-
21 paenitenter
paenĭtĕo (less correctly poen-), ui, no sup., ēre, 2, v. a. and impers. [root in poena, q. v.; Gr. poinê].I.Pers.A.Act., to cause to repent, to displease (anteclass. and late Lat.):B.et me quidem haec conditio nunc non paenitet,
causes me no regret, Plaut. Stich. 1, 1, 50: quod male emptum est semper paenitet, Cat. ap. Plin. 18, 5, 6, § 26:paenitemini et credite Evangelio,
repent, Vulg. Marc. 1, 15; id. Act. 3, 19.—Neutr., to repent, be sorry:II.momenta certaminum assuefaciebant militem minus jam tandem aut virtutis aut fortunae paenitere suae,
Liv. 22, 12, 10:etiam nunc paenitere suā sponte Aequos quam pati hostilia malle,
id. 3, 2, 4:Athenienses primi paenitere coeperunt,
Just. 11, 3, 3:paenituit populus,
Vulg. Ecclus. 48, 16:non vult paenitere,
id. Apoc. 2, 21.—Esp., in part. pres.:Lepidus paenitens consili,
Sall. H. 1, 49 Dietsch:paenitens facti,
Suet. Vit. 15; cf. id. Claud. 43 init.; cf. II. A. e and i infra.—Impers.A. (α).Aliquem alicujus rei:(β).non paenitere me consilii de tuā mansione,
Cic. Att. 9, 10, 8:quem... in eam diem vitae non paenituerat,
Just. 13, 1, 5: neque te, neque quenquam arbitror tuae paeniturum laudis, App. ap. Non. 158, 5: galeatum sero duelli paenitet, Juv. 1, 170.—Alicujus rei alone:(γ).bonae mentis paenituisset,
Sen. Q. N 4, praef. 7:paenitebatque modo consilii, modo paenitentiae ipsius,
Curt. 10, 7, 12.—Aliquem alone:(δ).si eos quidem non paeniteret,
Cic. Fam. 9, 5, 2.—With acc. of person, foll. by inf.:(ε).efficiunt ut me non didicisse minus paeniteat,
Cic. de Or. 2, 19, 77.—With neutr. pron. as subj. (cf. I. B. supra; Zumpt, Gr. § 442, explains the pron. in these passages as acc., but v. Krebs, Antibarb. p. 876):(ζ).sapientis est nihil, quod paenitere possit, facere,
Cic. Tusc. 5, 28, 81:sequitur ut nihil paeniteat,
id. ib. 5, 18, 53:quaeri oportet utrum id facinus sit, quod paenitere fuerit necesse,
id. Inv. 2, 13, 43. —Foll. by rel. adverb. clause:(η).etsi solet eum, cum aliquid fecit, paenitere,
Cic. Att. 8, 5, 1.—With quod:(θ).valde ego ipsi, quod de suā sententiā decesserit, paenitendum puto,
Cic. Att. 7, 3, 6:paenitet quod non ab adultero coepi,
Quint. Decl. 335.—With dat. of agent:(ι).consilii nostri... nobis paenitendum,
Cic. Fam. 9, 5, 2.—Absol.:B.tanta vis fuit paenitendi,
Cic. Tusc. 4, 37, 79: corrigere errorem paenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24:Sallustius usque eo processit, ut non paeniturum pro non acturo paenitentiam dixerit,
Quint. 9, 3, 12:paenitet et torqueor,
Ov. P. 1, 2, 60; Prud. Cath. 2, 26.—It discontents or displeases one, i. e. one is vexed, angry, offended, dissatisfied (class.; cf. taedet).(α).Aliquem alicujus rei:(β). C.ut me imperii nostri paeniteret,
Cic. Rep. 6, 16, 16:num hujusce te gloriae paenitebat?
id. Phil. 1, 13, 33; cf. id. Rep. 3, 35, 47:num igitur, si ad centesimum annum vixisset, senectutis suae eum paeniteret?
id. Sen. 6, 19:paenitere se virium suarum,
Liv. 8, 23:paenituit multos vanae sterilisque cathedrae,
Juv. 7, 203.—It concerns, is a care to, makes anxious, dissatisfies; and with negative, it is enough, satisfies (mostly anteclass.):A. (α).an paenitet te, quanto hic fuerit usui?
are you not satisfied? Plaut. Ps. 1, 3, 71:paenitetne te, quot ancillas alam?
id. Truc. 2, 6, 52: duas dabo, una si parum'st;et si duarum paenitebit, addentur duae,
are not enough, not satisfactory, id. Stich. 4, 1, 34:an paenitebat flagitii te auctore quod fecisset Adulescens?
was it not enough? Ter. Eun. 5, 6, 12; id. Heaut. 1, 1, 20; id. Phorm. 1, 3, 20:an paenitet vos, quod salvum atque incolumem exercitum traduxerim?
Caes. B. C. 2, 32:quod a senatu quanti fiam minime me paenitet,
Cic. Att. 1, 20, 2; cf.:tam diu velle debebis (discere), quoad te quantum proficias non paenitebit,
id. Off. 1, 1, 2. —Hence,Absol.:(β).optimus est portus paenitenti mutatio consilii,
Cic. Phil. 12, 2, 7.—With gen.: Lepidum paenitentem consilii, Sall. ap. Charis. p. 224 P.—(γ).With de:B. 1.signa paenitentis de matrimonio dederat,
Suet. Claud. 43.— Hence, adv.: paenĭtenter, with regret, repentantly (late Lat.):auguria paenitenter omissa,
Min. Fel. Oct. 26.—Affirmatively:2.itaque hic ager sive exercetur, seu cessat, colono est paenitendus,
Col. 3, 2:paenitendae rei recordatio,
Sen. Brev. Vit. 10, 2.—With a negative:sub haud paenitendo magistro,
Liv. 1, 35, 5; 25, 6, 10; 40, 6, 3:dicta non paenitenda,
Gell. 1, 3, 2:gens Flavia reipublicae non paenitenda,
Suet. Vesp. 1. -
22 paeniteo
paenĭtĕo (less correctly poen-), ui, no sup., ēre, 2, v. a. and impers. [root in poena, q. v.; Gr. poinê].I.Pers.A.Act., to cause to repent, to displease (anteclass. and late Lat.):B.et me quidem haec conditio nunc non paenitet,
causes me no regret, Plaut. Stich. 1, 1, 50: quod male emptum est semper paenitet, Cat. ap. Plin. 18, 5, 6, § 26:paenitemini et credite Evangelio,
repent, Vulg. Marc. 1, 15; id. Act. 3, 19.—Neutr., to repent, be sorry:II.momenta certaminum assuefaciebant militem minus jam tandem aut virtutis aut fortunae paenitere suae,
Liv. 22, 12, 10:etiam nunc paenitere suā sponte Aequos quam pati hostilia malle,
id. 3, 2, 4:Athenienses primi paenitere coeperunt,
Just. 11, 3, 3:paenituit populus,
Vulg. Ecclus. 48, 16:non vult paenitere,
id. Apoc. 2, 21.—Esp., in part. pres.:Lepidus paenitens consili,
Sall. H. 1, 49 Dietsch:paenitens facti,
Suet. Vit. 15; cf. id. Claud. 43 init.; cf. II. A. e and i infra.—Impers.A. (α).Aliquem alicujus rei:(β).non paenitere me consilii de tuā mansione,
Cic. Att. 9, 10, 8:quem... in eam diem vitae non paenituerat,
Just. 13, 1, 5: neque te, neque quenquam arbitror tuae paeniturum laudis, App. ap. Non. 158, 5: galeatum sero duelli paenitet, Juv. 1, 170.—Alicujus rei alone:(γ).bonae mentis paenituisset,
Sen. Q. N 4, praef. 7:paenitebatque modo consilii, modo paenitentiae ipsius,
Curt. 10, 7, 12.—Aliquem alone:(δ).si eos quidem non paeniteret,
Cic. Fam. 9, 5, 2.—With acc. of person, foll. by inf.:(ε).efficiunt ut me non didicisse minus paeniteat,
Cic. de Or. 2, 19, 77.—With neutr. pron. as subj. (cf. I. B. supra; Zumpt, Gr. § 442, explains the pron. in these passages as acc., but v. Krebs, Antibarb. p. 876):(ζ).sapientis est nihil, quod paenitere possit, facere,
Cic. Tusc. 5, 28, 81:sequitur ut nihil paeniteat,
id. ib. 5, 18, 53:quaeri oportet utrum id facinus sit, quod paenitere fuerit necesse,
id. Inv. 2, 13, 43. —Foll. by rel. adverb. clause:(η).etsi solet eum, cum aliquid fecit, paenitere,
Cic. Att. 8, 5, 1.—With quod:(θ).valde ego ipsi, quod de suā sententiā decesserit, paenitendum puto,
Cic. Att. 7, 3, 6:paenitet quod non ab adultero coepi,
Quint. Decl. 335.—With dat. of agent:(ι).consilii nostri... nobis paenitendum,
Cic. Fam. 9, 5, 2.—Absol.:B.tanta vis fuit paenitendi,
Cic. Tusc. 4, 37, 79: corrigere errorem paenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24:Sallustius usque eo processit, ut non paeniturum pro non acturo paenitentiam dixerit,
Quint. 9, 3, 12:paenitet et torqueor,
Ov. P. 1, 2, 60; Prud. Cath. 2, 26.—It discontents or displeases one, i. e. one is vexed, angry, offended, dissatisfied (class.; cf. taedet).(α).Aliquem alicujus rei:(β). C.ut me imperii nostri paeniteret,
Cic. Rep. 6, 16, 16:num hujusce te gloriae paenitebat?
