: ingenium singulari rerum militarium prudentiā, Vell. 2, 29, 5 ed. Kritz (Haase u. Halm excoluerat): pectus ingenuas per artes, Ov. art. am. 2, 121.
    2) übh. tätlich hegen u. pflegen, a) durch unablässiges Ausüben, Erstreben, etw. üben, betreiben, abwarten, sich mit etw. beschäftigen, einer Sache warten, huldigen, auf etw. halten, etw. im Auge behalten, aufrecht halten, erhalten od. zu erhalten suchen, nec victum nec vitam illam, Cic., vitam illam inopem, Ter.: brevem vitam, Plaut.: vino et victu
    ————
    vitam, Plaut.: vix vitam colo, Plaut. (s. Lorenz Plaut. most. 731. Wagner Ter. heaut. 136). – munus, officium, Cic.: diligentiam, Cic. – studium philosophiae a prima adulescentia, Cic.: studia vehementer, Cic.: voces Latinas subsicivo aut tumultuario studio, Gell.: artes liberales studiosissime, Suet.: artes pessumas, Sall.: disciplinam, Cic. – amicitiam, pietatem, amorem, Plaut. (s. Brix Plaut. mil. 101): amicitiam populi Romani, Sall.: amicitiam cum fide, Curt.: amicitias utilitatibus, Cic., od. utilitate, non fide, Iustin. – pacem, Liv.: ius religiose, Cornif. rhet.: fidem, Cic.: ius ac fas, Liv.: iustitiam et liberalitatem, Cic.: pietatem, Komik. u. Cic. poët. (s. Gronov Ter. Hec. 3, 4, 33): virtutem, Cic.: sapientiam, Cic. – alcis memoriam, Cic.: bonos mores, Sall. – beneficium acceptum, Liv.: aurum, dem G. frönen, ein Sklave des G. sein, Prop.
    b) durch Achtung u. Verehrung an den Tag legende Dienste, Gaben u. dgl., α) eine Gottheit usw. durch Gebete, Opfer u.a. Zeremonien, jmd. verehren, jmdm. seine Verehrung bezeigen, jmd. anbeten, jmdm. opfern, dienen, αα) m. Acc. der Gottheit usw., die man verehrt, deos, Cic.: suos deos aut novos aut alienigenas, Cic.: unum deum, Lact.: multos ac falsos deos, Lact.: deûm maxime Mercurium, Caes.: Apollinem eximiā religione, Curt.: Latonam per aras, Ov.: simulacrum menstruis supplicationibus,
    ————
    Suet.: patrem aris, pulvinaribus, flamine, Plin. pan.: regem divinis honoribus, Curt.: alqm ut deum, Cic.: imagines Narcissi et Pallantis inter Lares, Suet.: alqm od. nomen alcis inter deos, Curt.: deos putant quicquid colere coeperunt, arbores maxime, Curt. – im Passiv, cura pii dis sunt, et qui coluere coluntur, Ov.: Sol, qui colitur iuxta aedem Quirini, Quint.: quo cognomine is deus quadam in parte urbis colebatur, Suet.: Vitellia, quae multis locis pro numine coleretur, Suet.: id quod pro deo colitur, der Götze, Curt.: ubi pro deo vates anticus (= antiquus) colitur, Liv.: cum se templis et effigie numinum per flamines et sacerdotes coli vellet (v. Augustus), Tac. – ββ) m. Acc. des Ortes (Altars, Tempels), heilig halten, heilig verehren, sanctas aras, Ov.: aram ritu alcis dei, Liv.: Musarum delubra, Cic.: sacellum sanctissime, Nep.: sacrarium summā caerimoniā, Nep.: templum miro honore, Verg.: Bellonae templum tantā religione colitur, ut etc., Auct. b. Alex. – γγ) mit Acc. der Opfer, Zeremonien, Feste usw., die man verehrend, dienend besorgt, abwarten, abhalten, feiern, begehen, als heilig beachten, sacra Musarum, Ov.: u. (im Bilde) sacra litterarum, Quint.: religiones pie magis, quam magnifice, Liv.: festa caesā sue, Ov.: semper vestros honores, euch die schuldige Ehre erweisen, Verg.: morem sacrum, Verg. – β) Menschen, jmdm. dienen, seine Dienste weihen, durch Dienste, Gefälligkeiten
    ————
    aller Art seine Aufmerksamkeit, äußere Achtung und Verehrung an den Tag legen, jmd. äußerlich ehren, in Ehren halten, jmdm. Ehre erweisen, jmdm. seine Huldigung darbringen, huldigen, jmdm. den Hof machen, im üblen Sinne, jmdm. frönen, alqm, u. verb. alqm observare et colere, alqm diligenter observare et colere, alqm colere diligentissimeque observare, Cic. u.a. (s. Kritz Sall. Iug. 10, 8): u. mirifice alqm colere et amare, Cic.: alqm colere et diligere, Cic.: inter se colere ac diligere, Cic.: alqm aut ornare aut colere, Cic.: colere externos et adulari, Tac.: nomen ipsum (regis) colere venerarique, Curt. – alqm patris loco, in parentis loco, Cic.: socios, Liv., u. socios cum fide, Liv.: alqm maxime, Ter.: semper alqm, Cic.: semper domum alcis, Quint. – alqm donis, Liv., litteris, Nep., honoribus muneribusque, Liv.: alqm summā observantiā, Cic.: tantā veneratione pulcherrimum opus colebatur, Plin. ep. – Ggstz., eodem tempore servos despicis et colis, Sen.: amandos timet, quos colit violat, Sen.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > colo

