Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

amandus

  • 1 amandus

    amandus, a, um, PAdi. (amo), liebenswürdig, lieblich, vox. Hor. carm. 4, 11, 34.

    lateinisch-deutsches > amandus

  • 2 amandus

    amandus, a, um aimable.

    Dictionarium latinogallicum > amandus

  • 3 amandus

    amandus, a, um, PAdi. (amo), liebenswürdig, lieblich, vox. Hor. carm. 4, 11, 34.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amandus

  • 4 amandus

        amandus adj.    [P. of amo], pleasing: vox, H.

    Latin-English dictionary > amandus

  • 5 amandus

    a, um [ amo ]
    милый, приятный ( vox H)

    Латинско-русский словарь > amandus

  • 6 Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons

    Быть мудрым - вот начало и источник того, чтобы правильно писать.
    Гораций, "Наука поэзии", 309 сл.:
    Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons.
    Rém tibi Sócraticáe poterúnt osténdere chártae:
    Vérbaque próvisám rem nón invíta sequéntur.
    Quí didicít patriáe quid débeat ét quid amícis,
    Quó sit amóre paréns, quo fráter amándus et hóspes,
    Quód sit cónscriptí, quod júdicis ófficiúm, quae
    Réddere pérsonáe scit cónveniéntia cúique.
    Всякий предмет тебе разъяснят философские книги,
    А уяснится предмет - без труда и слова подберутся.
    Тот, кто понял, в чем долг перед родиной, долг перед другом,
    В чем состоит любовь к отцу, и к брату, и к гостю,
    В чем заключается дело судьи, а в чем - полководца
    Или мужей, что сидят, управляя, в высоком сенате, -
    Тот для любого лица подберет подобающий облик.
    (Перевод М. Гаспарова)
    Представляю себя в роли учителя: передо мной текст, который я должен объяснить, но такой же текст находится и перед каждым из учеников. Поясню вам, что это значит. Давая в руки ученику текст, я даю ему этим самым общее поле для наблюдений и исследований; на этом поле я буду его руководителем, но не более: он имеет и право и возможность контроля, и над нами обоими властвует высшая инстанция - истина. Беру пример из Горация: Scribendi recte sapere est et principium et forns. Между мною и учеником возникает спор о том, куда отнести recte. Он отнес его к scribendi и перевел "быть умным - вот начало и источник того, чтобы правильно писать". Мне почему-то показалось, что recte следует отнести к sapere, и что переводить надо "правильно мыслить - вот начало и источник писательства". [ Так в первом русском переводе размером подлинника (М. Дмитриева): "Прежде чем станешь писать, научись же порядочно мыслить". - авт. ] Ученик не сдается: "цезура, говорит он, стоит между recte и sapere, разъединяя их, так что уже по этой причине удобнее соединять recte со scribendi: того же требует и смысл, так как ум - источник не всякого писательства, а только хорошего, правильного; можно ведь писать и вовсе без ума". - "Это верно", отвечаю, "но цезура часто разъединяет соединенные смыслом слова (привожу примеры), так что это соображение имеет только вспомогательное значение; что же касается вашего второго соображения, то о неправильном писательстве поэт и говорить не станет. - "Все-таки", - говорит ученик, "оказывается, что мое толкование имеет больше основания". - "Нет", - отвечаю, - "так как при вашем толковании слово sapere остается без определения, в котором оно, однако, нуждается: это слово безразличное, его первоначальное значение - "иметь известный вкус" (отсюда - sapor, франц. saveur), а затем "иметь известные умственные свойства". Для того, чтобы получить значение "быть умным", оно нуждается в определении, в этом самом recte, которое вы от него отнимаете". - "Почему же?" - спрашивает ученик, ведь от sapere происходит причастие sapiens, а его название - положительное, "умный", а не безразличное "имеющий известные умственные свойства". "Это не доказательство", - отвечаю, "так как причастия от безразличных глаголов, превращаясь в прилагательные, часто получают положительное значение; так от безразличного pati "переносить" вы образуете patiens "хорошо переносящий, терпеливый". А вы найдите мне пример, чтобы самый глагол sapere без определения имел положительное значение "быть умным". - Ученик пока умолкает, а на следующем уроке преподносит мне из того же Горация пример sapere aude - "решись быть умным". - "Да, это верно, - говорю я ему, "я был неправ". Привожу этот пример, так как это - случай из моей собственной, хотя и давнишней практики начинающего преподавателя, а также и потому, что и Оскар Иегер, известный немецкий педагог рассказывает, не сообщая частностей, нечто подобное из воспоминаний своего отрочества; "тут мы почувствовали", говорит он, "что есть сила выше и учителя и нас - истина". (Ф. Ф. Зелинский, Древний мир и мы.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons

  • 7 amo [1]

