-
1 अल्पसम्भार
álpa-sambhāramfn. id., superl.
-
2 द्वीपसम्भव
dvīpá-sambhavam. the largest sort of raisin, cubebs L. ;
Vernonia Anthelminthica L. ;
(ā) f. a kind of date L.
-
3 पापसम
pāpá-sáman. a bad year TS. Vait.
-
4 पापसमाचार
pāpá-samācāramf (ā) n. of bad conduct MBh.
-
5 पापसम्मित
-
6 रूपसमृद्ध
-
7 रूपसमृद्धि
rūpá-samṛiddhif. perfection of form, suitable form AitBr. Sāy.
-
8 रूपसम्पत्ति
-
9 रूपसम्पद्
-
10 रूपसम्पन्न
rūpá-sampannamfn. endowed with beauty MBh. R. ;
modified Nir.
-
11 शापसमायुक्त
-
12 शीलोपसम्पन्न
-
13 संकल्पसम्भव
-
14 सूपसम्पन्न
sû̱pasampannamfn. duly initiated Buddh.
-
15 रूप
rūpá
ifc. f. ā, rarely ī) any outward appearance orﾠ phenomenon orﾠ colour (often pl.), form, shape, figure RV. etc. etc. ( rūpeṇa ifc. in the form of;
rūpam-kṛi orﾠ bhū, to assume a form;
often ifc. = « having the form orﾠ appearance orﾠ colour of», « formed orﾠ composed of», « consisting of», « like to» ;
sometimes used after an adj. orﾠ p.p. to emphasize its meaning orﾠ almost redundantly cf. ghora-r-;
orﾠ connected with a verb e.g.. pacati-rūpam, he cooks very well cf. Pāṇ. 8-1, 57);
dreamy orﾠ phantom shapes (pl.) VS. ṠBr. ;
handsome form, loveliness, grace, beauty, splendour RV. etc. etc.;
nature, character, peculiarity, feature, mark, sign, symptom VS. etc. etc.;
likeness, image, reflection Mn. Kathās. ;
circumstances (opp. to « time» andﾠ « place») Mn. VIII, 45 ;
sort, kind R. Suṡr. ;
mode, manner, way Kap. ;
(ifc.) trace of. R. ;
a single specimen orﾠ exemplar ( andﾠ therefore a term for the number « one») VarBṛS. Gaṇit. ;
a partic. coin (prob. a rupee) VarBṛS. ;
a show, play, drama Daṡar. ;
(in alg.) the arithmetical unit;
(pl.) integer number;
known orﾠ absolute number, a known quantity as having specific form ( andﾠ expressed by rū i.e. first syllable of rūpa) IW. 182 ;
(in gram.) any form of a noun orﾠ verb (as inflected by declension orﾠ conjugation) Pāṇ. 1-1, 68 etc.. ;
(in phil.) the quality of colour (one of the 17 orﾠ 24 Guṇas of the Vaiṡeshikas) IW. 68 ;
(with Buddhists) material form i.e. the organized body (as one of the 5 constituent elements orﾠ Skandhas) Dharmas. 22 MWB. 109 ;
(in dram.) a reflection orﾠ remark made under partic. circumstances when the action is at its height ( garbhe) Bhar. Daṡar. etc.. ;
(only L.) cattle;
a beast;
a sound, word;
rereading a book (= granthâ̱vṛitti);
m. a word of unknown meaning AV. XVIII, 3, 40 ;
(pl.) N. of a people MBh. ;
m. orﾠ n. N. of a place (v.l. rūma) Cat. ;
(ā) f. N. of a river VP. ;
- रूपकर्तृ
- रूपकविराजगोस्वामिगुणलेशसूचकाष्टक
- रूपकान्ता
- रूपकार
- रूपकृत्
- रूपगुण
- रूपगोस्वामिन्
- रूपग्रह
- रूपचन्द्र
- रूपचिन्तामणि
- रूपजीव
- रूपजीवना
- रूपज्ञ
- रूपतत्त्व
- रूपतम
- रूपतरंगिणी
- रूपतर्क
- रूपतस्
