Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

सदसद्

  • 1 सदसद्


    sad-asad
    for - asat in comp.;

    - ātmaka mf ( ikā)n. having the nature both of entity andﾠ non-entity Mn. Hariv. BhP. ;
    n. original germ L. ;
    - ātmatā f. the having the nature both of entity andﾠ non-entity BhP. ;
    - bhāva m. reality andﾠ unreality, truth andﾠ falsehood Sāntiṡ. ;
    - rūpa mf (ā)n. having the appearance of being andﾠ non-being BhP. ;
    - viveka m. discrimination between true andﾠ false orﾠ betñbetween good andﾠ bad W. ;
    - vyakti-hetu m. the cause of the discrimñdiscrimination between true andﾠ false orﾠ betñbetween good andﾠ bad MW.

    Sanskrit-English dictionary > सदसद्

  • 2 असत् _asat

    असत् a.
    1 Not being or existing; तदभावे सदप्यसत् H.3.3; असति त्वयि Ku.4.12; Ms.9.154.
    -2 Non- existent, unreal; आत्मनो ब्रह्मणो$भेदमसन्तं कः करिष्यति.
    -3 Bad (opp. सत्); सदसद्व्यक्तिहेतवः R.1.1.
    -4 Wicked, vile, evil; ˚विचार.
    -5 Not manifest.
    -6 Wrong, improper, false, untrue; इति यदुक्तं तदसत् (oft. occurring in controversial works).
    -7 Not answering its purpose. m (न्) Indra. n. (त्)
    1 Non-existence, non-entity; नासदासीन्नो सदासीत् Rv.1.129.1; असद्वा इदमग्र आसीत् ततो वै सदजायत Tait. Up.2.7.1; नासतो विद्यते भावः Bg.2.16. Ms.12.118;1.11,14,74.
    -2 An evil, a harm.
    -3 Untruth, falsehood.
    -ती An unchaste woman; असती भवति सलज्जा Pt.1.418.
    -Comp. -अध्येतृ m. a Brāhmaṇa who reads heterodox works, one who neg- lects his own Śākhā and studies another; also called शाखारण्डः, स्वशाखां यः परित्यज्य अन्यत्र कुरुते श्रमम् । शाखारण्डः स विज्ञेयो वर्जयेत्तं क्रियासु च ॥
    -आगमः 1 a heterodox Śāstra or doctrine.
    -2 acquisition (of wealth) by un- fair or foul means.
    -3 a foul means itself.
    -आचार a. following evil practices, wicked. (
    -रः) an evil prac- tice.
    -आचारिन् a. one who follows evil practices, wicked, vile.
    -कर्मन् -क्रिया &c. See below.
    -कल्पना 1 an untrue action, one which never took place.
    -2 fabri- cation of falsehood.
    -ख्यातिः f. wrong or improper perception or knowledge; आत्मख्याति रसख्यातिरख्यातिः ख्यातिरन्यथा Sarva. S.
    -ग्र (ग्रा) हः 1 a bad trick.
    -2 a bad opinion, prejudice. मोहाद् गृहीत्वा$सद्ग्राहान्प्रवर्तन्ते$- शुचिव्रताः Bg.16.1.
    -3 childish desire.
    -चेष्टितम् harm, injury; प्राणिष्वसच्चेष्टितम् Ś.5.9.
    -जनः a bad, wicked, or contemptible man.
    -दृश् a. evil-eyed.
    -पथः 1 a bad road (lit.)
    -2 evil practices or doctrines; नाशो हन्त सतामसत्पथजुषामायुः समानां शतम् Bv.4.36.
    -परिग्रहः acceptance of unfit presents, receiving presents from improper persons; Ms.12.32.
    -पुत्रः 1 a childless man; Ms.9.154.
    -2 a bad son or disreputable son.
    -प्रतिग्रहः 1 present of bad things; Ms.11.194.
    -2 receiving unfit presents (such as तिल) or from improper persons.
    -भावः 1 non-existence, absence.
    -2 a bad or wicked opinion.
    -3 an evil disposition.
    -वादिन् a. one who says that a matter (or idea) is non-existent, who negatives the existence or declares the non-existence of an idea or matter; असद्वादी हि विद्यमानमपि अनुपलभ्य ब्रूयात् । ŚB. on MS.1.8.4. ˚त्वम् Being an असद्वादिन्; सद्वादित्वाच्च पाणिनेर्वचनं प्रमाणम् । असद्वादित्वान्न कात्यायनस्य । ŚB. on MS.1.8.4.
    -वृत्ति, -व्यवहार a. following evil practices, wicked. (
    -त्तिः f.)
    1 a low or degrading occupation.
    -2 wickedness,
    -व्यवहार a. following evil practices. (
    -रः) evil practice.
    -शास्त्रम् 1 a wrong doctrine.
    -2 a heterodox doctrine (such as that of the Bauddhas); Ms.11.65.
    -संसर्गः bad company.
    -हेतुः 1 a statement having exceptions (in न्याय).
    -2 a bad or fallacious hetu; See हेत्वाभास.