    1. amo, āvī, ātum, āre (Stamm AM, wovon auch amor u. amicus), lieben, aus Neigung od. Leidenschaft, Ggstz. odisse ( dagegen diligere = »lieben« aus Hochachtung, Ehrfurcht, Bewunderung usw., Ggstz. neglegere u. spernere; dah. steigernd bald eum a me non diligi solum, verum etiam amari, Cic. ep. 13, 47 in: bald non quo quemquam plus amem aut plus diligam etc., Ter. Eun. 96: u. verb., cum te semper amavi dilexi que, Cic. ep. 15, 7, 1), I) lieben aus Neigung, liebhaben, tu fac, quod facis, ut me ames teque amari a me scias, Cic.: alqm fraterne, Cic.: alqm mirifice, Cic.: alqm plurimum, Hieron.: fetus immoderate (v. Affen), Solin.: alqm ardenter, Plin. ep., ardentius et constantius, Suet.: alqm ex animo, singulari amore, Cic.: alqm magis quam oculos suos, Ter.: alqm plus oculis suis, Catull.: alqm corde atque animo suo, Plaut.: inter se, sich (unter einander), Cic.: corde inter se, Plaut.: inter propinquos amandus, Plin. ep.: amandos timet, quos colit violat, Sen. – dah. a) die parenth. Formel si me amas, wenn du mich lieb hast, mir zu Liebe (zu Gefallen), Cic. u.a. (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 9, 38). – b) der beteuernde Ausdruck, ita (sic) me di (bene) ament od. amabunt, so wahr mir Gott helfe, wahrhaftig, Plaut. u. Ter.: u. ellipt., ita me Iuppiter (sc. amet od. amabit), Plaut. u. als Gruß, di te ament, Megadore, grüß Gott! Plaut. – c) amare se od. ipsum, nur sich lieben, in sich verliebt-, von sich eingenommen sein, egoistisch denken (s. Sorof Cic. Tusc. 1, 111. Fritzsche Hor. sat. 2, 7, 31), Plaut. u. Cic.: u. so se ipse amans, ein Egoist, Cic.: ebenso omnia sua, für alles, was von einem selbst kommt, eingenommen sein, Quint.: u. hoc amat, dafür ist er eingenommen, Hor.: quin teque et tua amares, Hor. – d) amare alqm de od. in alqa re, od. quod etc., jmdm. für etw. sich verpflichtet fühlen, verpflichtet-, verbunden sein, Dank wissen (s. Hofmann Cic. Br. S. 124), ecquid nos amas de vicina isthac? Ter.: de raudusculo multum te amo, Cic.: in Atilii negotio te amavi, Cic.: te multum amamus, quod ea abs te diligenter parvoque curata sunt, Cic.: auch m. bl. Acc. pers., Ad. Soror, parce, amabo. Ant. Quiesco. Ad. Ergo amo te, bin dir sehr verbunden, Plaut.: Mi. Si vos tantopere istuc vultis, fiat. Aes. Bene facis; merito te amo, Ter.: u. so Credo igitur hunc me non amare (mit mir zufrieden sei). At ego me amavi (bin mit mir desto mehr zufrieden), quod mihi iam pridem usu non venit, Cic. – dah. der ellipt. Ausdr. der Umgangsspr., amabo od. amabo te (aber nie amabo vos etc.), eig. ich werde dir sehr verbunden sein (wenn du mir das sagst, tust u. dgl.), bei Bitten (= oro, quaeso, precor), sei so gut, ich bitte sehr, ich bitte schön, id, amabo, adiuta me, Ter.: amabo, quid ait? Ter.: da mihi operam, amabo, Plaut.: fac, amabo, Ter.: cura, amabo te, Ciceronem, Cic.: amabo te, advola, Cic.: m. folg. ut od. ne u. Konj. (s. Brix Plaut. Men. 424), amabo te, ut transeas, Ter.: amare ait te multum (er läßt dich schön bitten), ut deferas etc., Plaut.: amabo te, ne assignes, Cic. – e) etw. lieben, gern haben, Gefallen an etw. finden, α) m. Acc.: amavi amorem tuum, Cic.: prout ipse amabat litteras, Nep.: ne nimis amemus vitam et ne nimis oderimus, Sen.: amans hiatus Homerici suavitatem, Gell.: hoc (diesen Ausdruck) Arruntius amare coepit (gewann lieb), Sen.: amat otia, Verg.: qui superbiam in sese amarent (an sich gut hießen), in aliis reprehenderent, Gell.: v. Lebl., amat ianua limen, bleibt gern verschlossen, Hor.: nitidos et amoenos colores amant oculi, Augustin.: Nilus amet alveum suum, bleibe in seinem Bette, Plin. pan.: id (legumen) exilem amat terram, Col.: lens amat solum tenue magis quam pingue, Plin. – v. Abstr., ea quae secundae res amant, was das Glück gewöhnlich im Gefolge hat, Sall. Iug. 31, 4. – β) m. Infin. od. Acc. u. Infin., es gern sehen, hic ames dici pater atque princeps, Hor. carm. 1, 2, 50: amabat sibi pretia maiora dici earum rerum, quae etc., Lampr. Heliog. 29, 9. – dah. amare m. Acc. u. Infin. od. bl. Infin., wie im Griech. φιλειν u. im Deutschen lieben = etw. gern tun, zu tun gewohnt sein, pflegen (vgl. Kritz Sall. Iug. 34, 1. Bentley Hor. sat. 1, 4, 87), quae ira fieri amat, was der Zorn gern tut, Sall.: e quibus unus amet quavis aspergere cunctos, Hor.: amat unus quisque sequi vitam parentum, Ambros. – bei Spät. auch (wie φιλειν u. solere) unpers. (s. Deder. Dict. 1, 3), sicut in tali re fieri amat, Dict. Cret.: ut apud deum fieri amat, Auson. – II) jmd. lieben aus Leidenschaft, sinnlich lieben, in jmd. verliebt sein, alqm, Komik., Verg. u.a.: alqam misere, Ter.: alqam amare coepisse perdite, sich sterblich in eine verlieben, Ter.: qui amat, der Geliebte, Plaut., u. quod amo, amas, amat, meine, deine, seine Geliebte, Plaut. (vgl. Brix Plaut. trin. 242): si vis amari, ama, Sen.: ut ameris, amabilis esto, Ov.: ut ameris, ama, Mart.: u. bes. absol., wie unser lieben u. im Griech. εραν = »eine Geliebte, ein Mädchen haben, = sich halten«, u. euphem. = die Freuden der Liebe genießen, Ter., Sall. u. Hor. (s. Heindorf Hor. sat. 2, 3, 250. Kritz Sall. Cat. 11, 6): amare a lenone, Plaut. – Partic., a) amāns, antis, c., s. bes. (oben S. 354). – b) amātus, a, um, α) adj., geliebt, teuer, urbs, Lucan. 1, 508: unice amatus filius, Gell. 6 (7), 5, 3. – β) subst., amātus, ī, m., der Geliebte, Gell. 16, 19, 4. – u. amāta, ae, f., die Geliebte, Liv. 30, 14, 1. Amm. 15, 4, 6; 22, 9, 15. Augustin. serm. 161, 10 u. 302, 6. – / Archaist. Fut. exact. amasso, is, int, Plaut. Cas. 1001 u. 1002; mil. 1007; Curc. 578: 2. Pers. Plur. Imperat. Pass. ameminor, Diom. gramm. (I) 353, 24.

    lateinisch-deutsches > amo [1]

  • 8 proprie

    propriē, Adv. (proprius), I) eig., als ausschließliches Eigentum, jeder für sich, -für seine Person (Ggstz. promiscue), tamen promiscue toto (campo), quam proprie parvā parte frui malitis, Cic. de lege agr. 2, 85. – II) übtr.: A) im allg.: a) eigentümlich, individuell, persönlich, charakteristisch, quod me amas, est tibi commune cum multis: quod tu ipse tam amandus es tamque in omni genere iucundus, id est proprie tuum, Cic.: difficile proprie communia dicere, das Allgemeine zu individualisieren, Hor. – b) insbesondere, ausschließlich, vorzugsweise, speziell, ausdrücklich, cuius causam neque senatus publice, neque ullus ordo proprie susceperat, Cic. – bei Adjj., pr. rei militaris periti, Liv.: cuius (sermonis) pr. studiosus fuit, Quint. Vgl. Kritz Vell. 2, 9, 2. Frotscher Quint. 10, 1, 114. – c) eigentlich, im eigentlichen Sinne, quod ( pronuntiare) maxime tum dicitur proprie, novam fabulam cum agunt, Varro LL.: illud honestum, quod proprie vereque dicitur, Cic.: dicere de re proprie, in den eigentlichen Ausdrücken, Quint. – B) insbes., bleibend, beständig, victoribus proprie spem obiecit, Sisenn. hist. 4. fr. 67 (vgl. Non. 361, 27). – / Kompar. proprius, Fronto ad amic. 1, 14 N. zw. Grom. vet. 66, 27. Eusthat. 3, 7; umschr. magis proprie, Cic. Phil. 2, 77. – Superl. propriissime, Boëth. Aristot. top. 1, 6.

