-
1 σπληνός
σπλήν, σπληνόςGrammatical information: m.Meaning: `spleen' (IA), metaph. `compress' (Hp.; cf. - ίον), αἰγὸς σπλήν as plantname `mallow, cheeseweed' (Ps.-Dsc.).Compounds: As 2. member a. o. in ἄ-σπλην-ον n., - ος m. `miltwaste' (Dsc. a. o., because of its medic. effect against spleen; Strömberg Pfl. 86, where ἀ- is wrongy interpreted as prothetic, cf. Vitr. I 4, 10).Derivatives: 1. σπλην-ίον n., - ίσκον n., - ίσκος m., - άριον n. `compress' (Hp., Dsc., Samos IVa); - ίον also as name of several plants (Dsc.; cf. ἄσπληνον ab.). 2. - ίτης, f. - ῖτις `belonging to the spleen, disease of the spleen' (Medic.; Redard 104 a. 102 f.). 3. - ικός `belonging to the spleen, splenetic' (Hp., hell. com. etc.), - ώδης `id.' (Hp.). 4. - ιάω `to be splenetic' (Arist. a. o.). -- Beside it σπλάγχνα n. pl. `interior organs (heart, liver, lungs, kidneys), intestines' (Il.), rarely and second. sg. as des. of individual organs (A., Pl., Arist.), metaph. (pl. a. sg.) "heart" = `mental state' (trag.), `compassion, commiseration, charity' (LXX, NT; coloured by Semitic). As 1. member a. o. in σπλαγχνο-φάγος `eating intestines' (LXX a.o.); often as 2. member, e.g. εὔ-σπλαγχνος `having healthy intestines' (Hp.), `compassionate' (LXX, NT). From it 1. σπλαγχν-ίδια n. pl. dimin. (Diph.). 2. - ίδης ( UPZ 89, 3 a. 13) form a. meaning doubted; cf. Wilcken ad loc. 3. - ικός `belonging to σ.' (Dsc., pap.). 4. - ίζομαι `to commiserate' (LXX, NT); - ίζω, - εύω `to consume intestines' (Cos IVa, LXX resp. Ar. a. o.) with - ισμός m. (LXX); - εύω, - εύομαι `to predict from intestines' (Str.).Origin: IE [Indo-European] [987] *spl(ē)ngh- `spleen'Etymology: On the meaning of σπλήν and σπλάγχνα Egli Heteroklisie 44 ff. (not in all respects convincing); on Σπλήν as PN Bechtel Namenstud. 43 ff. With σπλήν cf. other names of body-parts as φρήν, ἀδήν, αὑχήν etc., which however all inflect with ablaut ( φρεν-ός etc. as against σπλην-ός). -- Several IE designtions of the spleen show in spite of great phonetic variation an clear similarity, which cannot be accidental. The basic word has because of association with other words, prob. also through taboo (Havers Sprachtabu 64, Specht Ursprung 77 n. 3) known strong changes. Thus Skt. plīhán- against Lat. liēn with common vocalization and stemformation but deviating anlaut; Av. spǝrǝzan-, also n-stem, but with zero grade (IE l̥) and initial sp-; the words mentioned have also IE ǵh before the suffix (Lat. liēn from * lihēn). Besides these, with stronger deviations, Arm. p'aycaɫn, OIr. selg, Lith. blužnìs, S.