id. Phil. 1, 13, 33; cf. id. Rep. 3, 35, 47:num igitur, si ad centesimum annum vixisset, senectutis suae eum paeniteret?
id. Sen. 6, 19:paenitere se virium suarum,
Liv. 8, 23:paenituit multos vanae sterilisque cathedrae,
Juv. 7, 203.—It concerns, is a care to, makes anxious, dissatisfies; and with negative, it is enough, satisfies (mostly anteclass.):A. (α).an paenitet te, quanto hic fuerit usui?
are you not satisfied? Plaut. Ps. 1, 3, 71:paenitetne te, quot ancillas alam?
id. Truc. 2, 6, 52: duas dabo, una si parum'st;et si duarum paenitebit, addentur duae,
are not enough, not satisfactory, id. Stich. 4, 1, 34:an paenitebat flagitii te auctore quod fecisset Adulescens?
was it not enough? Ter. Eun. 5, 6, 12; id. Heaut. 1, 1, 20; id. Phorm. 1, 3, 20:an paenitet vos, quod salvum atque incolumem exercitum traduxerim?
Caes. B. C. 2, 32:quod a senatu quanti fiam minime me paenitet,
Cic. Att. 1, 20, 2; cf.:tam diu velle debebis (discere), quoad te quantum proficias non paenitebit,
id. Off. 1, 1, 2. —Hence,Absol.:(β).optimus est portus paenitenti mutatio consilii,
Cic. Phil. 12, 2, 7.—With gen.: Lepidum paenitentem consilii, Sall. ap. Charis. p. 224 P.—(γ).With de:B. 1.signa paenitentis de matrimonio dederat,
Suet. Claud. 43.— Hence, adv.: paenĭtenter, with regret, repentantly (late Lat.):auguria paenitenter omissa,
Min. Fel. Oct. 26.—Affirmatively:2.itaque hic ager sive exercetur, seu cessat, colono est paenitendus,
Col. 3, 2:paenitendae rei recordatio,
Sen. Brev. Vit. 10, 2.—With a negative:sub haud paenitendo magistro,
Liv. 1, 35, 5; 25, 6, 10; 40, 6, 3:dicta non paenitenda,
Gell. 1, 3, 2:gens Flavia reipublicae non paenitenda,
Suet. Vesp. 1. -
23 fundus
fundus, i, m. - cf. gr. πυθμήν. [st1]1 [-] le fond. - le fond d'une marmite, Plin. 15, 60. - le fond d'une armoire, Cic. Clu. 179. - dolium a fundo pertusum, Liv.: tonneau percé par le fond. - in imo scrinii fundo, Sid.: au fin fond de la cassette. - cenae fundus, Gell. 17, 8, 2: le plat de résistance. - poét. vertere fundo, Virg. En. 10, 88: ruiner de fond en comble. - prov. largitio fundum non habet, Cic. Off. 2, 55: la libéralité est un gouffre sans fond, ne connaît pas de mesure. [st1]2 [-] fonds de terre, bien-fonds, bien, ferme, propriété, domaine. - Cic. Verr. 3, 119; Agr 3, 8 ; 9 ; de Or. 1, 249. [st1]3 [-] fond d'une coupe, coupe. - Mart. 8, 6, 9. [st1]4 [-] qui confirme, qui autorise, qui est garant. - fundum esse alicui rei (fundum fieri alicui rei), Plaut. être, se faire le garant d'une chose (la confirmer, la ratifier). - fundum alicujus rei fieri, Gell. 19: se faire le garant d'une chose (la confirmer, la ratifier). - nisi is populus fundus factus esset, Cic. Balb. 8, 19: à moins que le peuple n'y eût consenti. - ut ei rei fundus pater sit potior, Plaut. Trin. 5, 1, 7: pour que le père en soit un garant plus solide. - fundum fieri, Cic.: accepter une loi, souscrire à une loi. - Gell. 16, 13, 6; cf. P. Fest. 89.* * *fundus, i, m. - cf. gr. πυθμήν. [st1]1 [-] le fond. - le fond d'une marmite, Plin. 15, 60. - le fond d'une armoire, Cic. Clu. 179. - dolium a fundo pertusum, Liv.: tonneau percé par le fond. - in imo scrinii fundo, Sid.: au fin fond de la cassette. - cenae fundus, Gell. 17, 8, 2: le plat de résistance. - poét. vertere fundo, Virg. En. 10, 88: ruiner de fond en comble. - prov. largitio fundum non habet, Cic. Off. 2, 55: la libéralité est un gouffre sans fond, ne connaît pas de mesure. [st1]2 [-] fonds de terre, bien-fonds, bien, ferme, propriété, domaine. - Cic. Verr. 3, 119; Agr 3, 8 ; 9 ; de Or. 1, 249. [st1]3 [-] fond d'une coupe, coupe. - Mart. 8, 6, 9. [st1]4 [-] qui confirme, qui autorise, qui est garant. - fundum esse alicui rei (fundum fieri alicui rei), Plaut. être, se faire le garant d'une chose (la confirmer, la ratifier). - fundum alicujus rei fieri, Gell. 19: se faire le garant d'une chose (la confirmer, la ratifier). - nisi is populus fundus factus esset, Cic. Balb. 8, 19: à moins que le peuple n'y eût consenti. - ut ei rei fundus pater sit potior, Plaut. Trin. 5, 1, 7: pour que le père en soit un garant plus solide. - fundum fieri, Cic.: accepter une loi, souscrire à une loi. - Gell. 16, 13, 6; cf. P. Fest. 89.* * *Fundus, fundi, masc. gen. Plaut. Un champ et piece de terre sans bastiment, ou avec bastiment. -
24 fero
I tulī(арх. tetulī), lātum, ferre1)а) носить (faces in Capitolium C; nomen alicujus C, H, Su); нести (aliquid umeris H, Pt)leve fit, quod bene fertur, onus погов. O — тяжесть, которую умело носят, становится лёгкойб) производить, пождать (terra fruges fert C; olea fert fructum Q)ventrem f. L, Vr — находиться в состоянии беременностиaliquem f. Tib — быть беременной кем-л.aliquem alicui f. поэт. Sil — рожать кого-л. кому-л.ventus ferens V, Sen, O etc. — попутный ветерarma f. posse Cs — быть способным носить оружие (быть годным к несению военной службы)signa f. Cs — выступать в поход (ср. 5.)signa in hostem f. L, тж. f. manum Lcn — идти на врагаpedem f. V — ступать, ходитьgradūs ingentes f. O — делать большие шагиaetatem bene f. Pt — казаться моложе своих лет (не поддаваться старости)quod putas annum secum tulisse? Pt — сколько ему, по-твоему, было лет?se f. или ferri — идти, двигаться, мчаться, нестись, устремляться ( alicui obviam C)omni cogitatione ferri ad aliquid Nep — стремиться к чему-л. всеми помысламиfatis incertus feror V — веления рока мне неизвестны2) поднимать, воздевать ( caelo manus H); возносить, воссылать ( preces Junoni V)centuriam f. C — получать голоса в центурииf. repulsam C — получать отказ (провалиться на выборах)ille crucem scelēris pretium tulit, hic diadēma впоследствии погов. J — за (одно и то же) преступление тот был распят на кресте, а этот получил наградуvictoriam ex aliquo f. L — одержать победу над кем-л.4)б) похищать, грабить (f. et agere L)aliquid impune Cs (inultum Ter) f. — совершив что-л., остаться безнаказаннымanimus fert O, Su — душа влечёт, т. е. хочется ( aliquid facere)5) приносить, подносить, преподносить (argentum ad aliquem Pl; alicui tribūtum L, QC; praemia V)alicui oscula f. O — целовать кого-л.signa f. V — давать (делать) знак (ср. 1.)finem alicui (alicujus) rei f. V etc. — положить конец чему-л.alicui luctum f. L — причинять кому-л. скорбьaliquem (in) oculis f. C — горячо любить кого-л.6) вести ( iter fert ad portum Cs)se f. — вести себяconsulem se f. T — разыгрывать из себя консулаse f. alumnum alicujus Ap — объявлять себя чьим-л. питомцем7) показывать, обнаруживатьapertissime aliquid (prae se) f. C — открыто выражать (обнаруживать, выставлять напоказ) что-л.avum Marcum Antonium f. Su — иметь в