Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

ĭn-audītus

  • 101 ab

    ăb, ā, abs, prep. with abl. This IndoEuropean particle (Sanscr. apa or ava, Etr. av, Gr. upo, Goth. af, Old Germ. aba, New Germ. ab, Engl. of, off) has in Latin the following forms: ap, af, ab (av), au-, a, a; aps, abs, as-. The existence of the oldest form, ap, is proved by the oldest and best MSS. analogous to the prep. apud, the Sanscr. api, and Gr. epi, and by the weakened form af, which, by the rule of historical grammar and the nature of the Latin letter f, can be derived only from ap, not from ab. The form af, weakened from ap, also very soon became obsolete. There are but five examples of it in inscriptions, at the end of the sixth and in the course of the seventh century B. C., viz.:

    AF VOBEIS,

    Inscr. Orell. 3114;

    AF MVRO,

    ib. 6601;

    AF CAPVA,

    ib. 3308;

    AF SOLO,

    ib. 589;

    AF LYCO,

    ib. 3036 ( afuolunt =avolant, Paul. ex Fest. p. 26 Mull., is only a conjecture). In the time of Cicero this form was regarded as archaic, and only here and there used in account-books; v. Cic. Or. 47, 158 (where the correct reading is af, not abs or ab), and cf. Ritschl, Monum. Epigr. p. 7 sq.—The second form of this preposition, changed from ap, was ab, which has become the principal form and the one most generally used through all periods—and indeed the only oue used before all vowels and h; here and there also before some consonants, particularly l, n, r, and s; rarely before c, j, d, t; and almost never before the labials p, b, f, v, or before m, such examples as ab Massiliensibus, Caes. B. C. 1, 35, being of the most rare occurrence.—By changing the b of ab through v into u, the form au originated, which was in use only in the two compounds aufero and aufugio for abfero, ab-fugio; aufuisse for afuisse, in Cod. Medic. of Tac. A. 12, 17, is altogether unusual. Finally, by dropping the b of ab, and lengthening the a, ab was changed into a, which form, together with ab, predominated through all periods of the Latin language, and took its place before all consonants in the later years of Cicero, and after him almoet exclusively.—By dropping the b without lengthening the a, ab occurs in the form a- in the two compounds a-bio and a-perio, q. v.—On the other hand, instead of reducing ap to a and a, a strengthened collateral form, aps, was made by adding to ap the letter s (also used in particles, as in ex, mox, vix). From the first, aps was used only before the letters c, q, t, and was very soon changed into abs (as ap into ab):

    abs chorago,

    Plaut. Pers. 1, 3, 79 (159 Ritschl):

    abs quivis,

    Ter. Ad. 2, 3, 1:

    abs terra,

    Cato, R. R. 51;

    and in compounds: aps-cessero,

    Plaut. Trin. 3, 1, 24 (625 R.); id. ib. 3, 2, 84 (710 R): abs-condo, abs-que, abs-tineo, etc. The use of abs was confined almost exclusively to the combination abs te during the whole ante-classic period, and with Cicero till about the year 700 A. U. C. (=B. C. 54). After that time Cicero evidently hesitates between abs te and a te, but during the last five or six years of his life a te became predominant in all his writings, even in his letters; consequently abs te appears but rarely in later authors, as in Liv. 10, 19, 8; 26, 15, 12;

    and who, perhaps, also used abs conscendentibus,

    id. 28, 37, 2; v. Drakenb. ad. h. l. (Weissenb. ab).—Finally abs, in consequence of the following p, lost its b, and became ds- in the three compounds aspello, as-porto, and as-pernor (for asspernor); v. these words.—The late Lat. verb abbrevio may stand for adbrevio, the d of ad being assimilated to the following b.The fundamental signification of ab is departure from some fixed point (opp. to ad. which denotes motion to a point).
    I.
    In space, and,
    II.
    Fig., in time and other relations, in which the idea of departure from some point, as from source and origin, is included; Engl. from, away from, out of; down from; since, after; by, at, in, on, etc.
    I.
    Lit., in space: ab classe ad urbem tendunt, Att. ap. Non. 495, 22 (Trag. Rel. p. 177 Rib.):

    Caesar maturat ab urbe proficisci,

    Caes. B. G. 1, 7:

    fuga ab urbe turpissima,

    Cic. Att. 7, 21:

    ducite ab urbe domum, ducite Daphnim,

    Verg. E. 8, 68. Cicero himself gives the difference between ab and ex thus: si qui mihi praesto fuerit cum armatis hominibus extra meum fundum et me introire prohibuerit, non ex eo, sed ab ( from, away from) eo loco me dejecerit....Unde dejecti Galli? A Capitolio. Unde, qui cum Graccho fucrunt? Ex Capitolio, etc., Cic. Caecin. 30, 87; cf. Diom. p. 408 P., and a similar distinction between ad and in under ad.—Ellipt.: Diogenes Alexandro roganti, ut diceret, si quid opus esset: Nunc quidem paululum, inquit, a sole, a little out of the sun, Cic. Tusc. 5, 32, 92. —Often joined with usque:

    illam (mulierem) usque a mari supero Romam proficisci,

    all the way from, Cic. Clu. 68, 192; v. usque, I.—And with ad, to denote the space passed over: siderum genus ab ortu ad occasum commeant, from... to, Cic. N. D. 2, 19 init.; cf. ab... in:

    venti a laevo latere in dextrum, ut sol, ambiunt,

    Plin. 2, 47, 48, § 128.
    b.
    Sometimes with names of cities and small islands, or with domus (instead of the usual abl.), partie., in militnry and nautieal language, to denote the marching of soldiers, the setting out of a flcet, or the departure of the inhabitants from some place:

    oppidum ab Aenea fugiente a Troja conditum,

    Cic. Verr. 2, 4, 33:

    quemadmodum (Caesar) a Gergovia discederet,

    Caes. B. G. 7, 43 fin.; so id. ib. 7, 80 fin.; Sall. J. 61; 82; 91; Liv. 2, 33, 6 al.; cf.:

    ab Arimino M. Antonium cum cohortibus quinque Arretium mittit,

    Caes. B. C. 1, 11 fin.; and:

    protinus a Corfinio in Siciliam miserat,

    id. ib. 1, 25, 2:

    profecti a domo,

    Liv. 40, 33, 2;

    of setting sail: cum exercitus vestri numquam a Brundisio nisi hieme summa transmiserint,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 32; so id. Fam. 15, 3, 2; Caes. B. C. 3, 23; 3, 24 fin.:

    classe qua advecti ab domo fuerant,

    Liv. 8, 22, 6;

    of citizens: interim ab Roma legatos venisse nuntiatum est,

    Liv. 21, 9, 3; cf.:

    legati ab Orico ad M. Valerium praetorem venerunt,

    id. 24, 40, 2.
    c.
    Sometimes with names of persons or with pronouns: pestem abige a me, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. v. 50 Vahl.):

    Quasi ad adulescentem a patre ex Seleucia veniat,

    Plaut. Trin. 3, 3, 41; cf.:

    libertus a Fuflis cum litteris ad Hermippum venit,

    Cic. Fl. 20, 47:

    Nigidium a Domitio Capuam venisse,

    id. Att. 7, 24:

    cum a vobis discessero,

    id. Sen. 22:

    multa merces tibi defluat ab Jove Neptunoque,

    Hor. C. 1, 28, 29 al. So often of a person instead of his house, lodging, etc.: videat forte hic te a patre aliquis exiens, from the father, i. e. from his house, Ter. Heaut. 2, 2, 6:

    so a fratre,

    id. Phorm. 5, 1, 5:

    a Pontio,

    Cic. Att. 5, 3 fin.:

    ab ea,

    Ter. And. 1, 3, 21; and so often: a me, a nobis, a se, etc., from my, our, his house, etc., Plaut. Stich. 5, 1, 7; Ter. Heaut. 3, 2, 50; Cic. Att. 4, 9, 1 al.
    B.
    Transf., without the idea of motion. To designate separation or distance, with the verbs abesse, distare, etc., and with the particles longe, procul, prope, etc.
    1.
    Of separation:

    ego te afuisse tam diu a nobis dolui,

    Cic. Fam. 2, 1, 2:

    abesse a domo paulisper maluit,

    id. Verr. 2, 4, 18, § 39:

    tum Brutus ab Roma aberat,

    Sall. C. 40, 5:

    absint lacerti ab stabulis,

    Verg. G. 4, 14.—
    2.
    Of distance:

    quot milia fundus suus abesset ab urbe,

    Cic. Caecin. 10, 28; cf.:

    nos in castra properabamus, quae aberant bidui,

    id. Att. 5, 16 fin.; and:

    hic locus aequo fere spatio ab castris Ariovisti et Caesaris aberat,

    Caes. B. G. 1, 43, 1:

    terrae ab hujusce terrae, quam nos incolimus, continuatione distantes,

    Cic. N. D. 2, 66, 164:

    non amplius pedum milibus duobus ab castris castra distabant,

    Caes. B. C. 1, 82, 3; cf. id. lb. 1, 3, 103.—With adverbs: annos multos longinque ab domo bellum gerentes, Enn. ap. Non. 402, 3 (Trag. v. 103 Vahl.):

    cum domus patris a foro longe abesset,

    Cic. Cael. 7, 18 fin.; cf.:

    qui fontes a quibusdam praesidiis aberant longius,

    Caes. B. C. 3, 49, 5:

    quae procul erant a conspectu imperii,

    Cic. Agr. 2, 32, 87; cf.:

    procul a castris hostes in collibus constiterunt,

    Caes. B. G. 5, 17, 1; and:

    tu procul a patria Alpinas nives vides,

    Verg. E. 10, 46 (procul often also with simple abl.;

    v. procul): cum esset in Italia bellum tam prope a Sicilia, tamen in Sicilia non fuit,

    Cic. Verr. 2, 5, 2, § 6; cf.:

    tu apud socrum tuam prope a meis aedibus sedebas,

    id. Pis. 11, 26; and:

    tam prope ab domo detineri,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6.—So in Caesar and Livy, with numerals to designate the measure of the distance:

    onerariae naves, quae ex eo loco ab milibus passuum octo vento tenebatur,

    eight miles distant, Caes. B. G. 4, 22, 4; and without mentioning the terminus a quo: ad castra contenderunt, et ab milibus passunm minus duobus castra posuerunt, less than two miles off or distant, id. ib. 2, 7, 3; so id. ib. 2, 5, 32; 6, 7, 3; id. B. C. 1, 65; Liv. 38, 20, 2 (for which:

    duo milia fere et quingentos passus ab hoste posuerunt castra,

    id. 37, 38, 5). —
    3.
    To denote the side or direction from which an object is viewed in its local relations,=a parte, at, on, in: utrum hacin feriam an ab laeva latus? Enn. ap. Plaut. Cist. 3, 10 (Trag. v. 38 Vahl.); cf.:

    picus et cornix ab laeva, corvos, parra ab dextera consuadent,

    Plaut. As. 2, 1, 12: clamore ab ea parte audito. on this side, Caes. B. G. 3, 26, 4: Gallia Celtica attingit ab Sequanis et Helvetiis flumen Rhenum, on the side of the Sequani, i. e. their country, id. ib. 1, 1, 5:

    pleraque Alpium ab Italia sicut breviora ita arrectiora sunt,

    on the Italian side, Liv. 21, 35, 11:

    non eadem diligentia ab decumuna porta castra munita,

    at the main entrance, Caes. B. G. 3, 25 fin.:

    erat a septentrionibus collis,

    on the north, id. ib. 7, 83, 2; so, ab oriente, a meridie, ab occasu; a fronte, a latere, a tergo, etc. (v. these words).
    II.
    Fig.
    A.
    In time.
    1.
    From a [p. 3] point of time, without reference to the period subsequently elapsed. After:

    Exul ab octava Marius bibit,

    Juv. 1,40:

    mulieres jam ab re divin[adot ] adparebunt domi,

    immediately after the sucrifice, Plaut. Poen. 3, 3, 4:

    Caesar ab decimae legionis cohortatione ad dextrum cornu profectus,

    Caes. B. G. 2, 25, 1:

    ab hac contione legati missi sunt,

    immediately after, Liv. 24, 22, 6; cf. id. 28, 33, 1; 40, 47, 8; 40, 49, 1 al.:

    ab eo magistratu,

    after this office, Sall. J. 63, 5:

    a summa spe novissima exspectabat,

    after the greatest hope, Tac. A. 6, 50 fin. —Strengthened by the adverbs primum, confestim, statim, protinus, or the adj. recens, immediately after, soon after:

    ut primum a tuo digressu Romam veni,

    Cic. Att. 1, 5, 4; so Suet. Tib. 68:

    confestim a proelio expugnatis hostium castris,

    Liv. 30, 36, 1:

    statim a funere,

    Suet. Caes. 85;

    and followed by statim: ab itinere statim,

    id. ib. 60:

    protinus ab adoptione,

    Vell. 2, 104, 3:

    Homerus qui recens ab illorum actate fuit,

    soon after their time, Cic. N. D. 3, 5; so Varr. R. R. 2, 8, 2; Verg. A. 6, 450 al. (v. also primum, confestim, etc.).—

    Sometimes with the name of a person or place, instead of an action: ibi mihi tuae litterae binae redditae sunt tertio abs te die,

    i. e. after their departure from you, Cic. Att. 5, 3, 1: in Italiam perventum est quinto mense a Carthagine Nov[adot ], i. e. after leaving (=postquam a Carthagine profecti sunt), Liv. 21, 38, 1:

    secundo Punico (bello) Scipionis classis XL. die a securi navigavit,

    i. e. after its having been built, Plin. 16, 39, 74, § 192. —Hence the poct. expression: ab his, after this (cf. ek toutôn), i. e. after these words, hereupon, Ov. M. 3, 273; 4, 329; 8, 612; 9, 764.
    2.
    With reference to a subsequent period. From, since, after:

    ab hora tertia bibebatur,

    from the third hour, Cic. Phil. 2, 41:

    infinito ex tempore, non ut antea, ab Sulla et Pompeio consulibus,

    since the consulship of, id. Agr. 2, 21, 56:

    vixit ab omni aeternitate,

    from all eternity, id. Div. 1, 51, 115:

    cum quo a condiscipulatu vivebat conjunctissime,

    Nep. Att. 5, 3:

    in Lycia semper a terrae motu XL. dies serenos esse,

    after an earthquake, Plin. 2, 96, 98, § 211 al.:

    centesima lux est haec ab interitu P. Clodii,

    since the death of, Cic. Mil. 35, 98; cf.:

    cujus a morte quintus hic et tricesimus annus est,

    id. Sen. 6, 19; and:

    ab incenso Capitolio illum esse vigesumiun annum,

    since, Sall. C. 47, 2:

    diebus triginta, a qua die materia caesa est,

    Caes. B. C. 1, 36.—Sometimes joined with usque and inde:

    quod augures omnes usque ab Romulo decreverunt,

    since the time of, Cic. Vat. 8, 20:

    jam inde ab infelici pugna ceciderant animi,

    from the very beginning of, Liv. 2, 65 fin. —Hence the adverbial expressions ab initio, a principio, a primo, at, in, or from the beginning, at first; v. initium, principium, primus. Likewise ab integro, anew, afresh; v. integer.—Ab... ad, from (a time)... to:

    ab hora octava ad vesperum secreto collocuti sumus,

    Cic. Att. 7, 8, 4; cf.:

    cum ab hora septima ad vesperum pugnatum sit,

    Caes. B. G. 1, 26, 2; and:

    a quo tempore ad vos consules anni sunt septingenti octoginta unus,

    Vell. 1, 8, 4; and so in Plautus strengthened by usque:

    pugnata pugnast usque a mane ad vesperum,

    from morning to evening, Plaut. Am. 1, 1, 97; id. Most. 3, 1, 3; 3, 2, 80.—Rarely ab... in: Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie, from... till late in the day, Liv. 27, 2, 9; so Col. 2, 10, 17; Plin. 2, 31, 31, § 99; 2, 103, 106, § 229; 4, 12, 26, § 89.
    b.
    Particularly with nouns denoting a time of life:

    qui homo cum animo inde ab ineunte aetate depugnat suo,

    from an early age, from early youth, Plaut. Trin. 2, 2, 24; so Cic. Off. 2, 13, 44 al.:

    mihi magna cum co jam inde a pueritia fuit semper famillaritas,

    Ter. Heaut. 1, 2, 9; so,

    a pueritia,

    Cic. Tusc. 2, 11, 27 fin.; id. Fam. 5, 8, 4:

    jam inde ab adulescentia,

    Ter. Ad. 1, 1, 16:

    ab adulescentia,

    Cic. Rep. 2, 1:

    jam a prima adulescentia,

    id. Fam. 1, 9, 23:

    ab ineunte adulescentia,

    id. ib. 13, 21, 1; cf.

