-
1 χορεία
χορεία, ἡ, das Tanzen, der Chor-, Reigentanz selbst; Eur. Phoen. 1171; Ar. Ran. 247; ῥυϑμὸς χορείας Th. 955; Pratin. bei Ath. XIV, 617 f; χορεία – ὄρχησίς τε καὶ ᾠδὴ τὸ ξύνολόν ἐστι Plat. Legg. III, 654 b; καὶ ϑυσίαι VI, 772 b, u. oft; χορείαν χορεύειν Plut. Thes. 21.
-
2 εὐ-φυής
εὐ-φυής, ές, von schönem Wuchs, schön gewachsen, πτελέη Il. 21, 243, μηροί 4, 167; δέρη, schlank, Eur. I. A. 516; πρόςωπον, edel, Med. 1198; χορείας εὐφ. βάσις Ar. Th. 968; schön, ὀδόντες Alexis bei Ath. XIII, 568 c; μαζοί Sosip. 3 (V, 56), a. sp. D.; auch in Prosa, ὁπλαί Xen. Equ. 4, 3; μηροί Luc. Amor. 26. – Gewöhnlich übertr. von guten Naturanlagen, von Menschen, doch auch von Hunden, Xen. Mem. 4, 1, 3; Arist. H. A. 9, 1; vom Orte, geeignet, Pol. 1, 30, 15; Plut. Sull. 20; καιρὸς εὐφ. πρὸς τὴν σωτηρίαν Pol. 1, 19, 12; tauglich, καὶ ἱκανός Plat. Rep. II, 365 a; oft absolut, talentvoll, πρός τι, Plat. Rep. V, 455 b; πρὸς τέχνας εὐφυέστατος Isocr. 4, 33; πρὸς ἀρετήν Plut. Sol. 29; εἰς τὸ φυγεῖν τὸ κακόν, εἰς αὔλησιν, Plat. Prot. 327 c Legg. V, 728 c; mit dem inf., ἄνδρα λἔγειν μὲν εὐφυᾶ, τὰ δὲ κατὰ πόλεμον λαμπρόν Aesch. 1, 181; allgem., mit dem acc. der näheren Bestimmung, εὐφυεῖς τὰ σώματα καὶ τὰς ψυχάς, Plat. Rep. III, 409 e, wie τὴν γνώμην Isocr. 9, 41; bes. ein witziger Mensch, von den Alten πανοῦργος καὶ σκώπτης erkl., vgl. Valcken zu Ammon. u. Isocr. 7, 49 καὶ τοὺς εὐτραπέλους καὶ σκώπτειν δυναμένους, οὓς νῦν εὐφυεῖς προςαγορεύουσιν, wie er 15, 284, τοὺς βωμολοχευομένους καὶ σκώπτειν καὶ μιμεῖσϑαι δυναμένους εὐφυεῖς καλοῦσι, hinzusetzt προςῆκον της προςηγορίας ταύτης τυγχάνειν τοὺς ἄριστα πρὸς ἀρετὴν πεφυκότας, ähnlich wie auch "geistreich" oft gemißbraucht wird; so Plut. Dem. 25, wie Theopomp. bei Ath. VI, 260 c οἱ εὐφυεῖς καλούμενοι καὶ οἱ τὰ γέλοια λέγοντες vrbdt. – Adv. εὐφυῶς, talentvoll, geistreich, ἰχνεύειν τὴν τοῦ καλοῦ φύσιν Plat. Rep. III, 401 c; oft bei Sp.; εὐφυῶς ἔχειν τὰ παρόντα, geeignet sein, Pol. 1, 11, 7; εὐφυῶς κείμενοι τόποι 2, 3, 4.
-
3 βάσις
βάσις, ἡ, 1) Tritt, Gang, ἥσυχος φρενῶν β. Aesch. Ch. 445; κυνός Soph. Ai. 8; οὐκ ἔχω βάσιν, vom hinkenden Philoktet, Phil. 686; βάσιν ἀντερείδειν 1399; ἐφιστάναι Tr. 338; bes. rhythmische Bewegung, Pind. P. 1, 2; χορείας Ar. Ih. 968; ῥυϑμῶν Plat. Legg. II, 670 d; vgl. Rep. III, 399 e; Versfuß, Arist. pol. 2, 2, 9; vgl. Herm. opusc. II p. 108. Bei Rhet. auch rhythmischer Ausgang eines Satzes. – 2) Fuß, Plat. Tim. 92 a u. öfter bei Sp. – 3) worauf etwas steht, Grund, Fußgestell, z. B. des κρατήρ, Alex. Ath. XI, 472 a; neben πυϑμήν Plat. Phaed. 112 b u. sonst; πύργων, λεβήτων, Pol. 1, 48. 5, 88; vgl. P. Sil. 81 (VII, 588), wo ein Grammatiker βάσις γραμματικῆς heißt; bes. in der Geometrie, Grundlinie, Grundfläche, τριγώνων, ἐπιπέδου, Plat. Tim. 53 c 55 e u. öfter in diesem Dialog; übh. Festigkeit, neben στάσις der φορά entgeggstzt Crat. 437 a.