числе предков Марка Антонияimaginem alicujus f. Pl — выдавать себя за кого-л.8) выносить, сносить, переносить, терпеть, выдерживать (aliquid aequo animo Ter; impĕtum hostis Cs; plāgas silentio C; miserias Ter; aliquem Ter, C etc.)moleste f. de aliquo C — жалеть кого-л.non feram, non patiar, non sinam C — (этого) я не потерплю, не допущу, не позволюsententiam decernentis non tulisse Pt — не согласиться с мнением судьи (ср. 12.)9) оказыватьsuprema cinĕri f. V — отдавать последние почести праху (покойного)si vestra voluntas feret C — если вы позволитеalicui opem auxiliumque f. C — оказывать кому-л. помощь (помогать)alicui fidem f. V — оказывать кому-л. доверие10) сообщать, доносить, докладывать (vera, responsum alicui V)11) предлагать, вноситьf. aliquam C — предлагать кого-л. в жёныcondiciones f. L — предлагать (ставить) условияlegem (rogationem) f. C — вносить законопроектf. de aliquā re (ut) C, VP — вносить предложение о чём-л. (чтобы)f. sententiam (suffragium) C — подавать голос ( при голосовании)jus omnibus latum Sen — общеобязательный закон12) гласить, определять, требоватьf. sententiam de aliqua re Sen — выносить приговор (решать вопрос) о чём-л. (ср. 8.)quid res, quid tempus ferat C — (то), чего потребуют обстоятельства и времяnatura fert, ut... C — природой установлено, что...13)а) говорить, разносить, распространять (famam L, T, O etc.)б) восхвалять, прославлять (bella sermonibus L; aliquem laudibus in caelum C)14) думать, обдумывать, размышлять (dic, quid fers Pl)de Lentulo sic fero, ut debeo C к — Лентулу я отношусь так, как должен (относиться)id consilio ante f. debemus C — мы должны заранее обдумать этоII fero dat. /abl. sg. к ferus -
25 teneo
tenuī, tentum, ēreimmota t. lumina V — глядеть неподвижным взором2)а) (тж. t. iter или cursum V) держать (направлять) путь ( a Siciliā ad Laurentem agrum L)vitae cursum t. C — вести (какой-л.) образ жизниб) направлять, обращать ( oculos sub astra V)3) достигать, прибывать (portum L, O)montes petebant et pauci tenuēre L — (сабиняне) бросились в горы, но (лишь) немногие достигли их4) постигать, понимать, узнавать ( aliquid animo C)nunc teneo, quid hoc sit negotii Pl — теперь я понимаю, в чём тут дело5) владеть, обладать, иметь (maria, multa C, L)t. totam rem publicam C — держать в своих руках судьбы всего государстваmare t. C — господствовать на мореqui tenent (sc. rem publicam) C — власть имущиеt. cornu Nep — командовать флангомt. locum alicujus C — занимать пост кого-л., иметь звание кого-л.nomen divĭtis t. Pt — именоваться (слыть) богачомfinem t. Lcn — быть целеустремлённымpeste teneri V — быть во власти недуга, перен. попасть в бедуalicujus rei desiderio teneri C — томиться по чему-л., сожалеть об отсутствии чего-л.admiratione alicujus teneri Eutr — быть в восторге от кого-л.teneo te O — ты опять со мной и C вот я поймал тебяtuta t. V — находиться в безопасности6) овладевать, приобретать ( auctoritatem C)7) держать, хранить, сохранять (signa mente, verba V); соблюдать (modum, foedus, ordinem C); хранить в памяти, помнить (dicta H; duodĕcim aerumnas Herculis Pt)viam non diligenter tenebam Pt — я неточно помнил дорогуt. memoriam alicujus rei или aliquid memoriā C — помнить что-л.8) достигать, добиваться ( jus suum C)causam t. H — выиграть делоtenui (ut, ne) L — я добился (чтобы, чтобы не)9) удерживать, (успешно) отстаивать (locum, tumulum Cs)in obsidione t. — осаждать ( urbem Nep)aliquem conturbatum t. C — приводить кого-л. в тревожное состояниеcastris se t. Cs — оставаться в лагереteneamus, ut censeamus... C — будем придерживаться того мнения...10) держаться, продолжаться, длиться (diu C, L; per aliquot dies L)11) владеть, приковывать, тж. занимать, услаждатьt. aures audientium C — приковывать внимание слушателейaliquid me tenet C — я занят чём-л.12) связывать, обязывать (aliquem lege, foedĕre C; jure jurando Cs)13) задерживать (cursūs alicujus O; aliquem Romae Eutr)suis se t. Pt — оставаться у себя, не выходить из домуventi aliquem tenent Cs — ветры задерживают (отплытие) кого-л.14) удерживать (Romanos, ne transirent flumen L); сдерживать, умерять (risum H; iracundiam C; lacrĭmas C, Cs, Pt)t. aliquid C — умолчать о чём-либоt. manūs ab aliquo O — не тронуть кого-л.se non t. (quin) C — не удержаться (от того, чтобы)15) запирать ( pecus omne V) -
26 ago
ēgī, āctum, ere1)а) приводить в движение, вести ( magnum agmen V); погонять, гнать (greges Sen; capellas V)a. potum V — вести на водопойб) загонять ( pisces in retia PM); уводить (captivos QC, M); угонять ( boves L); уносить (praedam Pl, Sl, L)ferre (portare) et a. L, Cs — уносить ( имущество) и угонять ( людей и скот), т. е. грабить, расхищатьa. turbinem V — запускать волчокв) приводить в волнение, волновать ( freta ventus agit O); изгонять ( membris venena V); шевелить, приводить в движение (a. carmine quercus V — об Орфее)2) возвр.se a. или pass. agi — приходить, идтиse ad auras a. V — подниматься, вырастать3) преследовать, гонять, охотиться (cervos, aprum V)aliquem in fugam a. Just — обратить кого-л. в бегствоaliquem in exsilium a. L — отправить в изгнание (сослать) кого-л.4)agi motu suo C — находиться в самопроизвольном движении, тж. пододвигать, приближать, подводить (vineas turresque ad oppidum Cs)б) направлять (carpentum per aliquid L); проводить (cloacam sub terram, v. l. sub terra L)limitem a. T — проводить границу, ноa. limitem per agmen V — проложить себе дорогу (мечом) через стан (врагов)cuniculos a. Cs, C — рыть подкопыin litus naves a. Lcr — вытащить суда на берегnaves in adversum amnem a. T — пустить суда вверх по реке5)а) метать (scintillas Lcr; hastam V); вращать, крутить ( fundam circum caput V); отбрасыватьб) испускать ( gemitus V); вбивать, вколачивать ( sublīcas Cs); вонзать ( stipitem per corpus Sen)radīces a. Vr, C, PM — пускать корниin crucem a. C etc. — пригвождать к кресту, распинатьrimas a. C etc. — давать трещиныspumas (in) ore a. C etc. — (ис)пускать ртом пенуvocem a. C — издавать голосjoca a. Sl — отпускать шутки, шутитьanimam a. C — испускать дух6) возбуждать, побуждать ( nova quaerere tecta V); доводить ( aliquem ad или in aliquam rem)a. in facinus O и ad scelus L — толкать на преступлениеa. aliquem praecipitem C etc. — толкать кого-л. в пропасть, но тж. стремительно гнать (преследовать) кого-л.aliquem transversum a. Sl, Sen etc. — сбивать с толку, совращать, тж. подстрекать кого-л. к мятежуin desperationem a. L — доводить до отчаяния7) беспокоить, тревожить, мучить, досаждать, преследовать ( stimulis V)aliquem diris a. H — проклинать кого-л.acerba fata aliquem agunt H — жестокая судьба тяготеет над