    followed by ad: usque ad hanc aetatem ab incunte adulescentia,

    Plaut. Trin. 2, 2, 20:

    a primis temporibus aetatis,

    Cic. Fam. 4, 3, 3:

    a teneris unguiculis,

    from childhood, id. ib. 1, 6, 2:

    usque a toga pura,

    id. Att. 7, 8, 5:

    jam inde ab incunabulis,

    Liv. 4, 36, 5:

    a prima lanugine,

    Suet. Oth. 12:

    viridi ab aevo,

    Ov. Tr. 4, 10, 17 al.;

    rarely of animals: ab infantia,

    Plin. 10, 63, 83, § 182.—Instead of the nom. abstr. very often (like the Greek ek paioôn, etc.) with concrete substantives: a pucro, ab adulescente, a parvis, etc., from childhood, etc.:

    qui olim a puero parvulo mihi paedagogus fuerat,

    Plaut. Merc. 1, 1, 90; so,

    a pausillo puero,

    id. Stich. 1, 3, 21:

    a puero,

    Cic. Ac. 2, 36, 115; id. Fam. 13, 16, 4 (twice) al.:

    a pueris,

    Cic. Tusc. 1, 24, 57; id. de Or. 1, 1, 2 al.:

    ab adulescente,

    id. Quint. 3, 12:

    ab infante,

    Col. 1, 8, 2:

    a parva virgine,

    Cat. 66, 26 al. —Likewise and in the same sense with adject.: a parvo, from a little child, or childhood, Liv. 1, 39, 6 fin.; cf.:

    a parvis,

    Ter. And. 3, 3, 7; Cic. Leg. 2, 4, 9:

    a parvulo,

    Ter. And. 1, 1, 8; id. Ad. 1, 1, 23; cf.:

    ab parvulis,

    Caes. B. G. 6, 21, 3:

    ab tenero,

    Col. 5, 6, 20;

    and rarely of animals: (vacca) a bima aut trima fructum ferre incipit,

    Varr. R. R. 2, 1, 13.
    B.
    In other relations in which the idea of going forth, proceeding, from something is included.
    1.
    In gen. to denote departure, separation, deterring, avoiding, intermitting, etc., or distance, difference, etc., of inanimate or abstract things. From: jus atque aecum se a malis spernit procul, Enn. ap. Non. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    suspitionem et culpam ut ab se segregent,

    Plaut. Trin. 1, 2, 42:

    qui discessum animi a corpore putent esse mortem,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18:

    hic ab artificio suo non recessit,

    id. ib. 1, 10, 20 al.:

    quod si exquiratur usque ab stirpe auctoritas,

    Plaut. Trin. 1, 2, 180:

    condicionem quam ab te peto,

    id. ib. 2, 4, 87; cf.:

    mercedem gloriae flagitas ab iis, quorum, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 15, 34:

    si quid ab illo acceperis,

    Plaut. Trin. 2, 2, 90:

    quae (i. e. antiquitas) quo propius aberat ab ortu et divina progenie,

    Cic. Tusc. 1, 12, 26:

    ab defensione desistere,

    Caes. B. C. 2, 12, 4:

    ne quod tempus ab opere intermitteretur,

    id. B. G. 7, 24, 2:

    ut homines adulescentis a dicendi studio deterream,

    Cic. de Or. 1, 25, 117, etc.—Of distance (in order, rank, mind, or feeling):

    qui quartus ab Arcesila fuit,

    the fourth in succession from, Cic. Ac. 1, 12, 46:

    tu nunc eris alter ab illo,

    next after him, Verg. E. 5, 49; cf.:

    Aiax, heros ab Achille secundus,

    next in rank to, Hor. S. 2, 3, 193:

    quid hoc ab illo differt,

    from, Cic. Caecin. 14, 39; cf.:

    hominum vita tantum distat a victu et cultu bestiarum,

    id. Off. 2, 4, 15; and:

    discrepare ab aequitate sapientiam,

    id. Rep. 3, 9 fin. (v. the verbs differo, disto, discrepo, dissideo, dissentio, etc.):

    quae non aliena esse ducerem a dignitate,

    Cic. Fam. 4, 7:

    alieno a te animo fuit,

    id. Deiot. 9, 24 (v. alienus). —So the expression ab re (qs. aside from the matter, profit; cf. the opposite, in rem), contrary to one's profit, to a loss, disadvantageous (so in the affirmative very rare and only ante-class.):

    subdole ab re consulit,

    Plaut. Trin. 2, 1, 12; cf. id. Capt. 2, 2, 88; more frequently and class. (but not with Cicero) in the negative, non, haud, ab re, not without advantage or profit, not useless or unprofitable, adcantageous:

    haut est ab re aucupis,

    Plaut. As. 1, 3, 71:

    non ab re esse Quinctii visum est,

    Liv. 35, 32, 6; so Plin. 27, 8, 35; 31, 3, 26; Suet. Aug. 94; id. Dom. 11; Gell. 18, 14 fin.; App. Dogm. Plat. 3, p. 31, 22 al. (but in Ter. Ad. 5, 3, 44, ab re means with respect to the money matter).
    2.
    In partic.
    a.
    To denote an agent from whom an action proceeds, or by whom a thing is done or takes place. By, and in archaic and solemn style, of. So most frequently with pass. or intrans. verbs with pass. signif., when the active object is or is considered as a living being: Laudari me abs te, a laudato viro, Naev. ap. Cic. Tusc. 4, 31, 67: injuria abs te afficior, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:

    a patre deductus ad Scaevolam,

    Cic. Lael. 1, 1:

    ut tamquam a praesentibus coram haberi sermo videretur,

    id. ib. 1, 3:

    disputata ab eo,

    id. ib. 1, 4 al.:

    illa (i. e. numerorum ac vocum vis) maxime a Graecia vetere celebrata,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ita generati a natura sumus,

    id. Off. 1, 29, 103; cf.:

    pars mundi damnata a rerum natura,

    Plin. 4, 12, 26, § 88:

    niagna adhibita cura est a providentia deorum,

    Cic. N. D. 2, 51 al. —With intrans. verbs:

    quae (i. e. anima) calescit ab eo spiritu,

    is warmed by this breath, Cic. N. D. 2, 55, 138; cf. Ov. M. 1, 417: (mare) qua a sole collucet, Cic. Ac. 2, 105:

    salvebis a meo Cicerone,

    i. e. young Cicero sends his compliments to you, id. Att. 6, 2 fin.:

    a quibus (Atheniensibus) erat profectus,

    i. e. by whose command, Nep. Milt. 2, 3:

    ne vir ab hoste cadat,

    Ov. H. 9, 36 al. —A substantive or adjective often takes the place of the verb (so with de, q. v.):

    levior est plaga ab amico quam a debitore,

    Cic. Fam. 9, 16, 7; cf.:

    a bestiis ictus, morsus, impetus,

    id. Off. 2, 6, 19:

    si calor est a sole,

    id. N. D. 2, 52:

    ex iis a te verbis (for a te scriptis),

    id. Att. 16, 7, 5:

    metu poenae a Romanis,

    Liv. 32, 23, 9:

    bellum ingens a Volscis et Aequis,

    id. 3, 22, 2:

    ad exsolvendam fldem a consule,

    id. 27, 5, 6.—With an adj.:

    lassus ab equo indomito,

    Hor. S. 2, 2, 10:

    Murus ab ingenic notior ille tuo,

    Prop. 5, 1, 126:

    tempus a nostris triste malis,

    time made sad by our misfortunes, Ov. Tr. 4, 3, 36.—Different from per:

    vulgo occidebantur: per quos et a quibus?

    by whom and upon whose orders? Cic. Rosc. Am. 29, 80 (cf. id. ib. 34, 97: cujus consilio occisus sit, invenio; cujus manu sit percussus, non laboro); so,

    ab hoc destitutus per Thrasybulum (i. e. Thrasybulo auctore),

    Nep. Alc. 5, 4.—Ambiguity sometimes arises from the fact that the verb in the pass. would require ab if used in the active:

    si postulatur a populo,

    if the people demand it, Cic. Off. 2, 17, 58, might also mean, if it is required of the people; on the contrary: quod ab eo (Lucullo) laus imperatoria non admodum exspectabatur, not since he did not expect military renown, but since they did not expect military renown from him, Cic. Ac. 2, 1, 2, and so often; cf. Rudd. II. p. 213. (The use of the active dative, or dative of the agent, instead of ab with the pass., is well known, Zumpt, § 419. It is very seldom found in prose writers of the golden age of Roman liter.; with Cic. sometimes joined with the participles auditus, cognitus, constitutus, perspectus, provisus, susceptus; cf. Halm ad Cic. Imp. Pomp. 24, 71, and ad ejusdem, Cat. 1, 7 fin.; but freq. at a later period; e. g. in Pliny, in Books 2-4 of H. N., more than twenty times; and likewise in Tacitus seventeen times. Vid. the passages in Nipperd. ad Tac. A. 2, 49.) Far more unusual is the simple abl. in the designation of persons:

    deseror conjuge,

    Ov. H. 12, 161; so id. ib. 5, 75; id. M. 1, 747; Verg. A. 1, 274; Hor. C. 2, 4, 9; 1, 6, 2;

    and in prose,

    Quint. 3, 4, 2; Sen. Contr. 2, 1; Curt. 6, 7, 8; cf. Rudd. II. p. 212; Zumpt ad Quint. V. p. 122 Spalding.—Hence the adverbial phrase a se=uph heautou, sua sponte, of one's own uccord, spontaneously:

    ipsum a se oritur et sua sponte nascitur,

    Cic. Fin. 2, 24, 78:

    (urna) ab se cantat quoja sit,

    Plaut. Rud. 2, 5, 21 (al. eapse; cf. id. Men. 1, 2, 66); so Col. 11, 1, 5; Liv. 44, 33, 6.
    b.
    With names of towns to denote origin, extraction, instead of gentile adjectives. From, of:

    pastores a Pergamide,

    Varr. R. R. 2, 2, 1:

    Turnus ab Aricia,

    Liv. 1, 50, 3 (for which Aricinus, id. 1, 51, 1):

    obsides dant trecentos principum a Cora atque Pometia liberos,

    Liv. 2, 22, 2; and poet.: O longa mundi servator ab Alba, Auguste, thou who art descended from the old Alban race of kings (=oriundus, or ortus regibus Albanis), Prop. 5, 6, 37.
    c.
    In giving the etymology of a name: eam rem (sc. legem, Gr. nomon) illi Graeco putant nomine a suum cuique tribuendo appellatam, ego nostro a legendo, Cic. Leg. 1, 6, 19: annum intervallum regni fuit: id ab re... interregnum appellatum, Liv. 1, 17, 6:

    (sinus maris) ab nomine propinquae urbis Ambracius appellatus,

    id. 38, 4, 3; and so Varro in his Ling. Lat., and Pliny, in Books 1-5 of H. N., on almost every page. (Cf. also the arts. ex and de.)
    d.
    With verbs of beginning and repeating: a summo bibere, in Plaut. to drink in succession from the one at the head of the table:

    da, puere, ab summo,

    Plaut. As. 5, 2, 41; so,

    da ab Delphio cantharum circum, id Most. 1, 4, 33: ab eo nobis causa ordienda est potissimum,

    Cic. Leg. 1, 7, 21:

    coepere a fame mala,

    Liv. 4, 12, 7:

    cornicem a cauda de ovo exire,

    tail-foremost, Plin. 10, 16, 18:

    a capite repetis, quod quaerimus,

    Cic. Leg. 1, 6, 18 al.
    e.
    With verbs of freeing from, defending, or protecting against any thing:

    a foliis et stercore purgato,

    Cato, R. R. 65 (66), 1:

    tantumne ab re tuast oti tibi?

    Ter. Heaut. 1, [p. 4] 1, 23; cf.:

    Saguntini ut a proeliis quietem habuerant,

    Liv. 21, 11, 5:

    expiandum forum ab illis nefarii sceleris vestigiis,

    Cic. Rab. Perd. 4, 11:

    haec provincia non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatis est defendenda,

    id. Imp. Pomp. 6, 14 (v. defendo):

    ab incendio urbem vigiliis munitam intellegebat,

    Sall. C. 32:

    ut neque sustinere se a lapsu possent,

    Liv. 21, 35, 12:

    ut meam domum metueret atque a me ipso caveret,

    Cic. Sest. 64, 133.
    f.
    With verbs of expecting, fearing, hoping, and the like, ab =a parte, as, Cic. Att. 9, 7, 4: cum eadem metuam ab hac parte, since I fear the same from this side; hence, timere, metuere ab aliquo, not, to be afraid of any one, but, to fear something (proceeding from) from him:

    el metul a Chryside,

    Ter. And. 1, 1, 79; cf.:

    ab Hannibale metuens,

    Liv. 23, 36; and:

    metus a praetore,

    id. 23, 15, 7;

    v. Weissenb. ad h. l.: a quo quidem genere, judices, ego numquam timui,

    Cic. Sull. 20, 59:

    postquam nec ab Romanis robis ulla est spes,

    you can expect nothing from the Romans, Liv. 21, 13, 4.
    g.
    With verbs of fastening and holding:

    funiculus a puppi religatus,

    Cic. Inv. 2, 51, 154:

    cum sinistra capillum ejus a vertice teneret,

    Q. Cic. Pet. Cons. 3.
    h.
    Ulcisci se ab aliquo, to take vengeance on one:

    a ferro sanguis humanus se ulciscitur,

    Plin. 34, 14, 41 fin.
    i.
    Cognoscere ab aliqua re to knoio or learn by means of something (different from ab aliquo, to learn from some one):

    id se a Gallicis armis atque insignibus cognovisse,

    Caes. B. G. 1, 22.
    j.
    Dolere, laborare, valere ab, instead of the simple abl.:

    doleo ab animo, doleo ab oculis, doleo ab aegritudine,

    Plaut. Cist. 1, 1, 62:

    a morbo valui, ab animo aeger fui,

    id. Ep. 1, 2, 26; cf. id. Aul. 2, 2, 9:

    a frigore et aestu ne quid laborent,

    Varr. R. R. 2, 2, 17; so,

    a frigore laborantibus,

    Plin. 32, 10, 46, § 133; cf.:

    laborare ab re frumentaria,

    Caes. B. G. 7, 10, 1; id. B. C. 3, 9; v. laboro.
    k.
    Where verbs and adjectives are joined with ab, instead of the simple abl., ab defines more exactly the respect in which that which is expressed by the verb or adj. is to be understood, in relation to, with regard to, in respect to, on the part of:

    ab ingenio improbus,

    Plaut. Truc. 4, 3, 59:

    a me pudica'st,

    id. Curc. 1, 1, 51:

    orba ab optimatibus contio,

    Cic. Fl. 23, 54; ro Ov. H. 6,156: securos vos ab hac parte reddemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24 fin. (v. securus):

    locus copiosus a frumento,

    Cic. Att. 5, 18, 2; cf.:

    sumus imparati cum a militibas tum a pecunia,

    id. ib. 7, 15 fin.:

    ille Graecus ab omni laude felicior,

    id. Brut. 16, 63:

    ab una parte haud satis prosperuin,

    Liv. 1, 32, 2 al.;

    so often in poets ab arte=arte,

    artfully, Tib. 1, 5, 4; 1, 9, 66; Ov. Am. 2, 4, 30.
    l.
    In the statement of the motive instead of ex, propter, or the simple abl. causae, from, out of, on account of, in consequence of: ab singulari amore scribo, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B fin.:

    linguam ab irrisu exserentem,

    thrusting out the tongue in derision, Liv. 7, 10, 5:

    ab honore,

    id. 1, 8; so, ab ira, a spe, ab odio, v. Drak. ad Liv. 24, 30, 1: 26, 1, 3; cf. also Kritz and Fabri ad Sall. J. 31, 3, and Fabri ad Liv. 21, 36, 7.
    m.
    Especially in the poets instead of the gen.:

    ab illo injuria,

    Ter. And. 1, 1, 129:

    fulgor ab auro,

    Lucr. 2, 5:

    dulces a fontibus undae,

    Verg. G. 2, 243.
    n.
    In indicating a part of the whole, for the more usual ex, of, out of:

    scuto ab novissimis uni militi detracto,

    Caes. B. G. 2, 25, 1:

    nonnuill ab novissimis,

    id. ib.; Cic. Sest. 65, 137; cf. id. ib. 59 fin.: a quibus (captivis) ad Senatum missus (Regulus).
    o.
    In marking that from which any thing proceeds, and to which it belongs:

    qui sunt ab ea disciplina,

    Cic. Tusc. 2, 3, 7:

    ab eo qui sunt,

    id. Fin. 4, 3, 7:

    nostri illi a Platone et Aristotele aiunt,

    id. Mur. 30, 63 (in imitation of oi upo tinos).
    p.
    To designate an office or dignity (with or without servus; so not freq. till after the Aug. period;

    in Cic. only once): Pollex, servus a pedibus meus,

    one of my couriers, Cic. Att. 8, 5, 1; so,

    a manu servus,

    a secretary, Suet. Caes. 74: Narcissum ab eplstulis ( secretary) et Pallantem a rationibus ( accountant), id. Claud. 28; and so, ab actis, ab admissione, ab aegris, ab apotheca, ab argento, a balneis, a bibliotheca, a codicillis, a jumentis, a potione, etc. (v. these words and Inscr. Orell. vol. 3, Ind. xi. p. 181 sq.).
    q.
    The use of ab before adverbs is for the most part peculiar to later Latinity:

    a peregre,

    Vitr. 5, 7 (6), 8:

    a foris,

    Plin. 17, 24, 37; Vulg. Gen, 7, 16; ib. Matt. 23, 27:

    ab intus,

    ib. ib. 7, 15:

    ab invicem,

    App. Herb. 112; Vulg. Matt. 25, 32; Cypr. Ep. 63, 9: Hier. Ep. 18:

    a longe,

    Hyg. Fab. 257; Vulg. Gen. 22, 4; ib. Matt. 26, 58:

    a modo,

    ib. ib. 23, 39;