  • 44 declivis

    dēclīvis, e (de u. clivus), bergabwärts gehend, abfallend, abschüssig (Ggstz. acclivis), I) eig.: locus declivis ac praeceps, Liv.: collis ab summo aequaliter d., Caes.: locus iniquus et leniter d., Caes.: latitudo, Sall.: arvum Aesulae, Hor.: ripa, Ov. – neutr. subst., per declive (am Abhang hin) se recipere, Caes.: per declive viasque praecipites spatio terrae propiore feruntur, Ov.: sopitus ex semita proclivi ruit in declive, Liv.: haec declivia et devexa, diese abfallenden u. abschüssigen Partien (der Gegend), Caes. – II) übtr.: A) der Zeit nach sich neigend, mulier aetate declivis, mit der es bergab geht, die schon in den Jahren ist, Plin. ep.: sol, Calp.: aestas, Calp. – m. Dat., quod sol iam occasui declivis est, sich dem U. zuneigt, Min. Fel. 40, 2. – m. ad u. Akk., considera, quod dies ad occasum declivior sit, Vulg. iudic. 19, 9. – B) der Gesinnung nach sich neigend, animae in vitia labiles, in peccatorum genera universa declives, Arnob. 2, 45.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > declivis

  • 45 pacatus

    pācātus, a, um, PAdi. (paco), im Zustande des Friedens befindlich, in Ruhe und Friede lebend, sich ruhig verhaltend, friedlich, ruhig od. noch in Frieden gelassen, noch unangefochten gelassen, a) eig.: civitas, Cic.: mare, Hor u. Ov.: ager (Gebiet) male pacatus, Cic.: domus, Freundes Haus (Ggstz. domus hostilis), Liv.: ne notā quidem ullā pacatus an hostis sit discerni ac iudicari potest, Cic.: quod insigne pacatorum (ein Zeichen friedlich Gesinnter) esse consuerat, Caes.: nequitia pac., Schlechtigkeit im Frieden, bei friedlichem Benehmen, Cic.: nec hospitale quidquam pacatumve satis prius auditum, quam Massiliam venere, die Stimme der Gastfreundschaft u. des Friedens, Liv.: pacatius ingressi iter, Sen.: pacatius arvum subeant, Ov.: provincia pacatissima, Cic.: pacatissima et quietissima pars, Caes.: pacatissimae gentes, Cic.: pacatissimae Syriae gazae, Cic. – m. Dat., huic pacatus esse, friedlich gegen diesen, Cic. Phil. 7, 24: numini eius pacatissimus, ganz gehorsam, Corp. inscr. Lat. 8, 995. – subst., pācātum, ī, n. u. Plur. pācāta, ōrum, n., α) friedliche Gegend, - Gegenden, Freundesland, sine commeatu vagi milites in pacato, in hostico errent, Liv.: ex pacatis praedas agere, Sall.: qui medius inter pacata et hostilia fluit, Danubius ac Rhenus, Sen. – β) Compar. m. Genet., pacatiora vitae, friedlichere, ruhigere Le-
    ————
    bensverhältnisse, Amm. 26, 7, 1. – b) übtr.: illorum oratio pacatior (Ggstz. huius oratio pugnacior), Cic. Brut. 121: compositus et pacatus animus, Sen. contr. 2. praef. § 2: res hilaris ac pacata, ein Gegenstand von heiterem u. friedlichem Wesen (Ggstz. res distracta et operosa), Sen. ep. 66, 24: omnia divina scripta inter se pacata (einträchtig) consistunt, Augustin. serm. 1, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pacatus

