-
101 огулом
нареч.; разг.тикшерми-нитми; [бөтенесен] бергә, бер юлы -
102 оперативный
-
103 операция
жв) сәүдә, финанс, почта һ.б.ш. эшләре буенча эшләнгән эш -
104 пас
I м1) пас (карта уенында "бу юлы уйнамыйм" диясе урында әйтелә торган сүз)2) в знач. сказ.; разг. көч җитмәү, хәлдән килмәү, булдыра алмауII м; спорт. -
105 пещерный
-ая; -ое1) тау куышы...ы, мәгарә...ы2) тау куышында яшәгән, мәгарәдә яшәгәнпещерный человек — тау куышында яшәгән кеше, борынгы кеше
-
106 по-
1) фигыль ясауда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә2) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "башлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) кабатлаулы фигыльләр белән килгәндә, "...гала" кушымчасы ярдәмендә7) "сирәк-мирәк", "ара-тирә", "әледән-әле" кебек парлы рәвешләр ярдәмендәпокуривать — сирәк-мирәк [тәмәке] тарту
8) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән9) сыйфат, рәвеш, исем ясауда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә10) "...лап" кушымчасы ярдәмендә11) "соңгы" дигән сыйфат ярдәмендә12) "буендагы" дигән сыйфат ярдәмендә13) чагыштыру дәрәҗәсен белдерүче "...рак" кушымчасы ярдәмендә14) рәвеш ясаучы "...ча" суффиксы ярдәмендә -
107 под-
приставка; = подо-; = подъ-1) фигыль ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә2) "астына" дигән рәвеш ярдәмендә3) "янына" дигән рәвеш ярдәмендә4) "өстәп" дигән хәл фигыль ярдәмендә5) "бераз" дигән рәвеш ярдәмендә6) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "астыртын" дигән рәвеш ярдәмендә8) "кушылып" дигән хәл фигыль ярдәмендә9) "җибәрү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән11) исем һәм сыйфат ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә12) "астындагы" дигән сыйфат ярдәмендә13) "янындагы" дигән сыйфат ярдәмендә14) "кече" дигән сыйфат ярдәмендә15) "ярдәмчесе" дигән исем ярдәмендә16) исем ясагыч "...ча" кушымчасы ярдәмендә -
108 порочный круг
котылу юлы булмаган кыен хәл, котылгысыз хәл -
109 при-
1) фигыль ясаганда кулланылса, бу алкушымчаның мәгънәләре түбәндәге ысуллар белән тәгъбир ителә:а) эшнең тәмамлануы, нәтиҗәлелеге "килү" ярдәмче фигыле белән биреләб) "якынайту", "беркетү", "тоташтыру" мәгънәләре "кую" ярдәмче фигыле белән тәрҗемә ителәв) хәрәкәт кешенең үзенә юнәлтелгән очракта "итү" ярдәмче фигыле белән яки төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән биреләг) тулы булмаган эш "бераз" рәвеше яки төшү ярдәмче фигыле белән тәрҗемә ителәе) "арттыру, өстәү, кушу, тутыру" мәгънәсе "өстәп" рәвеш фигыле ярдәмендә яки башка юллар белән тәрҗемә ителәж) төп эш белән бер үк вакытта булган хәрәкәт -а (-ә, -ый, -и) кушымчалы рәвеш фигылен кабатлау ярдәмендә бирелә2) исемнәр, сыйфатлар ясаганда кулланылса, "буе[ндагы]", "алды[ндагы]", "яны[ндагы]" кебек сүзләр белән тәрҗемә ителә -
110 примыкать
несов.1) см. примкнуть2) ( прилегать) барып (килеп) тоташу, орынып тору, чиктәш булу; янәшә[cендә] булу; янында булук дому примыкает сад — өй янында бер бакча [бар]
3) грам. янәшәлек юлы белән бәйләнү -
111 пробег
м1) см. пробежать I 1), 2)2) спорт. чабыш, узыш, ярыш3) ( нахождение транспорта в пути) юлда булу4) спец. үткән (узган) юл, йөргән юл, үткән (узган) ара -
112 пробор
мчәч юлы, чәч бүлеме -
