-
1 φοίνιξ
φοίνιξ, ῑκος, ὁ (s. nom. pr.), 1) der Purpur, die Purpurfarbe, weil die Erfindung und der früheste Gebrauch des Purpurs den Phöniciern zugeschrieben wurde; Il. 4, 141. 6, 219 Od. 23, 201 u. sonst; übh. die Röthe, τὸν ὑπὸ βλεφάροις φοίνικα Eur. Phoen. 1495. – 2) die Palme, der Palmbaum; Od. 6, 163; h. Apoll. 117; φοίνικος ἔρνος Pind. frg. 45; Eur. Hec. 458 I. T. 1099. Man unterscheidet die männliche und die weibliche Palme, ὁ φοίνιξ ἔρσην u. ἡ φοίνιξ βαλανηφόρος, Her. 1, 193; doch steht auch für letztere oft ὁ φοίνιξ, vgl. 4, 172. 182. 183, Xen. An. 2, 3,14 ff. – Auch die Palmfrucht, die Dattel, bes. Sp. – 3) ein von den Phöniciern erfundenes musikalisches Instrument, Her. 4, 192, Ath. 637 b, auch φοινίκιον. – 4) der ägyptische Wundervogel Phönix, Hes. frg. 50, 4, Her. 2, 73. – 5) eine Grasart, auch ῥοῦς u. ἀγχίνωψ genannt, Diosc. – 6) als adj., purpurroth; bei Hom. Il. 23, 454 von der Farbe eines röthlich braunen Pferdes; von der Farbe des Feuers, φοίνιξ πυρὸς πνοά Eur. Troad. 832; dazu das bes. fem. φοίνισσα, s. unten. – [Ι ist in den dreisylbigen Casus immer lang, im Nominativ aber betrachteten manche Grammatiker diese Länge nur als Positionslänge und accentuirten deshalb φοῖνιξ, s. Schäf. Hes. O. 69 und zu Soph. Phil. 562.]
-
2 φοίνιξ
φοίνιξ, ῑκος, ὁ, (1) der Purpur, die Purpurfarbe, weil die Erfindung und der früheste Gebrauch des Purpurs den Phöniciern zugeschrieben wurde; übh. die Röte; (2) die Palme, der Palmbaum. Man unterscheidet die männliche und die weibliche Palme. Auch die Palmfrucht, die Dattel; (3) ein von den Phöniciern erfundenes musikalisches Instrument; (4) der ägyptische Wundervogel Phönix; (5) eine Grasart; (6) adj., purpurrot; von der Farbe eines rötlich braunen Pferdes; von der Farbe des Feuers -
3 λυρο-φοίνιξ
λυρο-φοίνιξ, ῑκος, ὁ, eine besondere Art der Lyra, Iuba bei Ath. IV, 183 d.
-
4 γεραιός
γεραιός (vgl. γέρας, γέρων), vornehm, ehrwürdig, bes. durch Alter, und geradezu = alt, hochbejahrt. Hom. nom. γεραιός u. voc. γεραιέ, beides oft, femin. γεραιαί Iliad. 6, 296, accus. γεραιάς 87. 270. 287, comp. γεραίτερος Iliad. 9, 60. 24, 149. 178 Od. 3, 362, accus. γεραίτερον 24. Hom. gebraucht das Wort nur von Menschen; ὁ γεραιός substantivisch, der Alte, Iliad. 1, 35. 11, 632 Od. 3, 373; γεραιέ substantivisch, Alter, Od. 2, 201. 14, 131 Iliad. 10, 558; γεραιὲ διοτρεφές Iliad. 11, 648; Φοῖνιξ, ἄττα γεραιέ, διοτρεφές Iliad. 9, 607; 17, 561 Φοῖνιξ, ἄττα γεραιὲ παλαιγενές. Substantivisch auch γεραιαί und γεραιάς an den oben genannten Stellen. Zu diesen γεραιαῖς des sechsten Buches der Ilias gehört nach vs. 379 auch Andromache, so daß also der Begriff »alt« hier gar nicht paßt, vgl. γέρων; Apoll. Lex. Homer. p. 54, 22 γεραιάς τὰς γέρας τι ἐχούσας γυναῖκας. οἱ μὲν τὰς ἱερείας προπολούσας; Scholl. Iliad. 6, 270 γεραιάς: γράφεται καὶ γεραιράς. – Bei den Folg. überwiegt der Begriff »alt« vollständig: προπάτωρ Pind. N. 4, 89; Tragg. u. in att. Prosa gew. von Menschen; seltner von Sachen: σῶμα γ., der greise Körper, Soph. O. C. 200; χείρ Eur. Hec. 64; Πριάμου πόλις γ., uralte Stadt, Aesch. Ag. 963. Häufiger, bes. in Prosa, im comp., οἱ γεραίτεροι, die Aeltern, Plat. Legg. XII, 952 a; die Volksältesten, vgl. Xen. Cyr. 1, 5, 5; γεραίτατος Plat. Lach. 201 b u. öfter. S. γηραιός.