  • 46 vacuus

    vacuus, a, um, leer, ledig, entblößt, frei, ohne etw., I) eig.: A) im allg.: a) adi.: α) absol.: v. loca (Plätze im Theater), Cic.: v. tabeilae, Quint.: domus Ditis vacuae (öde) et inania regna (das Reich der Schatten), Verg.: vacuae (ausgeräumte) domus et inania (ausgeplünderte) templa, Tac.: u. theatrum, Hor.: aula, Hor.: vacua castra hostium, Caes.: aër, Verg. u. Hor.: aliquam partem aedium vacuam facere (räumen), quo Hispala immigraret, Liv.: prope continuatis funeribus domos vacuas novo matrimonio facere, Liv. (vgl. vacuefacio). – β) m. Abl.: nihil igni vacuum, Cic.: arvum arboribus v., Colum.: vites v. fructu, Colum.: v. moenia defensoribus, Liv.: v. agri cultoribus, Ov.: vacua dentibus ora, Tac.: locus hominibus plenus, amicis vacuus, Sen. – γ) m. ab u. Abl.: Messana ab his rebus... vacua ac nuda est, Cic.: v. oppidum ab defensoribus, Caes.: mare v. ab hostibus, Liv.: telum a spiculis vacuum, Cels. – δ) m. Genet.: ager aridus et frugum vacuus, Sall.: Romana urbs v. annonae, Claud. Mam.: iam animae vacuus, entseelt, Apul. – b) subst., vacuum, ī, n., der leere Raum, die Leere, vacuum minus intus habere, Lucr.: per vacuum incurrere, Hor., od. irrumpere, Liv.: in vacuum se extendere (v. Ästen), Verg.: libera per vacuum ponere vestigia, Hor.: taurorum cornua iactantur in vacuum, die (zornigen) Stiere bohren mit den Hörnern in die
    ————
    Luft, Sen.
    B) insbes.: 1) frei, erledigt, unbesetzt, herrenlos, erblos, prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca et v., Cic.: v. centuria, Cic.: praeda, Cic.: possessio regni, Caes.: Armenia, Tac.: sacerdotia ut vacua, Tac.: Syria... vacua iam morte Atilii Rufi consularis, Tac.: ne bona hereditaria vacua sine domino iacērent, erblos, ICt. – venire in vacuum u. in vacua, in das erledigte Besitztum, Hor. u. Cic.: ut in vacuum venalis pependerit Claudius, daß Kl. (das Besitztum des Kl.) als herrenlos öffentlich feilgeboten wurde, Suet. – 2) v. weibl. Tieren, ledig = nicht trächtig, equa, Colum. 6, 37, 10. – 3) v. Frauenspersonen, frei, ledig, ohne Mann, ohne Geliebten, Hersilia (als Witwe), Ov. met. 14, 831: ubi mulier vacua fuit, Tac. ann. 13, 44. – subst., vacuae, die Ledigen, elige de vacuis, quam non sibi vindicet alter, Ov. her. 19 (20), 149: vacuis indicere nuptias, non occupatis, Ps. Quint. decl. 176.
    II) übtr.: A) im allg., von etwas frei, einer Sache ledig, ohne etw., etw. entbehrend, von etw. fern, sich fern haltend, a) mit Abl.: animus sensibus et curis v., Cic.: v. molestiis, Cic.: cupiditate et gloriā, Cic.: tali culpā, Ter. – b) m. ab u. Abl.: animus a talibus factis v. et integer, Cic.: v. a culpa, Sall. – v. der Zeit, hora nulla v. a furto, a scelere etc., Cic.: nullus dies v. ab exercitationibus oratoriis, Cic. – c) mit
