Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

vultus+ru

  • 21 лицо

    persona [ae, f]; caput [itis, n]; homo [inis,m]; facies [ei,f] (rubida; cicatricosa); vultus [us,m] (vultum ad sidera tollere); os [oris, n]; frons, ntis, f; forma [ae, f] (forma reliquaque figura); aetas [atis, f] (mea; tua); animus [i,m] (animi totius Galliae); spiritus [us,m] (carissimus alicui)

    • юридическое лицо collegium [ii,n]

    • знать кого-л. в лицо aliquem facie cognoscere [noscitare]

    • черты лица – отображение души imago animi vultus est

    • выражение лица vultus (laetus; tristis; torvus; plenus furoris; vultu terrere aliquem)

    • расстроенное выражение лица coloris et vultus turbatio

    • притворное выражение лица vultūs ficti simulatique

    • быть к лицу decere (toga picta decet aliquem)

    • красивое лицо vultus praeclarus

    • лицо дурное, безобразное deformis facies; vultus distortus

    • бесстыдное лицо durum / ferreum os

    • лицо веселое, приятное moena, hilaris, blanda

    • лицо притворное / лукавое simulata frons; obvelatum os; fictus / simulatus vultus

    • лицо отвратительное taeter horridusque vultus

    • лицо его показывает, что он плохо ко мне расположен ex oculis et fronte constat eum male in me animatum esse

    • ничего в его лице нет приятного nihil in illo est ad aspectum venusti et praeclari

    • лицом он похож на отца, а нравом на деда vultu patrem refert, moribus avum

    • я знаю его в лицо illum de facie novi

    • печальное, смутное лицо vultus tristis et severus

    • лицо показывает совсем не то, что сердце animus dissentit a vultu

    • сделать сердитое лицо vultum severum induere

    • знатное лицо splendida persona

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > лицо

  • 22 Miene

    Miene, vultus. – os (das ganze Antlitz als Ausdruck des innern Menschen). – eine freundliche M., vultus benignus: eine heitere M., vultus hilaris, laetus, serenus: eine traurige M., vultus maestus: eine finstere, düstere M., vultus tristis: eine ernste M., vultus severus; vultus adductus (in Falten gelegte, wie die tief denkender, sehr beschäftigter Menschen). – mit der M. der Heiterkeit, similis hilari: mehr mit der M. eines Siegers als eines Sterbenden, victoris magis quam morientis vultum praeferens. – eine heitere M. annehmen, frontem explicare od. exporrigere. faciem od. vultum diffundere. frontem remittere (nach Traurigkeit etc. wieder eine heitere Miene machen); hilaritatem simulare (Heiterkeit heucheln): im Unglück, in adversis rebus vultum secundae fortunae gerere: in re mala bono animo uti (übh. im Unglück sich mutig zeigen): eine traurige M. annehmen, vultum ad tristitiam adducere: eine ernste, severum vultum induere; vultum adducere (eine Miene wie die eines beschäftigten, tief nachdenkenden Mannes annehmen): eine andere M. annehmen, vultum mutare (seine Miene verändern); vultum fingere (eine der Gesinnung nicht entsprechende Miene annehmen, z.B. eine die Flucht verbergende); dissimilem animo vultum induere (eineandere Miene annehmen, als einem ums Herz ist): eine gute M. zu etwas machen, alqd fronte et vultu ferre bellissime: gute Miene zum bösen Spiele machen, vultu ridere invito; rebus oblatis hilaris uti: keine M. verziehen, vultum non mutare. – Uneig., M. zu etw. machen, minari (drohen), parare (Anstalten machen) alqd od. mit folg. Infin.; coepisse mit Infin. (anfangen, etw. zu tun, z.B. a subselliis abire: und in alqm ruere); oft aber bl. durch das Imperfekt im Indikativ od. Konjunktiv (z.B. et simul curiam relinquebat, machte er M., die K. zu verlassen: u. si vi retinerent, wenn sie etwa M. machen sollten, ihn gewaltsam zurückzuhalten). – od. durch das Partiz. des Präs. (z.B. assurgentem ibi regem umbone resupinat, der M. machte, sich zu erheben). – od. durch das Partiz. des Fut. Akt. (z.B. acinacem strinxit percussurus uxorem, indem er Miene machte, die G. zu durchbohren).

    deutsch-lateinisches > Miene

  • 23 Мрачный

    - caliginosus (nox); truculentus (oculi; vultus); taetricus (puella; disciplina);

    • мрачный лес - lucus caligans; maestus (vultus; orator maestus et incultus); acer (vultus); acerbus (vultus); tristis (senex; vultus; Tartara; unda Stygis); obscurus; tenebricosus; tenebrosus; nebulosus; nubilus; tetricus; torvus; ater; caliginosus; fuscus;

    • мрачный день - dies caliginosus / tenebricosus / obscurus;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Мрачный

  • 24 Угрюмый

    impotunus (vultus, senex); acer (vultus); acerbus; truculentus (oculi; vultus); trux (vultus; facies); tristis (senex; vultus); taetricus (puella; disciplina); morosus;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Угрюмый

  • 25 Fratze, Fratzengesicht

    Fratze, Fratzengesicht, os distortum. vultus distortus (ein verzerrtes Gesicht od. Mienenspiel). – vultus foedus (ein durch Leidenschaft entstelltes Gesicht). – vultus in peius fictus (ein als Karikatur aus Wachs, Ton etc. gebildetes Gesicht). – ein Fr. machen, ein Fr. schneiden, os oder vultum ducere (Gesichter ziehen); os exquisitis modis ducere (auffallende Gesichter ziehen); os torquere oder distorquere (das Gesicht verzerren). – fratzenhaft, distortus (verzerrt). – in peius fictus (als Karikatur in Wachs, Ton gebildet). – foedus (durch Leidenschaft entstellt; alle z.B. vultus). – fr. entstellen, in pravum detorquere (z.B. corpora, v. Spiegel).

    deutsch-lateinisches > Fratze, Fratzengesicht

  • 26 deicio

    dē-icio, iēci, iectum, ere (de u. iacio), herab-, ab-, niederwerfen, zu Boden werfen, herab-, niederstürzen, herab-, niedersenken usw., I) eig.: A) im allg.: alqm de ponte, Cic.: se de muro, herabspringen, Caes.: alqm de saxo, Liv., od. bl. saxo, Tac.: alqm equo, Liv. (vgl. ipse equo vulnerato deiectus, abgeworfen, Caes.): ab equo deiectus, Firm.: lecto graviter deici ab alto, Ov.: deici gradibus, die Stufen hinabgeworfen werden, Aur. Vict.: deici in Tiberim, Aur. Vict.: se per munitiones deic., Caes.: se de superiore parte aedium, Nep.: se in mare, Nep.: deici in locum inferiorem, stürzen, Caes.: elatum e curia in inferiorem partem per gradus, Liv.: deic. stipites in cavernas, Curt.: deic. librum in mare, Cic.: equum in viam, herabtreiben, Liv.: elatam securim in caput, herabfallen lassen, Liv.: u. so in arma hostis caesim cum ingenti sonitu ensem, Liv.: saxa alia super alia deiecta, Plin. ep.: libellos, herabreißen, Cic.: antemnas, Caes.: crines, unordentlich herabfallen lassen, Tac.: pernam et prandium, in den Topf werfen, Plaut.: ramenta pellis cervinae deiecta pumice, entfernt, abgerieben, Plin. – m. dopp. Acc., Sopatrum de porticu, in qua ipse sedet, praecipitem in forum deic., Cic. Verr. 4, 86.