    Sanskrit-English dictionary > असत् _asat

  • 3 पर्यवसो _paryavasō

    पर्यवसो 4 P.
    1 To complete, finish.
    -2 To deter- mine, resolve.
    -3 To result in, be reduced to, end in; एष एव समुच्चयः सद्योगे$सद्योगे सदसद्योगे च पर्यवस्यतीति न पृथग् लक्ष्यते K. P.1.
    -4 To perish, be lost, decline.

    Sanskrit-English dictionary > पर्यवसो _paryavasō

  • 4 बृह् _bṛh

    बृह् 1, 6 P. (बर्हति, बृहति)
    1 To grow, increase, expand.
    -2 To roar. - With उद् 1. to lift, raise; उद्बबर्ह शरं नीलस्तस्य गात्रगतं तदा Rām.4.23.17; Mb.1.197.32; उद्बबहात्मनश्चैव मनः सदसदात्मकम् Ms.1.14; Bk.14.18.
    -नि to destroy, remove; कृतः कृतार्थो$स्मि निबर्हितांहसा Śi.1.29.

    Sanskrit-English dictionary > बृह् _bṛh

  • 5 व्यक्तिः _vyaktiḥ

    व्यक्तिः f.
    1 Manifestation, visibility; clear percep- tion. राज्ञः समक्षमेवाधरोत्तरव्यक्तिर्भविष्यति M. 1; स्नेहव्यक्तिः Me.12.
    -2 Visible appearance, clearness, distinctness; अव्यक्तं व्यक्तिमापन्नं मन्यन्ते मामबुद्धयः Bg.7.24; Dk.2.6; व्यक्तिं भजन्त्यापगाः Ś.7.8 (v. l.).
    -3 Distinction, discri- mination; दैवमानुषयोरद्य व्यक्ता व्यक्तिर्भविष्यति Rām.2.23.18; तं सन्तः श्रोतुमर्हन्ति सदसद्व्यक्तिहेतवः R.1.1.
    -4 Real form or nature, true character; न हि ते भगवन् व्यक्तिं विदुर्देवा न दानवाः Bg.1.14.
    -5 An individual (opp. जाति), as in जातिव्यक्ती; अव्यक्ताद् व्यक्तयः सर्वाः प्रभवन्त्यहरागमे Bg.8.18.
    -6 Gender (in gram.).
    -7 Inflection.