-
4 ἐπ-άρχω
ἐπ-άρχω, 1) der Erste über Etwas, Befehlshaber sein, bes. eines eroberten Landes, χώρας πολλῆς Xen. Cyr. 4, 6, 2; ἔϑνους 1, 1, 4, wo es »seine Herrschaft über das Volk ausdehnen« bedeutet; Isocr. 4, 68. 122; ὅσων ἐπῆρχον Plat. Critia. 116 e; Sp., wie im Epigr. bei Paus. 6, 19, 6 ἐπῆρχε δὲ Μιλτιάδης σφιν. Bes. bei den Römern, Statthalter einer Provinz sein, übh. Präfekt sein, ἐπάρχοντες τῶν στρατοπέδων Hdn. 4, 12, 1. – 2) med., Hom. νώμησαν δ' ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσιν, Il. 1, 471. 9, 176 Od. 3, 340; οἰνοχόος μὲν ἐπαρξάσϑω δεπάεσσιν 18, 418. 21, 263. 272; H. h. Apoll. 125 Θέμις νέκταρ τε καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν ἀϑανάτῃσιν χερσὶν ἐπήρξατο; nach Nitzsch's Erkl. zu Od. 3, 340: sie theilten Allen aus (aus den vollen Mischkrügen), das Oberste, Erste (zum Weihgusse) eingießend den Bechern; denn immer ist von dem Anfange des Trinkens, der mit feierlicher Libation gemacht wird, die Rede, nur in der Stelle aus den Hymnen ist bloß an das Vertheilen zu denken. Andere beziehen ἐπί auf das Wiederbeginnen, noch einmal die Becher rechts herumgeben, oder wie Buttmann Lexilog. I, 105 von dem zu einem jeden einzelnen Gaste hintretenden u. ihm den Becher reichenden Mundschenken; Schol. Il. 1, 471 ἐπιχέαντες τοῖς ποτηρίοις διέδωκαν πᾶσιν ἢ ἀπαρξάμενοι σπονδὴν τοῖς ϑεοῖς πᾶσιν ἐνώμησαν. – »Anfangen« auch Inscr. 2144 ἐπάρχεσϑαι τοὺς χοροὺς χορείας τῷ Διονύσῳ.
-
5 ἐφ-ευρετής
ἐφ-ευρετής, ὁ, der dazu Erfindende, Erfinder, χορείας, Bacchus, Anacr. 36, 3; μηχανικὸς καὶ ἐφ. Schol. Ar. Ran. 1499; N. T.
-
6 ἐξ-αίρω
ἐξ-αίρω, = ἐξ-αείρω (s. αἴρω, 1) herausheben, in die Höhe bringen, führen, aufheben u. wegtragen; κοῦφον ἐξάρας πόδα Soph. Ant. 224; τίς σ' ἐξῆρεν οἰκόϑεν στόλος; O. C. 359; βάϑρων ἐκ τῶνδέ μ' ἐξάραντες 265; Tr. 1183; ἔξαιρε τὸν ϑώρακα Ar. Ach. 1133; ἁρπάζει μέσον καἰ ἐξάρας, nachdem er ihn in die Höhe gehoben, παίει εἰς τὴν γῆν, Her. 9, 107; τὰς χεῖρας Pol. 3, 62, 8; a. Sp.; μνῆμα, aufführen, Paus. 5, 21, 9, wie pass. von einer Mauer, Her. 6, 133. Uebertr., ἡδοναῖς ἐξαίρει ἄμοχϑον βίον, durch Vergnügen das Leben erhöhen, Soph. Ir. 146; πρὸς ταῦτα μηδἐν δεινὸν ἐξάρῃς μένος Ai. 1045, Schol. μὴ ὀργισϑῇς, mächtg machen, οἰκίαν Her. 6, 126; mit Lob erheben, rühmen, ἐξάρας με ὑψοῦ 9, 79; vgl. Luc. pro imag. 21; ἐπὶ τούτοις ὑψηλὸν ἐξαίρειν ἑαυτόν, sich darob hoch erheben, Plat. Rep. VI, 494 d; ἐξαρϑεὶς ὑπὸ μεγαλαυχίας Legg. IV, 716 a; ἄνω τὸ πρᾶγμα ἐξάρας, übertreibend, vergrößernd, Aesch. 2, 10; τὰ γιγνόμενα ἐπὶ μεῖζον D. Hal. 8, 4; a. Sp.; – ϑυμὸν εἰς ἀμπλακίην, anreizen, hewegen, Theogn. 