113 просёлок
мавылара юл, авыл юлы ( авыллар арасындагы таш җәймәгән юл) -
114 проток
-
115 проточина
-
116 раз-
(разо-; разъ-; рас-) бу приставка белән ясалган фигыльләр татар теленә нигездә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "таралу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "ташлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "чыгу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "артык", ''бик каты" кебек рәвешләр ярдәмендә8) "ачык", "бик яхшы" шикелле рәвешләр ярдәмендә -
117 размножаться
несов.1) см. размножиться2) биол. ( о животном и растительном организме) үрчү, үрчеп китү; үсү, үсеп китү3) страд. от размножать -
118 разработка
ж1) см. разработать2) ( способ добычи) чыгару ысулы, чыгару юлы, эшкәртелешоткрытая разработка — ( казылма байлыкларны) ачык юл белән чыгару
3) мн. разработки чыгару, чыгару урыны -
119 разъездной
-ая; -ое1) күчеп йөри торган, урыннарда йөрүче2) юл...ы; юл йөрү...ы3) ж.-д. ( юлда) аерылышу...ы -
120 референдум
мреферендум (мөһим мәсьәлә турында гомуми тавышы кую юлы белән бөтен халыкның фикерен белү)
См. также в других словарях:
ЮЛЫ — в голове у кого. Пск. О ветреном человеке. Доп., 1858 … Большой словарь русских поговорок
юлы — бәйл. Тапкыр, мәртәбә узган юлы сагындырдың бу юлы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Юлы в голове — у кого. Пск. О ветреном человеке. Доп., 1858 … Большой словарь русских поговорок
ұюлы — сын. Көңілі ұйыған, сенген. Қадамын нық тастап, қолын жігермен сілтеп барады. – Жаңағы сөзіне көңілі әбден ұ ю л ы, сенулі (Лен. жас, 19. 07. 1973, 4) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Ура (приток Юлы) — У этого термина существуют и другие значения, см. Ура. Ура устье реки Ура Характеристика Длина 83 км … Википедия
Ёнтала (приток Юлы) — Ёнтала Характеристика Длина 18 км Бассейн Белое море Бассейн рек Пинега → Северная Двина Водоток Устье река Юла … Википедия
Юрас (приток Юлы) — У этого термина существуют и другие значения, см. Юрас. Юрас Характеристика Длина 63 км Бассейн Белое море Бассейн рек Пинега → Северная Двина Водоток … Википедия
Районные газеты Башкирии — Районные газеты Башкортостана газеты, выпускающиеся в сельских районах Республики Башкортостан. Учредителями газет являются государственные и муниципальные организации. В газетах размещается информация о деятельности органов муниципальной… … Википедия
юл — Бер торак пункттан икенче торак пунктка яки берәр урынга йөрү өчен хезмәт итә торган тапталган яки түшәлгән җир буе. Өстеннән яки эченнән хәрәкәт, аралашу башкарыла торган тирәлек тур. су юлы. Берәр тоткарлык, киртә һ. б. аркылы үтәргә мөмкин… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юла — 1. юла, юлы, юлы, юл, юле, юлам, юлу, юл, юлой, юлою, юлами, юле, юлах 2. юла, юлы, юлы, юл, юле, юлам, юлу, юлы, юлой, юлою, юлами, юле, юлах (Источник: «Полная акцентуированная парадигма по А. А. Зализняку») … Формы слов
Районные газеты Татарстана — Районные газеты Татарстана газеты, выпускающиеся в сельских районах Республики Татарстан. Учредителями газет являются государственные и муниципальные организации. В газетах размещается информация о деятельности органов муниципальной власти … Википедия