    lateinisch-deutsches > proprie

  • 9 amo

    1. amo, āvī, ātum, āre (Stamm AM, wovon auch amor u. amicus), lieben, aus Neigung od. Leidenschaft, Ggstz. odisse ( dagegen diligere = »lieben« aus Hochachtung, Ehrfurcht, Bewunderung usw., Ggstz. neglegere u. spernere; dah. steigernd bald eum a me non diligi solum, verum etiam amari, Cic. ep. 13, 47 in: bald non quo quemquam plus amem aut plus diligam etc., Ter. Eun. 96: u. verb., cum te semper amavi dilexi que, Cic. ep. 15, 7, 1), I) lieben aus Neigung, liebhaben, tu fac, quod facis, ut me ames teque amari a me scias, Cic.: alqm fraterne, Cic.: alqm mirifice, Cic.: alqm plurimum, Hieron.: fetus immoderate (v. Affen), Solin.: alqm ardenter, Plin. ep., ardentius et constantius, Suet.: alqm ex animo, singulari amore, Cic.: alqm magis quam oculos suos, Ter.: alqm plus oculis suis, Catull.: alqm corde atque animo suo, Plaut.: inter se, sich (unter einander), Cic.: corde inter se, Plaut.: inter propinquos amandus, Plin. ep.: amandos timet, quos colit violat, Sen. – dah. a) die parenth. Formel si me amas, wenn du mich lieb hast, mir zu Liebe (zu Gefallen), Cic. u.a. (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 9, 38). – b) der beteuernde Ausdruck, ita (sic) me di (bene) ament od. amabunt, so wahr mir Gott helfe, wahrhaftig, Plaut. u. Ter.: u. ellipt., ita me Iuppiter (sc. amet od. amabit), Plaut. u. als Gruß, di te ament, Me-
    ————
    gadore, grüß Gott! Plaut. – c) amare se od. ipsum, nur sich lieben, in sich verliebt-, von sich eingenommen sein, egoistisch denken (s. Sorof Cic. Tusc. 1, 111. Fritzsche Hor. sat. 2, 7, 31), Plaut. u. Cic.: u. so se ipse amans, ein Egoist, Cic.: ebenso omnia sua, für alles, was von einem selbst kommt, eingenommen sein, Quint.: u. hoc amat, dafür ist er eingenommen, Hor.: quin teque et tua amares, Hor. – d) amare alqm de od. in alqa re, od. quod etc., jmdm. für etw. sich verpflichtet fühlen, verpflichtet-, verbunden sein, Dank wissen (s. Hofmann Cic. Br. S. 124), ecquid nos amas de vicina isthac? Ter.: de raudusculo multum te amo, Cic.: in Atilii negotio te amavi, Cic.: te multum amamus, quod ea abs te diligenter parvoque curata sunt, Cic.: auch m. bl. Acc. pers., Ad. Soror, parce, amabo. Ant. Quiesco. Ad. Ergo amo te, bin dir sehr verbunden, Plaut.: Mi. Si vos tantopere istuc vultis, fiat. Aes. Bene facis; merito te amo, Ter.: u. so Credo igitur hunc me non amare (mit mir zufrieden sei). At ego me amavi (bin mit mir desto mehr zufrieden), quod mihi iam pridem usu non venit, Cic. – dah. der ellipt. Ausdr. der Umgangsspr., amabo od. amabo te (aber nie amabo vos etc.), eig. ich werde dir sehr verbunden sein (wenn du mir das sagst, tust u. dgl.), bei Bitten (= oro, quaeso, precor), sei so gut, ich bitte sehr, ich bitte schön, id, amabo, adiuta me, Ter.: amabo, quid ait?
    ————
    Ter.: da mihi operam, amabo, Plaut.: fac, amabo, Ter.: cura, amabo te, Ciceronem, Cic.: amabo te, advola, Cic.: m. folg. ut od. ne u. Konj. (s. Brix Plaut. Men. 424), amabo te, ut transeas, Ter.: amare ait te multum (er läßt dich schön bitten), ut deferas etc., Plaut.: amabo te, ne assignes, Cic. – e) etw. lieben, gern haben, Gefallen an etw. finden, α) m. Acc.: amavi amorem tuum, Cic.: prout ipse amabat litteras, Nep.: ne nimis amemus vitam et ne nimis oderimus, Sen.: amans hiatus Homerici suavitatem, Gell.: hoc (diesen Ausdruck) Arruntius amare coepit (gewann lieb), Sen.: amat otia, Verg.: qui superbiam in sese amarent (an sich gut hießen), in aliis reprehenderent, Gell.: v. Lebl., amat ianua limen, bleibt gern verschlossen, Hor.: nitidos et amoenos colores amant oculi, Augustin.: Nilus amet alveum suum, bleibe in seinem Bette, Plin. pan.: id (legumen) exilem amat terram, Col.: lens amat solum tenue magis quam pingue, Plin. – v. Abstr., ea quae secundae res amant, was das Glück gewöhnlich im Gefolge hat, Sall. Iug. 31, 4. – β) m. Infin. od. Acc. u. Infin., es gern sehen, hic ames dici pater atque princeps, Hor. carm. 1, 2, 50: amabat sibi pretia maiora dici earum rerum, quae etc., Lampr. Heliog. 29, 9. – dah. amare m. Acc. u. Infin. od. bl. Infin., wie im Griech. φιλειν u. im Deutschen lieben = etw. gern tun, zu tun gewohnt sein, pflegen (vgl. Kritz Sall. Iug. 34, 1. Bentley Hor. sat.
    ————
    1, 4, 87), quae ira fieri amat, was der Zorn gern tut, Sall.: e quibus unus amet quavis aspergere cunctos, Hor.: amat unus quisque sequi vitam parentum, Ambros. – bei Spät. auch (wie φιλειν u. solere) unpers. (s. Deder. Dict. 1, 3), sicut in tali re fieri amat, Dict. Cret.: ut apud deum fieri amat, Auson. – II) jmd. lieben aus Leidenschaft, sinnlich lieben, in jmd. verliebt sein, alqm, Komik., Verg. u.a.: alqam misere, Ter.: alqam amare coepisse perdite, sich sterblich in eine verlieben, Ter.: qui amat, der Geliebte, Plaut., u. quod amo, amas, amat, meine, deine, seine Geliebte, Plaut. (vgl. Brix Plaut. trin. 242): si vis amari, ama, Sen.: ut ameris, amabilis esto, Ov.: ut ameris, ama, Mart.: u. bes. absol., wie unser lieben u. im Griech. εραν = »eine Geliebte, ein Mädchen haben, = sich halten«, u. euphem. = die Freuden der Liebe genießen, Ter., Sall. u. Hor. (s. Heindorf Hor. sat. 2, 3, 250. Kritz Sall. Cat. 11, 6): amare a lenone, Plaut. – Partic., a) amāns, antis, c., s. bes. (oben S. 354). – b) amātus, a, um, α) adj., geliebt, teuer, urbs, Lucan. 1, 508: unice amatus filius, Gell. 6 (7), 5, 3. – β) subst., amātus, ī, m., der Geliebte, Gell. 16, 19, 4. – u. amāta, ae, f., die Geliebte, Liv. 30, 14, 1. Amm. 15, 4, 6; 22, 9, 15. Augustin. serm. 161, 10 u. 302, 6. – Archaist. Fut. exact. amasso, is, int, Plaut. Cas. 1001 u. 1002; mil. 1007; Curc. 578: 2. Pers. Plur. Imperat. Pass. ameminor, Diom. gramm. (I) 353, 24.
    ————————
    2. āmo, āre, s. hamo.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amo