    ————
    Genet.: v. operum, Hor.: v. criminis, Or.: v. caedis manus, Ov.
    B) insbes.: 1) von Leistungen frei, befreit, a) mit Abl.: omni tributo, Tac. – b) m. ab u. Abl.: ab omni sumptu, Cic.: a tributis, Tac. – 2) von einer körperl. oder geistigen Tätigkeit usw. frei, uneingenommen, a) von Arbeit frei, unbeschäftigt, müßig, α) v. Pers. usw.: quoniam vacui sumus, dicam, Cic.: cum te sciremus esse vacuum, Cic.: si es animo vacuo, expone nobis etc., Cic.: vacui pace Punicā Romani, unbeschäftigt (durch Kriege), Liv.: aures vacuae atque eruditae, die Ohren Gebildeter, die Muße haben, Quint.: v. mentes, Verg.: princeps adhuc vacuus, für niemand eingenommen, Tac.: vacui arriperent occupatos, Tac.: nullum vacuum (müßig) tractum esse remum, Cic.: Superl., nec rursus iubeo, dum sit (domus Augusti) vacuissima, quaeras, bis es völliger Muße genieße, Ov. ex Pont. 3, 1, 141. – poet. übtr., von Orten der Muße, Tibur, Hor.: Athenae, Hor. – β) v. der Zeit, vacua nox operi, frei, ungestört für usw., Liv. 3, 28, 7: cum vacui temporis nihil haberem, Cic. ad Att. 2, 23, 1: etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus, tamen etc., Cic. I. Verr. 56: vacua tempora iam contingunt ad ea exsequenda, quae etc., Colum. 12, 4 in. – b) von Kummer, von Liebe frei, sorglos, unbefangen, animus v., v. ac solutus, Cic.: vacuus animo, Sall., u.
    ————
    animi, Stat., frei, ruhig im Gemüt: cantamus vacui, frei (von Liebe), Hor.: u. so v. pectus, Hor. – 3) frei von Hindernissen, alqd vacuum est, man hat in etwas freie Hand, antea vacuum id et solutum poenā (und straflos), Tac. ann. 14, 28. – ebenso vacuum est m. folg. Infin., man hat freie Hand, freien Spielraum, Sall. hist. fr. 1, 10 (11). Tac. hist. 2, 38. – 4) v. Örtl.: a) frei = offenstehend, zugänglich, weit, porticus, Verg.: ut vacuo patuerunt aequore campi, Verg.: vacuae aedes Romanis vatibus, Hor.: aures vacuae, offen und aufmerksam zuhörende, Lucr., Hor. u.a. (s. Obbar. Hor. ep. 1, 16, 26. – b) schutzlos, von Schutz entblößt, mare, Tac.: Illyricum mare, Tac. – übtr., res publica, Sall. u. Liv. Vgl. Heräus Tac. hist. 2, 14, 6. – 5) leer = wertlos, überflüssig, unnütz, eitel, vergeblich, si res publica et senatus et populus vacua nomina sunt, Tac.: res vacua, Petron.: vacua et inanis productio verbi, Gell.: tollens vacuum plus nimio Gloria verticem, das eitle Haupt, Hor. – In der Vulgärspr. vocuus, Corp. inscr. Lat. 6, 1527. col. 2, 33.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vacuus

  • 47 viscereus

    vīscereus, a, um (viscus, eris), aus Fleisch bestehend, Fleisch-, arvum, Prud. apoth. 1025.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > viscereus

  • 48 bú-land

    n. [Hel. bûland = arvum], home land, Grág. ii. 315, 324, Jb. 51.