    B) insbes.: 1) se deicere od. Passiv deici, α) v. Wasser usw., herabstürzen, tanta vis aquae se deiecit (v. Regen), Plin.: aqua e sublimi deiecta (Ggstz. in altum expressa), Plin.: ipse Tanais ex Riphaeo monte deiectus, Mela: deiecta saxis (über F.) flumina, Val. Flacc.: amnis deiectus per scrupulosa et abrupta, Plin. – deiectis lacrimis, Prop. – β) v. Wind, Sturm, venti ab utriusque terrae praealtis montibus subiti ac procellosi se deiciunt, Liv.: foeda tempestas cum grandine ac tonitribus caelo deiecta, Liv.: deiectae montium iugis procellae, Plin.: deiecti nubibus turbines, Plin.: flatus rursus deiecti, Plin. – 2) ein Gewand herabfallen-, herabsinken lassen (Ggstz. reponere), togam, Quint.: togam ab umeris od. de umero, Suet.: deic., si haereat, sinum, Quint.: deiectā residens in lumina pallā, Val. Flacc. – 3) zu Boden werfen, a) ein Tier, um an ihm eine Operation vorzunehmen, werfen, animal, Veget. mul. 3, 24, 2. – b) einen Baum umwerfen, sowohl übh., v. Sturm usw., arbores evulsae (entwurzelt) vel vi ventorum deiectae, Ulp. dig. 7, 1, 12 pr.: insani deiecta viribus austri trabs, Ov. met. 12, 510. – als insbes. = fällen, von Menschen, arbores deicere detruncareque, Liv. 21, 37, 2: cum eaedem (arbores) ad materiam (zu Bauholz) deiciuntur, Vitr. 2, 9, 4. – c) Statuen, Grenzsteine von ihrem Standpunkt herabwerfen, umwerfen, v. Menschen, statuam alcis, Cic.: omnes hermas, Nep.: terminos (Grenzsteine), Gromat. vet. – v. Sturm od. Blitz, signa aenea in Capitolio, Liv.: fulmine deiectum est Iovis signum, Liv. epit. – d) Bauwerke abtragen, einreißen, niederreißen, einschießen, niederschießen, muros, Liv.: muri brachia, Iustin.: turrim, Caes.: hostium castra, Liv.: alta Ceraunia telo (v. Jupiter, mit dem Blitz), Verg.: summas arces Italûm, Verg.: arces Alpibus impositas, Hor.: monumenta regis templaque Vestae (v. Tiber), Hor. – 4) in den Lostopf usw. werfen, neque eorum sortes deiciuntur, sie werden beim Losen (der Prätoren) um die Provinzen nicht zugelassen, Caes. b. c. 1, 6, 5: cum deiecta in id (zu dem Zwecke) sors esset, Liv. 21, 42, 2: deiectam aerea sortem accepit galea, Verg. Aen. 5, 490 sq. – 5) als mediz. t. t., abführen, alvum, purgieren, Cato: ebenso casei qui facillime deiciantur, leicht wieder abgehen, fortgehen, Varro. – absol. = purgieren, laxieren, Cels. – dagegen deic. alvum superiorem, vomieren, Cato. – 6) als milit. t. t., aus seiner Stellung treiben, in die Flucht schlagen, werfen, vertreiben (vgl. Ruhnken Aquil. Rom. 6), praesidium inde, Curt.: hinc celeriter deiecti, Caes.: nostros loco, Caes.: hostes muro turribusque, Caes.: nostros ex utraque munitione, Caes.: praesidium ex saltu, Caes.: equitatum hostium de colle, Auct. b. Afr.: praesidium Claternā, Cic.: bl. praesidium, Caes.: tenentes locum Romani cum deiecissent, Liv. – 7) Passiv deici, als naut. t. t. = wohin verschlagen werden (s. die Auslgg. zu Liv. 23, 34, 16), v. Schiffen, ad inferiorem partem insulae, Caes.: ad Baleares insulas, Liv. – v. Seefahrern, Menelaus ad terram Libyam deiectus est, Tac. – 8) als t. t. der Fechterkunst, jmd. aus seiner Stellung werfen, bringen, verdrängen, im Passiv geworfen werden, sich verdrängen lassen, de loco hominem, Claud. Quadrig. bei Gell. 9, 13, 17. – oft bildl., alqm de statu omni, ganz aus seiner Stellung (aus der Fassung) bringen, Cic.: alqm de omni vitae statu, Cic.: de gradu deici, Cic. u. Auct. b. Alex. – studio feriendi plerumque deiectus (sc. de gradu) non pugnat, sed rixatur, v. Redner, Tac. dial. 26. – 9) das Haupt, den Blick senken, niederschlagen, a) das Haupt usw., deiecto capite, Ggstz. supino od. inclinato capite, Quint. 11, 3, 69, od. Ggstz. relato capite, Apul. met. 10, 17: id (caput) deiectum semper in terram (v. Haupt eines wilden Tieres), Plin. 8, 77: deiecto (mit herabgesunkenem) in pectora mento, Ov. met. 12, 255: euntes deiectā, cervice Getae, Claud. VI. cons. Hon. 180. – b) den Blick, ocellos, Ov.: vultum, Sen. u. Verg.: vultus pudore deiectus, Sen. poët.: deiecti in terram oculi, Quint. u.a.: deiecti in terram militum vultus, Tac.: deiectus in humum vultus, Ov.: poet. m. griech. Acc., deiectus oculos, Verg., od. vultum, Stat., die Augen, den Blick gesenkt. – 10) als jurist. t. t., jmd. aus seiner Besitzung vertreiben, ihn verdrängen, aratores, Cic.: alqm vi, ICt.: alqm per insidias vi de agro communi, Cic.: alqm de possessione, de solo, de fundo, ICt.: alqm de possessione fundi, Cic. – 11) prägn., wie καταβάλλειν, a) (tödlich) zu Boden werfen, erlegen, töten, paucis deiectis, Caes.: deiectis circum stipatoribus, Tac.: Thetidi iuvencam, als Opfer schlachten, Val. Flacc. – bes. auch als t. t. der Jägerspr. = herabschießen, erlegen (vgl. die Auslgg. zu Phaedr. 2, 1, 1. Bünem. Lact. 1, 9, 2), avem ab alto caelo, Verg.: feram, Curt. – b) abschlagen = abhauen, caput uno ictu, Verg. Aen. 9, 770: totum clipei ferro orbem, ibid. 10, 546.

    II) übtr.: A) im allg.: iugum servile a cervicibus, Cic.: oculos de isto nusquam d., kein Auge von ihm wenden, Cic.: oculos nusquam a re publica, Cic.: si tantulum oculos deiecerimus, wenn wir nur etwas weniger auf der Hut sind, Cic.: quantum mali de humana condicione deieceris, entfernt, beseitigt hast, Cic.: vitia a se ratione, Cic.: cruciatum a corpore, Cic.: alqm de sententia, von seiner Meinung abbringen, Cic.: philosophos de negotio, die Ph. vom Thema abbringen, ihre Verhandlungen niederschlagen, Petron.; vgl. Zeno omnia negotia de negotio deiecit, schlug alle Behauptungen nieder, Sen. – deiecta sunt etiam consulta senatus, sind veraltet, Spart. Did. Iul. 8, 2.

    B) insbes.: 1) nach no. I, B, 6) jmd. aus seiner Stellung (im Leben, Amte) vertreiben, verdrängen, stürzen, hoc deiecto, nach dessen Sturze, Nep. Thras. 3, 1: u. so Tac. ann. 2, 4 in. Lucan. 8, 27 (u. dazu Korte): noch im Bilde, ex alto deiectus culmine regni, Sil. 17, 143. – ebenso ein Land von der Höhe seiner Macht stürzen,amisso et ipse Pacoro infra Ventidium deiectus oriens, so von der H. seiner M. gestürzt, daß es selbst einem V. unterlag, Tac. Germ. 37, 4. – u. bei Spät. übh. zu Boden werfen= demütigen, Eccl.; s. Bünem. Lact. 2, 12, 17 u. 4, 27, 17. – 2) (nach no. I, B, 10) jmd. des Besitzes von etw. od. der Aussicht auf den Besitz von etwas berauben, ihn von etwas verdrängen, a) von dem Besitz: alqm de possessione imperii, jmd. stürzen, Liv.: deiecta coniuge tanto, Verg.: uxore deiectā (sc. coniugio), entfernt, Tac.: deicitur familiaritate suetā post congressu et comitatu Otho, wird verdrängt, verstoßen, Tac. – b) von der Aussicht auf den Besitz: alqm de honore, Cic.: honore, Liv.: aedilitate, praeturā, Cic.: principatu, Caes.: eā spe, Caes.: opinione trium legionum deiectus, d.i. um die Aussicht, drei Legionen zu erhalten, Caes. – absol., jmd. um die Aussicht auf ein Amt bringen, ihn verdrängen, Cael. in Cic. ep. 8, 4, 3. Liv. 38, 35, 1.

    lateinisch-deutsches > deicio

  • 27 Gesichtsbildung

    Gesichtsbildung, oris habitus. – lineamentorum qualitas (die Beschaffenheit der Gesichtszüge). – lineamenta, ōrum, n. pl. (die Gesichtszüge); verb. habitus oris lineamentaque. – oris et vultus ingenium (die natürliche Beschaffenheit des Gesichts u. der Mienen). – os vultusque. os et vultus (Gesicht u. Mienen). – facies (Antlitz, in bezug auf seine Bildung, die natürliche Physiognomie, z.B. liberalis, grata). – eine auffallend häßliche G., notabilis foeditas vultus.