    Hier. Vit. Hilar.: a nune,

    Vulg. Luc. 1, 48:

    a sursum,

    ib. Marc. 15, 38.
    a.
    Ab is not repeated like most other prepositions (v. ad, ex, in, etc.) with pron. interrog. or relat. after subst. and pron. demonstr. with ab:

    Arsinoen, Stratum, Naupactum...fateris ab hostibus esse captas. Quibus autem hostibus? Nempe iis, quos, etc.,

    Cic. Pis. 37, 91:

    a rebus gerendis senectus abstrahit. Quibus? An iis, quae in juventute geruntur et viribus?

    id. Sen. 6:

    a Jove incipiendum putat. Quo Jove?

    id. Rep. 1, 36, 56:

    res publica, quascumque vires habebit, ab iis ipsis, quibus tenetur, de te propediem impetrabit,

    id. Fam. 4, 13, 5.—
    b.
    Ab in Plantus is once put after the word which it governs: quo ab, As. 1, 1, 106.—
    c.
    It is in various ways separated from the word which it governs:

    a vitae periculo,

    Cic. Brut. 91, 313:

    a nullius umquam me tempore aut commodo,

    id. Arch. 6, 12:

    a minus bono,

    Sall. C. 2, 6:

    a satis miti principio,

    Liv. 1, 6, 4:

    damnis dives ab ipsa suis,

    Ov. H. 9, 96; so id. ib. 12, 18; 13, 116.—
    d.
    The poets join a and que, making aque; but in good prose que is annexed to the following abl. (a meque, abs teque, etc.):

    aque Chao,

    Verg. G. 4, 347:

    aque mero,

    Ov. M. 3, 631:

    aque viro,

    id. H. 6, 156:

    aque suis,

    id. Tr. 5, 2, 74 al. But:

    a meque,

    Cic. Fam. 2, 16, 1:

    abs teque,

    id. Att. 3, 15, 4:

    a teque,

    id. ib. 8, 11, §

    7: a primaque adulescentia,

    id. Brut. 91, 315 al. —
    e.
    A Greek noun joined with ab stands in the dat.: a parte negotiati, hoc est pragmatikê, removisse, Quint. 3, 7, 1.
    III.
    In composition ab,
    1.
    Retains its original signif.: abducere, to take or carry away from some place: abstrahere, to draw auay; also, downward: abicere, to throw down; and denoting a departure from the idea of the simple word, it has an effect apparently privative: absimilis, departing from the similar, unlike: abnormis, departing from the rule, unusual (different from dissimilis, enormis); and so also in amens=a mente remotus, alienus ( out of one's senses, without self-control, insane): absurdus, missounding, then incongruous, irrational: abutor (in one of its senses), to misuse: aborior, abortus, to miscarry: abludo; for the privative force the Latin regularly employs in-, v. 2. in.—
    2.
    It more rarely designates completeness, as in absorbere, abutor ( to use up). (The designation of the fourth generation in the ascending or descending line by ab belongs here only in appearance; as abavus for quartus pater, great-great-grandfather, although the Greeks introduced upopappos; for the immutability of the syllable ab in abpatrnus and abmatertera, as well as the signif. Of the word abavus, grandfather's grandfather, imitated in abnepos, grandchild's grandchild, seems to point to a derivation from avi avus, as Festus, p. 13 Mull., explains atavus, by atta avi, or, rather, attae avus.)

    Lewis & Short latin dictionary > ab

  • 102 adigo

    ăd-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago] (adaxint = adegerint, Plaut. Aul. 1, 1, 11; Non. 75, 5; cf. adaxi for adegi), to drive, bring, or take a person or thing to a place (syn.: appello, adduco, affero).—Constr. usu. with ad, but also with acc., dat., in or local adv.
    I.
    Lit., of cattle (cf. ago, I.:

    abigo, abigeus, etc.): quis has huc ovīs adegit?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 3:

    lactantes vitulos ad matres,

    Varr. R. R. 2, 5, 16:

    pecore e longinquioribus vicis adacto,

    Caes. B. G. 7, 17:

    equos per publicum,

    Suet. Galb. 19. —Of persons:

    mox noctu te adiget horsum insomnia,

    Ter. Eun. 2, 1, 13:

    aliquem fulmine ad umbras,

    Verg. A. 4, 25:

    quis deus Italiam vos adegit?

    id. ib. 9, 601.—Hence: adigere aliquem arbitrum (ad arbitrum), to compel one to come before an arbiter (like adigere (ad) jus jurandum; v. infra):

    finibus regundis adigere arbitrum non possis,

    Cic. Top. 10, 43; so id. Off. 3, 16, 66; id. Rosc. Com. 9, 25.—Of things:

    classem e Ponto Byzantium adigi jusserat,

    Tac. H. 2, 83:

    ceteras navium per fossas,

    id. A. 11, 18, and absol.:

    dum adiguntur naves, i. e. in mare impelluntur,

    id. Ann. 2, 7:

    tigna fistucis,

    to drive in by rammers, Caes. B. G. 4, 17.—Esp. often of weapons, to drive home, plunge, thrust, to send to a place:

    ut felum adigi non posset,

    Caes. B. G. 3, 51; cf. id. B. G. 4, 23; so Verg. A. 9, 431; Ov. M. 6, 271:

    hastae ardentes adactae,

    Tac. H. 4, 23:

    ferrum jugulo,

    Suet. Ner. 49: cf. Liv. 27, 49:

    per obscena ferrum,

    Suet. Calig. 58:

    ferrum in viscera,

    Sil. 7, 626.— And from the weapons transf. to the wound, to inflict (in the poets and Tac.):

    alte vulnus adactum,

    Verg. A. 10, 850:

    ubi vulnus Varo adactum,

    Tac. A. 1, 61:

    vulnus per galeam adegit,

    id. ib. 6, 35.
    II.
    Fig.
    A.
    To drive, urge, or bring one to a situation, to a state of mind, or to an act (esp. against his will):

    tu, homo, adigis me ad insaniam,

    Ter. Ad. 1, 2, 31:

    adigit ita Postumia,

    Cic. Att. 10, 9:

    acri cupidine adigi,

    Tac. A. 15, 33:

    ad mortem,

    id. ib. 12, 22.— Poet. with the subj. without ut:

    quae vis vim mihi afferam ipsa adigit,

    Plaut. Rud. 3, 3, 19.—With the inf.: vertere morsus exiguam in Cererem penuria adegit edendi, Verg. A. 7, 114; cf. 6, 696; so Ov. Am. 3, 6, 3; Sil. 2, 472; Stat. Th. 4, 531.—

    So also: tres liburnicas adactis per vim gubernatoribus ascendere,

    Tac. Agr. 28; so id. A. 4, 45; 11, 10; id. H. 4, 15.—
    B.
    Adigere aliquem ad jus jurandum, jus jurandum, or jure jurando, or sacramento (abl.), t. t., to put one on oath, to cause one to take oath, to swear one (from the time of Livy oftener with abl.; so Tac.. Just., Flor.; cf. on this point Cortius ad Sall. C. 22; Held ad Caes. B. C. 1, 76; Herz. ad Caes. B. G. 7, 67; Rudd. II. p. 328, no. 16):

    omnibus jus jurandum adactis,

    Caes. B. G. 7, 67:

    cum ad jus jurandum populares sceleris sui adigeret,

    Sall. C. 22:

    provinciam omnem in sua et Pompeii verba jus jurandum adigebat,

    Caes. B. C. 2, 18:

    censores ita jus jurandum adigebant,

    Liv. 43, 15 fin.; so Gell. 4, 20; 7, 18:

    populum jure jurando adegit,

    Liv. 2, 1:

    omnibus junioribus jure jurando adactis,

    id. 6, 33; so 6, 38; 7, 9, 11 al.; Tac. H. 1, 55; ib. 76; Just. 22, 4, 5; 8, 4, 11; Flor. 3, 1, 13.—Hence ellipt.: in verba adigere, for in verba jus jurandum adigere in Tac. and Suet. (cf. the passage cited above, Caes. B. C. 2, 18):

    neque se neque quemquam Batavum in verba Galliarum adegit,

    Tac. H. 4, 61:

    provincia Narbon. in verba Vitellii adacta,

    id. ib. 2, 14; so 4, 59; Suet. Vesp. 6.— And finally quite absol.: adigere (sc. jure jurando, sacramento), to bind by an oath:

    magno cum assensu auditus... universos adigit,

    Tac. H. 4, 15.—
    C.
    Poet. = subigere, to subject:

    bisque jugo Rhenum, bis adactum legibus Istrum,

    Stat. Th. 1, 19:

    in faciem prorae pinus adacta novae,

    brought into the form of a ship, Prop. 4, 22, 14.
    In Caes.
    B. C. 2, 1: mare quod adigit ad ostium Rhodani, we have a false reading, for which Nipperdey restored adjacet.

    Lewis & Short latin dictionary > adigo

  • 103 Alius

    1.
    Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):

    postquam belligerant Aetoli cum Aleis,

    Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.
    2.
    ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:

    alis rare,

    Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:

    alid more freq.,

    Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:

    aliae,

    Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:

    ali,

    Lucr. 6, 1226:

    alio,

    Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:

    aliae,

    Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.
    I.
    A.. In gen.:

    eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,

    Naev. Bell. Pun. 1, 16:

    alios multos,

    Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:

    plures alios,

    ib. ib. 12, 5:

    cum aliis pluribus,

    ib. Act. 15, 35:

    an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?

    Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:

    dum aliud aliquid flagiti conficiat,

    Ter. Phorm. 5, 2, 5:

    nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,

    Plaut. Am. 1, 1, 244:

    nec quisquam alius affuit,

    id. ib. 1, 1, 269:

    panem vel aliud quidquam,

    Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:

    quidquid aliud dare,

    Vulg. Lev. 22, 25:

    ALIS NE POTESTO,

    Inscr. Orell. 2488:

    datum Mi esse ab dis aliis,

    Plaut. Am. prol. 12:

    adulescentulo in alio occupato amore,

    Ter. And. 5, 1, 10:

    aut aliae cujus desiderium insideat rei,

    Lucr. 3, 918:

    ne quam aliam quaerat copiam,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54:

    nisi quid pater ait aliud,

    id. And. 5, 4, 47:

    si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,

    Cic. Off. 1, 10, 33:

    quodcumque alid auget,

    Lucr. 5, 257:

    Est alius quidam, parasitaster paululus,

    Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:

    tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,

    Cic. Or. 71, 237:

    L. Aemilius alius vir erat,

    Liv. 44, 18:

    Genus ecce aliud discriminis audi,

    Juv. 12, 24:

    alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,

    Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:

    nemo alius,

    Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:

    alius nemo,

    Cic. Quinct. 76:

    plus alimenti est in pane quam in ullo alio,

    Cels. 2, 18:

    aliud esse causae suspicamur,

    Cic. Fl. 39:

    Anne aliud tunc praefecti?

    Juv. 4, 78:

    estne viris reliqui aliud,

    Sall. Fragm. 187, 19:

    aliud auxilii,

    Tac. A. 5, 8:

    aliud subsidii,

    id. ib. 12, 46:

    alia honorum,

    id. ib. 1, 9:

    alia sumptuum,

    id. ib. 15, 15:

    sunt alia quae magis timeam,

    Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:

    haec aliaque,

    Tac. H. 3, 51 al. —

    Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?

    Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):

    ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,

    Cic. Phil. 6, 6:

    utar post alio, si invenero melius,

    something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,

    si in aliud tempus differetur,

    Caes. B C. 1, 86:

    an alium exspectamus?

    Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:

    siti magis quam alia re accenditur,

    Sall. J. 89, 5:

    neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,

    Caes. B. C. 1, 85:

    neque creatura alia poterit nos separare,

    Vulg. Rom. 8, 39.
    Instances of the rare gen.
    alius:

    alius generis bestiae,

    Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:

    alius ingenii,

    Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:

    alius ordinis,

    Amm. 30, 5, 10:

    artificis aliusve,

    Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:

    alius coloris,

    Non. p. 450:

    nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,

    Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—
    B.
    In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.
    (α).
    With atque, ac, or et:

    illi sunt alio ingenio atque tu,

    Plaut. Ps. 4, 7, 35:

    alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?

    Ter. And. 3, 3, 13:

    potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,

    Cic. Or. 71, 237:

    longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,

    id. Att. 11, 10:

    res alio modo est ac putatur,

    id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:

    qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,

    Caes. B. G. 3, 28:

    non alius essem atque nunc sum,

    Cic. Fam. 1, 9:

    longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,

    Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:

    alia atque antea sentiret,

    id. Hann. 2, 2:

    lux longe alia est solis et lychnorum,

    is very different, Cic. Cael. 28.—
    (β).
    With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):

    amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,

    nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:

    neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,

    id. Fam. 7, 13:

    erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,

    id. de Or. 2, 12:

    Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?

    id. Phil. 8, 3:

    nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,

    id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:

    quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?

    id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:

    pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,

    Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:

    Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,

    id. Lys. 1, 4:

    neque aliud huic defuit quam generosa stirps,

    id. Eum. 1, 2:

    Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,

    Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;

    Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,

    Cic. Sest. 6, 13:

    ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,

    id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:

    et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,

    id. 2, 63; 31, 24:

    sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,

    id. 2, 29:

    ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,

    Suet. Caes. 20:

    mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,

    id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:

    quid aliud quam ad bellum vocabantur?

    Flor. 3, 23 med.; so,

    Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?

    Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:

    te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,

    Plin. Ep. 7, 15, 2:

    quod alium quam se cooptassent,

    Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:

    Quid te aliud sollicitat?

    id. ib. 1, 2, 82:

    Quid aliud tibi vis?

    id. Heaut. 2, 3, 90:

    Numquid vis aliud?

    id. Eun. 1, 2, 111:

    Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,

    Juv. 12, 48:

    Quid enim est aliud Antonius?

    Cic. Phil. 2, 70:

    Quid est aliud furere?

    id. Pis. 47:

    Quid est alia sinistra liberalitas?

    Cat. 29, 15 al. —
    (γ).
    With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):

    qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,

    other than, Plaut. Poen. prol. 22:

    quod est aliud melle,

    Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:

    neve putes alium sapiente bonoque beatum,

    Hor. Ep. 1, 16, 20:

    alius Lysippo,

    id. ib. 2, 1, 240:

    accusator alius Sejano,

    Phaedr. 3, prol. 41.—
    (δ).
    With praeter:

    nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,

    Plaut. Am. 1, 1, 249:

    nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,

    Cic. Off. 2, 2, 5:

    non est alius praeter eum,

    Vulg. Marc. 12, 32:

    rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?

    Cic. de Or. 2, 69:

    Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?

    id. Clu. 62:

    nec jam tela alia habebant praeter gladios,

    Liv. 38, 21, 5.—
    (ε).
    With extra (eccl. Lat.):

    neque est alius extra te,

    Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—
    (ζ).
    With absque (eccl. Lat.):

    non est alius Deus absque te,

    Vulg. 1 Par. 17, 20.—
    (η).
    With praeterquam:

    cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,

    Liv. 3, 40.
    II.
    Esp.
    A.
    In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:

    quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?

    Cic. Phil. 2, 111:

    latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,

    id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:

    alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,

    Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:

    cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,

    Cic. Fam. 15, 4, 8:

    proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,

    id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;

    immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,

    id. Tusc. 5, 13, 38:

    principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,

    Nep. Pelop. 1, 4:

    nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,

    Verg. E. 1, 65:

    alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,

    Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:

    Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,

    Caes. B. G. 1, 8:

    Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,

    Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:

    castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,

    Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:

    alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,

    Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;

    alius autem pecuniam],

    id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:

    Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,

    Juv. 14, 321:

    Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,

    Plin. Pan. 72:

    aliud est male dicere, aliud accusare,

    Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:

    aliud est servum esse, aliud servire,

    id. 5, 10, 60 al.:

    jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,

    Liv. 1, 12; cf. infra, e.—
    B.
    Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.

    Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?

    one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:

    fallacia alia aliam trudit,

    Ter. And. 4, 4, 40:

    fecerunt alii quidem alia quam multa,

    Cic. Phil. 3, 20, 6:

    signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,

    some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:

    alius in alia est re magis utilis,

    id. Sex. Rosc. 111:

    alius ex alia parte,

    id. Verr. 1, 66:

    dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,

    Verg. G. 1, 276:

    ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,

    Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:

    ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7:

    habes Sardos venales, alium alio nequiorem,

    one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un a

    l'autre,

    Caes. B. G. 2, 26 Herz.:

    legiones aliae alia in parte resistunt,

    id. ib. 2, 22:

    alius alia causa illata,

    id. ib. 1, 39:

    cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,

    Suet. Vesp. 6:

    alius alii subsidium ferunt,

    Caes. B. G. 2, 26:

    alius alio more viventes,

    each in a different way, Sall. C. 6, 2:

    alius alii tanti facinoris conscii,

    id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:

    alii autem aliud clamabant,

    Vulg. Act. 19, 32:

    illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,

    now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:

    aliter ab aliis digeruntur,

    id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:

    equites alii alia dilapsi sunt,

    some in this way, some in that, Liv. 44, 43:

    cum alii alio mitterentur,

    id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:

    jussit alios alibi fodere,

    Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—
    C.
    Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:

    ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,

    Ter. Heaut. 3, 3, 37:

    aliud ex alio succurrit mihi,

    Cic. Fragm. C. 12:

    alid ex alio reficit natura,

    Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:

    ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,

    Cic. Tusc. 5, 24, 69:

    alias ex aliis nectendo moras,

    Liv. 7, 39:

    aliam ex alia prolem,

    Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:

    nos alia ex aliis in fata vocamur,

    id. A. 3, 494:

    quae impie per biennium alia super alia es ausus,

    Liv. 3, 56; 23, 36:

    aliud super aliud scelus,

    id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:

    deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,

    Sall. J. 63, 5.—
    D.
    Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:

    eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,

    Cic. Or. 22, 72:

    alio atque alio loco requiescere,

    in different places, Sall. J. 72, 2:

    inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,

    Liv. 8, 23:

    aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

    Sen. Ep. 32, 2:

    cum alia atque alia appetendo loca munirent,

    Liv. 1, 8:

    milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,

    id. 2, 2:

    luna alio atque alio loco exoritur,

    Plin. 2, 10:

    febres aliae aliaeque subinde oriuntur,

    Cels. 3, 3:

    cancer aliis aliisque signis discernitur,

    id. 5, 26:

    aliis atque aliis causis,

    Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:

    saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,

    id. ib. 36, 2:

    aliis post aliis minitari,

    id. ib. 55, 8.—
    E.
    Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:

    nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,

    Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):

    alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,

    id. ib. 3, 3, 13:

    Huic aliud mercedis erit,

    Verg. E. 6, 26:

    longe alia mihi mens est,

    Sall. C. 52, 2:

    Vos aliam potatis aquam,

    Juv. 5, 52:

    lectus non alius cuiquam,

    id. 8, 178:

    ensesque recondit mors alia,

    Stat. Th. 7, 806:

    ostensus est in alia effigie,

    Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:

    alium fecisti me, alius ad te veneram,

    Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:

    homines alii facti sunt,

    Cic. Fam. 11, 12:

    mutaberis in virum alium,

    Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;

    qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,

    Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:

    frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,

    Cic. Fam. 10, 12:

    de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,

    id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:

    discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,

    Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—
    F.
    Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:

    Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,

    Caes. B. G. 1, 41:

    inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,

    Liv. 7, 26:

    vulgus aliud trucidatum,

    id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:

    legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,

    Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:

    cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,

    id. ib. 6, 33 al.—
    G.
    Like alter, one of two, the other of two:

    huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,

    Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;

    magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,

    Sall. C. 54, 1 Kritz:

    duo Romani super alium alius corruerunt,

    one upon the other, Liv. 1, 25, 5:

    ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,

    each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:

    marique alio Nicopolim ingressus,

    Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,

    alias partes fovere,

    the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:

    Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,

    Caes. B. G. 1, 1 Herz.:

    classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,

    Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):

    ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,

    a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:

    alius Nero,

    Suet. Tit. 7.—
    H.
    A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:

    mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,

    than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:

    facinus, quo non fortius ausit alis,

    Cat. 66, 28:

    Fama malum qua non aliud velocius ullum,

    Verg. A. 4, 174:

    quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,

    Sall. J. 2, 4:

    quo non aliud atrocius visum,

    Tac. A. 6, 24:

    (Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,

    Sall. J. 96, 3:

    neque majus aliud neque praestabilius invenias,

    id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:

    non alia ante Romana pugna atrocior fuit,

    id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.
    A.
    ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).
    1.
    In gen.
    a.
    Of place:

    fortasse tu profectus alio fueras,

    Ter. Eun. 2, 2, 49:

    ut ab Norba alio traducerentur,

    Liv. 32, 2:

    translatos alio maerebis amores,

    Hor. Epod. 15, 23:

    decurrens alio,

    id. S. 2, 1, 32:

    nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,

    id. ib. 2, 2, 55.—With quo:

    Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,

    to some other place, Cic. Att. 9, 17:

    si quando Romam aliove quo mitterent legatos,

    Liv. 38, 30. —
    b.
    Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):

    illi suum animum alio conferunt,

    Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:

    ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,

    id. Eun. 3, 1, 60 Don.:

    hi narrata ferunt alio,

    Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:

    sed, si placet, sermonem alio transferamus,

    id. de Or. 1, 29, 133:

    quoniam alio properare tempus monet,

    Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—
    c.
    Of purpose or design:

    appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,

    for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:

    hoc longe alio spectabat,

    looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—
    2.
    a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:

    hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,

    Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:

    nihil alio atque alio spargitur,

    Sen. Brev. Vit. 11, 2.—
    b.
    Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:

    et ceteri quidem alius alio,

    Cic. Off. 3, 20, 80:

    aliud alio dissipavit,

    id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:

    quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,

    Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—
    c.
    Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;

    in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,

    for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:

    quo alio nisi ad nos confugerent?

    Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—
    B.
    ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—
    C.
    ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).
    1.
    Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.
    a.
    At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.

    Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,

    Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):

    sed alias jocabimur,

    Cic. Fam. 7, 13, 2:

    sed plura scribemus alias,

    id. ib. 7, 6:

    et alias et in consulatus petitione vinci,

    id. Planc. 18:

    nil oriturum alias,

    Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:

    recte secusne, alias viderimus,

    Cic. Ac. 2, 44, 135:

    Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;

    nunc, etc.,

    Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:

    gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,

    Curt. 4, 3, 18:

    alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,

    id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;

    as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,

    Cic. Att. 4, 2, 2:

    consilio numquam alias dato,

    Hor. C. 3, 5, 45:

    numquam ante alias,

    Liv. 2, 22, 7:

    non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,

    id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:

    si quando umquam ante alias,

    id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):

    Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,

    Suet. Aug. 75.—
    b.
    Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:

    Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,

    Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:

    nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,

    id. Fin. 2, 27, 87:

    contentius alias, alias summissius,

    id. de Or. 3, 55, 212:

    cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,

    Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:

    nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,

    Cic. Sen. 15, 51:

    geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,

    id. de Or. 3, 54, 206:

    hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,

    Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:

    illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,

    Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—
    c.
    Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:

    et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,

    Cic. Inv. 2, 13, 45:

    alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,

    id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):

    illi alias aliud iisdem de rebus judicant,

    id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:

    (deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,

    id. Red. in Sen. 30:

    ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,

    id. Div. 2, 54, 111.—
    d.
    Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;

    also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 4, 7:

    fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,

    id. ib. 5, 4, 11:

    quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,

    id. Ac. 2, 3, 9:

    quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    cum saepe alias, tum apud centumviros,

    id. Brut. 39, 144:

    cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,

    id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:

    neque tum solum, sed saepe alias,

    Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:

    nunc tamen libentius quam saepe alias,

    Symm. Ep. 1, 90.—So,
    e.
    Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—
    f.
    Raro alias, rarely at other times, on other occasions:

    ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,

    Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—
    g.
    Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):

    non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,

    never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:

    non alias militi familiarior dux fuit,

    Liv. 7, 33; 45, 7:

    non alias majore mole concursum,

    Tac. A. 2, 46; 4. 69;

    11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,

    id. Agr. 5:

    haud alias intentior populus plus vocis permisit,

    id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—
    2.
    Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):

    Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,

    Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:

    sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,

    Macr. S. 5, 19.—
    3.
    Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:

    in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,

    Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—
    4.
    Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):

    non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,

    Tac. A. 3, 73:

    debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,

    by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—
    5.
    Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —
    D.
    ălĭtĕr, adv. [alis; v. alius init. ], otherwise, in another manner, allôs.
    1.
    With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.
    a.
    With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:

    sed aliter atque ostenderam facio,

    Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:

    aliter ac nos vellemus,

    Cic. Mil. 9, 23:

    de quo tu aliter sentias atque ego,

    id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:

    si aliter nos faciant quam aequum est,

    Plaut. Stich. 1, 1, 42:

    si aliter quippiam coacti faciant quam libere,

    Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:

    Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?

    id. Rep. 1, 4, 7.—
    b.
    Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:

    Non aliter quam si ruat omnis Karthago,

    Verg. A. 4, 669:

    dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,

    Ov. Tr. 1, 3, 73:

    nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,

    Liv. 23, 4; 21, 63, 9:

    illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,

    id. 3, 51, 12:

    nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,

    Tac. A. 1, 6; 1, 49:

    Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,

    Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:

    non aliter quam cum, etc.,

    Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:

    nec scripsi aliter ac si, etc.,

    Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:

    Non aliter quam qui lembum subigit,

    Verg. G. 1, 201:

    non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,

    Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:

    neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,

    id. 5, 8, 1:

    patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,

    Juv. 7, 220:

    successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,

    Tac. A. 6, 30.—
    * c.
    Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:

    cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,

    Mel. 1, 9, 6.—
    d.
    Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:

    qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,

    Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —
    e.
    Non aliter quam ut, on no other condition than that:

    neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,

    Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—
    2.
    Without a comparative clause expressed.
    a.
    In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:

    vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,

    though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:

    tu si aliter existimes, nihil errabis,

    Cic. Fam. 3, 7, 16:

    ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,

    in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:

    Si quis aliter docet,

    Vulg. 1 Tim. 6, 3:

    quae aliter se habent,

    ib. ib. 5, 25:

    Quippe aliter tunc vivebant homines,

    Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:

    non fuit faciendum aliter,

    Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:

    Ergo non aliter poterit dormire?

    Juv. 3, 281:

    aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,

    Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:

    haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),

    Verg. A. 9, 65:

    haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,

    id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:

    non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,

    Hor. Epod. 14, 10:

    neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,

    id. C. 1, 18, 4:

    neque exercitum Romanum aliter transmissurum,

    Tac. H. 5, 19:

    nec aliter expiari potest,

    Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;

    Fieri aliter non potest,

    Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;

    fieri non potuit aliter,

    Cic. Att. 6, 6.—
    b.
    Esp.
    (α).
    Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:

    verum aliter evenire multo intellegit,

    Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):

    amplis cornibus et nigris potius quam aliter,

    Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:

    dis aliter visum,

    Verg. A. 2, 428:

    sin aliter tibi videtur,

    Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:

    neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,

    Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—
    (β).
    Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:

    sed longe aliter est amicus atque amator,

    Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;

    ego isti nihilo sum aliter ac fui,

    Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—
    (γ).
    For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:

    jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),

    Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:

    si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,

    Nep. Them. 7 fin.:

    aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,

    Sall. C. 29, 3 Kritz:

    aliter non viribus ullis Vincere poteris,

    Verg. A. 6, 147:

    veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,

    Tac. H. 4, 59:

    quoniam aliter non possem,

    Vulg. Sap. 8, 21.—
    (δ).
    Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:

    aliter utimur propriis, aliter commodatis,

    Tac. Or. 32:

    Aliter catuli longe olent, aliter sues,

    Plaut. Ep. 4, 2, 9:

    aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,

    id. Ac. 2, 47, 143:

    idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,

    Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—
    (ε).
    With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):

    quoniam aliter ab aliis digeruntur,

    Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:

    hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,

    Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—
    (ζ).
    Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):

    non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,

    Plin. 37, 2, 10, § 28:

    idque non aliter clarius intellegi potest,

    id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276.

    Lewis & Short latin dictionary > Alius

  • 104 alius

    1.
    Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):

    postquam belligerant Aetoli cum Aleis,

    Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.
    2.
    ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:

    alis rare,

    Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:

    alid more freq.,

    Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:

    aliae,

    Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:

    ali,

    Lucr. 6, 1226:

    alio,

    Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:

    aliae,

    Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.
    I.
    A.. In gen.:

    eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,

    Naev. Bell. Pun. 1, 16:

    alios multos,

    Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:

    plures alios,

    ib. ib. 12, 5:

    cum aliis pluribus,

    ib. Act. 15, 35:

    an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?

    Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:

    dum aliud aliquid flagiti conficiat,

    Ter. Phorm. 5, 2, 5:

    nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,

    Plaut. Am. 1, 1, 244:

    nec quisquam alius affuit,

    id. ib. 1, 1, 269:

    panem vel aliud quidquam,

    Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:

    quidquid aliud dare,

    Vulg. Lev. 22, 25:

    ALIS NE POTESTO,

    Inscr. Orell. 2488:

    datum Mi esse ab dis aliis,

    Plaut. Am. prol. 12:

    adulescentulo in alio occupato amore,

    Ter. And. 5, 1, 10:

    aut aliae cujus desiderium insideat rei,

    Lucr. 3, 918:

    ne quam aliam quaerat copiam,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54:

    nisi quid pater ait aliud,

    id. And. 5, 4, 47:

    si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,

    Cic. Off. 1, 10, 33:

    quodcumque alid auget,

    Lucr. 5, 257:

    Est alius quidam, parasitaster paululus,

    Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:

    tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,

    Cic. Or. 71, 237:

    L. Aemilius alius vir erat,

    Liv. 44, 18:

    Genus ecce aliud discriminis audi,

    Juv. 12, 24:

    alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,

    Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:

    nemo alius,

    Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:

    alius nemo,

    Cic. Quinct. 76:

    plus alimenti est in pane quam in ullo alio,

    Cels. 2, 18:

    aliud esse causae suspicamur,

    Cic. Fl. 39:

    Anne aliud tunc praefecti?

    Juv. 4, 78:

    estne viris reliqui aliud,

    Sall. Fragm. 187, 19:

    aliud auxilii,

    Tac. A. 5, 8:

    aliud subsidii,

    id. ib. 12, 46:

    alia honorum,

    id. ib. 1, 9:

    alia sumptuum,

    id. ib. 15, 15:

    sunt alia quae magis timeam,

    Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:

    haec aliaque,

    Tac. H. 3, 51 al. —

    Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?

    Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):

    ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,

    Cic. Phil. 6, 6:

    utar post alio, si invenero melius,

    something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,

    si in aliud tempus differetur,

    Caes. B C. 1, 86:

    an alium exspectamus?

    Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:

    siti magis quam alia re accenditur,

    Sall. J. 89, 5:

    neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,

    Caes. B. C. 1, 85:

    neque creatura alia poterit nos separare,

    Vulg. Rom. 8, 39.
    Instances of the rare gen.
    alius:

    alius generis bestiae,

    Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:

    alius ingenii,

    Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:

    alius ordinis,

    Amm. 30, 5, 10:

    artificis aliusve,

    Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:

    alius coloris,

    Non. p. 450:

    nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,

    Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—
    B.
    In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.
    (α).
    With atque, ac, or et:

    illi sunt alio ingenio atque tu,

    Plaut. Ps. 4, 7, 35:

    alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?

    Ter. And. 3, 3, 13:

    potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,

    Cic. Or. 71, 237:

    longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,

    id. Att. 11, 10:

    res alio modo est ac putatur,

    id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:

    qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,

    Caes. B. G. 3, 28:

    non alius essem atque nunc sum,

    Cic. Fam. 1, 9:

    longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,

    Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:

    alia atque antea sentiret,

    id. Hann. 2, 2:

    lux longe alia est solis et lychnorum,

    is very different, Cic. Cael. 28.—
    (β).
    With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):

    amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,

    nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:

    neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,

    id. Fam. 7, 13:

    erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,

    id. de Or. 2, 12:

    Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?

    id. Phil. 8, 3:

    nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,

    id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:

    quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?

    id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:

    pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,

    Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:

    Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,

    id. Lys. 1, 4:

    neque aliud huic defuit quam generosa stirps,

    id. Eum. 1, 2:

    Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,

    Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;

    Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,

    Cic. Sest. 6, 13:

    ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,

    id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:

    et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,

    id. 2, 63; 31, 24:

    sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,

    id. 2, 29:

    ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,

    Suet. Caes. 20:

    mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,

    id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:

    quid aliud quam ad bellum vocabantur?