-
5 phoenice [2]
2. phoenīcē, ēs, f. (φοίνιξ), die Mäusegerste, Plin. 22, 135.
-
6 Phoenices
Phoenīces, um, m. (Φοίνικες), die Phönizier, die Bewohner der Landschaft Phönizien (s. unten Phoenice), berühmt durch Schiffahrt und Kunstgewerbe, Gründer vieler Kolonien (Karthago, Hippo u.a.), berüchtigt als Seeräuber, Cic. de rep. 3. fr. inc. no. 37 u.a. Sall. Iug. 19, 1. Lucan. 3, 220: Akk. Plur. Phoenicas, Ov. met. 3, 46. Mela 1, 14, 1 (1. § 78). Tac. ann. 11, 14: poet. = Karthager, Sil. 13, 730. – Sing. Phoenīx, īcis (Φοίνιξ), ein Phönizier, Cadmus, Plin. 7, 192; spez. = ein Karthager, Punier, Sil. 16, 25; u. eine Phönizierin, Elissa mulier domo Phoenix, Solin. 27, 10. – Dav.: A) Phoenīcē, ēs, f. u. Phoenīca, ae, f. (Φοινίκη), a) Phönizien, ein schmaler Landstrich Syriens am Mittelmeere mit den Hauptstädten Tyrus u. Sidon, Varro LL., Cic. u.a.: Form Phoenica, Cic. de fin. 4, 56. – b) eine Stadt in Griechenland, die Hauptstadt Chaoniens, j. Finiki, Plin. 29, 11. – B) Phoeniceus (foeniceus), a, um, phönizisch = purpurrot, pellis, rotes Leder, Edict. Diocl. 8, 4. – C) Phoenīcius, a, um (Φοινίκιος), a) phönizisch, mare, Plin. 5, 67. – b) purpurrot, scharlachrot, flos, Plin. 21, 164 (bei Plaut. u.a. jetzt Poeniceus od. Puniceus od. Poenicius, s. Poenī). – subst., Phoenicium, iī, n., scharlachrotes Tuch, Scharlach, Augustin. in psalm. 44, 26 u. 50, 12. – D) Phoenissa, ae, f. (Φοίνισσα), a) in-, aus Phönizien, phönizisch, Ov.: Dido, Verg.: exsul, Anna, Schwester der Dido, Ov.: Phoenissae, »die Phönizierinnen«, Tragödien des Euripides u. Seneka. – b) poet. übtr.: α) thebanisch (weil Kadmus ein Phönizier), cohors, Stat. – β) karthagisch, classis, iuventa, Sil.: u. im neutr. plur., moenia Phoenissa, Sil.: Phoenissa agmina, Sil. – subst., Phoenissa, ae, f. (sc. urbs) = Karthago, Sil.
-
7 phoenicitis
phoenīcītis, idis, f., ein uns unbekannter Edelstein, nach der Gestalt der Dattel (φοίνιξ) benannt, Plin. 37, 180 u. 189.