-CSl. slězena etc. -- As a reconstruction in detail is impossible, only suppositions are possible. We should start from *σπληχ-, *σπλαχ- (= Av. spǝrǝz-an-) with ν-stem as liēn etc. By anticipation of the nasal we get σπλα-γ-χ-ν-; further σπλήν haplological for *σπληχ-ήν (after monosyll. φρήν) or from *σπλη-γ-χ[ν]-? -- More w. lit. in WP. 2, 680, Pok. 987, W.-Hofmann s. liēn, Mayrhofer s. plīhā́, Vasmer s. selezënka. On σπλήν and σπλάγχνα also Egli l. c. and Schwyzer 489 w. n. 1. Older lit. also in Bq. -- Lat. LW [loanword] splēn (Engl. spleen etc.).Page in Frisk: 2,769-770Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > σπληνός
-
2 σπληνός
σπλήνmilt: masc gen sg -
3 ἵξις
A coming, E.Tr. 396 (prob.l.);οὐ πτύσις ἀλλ' ἀναγωγὴ καλέεται, τῆς ἄνω ἴξιος [τῆς ὁδοῦ] τοὔνομα ἔχουσα Aret. SA2.2
;οἶνος ὠκὺς ἐς τὴν ἄνω ἴξιν Id.CA2.4
.2 passage through, οὐδαμῆ.. κατὰ τὴν τοῦ θώρηκος ἴ. Hp.Acut.15 (but perh. simply, 'at no point in the θ.') ; ἵξιν παρέχεσθαι allow free passage, dub. in Sch. Epicur.Ep.1p.8U. (fort. εἶξιν).II direction, straight line, esp. vertical line, καθημένῳ πόδες ἐς τὴν ἄνω ἴ. κατ' ἰθὺ γούνασι his feet when he is seated should be vortically opposite his knees, Hp.Off.3; ἐπιδεῖν δεξιὰ ἐπ' ἀριστερά, ἀριστερὰ ἐπὶ δεξιά, πλὴν κεφαλῆς· ταύτην δὲ κατ' ἴξιν vertically, ib.9; βάλλεσθαι χρὴ τὸ ὀθόνιον κατ' αὐτὴν τὴν ἴ. τοῦ ἕλκεος directly over the wound, Id.Fract.26; τοὺς νάρθηκας.. μὴ κατὰ τὴν ἴ. τοῦ ἕλκεος προστιθέναι ibid.; ὁκόσα κοινωνεῖ τοῖσι τῆς κνήμης ὀστέοισι καὶ αὐτέῃ τῇ ἴξει ib.9 codd. (κατὰ τὴν ἴξιν Gal.18(2).423
; κατ' αὐτὴν τὴν ἴ. Ermerins).2 κατ' ἴξιν c. gen., corresponding to, on the same side as, ἤλγησεν κατὰ βουβῶνα, σπληνὸς κατ' ἴ., i.e. on the spleen or left side of the body, Hp.Epid.1.26.γ, cf. 4.35,37, Art.33, Fract.16, 18, Mul.1.17; τῶν ὀδόντων τῶν τε ἄνω καὶ τῶν κάτω κατ' ἴ. Id.Art.31; = ex ipsa parte, Cass.Fel.37; ἐν πυρετοῖσι ἀπὸ σπληνὸς καὶ ἥπατος διὰ ῥινῶν αἱμορραγέουσι, κατ' ἴ. τοῦ σπλάγχνου τοῦ μυκτῆρος ῥέοντος the nostril corresponding to the organ in question, Aret.SA 2.2; ἡ κατ' ἴ. κληίς the corresponding (i.e. liver or right side) collarbone, ib.2.7, cf. CA1.10; κατὰ τὴν ὄπισθεν ἴ. at the back of the leg, Hp.Art.60.3 more generally, in line with, κατ' ἴ. τοῦ πυγαίου ποιησάμενον τὴν σανίδα ib.75; κατ' ἴ. τῇ ἐντομῇ τῇ ἐς τὸν τοῖχον ib.47. -
4 αὐξητικός
A growing, of growth,ἡ αὐ. ζωή Arist.EN 1098a1
; ;αὐ. εἰς μῆκος Thphr. HP1.9.1
. Adv.-κῶς, κινεῖσθαι Ph.1.492
.II [voice] Act., promoting growth, c. gen.,σπληνός Hp.Acut.62
;μεγέθους S.E.M.3.24
: abs., ; -κόν, τό, Id.Cael. 310a29.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > αὐξητικός
-
5 βάρος
A weight, Hdt.2.73, etc.III oppressiveness,τὸ τῆς ὀσμῆς ἀφόρητον β. LXX 2 Ma.9.10
; βάρος φέρειν to give trouble,τινί POxy.1062.14
(ii A.D.).IV heaviness, torpor,β. ναρκῶδες Plu. 2.345b
;σπληνὸς βάρεα Hp.Acut.