    Sanskrit-English dictionary > व्यक्तिः _vyaktiḥ

  • 6 संविद् _saṃvid

    1
    संविद् I. 2 P.
    1 To know, be aware of; संवित्तः सह- युध्वानौ तच्छक्तिं खरदूषणौ Bk.5.37;8.17.
    -2 To recognize.
    -3 To investigate, examine.
    -4 To perceive, feel, ex- perience.
    -5 To advise.
    -6 To come to an understanding, agree upon.
    -7 To think over, meditate. -II. 6 U.
    1 To get, obtain.
    -2 To meet together. -Caus.
    1 To make known, inform, announce.
    -2 To know, percieve, observe
    -3 To cause to know or perceive; समवेद्यन्त च द्विषः Bk.17.63.
    2
    संविद् f.
    1 Knowledge, understanding, intellect; यत्रेमे सदसद्रूपे प्रतिषिद्धे स्वसंविदा Bhāg.1.3.33; असंविदानस्य ममेश संविदाम् Ki.18.42.
    -2 Consciousness, perception; त्वत्स्नेहसंविदवलम्बितजीवितानि Māl.6.13.
    -3 An agreement, engagement, contract, covenant, promise; स राजलोकः कृतपूर्वसंवित् R.7.31; ततो देवासुराः कृत्वा संविदं कृतसौहृदाः Bhāg.8.6.32; Ms.8.5.
    -4 Assent, consent.
    -5 An established usage, a prescribed custom; रथस्थाः संविदं कृत्वा सुखां पृष्ट्वा च शर्वरीम् Mb.12.53.2; प्रसादिनो$नु- ज्झितगोत्रसंविदः Śi.12.35.
    -6 War, battle, fight.
    -7 A war-cry, watch-word.
    -8 A name, an appellation.
    -9 A sign, signal.
    -1 Pleasing, delighting, gratifi- cation; अबुधैः कृतमानसंविदः Śi.16.47.
    -11 Sympathy, participation.
    -12 Meditation.
    -13 Conversation; रहसि संविदो या हृदिस्पृशः Bhāg.1.31.1.
    -14 Hemp.
    -15 Agreement of opinion; स्तुतीरलभमानानां संविदं वेदनिश्चितान् Mb.12.151.6.
    -16 Acquaintance, friendship; संविदा देयम् T. Up.1.11.3.
    -17 A plan, scheme.
    -18 News, tidings.
    -Comp. -व्यतिक्रमः breach of promise, violation of a contract.