-
8 Phoenix [2]
2. Phoenīx, īcis, m. (Φοίνιξ), I) Sohn des Amyntor u. Begleiter des Achilles zum trojanischen Kriege, Cic. de or. 3, 57. Prop. 2, 1, 60. Ov. met. 8, 307: Todesbote des Achilles bei Peleus, s. Plaut. Bacch. 156 die Anspielung. – II) Sohn des Agenor, Bruder des Kadmus u. der Europa, Hyg. fab. 178. – III) ein fabelhafter Vogel, der der Sage nach über fünfhundert Jahre lang lebte und sich dann in seinem Neste verbrannte, worauf aus seiner Asche ein junger Vogel Phönix hervorwuchs, Plin. 10. § 3 sqq. Sen. ep. 42, 1. Tac. ann. 6, 28. Aur. Vict. de Caes. 4, 14. Ov. met. 15, 392 sqq. (wo griech. Akk. Phoenica).
-
9 phoenix [3]
3. phoenīx, īcis, f. (φοίνιξ), der Palmbaum, phoenix elate, Plin. 29, 56.
-
10 πρωτό-γονος
πρωτό-γονος, erstgeboren; ἄρνες, Il. 4, 102. 120. 23, 864; τελετά, Pind. Ol. 11, 51; zuerst eingerichtet, οἶκοι, Soph. Phil. 180, wo der Schol. εὐγενεῖς erkl., von der ersten, höchsten Geburt, von der edelsten Abkunft; ϑάλος, Eur. I. T. 209; φοίνιξ, Hec. 458; – mit verändertem Tone, πρωτογόνος, zuerst gebärend (?).
-
11 τηλε-κλειτός
τηλε-κλειτός, weit berühmt, im fernen Lande berühmt; Φοίνιξ, Il. 14, 321; Ἐφιάλτης, Od. 11, 308; Ἰκάριος, 19, 546; sonst von den Bundesgenossen der Trojaner, τηλεκλειτοί τ' ἐπίκουροι, Il. 5, 491. 6, 111. 9, 233. 12, 108, wo Wolf τηλεκλητοί schrieb, Buttm. aber Lexil. I p. 93 ff. u. Spitzner exc. XI ad Il. sich für τηλεκλειτός entscheiden, wie auch Bekker lies't, da die Bundesgenossen auch sonst »berühmt« genannt werden; Hes. Sc. 327; u. sp. D., wie Ap. Rh. 3, 1097 (wo τηλεκλειτήν, nicht mit Well. τηλεκλείτην zu schreiben). Vgl. ἀγακλειτός.
-
12 φοινῑκ-ελίκτης
φοινῑκ-ελίκτης, ὁ, ein Betrüger, Gauner, VLL. nach Od. 14, 288 : Φοίνιξ ἀνὴρ ἀπατήλια εἰδώς.
-
13 φοίνισσα
-
14 φέναξ
-
15 χαμαι-ριφής
χαμαι-ριφής, ές, auf die Erde od. zu Boden geworfen, weggekrochen, Suid. v. ὑποβολιμαῖοι; – φοίνιξ χαμαιριφής, die Erdpalme, Theophr., wenn nicht χαμαιρεπής zu schreiben ist.