    Íslensk-ensk orðabók > bú-land

  • 49 erfiði

    n. trouble, toil, labor; höfum erfiði ok ekki erendi, we have the toil, but no result.
    * * *
    or erviði (ærfaði, N. G. L. i. 391; ærfuð, id. I. 10), n. [Ulf. arbaiþs = κόπος; A. S. earfoð; O. H. G. arapeit; mod. Germ. arbeit, which shews that mod. Dan. arbeide and Swed. arbete are borrowed from the Germ.; lost in Engl. The etymology of this word is uncertain; the Icel. notion is to derive it from er- priv. and viða = vinna, to work, but it is scarcely right; Grimm, s. v. arbeit, suggests it to be akin to Lat. labor; Max Müller refers it to the root AR, to plough, Science of Language, p. 258, 3rd Ed.; but arfiði (Björn, p. 41) instead of erviði is a fictitious form, and the statement that in old Norse or Icel. it means ploughing rests only on a fancy of old Björn (Dict. l. c.), to which he was probably led by the similarity between Lat. arvum to Germ. and mod. Dan. arbeit, arbeide: in fact the Icel., ancient or modern, conveys no such notion; even in the old heathen poems the word is used exactly in the present sense, which again is the same as in Ulf.]:—toil, labour, and metaph. toil, trouble; in the allit. phrase, e. en eigi eyrendi, toil but no errand, i. e. lost labour, Þkv. 10, 11, Hkv. Hjörv. 5; víl ok e., toil and trouble (of travelling), Hbl. 58, Skálda 163; kváðusk hafa haft mikit e. ok öngu á leið komið, Fms. v. 21, Post. 645. 58, Sks. 235, v. l., N. G. L. l. c.
    2. metaph. distress, suffering; drýgja e., to ‘dree’ distress, Gm. 35 (heathen poem),—in N. G. L. i. 391 this phrase is used of a priest officiating; hungr, þorsti, e., Hom. 160: in pl., meðr mörgum erfiðum er á hana leggjask, Stj. 51: an old poet (Arnor) calls the heaven the erfiði of the dwarfs, vide dvergr. In the Icel. N. T. erfiði is often used in the very same passages as in Ulf., thus—yðvart e. er eigi ónýtt í Drottni, 1 Cor. xv. 58; í erfiði, í vökum, í föstu, 2 Cor. vi. 5; og hrósum oss eigi tram yfir mælingu í annarlegu erfiði, x. 15; og vort e. yrði til ónýtis, 1 Thess. iii. 5, cp. Ulf. l. c.
    β. medic. asthma, difficulty in breathing; brjóst-erfiði, heavy breathing.
    COMPDS: erfiðisdauði, erfiðislaun, erfiðisléttir, erfiðismunir, erfiðisnauð, erfiðissamr, erfiðissemi, erviðisverk.

    Íslensk-ensk orðabók > erfiði

  • 50 arvus

        arvus adj.    [2 AR-], ploughed, arable: agri.
    * * *
    arva, arvum ADJ
    arable (land); cultivated, plowed

    Latin-English dictionary > arvus

  • 51 dēclīvis

        dēclīvis e (neut. plur. dēclīvia; once dēclīva, O.), adj.    [de + clivus], inclining downwards, sloping: in declivi loco, Cs.: vallis, Cs.: latitudo, i. e. a broad depression, S.: Olympi, O.: arvum Aesulae, H.: flumina, O.: via, O.: iter senectae, O.— Neut. as subst, a declivity, slope: haec declivia cernebantur, Cs.: per declive sese recipere, Cs.: per declive ferri, O.
    * * *
    declivis, declive ADJ
    sloping, descending, sloping downwards; shelving; tending down; falling (stars)

    Latin-English dictionary > dēclīvis

  • 52 genitālis

        genitālis e, adj.    [genitus], of generation, of birth, fruitful, generative: quattuor corpora, the four elements, O.: semina, V.: arvum, V.—As subst f., goddess of birth, a surname of Diana, H.
    * * *
    genitalis, genitale ADJ
    of creation/procreation, reproductive; fruitful; connected with birth, inborn