    deutsch-lateinisches > Gesichtsbildung

  • 28 adhibeo

    ădhĭbĕo, ēre, hĭbŭi, hĭbĭtum [ad + habeo], tr. [st1]1 [-] mettre auprès, approcher, appliquer, offrir, présenter.    - adhibere vincula captis, Ov.: enchaîner des captifs.    - adhibere vultus ad aliquem, Ov.: tourner ses regards vers qqn.    - adhibere se ad rationem, Lucr.: s'appliquer à la raison.    - adhibere motum judici, Cic.: faire passer un sentiment dans le coeur du juge.    - adhibere odores ad deos, Cic.: offrir de l'encens aux dieux.    - adhibere cultus diis immortalibus, Cic. N. D. 1, 2: adresser un culte aux dieux immortels.    - medicinam alicui adhibere: appliquer un remède à qqn.    - judicium aliqua re acrius adhibere, Quint. 12, 10, 76: soumettre qqch au jugement de personnes plus sévères.    - adhibere alicui calcaria, Cic. Brut. 56: appliquer l'éperon à qqn, employer l'éperon avec qqn. [st1]2 [-] ajouter, joindre.    - nihil ad panem adhibere: ne rien ajouter à son pain.    - adhibere ad panem nasturtium, Cic.: manger du cresson avec son pain.    - adhibere heredem fratri, Dig.: donner un cohéritier à son frère. [st1]3 [-] employer, mettre en oeuvre.    - adhibere manus medicas ad vulnera, Virg. G. 3: *employer les mains du médecin pour sa blessure* = avoir recours aux mains du médecin pour sa blessure.    - adhibete aurîs (s.-ent. ad ea) quae ego loquor, Plaut. Ps.: tendez l'oreille à ce que je vous dis.    - in aliqua re curam et diligentiam adhibere: consacrer ses soins attentifs à qqch.    - adhibere numerum iambicum in fabulis, Cic.: faire usage de l'iambe dans ses pièces.    - adhibere machinas ad... Cic.: faire jouer des ressorts pour...    - adhibere patientiam, Liv.: faire preuve de patience.    - sic se adhibere ut... Cic.: se conduire de manière que. [st1]4 [-] faire venir près de soi, mander, consulter, faire appel à, appeler, invoquer, avoir recours à, produire (des témoins).    - oratorem adhibere: faire appel à un orateur, recourir à un orateur.    - adhibere testes: produire des témoins.    - adhibere in auxilium: appeler à son secours.    - adhibere medicum, Cic.: faire venir un médecin.    - adhibere aliquem in partem periculi, Ov. M. 11, 447: associer qqn à ses périls.    - auspicia adhibere: prendre les auspices.    - convivio (cenae) aliquem adhibere: inviter qqn à sa table.    - me Regulus non adhibuerat, Plin. Ep. 1, 5, 4: Régulus ne m'avait pas invité. [st1]5 [-] accueillir, traiter.    - aliquem adhibere + adv. de manière: traiter qqn (de telle ou telle manière).    - bene aliquem adhibere: bien traiter qqn.    - severius aliquem adhibere: traiter qqn assez (trop) sévèrement.    - adhibere aliquem liberaliter, Cic.: traiter qqn dignement.
    * * *
    ădhĭbĕo, ēre, hĭbŭi, hĭbĭtum [ad + habeo], tr. [st1]1 [-] mettre auprès, approcher, appliquer, offrir, présenter.    - adhibere vincula captis, Ov.: enchaîner des captifs.    - adhibere vultus ad aliquem, Ov.: tourner ses regards vers qqn.    - adhibere se ad rationem, Lucr.: s'appliquer à la raison.    - adhibere motum judici, Cic.: faire passer un sentiment dans le coeur du juge.    - adhibere odores ad deos, Cic.: offrir de l'encens aux dieux.    - adhibere cultus diis immortalibus, Cic. N. D. 1, 2: adresser un culte aux dieux immortels.    - medicinam alicui adhibere: appliquer un remède à qqn.    - judicium aliqua re acrius adhibere, Quint. 12, 10, 76: soumettre qqch au jugement de personnes plus sévères.    - adhibere alicui calcaria, Cic. Brut. 56: appliquer l'éperon à qqn, employer l'éperon avec qqn. [st1]2 [-] ajouter, joindre.    - nihil ad panem adhibere: ne rien ajouter à son pain.    - adhibere ad panem nasturtium, Cic.: manger du cresson avec son pain.    - adhibere heredem fratri, Dig.: donner un cohéritier à son frère. [st1]3 [-] employer, mettre en oeuvre.    - adhibere manus medicas ad vulnera, Virg. G. 3: *employer les mains du médecin pour sa blessure* = avoir recours aux mains du médecin pour sa blessure.    - adhibete aurîs (s.-ent. ad ea) quae ego loquor, Plaut. Ps.: tendez l'oreille à ce que je vous dis.    - in aliqua re curam et diligentiam adhibere: consacrer ses soins attentifs à qqch.    - adhibere numerum iambicum in fabulis, Cic.: faire usage de l'iambe dans ses pièces.    - adhibere machinas ad... Cic.: faire jouer des ressorts pour...    - adhibere patientiam, Liv.: faire preuve de patience.    - sic se adhibere ut... Cic.: se conduire de manière que. [st1]4 [-] faire venir près de soi, mander, consulter, faire appel à, appeler, invoquer, avoir recours à, produire (des témoins).    - oratorem adhibere: faire appel à un orateur, recourir à un orateur.    - adhibere testes: produire des témoins.    - adhibere in auxilium: appeler à son secours.    - adhibere medicum, Cic.: faire venir un médecin.    - adhibere aliquem in partem periculi, Ov. M. 11, 447: associer qqn à ses périls.    - auspicia adhibere: prendre les auspices.    - convivio (cenae) aliquem adhibere: inviter qqn à sa table.    - me Regulus non adhibuerat, Plin. Ep. 1, 5, 4: Régulus ne m'avait pas invité. [st1]5 [-] accueillir, traiter.    - aliquem adhibere + adv. de manière: traiter qqn (de telle ou telle manière).    - bene aliquem adhibere: bien traiter qqn.    - severius aliquem adhibere: traiter qqn assez (trop) sévèrement.    - adhibere aliquem liberaliter, Cic.: traiter qqn dignement.
    * * *
        Adhibeo, adhibes, pe. cor. adhibui, adhibitum, pen. corr. adhibere, Ex ad, et habeo. Tenir une chose pres, Joindre une chose à une autre, Appliquer, Approcher quelque chose.
    \
        Ad maiores causas Hortensius adhiberi coeptus est. Cic. On commencea de l'appeler, et de s'en aider, ou servir aux proces de grande importance.
    \
        Ad ornatum corporis adhibetur vestis. Cic. On en use, ou s'en sert pour, etc.
    \
        Ad deliberationes eas, quas habebat domi de Repub. principes ciuitatis adhibebat. Cic. Il appeloit et faisoit venir, ou Amettoit et laissoit venir.
    \
        Ad panem aliquid adhibere. Cic. Adjouster, ou mettre quelque chose avec le pain, Manger avec le pain quelque autre chose.
    \
        Ad partus adhibetur Iuno Lucina. Cic. On l'invoque aux enfantements.
    \
        Adhibere coenae aliquem. Quintil. Recevoir à sa table, Quand un grand personnage fait venir à sa table un homme de moindre estat.
    \
        Adhibere animum. Cic. Estre attentif.
    \
        Arbitrum. Cic. Prendre pour arbitre.
    \
        Artem. Cic. User d'artifice, S'aider de ruse.
    \
        Audaciam. Caes. User de hardiesse, S'enhardir, S'adventurer.
    \
        Aures. Cic. Escouter attentivement, ou diligemment.
    \
        Authoritatem ad monendum. Cic. Oultre la parolle, avoir en soy authorité, ou gravité et bonne majesté, par laquelle celuy que nous admonnestons nous ait en reverence.
    \
        Auxilium. Celsus. User d'aide, ou de remede.
    \
        Blanditias. Ouid. User de flatteries, Flatter.
    \
        Calcaria equo adhibere. Cic. Picquer des esperons, Bailler ou donner des esperons à un cheval.
    \
        Cautionem. Cic. User de prudence, Se donner de garde, Se guetter, Se conduire sagement, Y tenir l'oeil.
    \
        Celeritatem. Cic. Se haster, ou Diligenter, Faire diligence.
    \
        Cibum et potum. Cic. Boire et manger.
    \
        Collegium Praetorum. Cic. Appeler, Faire venir, Faire assembler.
    \
        Conscientiam alicuius. Tacit. Faire quelque chose en sceu d'un autre, Se deceler à quelcun de ce qu'on veult faire, Luy dire son secret.
    \
        Consilium in suffragium. Cic. User de conseil et meure deliberation pour donner les voix en l'election.
    \
        Adhibere sibi aliquem ad vel in consilium. Cic. Consulter avec un autre, Luy demander conseil.
    \
        Te adhibe in consilium. Cic. Conseille toy par toymesme.
    \
        Consolationem alicui. Cic. Consoler, User de consolation envers aucun.
    \
        Consuetudinem. Cic. S'accoustumer, Prendre accoustumance.
    \
        Contentionem. Cic. S'efforcer, Mettre peine.
    \
        Correctionem. Cic. Corriger.
    \
        Crudelitatem in aliquem. Cic. User de cruaulté envers quelcun.
    \
        Adhibere curationem. Cic. Grauioribus morbis periculosas curationes et ancipites adhibere coguntur. User de cures et traictements, Curer.
    \
        Curam. Cic. Prendre soing de quelque chose, En soigner.
    \
        Delectum adhibere. Cic. Discerner entre une chose et autre, Mettre difference.
    \
        Deos. Ouid. Appeler, ou Invoquer à nostre aide.
    \
        Diligentiam. Cic. Mettre, ou Faire diligence, User de diligence.
    \
        Diligentiam in amicitiis comparandis. Cic. Estre diligent à acquerir des amities.
    \
        Diligentiam in se. Cic. Estre soigneux de soy, Estre diligent à penser de soy.
    \
        Doctrinam. Cic. User de doctrine.
    \
        Dolorem animi. Cic. Se trister et ennuyer, Prendre tristesse et ennuy.
    \
        Dolum, fraudem, calumniam. Cic. User de cautelle, de finesse, etc.
    \
        Festinationem. Colum. Se haster, Faire bonne diligence.
    \
        Fidem alicui. Cic. Croire et adjouster foy à aucun.
    \
        Fidem in amicorum periculis. Cic. Se monstrer vray et feal ami au besoing et au danger ou necessité de ses amis.
    \
        Fletum in funeribus. Cic. Plourer à l'enterrement des morts.
    \
        Flores adhibet orator in causis. Cic. Frictionem. Cels. Frotter.
    \
        Genus victus adhibere. Celsus. User de maniere de nourriture, ou de vivre.
    \
        Grauitatem in dolore. Cic. Se monstrer grave et constant en son adversité, User de constance, etc.
    \
        Ignes. Cic. Mettre le feu en quelque lieu.
    \
        Iudicium. Cic. User de jugement.
    \
        Iudicium suum adhibere. Cic. Interposer son jugement.
    \
        Laudatorem. Cic. Exhiber, Alleguer quelcun qui en die bien.
    \
        Lectionem ad aliquid. Cic. Lire quelque chose.
    \
        Ludos. Cic. Apporter et bailler passetemps, comme farces, et autres choses. \ Lumen. Cic. Donner, ou bailler lumiere.
    \
        Machinas omnes adhibere ad tenendum adolescentem. Cic. User de touts moyens pour retenir un adolescent.
    \
        Magnificentiam et despicientiam rerum humanarum. Ci. Estre magnifique, et mespriser les choses humaines.
    \
        Magnitudinem animi. Cic. Estre ferme et constant.
    \
        Manus genibus. Ouid. Mettre les mains aux genouls.
    \
        Manus medicas ad vulnera. Virg. Medeciner les playes.
    \
        Manus pomis. Senec. Mettre les mains sur les pommes.
    \
        Manus vectigalibus. Ci. Mettre les mains dessus le revenu du peuple.
    \
        Medicum. Cic. Faire venir le medecin, User du medecin, Se faire medeciner. \ Medicinam. Cic. User de medecine, Medeciner.
    \
        Memoriam. Cic. His rebus adhibeat tanquam lumen aliquod, memoriam. Adjouster.
    \
        Misericordiam. Cic. User de pitié, Avoir pitié.
    \
        Moderationem. Cic. User de modestie, Estre modeste.
    \
        Modum. Cic. User de mesure, Tenir moyen.
    \
        Sumptibus adhibere modum. Plin. iunior. Despendre par raison, Ne point despendre excessivement.
    \
        Motus iudici. Cic. Esmouvoir le juge.
    \
        Munditiem. Cic. User de netteté, ou d'honnesteté.
    \
        Necessitatem. Cic. Contraindre.
    \
        Neruos. Cic. S'efforcer, S'employer.
    \
        Officium adhibere erga aliquem. Cic. Luy faire plaisir.
    \
        Orationem ad aliquem. Cic. Cum adhibemus ad eos orationem huiusmodi. Quand nous parlons à euls en ceste maniere, Quand nous usons de tels propos.
    \
        Odores ad deos. Cic. User de bonnes senteurs en leurs sacrifices.
    \
        Odorem rebus. Lucret. Bailler, Donner.
    \
        Ornamenta ad rem aliquam. Cic. Bailler.
    \
        Parsimoniam. Plaut. Espargner, Estre de bon gouvernement.
    \
        Patronum. Cic. S'aider d'un advocat, Prendre quelcun pour son advocat.
    \
        Plagas. Celsus. Battre, Frapper.
    \
        Praeparationem in rebus agendis. Cic. Faire ses preparatifs, User de, etc. \ Preces diis. Cic. Prier, User de prieres.
    \
        Prudentiam ad omnes res. Cic. User de prudence et discretion.
    \
        Querelas. Tibul. Se complaindre.
    \
        Rationem. Cic. User de raison.
    \
        Adhibe te ad veram rationem. Lucretius. Sois attentif à entendre la vraye raison.
    \
        Adhibere nobis religionem. Cic. Faire conscience.
    \
        Remedium. Cic. Mettre remede, Appliquer un remede à une playe.
    \
        Reuerentiam aduersus homines. Cic. Avoir crainte, ou honte d'offenser les gents.
    \
        Saeuitiam in aliquem. Cic. User de cruaulté envers aucun, Luy estre cruel. \ Sapientiam. Cic. User de sapience.
    \
        Adhibere se ita, etc. Cic. Se gouverner tellement que, etc.
    \
        Sermonem. Cic. His sermo quum adhibetur. Quand on parle à euls.
    \
        Seueritatem in filio. Cic. Tenir rudesse à son fils, user de rudesse envers son filz.
    \
        Quintum filium seuerius adhibebo. Cic. Je monstreray visage rude et severe à ton filz Quintus.
    \
        Hos castris adhibe socios. Virg. Pren les pour compaignons, Associe les avec toy.
    \
        Solatia. Plin. iunior. Consoler, Donner consolation.
    \
        Solertiam. Caesar. Mettre cueur et peine, L'esprit et diligence.
    \
        Speciem in dicendo. Cic. Donner couleur ou lustre à son parler, Farder son langage.
    \
        Stimulos. Lucret. Poindre, Picquer, Aguillonner, Stimuler.
    \
        Studium ad aliquid. Cic. Mettre son estude à quelque chose.
    \
        Supplicium. Cic. Punir, Affliger, Tormenter.
    \
        Tempus adhibere ad considerandas res. Cic. Mettre et employer du temps.
    \
        Testes. Cic. Amener, ou produire tesmoings, Prendre à tesmoings.
    \
        Deum testem. Cic. Jurer Dieu, Prendre ou Appeler Dieu à tesmoing.
    \
        Titulum humatis. Liuius. Mettre un epitaphe sur les trespassez au lieu où ils sont enterrez.
    \
        Tormentum. Cic. Employer engins, User de, etc.
    \
        Tympanum. Plaut. Jouer du tabourin.
    \
        Vanitatem orationis. Cic. Mentir à son escient.
    \
        Vim. Cic. Faire force, Forcer, Contraindre.
    \
        Adhibere vim veritati. Cic. Forcer verité par faulx tesmoings, ou autrement.
    \
        Vires in re aliqua. Quintil. S'efforcer, S'employer, Mettre son povoir.
    \
        Virtutem. Cic. Se monstrer vertueux, Se porter vertueusement.
    \
        Vsum. Cic. S'accoustumer.
    \
        Vincula alicui. Ouid. Le lier.
    \
        Vinum aegrotis. Cic. Bailler du vin à boire aux malades.
    \
        Huc adhibe vultus. Ouid. Tourne ton visage deca, Regarde nous.