    Sanskrit-English dictionary > संविद् _saṃvid

  • 7 सत् _sat

    सत् a. (
    -ती f.)
    1 Being, existing, existent; सन्तः स्वतः प्रकाशन्ते गुणा न परतो नृणाम् Bv.1.12; सत्कल्पवृक्षे वने Ś.7.12.
    -2 Real, essential, true; Bṛi. Up.2.3.1.
    -3 Good, virtuous, chaste; सती सती योगविसृष्टदेहा Ku.1. 21; Ś.5.17.
    -4 Noble, worthy, high; as in सत्कुलम्.
    -5 Right, proper.
    -6 Best, excellent.
    -7 Venerable, respectable.
    -8 Wise, learned.
    -9 Handsome, beautiful.
    -1 Firm, steady. -m. A good or virtuous man, a sage; आदानं हि विसर्गाय सतां वारिमुचामिव R.4.86; अविरतं परकार्यकृतां सतां मधुरिमातिशयेन वचो$मृतम् Bv.1.113; Bh.2. 78; R.1.1. -n.
    1 That which really exists, entity, existence, essence.
    -2 The really existent truth, reality.
    -3 Good; as in सदसत् q. v.
    -4 Brahman or the Supre- me Spirit.
    -5 Ved. Water.
    -6 The primary cause (कारण); य ईक्षिता$हं रहितो$प्यसत्सतोः Bhāg.1.38.11.
    -7 (In gram.) The termination of the present parti- ciple. (सत्कृ means
    1 to respect, treat with respect, receive hospitably.
    -2 to honour, worship, adore.
    -3 to adorn.)
    -Comp. -अञ्जनम् (सदञ्जनम्) calx of brass.
    -अर्थः (सदर्थः) a matter in question.
    -असत् (सदसत्) a.
    1 existent and non-existent, being and not being.
    -2 real and unreal.
    -3 true and false.
    -4 good and bad, right and wrong.
    -5 virtuous and wicked. (-n. du.)
    1 entity and non-entity.
    -2 good and evil, right and wrong. ˚विवेकः discrimination bet- ween good and evil, or truth and falsehood. ˚व्यक्तिहेतुः the cause of discrimination between the good and bad; तं सन्तः श्रोतुमर्हन्ति सदसद्व्यक्तिहेतवः R.1.1.
    -आचारः (सदाचारः) 1 good manners, virtuous of moral con- duct.
    -2 approved usage, traditionary observances, immemorial custom; यस्मिन् देशे य आचारः पारंपर्यक्रमागतः । वर्णानां सान्तरालानां स सदाचार उच्यते ॥ Ms.2.18.
    -आत्मन् a. (
    सदात्मन्) virtuous, good.
    -आनन (सदानन) a. fair-faced.
    -उत्तरम् (सदुत्तरम्) a proper or good reply.
    -करणम् funeral obsequies.
    -कर्तृ m. an epithet of Viṣṇu.
    -कर्मन् n.
    1 a virtuous or pious act.
    -2 virtue, piety.
    -3 funeral obsequies.
    -4 expia- tion.
    -5 hospitality.
    -काण्डः a hawk, kite.
    -कारः 1 a kind or hospitable treatment, hospitable recep- tion; सत्कारमानपूजार्थं तपो दम्भेन चैव यत् । क्रियते तदिह प्रोक्तं राजसं चलमध्रुवम् ॥ Bg.17.18.
    -2 reverence, respect.
    -3 care, attention.
    -4 a meal.
    -5 a festival, religious observance.
    -कार्यम् (in Sāṁkhya phil.) the necessary existence of an effect. ˚वाद the doctrine of the actual existence of an effect (in its cause).
    -कुल a good or noble family.
    -कुलीन a. nobly born, of noble descent.
    -कृत a.
    1 done well or properly.
    -2 hospitably recei- ved or treated.
    -3 revered, respected, honoured.
    -4 worshipped. adored.
    -5 entertained.
    -6 welcomed. (
    -तः) an epithet of Śiva.
    (-तम्) 1 hospitality.
    -2 respect.
    -3 virtue, piety.
    -कृतिः f.
    1 treating with respect, hospitality, hospitable reception.
    -2 virtue, morality.
    -क्रिया 1 virtue, goodness; शकुन्तला मूर्तिमती च सत्क्रिया Ś.5.15.
    -2 charity, good or virtuous action.
    -3 hospitality, hospitable reception; सत्क्रियाविशेषात् Ś.7.
    -4 courtesy, salutation.
    -5 any purificatory ceremony.
    -6 funeral ceremonies, obsequies.
    -7 Celebration, decoration; यावदादिशति पार्थिवस्तयोर्निर्गमाय पुरमार्गसत्क्रियाम् R.11.3.
    -गतिः f.
    (-सद्गतिः) 1 a good or happy state, felicity, beatitude.
    -2 The way of good men.
    -गुण a. (
    सद्गुण) possessed of good qualities, virtuous, (
    -णः) virtue, excellence, goodness, good quality.
    -घनः (सद्घनः) holy existence.
    -2 nothing but existence.
    -चरित, -चरित्र a. (