640; τί γὰρ τὸ δεινὸν τοῠϑ', ὅ σ' ἐξαίρει ϑανεῖν Eur. Hipp. 322; φρένα πρὸς Λίβυν λακεῖν αὐλόν Alc. 347; διπλῆν χάριν χορείας, den Reigen anheben, Ar. Th. 981; ϑυμόν τινος D. Sic. 13, 92. – 2) med., für sich davontragen, als Beute, Gewinn erwerben; πόλλ' ὅσ' ἂν οὐδέποτ' ἐκ Τροίης ἐξήρατ' Ὀδυσσεύς Od. 5, 39. 13, 137; μισϑούς 10, 84; ἀκρωτήριον Αὐλίδος – ἐξάρατο ἕδνον Pind. Ol. 9, 11, Schol. προςεκτήσατο; ἆϑλα Theocr. 24, 10; – aufheben, wegführen, ἕως ἂν οἱ τοξόται αὐτὸν ἐξαίρωνται Plat. Prot. 319 c. – Bei Soph. Tr. 491 νόσον ἐξαρούμεϑα, die Krankheit steigern, erhöhen, l. d; – sich erheben, κονιορτὸν ἐξαιρόμενον Pol. 3, 65, 4. – 3) Pass., aufgerichtet werden, bes. von Leidenschaften od. Gemüthsbewegungen erregt werden, ἐλπίσι κεναῖς ἐξῇρετο Soph. El. 1461, Schol. ἐμεγαλαύχει, u. öfter bei Sp., wie φόβῳ, Philostr., der auch im eigentlichen Sinne ἐξηρμένος τὰς χαίτας sagt, dem die Haare zu Berge stehen; ἐξαρϑείς (absolut), aufgeregt, aufgebläht vor Stolz, vor Freude, Muth u. dgl., Eur. Rhes. 109; – vom Styl, Demetr. §. 234. – 4) intrans., sich erheben, τὸ δ' ἀϑάνατον ἐξῆρε πρὸς τὸν ἀέρα Alexis D. L. 3, 28; ἐξᾶραι καὶ πετέσϑαι D. Sic. 2, 50; ἐξάραντες παντὶ τῷ στρατεύματι, mit dem ganzen Heere aufbrechen, Pol. 2, 23, 4 u. a. Sp., wie LXX.
-
7 ῥυθμός
ῥυθμός, ὁ, ion. ῥυσμός, jede Bewegung, bes. wobei ein gewisses Maaß stattfindet. Dah. – 1) eigtl. das Zeitmaaß, der Takt, bei dem Tanz, der Musik, dem Versmaaß od. in sonst einer abgemessenen, taktmäßigen Bewegung, wofür auch wir das Wort Rhythmus brauchen; χορείας, Ar. Th. 955; πότερα περὶ μέτρων ἢ περὶ ἐπῶν ἢ ῥυϑμῶν, Nubb. 628, vgl. 637. 638; Plat. Conv. 187 b sagt ὥςπερ γε καὶ ὁ ῥυϑμὸς ἐκ τοῦ ταχέος καὶ βραδέος διενηνεγμένων πρότερον, ὕστερον δὲ ὁμολογησάντων γέγονε; τῇ τῆς κινήσεως τάξει ῥυϑμὸς ὄνομα εἴη, Legg. II, 655 a; βαίνειν ἐν ῥυϑμῷ, ib. 170 b; oft mit ἁρμονία verbunden, wie Conv. 187 c; ἐν ῥ υϑμῷ ὀρχεῖσϑαι, Xen. Cyr. 1, 3, 10 An. 5, 4, 14, der auch ῥυϑμοὺς σαλπίζειν vrbdt, 7, 3, 32, nach dem Takte blasen od. mit der Trompete den Takt angeben, womit Pol. 4. 20, 6 zu vergleichen: αὐλὸν καὶ ῥυϑμὸν εἰς τὸν πόλεμον ἀντὶ σάλπιγγος εἰςήγαγον οἱ Λακεδαιμόνιοι, Luc. ἐν ῥυϑμῷ ἔβαινε πρὸς αὐλόν, Prom. 6; auch οὐκ οἶδ' ὅπως ἐπλήγην ὑπὸ τοῠ ῥυϑμοῠ τῶν ὀνομάτων, vit. auct. 21, u. sonst; Plut. u. A. – Bes. bei sp. Rhett. u. Gramm. der Wohlklang der Rede, der Tonfall, der aus schönem Ebenmaaße der Sylben, Wörter u. Sätze entspringt. – 2) Gleichmaaß, Ebenmaaß des Raumes, richtiges, schönes Verhältniß der Theile, vgl. Xen. Mem. 3, 10, 10, wo vom ῥυϑμός der Harnische gesprochen wird, und es dem ἁρμόττοντας ποιεῖν entspricht; die nach einem bestimmten Ebenmaaße bestimmte Form oder Gestalt, γραμμάτων ῥυσμός, die Gestalt der Buchstaben, Her. 5, 38, wie von der Gestalt eines Trinkgefäßes Alexis bei Ath. III, 125 f; vgl. auch Theocr. 