Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

ullus

  • 1 ullus

    ullus, a, um; gen. ullīus; dat. ulli ( gen. sing. ulli, Plaut. Truc. 2, 2, 38), adj. dim. [for unulus, dim. of unus], any, any one (usu. in neg. sentences; corresp. with aliquis in affirmations).
    I.
    In negative declarations (so most usually):

    neque praeter te in Alide ullus servus istoc nomine est,

    Plaut. Capt. 3, 4, 58:

    nec vobis auctor ullus est nec vosmet estis ulli,

    id. Curc. 4, 2, 12:

    nec ulla deformior species est civitatis quam illa, etc.,

    Cic. Rep. 1, 34, 51:

    nulium, inquam, horum (signorum) reliquit, neque aliud ullum tamen, praeter unum pervetus ligneum,

    id. Verr. 2, 4, 3, § 7:

    nullā aliā in civitate... ullum domicilium libertas habet,

    id. Rep. 1, 31, 47:

    Cluentii nummus nullus judici datus ullo vestigio reperietur,

    id. Clu. 36, 102:

    omnino nemo ullius rei fuit emptor, cui, etc.,

    id. Phil. 2, 38, 97; cf.:

    neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,

    id. Fl. 20, 47:

    non possum equidem dicere, me ullā in cogitatione, etc.,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    neve ipse navem ullam praeter duos lembos haberet,

    Liv. 34, 35, 5.—After sine:

    ut plane sine ullo domino sint,

    Cic. Rep. 1, 43, 67:

    aditus sine ullā facultate navium,

    id. Verr. 2, 5, 3, § 6:

    sine ullo maleficio iter per provinciam facere,

    Caes. B. G. 1, 7; Cic. Off. 2, 11, 40:

    negant sapientem suscepturum ullam rei publicae partem,

    id. Rep. 1, 6, 10:

    communis lex naturae, quae vetat ullam rem esse cujusquam, nisi ejus, etc.,

    id. ib. 1, 17, 27.—

    Esp., haud ullus, non ullus, emphat. for nullus: di sciunt, culpam meam istanc non esse ullam,

    Plaut. Merc. 3, 4, 41:

    deinceps explicatur differentia rerum, quam si non ullam esse diceremus, etc.,

    Cic. Fin. 3, 15, 50; id. Brut. 90, 112; cf.: non ullam rem aliam extimescens, quam, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

    non ille honorem a pueritiā... non ullum existimationis bonae fructum umquam cogitarat,

    Cic. Clu. 13, 39; id. Rosc. Am. 44, 128:

    virus haud ullum magis noxium est,

    Curt. 9, 1, 12.—
    2.
    Subst., any one, anybody, etc. (rare but class.): Tr. Quasi non sit intus (erus)! Am. Neque pol est, neque ullus quidem huc venit, Plaut. Rud. 2, 3, 10: nec ulli [p. 1925] verbo male dicat, id. As. 4, 1, 55:

    numquam ulli supplicabo,

    id. Rud. 5, 2, 49:

    negat se more et exemplo populi Romani posse iter ulli per provinciam dare,

    Caes. B. G. 1, 8:

    nec prohibente ullo,

    Liv. 5, 40, 4:

    ne quam societatem cum ullo Cretensium aut quodam alio institueret,

    id. 34, 35, 9:

    reor non ullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior,

    Cic. Tusc. 1, 39, 94:

    nec ullis aut gloria major aut augustior honor,

    Tac. Or. 12.—
    B.
    In questions implying a negation (rare but class.):

    est ergo ulla res tanti, aut commodum ullum tam expetendum, ut viri boni nomen amittas?

    Cic. Off. 3, 20, 82:

    an deus est ullus suavis Suaviatio?

    Plaut. Bacch. 1, 2, 12:

    cui nescio an ulla pars operis hujus sit magis elaborata,

    Quint. 9, 4, 1.—
    C.
    In hypothetical clauses:

    hunc si ullus deus amaret,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 20:

    si ullo pacto ille huc conciliari potest,

    id. Capt. 1, 2, 28; cf.:

    si posset ullo modo impetrari ut abiret,

    id. Mil. 4, 5, 8:

    si ullo modo est ut possit,

    Ter. Hec. 4, 4, 102:

    atqui si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt, etc.,

    Cic. Mil. 4, 9:

    si ulla mea apud te commendatio valuit,

    id. Fam. 13, 40:

    filio meo, si erit ulla res publica, satis, etc.,

    id. ib. 2, 16, 5:

    si ullam partem libertatis tenebo,

    id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 15:

    si vero non ulla tibi facta est injuria, sine scelere eum accusare non potes,

    id. Div. in Caecil. 18, 60.—
    II.
    In affirmative clauses (very rare;

    perh. not in Cic.): ita fustibus sum mollior miser magis, quam ullus cinaedus,

    Plaut. Aul. 3, 2, 8; cf. id. Rud. 3, 4, 49:

    ultra quam ullus spiritus durare possit,

    Quint. 8, 2, 17:

    dum amnes ulli rumpuntur fontibus,

    Verg. G. 3, 428:

    nam scelus intra se tacitum qui cogitat ullum, Facti crimen habet,

    Juv. 13, 209.

    Lewis & Short latin dictionary > ullus

  • 2 ullus

    ullus ullus, a, um какой-нибудь

    Латинско-русский словарь > ullus

  • 3 ullus

    ūllus, a, um (gen. īus и ĭus, иногда gen. m. ī; dat. ī, иногда dat. f. ae) adj. и subst.
    1) какой-л.
    ullo modo Ter — каким-л. образом, как-нибудь
    quando ullum inveniet parem? H — когда он найдёт кого-л. равного (ему)?
    2) с отрицаниями (non, sine etc.) никакой, никто (non u. quidem huc venit Pl)
    neque ullam in partem disputo C — я не высказываюсь ни за, ни против

    Латинско-русский словарь > ullus

  • 4 ullus

    ūllus, a, um, Genet. ūllīus, dichter. auch ūllĭus, Dat. ūllī (Demin. v. unus st. *ūnulus), in negativen und hypothetischen, äußerst selten aber in affirmativen Sätzen, irgend ein, I) adi.: sine ulla dubitatione, Cic.: sine ulla vituperatione, ohne jeden Tadel, d.i. ganz vorwurfsfrei, Cic.: ullo modo, Ter.: neque ullam in partem disputo, weder dafür (pro), noch dagegen (contra), Cic. Verr. 5, 7: haec nec ulla alia sunt coniecta maledicta in eius vitam, Cic. Planc. 31: quam si non ullam (zus. = nullam) esse diceremus, Cic. de fin. 3, 50 (dazu Madvig S. 4302): ac ne tunc quidem nos ullum adiecimus verbum, Petron. 17, 1: neque ullam picturam fuisse, quin conquisierit, Cic. Verr. 4, 1. – II) subst.: a) m., irgend einer, irgend jemand (s. Lorenz Plaut. most. 697), Plaut., Cic., Caes. u.a.: Plur., Cic. u. Tac.: namentl. als Ersatz für den fehlenden Plur. von quisquam, zB. quae tam excellens in omni genere virtus in ullis fuit, ut sit cum maioribus nostris comparanda, Cic. Tusc. 1, 2. – b) n., irgend etwas, nemo ullius nisi fugae memor, Liv. 2, 59, 8. Vgl. Haupt opusc. 3, 464. – / α) ullĭus mit vorletzter kurzer Silbe, Catull. 4, 3. Verg. catal. 8, 3. Ov. trist. 5, 6, 34. – β) Genet. ulli, Plaut. truc. 293; vgl. Prisc. 6, 36 u. 82. – Dativ ullo, Corp. inscr. Lat. 9, 984, ullae, Tibull. 4, 6, 9.

    lateinisch-deutsches > ullus

  • 5 ullus

    ūllus, a, um, Genet. ūllīus, dichter. auch ūllĭus, Dat. ūllī (Demin. v. unus st. *ūnulus), in negativen und hypothetischen, äußerst selten aber in affirmativen Sätzen, irgend ein, I) adi.: sine ulla dubitatione, Cic.: sine ulla vituperatione, ohne jeden Tadel, d.i. ganz vorwurfsfrei, Cic.: ullo modo, Ter.: neque ullam in partem disputo, weder dafür (pro), noch dagegen (contra), Cic. Verr. 5, 7: haec nec ulla alia sunt coniecta maledicta in eius vitam, Cic. Planc. 31: quam si non ullam (zus. = nullam) esse diceremus, Cic. de fin. 3, 50 (dazu Madvig S. 4302): ac ne tunc quidem nos ullum adiecimus verbum, Petron. 17, 1: neque ullam picturam fuisse, quin conquisierit, Cic. Verr. 4, 1. – II) subst.: a) m., irgend einer, irgend jemand (s. Lorenz Plaut. most. 697), Plaut., Cic., Caes. u.a.: Plur., Cic. u. Tac.: namentl. als Ersatz für den fehlenden Plur. von quisquam, zB. quae tam excellens in omni genere virtus in ullis fuit, ut sit cum maioribus nostris comparanda, Cic. Tusc. 1, 2. – b) n., irgend etwas, nemo ullius nisi fugae memor, Liv. 2, 59, 8. Vgl. Haupt opusc. 3, 464. – α) ullĭus mit vorletzter kurzer Silbe, Catull. 4, 3. Verg. catal. 8, 3. Ov. trist. 5, 6, 34. – β) Genet. ulli, Plaut. truc. 293; vgl. Prisc. 6, 36 u. 82. – Dativ ullo, Corp. inscr. Lat. 9, 984, ullae, Tibull. 4, 6, 9.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ullus