    Flor. 3, 23 med.; so,

    Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?

    Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:

    te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,

    Plin. Ep. 7, 15, 2:

    quod alium quam se cooptassent,

    Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:

    Quid te aliud sollicitat?

    id. ib. 1, 2, 82:

    Quid aliud tibi vis?

    id. Heaut. 2, 3, 90:

    Numquid vis aliud?

    id. Eun. 1, 2, 111:

    Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,

    Juv. 12, 48:

    Quid enim est aliud Antonius?

    Cic. Phil. 2, 70:

    Quid est aliud furere?

    id. Pis. 47:

    Quid est alia sinistra liberalitas?

    Cat. 29, 15 al. —
    (γ).
    With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):

    qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,

    other than, Plaut. Poen. prol. 22:

    quod est aliud melle,

    Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:

    neve putes alium sapiente bonoque beatum,

    Hor. Ep. 1, 16, 20:

    alius Lysippo,

    id. ib. 2, 1, 240:

    accusator alius Sejano,

    Phaedr. 3, prol. 41.—
    (δ).
    With praeter:

    nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,

    Plaut. Am. 1, 1, 249:

    nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,

    Cic. Off. 2, 2, 5:

    non est alius praeter eum,

    Vulg. Marc. 12, 32:

    rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?

    Cic. de Or. 2, 69:

    Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?

    id. Clu. 62:

    nec jam tela alia habebant praeter gladios,

    Liv. 38, 21, 5.—
    (ε).
    With extra (eccl. Lat.):

    neque est alius extra te,

    Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—
    (ζ).
    With absque (eccl. Lat.):

    non est alius Deus absque te,

    Vulg. 1 Par. 17, 20.—
    (η).
    With praeterquam:

    cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,

    Liv. 3, 40.
    II.
    Esp.
    A.
    In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:

    quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?

    Cic. Phil. 2, 111:

    latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,

    id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:

    alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,

    Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:

    cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,

    Cic. Fam. 15, 4, 8:

    proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,

    id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;

    immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,

    id. Tusc. 5, 13, 38:

    principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,

    Nep. Pelop. 1, 4:

    nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,

    Verg. E. 1, 65:

    alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,

    Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:

    Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,

    Caes. B. G. 1, 8:

    Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,

    Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:

    castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,

    Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:

    alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,

    Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;

    alius autem pecuniam],

    id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:

    Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,

    Juv. 14, 321:

    Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,

    Plin. Pan. 72:

    aliud est male dicere, aliud accusare,

    Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:

    aliud est servum esse, aliud servire,

    id. 5, 10, 60 al.:

    jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,

    Liv. 1, 12; cf. infra, e.—
    B.
    Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.

    Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?

    one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:

    fallacia alia aliam trudit,

    Ter. And. 4, 4, 40:

    fecerunt alii quidem alia quam multa,

    Cic. Phil. 3, 20, 6:

    signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,

    some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:

    alius in alia est re magis utilis,

    id. Sex. Rosc. 111:

    alius ex alia parte,

    id. Verr. 1, 66:

    dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,

    Verg. G. 1, 276:

    ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,

    Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:

    ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7:

    habes Sardos venales, alium alio nequiorem,

    one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un a

    l'autre,

    Caes. B. G. 2, 26 Herz.:

    legiones aliae alia in parte resistunt,

    id. ib. 2, 22:

    alius alia causa illata,

    id. ib. 1, 39:

    cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,

    Suet. Vesp. 6:

    alius alii subsidium ferunt,

    Caes. B. G. 2, 26:

    alius alio more viventes,

    each in a different way, Sall. C. 6, 2:

    alius alii tanti facinoris conscii,

    id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:

    alii autem aliud clamabant,

    Vulg. Act. 19, 32:

    illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,

    now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:

    aliter ab aliis digeruntur,

    id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:

    equites alii alia dilapsi sunt,

    some in this way, some in that, Liv. 44, 43:

    cum alii alio mitterentur,

    id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:

    jussit alios alibi fodere,

    Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—
    C.
    Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:

    ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,

    Ter. Heaut. 3, 3, 37:

    aliud ex alio succurrit mihi,

    Cic. Fragm. C. 12:

    alid ex alio reficit natura,

    Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:

    ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,

    Cic. Tusc. 5, 24, 69:

    alias ex aliis nectendo moras,

    Liv. 7, 39:

    aliam ex alia prolem,

    Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:

    nos alia ex aliis in fata vocamur,

    id. A. 3, 494:

    quae impie per biennium alia super alia es ausus,

    Liv. 3, 56; 23, 36:

    aliud super aliud scelus,

    id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:

    deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,

    Sall. J. 63, 5.—
    D.
    Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:

    eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,

    Cic. Or. 22, 72:

    alio atque alio loco requiescere,

    in different places, Sall. J. 72, 2:

    inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,

    Liv. 8, 23:

    aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

    Sen. Ep. 32, 2:

    cum alia atque alia appetendo loca munirent,

    Liv. 1, 8:

    milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,

    id. 2, 2:

    luna alio atque alio loco exoritur,

    Plin. 2, 10:

    febres aliae aliaeque subinde oriuntur,

    Cels. 3, 3:

    cancer aliis aliisque signis discernitur,

    id. 5, 26:

    aliis atque aliis causis,

    Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:

    saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,

    id. ib. 36, 2:

    aliis post aliis minitari,

    id. ib. 55, 8.—
    E.
    Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:

    nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,

    Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):

    alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,

    id. ib. 3, 3, 13:

    Huic aliud mercedis erit,

    Verg. E. 6, 26:

    longe alia mihi mens est,

    Sall. C. 52, 2:

    Vos aliam potatis aquam,

    Juv. 5, 52:

    lectus non alius cuiquam,

    id. 8, 178:

    ensesque recondit mors alia,

    Stat. Th. 7, 806:

    ostensus est in alia effigie,

    Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:

    alium fecisti me, alius ad te veneram,

    Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:

    homines alii facti sunt,

    Cic. Fam. 11, 12:

    mutaberis in virum alium,

    Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;

    qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,

    Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:

    frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,

    Cic. Fam. 10, 12:

    de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,

    id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:

    discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,

    Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—
    F.
    Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:

    Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,

    Caes. B. G. 1, 41:

    inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,

    Liv. 7, 26:

    vulgus aliud trucidatum,

    id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:

    legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,

    Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:

    cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,

    id. ib. 6, 33 al.—
    G.
    Like alter, one of two, the other of two:

    huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,

    Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;

    magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,

    Sall. C. 54, 1 Kritz:

    duo Romani super alium alius corruerunt,

    one upon the other, Liv. 1, 25, 5:

    ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,

    each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:

    marique alio Nicopolim ingressus,

    Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,

    alias partes fovere,

    the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:

    Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,

    Caes. B. G. 1, 1 Herz.:

    classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,

    Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):

    ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,

    a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:

    alius Nero,

    Suet. Tit. 7.—
    H.
    A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:

    mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,

    than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:

    facinus, quo non fortius ausit alis,

    Cat. 66, 28:

    Fama malum qua non aliud velocius ullum,

    Verg. A. 4, 174:

    quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,

    Sall. J. 2, 4:

    quo non aliud atrocius visum,

    Tac. A. 6, 24:

    (Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,

    Sall. J. 96, 3:

    neque majus aliud neque praestabilius invenias,

    id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:

    non alia ante Romana pugna atrocior fuit,

    id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.
    A.
    ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).
    1.
    In gen.
    a.
    Of place:

    fortasse tu profectus alio fueras,

    Ter. Eun. 2, 2, 49:

    ut ab Norba alio traducerentur,

    Liv. 32, 2:

    translatos alio maerebis amores,

    Hor. Epod. 15, 23:

    decurrens alio,

    id. S. 2, 1, 32:

    nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,

    id. ib. 2, 2, 55.—With quo:

    Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,

    to some other place, Cic. Att. 9, 17:

    si quando Romam aliove quo mitterent legatos,

    Liv. 38, 30. —
    b.
    Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):

    illi suum animum alio conferunt,

    Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:

    ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,

    id. Eun. 3, 1, 60 Don.:

    hi narrata ferunt alio,

    Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:

    sed, si placet, sermonem alio transferamus,

    id. de Or. 1, 29, 133:

    quoniam alio properare tempus monet,

    Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—
    c.
    Of purpose or design:

    appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,

    for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:

    hoc longe alio spectabat,

    looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—
    2.
    a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:

    hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,

    Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:

    nihil alio atque alio spargitur,

    Sen. Brev. Vit. 11, 2.—
    b.
    Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:

    et ceteri quidem alius alio,

    Cic. Off. 3, 20, 80:

    aliud alio dissipavit,

    id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:

    quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,

    Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—
    c.
    Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;

    in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,

    for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:

    quo alio nisi ad nos confugerent?

    Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—
    B.
    ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—
    C.
    ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).
    1.
    Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.
    a.
    At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.

    Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,

    Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):

    sed alias jocabimur,

    Cic. Fam. 7, 13, 2:

    sed plura scribemus alias,

    id. ib. 7, 6:

    et alias et in consulatus petitione vinci,

    id. Planc. 18:

    nil oriturum alias,

    Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:

    recte secusne, alias viderimus,

    Cic. Ac. 2, 44, 135:

    Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;

    nunc, etc.,

    Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:

    gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,

    Curt. 4, 3, 18:

    alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,

    id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;

    as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,

    Cic. Att. 4, 2, 2:

    consilio numquam alias dato,

    Hor. C. 3, 5, 45:

    numquam ante alias,

    Liv. 2, 22, 7:

    non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,

    id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:

    si quando umquam ante alias,

    id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):

    Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,

    Suet. Aug. 75.—
    b.
    Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:

    Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,

    Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:

    nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,

    id. Fin. 2, 27, 87:

    contentius alias, alias summissius,

    id. de Or. 3, 55, 212:

    cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,

    Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:

    nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,

    Cic. Sen. 15, 51:

    geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,

    id. de Or. 3, 54, 206:

    hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,

    Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:

    illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,

    Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—
    c.
    Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:

    et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,

    Cic. Inv. 2, 13, 45:

    alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,

    id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):

    illi alias aliud iisdem de rebus judicant,

    id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:

    (deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,

    id. Red. in Sen. 30:

    ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,

    id. Div. 2, 54, 111.—
    d.
    Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;

    also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 4, 7:

    fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,

    id. ib. 5, 4, 11:

    quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,

    id. Ac. 2, 3, 9:

    quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    cum saepe alias, tum apud centumviros,

    id. Brut. 39, 144:

    cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,

    id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:

    neque tum solum, sed saepe alias,

    Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:

    nunc tamen libentius quam saepe alias,

    Symm. Ep. 1, 90.—So,
    e.
    Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—
    f.
    Raro alias, rarely at other times, on other occasions:

    ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,

    Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—
    g.
    Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):

    non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,

    never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:

    non alias militi familiarior dux fuit,

    Liv. 7, 33; 45, 7:

    non alias majore mole concursum,

    Tac. A. 2, 46; 4. 69;

    11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,

    id. Agr. 5:

    haud alias intentior populus plus vocis permisit,

    id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—
    2.
    Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):

    Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,

    Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:

    sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,

    Macr. S. 5, 19.—
    3.
    Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:

    in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,

    Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—
    4.
    Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):

    non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,

    Tac. A. 3, 73:

    debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,

    by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—
    5.
    Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —
    D.
    ălĭtĕr, adv. [alis; v. alius init. ], otherwise, in another manner, allôs.
    1.
    With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.
    a.
    With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:

    sed aliter atque ostenderam facio,

    Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:

    aliter ac nos vellemus,

    Cic. Mil. 9, 23:

    de quo tu aliter sentias atque ego,

    id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:

    si aliter nos faciant quam aequum est,

    Plaut. Stich. 1, 1, 42:

    si aliter quippiam coacti faciant quam libere,

    Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:

    Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?

    id. Rep. 1, 4, 7.—
    b.
    Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:

    Non aliter quam si ruat omnis Karthago,

    Verg. A. 4, 669:

    dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,

    Ov. Tr. 1, 3, 73:

    nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,

    Liv. 23, 4; 21, 63, 9:

    illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,

    id. 3, 51, 12:

    nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,

    Tac. A. 1, 6; 1, 49:

    Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,

    Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:

    non aliter quam cum, etc.,

    Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:

    nec scripsi aliter ac si, etc.,

    Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:

    Non aliter quam qui lembum subigit,

    Verg. G. 1, 201:

    non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,

    Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:

    neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,

    id. 5, 8, 1:

    patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,

    Juv. 7, 220:

    successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,

    Tac. A. 6, 30.—
    * c.
    Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:

    cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,

    Mel. 1, 9, 6.—
    d.
    Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:

    qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,

    Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —
    e.
    Non aliter quam ut, on no other condition than that:

    neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,

    Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—
    2.
    Without a comparative clause expressed.
    a.
    In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:

    vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,

    though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:

    tu si aliter existimes, nihil errabis,

    Cic. Fam. 3, 7, 16:

    ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,

    in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:

    Si quis aliter docet,

    Vulg. 1 Tim. 6, 3:

    quae aliter se habent,

    ib. ib. 5, 25:

    Quippe aliter tunc vivebant homines,

    Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:

    non fuit faciendum aliter,

    Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:

    Ergo non aliter poterit dormire?

    Juv. 3, 281:

    aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,

    Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:

    haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),

    Verg. A. 9, 65:

    haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,

    id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:

    non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,

    Hor. Epod. 14, 10:

    neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,

    id. C. 1, 18, 4:

    neque exercitum Romanum aliter transmissurum,

    Tac. H. 5, 19:

    nec aliter expiari potest,

    Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;

    Fieri aliter non potest,

    Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;

    fieri non potuit aliter,

    Cic. Att. 6, 6.—
    b.
    Esp.
    (α).
    Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:

    verum aliter evenire multo intellegit,

    Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):

    amplis cornibus et nigris potius quam aliter,

    Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:

    dis aliter visum,

    Verg. A. 2, 428:

    sin aliter tibi videtur,

    Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:

    neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,

    Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—
    (β).
    Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:

    sed longe aliter est amicus atque amator,

    Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;

    ego isti nihilo sum aliter ac fui,

    Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—
    (γ).
    For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:

    jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),

    Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:

    si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,

    Nep. Them. 7 fin.:

    aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,

    Sall. C. 29, 3 Kritz:

    aliter non viribus ullis Vincere poteris,

    Verg. A. 6, 147:

    veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,

    Tac. H. 4, 59:

    quoniam aliter non possem,

    Vulg. Sap. 8, 21.—
    (δ).
    Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:

    aliter utimur propriis, aliter commodatis,

    Tac. Or. 32:

    Aliter catuli longe olent, aliter sues,

    Plaut. Ep. 4, 2, 9:

    aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,

    id. Ac. 2, 47, 143:

    idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,

    Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—
    (ε).
    With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):

    quoniam aliter ab aliis digeruntur,

    Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:

    hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,

    Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—
    (ζ).
    Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):

    non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,

    Plin. 37, 2, 10, § 28:

    idque non aliter clarius intellegi potest,

    id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276.