кем-л.8) делать, действовать, заниматьсяomnia quae fiunt quaeque aguntur C — всё, что возникает ( в природе) и всё, что создаётся ( человеком)res egregias a. Eutr — творить великие делаquid agam? Ter etc. — что мне делать?natura agendis rebus apta Sen — характер, склонный к деятельностиrem mandatam a. C — выполнять поручениеsuum negotium( suam rem) a. C — заниматься своим деломmale secum a. PS — вредить самому себеnihil agendo homines male a. discunt впоследствии погов. Cato ap. Col — ничегонеделание учит людей дурным деламper litteras a. Nep — передать (изложить) письменноnihil (non multum) agit C — он ничего не может сделать, ничего у него не выходитnihil agis, nihil assequeris, neque tamen conari desistis C — ничего у тебя не получается, ничего ты не достигаешь, и всё же не прекращаешь попытокaliud (alias res) a. C, PS — заниматься другим делом, отвлекаться, не обращать вниманияactum est de me Pl — я пропалactam rem a. L и actum a. погов. Ter — делать сделанное (т. е. заниматься бесплодным делом)quid agitur? Pl, C — как дела?satis a. — быть озабоченным или встревоженным, беспокоиться ( de aliquā re AG и alicujus rei Ap)9) замышлять, задумывать, затевать, иметь в виду, старатьсяobservabo, quam rem agat Pl — посмотрю, что он затеваетa. de intrandā Britanniā T — намереваться вторгнуться в Британиюproditionem alicui a. T — задумать измену в пользу кого-л. (перейти на чью-л. сторону)aliud a., aliud simulare C — иметь в виду одно, а притворно утверждать другоеhoc (id) agere, ut (ne) C, L etc. — иметь в виду, чтобы (не)10) говорить, обсуждать (de aliquā re Cs, C); обращаться, беседовать ( plebejo sermone cum aliquo C); выражатьgratias (поэт. grates) a. C — выражать признательность, благодаритьalicui gratias pro aliquā re a. Pl — благодарить кого-л. за что-л.laudes a. L — прославлятьa. cum aliquo de re aliquā (aliquam rem) — договариваться (вести переговоры) с кем-л. о чём-л.Alcibiādes a. coepit se coacturum Lysandrum aut dimicare aut pacem petere Nep — Алкивиад стал утверждать, что он заставит Лисандра или сражаться, или просить мираcum populo a. C и per populum a. C, L — вносить предложение на голосование народного собрания (ср. contionem habere обращаться к народу с речью, не внося никаких законодательных предложений)de condicionibus pacis a. L — вести переговоры об условиях заключения мира11) ( реже se a. Sen) поступать, вести себя, обращаться ( familiariter cum aliquo Sl)a. inconsiderate negligenterque C — вести себя опрометчиво и нерадивоbene egissent Athenienses cum Miltiade, si... VM — афиняне хорошо поступили бы с Мильтиадом, если бы...nullo discrimine a. V — не делать разницы (обращаться одинаково)12) pass. agi обстоять, касатьсяagitur praeclare, si nosmet ipsos regere possumus C — (дело обстоит) превосходно, если мы в состоянии сами собой управлять13) осуществлять, вести; заведовать, управлятьcustodias a. L — нести охрану, охранятьforum a. C — вершить судa. honorem L — занимать служебный постbellum a. Sl, O, QC — вести войну, но тж. L описывать войнуpraefecturam a. Su — быть префектомdies festos a. — справлять праздникиtriumphum a. C — праздновать триумфmorem a. Sl — соблюдать обычайmedium a. VP — держаться серединыannonae curam a. L — иметь попечение о продовольствииfiscum a. Su — управлять казнойpacem a. Sl, L — проводить мирную политику (поддерживать мир) и жить в миреincerta pace a. L — жить в условиях непрочного мираvigilias a. C, Nep — стоять на часах (быть в карауле)silentia a. O — хранить молчание14)hiberna a. L — стоять на зимних квартирахб) pass. протекать, идти ( о годах)в) поздн. в pl.a cujus obitu nonaginta aguntur anni PM — (Вергилий), со смерти которого прошло 90 летtempus actum H — прошлоеactum de exercitu foret, ni... L — армии пришёл бы конец, если бы не...15) жить, находиться ( в том или ином состоянии), пребыватьa. prope a mari PM — жить близ моряa. sine legibus L — жить, не имея законовlaeta a. Sl — жить в весельеThracia discors agebat T — Фракия раздиралась междоусобиямиa. inter homines desinere T — не быть больше среди людей (т. е. умереть)16) преследовать в судебном порядке, обвинять, судитьa. aliquem reum L — привлекать кого-л. к судебной ответственностиa. cum aliquo alicujus rei C, Q — судиться с кем-л. из-за чего-либоacta res est Ter — суд кончен, кончено17) юр. вести на суде, защищатьcausam alicujus a. C — вести чьё-л. дело (защищать чьи-л. интересы)18) произносить или петь ( rnedicabile carmen VF); читать, декламировать ( cum dignitate ac venustate C); представлять, разыгрывать, играть (на сцене) (fabulam Pl, Ter, C, Pt)a. partes Ter, Vr, C — исполнять рольamicum a. Sen — играть роль друга19) imper. (преим. при imper. другого глагола) age, agite ну, ну же, давай(те), тж. ладно (уж), хорошо, пускай, увы, что же (intens. agedum, agesis и др.)vade age, nate V — ступай, сын мойen, age, rumpe moras V — ну, довольно медлитьmittite, agedum, legatos L — отправьте же пословage, porro, cur C — а теперь скажи, пожалуйста, почемуage, novi tuum animum Ter — да будет, знаю я тебяnunc, age, quod superest, cognosce Lcr — ну, а теперь узнай про остальноеage, sit ita factum C — ладно, пусть это было такage, veniam Ter — что ж, приду -
27 arcesso
(accerso), īvī, ītum, ere (īre)1) звать, вызывать, приглашать, призывать (a. aliquem auxilio Cs)litteris arcessitus est L — он вызван письменноa. auxilia ab aliquo Cs — требовать помощи от кого-л.somnum medicamentis a. CC — вызывать сон лекарствамиa. bellum L — накликать войну2) доставлять, присылатьCaesar ex continenti alios fabros arcessiri (= arcessi) jubet Cs — Цезарь приказывает вызвать (доставить) с материка других мастеров (рабочих)sin melius quid habes, arcesse H — если есть у тебя (вино) получше, пришли3) привлекать к судебной ответственности, предавать суду, обвинять (aliquem alicujus rei, nomine alicujus rei или crimine alicujus rei C)a. capitis C — обвинять в уголовном преступленииa. pecuniae captae Su — привлекать к ответственности за кражу денег -
28 oblivio
oblīvio, ōnis f. [ obliviscor ]1) забвениеaliquid oblivioni dare (или tradere) L, тж. memoriam alicujus rei oblivione delere C — предать что-л. забвениюvenire (adduci) in oblivionem C, L или capere oblivionem rei alicujus PM — забыть что-л. (о чём-л.)oblivio rei alicujus me capit C — я забываю что-л.3) амнистия ( lex oblivionis Nep) -
29 quaero