  • 6 ūllus

        ūllus gen. ūllīus (rarely ūllius, Ct., O.), dat. ūllī, adj.    [for * ūnulus, dim. of unus].—With a negation, expressed or implied, any, any one: nec tuos ludos aspexit, nec ullos alios: neque aliud ullum (signum), praeter unum ligneum: neminem tamen adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet: neve ipse navem ullam praeter duos lembos haberet, L.: sine ullo maleficio iter facere, Cs.: lex quae vetat ullam rem esse cuiusquam, nisi, etc.—Esp., with non, haud, or neque (emphat. for nullus): deinceps explicatur differentia rerum, quam si non ullam esse diceremus, etc.: haec nec alia ulla maledicta.—As subst, any one, anybody: negat se posse iter ulli per provinciam dare, Cs.: nec prohibente ullo, L.—In hypothetical clauses, any, any whatever: Si ullo modo est ut possit, T.: si tempus est ullum iure hominis necandi: si ullam partem libertatis tenebo; cf. iniquos omnīs aiebat esse, qui ullam agri glaebam possiderent (i. e. si possiderent).—In affirmative clauses, any, some (poet.): dum amnes ulli rumpuntur fontibus, V.: scelus tacitum qui cogitat ullum, Iu.
    * * *
    ulla, ullum (gen -ius) ADJ

    Latin-English dictionary > ūllus

  • 7 ullus

    ,a,um
    какой-либо

    Латинский для медиков > ullus

  • 8 ullus

    какoй-либо, напр. quae sine ullo scripto populus probavit (1. 32 § 1 D. 1, 3. 1. 13 D. 4, 2. 1. 52 § 3 D. 2, 14).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > ullus

  • 9 ullus

    any.

    Latin-English dictionary of medieval > ullus

  • 10 ullus

    ,a,um
    какой-либо

    Latin-Russian dictionary > ullus

  • 11 üllus

    благородство

    Eesti-venelased uus sõnastik > üllus

  • 12 ullus

    , ulla, ullum (m,f,n) (gen. ullius, dat. ulli)
      какой-либо, кто-либо, какой-нибудь, какой бы то ни было

    Dictionary Latin-Russian new > ullus

  • 13 irgend

    irgend, alicubi. uspiam. usquam (»irgendwo, irgend an einem Orte«, mit demselben Untersch. wie unten aliquis, quispiam u. ullus).aliquando. quando (»irgend einmal« in der Zeit, letzteres dann, wenn der Begr. aliquando so modifiziert wird, daß er im Gegensatz zur faktischer Aussage etwas bloß Vorgestelltes [1389] ausdrückt = »etwa irgend einmal«. Daher findet sich quando häufig, jedoch nach Beschaffenheit des Ausdrucks auch aliquando, neben den Konjunktionen si, ne, quo, num u. a.). – interdum (»dann u. wann, zuweilen« in der Zeit). – umquam (»je, [emals«, hat, wie die deutschen Ausdrr., einen negativen Sinn u. steht nicht bloß in negativen Sätzen, sondern auch in Fragesätzen u. solchen Sätzen, denen ein Zweifel oder sonst eine negative Bedeutung zugrunde liegt). – fortasse. forsitan (»vielleicht«, dienen dazu, ein Urteil problematisch darzustellen, letzteres mit noch zweifelhafterem Sinne u. daher mit folg. Konjunktiv. Geht ein si, nisi, ne, num vorher, so tritt forte statt fortasse ein, s. »etwa« das Nähere). – irgendeiner, irgend jemand, irgend etwas, aliquis. quis. aliquispiam. quispiam. quisquam. ullus. (Hier merke man: aliquis, aliqua, aliquid [subst.] u. aliquis od. aliqui, aliqua, aliquod [adjekt.] bezeichnen das unbestimmte »irgendein« im bejahenden Sinne und stehen da, wo das Vorhandensein einer Person od. Sache angedeutet werden soll, auf deren nähere Bestimmung man sich jedoch nicht einläßt. Soll aber dasjenige »irgendein« angedeutet werden, das ohne allen Nebenbegr. der bloßen Vorstellung, nicht aber einer auf einen wirklichen Fall bezogenen Aussage angehört, so steht quis, u. zwar nicht bloß nach den Konjunktionen si, nisi, num, ne, quo, sondern nach allen direkten u. indirekten Fragen, in den abhängigen Nebensätzen, in denen mit dem »irgendein« etwas bloß Mögliches, Gedachtes, nicht aber Faktisches bezeichnet wird. Aliquispiam u. quispiam [subst. u. adjekt.] kommen dem aliquis am nächsten, beziehen sich aber auf eine gewisse Mehrheit in der Art, daß es völlig gleichgültig ist, wen von dieser Mehrheit man sich unter diesem einen denken will. Quisquam u. ullus, von denen jenesnur im Singular und subst., dieses adjekt. steht, verbinden mit dem Begriff der Unbestimmtheit den der Negation. Daher müssen dieselben nicht bloß in eigentlich negativen Sätzen, sondern auch in solchen, in denen ein negativer Sinn versteckt ist, wie in Fragen etc., gebraucht werden). – irgends, s. irgendwo. – irgendwie, aliquā (auf irgend einem Wege = auf irgend eine Art u. Weise); utcumque (auf irgend eine Art, wie es auch sei). – irgendwo, alicubi (an irgend einem Orte od. in irgend einer Sache); aliquo loco. aliquā. uspiam. usquam (irgend an einem Orte, mit. dems. Untersch. wie oben aliquis, quispiam u. ullus); ubivis (an jedem andern Orte): hier irgendwo (in der Nähe), hic alicubi: Solon sagt irgendwo in einem Verse, Solo ait versiculo quodam. wenn irgendwo, sicubi. damit od. daß nicht irgendwo, necubi. irgendwohin, aliquo. quopiam. quoquam (mit demselben Untersch. wie vorher aliquis, quispiam u. quisquam); aliquo terrarum (irgend wohin in der Welt). – wenn irgendwohin, si quo. irgendwoher, alicunde. wenn irgendwoher, sicunde. damit od. daß nicht irgendwoher, necunde.

    deutsch-lateinisches > irgend

  • 14 ein, eine, ein

    ein, eine, ein u. einer, eine, eines (eins), I) im allg.: A) als Artikel, und zwar: a) als unbestimmter. Hier steht es entweder vor einem Substantiv und bleibt im Latein. unübersetzt, z.B. Krassus ein vortrefflicher Redner, Crassus orator optimus. – oder es ist mit einem Subjekte oder Objekte verbunden, dessen Vorhandensein zwar angedeutet, aber durch keine bestimmenden Merkmale auf einen einzelnen Gegenstand bezogen werden soll. Hier ste ht im Latein. aliquis, z.B. in der Erklärung einer Sache, in definitione alicuius rei (wogegen in def. rei heißen würde: des bereits besprochenen oder noch zu besprechenden Gegenstandes). – Wird aber durch »ein« angedeutet, daß ein bestimmtes, obgleich nicht [663] genanntes Individuum aus einer unbestimmten Menge genannt sei, dessen Namen man entweder als bekannt voraussetzt oder nicht angeben kann, so bezeichnen dieses die Lateiner durch quidam (ein gewisser), z.B. ein Kollege, collega quidam (verschieden von quidam de od. ex collegis, s. unten no. II, A). – Ebenso steht im Latein. quidam für »ein« bei Substantiven, die einen Gegenstand in gewissen Lagen u. Verhältnissen befindlich angeben, z.B. ein Gastfreund mit Namen Kamelus, hospes quidam nomine Camelus: Fabius, ein Päligner, Fabius, Paelignus quidam. – Steht der unbestim mte Artikel »ein« bei einem Substantiv im Genetiv, so wird oft statt des Genetivs des Substantivs das dem Substantiv entsprechende Adjektiv genommen, z.B. die Würde eines Konsuls, consularis dignitas: das Gefolge eines Prätors, praetoria turba: das leichtfertige Treiben eines Demagogen, popularis levitas. ein jeder, unus quisque. – b) als auszeichnender Artikel, z.B. ein Plato etc. Hier setzen die Lateiner entweder das hervorhebende ille, z.B. ein Alexander der Große, Magnus ille Alexander. – od. den Plural des dabeistehenden Substantivs, wir wollen einen Paulus, Kato, Gallus hernennen, numeremus Paulos, Catones, Gallos.

    B) als Zahlwort: unus. – ein und (zwanzig, -ste), unus et od. unet (viginti, vigesimus). – Bei Zeit- und (wiewohl seltener) bei Maßbestimmungen wird, wenn »ein« nicht im Gegensatz zu einer Mehrheit gedacht wird, unus im Latein. gew. weggelassen, z.B. vor einem Jahre, ante annum: jmd. ein Jahr betrauern. annum lugere alqm: nicht mehr als ein Scheffel, non plus modio.