    Latin-English dictionary > genitālis

  • 53 re-novō

        re-novō āvī, ātum, āre,    to renew, restore: Virtutis templum a Marcello renovatum: durum arvum, i. e. plough up, O.: Nec renovatus ager canebat, i. e. without cultivation, O.—In computing interest on money, to renew, reckon by rests, compound: centesimis ductis... nec perpetuis, sed renovatis quotannis: renovato in singulos annos faenore.—Fig., to renew, restore: ne belli reliquias renovatas audiamus: scelus: animi curam: dolorem, V.: antiquarum cladium memoriam, L.: bona praeterita gratā recordatione renovata: belli renovandi consilium capere, Cs.: casūs omnīs, V.: volnera, open afresh, O.: rursus cursum, Cs.: sacra rite, L.: societatem: lacrimas, O.: renovata clades domūs, Iu.: Anchisae annos, i. e. make young again, O.: ex morbo florem iuventae, L.: tribunis, ut sacrosancti viderentur, renovarunt (consules), i. e. revived the law, L.—To repeat, say again, say repeatedly: illud, quod initio dixi: de lege: renovabo ea quae dicta sunt.—To renew, refresh, recreate, restore, recover, revive: rem p.: corpora animosque ad omnia patienda, L.: animos equitum ad Caepionis odium. renovato quiete exercitu, L.

    Latin-English dictionary > re-novō

  • 54 arvicole

    adj. (du lat. arvum et colere "habiter") полски ( който живее в полето).

    Dictionnaire français-bulgare > arvicole

  • 55 Берег

    1. (морской) - litus, oris, n ;

    • на берегу залива - in litore sinus;

    • на восточном берегу Каспийского моря - in litore orientali maris Caspii;

    • на песчаном морском берегу - in litore maris arenoso;

    • по берегу моря - ad litus maris;

    2. (пресноводного водоема) - ripa, ae, f; arvum, i, n;

    • змеи уже подплыли к берегу - angues jam arva tenebant;

    • на возвышенном берегу реки - in ripa fluminis alta (elata, elevata);

    • на известковых берегах реки - in ripis fluminis calcareis;

    • на левом (правом) берегу - in ripa sinistra (dextra);

    • на песчаных заливаемых берегах реки - in ripis arenosis inundatis fluminis;

    • по берегам болот (болота, канав, канавы, озёр, озера, пруда, прудов, рек, реки, ручьев, ручья) - ad ripas paludum (paludis, fossarum, fossae, lacuum, lacus, stagni, stagnorum, fluminum (fluviorum, amnium), fluminis, rivulorum, rivuli);

    • по глинистому берегу - ad ripam argillosam;

    • по илистым берегам - ad ripas limosas;

    • по солончаковым берегам - ad ripas salsas;

    • по сухим берегам ручьёв - ad ripas siccas rivulorum;

    • по сырым травянистым берегам - ad ripas graminosas humidas;

    • по торфянистому берегу - ad ripam turfosam;

    3. (побережье) - ora, ae, f;

    • обитает в арктической зоне западного берега Северной Америки - habitat in regione arctica orae occidentalis Americae Septentrionalis;

    • пристать к берегу - appellere;

    • выгрузить товары на берег - merces in terram deponere, exponere;

    • выступатьб выходить из берегов ыгзукадгуку (Тшдгы ыгзукадгуты)ж

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Берег

  • 56 Пахотный

    - terrenus (campus); arvalis;

    • пахотная земля - arvum;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Пахотный

  • 57 Поле

    - area; ager; campus (herbidus; herbosus; aquosus; torridus; in campo castra ponere); arvum; novalis;

    • поле деятельности - campus (honoris et gloriae); curriculum;

    • бесплодное поле - ager frugum vacuus;

    • поле сплошь заросло терновником - ager sentibus stat;

    • поле не принесло урожая хозяину - ager fefellit dominum;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Поле