    Dictionarium latinogallicum > adhibeo

  • 29 citatus

    cĭtātus, a, um part.-adj. de cito. --- lancé, agité, secoué, ayant une marche rapide, d’une allure vive.    - vultus citatus irā, Sen.: visage troublé par la colère.    - citatissimo agmine, Liv. 22, 6: à marches forcées.    - equo citato Larisam contendit, Caes. BC. 3, 96, 3: à toute bride, il se rendit à Larissa.    - soni citati, Gell. 1, 11, 15: accords d'un mouvement vif.    - imbribus continuis citatior solito amnis Liv. 23, 19, 11, le fleuve ayant un courant plus rapide que d’ordinaire par suite des pluies continuelles.    - Rhenus per fines Treverorum citatus fertur, Caes. BG. 4, 10, 3: le Rhin a un cours rapide en traversant le pays des Trévires.    - ferunt citati signa, Liv. 41, 3, 8: ils portent à vive allure les enseignes en avant.    - quam citatissimo poterant agmine, Liv. 22, 6, 10: le plus rapidement possible (en accélérant le plus possible la marche).    - citato gradu, Liv. 28,14,17: au pas de course.    - equo citato, Caes. BC. 3, 96, 3: à bride abattue, de toute la vitesse de son cheval.    - pronuntiatio citata (contr. pressa), Quint. 11, 3, 111: débit rapide.    - Roscius citatior, Aesopus gravior fuit, Quint. 11, 3, 111: Roscius avait dans son jeu plus de vivacité, Esope plus de gravité.    - argumenta acria et citata, Quint. 9, 4, 135: argumentation vive et pressante.    - pulsus citatus: pouls précipité. --- Plin. 11, 119.    - citatus alvus: ventre trop libre, relâché. --- Plin. 7, 63.
    * * *
    cĭtātus, a, um part.-adj. de cito. --- lancé, agité, secoué, ayant une marche rapide, d’une allure vive.    - vultus citatus irā, Sen.: visage troublé par la colère.    - citatissimo agmine, Liv. 22, 6: à marches forcées.    - equo citato Larisam contendit, Caes. BC. 3, 96, 3: à toute bride, il se rendit à Larissa.    - soni citati, Gell. 1, 11, 15: accords d'un mouvement vif.    - imbribus continuis citatior solito amnis Liv. 23, 19, 11, le fleuve ayant un courant plus rapide que d’ordinaire par suite des pluies continuelles.    - Rhenus per fines Treverorum citatus fertur, Caes. BG. 4, 10, 3: le Rhin a un cours rapide en traversant le pays des Trévires.    - ferunt citati signa, Liv. 41, 3, 8: ils portent à vive allure les enseignes en avant.    - quam citatissimo poterant agmine, Liv. 22, 6, 10: le plus rapidement possible (en accélérant le plus possible la marche).    - citato gradu, Liv. 28,14,17: au pas de course.    - equo citato, Caes. BC. 3, 96, 3: à bride abattue, de toute la vitesse de son cheval.    - pronuntiatio citata (contr. pressa), Quint. 11, 3, 111: débit rapide.    - Roscius citatior, Aesopus gravior fuit, Quint. 11, 3, 111: Roscius avait dans son jeu plus de vivacité, Esope plus de gravité.    - argumenta acria et citata, Quint. 9, 4, 135: argumentation vive et pressante.    - pulsus citatus: pouls précipité. --- Plin. 11, 119.    - citatus alvus: ventre trop libre, relâché. --- Plin. 7, 63.
    * * *
        Citatus, pen. prod. Participium. vt Citato vadere equo. Liu. Avancé, Hasté.
    \
        Citatus, Nomen ex participio, pro Celeri. Liu. Soudain, Viste.
    \
        Mundus. Seneca. Le ciel qui tousjours se bouge.
    \
        Vultus citatus ira. Seneca. Esmeu.
    \
        Euro citatior. Sil. Plus viste que le vent.