  • 10 proprie

    propriē, Adv. (proprius), I) eig., als ausschließliches Eigentum, jeder für sich, -für seine Person (Ggstz. promiscue), tamen promiscue toto (campo), quam proprie parvā parte frui malitis, Cic. de lege agr. 2, 85. – II) übtr.: A) im allg.: a) eigentümlich, individuell, persönlich, charakteristisch, quod me amas, est tibi commune cum multis: quod tu ipse tam amandus es tamque in omni genere iucundus, id est proprie tuum, Cic.: difficile proprie communia dicere, das Allgemeine zu individualisieren, Hor. – b) insbesondere, ausschließlich, vorzugsweise, speziell, ausdrücklich, cuius causam neque senatus publice, neque ullus ordo proprie susceperat, Cic. – bei Adjj., pr. rei militaris periti, Liv.: cuius (sermonis) pr. studiosus fuit, Quint. Vgl. Kritz Vell. 2, 9, 2. Frotscher Quint. 10, 1, 114. – c) eigentlich, im eigentlichen Sinne, quod ( pronuntiare) maxime tum dicitur proprie, novam fabulam cum agunt, Varro LL.: illud honestum, quod proprie vereque dicitur, Cic.: dicere de re proprie, in den eigentlichen Ausdrücken, Quint. – B) insbes., bleibend, beständig, victoribus proprie spem obiecit, Sisenn. hist. 4. fr. 67 (vgl. Non. 361, 27). – Kompar. proprius, Fronto ad amic. 1, 14 N. zw. Grom. vet. 66, 27. Eusthat. 3, 7; umschr. magis proprie, Cic. Phil. 2, 77. – Superl. propriissime, Boëth. Aristot. top. 1, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > proprie

  • 11 parēns

        parēns entis ( gen plur. entum and entium), m and f    [P. of pario], a procreator, father, mother, parent: parenti potius quam amori obsequi, T.: ex parenti meo ita accepi, S.: tuus: amandus, H.: alma parens Idaea deum, V.: cum is tibi parentis numero fuisset: sibi parentis loco esse, i. e. to be revered as a father, L.: suos parentīs repperit, T.: (caritas) inter natos et parentes: parentes cum liberis, Cs.— A grandparent, progenitor, ancestor (of recent generations; more remote ancestors are maiores): Siciliam ac Sardiniam parentibus nostris ereptas recuperare, L.: more parentum, ancestral, V.— Plur, relations, kinsfolk, kindred (of brothers and cousins), Cu.— Fig., a father, founder, inventor, author: me urbis parentem esse dixerunt: Socrates philosophiae: (Mercurius) lyrae parens, H.: parentis laudes, i. e. Jupiter, H.
    * * *
    parent, father, mother

    Latin-English dictionary > parēns

  • 12 propriē

        propriē adv.    [proprius], personally, severally, as one's own, properly, in person: parte (campi) frui: quod tu amandus es, id est proprie tuum: cuius causam neque senatus publice neque ullus ordo proprie susceperat: quia ipsi proprie adversa pugna evenerat, cum collegā secunda, i. e. when alone, L.: Difficile est proprie communia dicere, to individualize general themes, H.— Properly, accurately, appropriately: magis proprie nihil possum dicere: quod proprie vereque dicitur.— Peculiarly, especially: rei militaris periti, L.
    * * *
    particularly, specifically, especially; properly, appropriately, rightly

    Latin-English dictionary > propriē

  • 13 proprium

    prō̆prĭus, a, um, adj. [etym. dub.; perhaps from root prae; cf. prope], not common with others, one's own, special, particular, proper (class.; cf.: peculiaris, privatus).
    I.
    In gen., opp. communis: nam virtutem propriam mortalibus fecit: cetera promiscue voluit communia habere, Varr. ap. Non. 361, 25:

    proprium et peculiare,

    Plin. 7, 25, 26, § 93:

    tria praedia Capitoni propria traduntur,

    to him for his own, Cic. Rosc. Am. 8, 21:

    proprio sumptu edere ludos,

    Tac. A. 1, 15:

    propriā pecuniā militem juvare,

    id. ib. 1, 71:

    basilicam propriā pecuniā firmare,

    id. ib. 3, 72 init.; id. H. 2, 84:

    propria impensa,

    Just. 12, 11, 1:

    propriis viribus,

    Liv. 2, 53:

    familia,

    id. 7, 9:

    libri, Hor S. 1, 10, 64: horreum,

    id. C. 1, 1, 9:

    proprio Marte,

    by his own bravery, Ov. P. 4, 7, 14.—With pron. poss. (class. and freq.):

    ut cum ademerit nobis omnia, quae nostra erant propria, ne lucem quoque hanc, quae communis est, eripere cupiat,

    all that belonged peculiarly to us, Cic. Rosc. Am. 52, 150:

    suā quādam propriā, non communi oratorum facultate,

    id. de Or. 1, 10, 44: ut redeas ad consuetudinem vel nostram communem vel tuam solius et propriam, Luc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 3:

    omnia qui jubet esse communia, ne quis civis propriam aut suam rem ullam queat dicere,

    Cic. Rep 4, 5, 5; id. ap. Non. p. 362:

    suis propriis periculis parere commune reliquis otium,

    id. Rep. 1, 4, 7:

    quod (periculum) autem meum erat proprium,

    id. Fam. 2, 17, 7; id. Sest. 7, 15;

    calamitatem aut propriam suam aut temporum queri,

    Caes. B. C. 3, 20.—
    B.
    Opp. alienus, etc., one's own, peculiar, special, characteristic, personal:

    tempus agendi fuit mihi magis proprium quam ceteris,

    Cic. Sull. 3, 9:

    reliquae partes quales propriae sunt hominis,

    id. Fin. 5, 12, 35:

    id non proprium senectutis est vitium, sed commune valetudinis,

    id. Sen. 11, 35:

    libertatem propriam Romani generis,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    proprium id Tiberio fuit,

    Tac. A. 4, 19:

    ira,

    personal resentment, id. ib. 2, 55.—As subst.: prō̆prĭum, i, n.
    1.
    Lit., a possession, property:

    id est cujusque proprium, quo quisque fruitur atque utitur,

    Cic. Fam. 7, 30, 2:

    vivere de proprio,

    Mart. 12, 78, 2.—
    2.
    Trop., a characteristic mark, a sign, characteristic, etc., Cic. Off. 1, 1, 2; 2, 5, 17; Caes. B. G. 6, 23.—
    II.
    In partic., peculiar, extraordinary: nisi mihi fortuna proprium consilium extorsisset, Sent. ap. Cic. Fam. 10, 35, 1:

    superbo decreto addidit propriam ignominiam,

    Liv. 35, 33.—
    B.
    Lasting, constant, permanent, perpetual (class.):

    illum amatorem tibi proprium futurum in vitā,

    Plaut. Most. 1, 3, 67; Att. ap. Non. 362, 5:

    nihil in vitā proprium mortali datum esse,

    Lucil. ib. 362, 15:

    alicui proprium atque perpetuum,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 48:

    perenne ac proprium manere,

    id. Red. in Sen. 4, 9:

    parva munera diutina, locupletia non propria esse consueverunt,

    Nep. Thras. 4, 2; Hor. S. 2, 6, 5; cf. id. Ep. 2, 2, 172:

    deferens uni propriam laurum,

    id. C. 2, 2, 22; Verg. A. 6, 871:

    victoriam propriam se eis daturam,

    lasting, Hirt. B. Afr. 32.— Comp., Ov. M. 12, 284; id. P. 1, 2, 152; Liv. 4, 27, 3. —Hence, adv.: proprĭē.
    A.
    Specially, peculiarly, properly, strictly for one's self (opp. communiter;

    class.): quod me amas, est tibi commune cum multis: quod tu ipse tam amandus es, id est proprie tuum,