(Sp.) 4; βάρη καὶ δυσαρεστήματα perh.feeling of oppression, Antyll. ap. Stob.4.37.15.V metaph., heavy weight,σιγῆς β. S.Ant. 1256
; βάρος πημονῆς, συμφορᾶς, Id.El. 939, Tr. 325;χρὴ τοῦ βάρους μεταδιδόναι τοῖς φίλοις X.Mem.2.7.1
; ὥσπερ βάρους μεταλαμβάνειν Arist EN1171a31;τὰ β. ὅσα ψυχὴν καθέλκοι Ph.2.674
: hence alone, grief, misery, A.Pers. 946(lyr., pl.), S. OC 409;κεφαλῆς πόνος καὶ β. Arist.HA 603b8
;τὸ β. ἔχειν Id.EN 1126a23
;ἐν συνοχαῖς καὶ βάρεσι Vett.Val.292.6
; of oppressive demands, β. τῶν ἐπιταγμάτων, τῶν φόρων, Plb.1.31.5, 1.67.1;τῆς λειτουργίας BGU159.5
(iii A. D.);οὐκέτι δυνάμεθα φέρειν τὰ β. SIG888.67
(Thrace, iii A. D.);κουφίσαι τὰ β. PGiss.7.13
(ii A. D.).VI in good sense, abundance, πλούτου, ὄλβου, E.El. 1287, IT 416;αἰώνιον β. δόξης 2 Ep.Cor.4.17
; strength,στρατοπέδων Plb.1.16.4
; β. τῆς ὑλακῆς violence of.., Alciphr.3.18.VII weight, influence, Plb.4.32.7, D.S.19.70, Plu.Per.37, etc.; gravity, dignity of character, Id.2.522e; opp. χάρις, Id.Demetr.2.IX in Music, = βαρύτης, low pitch, Aristid.Quint.1.11. -
6 καθαιρετικός
2 reducing, catheretic, φάρμακα, of mild caustics, Gal.11.756;σπληνὸς καθαιρετικόν Dsc.2.112
; putting a stop to,παλμῶν Gal.7.600
: generally,ὑγίεια κ. παθῶν Ph.Fr. 103H.
Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > καθαιρετικός
-
7 μανότης
Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > μανότης
-
8 μεγαλόσπλαγχνος
μεγᾰλό-σπλαγχνος, ον,2 causing the viscera to swell.οἶνος μ. σπληνὸς καὶ ἥπατος Hp.Acut.50
.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > μεγαλόσπλαγχνος
-
9 σπλήν
A milt, spleen, Hdt.2.47, Hp.VM22, Ar. Fr.506.4, Antiph.222.8; τὸν σ. ἐκβαλεῖν, of one dying with anxiety, Ar.Th.3.2 pl. σπλῆνες, affections of the spleen, Hp.Aph.3.22. -
10 τηκτικός
Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > τηκτικός
-
11 ἀραχνιόω
Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ἀραχνιόω
-
12 ὑφαίνω
Aὑφαίνεσκον Od.19.149
: [tense] fut. (anap.): [tense] aor.ὕφηνα Od.4.739
, 13.303, Ar.Lys. 586, etc.; later ὕφᾱνα, LXXJd.16.14, Inscr.Délos 442 A 206 (ii B. C.), AP6.265 (Noss.), Hymn.Is.14; as [dialect] Dor. form, B.5.9, al.: [tense] pf. ὕφαγκα ([etym.] συν-) D.H.Comp. 18, ([etym.] παρ-) Ph.Byz.Mir.2.5:—[voice] Med., v. infr.: [tense] aor. , X.Mem.3.11.6:—[voice] Pass., [tense] aor. , ([etym.] ἐν-, συν-) Hdt. 1.203, 5.105: [tense] pf.ὕφασμαι Antiph.99
, Luc.VH1.18, ([etym.] ἐν-) Hdt. 3.47, ([etym.] παρ-) X.Cyr.5.4.48, but [ per.] 3sg.ὕφανται S.E.M.8.129
; a form ὑφήφασμαι is cited in Suid., ὑφήφανται in Phryn.PSp.32 B.,ὑφήφασται Choerob. in Theod.2.91
H.,ὑφύφασται Zenod.