    Dictionarium latinogallicum > citatus

  • 30 duco

    dūco, ĕre, dūxi, ductum - tr. -    - impér. 2ème pers. du sing.: duc; duce (Plaut.) [st1]1 [-] mener, conduire, faire passer d'un lieu à un autre, aller devant, guider.    - ducit via ad infernas sedes, Ov.: c'est la route des enfers.    - ducere aquam per fundum, Cic.: amener de l'eau à travers une propriété.    - error ad meliora ducendus, Quint.: erreur à rectifier.    - ducit quam proxime ad hostem potest: il s’avance le plus près possible de l’ennemi.    - ad strepitum citharae cessatum ducere curam, Hor. Ep. 1, 2, 31: endormir ses soucis au bruit de la cithare.    - vota bonos ducere ad exitus, Hor. C. 4.8.34: accomplir des voeux, mener des voeux à bonne fin.    - perque omnia duxit (me), Virg.: et elle m'a tout expliqué en détail. [st1]2 [-] amener (avec soi), conduire, mener (en prison, au tribunal...).    - ducere ad mortem: conduire à la mort (au supplice).    - aliquem jubes, duci (Sen.): tu envoies qqn à la mort.    - ducere in jus, Liv.: traîner en justice.    - C. Fuficium duci jussit petitorem, Cic. Verr. 2, 2, 12 § 31: il ordonna que l'on emprisonnât C. Fuficius qui était le demandeur (le plaignant). [st1]3 [-] conduire chez soi comme épouse, se marier, épouser (en parl. de l'homme).    - ducere uxorem domum, Plaut. Aul. 2, 1, 40: se marier.    - si tu negaris ducere, Ter. And. 2, 3, 5: si tu refuses de te marier.    - (uxorem) filiam alicujus ducere: épouser la fille de qqn.    - ducere ex plebeie, Liv. 4, 4: épouser une plébéienne. [st1]4 [-] conduire, marcher à la tête, être à la tête, commander (t. militaire).    - ducere primum pilum, Caes. BG. 5.35.6: être chef de la première compagnie des triaires.    - ducere ordinem: commander un manipule, être centurion.    - ducere copias: commander des troupes.    - cohortes ducebant, Tac.: les cohortes marchaient en tête. [st1]5 [-] mener (un cortège, un choeur), servir de chef, servir de guide.    - ducere funus: conduire des funérailles.    - ducere alicui exsequias, Plin. 8, 42, 64, § 154: faire des funérailles à qqn.    - ducere classem (discipulorum), Quint. 1, 2, 24: être le premier de sa classe. [st1]6 [-] mener (une ligne), tracer, décrire, tirer le fil, composer, prolonger, allonger, façonner, former.    - ducere orbem, Quint. 11, 3, 118: décrire une circonférence.    - ducere lineam, Plin.: tracer une ligne.    - ducere versus, Ov. Tr. 5, 12, 63: composer des vers.    - ducere fossam, Caes. BG. 7.72.1: creuser un fossé.    - ducere lateres de terra, Vitr. 2, 3: faire des briques de terre.    - ducere vivos vultus de marmore, Virg. En. 6, 849: faire le portrait en marbre.    - ducere choreas, Ov. M. 8, 582: former des danses.    - ducere stamina (fila): tirer le fil.    - lanas ducere, Ov. M. 4, 34: étirer la laine, filer la laine.    - ducere carmina: composer des vers. [st1]7 [-] tirer, faire descendre, faire sortir, attirer, aspirer, boire.    - ducere sortem, Cic. Div. 2, 33: tirer au sort.    - ducere ensem vagina, Sil. 8, 342: tirer l'épée du fourreau.    - ducere os (vultum), Ov.: prendre un visage renfrogné.    - ducere tura naribus, Hor.: respirer l'encens.    - ducere pocula, Hor.: vider les coupes.    - ducere sollicitae jucunda oblivia vitae, Hor.: goûter l'agréable oubli d'une vie inquiète.    - sibi quisque ducere, Sall. J. 41: chacun se mit à tout attirer à soi (à tout s'approprier).    - boves naribus umiferum duxere ex aëre sucum, Cic. Div. 1: les boeufs aspirent avec leurs naseaux l'humidité contenue dans l'air. [st1]8 [-] tirer, prendre, recevoir.    - ducere exordium a nostra personna, Quint.: tirer l'exorde de notre personne.    - ducere originem + ab ou ex et abl.: tirer son origine de.    - ducere initium a... Cic.: commencer par.    - ducere honestum ab... Cic.: faire dériver l'honnête de... [st1]9 [-] traîner en longueur, passer (le temps), prolonger.    - aetatem in litteris ducere: passer sa vie dans les lettres.    - ducere diem ex die: vivre au jour le jour.    - bellum ducere: faire traîner la guerre en longueur.    - diem ex die ducere: différer de jour en jour.    - ubi se diutius duci intellexit, Caes.: dès qu'il comprit qu'on voulait gagner du temps.    - ducere noctem ludo, Hor.: passer la nuit à jouer. [st1]10 [-] conduire, inciter, pousser, séduire, tromper, leurrer.    - ducit te species, Hor.: l'extérieur te séduit.    - declamatores quosdam perversa ducit ambitio, ut... Quint. 10, 7, 21: une gloriole perverse pousse des déclamateurs à...    - amore patriae ductus: poussé par le patriotisme.    - me ad credendum tua ducit oratio, Cic.: ton discours me donne confiance. [st1]11 [-] calculer, compter.    - XC medimnûm milia duximus: nous avons compté 90.000 médimnes.    - rationem ducere: calculer, supputer.    - ducere suas rationes, Cic.: faire ses comptes.    - ducere rationem alicujus: tenir compte de qqn.    - ducere rationem alicujus rei: tenir compte de qqch.    - aratorum rationem ducere: tenir compte des laboureurs.    - sui commodi rationem non ducit: il ne fait aucun compte de ses intérêts. [st1]12 [-] estimer, penser, juger, regarder comme, tenir pour.    - Marcum probissimum duco: je considère Marcus comme très honnête.    - ducere aliquem pro + abl. ( in + abl. ou loco + gén.): regarder qqn comme.    - aliquem in numero hostium ducere: compter qqn au nombre des ennemis.    - avec gén. de prix - magni, parvi ducere (= habere, facere, putare, aestimare): estimer beaucoup, estimer peu.    - pluris ducere: estimer davantage.    - pro nihilo ducere: estimer comme rien.    - ducere aliquem despicatui, Cic. Fl. 27, 65: mépriser qqn.    - summa probitate ducebatur: on le regardait comme très honnête.    - Marcus probissimus ducebatur: on considérait Marcus comme très honnête.    - ducere + prop. inf.: penser que.    - ad eas res conficiendas biennium sibi satis esse duxerunt, Caes. BG. 1: ils pensèrent que deux ans devaient leur suffire pour ces préparatifs.    - ducere alicujus modestiam in conscientiam, Sall.: interpréter la modestie de qqn comme un aveu (d'infériorité). [st1]13 [-] locutions diverses.    - ducere cicatricem, Ov.: se cicatriser.    - ducere colorem, Virg.: se colorer (en parl. du raisin).    - ducere os (vultum), Ov.: prendre un visage renfrogné.    - ilia ducere, Hor.: [tirer les flancs] = être poussif (en parl. d'un cheval).
    * * *
    dūco, ĕre, dūxi, ductum - tr. -    - impér. 2ème pers. du sing.: duc; duce (Plaut.) [st1]1 [-] mener, conduire, faire passer d'un lieu à un autre, aller devant, guider.    - ducit via ad infernas sedes, Ov.: c'est la route des enfers.    - ducere aquam per fundum, Cic.: amener de l'eau à travers une propriété.    - error ad meliora ducendus, Quint.: erreur à rectifier.    - ducit quam proxime ad hostem potest: il s’avance le plus près possible de l’ennemi.    - ad strepitum citharae cessatum ducere curam, Hor. Ep. 1, 2, 31: endormir ses soucis au bruit de la cithare.    - vota bonos ducere ad exitus, Hor. C. 4.8.34: accomplir des voeux, mener des voeux à bonne fin.    - perque omnia duxit (me), Virg.: et elle m'a tout expliqué en détail. [st1]2 [-] amener (avec soi), conduire, mener (en prison, au tribunal...).    - ducere ad mortem: conduire à la mort (au supplice).    - aliquem jubes, duci (Sen.): tu envoies qqn à la mort.    - ducere in jus, Liv.: traîner en justice.    - C. Fuficium duci jussit petitorem, Cic. Verr. 2, 2, 12 § 31: il ordonna que l'on emprisonnât C. Fuficius qui était le demandeur (le plaignant). [st1]3 [-] conduire chez soi comme épouse, se marier, épouser (en parl. de l'homme).    - ducere uxorem domum, Plaut. Aul. 2, 1, 40: se marier.    - si tu negaris ducere, Ter. And. 2, 3, 5: si tu refuses de te marier.    - (uxorem) filiam alicujus ducere: épouser la fille de qqn.    - ducere ex plebeie, Liv. 4, 4: épouser une plébéienne. [st1]4 [-] conduire, marcher à la tête, être à la tête, commander (t. militaire).    - ducere primum pilum, Caes. BG. 5.35.6: être chef de la première compagnie des triaires.    - ducere ordinem: commander un manipule, être centurion.    - ducere copias: commander des troupes.    - cohortes ducebant, Tac.: les cohortes marchaient en tête. [st1]5 [-] mener (un cortège, un choeur), servir de chef, servir de guide.    - ducere funus: conduire des funérailles.    - ducere alicui exsequias, Plin. 8, 42, 64, § 154: faire des funérailles à qqn.    - ducere classem (discipulorum), Quint. 1, 2, 24: être le premier de sa classe. [st1]6 [-] mener (une ligne), tracer, décrire, tirer le fil, composer, prolonger, allonger, façonner, former.    - ducere orbem, Quint. 11, 3, 118: décrire une circonférence.    - ducere lineam, Plin.: tracer une ligne.    - ducere versus, Ov. Tr. 5, 12, 63: composer des vers.    - ducere fossam, Caes. BG. 7.72.1: creuser un fossé.    - ducere lateres de terra, Vitr. 2, 3: faire des briques de terre.    - ducere vivos vultus de marmore, Virg. En. 6, 849: faire le portrait en marbre.    - ducere choreas, Ov. M. 8, 582: former des danses.    - ducere stamina (fila): tirer le fil.    - lanas ducere, Ov. M. 4, 34: étirer la laine, filer la laine.    - ducere carmina: composer des vers. [st1]7 [-] tirer, faire descendre, faire sortir, attirer, aspirer, boire.    - ducere sortem, Cic. Div. 2, 33: tirer au sort.    - ducere ensem vagina, Sil. 8, 342: tirer l'épée du fourreau.    - ducere os (vultum), Ov.: prendre un visage renfrogné.    - ducere tura naribus, Hor.: respirer l'encens.    - ducere pocula, Hor.: vider les coupes.    - ducere sollicitae jucunda oblivia vitae, Hor.: goûter l'agréable oubli d'une vie inquiète.    - sibi quisque ducere, Sall. J. 41: chacun se mit à tout attirer à soi (à tout s'approprier).    - boves naribus umiferum duxere ex aëre sucum, Cic. Div. 1: les boeufs aspirent avec leurs naseaux l'humidité contenue dans l'air. [st1]8 [-] tirer, prendre, recevoir.    - ducere exordium a nostra personna, Quint.: tirer l'exorde de notre personne.    - ducere originem + ab ou ex et abl.: tirer son origine de.    - ducere initium a... Cic.: commencer par.    - ducere honestum ab... Cic.: faire dériver l'honnête de... [st1]9 [-] traîner en longueur, passer (le temps), prolonger.    - aetatem in litteris ducere: passer sa vie dans les lettres.    - ducere diem ex die: vivre au jour le jour.    - bellum ducere: faire traîner la guerre en longueur.    - diem ex die ducere: différer de jour en jour.    - ubi se diutius duci intellexit, Caes.: dès qu'il comprit qu'on voulait gagner du temps.    - ducere noctem ludo, Hor.: passer la nuit à jouer. [st1]10 [-] conduire, inciter, pousser, séduire, tromper, leurrer.    - ducit te species, Hor.: l'extérieur te séduit.    - declamatores quosdam perversa ducit ambitio, ut... Quint. 10, 7, 21: une gloriole perverse pousse des déclamateurs à...    - amore patriae ductus: poussé par le patriotisme.    - me ad credendum tua ducit oratio, Cic.: ton discours me donne confiance. [st1]11 [-] calculer, compter.    - XC medimnûm milia duximus: nous avons compté 90.000 médimnes.    - rationem ducere: calculer, supputer.    - ducere suas rationes, Cic.: faire ses comptes.    - ducere rationem alicujus: tenir compte de qqn.    - ducere rationem alicujus rei: tenir compte de qqch.    - aratorum rationem ducere: tenir compte des laboureurs.    - sui commodi rationem non ducit: il ne fait aucun compte de ses intérêts. [st1]12 [-] estimer, penser, juger, regarder comme, tenir pour.    - Marcum probissimum duco: je considère Marcus comme très honnête.    - ducere aliquem pro + abl. ( in + abl. ou loco + gén.): regarder qqn comme.    - aliquem in numero hostium ducere: compter qqn au nombre des ennemis.    - avec gén. de prix - magni, parvi ducere (= habere, facere, putare, aestimare): estimer beaucoup, estimer peu.    - pluris ducere: estimer davantage.    - pro nihilo ducere: estimer comme rien.    - ducere aliquem despicatui, Cic. Fl. 27, 65: mépriser qqn.    - summa probitate ducebatur: on le regardait comme très honnête.    - Marcus probissimus ducebatur: on considérait Marcus comme très honnête.    - ducere + prop. inf.: penser que.    - ad eas res conficiendas biennium sibi satis esse duxerunt, Caes. BG. 1: ils pensèrent que deux ans devaient leur suffire pour ces préparatifs.    - ducere alicujus modestiam in conscientiam, Sall.: interpréter la modestie de qqn comme un aveu (d'infériorité). [st1]13 [-] locutions diverses.    - ducere cicatricem, Ov.: se cicatriser.    - ducere colorem, Virg.: se colorer (en parl. du raisin).    - ducere os (vultum), Ov.: prendre un visage renfrogné.    - ilia ducere, Hor.: [tirer les flancs] = être poussif (en parl. d'un cheval).
    * * *
        Duco, ducis, duxi, ductum, ducere. Terent. Mener en main, Guider, Duire.
    \
        Ducuntur omnia Dei nutu. Plaut. Tout est mené et gouverné et conduict par le vouloir de Dieu.
    \
        Ducere se ad aliquem. Plaut. S'en aller, etc.
    \
        Ducere se ab aedibus. Plaut. S'en aller hors de la maison.
    \
        Ducere se deorsum de arbore. Plautus. Descendre de dessus un arbre.
    \
        Ducere ad credendum. Cic. Duire, Induire.
    \
        Duci ad cognitionis cupiditatem. Cic. Estre duict et mené de nature à vouloir scavoir.
    \
        Per omnia aliquem ducere. Virgil. Le mener par tout, et luy monstrer tout.
    \
        AEtatem ducere. Horat. Vivre.
    \
        AEstas septima ducitur. Virgil. Quand on vit sept estez, ou sept annees.
    \
        AEtatem in literis ducere. Cic. Employer son temps à l'estude continuellement.
    \
        Deus duxit aeuum per suos gradus. Senec. A mené et divisé la vie de l'homme par certains degrez et aages, comme par enfance, adolescence, jeunesse, etc.
    \
        Ducere agmen. Cic. Mener et aller devant, Conduire.
    \
        Aluum ducere. Cels. Faire lascher le ventre.
    \
        Nostros in longum ducis amores. Virgil. Tu recules et prolonges.
    \
        Anhelitum ex cursura ducere. Plaut. Haleter, Estre à la grosse haleine.
    \
        Animam ducere, pro Viuere. Liu. Vivre.
    \
        Animam ducere de caelo. Cic. Tirer son haleine de l'air.
    \
        Aquam. Cic. Faire venir l'eaue et conduire d'un ruisseau ou fontaine en quelque autre lieu.
    \
        Argentum. Virgil. Estendre, Alonger.
    \
        Argumenta ex ipsis positionum vitiis ducimus. Quintil. Nous prenons, etc.
    \
        Bellum cum aliquo. Virgil. Faire la guerre à aucun.
    \
        Ipse qui caelum nebulasque ducit. Seneca. Dieu qui conduit et gouverne le ciel.
    \
        In carcerem ducere. Cic. Mener en prison.
    \
        Cicatricem. Columel. Refermer et guarir la playe, et la mener à cicatrice.
    \
        Ducta cicatrix. Liu. Une playe refermee et venue en cicatrice.
    \
        Colorem. Virgil. Prendre couleur, Se coulourer.
    \
        Colore aureo pelles ducere. Plin. Teindre en couleur d'or.
    \
        Coniectura ducitur ex hac re. Cic. On prend conjecture de ce.
    \
        In crimen ducere. Tacit. Attribuer et imputer à crime.
    \
        Ex animo curam ducere. Plaut. Jecter hors soulci.
    \
        Diem ducit Lucifer. Virgil. Ameine.
    \
        Diem somno ducere. Senec. Passer le jour à dormir.
    \
        Vagina ducitur ensis. Sil. Est desgainee.
    \
        In errorem ducere. Ouid. Faire errer.
    \
        Exequias alicui ducere. Plin. iunior. Le convoyer en terre.
    \
        Exercitum in Sabinos ducere. Caes. Faire marcher son ost et son armee.
    \
        Exordium a re aliqua ducere. Cic. Commencer, prendre le commencement.
    \