sīvī (iī), sītum, ere1) искать, разыскивать (aliquem Enn, Ter, Cs etc.; occasionem Cs)q. causam alicujus rei C — искать случая (повода) к чему-л.quicquid quaerĭtur, optimum videtur Pt — что в спросе, то и кажется самым лучшимne et vetera et externa quaeram C — чтобы не искать мне примеров ни в древности, ни среди иноземцев2) требовать, нуждаться (illud quaerit eloquentiam C; salictum humidum locum quaerit Vr)3) напрасно искать, не находить ( Siciliam in uberrimā Siciliae parte C)4) стараться приобрести, домогаться, добиваться ( immortalitatem sibi morte C); приобретать, стяжать (amorem sibi Eutr; gloriam armis Sl; superbia quaesīta merĭtis H)q. aliquid alicui C etc. — стараться доставить кому-л. что-л.laudari q. M — добиваться похвалыq. invidiam in aliquem C — стараться возбудить ненависть к кому-л.5)а) зарабатывать (nummos manu C; denique sit finis quaerendi H)б) приобретать (imperium flagitio quaesitum T)6) стараться узнать, разузнавать, расспрашивать ( iracundiae causam Pt)q. aliquid ab (de, ex) aliquo C, Cs etc. — расспрашивать кого-л. о чём-л.si verum quaerĭmus C — если мы хотим знать правду, т. е. по правде говоряquid quaeris? или noli q. C — о чём (тут) спрашивать, т. е. коротко говоряreservemus ista tune quaesituri, quum... Sen — отложим обсуждение этого до того, как...quaerĭtur belli exitus, non causa SenT — дело в исходе войны, а не в (её) причине -
30 assuetus
assuetus (adsuetus), a, um part. passé de assuesco. [st1]1 [-] accoutumé à, habitué à, qui a l'habitude de. - assuetus aliqua re: habitué à qqch. - cf. Cic. de Or. 3, 58; Virg. En. 7, 746; Sen. Contr. 1, 2, 8 ; Curt. 6, 3, 8, etc. - assuetus labore, Cic.: rompu au travail. - assuetus duce, Liv.: habitué à un général. - assuetus aliqua re ou assuetus alicui rei: habitué à qqch. - cf. Cic. Rep. 2, 67 ; Plane. 22; Liv. 6, 9, 6; 24, 24, 8, etc. - assuetus alicui rei: habitué à qqch. - cf. Ov. Tr. 1, 11, 31; Liv. 5, 48, 3; 10, 17, 10; 21, 16, 5; 27, 47, 5, etc. - assuetus ad rem: habitué à qqch. - cf. Sall. H. 3, 17; Sen. Tro. 152. - assuetus in rem: habitué à qqch. - cf. Liv. 24, 5, 9. - assuetus alicujus rei, Liv.: habitué à qqch. - Gallici tumultūs adsueti, Liv. 38, 17: habitués au tumulte des Gaulois. - adsueli inter se hostes, Liv. 10, 19, 16: ennemis habitués à se combattre mutuellement. - avec inf. assueti muros defendere, Virg. En. 9, 511: habitués à défendre les remparts. - Veientes, vinci ab Romano milite adsueti, Liv. 2: les Véiens, habitués à être vaincus par les Romains. [st1]2 [-] adj. habituel, ordinaire, usité. - ut adsuetam fortius praestes vicem, Phaedr. 3: pour remplir avec plus d'énergie tes fonctions habituelles. - adsueta arma, Ov. M. 2, 603: armes accoutumées. - adsueta portula, Liv. 25, 9, 9: la petite porte accoutumée. - cum adsueto praesidïo, Liv. 36, 18, 4: avec le détachement habituel. - longius adsueto videre, Ov. H. 6, 72: voir plus loin que d'habitude. - propior adsueto, Stat. Th. 12, 306: plus près que d’ordinaire. - au compar. adsuetior Liv. 22, 18, 3.* * *assuetus (adsuetus), a, um part. passé de assuesco. [st1]1 [-] accoutumé à, habitué à, qui a l'habitude de. - assuetus aliqua re: habitué à qqch. - cf. Cic. de Or. 3, 58; Virg. En. 7, 746; Sen. Contr. 1, 2, 8 ; Curt. 6, 3, 8, etc. - assuetus labore, Cic.: rompu au travail. - assuetus duce, Liv.: habitué à un général. - assuetus aliqua re ou assuetus alicui rei: habitué à qqch. - cf. Cic. Rep. 2, 67 ; Plane. 22; Liv. 6, 9, 6; 24, 24, 8, etc. - assuetus alicui rei: habitué à qqch. - cf. Ov. Tr. 1, 11, 31; Liv. 5, 48, 3; 10, 17, 10; 21, 16, 5; 27, 47, 5, etc. - assuetus ad rem: habitué à qqch. - cf. Sall. H. 3, 17; Sen. Tro. 152. - assuetus in rem: habitué à qqch. - cf. Liv. 24, 5, 9. - assuetus alicujus rei, Liv.: habitué à qqch. - Gallici tumultūs adsueti, Liv. 38, 17: habitués au tumulte des Gaulois. - adsueli inter se hostes, Liv. 10, 19, 16: ennemis habitués à se combattre mutuellement. - avec inf. assueti muros defendere, Virg. En. 9, 511: habitués à défendre les remparts. - Veientes, vinci ab Romano milite adsueti, Liv. 2: les Véiens, habitués à être vaincus par les Romains. [st1]2 [-] adj. habituel, ordinaire, usité. - ut adsuetam fortius praestes vicem, Phaedr. 3: pour remplir avec plus d'énergie tes fonctions habituelles. - adsueta arma, Ov. M. 2, 603: armes accoutumées. - adsueta portula, Liv. 25, 9, 9: la petite porte accoutumée. - cum adsueto praesidïo, Liv. 36, 18, 4: avec le détachement habituel. - longius adsueto videre, Ov. H. 6, 72: voir plus loin que d'habitude. - propior adsueto, Stat. Th. 12, 306: plus près que d’ordinaire. - au compar. adsuetior Liv. 22, 18, 3.* * *Assuetus, pen. prod. Participium ab Assuescor. Plin. Accoustumé, Duict, Habitué.\Assuetus in iura familiaria. Liu. Accoustumé.\De more assueto belli. Sil. Ainsi qu'on ha de coustume faire à la guerre.\Longius assueto. Ouid. Plus loing que de coustume. -
31 indicium
indĭcĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] déclaration, indication, révélation, rapport, dénonciation, délation. [st2]2 [-] indice, trace, signe, marque, preuve. [st2]3 [-] essai (des métaux). [st2]4 [-] prix d'une dénonciation. - indicio esse: servir de preuve. - indicio esse alicujus rei (alicui rei, de aliqua re): servir de preuve à qqch. - ei rei indicio sunt sexdecim volumina epistularum ad Atticum missarum, Nep. Att. 16: ce qui le prouve, ce sont les seize livres de lettres adressées à Atticus. - mihi, quale ingenium haberes, indicio fuit oratio, Ter. Heaut.: ta conversation m'a montré quel est caractère. - quam vere de eo foret judicatum, oratio indicio fuit, post mortem in domo ejus reperta est, Nep. Lys. 3: combien était fondée la dénonciation faite contre lui, on en eut pour preuve le discours qu'après sa mort on trouva chez lui. - conjurationis indicium facere, Cic.: dénoncer une conspiration. - indicium facere, Plaut.: faire une déposition, témoigner. - indicium deferre ad aliquem, Tac.: faire part à qqn d'une dénonciation.* * *indĭcĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] déclaration, indication, révélation, rapport, dénonciation, délation. [st2]2 [-] indice, trace, signe, marque, preuve. [st2]3 [-] essai (des métaux). [st2]4 [-] prix d'une dénonciation. - indicio esse: servir de preuve. - indicio esse alicujus rei (alicui rei, de aliqua re): servir de preuve à qqch. - ei rei indicio sunt sexdecim volumina epistularum ad Atticum missarum, Nep. Att. 16: ce qui le prouve, ce sont les seize livres de lettres adressées à Atticus. - mihi, quale ingenium haberes, indicio fuit oratio, Ter. Heaut.: ta conversation m'a montré quel est caractère. - quam vere de eo foret judicatum, oratio indicio fuit, post mortem in domo ejus reperta est, Nep. Lys. 3: combien était fondée la dénonciation faite contre lui, on en eut pour preuve le discours qu'après sa mort on trouva chez lui. - conjurationis indicium facere, Cic.: dénoncer une conspiration. - indicium facere, Plaut.: faire une déposition, témoigner. - indicium deferre ad aliquem, Tac.: faire part à qqn d'une dénonciation.