ap. EM785.46, Eust.1436.51: cf. ἐξυφαίνω. [ῠ exc. in augm. tenses.]:—weave, freq. in Hom., who always joins ἱστὸν ὑφαίνειν (cf. ὑφάω), Il.6.456, Od.2.104, al.; except in 13.108, φάρε' ὑφαίνουσιν; so ; ; ;ἐν εὐπήνοις ὑφαῖς ὑ. τι E.IT 814
; ; ἀράχνια ὑ., of spiders, Arist.HA 542a13, cf. 623a8: abs., weave, ply the loom, Hdt.2.35;αἱ ὑφαίνουσαι Arist.GA 717a36
; (cj. Heinsius for ἔφαινον):— [voice] Med.,ἱμάτιον ὑφαίνεσθαι Pl.Phd. 87b
, cf. X.Mem.3.11.6 sq.:—[voice] Pass., λίθος ὑφαινομένη, i.e. asbestos, Str.10.1.6.II contrive, plan, of all schemes, good or bad, which are craftily imagined, freq. in Hom.;πυκινὸν δόλον ἄλλον ὕφαινε Il.6.187
;ἔνδοθι μῆτιν ὑ. Od.4.678
; ἐνὶ φρεσὶ μῆτιν ὑφήνας ib. 739;μῆτιν ὕφαινε μετὰ φρεσίν Hes.Sc.28
, cf. B.16.51;δόλους καὶ μῆτιν ὑ. Od.9.422
;μύθους καὶ μήδεα πᾶσιν ὑ. Il.3.212
, cf. Call.Fr. 3ii10P. ([voice] Pass.); ταῦθ' ὕφηναν ἡμῖν ἐπὶ τυραννίδι this was the plot they laid against us to bring in tyranny, Ar.Lys. 630;πάντα.. ἐκ φρενὸς ὑφάνασα Hymn.Is.14
:—[voice] Med., Nicopho 5: but ὑφαίνεται is f.l. for ὑφαίνετε in Lyr.Adesp.ap. Stob.1.5.11 (v. Nauck TGF2p.xx).III generally, create, construct,οἰκοδομήματα Pl.Criti. 116b
;ὄλβον Pi.P.4.141
; θεμείλια Φοῖβος ὑφαίνει he lays the foundation, Call.Ap.57;κηρὸν ὑ. Tryph.536
:—[voice] Pass., ἀναίμου ὑφανθέντος [τοῦ σπληνός] Pl.Ti. 72c.2 compose, write, ποικίλον ἄνδημα (metaph. of an ode) Pi.Fr. 179;ὕμνον B.5.9
. (ὑφ-αίνω, cf. ὑφή, ὕφος, OE. wefan 'weave', Skt. ubhnāti 'hold together, cover, bind'.) -
13 σπλήν
σπλήν, σπληνόςGrammatical information: m.Meaning: `spleen' (IA), metaph. `compress' (Hp.; cf. - ίον), αἰγὸς σπλήν as plantname `mallow, cheeseweed' (Ps.-Dsc.).Compounds: As 2. member a. o. in ἄ-σπλην-ον n., - ος m. `miltwaste' (Dsc. a. o., because of its medic. effect against spleen; Strömberg Pfl. 86, where ἀ- is wrongy interpreted as prothetic, cf. Vitr. I 4, 10).Derivatives: 1. σπλην-ίον n., - ίσκον n., - ίσκος m., - άριον n. `compress' (Hp., Dsc., Samos IVa); - ίον also as name of several plants (Dsc.; cf. ἄσπληνον ab.). 2. - ίτης, f. - ῖτις `belonging to the spleen, disease of the spleen' (Medic.; Redard 104 a. 102 f.). 3. - ικός `belonging to the spleen, splenetic' (Hp., hell. com. etc.), - ώδης `id.' (Hp.). 4. - ιάω `to be splenetic' (Arist. a. o.). -- Beside it σπλάγχνα n. pl. `interior organs (heart, liver, lungs, kidneys), intestines' (Il.), rarely and second. sg. as des. of individual organs (A., Pl., Arist.), metaph. (pl. a. sg.) "heart" = `mental state' (trag.), `compassion, commiseration, charity' (LXX, NT; coloured by Semitic). As 1. member a. o. in σπλαγχνο-φάγος `eating intestines' (LXX a.o.); often as 2. member, e.g. εὔ-σπλαγχνος `having healthy intestines' (Hp.), `compassionate' (LXX, NT). From it 1. σπλαγχν-ίδια n. pl. dimin. (Diph.). 2. - ίδης ( UPZ 89, 3 a. 13) form a. meaning doubted; cf. Wilcken ad loc. 3. - ικός `belonging to σ.' (Dsc., pap.). 4. - ίζομαι `to commiserate' (LXX, NT); - ίζω, - εύω `to consume intestines' (Cos IVa, LXX resp. Ar. a. o.) with - ισμός m. (LXX); - εύω, - εύομαι `to predict from intestines' (Str.).Origin: IE [Indo-European] [987] *spl(ē)ngh- `spleen'Etymology: On the meaning of σπλήν and σπλάγχνα Egli Heteroklisie 44 ff. (not in all respects convincing); on Σπλήν as PN Bechtel Namenstud. 