-
16 χοῖνιξ
χοῖνιξ, ικος, ἡ, 1) ein Getraidemaaß, so viel wie vier κοτύλαι od. zwei sextarii, d. i. so viel Getreide gewöhnlich als Tageskost auf einen Menschen gerechnet wurde; oft bei Her., s. Wessel. zu 7, 187; Ar. u. Folgde; dah. tägliche Kost, sprichwörtlich ὅς κεν ἐμῆς γε χοίνικος ἅπτηται, wer mein Kornmaaß anrührt, d. i. wer in meiner Kost steht, Od. 19, 28; ἐπὶ χοίνικος καϑῆσϑαι, sein Brot müßig verzehren, Pythag. Ath. 452 e; vgl. Thuc. 4, 16; Plut. Symp. 7, 4; Ael. V. H. 1, 26; Ath. III, 98, d VI, 272 b; bes. die tägliche Portion der Sklaven, Theocr. 15, 95; Hesych. erkl. χοίνικες αἱ ἀπὸ μέρους τροφαί. – 2) die Büchse am Rade, auch χοινίκη, VLL. – 3) eine Art Fußeisen, hölzerne od. eiserne Fesseln, in welche die Beine gesteckt wurden, αἱ κνῆμαι τὰς χοίνικας καὶ τὰς πέδας ποϑοῦσαι Ar. Plut. 276; χοίνικας παχείας ἔχων καὶ ξύλον Dem. 18, 129. – [Die Angabe des Draco p. 27, 11. 44, 7. 93, 10. 100, 3, ι sei in den dreisylbigen Casus lang, findet sich nirgends bestätigt; sie scheint auf einer Verwechselung mit φοίνιξ zu beruhen.]
-
17 καρυωτός
-
18 λωτός
λωτός, ὁ (ein Fremdwort, wahrscheinlich ägyptisch), Name verschiedener Gewächse; – 1) Lotosklee, eine um Sparta u. in der Gegend von Troja wildwachsende Kleeart, die zum Pferdefutter gebraucht wurde u. bes. an Flußufern u. in feuchten Niederungen wuchs, ἵπποι – λωτὸν ἐρεπτόμενοι, Il. 2, 776. 14, 348. 21, 351, vgl. Od. 4, 603 u. Voß zu Virgils Georg. 2, 84 p. 292. – 2) der kyrenäische Lotos der Lotophagen, eine afrikanische Baumart, deren Früchte die aus Od. 9, 84 ff. u. Her. 4, 177 bekannten u. danach benannten Lotophagen aßen; Hom. nennt auch die Frucht λωτός, a. a. O. 93. 97, u. ἄνϑινον εἶδαρ, 84, was wohl nur die vegetabilische Natur dieser Speise bezeichnet, nicht auf die Blüthe zu beziehen ist, u. sagt, sie sei μελιηδής, honigsüß; Her. vergleicht sie an Größe mit der Beere des Mastixbaumes, σχῖνος, die so groß wie die Olive ist, u. an Geschmack mit der Dattel, φοίνιξ, u. sagt, daß die Lotophagen aus ihr auch eine Art Wein bereiteten. Es war nach Her. 2, 96 eine stachlige, nicht sehr hochwachsende Baumart; vgl. Pol. 12, 2 u. Schweigh. daselbst, wie Ath. XIV p. 651, etwa rhamnus lotus od. zizyphus lotus, die noch jetzt in Tunis u. Tripolis beliebte jujuba. – 3) der ägyptische Lotus, Her. 2, 92, eine lilienartige Nilpflanze, deren eine Gattung große, weiße Blüthen trägt; an der Sonne gedörrt, wurde ihr Mark zermahlen u. Brot daraus gebacken, auch ihre runde, apfelgroße, sehr süße Wurzel wurde gegessen, nymphaea lotus; eine andere Gattung trug rosenrothe Blüthen u. in einem zelligen Saamengehäuse, κιβώριον, viele eßbare Bohnen, κύαμοι, die man ägyptische Bohnen nannte, nymphaea nelumbo; – eine dritte Gattung blühte blau, Ath. XV p. 677 c, nelumbium speciosum od. cyamus Smithii. – Als Symbol des Nils, mit dessen Anschwellungen er wuchs, – man sagte in Aegypten »je mehr Lotos, desto mehr Jahressegen« – war er den Aegyptiern heilig; u. von ihnen kam er zu den Indern, wo er ebenfalls als Symbol des Ganges heilig war. – 4) Außerdem hieß noch ein Baum in Nordafrika Lotos, der von der Höhe des Birnbaumes war, gezackte Blätter hatte u. geschmack- u. geruchlose Bohnen trug, Theophr. Er hatte hartes, schwarzes Holz, das zu Bildsäulen u. Flöten verarbeitet wurde; dah. heißt λωτός bei den Dichtern oft die Flöte, Eur. Troad. 544 u. öfter, wie in der Anth. – 5) ein anderer Baum, diospyros lotus, trieb einen kürzern Stamm mit schöner, glatter Rinde, hatte lange, eirunde, unten filzige Blätter u. rankende Zweige, u. trug röthliche, süße Beeren; er wurde in Italien zur Zier der Häuser benutzt, Columella 7, 9; vgl. Voß zu Virg. Georg. 2, 84 p. 294.