- रूपता
- रूपत्व
- रूपदीपकपिङ्गल
- रूपदेव
- रूपधर
- रूपधातु
- रूपधारिन्
- रूपधृक्
- रूपधृत्
- रूपधेय
- रूपनयन
- रूपनारायण
- रूपनाशन
- रूपनाशिन्
- रूपप
- रूपपति
- रूपपरिकल्पना
- रूपपुर
- रूपप्रश्न
- रूपभागानुबन्ध
- रूपभागापवाह
- रूपभाज्
- रूपभृत्
- रूपभेद
- रूपमञ्जरी
- रूपमण्डन
- रूपमती
- रूपमात्र
- रूपमाला
- रूपयौवनवत्
- रूपयौवनोत्साहिन्
- रूपरत्नाकर
- रूपरसगन्धस्पर्शवत्
- रूपरसस्पर्शवत्
- रूपराग
- रूपलता
- रूपलावण्य
- रूपवज्रा
- रूपवत्
- रूपवासिक
- रूपवाहिक
- रूपविचार
- रूपविपर्यय
- रूपविभाग
- रूपशस्
- रूपशालिन्
- रूपशिखा
- रूपसनातन
- रूपसमृद्ध
- रूपसमृद्धि
- रूपसम्पत्ति
- रूपसम्पद्
- रूपसम्पन्न
- रूपसिद्धि
- रूपसेन
- रूपसौभाग्यवत्
- रूपस्कन्ध
- रूपस्थ
- रूपस्पर्शवत्
- रूपहानि
-
16 पाप
pāpáṠBr. XIV, alsoﾠ pā́pa
mf (ī older than ā;
cf. Pāṇ. 4-1, 30)n. bad, vicious, wicked, evil, wretched, vile, low RV. etc. etc.;
(in astrol.) boding evil, inauspicious Var. ;
m. a wicked man, wretch, villain RV. etc. etc.;
N. of the profligate in a drama Cat. ;
of a hell VP. ;
(ā) f. a beast of prey orﾠ a witch, Hcat;
n. (ifc. f. ā) evil, misfortune, ill-luck, trouble, mischief. harm AV. etc. etc. often ṡāntampāpam, « heaven forefend that evil» R. Mṛicch. Kālid. etc.);
sin, vice, crime, guilt Br. Mn. MBh. etc.;
(ám) ind. badly, miserably, wrongly AV. ;
( áyā) ind. id. RV. AV. ;
-papáyâ̱muyā́, so badly, so vilely ib. ;
- पापकर
- पापकर्तृ
- पापकर्मन्
- पापकर्मिन्
- पापकल्प
- पापकारक
- पापकारिन्
- पापकृत्
- पापकृत
- पापकृत्य
- पापकृत्या
- पापकृत्वन्
- पापक्षय
- पापगति
- पापगोचर
- पापग्रह
- पापघ्न
- पापचर
- पापचारिन्
- पापचेतस्
- पापचेलिका
- पापचेली
- पापचैल
- पापज
- पापजिवा
- पापतर
- पापता
- पापतिमिर
- पापत्व
- पापद
- पापदर्शन
- पापदर्शिङ्
- पापदृश्वन्
- पापदेशना
- पापदृष्टि
- पापधी
- पापनक्षत्र
- पापनापित
- पापनामन्
- पापनाशन
- पापनाशिन्
- पापनिरति
- पापनिश्चय
- पापनिष्कृति
- पापपति
- पापपराजित
- पापपुण्य
- पापपुरी
- पापपुरुष
- पापप्रशमनस्तव
- पापप्रिय
- पापफल
- पापबन्ध
- पापबुद्धि
- पापभक्षण
- पापभञ्जन
- पापभाज्
- पापभाव
- पापमति
- पापमय
- पापमित्र
- पापमुक्त
- पापमोचन
- पापयक्ष्म
- पापयोनि
- पापरहित
- पापराक्षसी
- पापरिपु
- पापरोग
- पापर्द्धि
- पापलोक
- पापवसीयस्
- पापवसीयस
- पापवयस
- पापवाद
- पापविनाश
- पापविनिग्रह
- पापविनिस्चय
- पापशमन
- पापशील
- पापशोधन
- पापसंशमन
- पापसंकल्प
- पापसम
- पापसमाचार
- पापसम्मित
- पापसूदनतीर्थ
- पापस्कन्ध
- पापहन्
- पापहर
- पापहृदय
-
17 असंप्रज्ञात _asamprajñāta
असंप्रज्ञात a. Not well discerned, or distinguished, a kind of समाधि (= निर्विकल्पसमाधि q. v.) -
18 गतिः _gatiḥ