  • 58 Равнина

    - planities; campus (herbidus; herbosus; aquosus; torridus; in campo castra ponere); arvum; planum;

    • открытая холмистая равнина - planities collina aperta;

    • песчано-глинистая равнина - planities arenoso-stepposa;

    • степная равнина - planities stepposa;

    • плоская травяная равнина - campus planus herbosus;

    • равнинный характер местности - aequitas loci;

    • вечно покрытые инеем равнины - arva nunquam viduata pruinis;

    • равнина, идущая под уклон - submissa fastigio planities;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Равнина

  • 59 arbhar

    corn, so Irish, Early Irish arbar; Old Irish arbe, frumentum; Latin arvum, field. Also Gaulish arinca, "frumenti genus Gallicum" (Pliny), Greek $$Ga$$'/rakos, vetch, Sanskrit arakas, a plant.

    Etymological dictionary of the Gaelic language > arbhar

  • 60 ager

    ăger, gri, m. [agros; Germ. Acker, Eng. acre, Sanscr. agras = surface, floor; Grimm conjectured that it was connected with ago, agô, a pecore agendo, and this was the ancient view; cf. Varr. L. L. 5, § 34 Müll., and Don. ad Ter. Ad. 3, 3, 47; so the Germ. Trift = pasture, from treiben, to drive].
    I.
    In an extended sense, territory, district, domain, the whole of the soil belonging to a community (syn.: terra, tellus, arvum, solum, rus, humus; opp. terra, which includes [p. 70] many such possessions taken together; cf.

    Nieb. Röm. Gesch. 2, 694 sq.): Ager Tusculanus,... non terra,

    Varr. L. L. 7, 2, 84:

    praedā atque agro adfecit familiares suos,

    Plaut. Am. 1, 1, 38:

    abituros agro Achivos,

    id. ib. 1, 53, 71:

    ut melior fundus Hirpinus sit, sive ager Hirpinus (totum enim possidet), quam, etc.,

    Cic. Agr. 3, 2: fundum habet in agro Thurino, id. Fragm. ap. Quint. 4, 2, 131 (pro Tull. 14):

    Rhenus, qui agrum Helvetium a Germanis dividit,

    Caes. B. G. 1, 2 Herz.:

    ager Noricus,

    id. ib. 1, 5:

    in agro Troade,

    Nep. Paus. 3:

    in agro Aretino,

    Sall. C. 36, 1:

    his civitas data agerque,

    Liv. 2, 16:

    in agro urbis Jericho,

    Vulg. Josue, 5, 13.—In the Roman polity: ager Romanus, the Roman possessions in land (distinguished from ager peregrinus, foreign territory) was divided into ager publicus, public property, domains, and ager privatus, private estates; v. Smith's Dict. Antiq., and Nieb. Röm. Gesch. 2, 695 and 696; cf. with 153 sq.—
    II.
    In a more restricted sense.
    A.
    Improdued or productive land, a field, whether pasture, arable, nursery ground, or any thing of the kind; cf. Doed. Syn. 3, 7 sq.; 1, 71; Hab. Syn. 68, and Herz. ad Caes. B. G. 7, 13:

    agrum hunc mercatus sum: hic me exerceo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 94:

    agrum de nostro patre colendum habebat,

    id. Phorm. 2, 3, 17:

    ut ager quamvis fertilis, sine culturā fructuosus esse non potest,

    Cic. Tusc. 2, 5; id. Fl. 29:

    agrum colere,

    id. Rosc. Am. 18:

    conserere,

    Verg. E. 1, 73:

    agrum tuum non seres,

    Vulg. Lev. 19, 19:

    (homo) seminavit bonum semen in agro suo,

    ib. Matt. 13, 24; ib. Luc. 12, 16. —
    * Of a piece of ground where vines or trees are planted, a nursery:

    ut ager mundus purusque flat, ejus arbor atque vitis fecundior,

    Gell.
    19, 12, 8.—Of a place of habitation in the country, estate, villa:

    in tuosne agros confugiam,

    Cic. Att. 3, 15 (so agros, Hom. Od. 24, 205).—
    B.
    The fields, the open country, the country (as in Gr. agros or agroi), like rus, in opp. to the town, urbs (in prose writers generally only in the plur.), Ter. Eun. 5, 5, 2:

    homines ex agris concurrunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 44:

    non solum ex urbe, sed etiam ex agris,

    id. Cat. 2, 4, 8:

    annus pestilens urbi agrisque,

    Liv. 3, 6; id. 3, 32:

    in civitatem et in agros,

    Vulg. Marc. 5, 14.—And even in opp. to a village or hamlet, the open field:

    sanum hominem modo ruri esse oportet, modo in urbe, saepiusque in agro,

    Cels. 1, 1.—
    C.
    Poet., in opp. to mountains, plain, valley, champaign:

    ignotos montes agrosque salutat,

    Ov. M. 3, 25.—
    D.
    As a measure of length (opp. frons, breadth):

    mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum Hic dabat,

    in depth, Hor. S. 1, 8, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > ager

См. также в других словарях:

  • Cryptosporangium — Scientific classification Domain: Bacteria Phylum: Actinobacteria Class …   Wikipedia

  • АМБАРВАЛИИ — (лат. ambarvalia, от ambi около, кругом, и arvum поле). Религиозные процессии вокруг полей, в начале января и в июле, в честь Цереры у др. римлян. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. АМБАРВАЛИИ лат.… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • arvicoliné — ● arvicoliné nom masculin (latin arvum, champ et colere, habiter) Nom de tribu attribué à des rongeurs muridés tels que les lemmings, les campagnols et les rats musqués. ● arvicoliné (synonymes) nom masculin (latin arvum, champ et colere,… …   Encyclopédie Universelle

  • Arvicola — noun in some classifications considered synonymous with Microtus • Syn: ↑genus Arvicola • Hypernyms: ↑mammal genus • Member Holonyms: ↑Cricetidae, ↑family Cricetidae • Member Meronyms: ↑ …   Useful english dictionary

  • ровный — ровен, ровна, ровно, диал. ромный, севск. (Преобр.), укр. рiвний, рiвно, блр. ровны, др. русск ровьнъ, ст. слав. равьнъ, болг. равен, равна, сербохорв. раван, равна, равно; ра̑внӣ, ра̑внā, ра̑внō, словен. ravǝn, ravna, чеш., слвц. rovny, польск …   Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера

  • Arvicole — Ar vi*cole, n. [L. arvum field + colere to inhabit.] (Zo[ o]l.) A mouse of the genus {Arvicola}; the meadow mouse. There are many species. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Арвальские братья — (Fratres Arvales братья пахари, от arvum пашня)         в Древнем Риме одна из древнейших жреческих коллегий (12 чел.), связанная с культом богов плодородия (богини Деа Диа, Марса, флоры, Лавров и др.). Главный праздник А. б. амбарвалии проходил… …   Большая советская энциклопедия

  • Ambarvalia — was a Roman agricultural fertility rite held at the end of May in honour of Ceres.At these festivals they sacrificed a bull, a sow, and a sheep, which, before the sacrifice, were led in procession thrice around the fields; whence the feast is… …   Wikipedia

  • Carmen Arvale — The Carmen Arvale is the preserved chant of the Arval priests or Fratres Arvales of ancient Rome. The Arval priests were devoted to the goddess Dea Dia, and offered sacrifices to her to ensure the fertility of ploughed fields (Latin arvum ).… …   Wikipedia

  • Ambarvalia — Die Ambarvalia (von lateinisch amb : „um, herum“, arvum: Feld/Acker ; man beachte den Zusammenhang mit urvare pflügen, erklärt bei Sulcus primigenius) waren ein Ritus der römischen Religion, der im Frühjahr stattfand. Er diente der Ehrung und… …   Deutsch Wikipedia

  • Ambarvalien — Die Ambarvalia (von lateinisch amb : „um, herum“, arvum: Feld/Acker ; man beachte den Zusammenhang mit urvare pflügen, erklärt bei Sulcus primigenius) waren ein Ritus der römischen Religion, der im Frühjahr stattfand. Er diente der Ehrung und… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»