    II) insbes.: A) zur Angabe eines unbestimmten Individuums aus einer bestimmten Menge = einiger etc., jemand etc.: aliquis. unus aliquis u. aliquis unus (dieses zur nachdrücklichern Bezeichnung, daß dieses unbestimmte Individuum wirklich nur »eins« gewesen sei), z.B. einer von euch, aliquis ex vobis: einer von den frühern Königen, aliquis priorum regum: einer von den Deinigen, unus aliquis ex tuis: einer von der Partei, vir factionis. – Ist »einer« = ein gewisser, bestimmter, den ich aber nicht kennen kann od. mag, so steht quidam, z.B. einer von den Kollegen, quidam de od. ex collegis. – Ist dagegen »einer, einer oder der andere« = irgend einer, d. h. bezeichnet es aus einer unbestimmten Menge ein unbestimmtes Individuum, gleichviel welches, so steht aliquis (adjekt. u. subst.) od. quispiam, z.B. es möchte etwa einer (einer oder der andere) sagen, dixerit hic aliquis; fortasse quispiam dixerit. – Hat »einer« einen verallgemeinernden Sinn, so steht quisque (ein jeder), z.B. von den Gefangenen wurde, je nachdem einer Freier oder Sklave war, jeder seinem Stande gemäß hingerichtet, de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque supplicium sumptum est. – / a) Nach den Partikeln si, nisi, ne, num, quando, ubi u. übh. in Bedingungssätzen auch ohne die Konjunktion muß quis statt aliquis od. quispiam stehen, z.B. wenn einmal einer falsch geschworen hat, [664] dem darf man nachher nicht glauben, ubi semel quis peieraverit, ei postea credi non oportet. – b) In negativen Sätzen und in Sätzen, in denen ein negativer Sinn enthalten ist, wird »(irgend) einer« durch quisquam (subst.) u. ullus (adjekt.) ausgedrückt, z.B. ist einer unter allen Sterblichen, über den du besser denkst? estne quisquam omnium mortalium, de quo melius existimes tu?; ist wohl eine Sache so viel wert oder ein Vorteil so wünschenswert, daß etc., an est ulla res tanti aut commodum ullum tam expetendum, ut etc. – ebensogut... wie (irgend) einer, tam... q uam qui maxime, z.B. ich bin ein Patriot wie einer, tam sum amicus rei publicae, quam qui maxime.

    B) zur Hervorhebung des einen, im Gegensatz zu zweien und mehreren, ein: unus (steht auch für unicus u. idem u. muß notwendig bei Substantiven stehen, die nur im Plur. gebräuchlich sind). – unicus (nur einer. ein einziger, einer u. kein zweiter). – idem (einer zugleich, wenn auf dasselbe Subjekt mehrere Handlungen oder Zustände bezogen werden). – alter (der andere, wenn von Pers. od. Dingen die Rede ist, die nur doppelt vorhanden sind, z.B. an dem einen Fuße lahm, altero pede claudus). – singuli (je einer, allemal einer, z.B. er wählte aus jeder Tribus einen Augur, ex singulis tribubus singulos cooptavit augures). – eins werden aus mehreren, unum fieri ex pluribus: mich beunruhigt das eine, daß etc., me una haec res torquet, quod etc.: die Götter haben einem Manne nicht alles verliehen, non omnia eidemdei dederunt. – mit einem Worte, s. Wort: in einem fort, s. immerdar, immerfort. – nicht einer, ne unus quidem. non ullus. nemounus (nicht ein einziger); non unus. unus etalter item. non nemo (nicht einer, sondern mehrere, gar mancher): nicht einer von uns, nemo de nobis unus: nicht einer von ihnen, ii nulli. – niemals einer (d. i. keiner je), numquam ullus. – der eine von beiden, alter (bestimmt welcher, auch mit Genet., z.B. alterconsulum): einer von beiden, alteruter (unbestimmt welcher, auch mit Gene t., z.B. der eine von uns beiden, alteruter nostrûm). – der eine, die einen von mehreren, unus. uni mit Genet. (z.B. Gallia est divisa in partestres, quarum unam incolunt Belgae, alteram Aquitani, tertiam qui etc.; u. tria Graecorum sunt genera, quorum uni sunt Athenienses). – einer u. der andere, unus et alter. unus alterque (zwei zusammen); non nemo. unus et item alter (mehrere, gar mancher). – einer nach dem andern, aliuspost alium. alius ex alio. alii super alios.alius atque alius. alius subinde (übh.); singuli deinceps (die einzelnen der Reihe nach); alternis (von zweien, abwechf eind, z.B. singen, alternis [sc. versibus] dicere; alternis versibus contendere); primus quisque (allemal der erste, der sich darbietet, z.B. primum quidque explicemus [eins nach dem andern]). – einer um den andern, alter quisque (jeder andere od. zweite, jedesmal der andere od. zweite); alterni. alternus quisq ue (abwechselnd bald der, bald jener); tertius [665] quisque (allemal der dritte, so daß einer zwischen dem ersten u. dritten ausfällt), z.B. ein Jahr ums andere, alterno quoque anno; alternis annis; tertio quoque anno. – einer wie der andere, uterque pariter. ambo pariter (beide zugleich). – der eine... der andere, alter (selten unus)... alter; hic... ille (dieser... jener); prior... posterior (der frühere... der letztere od. spätere). – die einen... die andern, alii... alii: alii... pars oder partim); pars... alii; quidam... alii. – die einen... die andern... wieder andere, alii... alii (od. partim)... alii. – einer... dem od. den andern, alter alteri od. alterum (von zweien); alius alii od. alium (von mehreren; z.B. einer hilft dem andern, alter alterum od. alius alium adiuvat); inter se (unter sich, sich untereinander, z.B. einer fürchtet den andern, timent inter se; s. »einander« mehr Beispiele). – Wird aber »ander« auf ein Substantiv bezogen, so wird im Lateinischen dieses wiederholt, z.B. aus einem Hause in das andere ziehen, ex domo in domum migrare; ein Bürger gehorcht dem andern, civis civi paret. – das eine Mal (in dem einen Falle). das andere Mal (in dem andern Falle), alias... alias. – der eine dieses... der andere jenes, alius aliud; alii alia: der eine so, der andere anders, alius aliter; alii sie, alii secus: der eine hier, der andere dort, alius alibi: der eine dahin, der andere dorthin. alius alio: das eine Mal so, das andere Mal anders, aliud alias: dem einen droht Gefahr von dieser Seite, dem andern von jener Seite, aliis aliunde periculum est: der eine durch den, der andere durch jenen Zufall, alius alio casu. – Wenn das deutsche »einer« auf ein vorhergenanntes Substantiv zurückweist, so ist es unus (im Gegensatz zu zweien oder mehreren) od. aliquis (wenn es unbestimmt bleibt), z.B. es waren mehrere Elefanten da; hast du einen gesehen? plures aderant elephanti; num unum vidisti?: hier sind deine Bücher; hast du eins davon gelesen? hic sunt tui libri; num aliquem ex iis legisti? – Wird durch »einer« ein Individuum aus einer größern Menge hervorgehoben, so steht unus ex od. de m. Abl., z.B. Fufius, einer meiner vertrauten Freunde, Fufius, unus ex od. de meis intimis. – od. unus mit Superlativ, z.B. Skävola, einer der talentvollsten und gerechtesten Männer in unserm Staate, Scaevola unus nostrae civitatis et ingenio et iustitiā praestantissimus. – od. durch inter mit Superl., z.B. der Anführer selbst, einer der tollkühnsten, dux ipse inter stolidissimos ferocissimosque. – od. durch quo est nemo fere mit Komparat., z.B. Kato, einer der ältesten u. klügsten Männer jener Zeit, Cato, quo, erat nemo fere senior illis temporibus, nemo prudentior.

    C) zur Angabe des Übereinstimmenden, Zusammentreffenden: a) übh., einer, einer und derselbe, s. einerlei. – b) insbes., eins (= einerlei Meinung, Gesinnung) sein, werden, s. einig, einträchtig.