    सच्चरित-त्र) well conducted, honest, virtuous, righteous; सूनुः सच्चरितः Bh.2.25. (-n.)
    1 good of virtuous conduct.
    -2 history or account of the good; Ś.1.
    -चारा (सच्चारा) turmeric.
    -चिद् (सच्चिद्) the Supreme Spirit. ˚अंशः a portion of existence and thought. ˚आत्मन् m. the soul consisting of entity and thought. ˚आनन्दः
    1 'existence or entity, knowledge and joy'; an epithet of the Supreme Spirit or Brahman.
    -2 of Viṣṇu.
    -जन a. (
    सज्जन) good, virtuous, respec- table. (
    -नः) a good or virtuous man. ˚गर्हित despised by the virtuous; पुक्कस्यां जायते पापः सदा सज्जनगर्हितः Ms.1. 38.
    -धर्मः (सद्धर्मः) true justice.
    -पतिः Ved.
    1 a lord of good persons or heroes.
    -2 N. of Indra.
    -पत्रम् the new leaf of a water-lily.
    -पथः 1 a good road.
    -2 the right path of duty, correct or virtuous conduct.
    -3 an orthodox doctrine.
    -परिग्रहः acceptance (of gifts) from a proper person.
    -पशुः a victim fit for a sacrifice, a good sacrificial victim.
    -पात्रम् a worthy or virtuous person. ˚वर्षः bestowing favours on worthy recipients, judicious liberality. ˚वर्षिन् a. having judicious liberality.
    -पुत्रः 1 a good or virtuous son.
    -2 a son who performs all the prescribed rites in honour of his ancestors. -a. one who has a son; यद्यपि स्यात्तु सत्पुत्रो$प्यसत्पुत्रो$पि वा भवेत् Ms.9.154.
    -प्रतिपक्षः (in logic) one of the five kinds of hetvābhāsas or fallacious hetus, a counterbalanced hetu, one along which there exists another equal hetu on the opposite side; यत्र साध्याभावसाधकं हेत्वन्तरं स सत्प्रति- पक्षः; e. g. 'sound is eternal because it is audible'; and also 'sound is non-eternal, because it is a product'; नाप्रामाण्यं मतानां स्यात् केषां सत्प्रतिपक्षवत् N.17.19.
    -प्रमुदिता (in Sāṁkhya phil.) N. of one of the 8 perfections.
    -भाग्यम् (सद्भाग्यम्) 1 good fortune.
    -2 Felicity.
    -फलः the pomegranate tree.
    -भावः (सद्भावः) 1 existence, being, entity; सद्भावे साधुभावे च सदित्येतत् प्रयुज्यते Bg.17.26.
    -2 actual existence, reality.
    -3 good disposition or nature, amiability.
    -4 quality of goodness.
    -5 obtainment (प्राप्ति); देहस्यान्यस्य सद्भावे प्रसादं कर्तुमर्हसि Rām.7.56.9.
    -मातुरः (सन्मातुरः) the son of a virtuous mother.
    -मात्रः (सन्मात्रः) 'consisting of mere entity', the soul.
    -मानः (सन्मानः) esteem of the good.
    -मित्रम् (सन्मित्रम्) a good or faithful friend.
    -युवतिः f. (
    सद्युवतिः) a virtuous maiden.
    -वंश (सद्वंश) a. of high birth.
    -वचस् n. (
    सद्वचस्) an agreeable or pleasing speech.
    -वस्तु n.
    (सद्वस्तु) 1 a good thing.
    -2 a good plot or story; प्रणयिषु वा दाक्षिण्यादथवा सद्वस्तुपुरुषबहुमानात् । शृणुत मनोभिरवहितैः क्रियामिमां कालिदासस्य ॥ V.1.2.
    -वादिता (सद्वादिता) true counsel; सद्वादितेवाभिनिविष्टबुद्धौ Ki.17.11.
    -विद्य (सद्विद्य) well- educated, having good learning.
    -वृत्त a.
    (सद्वृत्त) 1 well- behaved, well conducted, virtuous, upright.
    -2 perfect- ly circular, well-rounded; सद्वृत्तः स्तनमण्डलस्तव कथं प्राणै- र्मम क्रीडति Gīt.3 (where both senses are intended).
    (-त्तम्) 1 good or virtuous conduct.
    -2 an agreeable or amiable disposition.
    -शील (सच्छील) a.
    1 good temper- ed.
    -2 benevolent, kindly disposed (towards others).
    -संसर्गः, -संनिधानम्, -संगः, -संगतिः, -समागमः com- pany or society of the good, association with the good; तथा सत्संनिधानेन मूर्खो याति प्रवीणताम् H.1; सत्संगजानि निधनान्यपि तारयन्ति U.2.11; सत्संगतिः कथय किं न करोति पुंसाम् Bh.2.23.
    -संप्रदायः good tradition.
    -संप्रयोगः right application.
    -सहाय a. having virtuous friends. (
    -यः) a good com- panion.
    -सार a. having good sap or essence.
    (-रः) 1 a kind of tree.
    -2 a poet.
    -3 a painter.
    -हेतुः (सद्धेतुः) a faultless or valid hetu or middle term.