43 ff. With σπλήν cf. other names of body-parts as φρήν, ἀδήν, αὑχήν etc., which however all inflect with ablaut ( φρεν-ός etc. as against σπλην-ός). -- Several IE designtions of the spleen show in spite of great phonetic variation an clear similarity, which cannot be accidental. The basic word has because of association with other words, prob. also through taboo (Havers Sprachtabu 64, Specht Ursprung 77 n. 3) known strong changes. Thus Skt. plīhán- against Lat. liēn with common vocalization and stemformation but deviating anlaut; Av. spǝrǝzan-, also n-stem, but with zero grade (IE l̥) and initial sp-; the words mentioned have also IE ǵh before the suffix (Lat. liēn from * lihēn). Besides these, with stronger deviations, Arm. p'aycaɫn, OIr. selg, Lith. blužnìs, S.-CSl. slězena etc. -- As a reconstruction in detail is impossible, only suppositions are possible. We should start from *σπληχ-, *σπλαχ- (= Av. spǝrǝz-an-) with ν-stem as liēn etc. By anticipation of the nasal we get σπλα-γ-χ-ν-; further σπλήν haplological for *σπληχ-ήν (after monosyll. φρήν) or from *σπλη-γ-χ[ν]-? -- More w. lit. in WP. 2, 680, Pok. 987, W.-Hofmann s. liēn, Mayrhofer s. plīhā́, Vasmer s. selezënka. On σπλήν and σπλάγχνα also Egli l. c. and Schwyzer 489 w. n. 1. Older lit. also in Bq. -- Lat. LW [loanword] splēn (Engl. spleen etc.).Page in Frisk: 2,769-770Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > σπλήν
См. также в других словарях:
σπληνός — σπλήν milt masc gen sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
υπόσπληνος — ον, Α αυτός που πάσχει από νόσο τής σπλήνας. [ΕΤΥΜΟΛ. < ὑπ(ο) * + σπληνος (< σπλήν, ηνός), πρβλ. ἐπί σπληνος] … Dictionary of Greek
селезенка — укр. селезiнка, сербск. цслав. слѣзена σπλήν, болг. слезен м., слезенка, слезка (Младенов 590), сербохорв. слезѝна, словен. slẹzẹ̑n ж., slẹzẹ̑na, чеш., слвц. slezina, польск. sleziona, в. луж., н. луж. sɫоzуnа. Праслав. *selezenь наряду с… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
μανότης — μανότης, ητος, ἡ (Α) [μανός] 1. η χαλαρότητα, το πορώδες τής σύστασης, σε αντιδιαστολή προς την πυκνότητα («σπληνὸς μανότης», Πλάτ.) 2. σπανιότητα, αραιότητα (μανότης τῶν φυτευομένων», θεόφρ.) … Dictionary of Greek
μεγαλόσπλαγχνος — μεγαλόσπλαγχνος, ον (Α) 1. αυτός που έχει μεγάλο το υπογάστριο 2. αυτός που έχει μεγάλα σπλάγχνα 3. αυτός που προκαλεί εξόγκωση στα σπλάγχνα («οἶνος μεγαλόσπλαγχνος σπληνὸς καὶ ἥπατος», Ιπποκρ.) 4. μεγαλόψυχος. [ΕΤΥΜΟΛ. < μεγαλ(ο) * + σπλάγχνα … Dictionary of Greek
μυρτόσπληνον — μυρτόσπληνον, τὸ (Α) μυοσωτίς*. [ΕΤΥΜΟΛ. < μύρτος + σπλην, σπληνός] … Dictionary of Greek
σπλήνα — (Ανατ.). Ενδοκοιλιακό όργανο του αιμοποιητικού συστήματος, που βρίσκεται στο πλάγιο μέρος του αριστερού υποχονδρίου, αμέσως κάτω από το διάφραγμα. Έχει σχήμα ωοειδές πεπλατυσμένο, χρώμα κόκκινο σκούρο και βάρος από 100 έως 200 γρ. στον ενήλικα.… … Dictionary of Greek
σπληνίο — το / σπληνίον, ΝΜΑ [σπλήν, ηνός] τεμάχιο διπλωμένης αποστειρωμένης γάζας που χρησιμοποιείται για αποοπόγγιοη, αιμόσταση και επικάλυψη τραυμάτων νεοελλ. φρ. «σπληνίο μεσολοβίου» ανατ. το πίσω άκρο τού μεσολοβίου ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια τού… … Dictionary of Greek
σπληνίσκος — ὁ, Α μικρός επίδεσμος. [ΕΤΥΜΟΛ. < σπλήν, σπληνός + κατάλ. ίσκος (πρβλ. τροχ ίσκος)] … Dictionary of Greek
σπληνίτης — ὁ, Α αυτός που ανήκει στη σπλήνα ή προέρχεται από αυτήν («σπληνίτης ὑδρωπισμός», Διοκλ. Καρ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < σπλήν, σπληνός + επίθημα ίτης (πρβλ. σιαγον ίτης)] … Dictionary of Greek
σπληνοδάπανος — ον, Μ αυτός που καταστρέφει τη σπλήνα. [ΕΤΥΜΟΛ. < σπλήν, σπληνός + δαπάνη] … Dictionary of Greek