    deutsch-lateinisches > ein, eine, ein

  • 15 jeder, jede, jedes

    jeder, jede, jedes, quisque (jeder, der zu einer Anzahl od. zu einem Ganzen gehört, einer wie der andere). – quivis. quilibet (jeder beliebige, aber quivis subjektiv, jeder, den du willst oder den man will, jeder nach eigener Wahl; quilibet objektiv, jeder, den der Zufall bestimmt, der erste beste). – quicumque (wer da nur, er sei, wer er wolle, jeder mögliche, jeder ohne Ausnahme). – quisque (wer es auch sei, jeder ohne Unterschied). – nullus non (keiner nicht = jeder ohne Ausnahme, adjekt. u. subst.; im Neutr. auch nihil non, nichts nicht = jedes, alles und jedes, subst., z.B. nihil non efficere posse). – nemo non (niemand nicht = jedermann ohne Ausnahme, subst., z.B. nemo non nostrûm peccat). – omnis (all u. jeder, im Plur. omnes, alle u. jede, sie mögen sein, wo sie wollen, zusammengenommen, Ggstz. unus, aliquot, pauci, nemo, nulli; im Sing. nur bei Gattungsbegriffen, z.B. omne officium, Dienstleistungen jeder Art; aber im Plur. omnium suorum civium potentia, die Macht jedes seiner Mitbürger). – jeder einzelne, unusquisque u. unusquique; unus quilibet od. quilibet unus; unus quivis. jeder (einzelne) aus einer Menge, jedem (einzelnen) aus einer Menge so u. so viel, durch Distributiva, bei denen jedoch auch jeder (einzelne) durch quisque oder unusquisque mit Genet. (subst.) oder durch singuli (adjekt.) noch bes. ausgedrückt werden kann, z.B. jedem von euch werden zwei Fuß (Land) zugeteilt, cuique vestrûm bini pedes assignantur: jedem aus dem Volk wurden zwei Juchert Land zugeteilt, bina iugera agri plebi dividebantur: für jedes Maß Weizen drei Maß fordern, pro tritici modiis singulis ternos exigere. – So auch: an jedem Tage, in jedem Monate, Jahre, singulis diebus, mensibus, annis (aber auch quot diebus, mensibus, annis): auf jede Stunde, jeden Tag, in singulas horas, in singulos dies (aber auch bl. in horas, in dies): in (während) jeder Nacht, per singulas noctes. jeder von beiden, uterque (und, sind auf beiden Seiten oder auch nur auf der einen mehrere, der Plur. utrique). jeder wer, quisquis: jeder der, quicumque. jeder andere, quicumque alius u. alius quicumque; quivis alius u. alius quivis; quisquis alius u. alius quisquis; omnis alius; ullus alius u. alius ullus (irgend ein anderer); ullus (irgend jemand, z.B. tibi dari putas beneficium, quod ulli datur).jeder für sich, jeder für seine Person, pro se quisque.jeder, jedes der Reihe nach, primus quisque, primum quidque. – jeder einzelne [1401] von den Genannten, quilibet unus ex iis, quos nominavi. – jeder brave Mann, bonus vir (der brave Mann als Kollektivbegriff); optimus quisque (absonderlich der Bravgesinnte, jeder, sofern er unter die Bravsten gehört); omnes boni (alle Braven). – jeder Art, s. Art no. I: auf jede Art, injeder Art, injedem Stücke, s. Art no. II a. E. – um jeden Preis, s. Preis no. II. – zu jeder beliebigen Zeit, quocumque tempore volueris od. voluerit.

    deutsch-lateinisches > jeder, jede, jedes

  • 16 kein (keiner), keine, kein

    kein (keiner), keine, kein, nullus. nemo (beide adj. u. subst., aber mit dem Untersch., daß nullus auf Personen u. lebl. Subjekte, nemo nur auf Personen bezogen werden kann, z.B. nemo homo. In der klass. Prosa ist der Genet. u. Ablat. von nemo ungebräuchlich und es treten dafür dieselben Kasus von nullus ein). – non ullus, non quisquam (nicht irgend einer, wenn die Verneinung) mehr hervorgehoben werden soll, ersteres adj., letzteres subst., s. irgend). – neuter (keiner von beiden, muß in jedem Fall gesetzt werden, wo von zwei Einzelwesen oder zwei Parteien die Rede ist, auch wenn im Deutschen bloß das einfache »keiner« steht). – Wenn [1429] nullus u. nemo als Partitiva gebraucht werden, d. h. wenn »kein« den übrigen Teilen od. dem Ganzen entgegengesetzt wird, so haben sie, wie auch oft das deutsche »kein«, den Genetiv bei sich, z.B. kein Sterblicher oder keiner der Sterblichen, nemo mortalium: kein Tier (keins der Tiere) ist klüger, nulla beluarum prudentior est. Doch kann der Genetiv zuw. auch durch de, ex umschrieben werden, z.B. keiner der Unserigen oder von den Unserigen fiel, nemo de nostris cecĭdit. – Aber »keins meiner Worte«, nullum meum dictum: keins meiner Worte (kein Wort von mir), auch nicht das kleinste, nullum meum minimum dictum – Scheinbar geradezu für nullus u. nemo wird im Lateinischen oft nihil [mit Genet., wenn es für nullus steht] gebraucht; aber es findet der wesentliche Untersch. statt, daß durch nihil der negative Sinn mehr hervorgehoben wird, indem es unserm »gar durchaus kein« entspricht, z.B. (gar) keine Belohnung fordern, nihil praemii expetere: (gar) keine Bedenklichkeit haben, nihil dubitationis habere. Häufig gebrauchen die Deutschen ihr »kein«, wo nicht allgemein, sondern etwas Einzelnes verneint wird. In diesem Falle, der bes. dann eintreten wird, wenn das »kein« zu einem Eigenschaftswort oderzueiner Prädikatsbestimmung eines genannten Substantivs gehört, muß im Latein. statt nullus die bloße Negation non stehen, z.B. ich weiß, daß ich euch keine eben sehr erfreuliche Nachricht bringe, scio non iucundissimum nuntium me vobis allaturum: auf dem hohen Meere fällt kein Schnee, nives in alto non cadunt.

    Ebenso tritt für »kein« im Latein. non ein, wenn das deutsche Objekt mit seinem Verbum im Latein. durch einen Verbalausdruck bezeichnet wird, z.B. keine Furcht haben, non timere: kein Bedenken tragen, non dubitare: keinen Haß (keine Abneigung etc.) hegen gegen jmd., non odisse alqm u. dgl.

    und keiner, auch keiner, et nullus. nec ullus (adj.); nec quisquam (subst.): kein einzelner, nemo quisquam; nemo unus. – kein einziger, non od. haud quisquam (nicht irgend einer); nemo omnium (niemand von allen): kein einziger Mensch, nemo omnium hominum: es war kein einziger (Mensch), der nicht etc., nemo non (z.B. nemo non me virum fortem dixit). – an keinem Orte, nullo loco; nusquam (nirgends): zu keiner Zeit, nullo tempore; numquam (niemals): und zu keiner Zeit, nec umquam: in keiner Hinsicht, nihil: auf keine Weise, nullo modo; minime: auf keiner von beiden Seiten, neutro.