    Lewis & Short latin dictionary > alius

  • 105 audio

    audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. ( imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1:

    audibis,

    id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. aus = hous; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears [p. 202] the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. aïô, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. akouô from akroaomai, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).
    I.
    A.. In gen.
    a.
    Aliquid:

    auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc.,

    Cato, R. R. 157 fin.:

    ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba,

    Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30:

    quae vera audivi, taceo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23:

    Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum,

    id. Ad. 3, 4, 21:

    vocem,

    id. Hec. 4, 1, 2:

    vera an falsa,

    id. And. 5, 4, 19:

    mixtos vagitibus aegris Ploratus,

    Lucr. 2, 579:

    voces,

    Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18:

    strepitus,

    Verg. A. 9, 394:

    sonitum,

    Hor. C. 2, 1, 31:

    haec,

    id. ib. 3, 27, 51:

    aquas,

    Ov. Am. 3, 11, 30:

    gemitus,

    id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12:

    ut quod te audīsse dicis numquam audieris,

    Cic. de Or. 2, 70, 285:

    Nihil enim habeo praeter auditum,

    id. Off. 1, 10, 33:

    quod quisque eorum de quāque re audierit,

    Caes. B. G. 4, 5:

    Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit,

    id. ib. 3, 27:

    Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum,

    Liv. 42, 52, 10:

    quod cum audīsset Abram,

    Vulg. Gen. 14, 14:

    auditis sermonibus,

    ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib:

    Isa. 18, 3: symphoniam,

    ib. Luc. 15, 25:

    animal,

    ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
    b.
    Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
    (α).
    With ex:

    verbum ex aliquo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2:

    audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    hoc ex aliis,

    id. Att. 5, 17:

    ex obviis,

    Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.—
    (β).
    With ab:

    a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis,

    Nep. Them. 7, 2.—
    (γ).
    With de:

    equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo,

    i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.—
    (δ).
    With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. §

    636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc.,

    Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    mihi non credo, quom illaec autumare illum audio,

    Plaut. Am. 1, 1, 260:

    Audin (eum) lapidem quaeritare?

    id. Capt. 3, 4, 70:

    erilem filium ejus duxisse audio Uxorem,

    Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59:

    saepe hoc majores natu dicere audivi,

    Cic. Mur. 28:

    Gellius audierat patruom objurgare solere,

    Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562:

    audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus,

    Hor. C. 1, 2, 21 sq.:

    audire videor pios Errare per lucos,

    id. ib. 3, 4, 5. —Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. §

    607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā,

    was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.—
    (ζ).
    With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. §

    749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem?

    id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5:

    auditus est certe, dum ex eo quaerit,

    Suet. Dom. 4. —Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one:

    de psaltriā hac audivit,

    Ter. Ad. 3, 4, 5:

    illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi,

    Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.:

    aliquid in aliquem,

    to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al. —
    B.
    In conversation.
    (α).
    Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age:

    audi cetera,

    Plaut. Trin. 2, 4, 127:

    audi heus tu,

    id. ib. 4, 3, 52:

    Dorio, audi, obsecro,

    Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11;

    4, 1, 36: Quin tu audi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    quin tu hoc audi,

    Ter. And. 2, 2, 9.—
    (β).
    Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70:

    Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis?

    id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91:

    Heus, audin quid ait? Quin fugis?

    id. Capt. 3, 4, 60:

    cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito,

    Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64:

    Audin tu? Hic furti se adligat,

    id. Eun. 4, 7, 39:

    Audin quid dicam?

    id. Hec. 1, 2, 3.—
    c.
    Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.:

    audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem,

    Liv. 28, 7:

    audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum,

    Tac. A. 14, 7.—
    II.
    Esp.,
    A.
    1.. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend:

    etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem,

    Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259:

    sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent,

    Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6:

    ut legationes audiret cubans,

    Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.—
    2.
    Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under:

    te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum,

    Cic. Off. 1, 1, 1:

    Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas,

    id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4:

    Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat,

    Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.— Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3:

    ponere aliquid, ad quod audiam, volo,

    id. ib. 2, 4.—
    3.
    De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine:

    nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit,

    Cic. Fl. 39, 98:

    de capite,

    Sen. Ben. 2, 12 al. — Trop.:

    de pace,

    Liv. 27, 30:

    dolos,

    Verg. A. 6, 567:

    nequissimum servum,

    Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.—
    4.
    Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant:

    in quo di immortales meas preces audiverunt,

    Cic. Pis. 19:

    Curio ubi... neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    velut si sensisset auditas preces,

    Liv. 1, 12:

    audivit orationem eorum,

    Vulg. Psa. 105, 44:

    audisti verba oris mei,

    ib. ib. 137, 1:

    Audiat aversā non meus aure deus,

    Tib. 3, 3, 28:

    audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum,

    Verg. A. 9, 630:

    minus audientem carmina Vestam,

    Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1:

    audivit Dominus,

    Vulg. Psa. 29, 11 al. —Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer:

    puellas ter vocata audis,

    Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35:

    Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis,

    Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.:

    Audi nos, domine,

    Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8:

    semper me audis,

    ib. Joan. 11, 42.—
    B.
    Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow:

    nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio ( I grant it, well, that I agree to, that is granted):

    nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat,

    id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27:

    non audio,

    that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.—
    C.
    To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.—
    a.
    With acc.:

    tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55:

    ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    si me audiatis, priusquam dedantur, etc.,

    Liv. 9, 9:

    Non, si me satis audias, Speres etc.,

    Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48:

    patris aut matris imperium,

    Vulg. Deut. 21, 18 al. — Poet. transf. to inanimate things:

    neque audit currus habenas,

    heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: harmata peisichalina):

    nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum,

    which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382:

    teque languenti manu Non audit arcus?

    Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392.—
    b.
    With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti):

    sibi audire,

    App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one's word, to be obedient to one's word, to obey (not in Ter.):

    dicto sum audiens,

    I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89:

    qui dicto audientes in tantā re non fuisset,

    Cic. Deiot. 8, 23 ' sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88:

    quos dicto audientes jussi,

    id. ib. 5, 104.—And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf.

    Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit,

    Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat;

    si potest tibi dicto audiens esse quisquam,

    Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2:

    dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum,

    Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1:

    interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse,

    Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20;

    41, 10 al.—Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 5, 3.—
    D.
    To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. akouô; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear'st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. kalôs or kakôs akouein; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character:

    benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.),

    Ter. Phorm. prol. 20:

    tu recte vivis, si curas esse quod audis,

    Hor. Ep. 1, 16, 17:

    rexque paterque Audisti coram,

    id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3:

    Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit,

    Quint. 12, 10, 13 al. —In a play upon words: erat surdaster M. Crassus;

    sed aliud molestius quod male audiebat,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116; so,

    minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur,

    id. Verr. 2, 3, 58.—
    E.
    As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.—Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    A.
    (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)' ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279:

    cum adsensu audientium egit,

    Liv. 21, 10 al. —Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.—
    B.
    (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > audio

  • 106 cantus

    cantus, ūs, m. [id.], the production of melodious sound, a musical utterance or expression, either with voice or instrument; hence, song, singing, playing, music (while carmen is prop. the contents or substance of the song, etc.; cf.:

    qui enim cantus moderatā oratione dulcior invenire potest? Quod carmen artificiosā conclusione aptius?

    Cic. de Or. 2, 8, 34).
    I.
    In gen.
    A.
    Of persons.
    1.
    With the voice, a singing, song; in full, cantus vocum, Cic. Rosc. Am. 46, 134:

    fit etiam saepe vocum gravitate et cantibus ut pellantur animi, etc.,

    id. Div. 1, 36, 80:

    cantus vocis juvat sociatā nervorum concordiā,

    Quint. 5, 10, 124:

    oris,

    id. 11, 3, [p. 282] 23:

    Sirenum,

    Cic. Fin. 5, 18, 49; Quint. 5, 8, 1; cf. Juv. 9, 150:

    comissationes, cantus, symphoniae,

    Cic. Cael. 15, 35; id. Verr. 2, 5, 13, § 31; id. Fin. 5, 18, 49; Lucr. 5, 1406:

    felices cantus ore sonante dedit,

    Tib. 3, 4, 40:

    cantu tremulo (i.e. voce anili),

    Hor. C. 4, 13, 5:

    praecipe lugubres Cantus,

    id. ib. 1, 24, 3:

    longum cantu solata laborem,

    Verg. G. 1, 293; cf.:

    est etiam in dicendo quidam cantus obscurior,

    musical play of voice, Cic. Or. 17, 57.—
    2.
    With instruments, a playing, music:

    in nervorum vocumque cantibus,

    Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Rosc. Am. 46, 134:

    citharae,

    Hor. C. 3, 1, 20:

    horribili stridebat tibia cantu,

    Cat. 64, 264:

    querulae tibiae,

    Hor. C. 3, 7, 30:

    dulcis tibia cantu,

    Tib. 1, 7, 47:

    bucinarum,

    Cic. Mur. 9, 22:

    simul ac tubarum est auditus cantus,

    Liv. 25, 24, 5:

    lyrae,

    Plin. 34, 8, 19, § 72:

    tibicines, qui fidibus utuntur, suo arbitrio cantus numerosque moderantur,

    Cic. Tusc. 5, 36, 104:

    cantu tubarum convocare concilium, Auct. B. G. 8, 20: raucisonoque mi-nantur cornua cantu,

    Lucr. 2, 619:

    rauco strepuerunt cornua cantu,

    Verg. A. 8, 2.—

    Of an actor: tardiores tibicinis modos et cantus remissiores facere,

    Cic. de Or. 1, 60, 254.—
    B.
    Of birds, etc.:

    raucisoni cantus,

    Lucr. 5, 1084:

    cantus avium et volatus,

    Cic. Div. 1, 42, 94; Hor. C. 3, 1, 20; App. Flor. 2, p. 349:

    volucrum,

    Quint. 10, 3, 24.—Of the nightingale, Phaedr. 3, 18, 2; Plin. 10, 29, 43, § 81.—Of the cock, a crowing: (galli) favent faucibus russis cantu plausuque premunt alas, Enn. ap. Cic. Div. 2, 26, 57 (Trag. Rel. v. 251 Vahl.); Cic. Mur. 9, 22; id. Div. 2, 26, 56:

    sub galli cantum,

    at daybreak, cock-crowing, Hor. S. 1, 1, 10:

    vigil ales cristati cantibus oris Evocat Auroram,

    Ov. M. 11, 597; Plin. 10, 21, 24, § 46; Quint. 11, 3, 51:

    fulix fundens e gutture cantus, Cic. Div, poët. 1, 8, 14: perdix testata gaudia cantu est,

    Ov. M. 8, 238:

    seros exercet noctua cantus,

    Verg. G. 1, 403:

    (cycni) cantus dedere,

    id. A. 1, 398.—
    II.
    Esp.
    A.
    Prophetic or oracular song:

    veridicos Parcae coeperunt edere cantus,

    Cat. 64, 306; cf. Tib. 1, 8, 4.—
    B.
    An incantation, charm, magic song, etc.: cantusque artesque magorum. Ov. M. 7, 195; 7, 201:

    at cantu commotae Erebi de sedibus imis Umbrae ibant,

    Verg. G. 4, 471:

    magici,

    Col. 10, 367:

    Haemoniis agitare cantibus umbras,

    Val. Fl. 6, 448:

    amores Cantibus solvere,

    Tib. 1, 2, 60; 1, 2, 45; 1, 2, 53:

    cantus e curru Lunam deducere tentat,

    id. 1, 8, 19; 4, 1, 63; 4, 4, 10; Ov. H. 12, 167; id. M. 4, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > cantus

  • 107 delectatio

    dēlectātĭo, ōnis, f. [id.], a delighting, delight, pleasure, amusement (freq. and good prose): delectatio voluptas suavitate auditus animum deleniens, etc., Cic. Tusc. 4, 9:

    homo videndi et audiendi delectatione ducitur,

    id. Off. 1, 30; so,

    conviviorum,

    id. de Sen. 13, 45. More freq. without gen.:

    mira quaedam in cognoscendo suavitas et delectatio,

    Cic. de Or. 1, 43, 193; so,

    jucunditas delectatioque,

    id. ib. 3, 38, 155;

    with voluptas,

    id. Fam. 9, 24, 2:

    (doctrina et literae), quae secundis rebus delectationem modo habere, videbantur, nunc vero etiam salutem,

    id. ib. 6, 12 fin.:

    gratiam et delectationem afferunt,

    Quint. 2, 13, 11; 9, 4, 9 et saep.; Ter. Heaut. 5, 2, 34:

    in amicitia,

    Vulg. Sap. 8, 18.—In plural, Cic. Mur. 19, 39 al.—
    II.
    As medic. t. t., a straining, effort, tenesmus (late Lat.):

    frequens ventris egerendi,

    Cael. Aur. Tard. 4, 6, 88; 4, 3, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > delectatio

  • 108 derigo

    dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,

    Sen. Q. N. 1, 10:

    haec directa materia injecta consternebantur,

    Caes. B. G. 4, 17, 8:

    crates,

    id. B. C. 3, 46, 5:

    naves ante portum,

    Liv. 37, 31; cf.:

    naves in pugnam,

    id. 22, 19:

    vicos,

    i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.

    castella,

    Flor. 4, 12, 26:

    molem recta fronte,

    Curt. 4, 3 et saep.:

    regiones lituo,

    i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:

    finem alicui veterem viam regiam,

    Liv. 39, 27.—Esp. freq.:

    aciem,

    to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.

    frontem,

    Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:

    membrana plumbo derecta,

    ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—
    * b.
    Perh. i. q., to split, cleave in twain:

    elephantum machaeră dirigit,

    Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—
    B.
    In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):

    ex vestigio vela ad castra Corneliana,

    Caes. B. C. 2, 25, 6:

    aciem ad te,

    Cat. 63, 56:

    cursum ad litora,

    Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:

    equum in consulem,

    Liv. 2, 6:

    currum in hostem,

    Ov. M. 12, 78:

    tela manusque in corpus Aeacidae,

    Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:

    hastam in te,

    Ov. M. 8, 66; cf.:

    dentes in inguina,

    id. ib. 8, 400:

    cursum in Africam,

    Vell. 2, 19 fin.:

    cursum per auras in lucos,

    Verg. A. 6, 195 et saep.:

    navem eo,

    Nep. Chabr. 4, 2:

    gressum huc,

    Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:

    Ilo hastam,

    Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:

    ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,

    to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:

    iter navis,

    Ov. F. 1, 4:

    cursum,

    Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:

    spicula,

    Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:

    hastile,

    Verg. A. 12, 490:

    tela,

    Hor. C. 4, 9, 18:

    sagittas,

    Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:

    vulnera,

    Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:

    vulnera alicui,

    Sen. Herc. Oet. 160.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set in order, arrange (very rare):

    materias divisione dirigere,

    Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),
    B.
    In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).
    (α).
    With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:

    orationem ad exempla,

    id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:

    judicium ad ea,

    id. 6, 5, 2:

    se ad id quod, etc.,

    id. 12, 3, 8; cf.:

    se ad ea effingenda,

    id. 10, 1, 127:

    praecipua rerum ad famam,

    Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):

    in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,

    Cic. Brut. 37, 140:

    vitam ad certam rationis normam,

    to conform, id. Mur. 2:

    leges hominum ad naturam,

    id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—
    (β).
    With in (not so in Cic.):

    tota mente (intentionem) in opus ipsum,

    Quint. 10, 3, 28:

    communes locos in vitia,

    id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—
    (γ).
    With abl. (only in Cic.):

    quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,

    Cic. Fin. 5, 20 fin.:

    omnia voluptate,

    id. ib. 2, 22, 71:

    utilitatem honestate,

    id. Off. 3, 21, 83:

    haec normā,

    id. de Or. 3, 49, 190.—
    (δ).
    Without an object:

    (divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,

    Cic. Div. 1, 14 fin.
    (ε).
    With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—
    (ζ).
    With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.
    A.
    Lit.:

    auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,

    Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.

    aes (tubae), opp. flexum,

    Ov. M. 1, 98:

    iter,

    Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.

    trabes,

    id. ib. 7, 23, 1:

    ordo (olearum),

    Cic. Caecin. 8, 22:

    arcus (opp. obliquus),

    Ov. M. 2, 129:

    paries,

    i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:

    praeruptus locus utraque ex parte directus,

    Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:

    (Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,

    Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:

    cornu,

    Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:

    in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,

    in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,

    altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,

    Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:

    cadere in directum moderate (with exire per devexum),

    Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—
    B.
    Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:

    o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,

    Cic. Fin. 1, 18; cf.:

    iter ad laudem,

    id. Cael. 17, 41:

    vera illa et directa ratio,

    id. ib. 18:

    tristis ac directus senex,

    id. ib. 16, 38; cf.:

    quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,

    id. Rosc. Com. 4, 11:

    percunctatio et denuntiatio belli,

    Liv. 21, 19; cf.

    contiones,

    Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):

    verba,

    Cod. Just. 6, 23, 15:

    actio,

    Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.

    institutio (opp. precaria),

    id. 29, 1, 19:

    libertates (opp. fideicommissariae),

    id. 29, 4, 12.— Adv.
    a.
    dīrectē, directly, straight (very rare):

    dicere,

    Cic. Part. Or. 7, 24:

    ire,

    Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,
    b.
    dīrectō, directly, straight:

    deorsum ferri,

    Cic. N. D. 1, 25:

    transversas trabes,

    Caes. B. C. 2, 9, 2:

    ad fidem spectare,

    Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —
    * c.
    dīrectā:

    quo magis ursimus alte directā,

    press deep down perpendicularly, Lucr. 2, 198.—
    d.
    dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:

    directius gubernare,

    Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv.