    Sanskrit-English dictionary > सत् _sat

  • 8 सद्


    sad
    1) in comp. for sat

    2) cl. 1. orﾠ 6. P. Dhātup. XX, 24 and XXVII 133 ;
    sīdati (ep. alsoﾠ - te;
    Ved. sádati orﾠ sī́dati, - te;
    pf. sasā́da, sasáttha, sedús, sediré RV. ;
    sīdatus MBh. ;
    sasadyāt. AV. ;
    aor. asadat <cf. pres. stem> Gr.;
    2., 3. sg. sátsi, sátsat RV. ;
    asādīt TĀr. ;
    fut. sattā Gr.;
    satsyati Br. ;
    sīdishyati Pur. ;
    inf. sáde RV. ;
    sattum Br. ;
    sīditum MBh. ;
    ind. p. - sádya, - sádam RV. ;
    - sādam Br.), to sit down (esp. at a sacrifice), sit upon orﾠ in orﾠ at (acc. orﾠ loc.) RV. AV. VS. ṠBr. ;
    to sit down before, besiege, lie in wait for, watch (acc.) RV. AitBr. ;
    to sink down, sink into despondency orﾠ distress, become faint orﾠ wearied orﾠ dejected orﾠ low-spirited, despond, despair, pine orﾠ waste away, perish Mn. MBh. etc.:
    Pass. sadyate (aor. asādi, sādi RV.):
    Caus. sādáyati, - te (aor. asīshadat), to cause to sit down orﾠ be seated, place down, put upon orﾠ in (loc.) RV. etc. etc.;
    to put in distress, afflict, weary, exhaust, ruin, destroy MBh. Kāv. etc.:
    Desid. sishatsati Gr.:
    Intens. sāsadyate (Gr. alsoﾠ sāsatti), to sit down in an indecent posture Bhaṭṭ. ;
    + cf. Gk. ω for σίσδω;
    Lat. sidere, sedere;
    Lith. sésti, sedéti;
    Slav. sěsti;
    Goth. sitan;
    Germ. sitṡen;
    Angl. Sax. sittan;
    Eng. sit
    sád
    3) mfn. (mostly ifc.)

    sitting orﾠ dwelling in (cf. adma-, antariksha-, apsu-sad etc.);
    m. covering (the female) AV. ;
    - सदञ्जन
    - सदनुग्रह
    - सदपदेश
    - सदम्भ
    - सदर्थ
    - सदलंकारचन्द्रिका
    - सदलंकृति
    - सदश्व
    - सदसत्
    - सदसद्
    - सदसन्
    - सदस्थिमाला
    - सदाकारिन्
    - सदागति
    - सदागम
    - सदाचरण
    - सदाचार
    - सदाचारिन्
    - सदाचार्य
    - सदात्मन्
    - सदानन
    - सदानन्दचिदात्मक
    - सदाप
    - सदाभास
    - सदाशय
    - सदाशिस्
    - सदाश्रित
    - सदीश्वर
    - सदुक्ति
    - सदुत्तर
    - सदुपरागचन्द्रोदय
    - सदुपहाररत्नाकर
    - सद्गति
    - सद्गव
    - सद्गुण
    - सद्गुरु
    - सद्गोरक्ष
    - सद्ग्रह
    - सद्घन
    - सद्धन्
    - सद्धन
    - सद्धर्म
    - सद्धी
    - सद्धेतु
    - सद्ध्यायिन्
    - सद्ब्रह्मन्
    - सद्भाग्य
    - सद्भाव
    - सद्भाष्य
    - सद्भूत
    - सद्भूतदक्षिणीय
    - सद्भृत्य
    - सद्याजिन्
    - सद्युक्ति
    - सद्युवति
    - सद्योगमुक्तावली
    - सद्योगरत्नावली
    - सद्रत्न
    - सद्रस
    - सद्रुचि
    - सद्रूपत्व
    - सद्वंश
    - सद्वचस्
    - सद्वत्
    - सद्वत्सल
    - सद्वर्तक
    - सद्वसथ
    - सद्वस्तु
    - सद्वह
    - सद्वाजिन्
    - सद्वादित
    - सद्वादिन्
    - सद्वार्त्ता
    - सद्विगर्हित
    - सद्विच्छेद
    - सद्विद्य
    - सद्विधान
    - सद्वियोग
    - सद्वृक्ष
    - सद्वृत्त
    - सद्वृत्ति
    - सद्वेला
    - सद्वेषधारिन्
    - सद्वैद्य
    - सद्व्रत

    Sanskrit-English dictionary > सद्

См. также в других словарях:

  • sad-asad — सदसद् …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»