    deutsch-lateinisches > kein (keiner), keine, kein

  • 17 conscius

    conscĭus, a, um [cum + scio] [st1]1 [-] qui sait avec d'autres, confident, témoin, complice.    - homo meorum in te studiorum maxime conscius, Cic. Fam. 5, 5, 1: l'homme du monde qui est le plus dans la confidence du dévouement que je te témoigne.    - nec mihi conscius est ullus homo, Plaut. Rud. 4, 2, 21: je n'ai personne pour confident.    - fac me consciam, Plaut. Cist. 2, 3, 46: fais de moi ta confidente.    - populos habent universos conscios libidinis suae, Cic. Verr. 2, 3: ils ont des peuples entiers comme témoins de leur bon plaisir.    - maleficii conscius, Cic. Clu. 59: complice du crime.    - interficiendi Agrippae conscius, Tac. An. 3, 30: complice du meurtre d'Agrippa.    - conscios delendae tyrannidis indicare, Cic. Tusc. 2, 52: dénoncer les conjurés qui conspiraient la destruction de la tyrannie.    - conscius alicui rei: complice de qqch.    - facinori conscius, Cic. Cael. 52: complice d'un crime.    - mendacio meo conscius, Cic. Verr. 4, 124: complice de mon mensonge.    - conscium esse alicui alicujus rei, Sall. C. 22, 2: être complice avec qqn de qqch.    - in privatis omnibus (rebus) conscius, Cic. Att. 1, 18, 1: mon confident dans toutes les affaires privées. [st1]2 [-] ayant la connaissance intime de, conscient de.    - avec sibi cum sibi nullius essent conscii culpae, Cic. Off. 3, 73: conscients de n'avoir aucune responsabilité.    - mens sibi conscia recti, Virg. En. 1, 604: intelligence consciente du bien.    - cf. Caes. BG. 1, 14, 2.    - avec in + abl. nulla sibi turpi conscius in re, Lucr. 6, 393: qui a conscience de n'avoir trempé dans aucun acte honteux.    - avec prop. inf. mihi sum conscius numquam me... fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: j'ai conscience de n'avoir jamais été...    - cf. Ter. Ad. 348; Cic. Fam. 6, 21, 1; Liv. 1, 49, 2, etc.    - avec inter. ind. cum mihi conscius essem, quanti te facerem, Cic. Fam. 13, 8, 1, ayant conscience de la haute estime que j'ai pour toi.    - abs. conscii sibi, Sall. J. 40, 2: se sentant coupables.    - cf. Liv. 33, 28, 8 ; Ov. H. 20, 47.    - sans sibi lupus, conscius audacis facti, Virg. En. 11, 812: le loup, conscient de son acte audacieux.    - conscia mens recti, Ov. F. 4, 311: n'ayant rien à se reprocher.    - poét. conscia virtus, Virg. En. 5, 455: courage conscient de lui-même (la conscience de sa valeur).    - en mauv. part conscius animus, Lucr. 4, 1135: âme consciente de sa faute, qui se sent coupable.    - cf. Plaut. Most. 544; Sall. C. 14, 3.    - etsi mihi sum conscius numquam me nimis vitae cupidum fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: bien que j'aie conscience de n'avoir jamais été trop attaché à la vie.    - cum sibi conscius esset, quam inimicum deberet Caesarem habere, Hirt. BG. 8, 44: car sa conscience lui disait combien il méritait l'inimitié de César.
    * * *
    conscĭus, a, um [cum + scio] [st1]1 [-] qui sait avec d'autres, confident, témoin, complice.    - homo meorum in te studiorum maxime conscius, Cic. Fam. 5, 5, 1: l'homme du monde qui est le plus dans la confidence du dévouement que je te témoigne.    - nec mihi conscius est ullus homo, Plaut. Rud. 4, 2, 21: je n'ai personne pour confident.    - fac me consciam, Plaut. Cist. 2, 3, 46: fais de moi ta confidente.    - populos habent universos conscios libidinis suae, Cic. Verr. 2, 3: ils ont des peuples entiers comme témoins de leur bon plaisir.    - maleficii conscius, Cic. Clu. 59: complice du crime.    - interficiendi Agrippae conscius, Tac. An. 3, 30: complice du meurtre d'Agrippa.    - conscios delendae tyrannidis indicare, Cic. Tusc. 2, 52: dénoncer les conjurés qui conspiraient la destruction de la tyrannie.    - conscius alicui rei: complice de qqch.    - facinori conscius, Cic. Cael. 52: complice d'un crime.    - mendacio meo conscius, Cic. Verr. 4, 124: complice de mon mensonge.    - conscium esse alicui alicujus rei, Sall. C. 22, 2: être complice avec qqn de qqch.    - in privatis omnibus (rebus) conscius, Cic. Att. 1, 18, 1: mon confident dans toutes les affaires privées. [st1]2 [-] ayant la connaissance intime de, conscient de.    - avec sibi cum sibi nullius essent conscii culpae, Cic. Off. 3, 73: conscients de n'avoir aucune responsabilité.    - mens sibi conscia recti, Virg. En. 1, 604: intelligence consciente du bien.    - cf. Caes. BG. 1, 14, 2.    - avec in + abl. nulla sibi turpi conscius in re, Lucr. 6, 393: qui a conscience de n'avoir trempé dans aucun acte honteux.    - avec prop. inf. mihi sum conscius numquam me... fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: j'ai conscience de n'avoir jamais été...    - cf. Ter. Ad. 348; Cic. Fam. 6, 21, 1; Liv. 1, 49, 2, etc.    - avec inter. ind. cum mihi conscius essem, quanti te facerem, Cic. Fam. 13, 8, 1, ayant conscience de la haute estime que j'ai pour toi.    - abs. conscii sibi, Sall. J. 40, 2: se sentant coupables.    - cf. Liv. 33, 28, 8 ; Ov. H. 20, 47.    - sans sibi lupus, conscius audacis facti, Virg. En. 11, 812: le loup, conscient de son acte audacieux.    - conscia mens recti, Ov. F. 4, 311: n'ayant rien à se reprocher.    - poét. conscia virtus, Virg. En. 5, 455: courage conscient de lui-même (la conscience de sa valeur).    - en mauv. part conscius animus, Lucr. 4, 1135: âme consciente de sa faute, qui se sent coupable.    - cf. Plaut. Most. 544; Sall. C. 14, 3.    - etsi mihi sum conscius numquam me nimis vitae cupidum fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: bien que j'aie conscience de n'avoir jamais été trop attaché à la vie.    - cum sibi conscius esset, quam inimicum deberet Caesarem habere, Hirt. BG. 8, 44: car sa conscience lui disait combien il méritait l'inimitié de César.
    * * *
        Conscius, Adiectiuum. Tesmoing privé et scachant l'affaire d'autruy.
    \
        Meorum omnium consiliorum conscius. Cic. Qui scait tous mes secrets.
    \
        Futuri conscius. Lucan. Qui scait ce qui est à venir.
    \
        Mens sibi conscia recti. Virgil. Le cueur qui tesmoigne à l'homme de n'avoir que bien vescu.
    \
        Ego conscia mihi sum, a me culpam esse hanc procul. Terent. Je scay certainement en mon cueur que je ne suis point coulpable de ce faict.
    \
        Mens bene conscia. Horat. Qui scait certainement n'avoir faict aucun mal.
    \
        Conscium facere aliquem. Plaut. Luy descouvrir son secret.
    \
        Consciam facere rem aliquam. Plaut. Bailler à congnoistre quelque chose.
    \
        Conscius. Tacitus. Coulpable de quelque cas.
    \
        Animus conscius. Plaut. Qui se sent coulpable de quelque chose.
    \
        Vultus conscius. Seneca. Qui monstre qu'on est coulpable.
    \
        Conscius alicui in priuatis rebus. Cic. Qui scait les privez affaires d'autruy.

    Dictionarium latinogallicum > conscius

  • 18 locum

    lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    adsedistis in festivo loco,

    i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:

    locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,

    id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.

    3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,

    Cic. Att. 8, 16, 2:

    Galli qui ea loca incolerent,

    Caes. B. G. 2, 4:

    locorum situm naturam regionis nosse,

    Liv. 22, 38:

    Romae per omnes locos,

    Sall. J. 32:

    facere alicui locum in turba,

    Ov. A. A. 2, 210:

    ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:

    ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    ex inferiore loco,

    to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,

    loco deicere,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    loco cedere,

    to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:

    Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,

    room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—

    Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,

    Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
    2.
    So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:

    locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,

    Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:

    loca lautia,

    App. M. 3, p. 140, 30.—
    3.
    A piece or part of an estate:

    stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,

    Dig. 50, 16, 60:

    locus certus ex fundo possideri potest,

    ib. 41, 2, 26.—
    4.
    A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;

    ita hic lepidust locus,

    Plaut. Rud. 1, 4, 35:

    nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,

    id. Aul. 4, 6, 7:

    non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:

    numina vicinorum odit uterque locus,

    Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:

    locus Pherae,

    Plin. 4, 5, 6, § 13:

    locus Buprasium, Hyrmine,

    id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:

    quos locos adiisti,

    Plaut. Trin. 4, 2, 86:

    locos tenere,

    Liv. 5, 35, 1:

    occupare,

    Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:

    loca haec circiter,

    Plaut. Cist. 4, 2, 8:

    venisse in illa loca,

    Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
    5.
    In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):

    tum loca sorte legunt,

    Verg. A. 5, 132:

    loca jussa tenere,

    id. ib. 10, 238:

    loca servare,

    Amm. 25, 6, 14.—
    6.
    Loci and loca, of parts of the body:

    loci nervosi,

    Cels. 5, 26, 26.—Esp.:

    muliebres,

    Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:

    si ea lotio locos fovebit,

    Cato, R. R. 157, 11:

    cum in locis semen insederit,

    Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:

    genitalia,

    Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;

    in males,

    Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
    7.
    Communis locus,
    (α).
    The place of the dead:

    qui nunc abierunt hinc in communem locum,

    Plaut. Cas. prol. 19.—
    (β).
    A public place:

    Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,

    Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
    8.
    A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
    II.
    Trop.
    A.
    A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
    1.
    In gen.:

    cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,

    Cic. Div. 2, 1, 2:

    Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,

    id. Fin. 1, 2, 6:

    hic locus, de natura usuque verborum,

    id. Or. 48, 162:

    philosophiae noti et tractati loci,

    id. ib. 33, 118:

    ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
    2.
    Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:

    cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,

    Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:

    traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,

    id. Or. 35; so sing.:

    itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,

    id. Top. 2.—
    3.
    Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:

    pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,

    Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:

    vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,

    Quint. 2, 4, 30:

    locus, for communis locus,

    id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
    B.
    A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §

    99): locos quosdam transferam,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:

    locos Lucreti plurimos sectare,

    Gell. 1, 21, 7;

    but rarely loca: loca jam recitata,

    Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
    C.
    Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    Ter. Heaut. 2, 1, 6:

    avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,

    Cic. Quint. 16, 53:

    de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,

    to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:

    dare suspicioni locum,

    id. Cael. 4, 9:

    dare locum dubitationis,

    id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:

    qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?

    Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?

    id. de Or. 2, 54, 219; so,

    locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,

    Dig. 9, 2, 27; cf.:

    huic edicto locus est,

    ib. 37, 10, 6; cf.:

    meritis vacat hic tibi locus,

    Verg. A. 11, 179:

    cum defendendi negandive non est locus,

    Quint. 5, 13, 8:

    quaerendi,

    id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:

    in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,

    Cic. Or. 1, 4:

    si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,

    id. Planc. 33, 82:

    maledicto nihil loci est,

    id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49; so,

    nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:

    nactus locum resecandae libidinis,

    id. Att. 1, 18, 2:

    valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,

    id. ib. 9, 7, 6.—
    D.
    In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:

    si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,

    position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:

    tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,

    id. Poen. 5, 4, 8:

    in uxoris loco habere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 52:

    in liberūm loco esse,

    Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:

    is si eo loco esset, negavit se facturum,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    eodem loco esse,

    Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:

    parentis loco esse,

    Cic. Div. in Caecil. 19, 61:

    hostium loco esse,

    Liv. 2, 4, 7:

    fratris loco esse,

    Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:

    nec vero hic locus est, ut, etc.,

    not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:

    posuisti loco versus Attianos,

    Cic. Fam. 9, 16, 4:

    epistolae non in loco redditae,

    id. ib. 11, 16, 1:

    dulce est desipere in loco,

    Hor. C. 4, 12, 28; so,

    locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?