        Figuram ducere veri. Claud. Sembler estre vray, Resembler au naturel.
    \
        Fossam. Liuius. Faire un fossé, ou une trenchee.
    \
        Fraena manu ducere. Ouid. Retirer la bride à soy.
    \
        Frigus ab vmbra ducere. Ouid. Prendre fraicheur à l'ombre.
    \
        Funem ducere. Horat. Mener une chorde et la trainer apres soy.
    \
        Funus alicui ducere. Plin. Convoyer quelqu'un en terre.
    \
        Genus ab aliquo ducere. Ouid. Estre venu ou descendu de la race et lignee d'aucun.
    \
        Blandis ducitur hora dolis. Propert. L'heure se passe.
    \
        Nos flendo ducimus horas. Virgil. Nous consumons le temps à pleurer, Le temps se passe et se perd tandis que nous nous amusons à pleurer.
    \
        Horas extremas ducere. Martial. Mourir, Tirer à la fin.
    \
        Ilia ducere. Horat. Halleter, et batre les flancs, comme un cheval poussif, ou qui est hors d'haleine.
    \
        Initium a re aliqua ducere. Cic. Commencer.
    \
        Initium ducere ex aliquo. Quintil. Cic. Prendre son commencement.
    \
        In ius aliquem ducere. Terent. Mener par devant le juge.
    \
        Laminam ducere. Quintil. Estendre.
    \
        Lateres. Vitruuius. Faire des tuiles.
    \
        Lineam. Plinius. Tirer une ligne au pinceau, Reigler.
    \
        Ducit duo lina acus. Cels. Quand en une aguille on a enfilé deux filets.
    \
        Ducitur et digitis littera rara meis. Ouid. J'escri peu souvent, Je n'escri guere souvent.
    \
        In ludum ducere et reducere. Terent. Mener et ramener.
    \
        In matrimonium. Cic. Espouser, Prendre à femme.
    \
        Mucronem. Virgil. Desgainer.
    \
        Muros. Virgil. Continuer à haulser les murailles.
    \
        Noctem ducere ludo. Claud. Jouer toute nuict.
    \
        Noctem iucundis sermonibus. Plin. iunior. Passer la nuict.
    \
        Nomen ex re aliqua. Cic. Prendre surnom et appellation de quelque chose.
    \
        Notam ducere. Horat. Estre marqué.
    \
        Obliuia ducere poenae. Valer. Flac. Oublier la peine.
    \
        Opinione duci. Cic. Estre mené et meu, etc.
    \
        Orationem ducere ab eodem verbo. Cic. Commencer.
    \
        Ordine ducere. Virgil. Mener par ordre.
    \
        Os exquisitis modis ducere. Quintil. Faire diverses mines et grimaces de la bouche.
    \
        Otia ducere. Ouid. Estre oisif.
    \
        Parietem per vestibulum alicuius ducere. Cic. Faire continuer une paroy, et faire passer parmi, etc.
    \
        In partes ducere. Tacit. Attirer à sa bende et de son parti.
    \
        Pectus in contraria ducere. Ouid. Faire avoir à aucun diverses et contraires voluntez, Faire qu'il vueille tantost une chose, tantost le contraire.
    \
        Ducunt eum pedes rus. Plaut. Le meinent aux champs, Il va à pied.
    \
        Pensa manu ducere. Iuuenal. Filer.
    \
        Piscem hamo ducere. Ouid. Attirer.
    \
        Pocula ducere. Propert. Tenir longue table à boire, Continuer longuement la buverie.
    \
        Principium a re aliqua. Cic. Commencer.
    \
        Prouincias ducere. Tacit. Gouverner.
    \
        Ducere suam rationem. Cic. Avoir esgard à soy.
    \
        Hanc nemo ducit rationem, sed, etc. Caelius ad Ciceronem. Personne ne prend garde à ce, etc.
    \
        Rationem salutis ducere. Cic. Avoir esgard à son salut.
    \
        Ex his enim, similibusque saepe noua curandi ratio ducenda est. Cels. Il fault prendre ou adviser et tirer nouvelle maniere de curer et guarir la maladie.
    \
        Remos ducere. Ouid. Demener les rames, Tirer à la rame.
    \
        Ruinam Senec. Cheoir et tomber impetueusement.
    \
        Sermonem a re quapiam. Cic. Commencer son propos par quelque chose. \ Sessum. Plaut. Mener asseoir.
    \
        Similitudinem e re aliqua. Cic. Prendre patron.
    \
        In opaco situm ducere. Quintil. Devenir chansi, Se chansir.
    \
        Somnos. Virgil. Dormir.
    \
        Sortem. Cic. Faire sort.
    \
        Spiritum. Attirer le vent. Et per translationem, Vivre. Cic.
    \
        Spiritum naribus. Varro. Tirer son vent par les narines.
    \
        Stamina. Ouid. Filer de la laine.
    \
        Sulcos. Plin. Faire des seillons.
    \
        Suspiria. Mart. Souspirer.
    \
        Ex facto ipso suipiciones ducentur, si etc. Cic. On cueillera et prendra les souspecons du faict.
    \
        Tempus ducere. Cic. Passer et prolonger le temps.
    \
        In transennam dolis ducere. Plaut. Mener.
    \
        Triumphum ducere. Plin. Triompher.
    \
        Vallum. Liu. Faire un rampart, et le continuer loing.
    \
        E luto vasa ducere. Quintil. Faire, Former.
    \
        Ducere vitam. Cic. Vivre.
    \
        Vtilitatem ex re aliqua ducere. Cic. Retirer aucun prouffit de quelque chose.
    \
        Ducere vultum. Martial. Se refrongner, Faire laide mine.
    \
        Viuos vultus de marmore. Virgil. Tailler au vif en marbre.
    \
        Vxorem ducere. Cic. Se marier, Prendre à femme et mener en sa maison.
    \
        Ducere, verbum, pertinet ad vsurarum rationem. Cic. Compter et payer.
    \
        Vsuras ducere. Cic. Continuer le payement des usures.
    \
        Duci authoritate. Cic. Estre meu et induict.
    \
        Duci cogitatione alio. Cic. Estre mené.
    \
        Duci despicatui. Cic. Estre desprisé, Quand on ne fait compte de nous.
    \
        Duci phaleratis dictis. Terent. Estre mené et abusé par belles parolles. \ Errore. Cic. Se laisser abuser.
    \
        Falso gaudio. Terent. Estre entretenu et repeu longuement de faulse joye.
    \
        Gloria. Cic. Estre mené et meu de gloire, Aimer honneur.
    \
        Mercede et praemio. Cic. Quand le loyer meine aucun et l'induist à faire quelque chose.
    \
        In hostium loco et numero duci. Cic. Estre reputé pour ennemi.
    \
        Ventre. Horat. Estre sur sa bouche, Aimer les bons morceaulx.
    \
        Ducere. Cic. Prolonger, Alonger, Differer.
    \
        Bellum ducere. Cic. Prolonger la guerre, Faire durer la guerre, et ne vouloir point combatre à oultrance.
    \
        Ducere diem ex die. Caes. Remettre aucun de jour en jour, Bailler des remises.
    \
        Vbi se diutius duci intellexit. Caesar. Qu'on le menoit et abusoit de belles parolles.
    \
        Ducere. Cic. Estimer et penser.
    \
        Animo ducere. Virgil. Penser en soymesme.
    \
        Ducere infra se omnia humana. Cic. Estimer toutes choses moindres que soy.
    \
        Nihil ducere in bonis praeter virtutem. Cic. N'estimer qu'il y ait autre chose qui doibve estre appelee bien, fors vertu.
    \
        Ducere damno. Plaut. Tenir à grand perte.
    \
        Gloriae ducere alicui quidpiam. Cic. Luy tourner à grand loz, Luy attribuer à louange.
    \
        Ducere in gloria. Plin. Reputer à grand loz et gloire.
    \
        Ducere honori. Sallust. Estimer une chose estre honorable, Attribuer et reputer à honneur.
    \
        Ducere laudi. Terent. Tourner à loz, Attribuer à louange.
    \
        Ducere minoris. Sallust. Estimer moins.
    \
        Officii duxit, exorare filiae patrem. Suetonius. Il pensa que c'estoit à luy à faire, etc. Il estima que pour faire son debvoir, il falloit, etc.
    \
        Ducere parui. Cic. Peu estimer.
    \
        Ducere prae se neminem. Author ad Heren. N'estimer que soy, N'estimer personne au pris, ou en comparaison de soy.
    \
        Ducere pro falsis. Sallust. Tenir et estimer une chose pour mensonge.
    \
        Ducere aliquid pro nihilo. Cic. N'en tenir compte non plus que de rien.
    \
        Ducere aliquid vxori probro. Plaut. Luy reprocher et imputer à meschanceté.
    \
        Ducere aliquem ex aere. Plin. Faire la statue d'aucun de fonte ou de cuyvre.