    Lewis & Short latin dictionary > derigo

  • 109 directum

    dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,

    Sen. Q. N. 1, 10:

    haec directa materia injecta consternebantur,

    Caes. B. G. 4, 17, 8:

    crates,

    id. B. C. 3, 46, 5:

    naves ante portum,

    Liv. 37, 31; cf.:

    naves in pugnam,

    id. 22, 19:

    vicos,

    i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.

    castella,

    Flor. 4, 12, 26:

    molem recta fronte,

    Curt. 4, 3 et saep.:

    regiones lituo,

    i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:

    finem alicui veterem viam regiam,

    Liv. 39, 27.—Esp. freq.:

    aciem,

    to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.

    frontem,

    Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:

    membrana plumbo derecta,

    ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—
    * b.
    Perh. i. q., to split, cleave in twain:

    elephantum machaeră dirigit,

    Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—
    B.
    In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):

    ex vestigio vela ad castra Corneliana,

    Caes. B. C. 2, 25, 6:

    aciem ad te,

    Cat. 63, 56:

    cursum ad litora,

    Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:

    equum in consulem,

    Liv. 2, 6:

    currum in hostem,

    Ov. M. 12, 78:

    tela manusque in corpus Aeacidae,

    Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:

    hastam in te,

    Ov. M. 8, 66; cf.:

    dentes in inguina,

    id. ib. 8, 400:

    cursum in Africam,

    Vell. 2, 19 fin.:

    cursum per auras in lucos,

    Verg. A. 6, 195 et saep.:

    navem eo,

    Nep. Chabr. 4, 2:

    gressum huc,

    Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:

    Ilo hastam,

    Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:

    ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,

    to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:

    iter navis,

    Ov. F. 1, 4:

    cursum,

    Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:

    spicula,

    Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:

    hastile,

    Verg. A. 12, 490:

    tela,

    Hor. C. 4, 9, 18:

    sagittas,

    Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:

    vulnera,

    Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:

    vulnera alicui,

    Sen. Herc. Oet. 160.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set in order, arrange (very rare):

    materias divisione dirigere,

    Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),
    B.
    In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).
    (α).
    With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:

    orationem ad exempla,

    id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:

    judicium ad ea,

    id. 6, 5, 2:

    se ad id quod, etc.,

    id. 12, 3, 8; cf.:

    se ad ea effingenda,

    id. 10, 1, 127:

    praecipua rerum ad famam,

    Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):

    in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,

    Cic. Brut. 37, 140:

    vitam ad certam rationis normam,

    to conform, id. Mur. 2:

    leges hominum ad naturam,

    id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—
    (β).
    With in (not so in Cic.):

    tota mente (intentionem) in opus ipsum,

    Quint. 10, 3, 28:

    communes locos in vitia,

    id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—
    (γ).
    With abl. (only in Cic.):

    quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,

    Cic. Fin. 5, 20 fin.:

    omnia voluptate,

    id. ib. 2, 22, 71:

    utilitatem honestate,

    id. Off. 3, 21, 83:

    haec normā,

    id. de Or. 3, 49, 190.—
    (δ).
    Without an object:

    (divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,

    Cic. Div. 1, 14 fin.
    (ε).
    With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—
    (ζ).
    With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.
    A.
    Lit.:

    auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,

    Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.

    aes (tubae), opp. flexum,

    Ov. M. 1, 98:

    iter,

    Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.

    trabes,

    id. ib. 7, 23, 1:

    ordo (olearum),

    Cic. Caecin. 8, 22:

    arcus (opp. obliquus),

    Ov. M. 2, 129:

    paries,

    i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:

    praeruptus locus utraque ex parte directus,

    Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:

    (Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,

    Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:

    cornu,

    Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:

    in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,

    in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,

    altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,

    Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:

    cadere in directum moderate (with exire per devexum),

    Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—
    B.
    Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:

    o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,

    Cic. Fin. 1, 18; cf.:

    iter ad laudem,

    id. Cael. 17, 41:

    vera illa et directa ratio,

    id. ib. 18:

    tristis ac directus senex,

    id. ib. 16, 38; cf.:

    quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,

    id. Rosc. Com. 4, 11:

    percunctatio et denuntiatio belli,

    Liv. 21, 19; cf.

    contiones,

    Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):

    verba,

    Cod. Just. 6, 23, 15:

    actio,

    Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.

    institutio (opp. precaria),

    id. 29, 1, 19:

    libertates (opp. fideicommissariae),

    id. 29, 4, 12.— Adv.
    a.
    dīrectē, directly, straight (very rare):

    dicere,

    Cic. Part. Or. 7, 24:

    ire,

    Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,
    b.
    dīrectō, directly, straight:

    deorsum ferri,

    Cic. N. D. 1, 25:

    transversas trabes,

    Caes. B. C. 2, 9, 2:

    ad fidem spectare,

    Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —
    * c.
    dīrectā:

    quo magis ursimus alte directā,

    press deep down perpendicularly, Lucr. 2, 198.—
    d.
    dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:

    directius gubernare,

    Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv.

    Lewis & Short latin dictionary > directum

  • 110 dirigo

    dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,

    Sen. Q. N. 1, 10:

    haec directa materia injecta consternebantur,

    Caes. B. G. 4, 17, 8:

    crates,

    id. B. C. 3, 46, 5:

    naves ante portum,

    Liv. 37, 31; cf.:

    naves in pugnam,

    id. 22, 19:

    vicos,

    i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.

    castella,

    Flor. 4, 12, 26:

    molem recta fronte,

    Curt. 4, 3 et saep.:

    regiones lituo,

    i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:

    finem alicui veterem viam regiam,

    Liv. 39, 27.—Esp. freq.:

    aciem,

    to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.

    frontem,

    Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:

    membrana plumbo derecta,

    ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—
    * b.
    Perh. i. q., to split, cleave in twain:

    elephantum machaeră dirigit,

    Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—
    B.
    In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):

    ex vestigio vela ad castra Corneliana,

    Caes. B. C. 2, 25, 6:

    aciem ad te,

    Cat. 63, 56:

    cursum ad litora,

    Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:

    equum in consulem,

    Liv. 2, 6:

    currum in hostem,

    Ov. M. 12, 78:

    tela manusque in corpus Aeacidae,

    Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:

    hastam in te,

    Ov. M. 8, 66; cf.:

    dentes in inguina,

    id. ib. 8, 400:

    cursum in Africam,

    Vell. 2, 19 fin.:

    cursum per auras in lucos,

    Verg. A. 6, 195 et saep.:

    navem eo,

    Nep. Chabr. 4, 2:

    gressum huc,

    Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:

    Ilo hastam,

    Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:

    ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,

    to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:

    iter navis,

    Ov. F. 1, 4:

    cursum,

    Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:

    spicula,

    Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:

    hastile,

    Verg. A. 12, 490:

    tela,

    Hor. C. 4, 9, 18:

    sagittas,

    Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:

    vulnera,

    Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:

    vulnera alicui,

    Sen. Herc. Oet. 160.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set in order, arrange (very rare):

    materias divisione dirigere,

    Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),
    B.
    In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).
    (α).
    With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:

    orationem ad exempla,

    id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:

    judicium ad ea,

    id. 6, 5, 2:

    se ad id quod, etc.,

    id. 12, 3, 8; cf.:

    se ad ea effingenda,

    id. 10, 1, 127:

    praecipua rerum ad famam,

    Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):

    in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,

    Cic. Brut. 37, 140:

    vitam ad certam rationis normam,

    to conform, id. Mur. 2:

    leges hominum ad naturam,

    id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—
    (β).
    With in (not so in Cic.):

    tota mente (intentionem) in opus ipsum,

    Quint. 10, 3, 28:

    communes locos in vitia,

    id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—
    (γ).
    With abl. (only in Cic.):

    quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,

    Cic. Fin. 5, 20 fin.:

    omnia voluptate,

    id. ib. 2, 22, 71:

    utilitatem honestate,

    id. Off. 3, 21, 83:

    haec normā,

    id. de Or. 3, 49, 190.—
    (δ).
    Without an object:

    (divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,

    Cic. Div. 1, 14 fin.
    (ε).
    With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—
    (ζ).
    With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.
    A.
    Lit.:

    auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,

    Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.

    aes (tubae), opp. flexum,

    Ov. M. 1, 98:

    iter,

    Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.

    trabes,

    id. ib. 7, 23, 1:

    ordo (olearum),

    Cic. Caecin. 8, 22:

    arcus (opp. obliquus),

    Ov. M. 2, 129:

    paries,

    i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:

    praeruptus locus utraque ex parte directus,

    Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:

    (Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,

    Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:

    cornu,

    Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:

    in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,

    in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,

    altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,

    Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:

    cadere in directum moderate (with exire per devexum),

    Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—
    B.
    Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:

    o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,

    Cic. Fin. 1, 18; cf.:

    iter ad laudem,

    id. Cael. 17, 41:

    vera illa et directa ratio,

    id. ib. 18:

    tristis ac directus senex,

    id. ib. 16, 38; cf.:

    quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,

    id. Rosc. Com. 4, 11:

    percunctatio et denuntiatio belli,

    Liv. 21, 19; cf.

    contiones,

    Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):

    verba,

    Cod. Just. 6, 23, 15:

    actio,

    Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.

    institutio (opp. precaria),

    id. 29, 1, 19:

    libertates (opp. fideicommissariae),

    id. 29, 4, 12.— Adv.
    a.
    dīrectē, directly, straight (very rare):

    dicere,

    Cic. Part. Or. 7, 24:

    ire,

    Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,
    b.
    dīrectō, directly, straight:

    deorsum ferri,

    Cic. N. D. 1, 25:

    transversas trabes,

    Caes. B. C. 2, 9, 2:

    ad fidem spectare,

    Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —
    * c.
    dīrectā:

    quo magis ursimus alte directā,

    press deep down perpendicularly, Lucr. 2, 198.—
    d.
    dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:

    directius gubernare,

    Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv.

    Lewis & Short latin dictionary > dirigo

  • 111 flexuosus

    flexŭōsus, a, um, adj. [2. flexus], full of turns or windings, tortuous, flexuous, crooked, winding.
    I.
    Lit.:

    flexuosum iter habet auditus, ne quid intrare possit,

    Cic. N. D. 2, 57, 144:

    Taurus mons,

    Plin. 5, 27, 27, § 98:

    volatus hirundini,

    id. 10, 24, 35, § 73.— Sup.:

    intestina flexuosissimis orbibus,

    Plin. 11, 37, 79, § 200.—
    * II.
    Trop.:

    fraudes,

    Prud. Cath. 6, 143.—
    * Adv.: flexu-ōse, tortuously:

    si flexuose volitet flamma,

    Plin. 18, 35, 84, § 357.

    Lewis & Short latin dictionary > flexuosus

  • 112 fragor

    frăgor, ōris, m. [id.], a breaking, breaking to pieces.
    I.
    Lit. (very rare):

    pausam stare fragori,

    to fragility, Lucr. 1, 747:

    so,

    id. 5, 109; 317.—
    II.
    Transf., a crashing (as when something is broken to pieces), a crash, noise, din (the usual signif. of the word; mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.:

    sonus, sonor): ut crebram silvam cum flamina Cauri Perflant, dant sonitum frondes ramique fragorem,

    Lucr. 6, 136:

    sternitur nemus, et propulsa fragorem silva dat,

    Ov. M. 8, 340:

    fragor tectorum, quae diruebantur,

    Liv. 1, 29, 4:

    ruentium tectorum,

    Quint. 8, 3, 68:

    venti procella dat fragorem,

    Lucr. 6, 129:

    multus geli,

    id. 6, 156:

    pelagi,

    Verg. A. 1, 154; cf. Plin. Ep. 6, 31, 17:

    subitoque fragore intonuit laevum,

    Verg. A. 2, 692; 9, 541; cf. 8, 527; cf.:

    quem (Periclea) fulminibus et caelesti fragori comparant comici,

    Quint. 12, 10, 24:

    Nilus praecipitans se fragore auditum accolis aufert,

    Plin. 6, 29, 35, § 181:

    sublimitas profecto et magnificentia et nitor et auctoritas expressit illum fragorem,

    those thunders of applause, Quint. 8, 3, 3:

    exornatio significandae rei causa, sic: Postquam iste in rem publicam fecit impetum, fragor civitatis imprimis est auditus. Hoc genere raro utendum est, ne novi verbi assiduitas odium pariat, etc.,

    Auct. Her. 4, 31, 42:

    terra continens adventus hostium non modo exspectatos, sed etiam repentinos multis indiciis et quasi fragore quodam et sonitu ipso ante denuntiat,

    Cic. Rep. 2, 3 Mos.— Poet. for report, rumor, Val. Fl. 1, 753.

    Lewis & Short latin dictionary > fragor

  • 113 gravitas

    grăvĭtas, ātis, f. [gravis], weight, heaviness.
    I.
    Lit., in gen.:

    omnibus ejus (terrae) partibus in medium vergentibus nihil interrumpat, quo labefactari possit tanta contentio gravitatis et ponderum,

    Cic. N. D. 2, 45, 116; cf.:

    per inane moveri gravitate et pondere,

    id. Fat. 11, 24; Lucr. 3, 1054; cf.

    also: cuncta necesse est Aut gravitate sua ferri primordia rerum, Aut, etc.,

    id. 2, 84:

    nostros propter gravitatem armorum, quod, etc.,

    Caes. B. G. 5, 16, 1:

    tum etiam gravitate et tarditate navium impediebantur,

    id. B. C. 1, 58, 3:

    ignava nequeunt gravitate moveri,

    Ov. M. 2, 821:

    me mea defendit gravitas (corresp. to moles and pondus),

    id. ib. 9, 39.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of smell, rankness, offensiveness, fetidness:

    quorundam odorum suavitati gravitas inest,

    Plin. 21, 7, 18, § 37:

    a quibusdam vocatur cynozolon propter gravitatem odoris (shortly before: odore gravissimo),

    id. 22, 18, 21, § 47:

    animae,

    id. 20, 9, 35, § 91:

    halitus,

    id. 30, 6, 15, § 44:

    oris,

    id. 28, 12, 51, § 190.—
    2.
    Of bodily condition, health, severity, vehemence, violence, unwholesomeness; heaviness, dulness, faintness, sickness:

    corpore vix sustineo gravitatem hujus caeli,

    Cic. Att. 11, 22, 2:

    caeli aquarumque,

    Liv. 23, 34, 11:

    loci,

    id. 25, 26, 13:

    morbi,

    Cic. N. D. 3, 31, 76:

    pressus gravitate soporis,

    Ov. M. 15, 21; cf. id. ib. 11, 618:

    an quod corporis gravitatem et dolorem animo judicamus, animi morbum corpore non sentimus?

    painful, diseased condition, Cic. Tusc. 3, 1, 2 Kühn.; cf.

    membrorum,

    id. Fin. 4, 12, 31; and Lucr. 3, 478:

    capitis,

    Plin. 27, 12, 105, § 130:

    aurium,

    id. 20, 11, 44, § 115; cf.

    auditus,

    id. 23, 4, 42, § 85:

    audiendi,

    id. 28, 11, 48, § 176:

    oris et dentium,

    id. 37, 10, 54, § 143.—
    3.
    Pressure of price, dearness:

    annonae,

    Tac. A. 6, 13; 11, 4.—
    4.
    The burden of pregnancy:

    tendebat gravitas uterum mihi,

    Ov. M. 9, 287 (cf. onus, id. ib. 10, 504). —
    II.
    Trop.
    A.
    In a bad sense, heaviness, slowness, severity:

    gaudere gravitate linguae sonoque vocis agresti,

    Cic. de Or. 3, 11, 42: injuria gravitate tutior est, severity, cruelty, Sall. Orat. Licin. (Hist. Fragm. 3, 22 Gerl.):

    fessi diuturnitate et gravitate belli,

    Liv. 31, 7, 3: crudelitatem quoque gravitati addidit, id. 24, 45, 13 Weissenb. —
    B.
    In a good sense, weight, dignity, importance, seriousness, gravity (syn.: magnitudo, dignitas, auctoritas, pondus): hos cum Suevi propter amplitudinem gravitatemque civitatis finibus expellere non potuissent, importance, i. e. power, Caes. B. G. 4, 3, 4; cf. Cic. Agr. 2, 32:

    omnium sententiarum gravitate, omnium verborum ponderibus est utendum,

    importance, weight, id. de Or. 2, 17, 72; cf. id. Tusc. 5, 12, 34:

    genus hoc sermonum positum in hominum veterum auctoritate plus videtur habere gravitatis,

    id. Lael. 1, 4:

    quanta illa, di immortales, fuit gravitas! quanta in oratione majestas!

    id. ib. 25, 96:

    tristitia et in omni re severitas habet illa quidem gravitatem,

    id. ib. 18, 66; cf.:

    erat in illo viro comitate condita gravitas,

    id. de Sen. 4, 10:

    gravitate mixtus lepos,

    id. Rep. 2, 1; cf. also id. Q. Fr. 3, 9, 1:

    illud me praeclare admones, cum illum videro, ne nimis indulgenter et ut cum gravitate potius loquar,

    id. Att. 9, 9, 2; 9, 19, 3; id. Fam. 5, 16, 5:

    de virtute et gravitate Caesaris, quam in summo dolore adhibuisset,

    id. Q. Fr. 3, 8, 3:

    personae gravitatem intuentes,

    id. Tusc. 2, 21, 49; cf.:

    ego has partes lenitatis et misericordiae semper egi libenter: illam vero gravitatis severitatisque personam non appetivi,

    id. Mur. 3, 6:

    haec genera dicendi in senibus gravitatem non habent,

    id. Brut. 95, 326; id. Rep. 1, 10 fin.:

    majestas quam vultus gravitasque oris prae se ferebat,

    Liv. 5, 41, 8:

    (senarius) quantum accipit celeritatis, tantum gravitatis amittit,

    Quint. 9, 4, 140.