    Quint. 12, 10, 23:

    quo res summa loco?

    in what condition? Verg. A. 2, 322:

    quo sit fortuna loco,

    id. ib. 9, 723:

    quo sit Romana loco res,

    Hor. Ep. 1, 12, 25:

    quo tua sit fortuna loco,

    Stat. Th. 7, 558:

    missis nuntiis, quo loco res essent,

    Liv. 2, 47, 5:

    primo loco,

    in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:

    quo loci for quo loco,

    Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:

    eo loci for eo loco,

    id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:

    eodem loci,

    Suet. Calig. 53:

    ubi loci,

    Plaut. Merc. 5, 4, 26:

    ibidem loci,

    id. Cist. 3, 1, 53:

    interea loci for interea,

    meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:

    postea loci,

    after that, afterwards, Sall. J. 102:

    ubicumque locorum,

    Hor. Ep. 1, 3, 34:

    adhuc locorum,

    hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:

    ad id locorum,

    to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:

    post id locorum,

    after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:

    inde loci,

    since then, Lucr. 5, 437.—
    E.
    Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:

    summus locus civitatis,

    Cic. Clu. 55, 150:

    tua dignitas suum locum obtinebit,

    id. Fam. 3, 9, 2:

    quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?

    id. Phil. 2, 29, 71:

    res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,

    id. Sest. 31, 68:

    Socrates voluptatem nullo loco numerat,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    codem loco habere, quo, etc.,

    id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:

    indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,

    Liv. 42, 37, 8:

    sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,

    Quint. 10, 5, 6:

    erat ordine proximus locus,

    id. 7, 3, 36:

    humili loco,

    id. 4, 2, 2.— Plur. loca:

    ut patricii recuperarent duo consularia loca,

    Liv. 10, 15, 8:

    quinque augurum loca,

    id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:

    omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,

    id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:

    Vesta loca prima tenet,

    Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:

    infimo loco natus,

    Cic. Fl. 11, 24:

    esse summo loco natus,

    id. Planc. 25, 60:

    Tanaquil summo loco nata,

    Liv. 1, 34.—
    F.
    Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:

    criminis loco putant esse, quod vivam,

    Cic. Fam. 7, 3, 6:

    haec filium suum sibi praemii loco deposcit,

    id. Inv. 2, 49, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > locum

  • 19 locus

    lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    adsedistis in festivo loco,

    i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:

    locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,

    id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.

    3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,

    Cic. Att. 8, 16, 2:

    Galli qui ea loca incolerent,

    Caes. B. G. 2, 4:

    locorum situm naturam regionis nosse,

    Liv. 22, 38:

    Romae per omnes locos,

    Sall. J. 32:

    facere alicui locum in turba,

    Ov. A. A. 2, 210:

    ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:

    ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    ex inferiore loco,

    to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,

    loco deicere,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    loco cedere,

    to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:

    Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,

    room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—

    Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,

    Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
    2.
    So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:

    locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,

    Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:

    loca lautia,

    App. M. 3, p. 140, 30.—
    3.
    A piece or part of an estate:

    stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,

    Dig. 50, 16, 60:

    locus certus ex fundo possideri potest,

    ib. 41, 2, 26.—
    4.
    A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;

    ita hic lepidust locus,

    Plaut. Rud. 1, 4, 35:

    nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,

    id. Aul. 4, 6, 7:

    non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:

    numina vicinorum odit uterque locus,

    Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:

    locus Pherae,

    Plin. 4, 5, 6, § 13:

    locus Buprasium, Hyrmine,

    id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:

    quos locos adiisti,

    Plaut. Trin. 4, 2, 86:

    locos tenere,

    Liv. 5, 35, 1:

    occupare,

    Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:

    loca haec circiter,

    Plaut. Cist. 4, 2, 8:

    venisse in illa loca,

    Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
    5.
    In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):

    tum loca sorte legunt,

    Verg. A. 5, 132:

    loca jussa tenere,

    id. ib. 10, 238:

    loca servare,

    Amm. 25, 6, 14.—
    6.
    Loci and loca, of parts of the body:

    loci nervosi,

    Cels. 5, 26, 26.—Esp.:

    muliebres,

    Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:

    si ea lotio locos fovebit,

    Cato, R. R. 157, 11:

    cum in locis semen insederit,

    Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:

    genitalia,

    Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;

    in males,

    Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
    7.
    Communis locus,
    (α).
    The place of the dead:

    qui nunc abierunt hinc in communem locum,

    Plaut. Cas. prol. 19.—
    (β).
    A public place:

    Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,

    Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
    8.
    A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
    II.
    Trop.
    A.
    A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
    1.
    In gen.:

    cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,

    Cic. Div. 2, 1, 2:

    Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,

    id. Fin. 1, 2, 6:

    hic locus, de natura usuque verborum,

    id. Or. 48, 162:

    philosophiae noti et tractati loci,

    id. ib. 33, 118:

    ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
    2.
    Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:

    cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,

    Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:

    traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,

    id. Or. 35; so sing.:

    itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,

    id. Top. 2.—
    3.
    Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:

    pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,

    Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:

    vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,

    Quint. 2, 4, 30:

    locus, for communis locus,

    id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
    B.
    A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §

    99): locos quosdam transferam,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:

    locos Lucreti plurimos sectare,

    Gell. 1, 21, 7;

    but rarely loca: loca jam recitata,

    Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
    C.
    Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    Ter. Heaut. 2, 1, 6:

    avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,

    Cic. Quint. 16, 53:

    de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,

    to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:

    dare suspicioni locum,

    id. Cael. 4, 9:

    dare locum dubitationis,

    id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:

    qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?

    Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?

    id. de Or. 2, 54, 219; so,

    locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,

    Dig. 9, 2, 27; cf.:

    huic edicto locus est,

    ib. 37, 10, 6; cf.:

    meritis vacat hic tibi locus,

    Verg. A. 11, 179:

    cum defendendi negandive non est locus,

    Quint. 5, 13, 8:

    quaerendi,

    id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:

    in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,

    Cic. Or. 1, 4:

    si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,

    id. Planc. 33, 82:

    maledicto nihil loci est,

    id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49; so,

    nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:

    nactus locum resecandae libidinis,

    id. Att. 1, 18, 2:

    valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,

    id. ib. 9, 7, 6.—
    D.
    In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:

    si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,

    position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:

    tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,

    id. Poen. 5, 4, 8:

    in uxoris loco habere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 52:

    in liberūm loco esse,

    Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:

    is si eo loco esset, negavit se facturum,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    eodem loco esse,

    Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:

    parentis loco esse,

    Cic. Div. in Caecil. 19, 61:

    hostium loco esse,

    Liv. 2, 4, 7:

    fratris loco esse,

    Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:

    nec vero hic locus est, ut, etc.,

    not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:

    posuisti loco versus Attianos,

    Cic. Fam. 9, 16, 4:

    epistolae non in loco redditae,

    id. ib. 11, 16, 1:

    dulce est desipere in loco,

    Hor. C. 4, 12, 28; so,

    locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?

    Quint. 12, 10, 23:

    quo res summa loco?

    in what condition? Verg. A. 2, 322:

    quo sit fortuna loco,

    id. ib. 9, 723:

    quo sit Romana loco res,

    Hor. Ep. 1, 12, 25:

    quo tua sit fortuna loco,

    Stat. Th. 7, 558:

    missis nuntiis, quo loco res essent,

    Liv. 2, 47, 5:

    primo loco,

    in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:

    quo loci for quo loco,

    Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:

    eo loci for eo loco,

    id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:

    eodem loci,

    Suet. Calig. 53:

    ubi loci,

    Plaut. Merc. 5, 4, 26:

    ibidem loci,

    id. Cist. 3, 1, 53:

    interea loci for interea,

    meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:

    postea loci,

    after that, afterwards, Sall. J. 102:

    ubicumque locorum,

    Hor. Ep. 1, 3, 34:

    adhuc locorum,

    hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:

    ad id locorum,

    to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:

    post id locorum,

    after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:

    inde loci,

    since then, Lucr. 5, 437.—
    E.
    Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:

    summus locus civitatis,

    Cic. Clu. 55, 150:

    tua dignitas suum locum obtinebit,

    id. Fam. 3, 9, 2:

    quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?

    id. Phil. 2, 29, 71:

    res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,

    id. Sest. 31, 68:

    Socrates voluptatem nullo loco numerat,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    codem loco habere, quo, etc.,

    id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:

    indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,

    Liv. 42, 37, 8:

    sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,

    Quint. 10, 5, 6:

    erat ordine proximus locus,

    id. 7, 3, 36:

    humili loco,

    id. 4, 2, 2.— Plur. loca:

    ut patricii recuperarent duo consularia loca,

    Liv. 10, 15, 8:

    quinque augurum loca,

    id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:

    omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,

    id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:

    Vesta loca prima tenet,

    Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:

    infimo loco natus,

    Cic. Fl. 11, 24:

    esse summo loco natus,

    id. Planc. 25, 60:

    Tanaquil summo loco nata,

    Liv. 1, 34.—
    F.
    Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:

    criminis loco putant esse, quod vivam,

    Cic. Fam. 7, 3, 6:

    haec filium suum sibi praemii loco deposcit,

    id. Inv. 2, 49, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > locus

  • 20 neque

    nĕ-que or nec (used indifferently before vowels and consonants. The notion that nec in class. prose stands only before consonants is wholly unfounded. Ap. Cic. in the Rep. alone we find nec nineteen times before vowels; viz.: nec accipere, 3, 13, 23: nec alios, 2, 37, 62: nec enim, 1, 24, 38; 6, 25, 27: nec esset, 5, 5, 7: nec ex se, 6, 24, 27:

    nec id, 1, 1, 1: nec inportatis, 2, 15, 29: nec in, 6, 23, 25: nec inconstantiam, 3, 11, 18: nec injussu, 6, 15, 15: nec ipsius, 1, 26, 41: nec ipsum, 6, 24, 27: nec ulla, 1, 34, 51: nec ullo, 1, 37, 58: nec una, 2, 1, 2: nec hic, 3, 33, 45: nec hominis, 2, 21, 37: nec hunc, 6, 25, 29. Cf. also such passages as neque reliquarum virtutum, nec ipsius rei publicae,