* * *Indicium, indicii. Sallust. Encusement.\Indicium. Cic. Signe, Argument, Indice, Marque, Monstre.\Coniurationis indicium. Cic. Encusement, Decelement.\Ex indicio nihil periculi. Terent. Il n'y a point de danger à le dire et monstrer.\Indicio esse. Terent. Quale ingenium haberes, fuit indicio oratio tua. Ta parolle m'a donné à congnoistre ton esprit, M'a enseigné quel esprit tu as.\Infrequens Senatus indicio erat sociis, afflictam ciuitatem pestilentia esse. Liu. Estoit signe, ou enseignement, et monstroit que la ville, etc.\Per indicium enuntiata res. Caes. Revelee par aucun qui la redicte et decelee.\Indicii partem accipere. Cic. Prendre une partie de la chose qu'on a enditee à un autre.\Nata, quid velim, indicium facit. Plaut. Monstre.\Id anus mihi indicium fecit: nam, etc. Terent. Je l'ay apperceu par la vieille: car, etc.\Res indicium haec facit, quo pacto factum voluerit. Terent. Cecy monstre comment, etc.\Indicium profiteri. Martian. Encuser ses complices.\Indicium. Vlp. Ce qu'on donne à celuy qui enseigne ou encuse quelque chose. -
32 desiderium
dēsīderium, ī n. [ desidero ]1) желание, томление, тоска ( nihil est desiderio suorum gravius Q)esse in desiderio alicujus rei C — томиться по чему-л., ноalicui d. alicujus rei facere L — внушить кому-л. желание чего-л.me tenet d. alicujus C — я страстно тоскую по ком-л.teneri magno desiderio alicujus C — весьма желать видеть кого-л.d. sui reliquit apud omnes C — все жалели о нём2) скорбь, печальd. tam cari capitis H — скорбь о столь дорогом человеке3) причина скорби, предмет тоски или любви (d. meum Ctl, C, Pt)valete, mea desideria C — прощайте, мои дорогие4) утрата, потеряd. ejus ferre non posse C — не быть в состоянии вынести его утрату5) потребность (cibi potionisque d. naturale L)6) просьба, прошение, ходатайство (desideria militum Su, provinciarum PJ) -
33 impleo
īm-pleo, ēvī, ētum, ēre1) наполнять (amphoram ad summum Pl; ōs aquā Sen; volumina (de) istis rebus C; ollam denariorum C)2) осыпать ( aliquem fustibus Pl)3) обливать ( caput oleo CC)4) оглашать (urbem lamentis L; risu plausuque cellulam Pt)5) заливать ( regnum sanguine C)6) преисполнять ( pectus curis L); сплошь покрывать ( oram navibus L)i. aures alicujus L, QC — прожужжать чьи-л. уши или C, T ласкать (услаждать) чей-л. слух7) насыщать (impleri или se i. Bacchi carnisque V; i. se cenā Pt)8) оплодотворять, делать беременной ( aliquam O)i. uterum Just — беременетьi. se — полнеть (tenuis homo se i. debet CC)luna orbem implet O (luna impletur QC) — луна прибывает10) пополнять, комплектовать ( cohortes Lcn); дополнять, восполнятьi. equestres facultates PJ — довести имущество до всаднического ценза11) достигать ( sedecim libras PM)i. animun alicujus T — убеждать, уговаривать кого-л.12) утолять, насладиться (i. se aliqua re C etc.)lacrimis dolorem suum i. T — выплакать свою печаль13) прожить, закончитьfinem vitae i. T, vitae cursum i. PM и i. fata Ap — закончить жизненный путь (умереть)14) замещать, занимать ( locum principem T)i. censorem VP — исполнять должность цензора -
34 periculum
perīculum, ī n. [одного корня с experimentum ]1) проба, попытка, опытp. facere alicujus rei C — испытать что-л., познакомиться с чем-л. (на опыте)facere p. in litteris Ter — проверить (чью-либо) образованностьp. facere alicujus C — померяться с кем-л. (силами)2) опасность, рискnumquam p. sine periclo vincĭtur PS — ни одной опасности нельзя преодолеть, не подвергаясь (при этом) опасностиp. Persarum Nep — опасность со стороны персовp. facere alicujus rei L — рисковать сделать что-л. (осмеливаться на что-л.)suo periculo C, Pt etc. — на свой риск (страх)periculo alicujus Ter, C, Cs — с опасностью для кого-л.in periculo versari (или esse) C etc. — находиться в опасностиbono periculo p. facere Ap — ничем, в сущности, не рисковатьp. adire C etc. (obire, subire, suscipere C) или in p. vocari (venire) C — подвергаться опасностиp. conservandae existimationis adire Ap — рисковать своей репутациейp. capitis Ter, C и p. vitae Cs — опасность для жизниp. est (ne) C, Nep — приходится опасаться (как бы не)p. alicui facessere T — вчинить кому-л. иск5) ритор. рискованный оборот, вычурность (p. in enuntiatione Q)6) гибель, разрушение (tremefacta usque ad periculum civitas Eccl)7) обострение, пароксизм (sc. morbi PM) -
35 potestas
potestās, ātis f. [ possum ]1) сила, мощь ( fatorum PJ); ценность ( pecuniarum Dig); действие, действенность ( herbarum V)2) распорядительные права, господство, властьp. vitae necisque C — право казнить и миловатьalicui p. est alicujus C — кто-л. находится в чьём-л. распоряженииpatris in filium p. Dig — власть отца над сыномesse in potestate alicujus C — быть подвластным кому-л.in (sub) potestatem redigere Nep, L — подчинить (чьей-л.) власти, покоритьmihi est p. (est in potestate meā) C etc. — в моей власти (я могу)in potestate mentis esse C — владеть собой, быть в здравом умеexire de (ex) potestate C — выйти из себя, не помнить себя3) государственная должность, пост, власть (consularis, praetoria C)potestatem gerere C или potestati praeesse Nep — исполнять (занимать) должность4) возможность, случай, разрешение (data est p. alicujus rei C, L)facere alicui potestatem alicujus rei C etc. — дать кому-либо возможность чего-л. (разрешить что-л.)populi (v. l. populo) potestatem facere L — предоставить решение народуfacere alicui potestatem sui (conveniendi) C — позволить кому-л. подойти к себе, т. е. принять кого-л.facere potestatem sui воен. Cs, Nep — принять сражениеp. est L, V etc. — можноp. certorum hominum mihi est C — я могу найти надёжных людей5) владыка, властелин, господин (hominum divumque, v. l. rerumque V)6) значение, смысл (verborum ancipĭtes aut multiplĭces potestates rhH.) -
36 titulus
ī m.rerum gestarum t. L — надпись с перечнем подвигов2) подпись ( tituli et imagines H); заглавие, заголовок ( libelli O)3) надгробная надпись, эпитафия (t. sepulcri J, PJ)4) объявление (о продаже, сдаче внаём и пр.)5) почётное звание, славное имя (conjugis O; sapientis C); почёт, честь, славаt. captae urbis QC — честь взятия городаtitulum mortis alicujus habere O — быть причиной чьей-л. смерти6) pl. подвиги, заслуги (magnificus titulis suis, sc. Theseus O)per titulos alicujus ingredi O — воспевать чьи-л. подвиги7) предлогspecioso titulo civitatum liberandarum uti L — воспользоваться благовидным предлогом освобождения городовspeciosum titulum alicujus rei ferre L (praetendĕre L, preferre QC, praetexere T) — выставлять что-л. в качестве благовидного предлогаsub titulo — под предлогом (alicujus rei L etc.)8) (пред)вестник (t. tepidi temporis, sc. ciconia PS ap. Pt)t., qui videtur excusare Tert — обстоятельство, которое кажется извиняющим -