-
19 οὐρανο-μήκης
οὐρανο-μήκης, ες, himmelhoch, bis in den Himmel ragend; ἐλάτη, Od. 5, 239; δένδρεα, Her. 2, 138; φοῖνιξ Mel. 1 (VI, 1); οὐρ. λαμπὰς ἀνίσχει, Aesch. Ag. 92; Ar. Nubb. 356; κλέος, 458; auch übertr., οὐρανόμηκές τι ποιεῖν, Isocr. 15, 134; κακόν, Arist. rhet. 3, 11; κλέος, Ep. ad. 211. 505 ( App. 308. VII, 84); σημεῖα, Plut. non posse 15.
-
20 ἀκρό-καρπος
ἀκρό-καρπος, die Früchte oben habend, φοίνιξ, Theophr.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Φοῖνιξ — Phoenician masc nom/voc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φοῖνιξ — Phoenician masc nom/voc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φοίνιξ — Μυθικό ιερό πουλί των αρχαίων Αιγυπτίων. Κατά τον Ηρόδοτο, είχε μέγεθος αετού, με φτερά κόκκινα και χρυσά. Κάθε πεντακόσια χρόνια ερχόταν από την Αραβία στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, φέρνοντας το πτώμα του πατέρα του, που το είχε τυλιγμένο σε… … Dictionary of Greek
Φοίνιξ — Φοί̱νῑξ , Φοῖνιξ Phoenician masc/fem nom/voc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
Φοίνιξ — Μυθικό ιερό πουλί των αρχαίων Αιγυπτίων. Κατά τον Ηρόδοτο, είχε μέγεθος αετού, με φτερά κόκκινα και χρυσά. Κάθε πεντακόσια χρόνια ερχόταν από την Αραβία στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, φέρνοντας το πτώμα του πατέρα του, που το είχε τυλιγμένο σε… … Dictionary of Greek
Феникс в мифологии — (φοίνιξ). Греческие писатели, начиная с Геродота (II, 73 сл.), рассказывают о священной птице египтян Ф., похожей на орла, прилетающей каждые 500 лет (по Плинию, 540, по Марциалу, 1000 и т. д.) из Аравии в Илиополь для погребения в тамошнем храме … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Финик — (Φοίνιξ, Phoenice; Деян. Апост. XXVII, 12) город и при нем пристань на юго западе о ва Крита. Во время плавания апост. Павла в Рим корабельщики предполагали достигнуть этой пристани, чтобы здесь перезимовать и с открытием плавания весной… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Феникс, священная птица — (φοίνιξ). Греческие писатели, начиная с Геродота (II, 73 сл.), рассказывают о священной птице египтян Ф., похожей на орла, прилетающей каждые 500 лет (по Плинию, 540, по Марциалу, 1000 и т. д.) из Аравии в Илиополь для погребения в тамошнем храме … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
φοινισσῶν — φοῖνιξ Phoenician fem gen pl φοινίζω fut part act masc nom sg (epic doric) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φοινίσσαις — φοῖνιξ Phoenician fem dat pl φοινίζω aor part act masc nom/voc sg (epic doric aeolic) φοινίζω aor opt act 2nd sg (epic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φοινίσσης — φοῖνιξ Phoenician fem gen sg (attic epic ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)