    Cic. Rep. 1, 26, 41:

    dabo tibi testes nec nimis antiquos nec ullo modo barbaros,

    id. ib. 1, 37, 58:

    nec atrocius... neque apertius,

    id. Tull. 1, 2:

    nec homo occidi nec consulto, etc.,

    id. ib. 14, 34. The true distinction is, that in the form nec the negation is more prominent; in the form neque, the connective force of the particle; cf. Hand, Turs. 4, p. 94 sq.), adv. and conj. [ne-que], not; and not, also not.
    I.
    Adv., like ne, in ante-class. Latinity (v. ne, I.) as a general negative particle, = non, not (usually in the form nec. In class. Lat. this usage seems to be confined to certain formulae, as nec opinans, nec procul abesse, nec mancipi, etc.; v. infra): nec conjunctionem grammatici fere dicunt esse disjunctivam, ut: nec legit, nec scribit: cum si diligentius inspiciatur, ut fecit Sinnius Capito, intellegi possit, eam positam esse ab antiquis pro non, ut et in XII. est: AST EI CVSTOS NEC ESCIT, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.:

    SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, etc., Lex XII. Tab. (v. App. III. tab. 5): SI AGNATVS NEC ESCIT, etc., ib.: magistratus nec obedientem civem coërceto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    senatori, qui nec aderit, culpa esto,

    id. ib. 3, 4, 11:

    bruti nec satis sardare queunt,

    Naev. 1, 4; 1, 7:

    tu dis nec recte dicis: non aequum facis,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11:

    nec recte,

    id. As. 1, 3, 3; 2, 4, 65; id. Most. 1, 3, 83; Cat. 30, 4:

    alter, qui nec procul aberat,

    Liv. 1, 25, 10:

    nec ullus = nullus: cui Parcae tribuere nec ullo vulnere laedi,

    Verg. Cir. 269:

    differentia mancipi rerum et nec mancipi,

    Gai. Inst. 2, 18 sq. —Form neque: si quid tibi in illisce suovitaurilibus lactentibus neque satisfactum est, etc., an old formula of prayer in Cato, R. R. 141, 4: neque opinantes insidiatores, Auct. B. Afr. 66; Auct. B. Alex. 75.
    II.
    Conj., in all periods and kinds of composition.
    A.
    In gen., = et non, and not, also not.
    1.
    Alone.
    (α).
    When the negative applies to the principal verb of the clause: multumque laborat, Nec respirandi fit copia, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 437 Vahl.):

    illa quae aliis sic, aliis secus, nec iisdem semper uno modo videntur, ficta esse dicimus,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    delubra esse in urbibus censeo, nec sequor magos Persarum, quibus, etc.,

    id. ib. 2, 10, 26; id. N. D. 1, 29, 81; id. Rep. 2, 1, 2:

    quae mei testes dicunt, quia non viderunt nec sciunt,

    id. Tull. 10, 24:

    non eros nec dominos appellabant eos... sed patres et deos. Nec sine causā. Quid enim? etc.,

    id. Rep. 1, 41, 64:

    illa, nec invideo, fruitur meliore marito,

    Ov. H. 2, 79.—
    (β).
    Less freq. when the negative applies to some other word:

    nec inventas illas toto orbe pares vires gloriatur,

    Just. 11, 9, 5:

    et vidi et perii, nec notis ignibus arsi,

    Ov. H. 12, 33:

    Anguibus exuitur tenui cum pelle vetustas, Nec faciunt cervos cornua jacta senes ( = et faciunt non senes),

    id. A. A. 3, 77:

    neque eum aequom facere ait,

    Ter. Phorm, 1, 2, 64:

    nec dubie ludibrio esse miserias suas,

    Liv. 2, 23, 14; 2, 14, 2; esp. in the phrases nec idcirco minus, nec eo minus, nec eo secius, neque eo magis;

    thus: nec idcirco minus,

    Cic. de Or. 2, 35, 151:

    neque eo minus,

    Liv. 41, 8, 8; Suet. Oth. 2; id. Vesp. 24:

    neque eo secius,

    Nep. Att. 2, 2:

    neque eo magis,

    id. Eum. 4, 2; id. Paus. 3, 5; id. Att. 8, 5:

    cum consules in Hernicos exercitum duxissent, neque inventis in agro hostibus, Ferentinum urbem cepissent,

    Liv. 7, 9, 1.—
    2.
    So, nec ullus, nec quisquam, for et nullus, et nemo, etc.:

    nec ullo Gallorum ibi viro, etc.,

    Liv. 38, 25, 3; Tac. Agr. 16:

    nec quidquam magis quam ille, etc.,

    Curt. 4, 2, 8.—
    3.
    With vero, enim, autem, tamen:

    neque vero hoc solum dixit, sed ipse et sentit et fecit,

    Cic. de Or. 1, 53, 229:

    nec vero jam meo nomine abstinent,

    id. Rep. 1, 3, 6: nec enim respexit, etc., id. Clod. et Cur. 4, 4; id. Lael. 10, 32:

    neque enim tu is es, qui, qui sis nescias,

    id. Fam. 5, 12, 6:

    nec tamen didici, etc.,

    id. Rep. 2, 38, 64:

    neque autem ego sum ita demens, ut, etc.,

    id. Fam. 5, 12, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    Nec [p. 1202] = ne... quidem, not even (in Liv. and later writers;

    in Cic. dub. since B. and K. read ne... quidem,

    Cic. Ac. 1, 2, 7; id. Tusc. 1, 26, 65; id. Cat. 2, 4, 8; cf.

    Hand, Turs. 4, 105 sqq.): ne quid ex antiquo praeter sonum linguae, nec eum incorruptum, retinerent,

    Liv. 5, 33, 11:

    Maharbal nec ipse eruptionem cohortium sustinuit,

    id. 23, 18, 4:

    nec nos,

    id. 3, 52, 9; 34, 32, 9; 37, 20, 8; 38, 23, 3;

    40, 20, 6: non spes modo, sed nec dilatio,

    Just. 11, 8, 4:

    tam pauper, quam nec miserabilis Irus,

    Mart. 6, 77, 1; 5, 70, 6: Juv. 2, 151:

    interrogatus, an facta hominum deos fallerent, nec cogitata, inquit,

    Val. Max. 7, 2, ext. 8; Tac. G. 6:

    nec ipse,

    Suet. Claud. 46; Flor. 1, 15, 3; Lact. 5, 13, 12; Amm. 14, 10, 3.—
    2.
    Nec = etiam non (freq. in Quint.):

    ut, si in urbe fines non reguntur, nec aqua in urbe arceatur,

    Cic. Top. 4, 23; id. Fin. 1, 11, 39:

    nec si quid dicere satis non est, ideo nec necesse est,

    Quint. 1, 1, 21:

    quod in foro non expedit, illic nec liceat,

    id. 9, 2, 67; 5, 10, 86; 12, 3, 6;

    2, 13, 7: sed neque haec in principem,

    Tac. A. 4, 34; 3, 29; 2, 82.—
    3.
    Neque (nec)... neque (nec), neither... nor: quae neque Dardaniis campis potuere perire, Nec cum capta capi, nec cum combusta cremari, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 360 Vahl.):

    nam certe neque tum peccavi, cum... neque cum, etc.,

    Cic. Att. 8, 12, 2:

    nec meliores nec beatiores,

    id. Rep. 1, 19, 32:

    mors nec ad vivos pertineat nec ad mortuos,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    virtus nec eripi nec surripi potest umquam: neque naufragio neque incendio amittitur,

    id. Par. 6, 3, 51: neque ego neque Caesar, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1; cf.:

    haec si neque ego neque tu fecimus,

    Ter. Ad. 1, 2, 23; so,

    non... nec... neque... neque: perspicuum est, non omni caussae, nec auditori neque personae neque tempori congruere orationis unum genus,

    Cic. de Or. 3, 55, 210.—The second nec is rarely placed after a word in the clause ( poet.):

    nec deus hunc mensā, dea nec dignata cubili est,

    Verg. E. 4, 63; id. A. 4, 365; 696:

    sed nec Brutus erit, Bruti nec avunculus usquam,

    Juv. 14, 43.—With a preceding negative, which, however, does not destroy the negation contained in neque... neque:

    non mediusfidius prae lacrimis possum reliqua nec cogitare nec scribere,

    Cic. Att. 9, 12, 1:

    ut omnes intellegant, nihil me nec subterfugere voluisse reticendo nec obscurare dicendo,

    id. Clu. 1, 1:

    nulla vitae pars neque publicis neque privatis, neque forensibus neque domesticis, neque si tecum agas, neque si cum altero contrahas vacare officio potest,

    id. Off. 1, 2, 4:

    nemo umquam neque poëta neque orator fuit, qui, etc.,

    id. Att. 14, 20, 3; 8, 1, 3; Liv. 38, 50, 11.—
    4.
    Neque (nec)... et (que), and et... neque (nec), when one clause is affirmative, on the one hand not... and on the other hand; not only not... but also; or the contrary, on the one hand... and on the other hand not; not only... but also not.
    a.
    Neque (nec)... et (que):

    id neque amoris mediocris et ingenii summi et sapientiae judico,

    Cic. Att. 1, 20, 1:

    animal nullum inveniri potest, quod neque natum umquam sit, et semper sit futurum,

    id. N. D. 3, 13, 32; id. Off. 2, 12, 43; id. Brut. 58, 198; Caes. B. G. 4, 1; Tac. A. 3, 35:

    ex quo intellegitur nec intemperantiam propter se fugiendam esse temperantiamque expetendam,