गतिः f. [गम्-भावे क्तिन्]1 Motion, going, moving, gait; गतिर्विगलिता Pt.4.78; अभिन्नगतयः Ś.1.14; (न) भिन्दन्ति मन्दां गतिमश्वमुख्यः Ku.1.11 do not mend their slow gait (do not mend their pace); so गगनगतिः Pt.1; लघुगतिः Me.16; U.6.23.-2 Access, entrance; मणौ वज्रसमुत्कीर्णे सूत्रस्येवा- स्ति मे गतिः R.1.4.-3 Scope, room; अस्त्रगतिः Ku.3.19; मनोरथानामगतिर्न विद्यते Ku.5.64; नास्त्यगतिर्मनोरथानाम् V.2.-4 Turn, course; दैवगतिर्हि चित्रा, Mu.7.16.-5 Going to, reaching, obtaining; वैकुण्ठीया गतिः Pt.1 obtaining Heaven.-6 Fate, issue; भर्तुर्गतिर्गन्तव्या Dk.13.-7 State, condition; दानं भोगो नाशस्तिस्रो गतयो भवन्ति वित्तस्य Bh.2.43; Pt.1.16.-8 Position, station, situation, mode of existence; परार्ध्यगतेः पितुः R.8.27; कुसुमस्तबकस्येव द्वे गती स्तो मनस्विनाम् Bh.2.14; Pt.1.41,42.-9 A means, expedient, course, alternative; अनुपेक्षणे द्वयी गतिः Mu.3; का गतिः what help is there, can't help (often used in dramas) Pt.1.319; अन्या गतिर्नास्ति K.158; cf. also अगतिका हि एषा गतिः यत् कृत्स्नसंयोगे सति विकल्पसमुच्चयौ स्याताम् ŚB. on MS.1.5.47.-1 Recourse, shelter, refuge, asylum, resort; विद्यमानां गतिर्येषाम् Pt.1.32,322; आसयत् सलिले पृथ्वीं यः स मे श्रीहरिर्गतिः Sk.-11 Source, origin, acquisition; क्रियाविशेषबहुलां भोगैश्वर्यगतिं प्रति Bg.2.43; Ms.1.5.-12 a way, path.-13 A march, proces- sion.-14 An event, issue, result.-15 The course of events, fate, fortune.-16 Course of asterisms.-17 The diurnal motion of a planet in its orbit.-18 A running wound or sore, fistula.-19 Knowing; अपेन पूर्वं न मयेति का गतिः Ki.14.15; knowledge, wisdom.-2 Trans- migration, metempsychosis; Ms.6.73;12.3,23,4-45; त्यज बुद्धिमिमां गतिप्रवृत्ताम् Bu. Ch.5.36; Bhāg.1.17.1.-21 A stage or period of life, (as शैशव, यौवन, वार्धक).-22 (In gram.) A term for preposition and some other adverbial prefixes (such as अलम्, तिरस् &c.) when immediately connected with the tenses of a verb or verbal derivatives.-23 Position of a child at birth.-Comp. -अनुसरः following the course of another.-ऊन a. impassable, desert.-भङ्गः stoppage.-हीन a. without refuge, helpless, forlorn. -
19 चूर्णकः _cūrṇakḥ
चूर्णकः [चूर्ण स्वार्थे क]1 Grain fried and pounded.-2 A species of silk-cotton tree (शाल्मलीविशेष); अङ्कोलाश्च कुरण्टाश्च चूर्णकाः पारिभद्रकाः Rām.4.1.8.-कम् 1 A fragrant powder.-2 A style of prose-composition which is easy, does not contain hard letters, and has very few compounds; अकठोराक्षरं स्वल्पसमासं चूर्णकं विदुः Chand. M.6.-3 Explaining in prose the purport of a foregoing verse. -
20 धा _dhā
धा 3 U. (दधाति, धत्ते, दधौ-दधे, अधात्-अधित धास्यति-ते, धातुम्, हित; -pass. धीयते; -caus. धापयति-ते; -desid. धित्सति-ते)1 To put, place, set, lay, put in, lay on or upon; विज्ञातदोषेषु दधाति दण्डम् Mb.; निःशङ्कं धीयते (v. l. for दीयते) लोकैः पश्य भस्मचये पदम् H.2.132.-2 To fix upon, direct (the mind or thoughts &c.) towards (with dat. or loc.); धत्ते चक्षुर्मुकुलिनि रणत्कोकिले बालचूते Māl.3.12; दधुः कुमारानुगमे मनांसि Bk.3.11;2.7; Ms.12.23.