    Cic. Fam. 9, 15, 1:

    promiscue toto (Campo Martio), quam proprie parvā parte frui malletis,

    for yourselves, individually, separately, id. Agr. 2, 31, 85.—
    B.
    In partic.
    1.
    Particularly, in particular:

    neque publice neque proprie,

    Cic. Sest. 16, 37.—
    2.
    Especially, eminently, exclusively:

    mira sermonis, cujus proprie studiosus fuit, elegantia,

    Quint. 10, 1, 114; cf. Vell. 2, 9, 2.—
    C.
    Properly, accurately, strictly speaking, in the proper (not tropical) sense:

    magis proprie nihil possum dicere,

    Cic. Phil. 2, 31, 77:

    illud quidem honestum, quod proprie vereque dicitur,

    id. Off. 3, 3, 13; Liv. 34, 32; 44, 22:

    uti verbo proprie,

    Gell. 9, 1, 8; 2, 6, 5; 7, 11, 2; 16, 5, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > proprium

  • 14 proprius

    prō̆prĭus, a, um, adj. [etym. dub.; perhaps from root prae; cf. prope], not common with others, one's own, special, particular, proper (class.; cf.: peculiaris, privatus).
    I.
    In gen., opp. communis: nam virtutem propriam mortalibus fecit: cetera promiscue voluit communia habere, Varr. ap. Non. 361, 25:

    proprium et peculiare,

    Plin. 7, 25, 26, § 93:

    tria praedia Capitoni propria traduntur,

    to him for his own, Cic. Rosc. Am. 8, 21:

    proprio sumptu edere ludos,

    Tac. A. 1, 15:

    propriā pecuniā militem juvare,

    id. ib. 1, 71:

    basilicam propriā pecuniā firmare,

    id. ib. 3, 72 init.; id. H. 2, 84:

    propria impensa,

    Just. 12, 11, 1:

    propriis viribus,

    Liv. 2, 53:

    familia,

    id. 7, 9:

    libri, Hor S. 1, 10, 64: horreum,

    id. C. 1, 1, 9:

    proprio Marte,

    by his own bravery, Ov. P. 4, 7, 14.—With pron. poss. (class. and freq.):

    ut cum ademerit nobis omnia, quae nostra erant propria, ne lucem quoque hanc, quae communis est, eripere cupiat,

    all that belonged peculiarly to us, Cic. Rosc. Am. 52, 150:

    suā quādam propriā, non communi oratorum facultate,

    id. de Or. 1, 10, 44: ut redeas ad consuetudinem vel nostram communem vel tuam solius et propriam, Luc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 3:

    omnia qui jubet esse communia, ne quis civis propriam aut suam rem ullam queat dicere,

    Cic. Rep 4, 5, 5; id. ap. Non. p. 362:

    suis propriis periculis parere commune reliquis otium,

    id. Rep. 1, 4, 7:

    quod (periculum) autem meum erat proprium,

    id. Fam. 2, 17, 7; id. Sest. 7, 15;

    calamitatem aut propriam suam aut temporum queri,

    Caes. B. C. 3, 20.—
    B.
    Opp. alienus, etc., one's own, peculiar, special, characteristic, personal:

    tempus agendi fuit mihi magis proprium quam ceteris,

    Cic. Sull. 3, 9:

    reliquae partes quales propriae sunt hominis,

    id. Fin. 5, 12, 35:

    id non proprium senectutis est vitium, sed commune valetudinis,

    id. Sen. 11, 35:

    libertatem propriam Romani generis,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    proprium id Tiberio fuit,

    Tac. A. 4, 19:

    ira,

    personal resentment, id. ib. 2, 55.—As subst.: prō̆prĭum, i, n.
    1.
    Lit., a possession, property:

    id est cujusque proprium, quo quisque fruitur atque utitur,

    Cic. Fam. 7, 30, 2:

    vivere de proprio,

    Mart. 12, 78, 2.—
    2.
    Trop., a characteristic mark, a sign, characteristic, etc., Cic. Off. 1, 1, 2; 2, 5, 17; Caes. B. G. 6, 23.—
    II.
    In partic., peculiar, extraordinary: nisi mihi fortuna proprium consilium extorsisset, Sent. ap. Cic. Fam. 10, 35, 1:

    superbo decreto addidit propriam ignominiam,

    Liv. 35, 33.—
    B.
    Lasting, constant, permanent, perpetual (class.):

    illum amatorem tibi proprium futurum in vitā,

    Plaut. Most. 1, 3, 67; Att. ap. Non. 362, 5:

    nihil in vitā proprium mortali datum esse,

    Lucil. ib. 362, 15:

    alicui proprium atque perpetuum,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 48:

    perenne ac proprium manere,

    id. Red. in Sen. 4, 9:

    parva munera diutina, locupletia non propria esse consueverunt,

    Nep. Thras. 4, 2; Hor. S. 2, 6, 5; cf. id. Ep. 2, 2, 172:

    deferens uni propriam laurum,

    id. C. 2, 2, 22; Verg. A. 6, 871:

    victoriam propriam se eis daturam,

    lasting, Hirt. B. Afr. 32.— Comp., Ov. M. 12, 284; id. P. 1, 2, 152; Liv. 4, 27, 3. —Hence, adv.: proprĭē.
    A.
    Specially, peculiarly, properly, strictly for one's self (opp. communiter;

    class.): quod me amas, est tibi commune cum multis: quod tu ipse tam amandus es, id est proprie tuum,

    Cic. Fam. 9, 15, 1:

    promiscue toto (Campo Martio), quam proprie parvā parte frui malletis,

    for yourselves, individually, separately, id. Agr. 2, 31, 85.—
    B.
    In partic.
    1.
    Particularly, in particular:

    neque publice neque proprie,

    Cic. Sest. 16, 37.—
    2.
    Especially, eminently, exclusively:

    mira sermonis, cujus proprie studiosus fuit, elegantia,

    Quint. 10, 1, 114; cf. Vell. 2, 9, 2.—
    C.
    Properly, accurately, strictly speaking, in the proper (not tropical) sense:

    magis proprie nihil possum dicere,

    Cic. Phil. 2, 31, 77:

    illud quidem honestum, quod proprie vereque dicitur,

    id. Off. 3, 3, 13; Liv. 34, 32; 44, 22:

    uti verbo proprie,

    Gell. 9, 1, 8; 2, 6, 5; 7, 11, 2; 16, 5, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > proprius

  • 15 sanguis

    sanguis, ĭnis (acc. SANGVEM, Inscr. Fratr. Arval. tab. 41, 22; Inscr. Orell. 2270 and 5054; cf. ex-sanguis, acc. -em.— Neutr. collat. form sanguen, ante-class., Enn. ap. Non. 224; id.ap.Cic.Rep. 1, 41, 64; id.ap.Cic. Fin. 5, 11, 31; Cic. de Or. 3, 58, 218; id. ap. Prisc. p. 708 P.; Cato ap. Gell. 3, 7, 19; Att. and Varr. ap. Non. l. l.; Lucr. 1, 837; 1, 860; Petr. 59, 1; Arn. 1, 36), m. [etym. dub.; prob. root sak-, sag-, to drop, flow; cf. Angl.-Sax. sūc-an; Germ. saugen], blood (class. only in the sing.; cf. cruor).
    I.
    Lit.:

    guttam haut habeo sanguinis,

    Plaut. Most. 2, 2, 76: quod sanguen defluxerat, Cato ap. Gell. 3, 7, 19:

    sine sanguine hoc fieri non posse,

    bloodshed, Ter. Eun. 4, 7, 9:

    sanguen creari,

    Lucr. 1, 837:

    nobis venas et sanguen...esse,

    id. 1, 860:

    in quem (ventriculum cordis) sanguis a jecore per venam illam cavam influit: eoque modo ex his partibus sanguis per venas in omne corpus diffunditur,