26, 23. – 3) überhaupt das rechte Maaß, σωζόμενον ῥυϑμόν, Aesch. Ch. 786. – Auch die Art u. Weise, die Gemüthsart, Theogn. 958, wo es mit ὀργή u. τρόπος verbunden ist; der Zustand des Menschen überhaupt, οἷος ῥυϑμὸς ἀνϑρώπους ἔχει, Archil. frg. 31, 7. – Proportion, Verhältniß, κατὰ τὸν αὐτὸν ῥυϑμὸν ἔχει, Plat. Legg. V, 728 f. – Es ist wohl von ῥέω abzuleiten oder mit ῥέπω, ῥομβέω verwandt. – [Die Attiker und die spätern Dichter brauchen die erste Sylbe nicht selten kurz.]
-
8 ἥμισυς
ἥμισυς, εια, υ, ion. fem. ἡμισέη u. ἡμισέα, was sich vielleicht auch bei den Att. findet, Inscr. 103; – gen. ἡμίσεος, Her. 2, 126; so Plat. Charm. 168 c Conv. 205 a, mit der v. l. ἡμίσεως Tim. 56 e; vgl. Lob. zu Phryn. 247; Sp. zsgzgn ἡμίσους, auch ἡμίσεως, wie D. Hal. 4, 17; Plut. Mar. 34; – plur. neutr. nach den Atticisten nur ἡμίσεα; ἡμίση findet sich Ael. V. H. 6, 1 Theophr. char. 11 Ath. XII, 534 f; gen. ἡμίσεων, Od. 24, 463; vgl. Butim. gr. Gr. II p. 409; – halb, zur Hälfte; bei Hom. im plur. adj., ἡμίσεες λαοί, Il. 21, 7 Od. 3, 155, im sing. gew. ἥμισύ τινος, substantivisch, z. B. τιμῆς, ἐνάρων, ἀρετῆς, Il. 9, 612. 17, 231 Od. 17, 322; – ἥμισυ μὲν – ἥμισυ δέ, Pind. N. 10, 87; vgl. Hes. Th. 298. – Adj., λόγος Aesch. Eum. 428; τεῖχος, Thuc. 2, 78; ἀριϑμός Plat. Legg. XII, 946 a; μέρος Soph. 223 d. – Subst., οἱ ἡμίσεες τοῦ στρατοῠ Her. 9, 51; vgl. Thuc. 3, 20; Plat. Legg. VI, 756 e; Xen. Cyr. 2, 1, 6; seltener im sing. masc., ὁ ἥμισυς τοῦ ἀριϑμοῦ Plat. Phaed. 104 a; τὸν ἥμισυν τοῦ χρόνου Dem. Lept. 8, wo Wolf zu vergleichen; bes. im neutr. τὸ ἥμισυ, Il. 13, 565, die Hälfte; τοῦ στρατοῦ Thuc. 3, 83; τοῠ βλάβους Plat. Legg. VI, 767 e; τοῦ χρόνου Xen. Cyr. 3, 3, 47 (Sp. auch μυριάδων ἑπτὰ ἡμίσους, um 71/2 Myriaden, d. i. 75000, Plut. Mar. 34; vgl. Cat. min. 44; Strab. VIII, 379; δυοῖν δραχμῶν καὶ ἡμίσο υς, um drittehalb Drachmen, Ath. VI, 274 c); im plur., τὰ ἡμίσεα τῆς χορείας Plat. Legg. II, 672 c; ἄρτων Xen. An. 1, 9, 26, wofür τοὺς ἡμίσεις τῶν ἄρτων Cyr. 4, 5, 4 steht; – ἡ ἡμίσεια, die Hälfte, Thuc. 5, 31; Xen. Cyr. 1, 2, 9; τοῦ τιμήματος Plat. Legg. XII, 956 d; Sp., wie D. Hal. 4, 25; – ἐφ' ἡμισείᾳ, zur Hälfte, Dem. 19, 277. - Adv. ἡμισέως, zur Hälfte, Plat. Rep. X, 601 c. – Uebertr., wie bei uns, τέλεον καὶ οὐδ' ἥμισυν δεῖν τὸν νομοϑέτην εἶναι Plat. Legg. VII, 806 c.