37 venio
vēnī, ventum, īre1) приходить, приезжать, прибывать (domum ad aliquem C; Romam L; larem ad nostrum Ctl)ventum est in insulam impers. C — прибыли на островin colloquium de pace venitur Sl — (стороны) вступают в переговоры о миреauxilio (dat.) v. Cs — приходить на помощьscribere, quod in buccam venit погов. C — писать, что приходит в голову2) подходить, доходить ( usque ad mare L); подступать ( cum exercitu ad urbem L)3) доходить, достигатьmox epistula mea tibi veniet C — вскоре моё письмо дойдёт до тебя4) (о времени) приходить, наступатьcura venientis anni C — забота о наступающем (будущем) годе, ноanni venientes H — годы возмужалости, зрелости ( в отличие от anni recedentes)veniens aetas O или ventura, ōrum Lcn — будущее (ближайшее) или потомки6) попадать, входить, вонзаться ( sagitta venit V); проходить насквозь ( per ilia vēnit arundo V)7) всходить, подниматься ( segetes veniunt V); расти, вырастать ( arbores suā sponte veniunt V)8) становиться, оказыватьсяin potestatem Cs (in manūs C) alicujus v. — попадать во власть кого-л.in consuetudinem v. C — входить в привычку, становиться употребительнымin consuetudinem proverbii (in prpverbium) v. L — войти в пословицуv. alicui in amicitiam Cs — подружиться с кем-л.in suspicionem v. Nep — попасть под подозрениеin dubium v. C — стать сомнительнымin contemptionem v. Cs — стать предметом презренияin odium alicui v. C — навлечь на себя чью-л. ненавистьin contentionem (ad certamen Sl) v. C — стать предметом спораin nonnullam spem v. C — возыметь некоторую надеждуin partem alicujus rei v. C — принять участие в чём-либоad condicionem alicujus v. C — принять чьи-л. условияv. in и ad possessionem Dig — вступать во владениеhereditas alicui venit C — наследство достаётся кому-л.9) показываться, появляться (sol venit H; lacrimae venerunt V)10) происходить, проистекать, возникатьde aliquā gente v. V — происходить из какого-л. рода11) случаться, приключатьсяhaec ubi veniunt C — если это, произойдёт12) выпадать на долю, доставатьсяaliquid sorte alicui venit L — что-л. кому-либо досталось но жребию13) переходить, приступать ( ut a fabulis ad facta veniamus C) -
38 vicis
(gen.) (acc. em, abl. e; pl. nom. и acc. ēs, dat. и abl. ĭbus; остальные падежи неупотр.) f.1) смена, перемена, следование, чередованиеvices loquendi Q — разговор, беседа, диалогvices vitae Ap — сменяющие друг друга периоды жизни, этапы существованияnumerorum vices Ap — чередования чисел; т. е. разные числовые комбинацииvices mutare H (peragere O) — претерпевать изменения, (из)меняться, чередоватьсяnox perăgit vicem O — ночь сменяет (день), т. е. наступает ночьalternā vice Col, PM, PJ (alternis vicibus Sen, PJ) или per (in T, O) vices O, PM или vicibus factis O — посменно, по очереди, попеременно, в свою очередь, чередуясь(suis) vicibus PM etc. — в определённой последовательности, определённым образом чередуясьversā vice и vice versā SenT, AG, Just etc. — наоборот2) превратность судьбы, судьба, удел, участь, pl. превратности, опасностиvice fortunarum humanarum commoveri L — быть поражённым превратностью (неустойчивостью) человеческой судьбыhabet has vices condicio mortalium PJ — таковы превратности условий жизни человека3) место, пост(suc)cedere in vicem L или accedere ad vicem alicujus C — вступать на чьё-л. место, замещать кого-л.vicem alicujus rei praestare O или obtinere Q — служить вместо чего-л. или занимать чьё-л. место4) задание, обязанность, функция, служба, рольsacra regiae vicis deserere L — пренебрегать обрядами, выполнение которых было возложено на царейvice alicujus fungi PJ — выполнять чью-л. роль, делать чьё-л. дело5) возмещение, воздаяние, отплата ( alicujus rei L); возмездие ( injuriae T)reddĭtā alicui vice Pt — отплатив кому-л. ( за обиду)plus vice simplici H — больше, чем простая отплатаreddere vicem merĭtis O — отблагодарить за услуги. — см. vicem и invicem -
39 aemulus
aemŭlus, a, um [st2]1 [-] qui cherche à égaler, qui prend pour modèle, rival de, émule de. [st2]2 [-] semblable à, comparable à. [st2]3 [-] envieux, jaloux, rival; contraire, opposé. - aemulus alicujus: rival de qqn, émule de qqn, jaloux de qqn. - aemulus alicujus rei: émule de qqch. - Carthago imperii Romani aemula, Sall. C. 10: Carthage, rivale de Rome. - Platonis aemulus exstitit: il fut le rival de Platon. - aemulus regni, Curt.: compétiteur au trône. - si nulla subest aemula, languet amor, Ov A. A. 2: s'il n'y a pas de rivale, l'amour languit.* * *aemŭlus, a, um [st2]1 [-] qui cherche à égaler, qui prend pour modèle, rival de, émule de. [st2]2 [-] semblable à, comparable à. [st2]3 [-] envieux, jaloux, rival; contraire, opposé. - aemulus alicujus: rival de qqn, émule de qqn, jaloux de qqn. - aemulus alicujus rei: émule de qqch. - Carthago imperii Romani aemula, Sall. C. 10: Carthage, rivale de Rome. - Platonis aemulus exstitit: il fut le rival de Platon. - aemulus regni, Curt.: compétiteur au trône. - si nulla subest aemula, languet amor, Ov A. A. 2: s'il n'y a pas de rivale, l'amour languit.* * *AEmulus, pen. corr. Inuidus. Virgil. Envieux.\AEmulus. Cic. Qui tasche à imiter et suyvre un autre, et faire ce qu'il fait.\AEmulus. Terent. Cic. Qui aime une mesme femme, ou quelque autre chose.\AEmulus alicuius de re aliqua, Contendens cum aliquo de re aliqua. Plin. Qui est en contention et debat avec aucun de quelque chose.\Fama aemula Herculei laboris. Sil. Ital. Aussi grand bruit comme il avoit esté d'Hercules.\Labra aemula rosis. Mart. Levres vermeilles comme roses.\Marinis aemula mustela. Plin. Lamproye semblable à celles de la mer.\Ficus quaedam pyris magnitudine aemulae. Plin. Figues grandes comme poires.\Sydus Veneris aemulum Solis et Lunae. Plin. Resemblant.\Vmbra aemula. Colu. Ennemie à la vigne. -
40 congero