    Lewis & Short latin dictionary > gravitas

  • 114 inauditus

    1.
    ĭnaudītus, a, um, Part., from inaudio.
    2.
    ĭn-audītus, a, um, adj., unheard.
    I.
    (On account of its novelty or strangeness.) Unheard-of, unusual, strange, new (freq. and class.;

    a favorite word of Cic.): nihil dicam reconditum, nihil aut inauditum vobis aut cuiquam novum,

    Cic. de Or. 1, 31, 137; cf. id. Rep. 2, 12:

    quod nobis inauditum est,

    Quint. 1, 6, 9:

    novum est, non dico inusitatum, verum omnino inauditum,

    Cic. Caecin. 13, 36; cf. id. Vatin. 14, 33:

    novum crimen et ante hunc diem inauditum,

    id. Leg. 1, 1:

    insignis quaedam, inaudita, nova magnitudo animi,

    id. Sest. 39, 85:

    incredibilis atque inaudita gravitas,

    id. Balb. 5, 13:

    modus et inauditus et incredibilis,

    Quint. 7, 6, 11: novellas et inauditas sectas veteribus religionibus opponere, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 3, 3; cf. § 7.— Comp.:

    hominum nescias invisitatius an inauditius genus,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 3, 14.—
    II.
    Unheard (of an accused person), without a hearing (only post-Aug.):

    inauditus et indefensus,

    Tac. A. 2, 77; 4, 11; cf.:

    inauditos et innoxios relegavit,

    Suet. Claud. 38; id. Galb. 14; id. Vit. 14; Just. 22, 2 fin.;

    also of the cause or defence of the accused: neque inaudita causa quemquam damnari, etc.,

    Dig. 48, 17, 1.—
    * III.
    Without hearing:

    alia (animalia) gignuntur aut inodora inauditave,

    Gell. 7, 6, 1 (al. inauritave).

    Lewis & Short latin dictionary > inauditus

  • 115 praeaudio

    prae-audĭo, īvi, ītum, 4, v. a., to hear beforehand, Cassiod. Hist. Eccl. 9, 14.— Hence, prae-audītus, a, um, Part., heard before, examined before (post-class.):

    custodiae,

    Dig. 1, 16, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > praeaudio

  • 116 praeauditus

    prae-audĭo, īvi, ītum, 4, v. a., to hear beforehand, Cassiod. Hist. Eccl. 9, 14.— Hence, prae-audītus, a, um, Part., heard before, examined before (post-class.):

    custodiae,

    Dig. 1, 16, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > praeauditus

  • 117 praemorior

    prae-mŏrĭor, tuus, 3, v. dep., to die early or prematurely, to die (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    aut ego praemoriar, primoque exstinguar in aevo,

    Ov. H. 8, 121:

    parte corporis velut praemortua,

    Suet. Gram. 3.—
    II.
    Trop., to decay:

    praemoritur visus, auditus,

    decays, fails, Plin. 7, 50, 51, § 168.—Hence, prae-mortŭus, a, um, P. a., dead.
    A.
    Lit.:

    jacuere, velut praemortua, membra,

    Ov. Am. 3, 7, 65.—
    B.
    Trop.:

    pudor praemortuus,

    Liv. 3, 72, 5:

    vires,

    Quint. Decl. 12, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > praemorior

  • 118 simplex

    simplex, ĭcis (abl., regul. simplici;

    simplice,

    Lucr. 1, 1013), adj. [sim-; cf. Sanscr. sam, Gr. hama, with Lat. sin-guli, semel, sem-per; and plico].
    I.
    In gen., simple, plain, uncompounded, unmixed, = haplous (cf.:

    sincerus, purus): aut simplex est natura animantis, ut vel terrena sit, vel ignea, etc.... aut concreta est ex pluribus naturis,

    Cic. N. D. 3, 14, 34:

    natura (opp. mixta, conexa, etc.),

    Lucr. 3, 231; Cic. N. D. 2, 11, 29; id. Sen. 21, 78:

    si unum ac simplex (genus inperii) probandum sit, regium probem,

    id. Rep. 1, 35, 54; cf. id. ib. 2, 23, 43:

    finis bonorum, qui simplex esse debet, ex dissimillimis rebus misceri et temperari potest,

    id. Off. 3, 33, 119:

    (comoedia) Duplex quae ex argumento facta'st simplici,

    Ter. Heaut. prol. 6:

    (auditus) iter simplex et directum (opp. flexuosum),

    Cic. N. D. 2, 57, 144:

    simplex est manere, illud (in Hispaniam ire) anceps,

    free from risk, id. Att. 12, 7, 1:

    unum est et simplex aurium judicium,

    free from complication, id. Font. 10, 22 (6, 12):

    necessitudines,

    unqualified, absolute, id. Inv. 2, 57, 171; cf.:

    simplex officium atque una est bonorum omnium causa,

    id. Sull. 3, 9:

    nihil simplici in genere omnibus ex partibus perfectum natura expolivit,

    id. Inv. 2, 1, 3:

    res aperta ac simplex,

    id. Caecin. 2, 5:

    ratio veritatis,

    id. de Or. 1, 53, 229; Quint. 8, 3, 87:

    decem regii lembi simplici ordine intrarunt urbem,

    i. e. one by one, Liv. 44, 12, 6; Tac. H. 5, 23; cf.: simplici directā acie, simplicibus ordinibus, single, Auct. B. Alex. 37, 3 sq.:

    acies,

    id. B. Afr. 13, 2:

    simplex acies media, cornibus duplex,

    id. ib. 59, 2:

    simplici caule,

    Plin. 25, 7, 36, § 74: cum in eo ne simplici quidem genere mortis contenti inimici fuissent, i. e. not with his simple death, but must have torture, Liv. 40, 24, 8:

    qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte puniit,

    Suet. Caes. 74:

    qui proculcari nepotem, quam simplici morte interfici maluit,

    Just. 44, 4, 4 al.:

    nec via mortis erat simplex,

    they died in various ways, Verg. G. 3, 482; cf.:

    ne simplici quidem morte moriebantur, Sall. ap. Serv. ad Verg. l. l. (H. 3, 25 Dietsch ad loc.): nec modus inserere atque oculos inponere simplex,

    Verg. G. 2, 73:

    vulnus,

    Ov. M. 6, 254:

    (tibia) tenuis simplexque foramine pauco,

    Hor. A. P. 203:

    simplici myrto nihil allabores,

    id. C. 1, 38, 5:

    esca,

    id. S. 2, 2, 73:

    jus,

    id. ib. 2, 4, 64:

    cibus,

    Plin. 11, 53, 117, § 282:

    aqua,

    Ov. Am. 2, 6, 32; Tac. G. 23:

    arces dejecit plus vice simplici,

    more than once, Hor. C. 4, 14, 13:

    verba,

    uncompounded, Quint. 1, 5, 3:

    voces,

    id. 1, 5, 65; but: ornatus verborum duplex, unus simplicium, alius conlocatorum, single, Cic. Or. 24, 80; cf.:

    quaedam sunt in rebus simplicia, quaedam complicata,

    id. Fat. 13, 30.— Comp.:

    quantitas simplicior,

    Quint. 11, 3, 15.— Sup.:

    ex simplicissimā quāque materiā (opp. multiplex),

    Quint. 10, 5, 10:

    res,

    id. 10, 2, 10.—
    II.
    In partic., simple in a moral sense, without dissimulation, open, frank, straightforward, direct, guileless, artless, honest, sincere, ingenuous, etc. (cf. candidus).—Of persons:

    cum de viro bono quaeritur, quem apertum et simplicem volumus esse, non sunt in disputando vafri, non veteratores, non malitiosi,

    Cic. Rep. 3, 16, 26; id. Off. 1, 19, 63:

    simplicem et communem et consentientem... eligi par est (opp. multiplex ingenium et tortuosum),

    id. Lael. 18, 65; id. Ac. 2, 35, 112:

    tuum hominis simplicis pectus vidimus,

    id. Phil. 2, 43, 111; Liv. 24, 10; Hor. S. 1, 3, 52; 2, 2, 68; id. C. 2, 8, 14; Ov. H. 12, 90; 16, 285:

    credebant simplices ac religiosi homines,

    Liv. 24, 10, 6.—Of things:

    fidelis et simplex et fautrix suorum regio,

    Cic. Planc. 9, 22:

    animal sine fraude dolisque, Innocuum, simplex,

    Ov. M. 15, 121: animus, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:

    nihil simplex, nihil sincerum,

    Cic. Att. 10, 6, 2:

    virtus,

    Vell. 2, 129, 1:

    verba,

    Suet. Tib. 61:

    cogitationes,

    Tac. G. 22.— Comp.:

    simplicior quis,

    too straightforward, too blunt, Hor. S. 1, 3, 63.— Sup.:

    simplicissimi omnium habentur iracundi,

    Sen. Ira, 2, 16, 3:

    dux,

    Vell. 2, 116, 4:

    mens,

    Petr. 101, 3.—Hence, adv.: simplĭcĭter (acc. to I.), simply, plainly, straightforwardly, naturally, directly, utterly, without reserve, = haplôs:

    quorum (verborum) primum nobis ratio simpliciter videnda est, deinde conjuncte,

    Cic. de Or. 3, 37, 149:

    quaedam genera causarum simpliciter ex suā vi considerantur,

    id. Inv. 2, 33, 102:

    ipsa inventa exponentur simpliciter sine ullā exornatione,

    id. ib. 2, 3, 11:

    locuti sunt simpliciter et splendide,

    id. de Or. 2, 16, 68:

    aut simpliciter quaeritur aut comparate,

    id. Top. 22, 84:

    si est simpliciter breviterque dicendum,

    id. Off. 2, 9, 31; so (with breviter) id. Arch. 12, 32:

    illud nomen simpliciter positum, hoc ad aliquid esse,

    Quint. 1, 6, 13:

    frondes Simpliciter positae, scaena sine arte fuit,

    Ov. A. A. 1, 106; Tac. G. 5; cf. comp.:

    brevius ac simplicius tradi,

    Quint. 8, prooem. §

    1: ignorare se dixit, quidnam perplexi sua legatio haberet, cum simpliciter ad amicitiam petendam venissent,

    simply, purely, only, Liv. 34, 57, 6:

    quidam ludere eum simpliciter, quidam haud dubie insanire, aiebant,

    merely, only, id. 41, 20, 4:

    Cyrenaica philosophia, quam ille et ejus posteri simpliciter defenderunt,

    Cic. de Or. 3, 17, 62:

    in sententiā simpliciter e re publicā ferendā,

    id. Red. ad Quir. 10, 24 B. and K.— Comp.:

    molluscum simplicius sparsum,

    Plin. 16, 16, 27, § 68.—
    2.
    (Acc. to II.) Plainly, openly, frankly, artlessly, ingenuously, uprightly, honestly, candidly: simpliciter et candide, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:

    simpliciter scripserat quae sentiebat,

    Curt. 7, 2, 36:

    simpliciter et libere (opp. dissimulanter et furtim),

    Plin. Ep. 1, 13, 2:

    simpliciter et palam lusit,

    Suet. Aug. 71:

    me amice simpliciterque reprehenderent,

    Plin. Ep. 5, 3, 1:

    qui se simpliciter credunt amicis,

    id. ib. 6, 22, 1.— Comp.:

    simultates simplicius nutrire (opp. callide),

    Tac. H. 3, 53 fin.:

    quo simplicius tibi confitebor,

    Plin. Ep. 5, 19, 1; Quint. 1, 13, 2; Tac. H. 3, 53. — Sup.:

    simplicissime loqui,

    Tac. H. 1, 15 fin.
    3.
    In the singular number:

    dicere,

    Hier. in Matt. 1, 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > simplex

  • 119 transitus

    1.
    transĭtus, a, um, Part. of transeo.
    2.
    transĭtus, ūs, m. [transeo], a going over, passing over, passage (class.; syn. trajectus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    fossae,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    flumine impeditus transitus,

    Hirt. B. G. 8, 20; 8, 13; Caes. B. G. 5, 55; 6, 7; 7, 57; Liv. 21, 20, 2; 28, 1, 1; Tac. A. 15, 10; id. H. 1, 70; 3, 59; 4, 65; Just. 1, 8, 2; 15, 4, 12:

    in urbem nostram Junonis,

    removal, Val. Max. 1, 8, 3.—
    2.
    Concr., a passage-way, passage:

    spiritus,

    i. e. the windpipe, Plin. 22, 24, 51, § 111; cf.

    auditus,

    the auditory passage, id. 23, 2, 28, § 59. —
    B.
    In partic.
    1.
    A passing over, desertion to another party:

    facilis ad proximos et validiores,

    Tac. H. 1, 76:

    transitūs mora,

    id. Agr. 38:

    ad Vitellium,

    id. H. 1, 76:

    in alienam familiam,

    a passing over, adoption into, Gell. 5, 19, 8.—
    2.
    Law t. t., a transfer of possession, Cod. Just. 2, 13, 20. —
    3.
    A passing over, passing away:

    tempestatis,

    Cic. Att. 2, 21, 2.—
    4.
    A passing by:

    capta in transitu urbs Ninos,

    Tac. A. 12, 13.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., a passing over, passing, change:

    in illo a pueritiā ad adulescentiam transitu,

    Quint. 11, 3, 28:

    opportunos magnis conatibus transitus rerum,

    revolutions, Tac. H. 1, 21. —
    B.
    In partic.
    1.
    A means of passing, a transition from one step to another:

    medius quidem gradus, nihil ipse significans sed praebens transitum,

    Quint. 8, 6, 38:

    in figuras alias,

    Plin. 11, 36, 43, § 120. — Of the transition of colors in shading, Plin. 35, 5, 11, § 29; 37, 2, 8, § 21; Ov. M. 6, 66.—Of transition in sound, Quint. 12, 10, 68.—
    2.
    In speaking.
    a.
    A transition:

    hinc erit ad alia transitus,

    Quint. 7, 6, 5:

    ad diversa,

    id. 9, 3, 65: metabolê, id est transitus in aliud genus rhythmi, id. 9, 4, 50:

    in Armeniam transitum facimus,

    Just. 42, 2, 7.—In plur.:

    unde venusti transitus fiunt,

    Quint. 9, 2, 61.—
    b.
    In transitu, in passing, by the way:

    quae leviter in transitu attigeram,

    Quint. 7, 3, 27:

    in transitu aliquid tractare,

    id. 6, 2, 2:

    in transitu non omittemus,

    id. 2, 10, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > transitus

  • 120 HEARING

    [N]
    AUDITUS (-US) (M)
    AUDITIO (-ONIS) (F)
    AUDIENTIA (-AE) (F)
    - IN SMB.'S HEARING

    English-Latin dictionary > HEARING

См. также в других словарях:

  • Audītus — (lat., Anat.), Gehör; daher Auditus difficilis, Schwerhörigkeit …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Audītus — (lat.), das Gehör …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Auditus, S. — S. Auditus (Ovidius), Ep. (3. Juni). Der hl. Auditus (nach der portugiesischen Aussprache Ouvido und daher auch Ovidius genannt), war von Braga (Bracara) in Portugal gebürtig und wurde irrthümlich für einen Bischof daselbst gehalten, wie er denn… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Auditus — Au|di|tus der; <aus gleichbed. lat. auditus> Hörvermögen des menschlichen Hörorgans (hörbar sind Schwingungen im Frequenzbereich zwischen 20 u. 20 000 Hz) …   Das große Fremdwörterbuch

  • Auditus — klausa statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Auditus ryšiai: platesnis terminas – pagrindiniai terminai …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • Auditus — Au|di̱tus m; : „Gehör“, Hörvermögen des menschlichen Hörorgans (hörbar sind Schwingungen im Frequenzbereich zwischen 20 und 20000AuditusHz) …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • auditus — A hearing …   Ballentine's law dictionary

  • Cervos haud quaque latere insidias, quoties arrectis sunt auribus, propterea quod tum auditus sint a… — Cervos haud quaque latere insidias, quoties arrectis sunt auribus, propterea quod tum auditus sint acerrimi; contra cum demiserint aures, facile capi. См. Уши навострить …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • ossicula auditus — [TA] auditory ossicles: the malleus, incus, and stapes, the small bones of the middle ear, which transmit vibrations from the tympanic membrane to the oval window. Called also ossicula auditoria [TA alternative] and ossicular chain. Auditory… …   Medical dictionary

  • Articulationes ossiculorum auditus — ausies kauliukų sąnariai statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Articulationes ossiculorum auditus ryšiai: platesnis terminas – klausomieji kauliukai siauresnis terminas – būgninė kilpelės jungtis siauresnis… …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • Ligamenta ossiculorum auditus — ausies kauliukų raiščiai statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Ligamenta ossiculorum auditus ryšiai: platesnis terminas – klausomieji kauliukai siauresnis terminas – kilpelės plėvė siauresnis terminas – plaktuko …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»