    Cic. N. D. 2, 55, 138:

    fluvius Atratus sanguine,

    id. Div. 1, 43, 98:

    flumine sanguinis meum reditum interclu, dendum putaverunt,

    id. Red. ad Quir. 5, 14; id. Red. in Sen. 3, 6:

    nuntiatum est, in foro Subertano sanguinis rivos per totum diem fluxisse,

    Liv. 26, 23, 5:

    cum rivi sanguis flammam orientem restinguere,

    id. 28, 23, 2: pugnatum ingenti caede utrimque, [p. 1627] plurimo sanguine, Liv. 2, 64: haurire sanguinem, to shed (another's) blood:

    ad meum sanguinem hauriendum advolaverunt,

    Cic. Sest. 24, 54:

    tanti sanguinis nostri hauriendi est sitis,

    Liv. 26, 13, 14:

    nisi hauriendum sanguinem laniendaque viscera nostra praebuerimus,

    id. 9, 1, 9:

    relicum sanguinem jubentes haurire,

    id. 22, 51, 7:

    multum sanguinem invicem hausimus,

    Curt. 4, 14, 17:

    multorum sanguinem hauserunt,

    Sen. Ben. 6, 30, 5; Lact. 5, 1, 8: sanguinem dare, to shed (one's own) blood, give (one's) life:

    in beluas strinximus ferrum, hauriendus aut dandus est sanguis,

    Liv. 7, 24, 4:

    dandus invidiae est sanguis,

    id. 3, 54, 4:

    quid super sanguinis, qui dari pro re publicā posset, rogitantes,

    id. 4, 58, 13; Sen. Ira, 1, 2, 2; 3, 18, 2:

    sanguinem mittere,

    to bleed, let blood, Cic. Att. 6, 1, 2; so Cels. 2, 10; 4, 13;

    for which: emittere sanguinem de aure,

    Col. 6, 14, 3:

    sub caudā,

    id. 7, 5, 19; 6, 6, 4; 6, 9, 1:

    demere (e capite),

    Varr. R. R. 2, 1, 23:

    detrahere (ex auriculā),

    Col. 6, 14, 3; Cels. 2, 10, 4; 6, 6, 26:

    ex adversā parte de auriculā sanguinem mittere,

    Col. 7, 10, 2:

    supprimere sanguinem,

    to stanch, stop, Cels. 2, 10;

    for which: cohibere,

    id. 8, 4; Plin. 22, 25, 71, § 147:

    sistere,

    id. 20, 7, 25, § 59; 28, 18, 73, § 239.—
    2.
    Plur. (late Lat.):

    vir sanguinum,

    i. e. bloody, violent, cruel, Vulg. 2 Reg. 16, 7, 8; id. Psa. 5, 6; 25, 9; 54, 23; cf.:

    libera me de sanguinibus,

    i. e. the guilt of shedding blood, id. ib. 50, 15:

    vae civitati sanguinum,

    id. Ezech. 24, 9.—
    B.
    Transf. (class.; esp. freq. in the poets).
    1.
    Blood, i. e. consanguinity, descent, race, stock, family.
    a.
    Abstr.:

    sanguine conjuncti,

    blood-relations, relatives by blood, Cic. Inv. 2, 53, 161; Sall. J. 10, 3:

    alicui materno a sanguine jungi,

    Ov. M. 2, 368:

    alicui sanguine cohaerere,

    Quint. 8, 3, 75:

    progeniem Trojano a sanguine duci,

    Verg. A. 1, 19; cf.:

    genus alto a sanguine Teucri,

    id. ib. 4, 230:

    Semiramio Polydaemona sanguine cretum,

    Ov. M. 5, 85:

    sanguine cretus Sisyphio,

    id. ib. 13, 31:

    nostri quoque sanguinis auctor Juppiter est,

    id. ib. 13, 142:

    nec iis tantum quos sanguine attingit amandus,

    Plin. Ep. 7, 24, 2:

    sanguinem sociare,

    Liv. 4, 4, 6:

    Tiridates sanguinis ejusdem,

    Tac. A. 6, 32.—
    b.
    Concr., a descendant, offspring: o pater, o genitor, o sanguen dis oriundum! Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41, 64; and id. ap. Prisc. p. 708 P. (Ann. v. 117 Vahl.); cf.:

    non magis in alienis, quam in proximis ac sanguine ipso suo exerceret,

    Liv. 7, 4, 3:

    in suum sanguinem saevire,

    id. 40, 5, 1:

    Alexandri sanguis et stirps,

    Curt. 10, 6, 10:

    suum sanguinem perditum ire,

    Tac. A. 4, 66; 3, 4:

    ne secus quam suum sanguinem (eum) foveret ac tolleret,

    id. ib. 4, 8; Vell. 1, 10, 5; Val. Max. 5, 9, 4:

    seu deos regesve canit, deorum Sanguinem, etc.,

    Hor. C. 4, 2, 14: clarus Anchisae Venerisque sanguis (i. e. Æneas), id. C. S. 50: regius sanguis (i. e. Europa), id. C. 3, 27, 65: vos, o Pompilius sanguis (i. e. the Pisos), id. A. P. 292:

    non ego, pauperum Sanguis parentum,

    id. C. 2, 20, 6:

    pro sanguine tuo,

    Ov. M. 5, 515:

    sanguis meus,

    Verg. A. 6, 836:

    tuus,

    Tib. 1, 6, 66; Stat. Th. 3, 559.—
    2.
    Of other fluids (rare):

    et viridis nemori sanguis decedit et herbis,

    Manil. 5, 212:

    Baccheus,

    i. e. wine, Stat. Th. 1, 329; cf. Plin. 14, 5, 7, § 58:

    Pallas amat turgentes sanguine baccas,

    Nemes. Ecl. 2, 50.—
    II.
    Trop., vigor, strength, force, spirit, life (class.), Plaut. Bacch. 1, 2, 45:

    amisimus, mi Pomponi, omnem non modo sucum ac sanguinem, sed etiam colorem et speciem pristinam civitatis,

    Cic. Att. 4, 18, 2 (4, 16, 10); cf.

    Sall. Fragm. Or. Lepidi, § 25: vos o, quibus integer aevi Sanguis, ait, solidaeque suo stant robore vires,

    Verg. A. 2, 639: quae cum de sanguine detraxisset aerarii, had bled the treasury (the figure taken from blood-letting), Cic. Verr. 2, 3, 36, § 83; cf.: cum ex aphaireseôs provinciam curarit, sanguinem miserit, etc., id. Att. 6, 1, 2:

    missus est sanguis invidiae sine dolore,

    id. ib. 1, 16, 11:

    qui ab illo pestifero ac perdito civi jam pridem rei publicae sanguine saginantur,

    id. Sest. 36, 78; cf.:

    illa in agendis causis jam detrita: Jugulum petere et Sanguinem mittere...nec offendunt tamen,

    Quint. 8, 6, 51.—Of vigor, force of style:

    sucus ille et sanguis incorruptus usque ad hanc aetatem oratorum fuit, in quā naturalis inesset, non fucatus nitor,

    Cic. Brut. 9, 36: orationis subtilitas etsi non plurimi sanguinis est, etc., id. Or. 23, 76:

    sanguine et viribus niteat,

    Quint. 8, 3, 6; so (with vires) id. 10, 2, 12:

    Calvus metuens, ne vitiosum colligeret, etiam verum sanguinem deperdebat,

    Cic. Brut. 82, 283:

    dicta plena sanguinis,

    Quint. 11, 1, 34:

    sanguinem ipsum ac medullam verborum ejus eruere atque introspicere penitus,

    Gell. 18, 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > sanguis

  • 16 sinus

    1.
    sĭnus, ūs, m.
    I.
    In gen., a bent surface (raised or depressed), a curve, fold, a hollow, etc. (so mostly poet. and in postAug. prose): draco... conficiens sinus e corpore flexos, folds, coils, Cic. poët. N. D. 2, 42, 106; so Ov. M. 15, 689; 15, 721:

    sinu ex togā facto,

    Liv. 21, 18 fin. —Of the bag of a fishing-net:

    quando abiit rete pessum, tum adducit sinum (piscator),

    Plaut. Truc. 1, 1, 15; so Juv. 4, 41;

    and of a hunter's net,

    Mart. 13, 100; Grat. Cyn. 29;

    also of a spider's web,

    Plin. 11, 24, 28, § 82.—Of the bend or belly of a sail swollen by the wind:

    velorum plenos subtrahis ipse sinus,

    Prop. 3, 9 (4, 8), 30;

    and so with or without velum,

    Tib. 1, 3, 38; Verg. A. 3, 455; 5, 831; Ov. A. A. 3, 500; Luc. 6, 472; Sil. 7, 242; Quint. 10, 7, 23; 12, 10, 37 al.—Of hair, a curl, ringlet:

    ut fieret torto flexilis orbe sinus,

    Ov. Am. 1, 14, 26; id. A. A. 3, 148.— Of the curve of a reaping-hook:

    falcis ea pars, quae flectitur, sinus nominatur,

    Col. 4, 25, 1 sq. —Of bones, a sinus:

    umeri,

    Cels. 8, 1 med.; cf.

    ulceris,

    id. 7, 2 med.:

    suppurationis ferro recisae,

    Col. 6, 11, 1; Veg. 4, 9, 3.—
    II.
    In partic.
    A.
    The hanging fold of the upper part of the toga, about the breast, the bosom of a garment; also the bosom of a person; sometimes also the lap (= gremium, the predom. class. signif.; esp. freq. in a trop. sense).
    1.
    Lit.:

    est aliquid in amictu: quod ipsum aliquatenus temporum condicione mutatum est. Nam veteribus nulli sinus, perquam breves post illos fuerunt,

    Quint. 11, 3, 137; cf.

    decentissimus,

    id. 11, 3, 140 sq.:

    (Caesar moriens) sinistrā manu sinum ad ima crura deduxit, quo honestius caderet,

    Suet. Caes. 82 (for which, of the same:

    togam manu demisit,

    Val. Max. 4, 5, 6); Tib. 1, 6, 18:

    praetextae sinus,

    Suet. Vesp. 5:

    ne admissum quidem quemquam senatorum nisi solum et praetentato sinu,

    id. Aug. 35:

    ut conchas legerent galeasque et sinus replerent,

    id. Calig. 46:

    cedo mihi ex ipsius sinu litteras Syracusanorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 57, § 147:

    aurum in sinu ejus invenerunt,

    Quint. 7, 1, 30:

    paternos In sinu ferens deos,

    Hor. C. 2, 18, 27:

    nuda genu, nodoque sinus collecta fluentis,

    Verg. A. 1, 320:

    et fluit effuso cui toga laxa sinu,

    Tib. 1, 6, 14; cf.:

    micat igneus ostro, Undantemque sinum nodis irrugat Iberis,

    Stat. Th. 4, 265:

    ad haec, quae a fortunā sparguntur, sinum expandit,

    eagerly embraces, grasps, Sen. Ep. 74, 6:

    aliquid velut magnum bonum intra sinum continere,

    id. Vit. Beat. 23, 3; cf.:

    sinum subducere alicui rei,

    to reject, id. Thyest. 430.—Prov.:

    sinu laxo (i. e. soluto) ferre aliquid,

    i. e. to be careless about a thing, Hor. S. 2, 3, 172. —
    b.
    Transf.
    (α).
    The purse, money, which was carried in the bosom of the toga (cf. supra, the passage, Quint. 7, 1, 30, and v. crumena; poet. and in post-Aug. prose):

    semper amatorum ponderat illa sinus,

    Prop. 2, 16 (3, 8), 12:

    quo pretium condat, non habet ille sinum,

    Ov. Am. 1, 10, 18:

    aere sinus plenos urbe reportare, Col. poët. 10, 310: plurium sinum ac domum inplere,

    Sen. Ben. 6, 43, 1:

    qui etiam condemnationes in sinum vertisse dicuntur... praedam omnem in sinum contulit,

    into his purse, Lampr. Commod. 14 fin.:

    avaritiae,

    Juv. 1, 88.—Hence, M. Scaurus Marianis sodaliciis rapinarum provincialium sinus, the pocketer, i. e. the receiver, Plin. 36, 15, 24, § 116; cf. Tac. H. 2, 92 fin.; 4, 14.—
    (β).
    Poet., a garment, in gen.:

    Tyrio prodeat apta sinu,

    Tib. 1, 9, 72; 1, 6, 18:

    auratus,

    Ov. F. 2, 310:

    purpureus,

    id. ib. 5, 28:

    regalis,

    id. H. 13, 36; 5, 71; Stat. S. 2, 1, 133.—
    (γ).
    The bosom of a person:

    manum in sinum alicui Inserere,

    Ter. Heaut. 3, 3, 2:

    gelu rigentem colubram sinu fovit,

    Phaedr. 4, 17, 3:

    opposuit sinum Antonius stricto ferro,

    Tac. H. 3, 10:

    scortum in sinu consulis recubans,

    Liv. 39, 43:

    tangitur, et tacto concipit illa sinu, i. e. utero,

    Ov. F. 5, 256:

    usque metu micuere sinus, dum, etc.,

    id. H. 1, 45:

    horum in sinum omnia congerebant,

    Plin. Pan. 45.—
    2.
    Trop.
    a.
    The bosom, as in most other languages, for love, protection, asylum, etc. (usu. in the phrases in sinu esse, habere, etc.;

    syn. gremium): hic non amandus? hiccine non gestandus in sinu est?

    Ter. Ad. 4, 5, 75:

    iste vero sit in sinu semper et complexu meo,

    Cic. Fam. 14, 4, 3; cf.:

    postremum genus proprium est Catilinae, de ejus delectu, immo vero de complexu ejus ac sinu,

    id. Cat. 2, 10, 22:

    suo sinu complexuque aliquem recipere,

    id. Phil. 13, 4, 9; so (with complexus) id. ib. 2, 25, 61:

    (Pompeius), mihi crede, in sinu est,

    is very dear to me, id. Q. Fr. 2, 13, 1:

    Bibulum noli dimittere e sinu tuo,

    from your intimacy, id. ad Brut. 1, 7, 2:

    praesertim si in amici sinu defieas,

    on the bosom, Plin. Ep. 8, 16, 5:

    in hujus sinu indulgentiāque educatus,

    Tac. Agr. 4; so id. Or. 28; cf.: etsi commotus ingenio, simulationum tamen falsa in sinu avi perdidicerat, i. e. under the care or tuition, id. A. 6, 45 fin.:

    confugit in sinum tuum concussa respublica,

    i. e. into your arms, Plin. Pan. 6, 3; id. Ep. 8, 12, 1:

    optatum negotium sibi in sinum delatum esse dicebat,

    committed to his guardianship, care, Cic. Verr. 2, 1, 50, § 131; cf. Plin. Pan. 45, 2:

    respublica in Vespasiani sinum cessisset,

    Tac. H. 3, 69; 3, 19; Dig. 22, 3, 27:

    sinum praebere tam alte cadenti,

    protection, Sen. Ira, 3, 23, 6.—
    b.
    The interior, the inmost part of a thing:

    alii intra moenia atque in sinu urbis sunt hostes,

    in the midst, in the heart of the city, Sall. C. 52, 35:

    in urbe ac sinu cavendum hostem,

    Tac. H. 3, 38; Sil. 4, 34; 6, 652; Claud. Eutr. 2, 575:

    ut (hostis) fronte simul et sinu exciperetur,

    in the centre, Tac. A. 13, 40:

    in intimo sinu pacis,

    i. e. in the midst of a profound peace, Plin. Pan. 56, 4.—
    c.
    In sinu alicujus, in the power or possession of (postAug. and rare):

    opes Cremonensium in sinu praefectorum fore,

    Tac. H. 3, 19:

    omnem fortunam in sinu meo habui,

    Dig. 22, 3, 27.—
    d.
    A hiding-place, place of concealment: ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinunt, qs. in their bosoms (or, as we say, in their sleeve), i. e. in secret, Cic. Tusc. 3, 21, 51;

    so of secret joy,

    Tib. 4, 13, 8:

    in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 30; Sen. Ep. 105, 3; cf.

    also: plaudere in sinum,

    Tert. Pudic. 6: suum potius cubiculum ac sinum offerre contegendis quae, etc., the secrecy or concealment of her bed-chamber, Tac. A. 13, 13:

    abditis pecuniis per occultos aut ambitiosos sinus,

    i. e. in hidingplaces offered by obscurity or by high rank, id. H. 2, 92.—
    e.
    Sinus Abrahae, the place of the spirits of the just (eccl. Lat.):

    sinum Abrahae, regionem non caelestem, sublimiorem tamen Inferis,

    Tert. adv. Marc. 4, 34. —
    B.
    A bay, bight, gulf:

    ut primum ex alto sinus ab litore ad urbem inflectitur,

    Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; cf.:

    portus infusi in sinus oppidi,

    id. Rep. 3, 31, 43; 1, 3, 5; id. Imp. Pomp. 11, 31; id. Verr. 2, 5, 56, § 145; id. Att. 16, 6, 1; * Caes. B. C. 2, 32; Sall. J. 78, 2; Liv. 8, 24; Plin. 2, 43, 44, § 114 (Jahn, nivibus); Suet. Aug. 98; id. Tib. 16; Verg. A. 1, 243; 6, 132; Hor. C. 1, 33, 16; id. Epod. 10, 19.—
    2.
    Transf.
    (α).
    The land lying on a gulf, a point of land that helps to form it (perh. not ante-Aug.):

    segetibus in sinu Aenianum vastatis,

    Liv. 28, 5 Drak.:

    jam in sinum Maliacum venerat (with an army),

    id. 37, 6; Tac. A. 14, 9; id. H. 3, 66; id. Agr. 23; Plin. 6, 8, 8, § 23; Just. [p. 1710] 2, 4, 26; 24, 4, 3.—
    (β).
    A curve or fold in land, a basin, hollow, valley:

    Arpini terra campestri agro in ingentem sinum consedit,

    Liv. 30, 2, 12:

    subito dehiscit terra, et immenso sinu laxata patuit,

    Sen. Oedip. 582; id. Herc. Fur. 679; Plin. 2, 44, 44, § 115:

    jugum montis velut sinu quodam flexuque curvatum,

    Curt. 3, 4, 6:

    montium,

    id. 3, 9, 12.
    2.
    sīnus, i, m., v. sinum.

    Lewis & Short latin dictionary > sinus

См. также в других словарях:

  • Amandus — oder Amand ist der Vorname folgender Personen: Amandus (Bagaudenführer), Rebell gegen Diokletian († 286) ein Flottenführer des Licinius, siehe Abantus Amandus von Straßburg, Heiliger, Bischof von Straßburg († um 355) Amandus von Bordeaux, Bischof …   Deutsch Wikipedia

  • Amandus — ou Æneus Salvius Amandus Augustus était un rebelle dans les Gaules sous l empereur romain Dioclétien. Biographie Amandus fomenta une révolte dans les Gaules vers l an 285. Après la mort de l empereur Carin, secondé par un nommé Élien, il prit la… …   Wikipédia en Français

  • Amandus — (lat., der Liebenswürdige), 1) St. A., Franke, wurde 628 Bischof, ging, vom König Dagobert verwiesen, nach den Niederlanden, Gascogne u. Navarra, wo er das Christenthum predigte, wurde 649 Bischof von Mastricht u. zog sich 652 in das Kloster… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Amandus, St. — Amandus, St., verbreitete im 7. Jahrh. das Christenthum in der Gascogne, stiftete Kirchen und Klöster und entwilderte dadurch Land und Leute; 049 Bischof in Mastricht, st. 684 im Kloster Elnon; sein Gedächtniß den 6. Februar …   Herders Conversations-Lexikon

  • Amandus, S. (1) — 1S. Amandus (Heinrich Suso), C. (25. Jan.) Lat. = der Liebenswürdige. – Der hl. Amandus, gewöhnlich Heinrich Suso genannt, dem Orden des hl. Dominicusin Ulm angehörig, wurde i. J. 1300 zu Constanz am Bodensee geboren und empfing den Namen Amandus …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Amandus, S. (5) — 5S. Amandus, Ep. (18. Juni). Dieser hl. Amandus war Bischof von Bordeaur und diente, wie der hl. Paulinus von Nola berichtet, Gott von seiner Kindheit an. Sobald er vom hl. Bischof Delphinus zu Bordeaux zum Priester geweiht worden war, bewies er… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Amandus, S. (14) — 14S. Amandus, Abb. (18. Nov.) Der hl. Amandus, Abt zu Lerin in Frankreich, folgte im Jahre 676 in der Leitung dieses Klosters dem hl. Aigulph, der von verkehrten Mönchen wegen seiner Strenge getödtet worden war. Durch dieses Verbrechen kam die… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Amandus, S. (2) — 2S. Amandus, Ep. (6. Febr. al. 25. 26. 27. Oct., 24. Juni). Der hl. Amandus wurde in der Gegend von Nantes von sehr frommen Eltern geboren, denen zugleich jenes Gebiet angehörte. In einem Alter von 20 Jahren verließ er die Welt und wählte ein… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Amandus, SS. (6) — 6SS. Amandus, Lucius et Socii, MM. (6. Juni). Der hl. Amandus, welcher für einen Bischof zu Nevers gehalten wird, wurde mit seinen Brüdern, den hhl. Lucius, Alexander und Audaldus in der Christenverfolgung unter dem röm. Kaiser Antonin wegen… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Amandus (3) — 3Amandus, Ep. (6. Febr.) Der hl. Amandus, auch Marcus Amandus geheißen, war Bischof von Castellon, in Catalonien oder Bätika, und wird sein hl. Leib bei Perpignan aufbewahrt. Er ist nach den Bollandisten vom hl. Bischof Amandus in Mastricht wohl… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Amandus, S. (11) — 11S. Amandus, Ep. (26. Oct. al. 6. Febr.) Der hl. Amandus, Bischof von Straßburg und Apostel vom Elsaß, wohnte im Jahre 346 einem Concil in Köln bei und starb um die Mitte des 4. Jahrhunderts. Die Kirche von Straßburg feiert sein Andenken am 26.… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»