    Cic. Fin. 1, 14, 48:

    perficiam, ut neque bonus quisquam intereat, paucorumque poenā vos omnes jam salvi esse possitis,

    id. Cat. 2, 13, 28:

    sed nec illa exstincta sunt, alunturque potius et augentur cogitatione et memoriā,

    id. Lael. 27, 104; Ov. M. 2, 42; 811.—
    b.
    Et... neque (nec):

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4, 17:

    patebat via et certa neque longa,

    id. Phil. 11, 2, 4:

    intellegitis et animum ei praesto fuisse, nec consilium defuisse,

    id. ib. 13, 6, 13:

    et... nec... et... et,

    id. Tusc. 5, 38, 112.—
    5.
    Neque (nec) non (also in one word, necnon), emphatically affirmative, and also, and besides, and indeed, and:

    nec haec non deminuitur scientia,

    Varr. R. R. 1, 4, 4:

    neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,

    Cic. Cat. 4, 2, 3:

    nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,

    id. Mil. 32, 86:

    nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,

    id. N. D. 2, 16, 44: neque tamen illa non ornant, habiti honores, etc., id. de Or. 2, 85, 347:

    neque tristius dicere quicquam debeo hac de re, neque non me tamen mordet aliquid,

    id. Fam. 3, 12, 2:

    nec non et sterilis, etc.,

    Verg. G. 2, 53; id. A. 8, 461; Suet. Tit. 5.—
    b.
    In Varro and after the Aug. per., nec non (or as one word, necnon) freq. as a simple conjunction = et, and, and likewise, and so too, and also:

    ibi vidi greges magnos anserum, gallinarum, gruum, pavonum, necnon glirium, etc.,

    Varr. R. R. 3, 2, 14; Col. 8, 15, 6:

    nec non et Tyrii per limina laeta frequentes Convenere,

    Verg. A. 1, 707; Plin. 13, 22, 38, § 118:

    nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,

    Suet. Gram. 23:

    nec non et ante,

    Vulg. 2 Reg. 23, 13:

    nec non et quasi,

    id. 2 Par. 3, 16. —
    6.
    Neque (nec) dum (also in one word, necdum), and not yet, not yet:

    ille autem quid agat, si scis neque dum Romā es profectus, scribas ad me velim,

    Cic. Att. 14, 10, 4; Cels. 5, 26, n. 33; Suet. Aug. 10; Juv. 11, 66:

    necdum tamen ego Quintum conveneram,

    Cic. Att. 6, 3, 2:

    necdum etiam audierant inflari classica, necdum Impositos duris crepitare incudibus enses,

    Verg. G. 2, 539; id. A. 11, 70.—Strengthened by tamen:

    philosophi summi, neque dum tamen sapientiam consecuti, nonne intellegunt in summo se malo esse?

    Cic. Tusc. 3, 28, 68; id. Att. 6, 3, 3:

    et necdum (post-Aug.),

    and not yet, Plin. Pan. 14, 1.—
    7.
    Nec... quidem; v. quidem.—
    C.
    Neque = et ne or neve.
    1.
    Expressing negative purpose.
    (α).
    After ut (class.):

    ut ea, quae regie statuit in aratores, praetermittam neque eos appellem, a quibus, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 48, § 115:

    hortemur liberos nostros, ut animo rei magnitudinem complectantur, neque eis praeceptis quibus utuntur omnes, ut consequi posse confidant, etc.,

    id. de Or. 1, 5, 19:

    peterent ut dediticiis suis parcerent, neque in eum agrum arma inferrent,

    Liv. 7, 31, 4; 1, 2, 4; 3, 52, 11; 27, 20, 12.—
    (β).
    After ne (not ante-Aug.):

    conspirāsse inde, ne manus ad os cibum ferrent, nec os acciperet datum, nec dentes conficerent,

    Liv. 2, 32, 10; 3, 21, 6; 4, 4, 11; 26, 42, 2.—
    2.
    In a prohibition (rare):

    nec id mirati sitis, priusquam, etc.,

    Liv. 5, 53, 3:

    nec a me nunc quisquam quaesiverit, quid, etc.,

    id. 9, 9, 9:

    nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

    id. 23, 5, 3.—
    D.
    In contrasts, but not, not however (class.):

    ubi aetas tantum modo quaestui neque luxuriae modum fecerat,

    Sall. C. 24, 3:

    gloriosa modo neque belli patrandi,

    id. J. 88, 4:

    consulatus sine ulla patrum injuriā, nec sine offensione fuit,

    Liv. 3, 55, 1:

    oppida oppugnata nec obsessa sunt,

    id. 5, 12, 5; Plin. Ep. 3, 1, 9; Quint. 8, 6, 74; Tac. Agr. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > neque

См. также в других словарях:

  • Ei — 1. A Ei es schnell gelêt, aber nit schnell ausgebrüt. (Nassau.) 2. Aier sind airen gleich. – Gruter, III, 3. 3. Alte Eier, alte Freier, alter Gaul sind gewöhnlich faul. – Simrock, 1886; Körte, 1269. Eine Anzahl (16) Sprichwörter und… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Latin declension — Latin grammar Verb Conjugation Subjunctive by attraction Indirect Statement Declension Ablative Usages Dative Usages Latin is an inflected language, and as such has nouns, pronouns, and adjectives that must be declined in order to serve a… …   Wikipedia

  • Hund — 1. A guate Hund ve laft se nit1 u2 an schlecht n is kua Schad. (Unterinnthal.) – Frommann, VI, 36, 63. 1) Verläuft sich nicht. 2) Und. 2. A klenst n Hund na hengt mer di grössten Prügel ou (an). (Franken.) – Frommann, VI, 317. 3. A muar Hüünjen a …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Idiotendreieck — Merksprüche (auch Eselsbrücken ) dienen dem leichteren Merken von Fakten, Daten und Zusammenhängen durch einprägsame Sprüche. Eine detaillierte Erläuterung steht unter Merkspruch. Inhaltsverzeichnis 1 Sprache 1.1 Altgriechisch 1.2 Althebräisch… …   Deutsch Wikipedia

  • Liste der Merksprüche — Merksprüche (auch Eselsbrücken ) dienen dem leichteren Merken von Fakten, Daten und Zusammenhängen durch einprägsame Sprüche. Eine detaillierte Erläuterung steht unter Merkspruch. Inhaltsverzeichnis 1 Sprache 1.1 Altgriechisch 1.2 Althebräisch… …   Deutsch Wikipedia

  • Merksprüche — (auch Eselsbrücken ) dienen dem leichteren Merken von Fakten, Daten und Zusammenhängen durch einprägsame Sprüche. Eine detaillierte Erläuterung steht unter Merkspruch. Inhaltsverzeichnis 1 Sprache 1.1 Altgriechisch 1.2 Althebräisch 1.3 Deutsch… …   Deutsch Wikipedia

  • Merksätze — Merksprüche (auch Eselsbrücken ) dienen dem leichteren Merken von Fakten, Daten und Zusammenhängen durch einprägsame Sprüche. Eine detaillierte Erläuterung steht unter Merkspruch. Inhaltsverzeichnis 1 Sprache 1.1 Altgriechisch 1.2 Althebräisch… …   Deutsch Wikipedia

  • Ochsenformel — Merksprüche (auch Eselsbrücken ) dienen dem leichteren Merken von Fakten, Daten und Zusammenhängen durch einprägsame Sprüche. Eine detaillierte Erläuterung steht unter Merkspruch. Inhaltsverzeichnis 1 Sprache 1.1 Altgriechisch 1.2 Althebräisch… …   Deutsch Wikipedia

  • Peter COHNS — Merksprüche (auch Eselsbrücken ) dienen dem leichteren Merken von Fakten, Daten und Zusammenhängen durch einprägsame Sprüche. Eine detaillierte Erläuterung steht unter Merkspruch. Inhaltsverzeichnis 1 Sprache 1.1 Altgriechisch 1.2 Althebräisch… …   Deutsch Wikipedia

  • Ägyptisch-Arabisch — Verbreitungsgebiet der ägyptischen Dialekts Ägyptisch Arabisch (auch: Kairinisch[1]) ist ein neuarabischer Dialekt, der durch Filme und Lieder in weiten Teilen der arabischen Welt bekannt ist und deshalb von den meisten Arabern verstanden wird.… …   Deutsch Wikipedia

  • Ägyptisch-arabisch — ist ein neuarabischer Dialekt, der durch Filme und Lieder in weiten Teilen der arabischen Welt bekannt ist und deshalb von den meisten Arabern verstanden wird. Dies liegt vor allem daran, dass Ägypten neben den USA und Indien („Bollywood“) die… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»