-
9 ἐξαίρω
ἐξ-αίρω, (1) herausheben, in die Höhe bringen, führen, aufheben u. wegtragen; ἁρπάζει μέσον καἰ ἐξάρας, nachdem er ihn in die Höhe gehoben; μνῆμα, aufführen. Übertr., ἡδοναῖς ἐξαίρει ἄμοχϑον βίον, durch Vergnügen das Leben erhöhen; μὴ ὀργισϑῇς, mächtig machen; mit Lob erheben, rühmen; ἐπὶ τούτοις ὑψηλὸν ἐξαίρειν ἑαυτόν, sich darob hoch erheben; ἄνω τὸ πρᾶγμα ἐξάρας, übertreibend, vergrößernd; ϑυμὸν εἰς ἀμπλακίην, anreizen, bewegen; διπλῆν χάριν χορείας, den Reigen anheben. (2) für sich davontragen, als Beute, Gewinn erwerben; aufheben, wegführen; νόσον ἐξαρούμεϑα, die Krankheit steigern, erhöhen; sich erheben. (3) Pass., aufgerichtet werden, bes. von Leidenschaften od. Gemütsbewegungen erregt werden; ἐξηρμένος τὰς χαίτας, dem die Haare zu Berge stehen; ἐξαρϑείς (absolut), aufgeregt, aufgebläht vor Stolz, vor Freude, Mut; vom Stil. (4) intrans., sich erheben; ἐξάραντες παντὶ τῷ στρατεύματι, mit dem ganzen Heere aufbrechen
См. также в других словарях:
χορείας — χορείᾱς , χορεία dance fem acc pl χορείᾱς , χορεία dance fem gen sg (attic doric aeolic) χορείᾱς , χορεῖος of fem acc pl χορείᾱς , χορεῖος of fem gen sg (attic doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
γονίδιο — Διακεκριμένη κληρονομική μονάδα, διατεταγμένη σε γραμμική μορφή κατά μήκος των χρωμοσωμάτων, που καθορίζει τα χαρακτηριστικά ενός οργανισμού. Το καθένα από τα γ. είναι ο κληρονομικός παράγοντας, υπεύθυνος για κάποιο χαρακτηριστικό ή λειτουργία.… … Dictionary of Greek
плѧсьць — ПЛѦСЬЦ|Ь (7*), А с. Плясун, танцовщик: iли игрищемъ старѣишина… iли свирець… iли плѧсець… или прѣстануть ѿ таковыхъ. аще лi же ни да ѿвергуть(с). (τοῖς σκηνικοῖς καὶ μίμοις) КР 1284, 51а; всѧкъ же съгрѣша˫аи и ка˫асѧ. при˫атъ да бѹде||ть. въ… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
ευφυής — ές (ΑΜ εὐφυής, ές) αυτός που έχει οξεία αντίληψη, μεγάλη πνευματική ικανότητα, εύστροφος, έξυπνος («η σκέψη του ήταν ευφυέστατη») μσν. ταιριαστός αρχ. 1. αυτός που έχει καλή διάπλαση, καλοφτιαγμένος, καλοσχηματισμένος («πόδας εὐφυεῑς», Αριστοτ.)… … Dictionary of Greek
ρυθμός — Συμμετρική περιοδικότητα μέσα στον χρόνο. Στη μουσική ιδιαίτερα, τέχνη που βασικά εξελίσσεται μέσα στη διάσταση του χρόνου, ο ρ. είναι το ουσιαστικότερο συστατικό της στοιχείο –ίσως μάλιστα και να υπήρξε η πρώτη πηγή της– που γίνεται αισθητό με… … Dictionary of Greek
συνέμπορος — ὁ, ἡ, Α 1. συνοδοιπόρος, συνταξιδιώτης 2. μτφ. α) καθετί που συνοδεύει κάτι άλλο και είναι συνδεδεμένο με αυτό («λύπη δ ἄμισθος ἐστί σοι ξυνέμπορος», Αισχύλ.) β) αυτός που μετέχει σε κάτι («θεὸν... τὸν ξυνέμπορον τῆσδε τῆς χορείας», Αριστοφ.).… … Dictionary of Greek