congero, ĕre, gessi, gestum - tr. - [st1]1 [-] entasser, amasser, rassembler, amonceler, accumuler, mettre en tas; sans régime: faire son nid, nicher, s'établir. - congerere arbores, Curt.: entasser des arbres. - congerere viaticum, Cic.: faire ses provisions de route. - rape, congere, Mart.: emporte, entasse (des richesses). - herbas in alvum congerere, Plaut. Ps. 3, 2, 34: absorber des herbes, se nourrir d'herbes. - alicui in os grana congerere, Cic. Div. 1, 36, 78: remplir de grains la bouche de qqn. - congerere uni digito tres anulos, Plin. 33, 1, 6, § 25: charger un seul doigt de trois anneaux. - congerere aram arboribus, Virg. En. 6, 178: dresser un autel en entassant des arbres. - scuta illi (= virgini) pro aureis donis congesta, Liv. 1: ils entassèrent sur elle leurs boucliers au lieu de lui donner leurs bijoux en or. - congerere saxa in caput alicujus, Sen. Oedip. 871: lancer des pierres à la tête de qqn. - congerere (nidum): faire son nid. - locus quo congessere palumbes (s.- ent. nidum), Virg.: endroit où les ramiers ont fait leur nid. - congerere nidamenta in nervum, Plaut.: faire son nid en prison. [st1]2 [-] au fig. rassembler, accumuler. - ictus alicui congerere, Val. Fl. 4, 307: accabler qqn de coups. - oscula congerere, Ov. H. 17 (18), 113: donner baisers sur baisers. - congerere beneficia in aliquem, Liv. 42, 11, 2: combler qqn de faveurs. - congere plagas alicui: accabler qqn de coups. - in aliquem crimina congerere: accumuler les accusations contre qqn. - congerere laudes alicui, Suet.: prodiguer les louanges à qqn. - plus aequo in amicitiam congerere, Cic. Lael. 16, 58: donner trop à l'amitié. - congerere causas alicujus rei in aliquem, Liv.: faire retomber sur qqn la responsabilité d'une chose.* * *congero, ĕre, gessi, gestum - tr. - [st1]1 [-] entasser, amasser, rassembler, amonceler, accumuler, mettre en tas; sans régime: faire son nid, nicher, s'établir. - congerere arbores, Curt.: entasser des arbres. - congerere viaticum, Cic.: faire ses provisions de route. - rape, congere, Mart.: emporte, entasse (des richesses). - herbas in alvum congerere, Plaut. Ps. 3, 2, 34: absorber des herbes, se nourrir d'herbes. - alicui in os grana congerere, Cic. Div. 1, 36, 78: remplir de grains la bouche de qqn. - congerere uni digito tres anulos, Plin. 33, 1, 6, § 25: charger un seul doigt de trois anneaux. - congerere aram arboribus, Virg. En. 6, 178: dresser un autel en entassant des arbres. - scuta illi (= virgini) pro aureis donis congesta, Liv. 1: ils entassèrent sur elle leurs boucliers au lieu de lui donner leurs bijoux en or. - congerere saxa in caput alicujus, Sen. Oedip. 871: lancer des pierres à la tête de qqn. - congerere (nidum): faire son nid. - locus quo congessere palumbes (s.- ent. nidum), Virg.: endroit où les ramiers ont fait leur nid. - congerere nidamenta in nervum, Plaut.: faire son nid en prison. [st1]2 [-] au fig. rassembler, accumuler. - ictus alicui congerere, Val. Fl. 4, 307: accabler qqn de coups. - oscula congerere, Ov. H. 17 (18), 113: donner baisers sur baisers. - congerere beneficia in aliquem, Liv. 42, 11, 2: combler qqn de faveurs. - congere plagas alicui: accabler qqn de coups. - in aliquem crimina congerere: accumuler les accusations contre qqn. - congerere laudes alicui, Suet.: prodiguer les louanges à qqn. - plus aequo in amicitiam congerere, Cic. Lael. 16, 58: donner trop à l'amitié. - congerere causas alicujus rei in aliquem, Liv.: faire retomber sur qqn la responsabilité d'une chose.* * *Congero, congeris, pen. corr. congessi, congestum, congerere. Amasser, Assembler, Porter beaucoup de choses en un lieu, Entasser, Accumuler.\Cum in cellulam ad te patris penum omne congerebam. Terent. Quand je t'apportoye toute la provision de nostre maison.\Congerere causas in aliquem. Liu. Mettre sus à aucun quelque chose, Luy en bailler le blasme.\Maledicta in aliquem congerere. Cic. Luy dire beaucoup d'injures.\Congerere aram arboribus. Virgil. Faire.\Oscula congerere. Ouid. Baiser plusieurs fois, Baiser et rebaiser.\Syluas congerere. Seneca. Faire grand amas de bois.\Ne plus aequo quid in amicitia congeratur, non verendum est. Cic. Il ne fault point craindre qu'on face trop de plaisir à son ami.
См. также в других словарях:
recuperatio est alicujus rei in causam, alterius adductse per judicem acquisitio — /rak(y)uwpareysh(iy)ow est sblak(y)uwjas riyay in kozam, oltarayas adaktiy par juwdasam aekwazish(iy)ow/ Recovery is the acquisition by sentence of a judge of anything brought into the cause of another … Black's law dictionary
si alicujus rei societas sit et finis negotio impositus est, finitur societas — /say aelakyuwjas riyay sasayatses sit et faynas nagowsh(iy)ow impozatas est, finatar sasayataes/ If there is a partnership in any matter, and the business is ended, the partnership ceases … Black's law dictionary
Si alicujus rei societas sit, et finis negotio impositus est, finitur societas — If a matter is a partnership affair, when the transaction or business is concluded, the partnership is at an end. Griswold v Waddington (NY) 16 Johns 438, 488 … Ballentine's law dictionary
partnership — part·ner·ship n: an association of two or more persons or entities that conduct a business for profit as co owners see also uniform partnership act in the important laws section compare corporation, joint venture, sole pro … Law dictionary
respect — [ rɛspɛ ] n. m. • 1287; lat. respectus, de respicere → répit 1 ♦ Vx Fait de prendre en considération. Loc. Au respect de : à l égard de, par rapport à. 2 ♦ (av. 1540) Mod. Sentiment qui porte à accorder à qqn une considération admirative, en… … Encyclopédie Universelle
accommodement — [ akɔmɔdmɑ̃ ] n. m. • 1585; de accommoder 1 ♦ Vx Arrangement convenable. 2 ♦ Mod. Règlement à l amiable (d un différend, d une querelle). ⇒ arrangement, compromis, conciliation. Obtenir un accommodement. « On a parlé de paix et d accommodement »… … Encyclopédie Universelle
Evolution — Evolution (History and Scientific Foundation) † Catholic Encyclopedia ► Evolution (History and Scientific Foundation) The world of organisms comprises a great system of individual forms generally classified according to structural… … Catholic encyclopedia
Indiculien — Das sogenannte Indiculus superstitionum et paganiarum („Kleines Verzeichnis des Aberglaubens und des Heidentums“) in lateinischer Schriftsprache ist eine kirchliche Handschrift gegen den germanisch–sächsischen Paganismus aus dem späten… … Deutsch Wikipedia
Indiculus — Das sogenannte Indiculus superstitionum et paganiarum („Kleines Verzeichnis des Aberglaubens und des Heidentums“) in lateinischer Schriftsprache ist eine kirchliche Handschrift gegen den germanisch–sächsischen Paganismus aus dem späten… … Deutsch Wikipedia
Indiculus superstitionum et paganiarum — Das sogenannte Indiculus superstitionum et paganiarum („Kleines Verzeichnis des Aberglaubens und des Heidentums“) in lateinischer Schriftsprache ist eine kirchliche Handschrift gegen den germanisch–sächsischen Paganismus aus dem späten… … Deutsch Wikipedia
Droit Des Obligations — Introduction générale Présentation générale Droit des obl … Wikipédia en Français