-3 To bestow anything upon one, grant, give, confer, present (with dat., gen., or loc.); धुर्यां लक्ष्मीमथ मयि भृशं धेहि देव प्रसीद Māl.1.3; यद्यस्य सो$दधात्सर्गे तत्तस्य स्वयमाविशत् Ms.1.29.-4 To hold, contain; तानपि दधासि मातः Bv.1.68; Ś.4.4.-5 To seize, take hold of (as in the hand); धनुररिभिरसह्यं मृष्टिपीडं दधाने Bk.1.26;4.26;-6 To wear, put on, bear; गुरूणि वासांसि विहाय तूर्णं तनूनि...... धत्ते जनः काममदालसाङ्गः Rs.6.13,16; धत्ते भरं कुसुमपत्रफलावलीनाम् Bv.1.94; दधतो मङ्गलक्षौमे R.12.8;9.4; Bk.17.54.-7 To assume, take, have, show, exhibit, possess; (usually Ātm.); काचः काञ्चनसंसर्गाद्धत्ते मारकतीं द्युतिम् H. Pr.35; शिरसि मसीपटलं दधाति दीपः Bv.1.74; R.2.7; Amaru. 27.7; Me.38; Bh.3.46; R.3.1; Bk.2.1;4.16,18; Śi.9.3;1.86; Ki.5.5.-8 To hold up, sustain, bear up; गामधास्यत्कथं नागो मृणालमृदुभिः फणैः Ku.6.68.-9 To support, maintain संपद्विनिमयेनोभौ दधतुर्भुवनद्वयम् R.1.26.-1 To cause, create, produce, generate, make; मुग्धा कुड्मलिताननेन दधती वायुं स्थिता तत्र सा Amaru.72.-11 To suffer, undergo, incur; दधती रतेन भृशमुत्सुकताम् Śi.9.2, 32,66.-12 To perform, do.-13 Ved. To bring, convey.-14 To appoint, fix. [The meanings of this root, like those of दा, are variously modified according to the word with which it is connected; e. g. मनः, मतिम्, धियम्, &c. धा to fix the mind or thoughts upon, resolve upon; पदं धा to set foot on, to enter; कर्णे करं धा to place the hand on the ear &c.] -With अपि (the अ being sometimes dropped).1 (a) to close, shut; ध्वनति मधुपसमूहे श्रवणमपिदधाति Gīt.5; so कर्णौ-नयने-पिदधाति (b) to cover, hide, conceal; प्रायो मूर्खः परिभवविधौ नाभिमानं पिधत्ते Ś. Til.17. (v.l.); प्रभावपिहिता V.4.2; Śi.9.76; Bk.7. 69.-2 to hinder, obstruct, bar; भुजंगपिहितद्वारं पातालमधि- तिष्ठति R.1.8. (The following verse illustrates the use of धा with some prepositions:-- अधित कापि मुखे सलिलं सखी प्यधित कापि सरोजदलैः स्तनौ । व्यधित कापि हृदि व्यजनानिलं न्यधित कापि हिमं सुतनोस्तनौ N.4.111; or, better still, the following verse of Jagannātha:-- निधानं धर्माणां किमपि च विधानं नवमुदां प्रधानं तीर्थानाममलपरिधानं त्रिजगतः । समाधानं बुद्धेरथ खलु तिरोधानमधियां श्रियामाधानं नः परिहरतु तापं तव वपुः ॥ G. L.18).
Страницы
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Îles Andaman-et-Nicobar — 11° 41′ N 92° 46′ E / 11.68, 92.77 … Wikipédia en Français
álpa-sambhāra — अल्पसम्भार … Indonesian dictionary
dvīpá-sambhava — द्वीपसम्भव … Indonesian dictionary
pāpá-sáma — पापसम … Indonesian dictionary
pāpá-samācāra — पापसमाचार … Indonesian dictionary
pāpá-sammita — पापसम्मित … Indonesian dictionary
rūpá-sampad — रूपसम्पद् … Indonesian dictionary
rūpá-sampanna — रूपसम्पन्न … Indonesian dictionary
rūpá-sampatti — रूपसम्पत्ति … Indonesian dictionary
rūpá-samṛiddha — रूपसमृद्ध … Indonesian dictionary
rūpá-samṛiddhi — रूपसमृद्धि … Indonesian dictionary