    Dictionarium latinogallicum > duco

  • 31 edisco

    ēdisco, ĕre, dĭdĭci - tr. - [st2]1 [-] apprendre à fond, apprendre par coeur, étudier, approfondir. [st2]2 [-] apprendre à, s'accoutumer à. [st2]3 [-] apprendre, savoir, être informé.    - vultus alicujus ediscere, Val. Fl. 1, 368: retenir les traits de qqn.    - usu fortiter edisco tristia posse pati, Ov. H. 7, 180: l’expérience des événements pénibles m’apprend à être capable de les supporter avec courage.
    * * *
    ēdisco, ĕre, dĭdĭci - tr. - [st2]1 [-] apprendre à fond, apprendre par coeur, étudier, approfondir. [st2]2 [-] apprendre à, s'accoutumer à. [st2]3 [-] apprendre, savoir, être informé.    - vultus alicujus ediscere, Val. Fl. 1, 368: retenir les traits de qqn.    - usu fortiter edisco tristia posse pati, Ov. H. 7, 180: l’expérience des événements pénibles m’apprend à être capable de les supporter avec courage.
    * * *
        Edisco, ediscis, edidici, pen. corr. ediscere. Cicero. Apprendre par cueur.
    \
        Linguas duas ediscere. Ouid. Apprendre à parler deux langues.
    \
        Vultus alicuius ediscere. Valer. Flac. Congnoistre et discerner entre d'autres.
    \
        Ediscendus ad verbum libellus. Cice. Digne d'estre apprins et sceu par cueur.

    Dictionarium latinogallicum > edisco

  • 32 piger

    pĭgĕr, gra, grum [st2]1 [-] lent, tardif, inactif, paresseux, sans entrain, indolent, hésitant. [st2]2 [-] lent, lourd, inerte, calme, immobile, inefficace (en parl. des choses). [st2]3 [-] qui engourdit, qui alourdit. [st2]4 [-] abattu, triste.    - animus piger, Sen.: âme sans énergie.    - gens pigerrima ad militaria opera, Liv. 21, 25, 6: nation trop indolente pour les travaux militaires.    - piger scribendi ferre laborem, Hor. S. 1, 4, 12: ne pouvant s'assujettir à la fatigue d'écrire.    - ad litteras scribendas pigerrimus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 1: très paresseux pour rédiger une lettre.    - mare pigrum: mer dormante, mer calme.    - piger annus: année qui passe lentement.    - pigrum bellum: guerre qui traîne en longueur.    - piger campus: plaine stérile.    - indigna est pigro forma perire situ, Ov. Am. 2, 3, 14: sa beauté ne mérite pas de flétrir dans un abandon stérile.    - pigriora sunt ista remedia, Col. 2, 17, 3: ces remèdes agissent trop lentement.    - pigra munire castra dolabra, Juv, 8, 248: palissader le camp avec une dolabre indolente.    - piger rogor, Lucr.: le froid qui paralyse.    - piger sopor, Cat.: le sommeil qui alourdit.    - piger vultus, Mart.: visage morne.    - piger domum redit, Apul.: il rentre chez lui piteusement.
    * * *
    pĭgĕr, gra, grum [st2]1 [-] lent, tardif, inactif, paresseux, sans entrain, indolent, hésitant. [st2]2 [-] lent, lourd, inerte, calme, immobile, inefficace (en parl. des choses). [st2]3 [-] qui engourdit, qui alourdit. [st2]4 [-] abattu, triste.    - animus piger, Sen.: âme sans énergie.    - gens pigerrima ad militaria opera, Liv. 21, 25, 6: nation trop indolente pour les travaux militaires.    - piger scribendi ferre laborem, Hor. S. 1, 4, 12: ne pouvant s'assujettir à la fatigue d'écrire.    - ad litteras scribendas pigerrimus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 1: très paresseux pour rédiger une lettre.    - mare pigrum: mer dormante, mer calme.    - piger annus: année qui passe lentement.    - pigrum bellum: guerre qui traîne en longueur.    - piger campus: plaine stérile.    - indigna est pigro forma perire situ, Ov. Am. 2, 3, 14: sa beauté ne mérite pas de flétrir dans un abandon stérile.    - pigriora sunt ista remedia, Col. 2, 17, 3: ces remèdes agissent trop lentement.    - pigra munire castra dolabra, Juv, 8, 248: palissader le camp avec une dolabre indolente.    - piger rogor, Lucr.: le froid qui paralyse.    - piger sopor, Cat.: le sommeil qui alourdit.    - piger vultus, Mart.: visage morne.    - piger domum redit, Apul.: il rentre chez lui piteusement.
    * * *
        Piger, pigra, pigrum. Paresseux, Faitard, Nice.
    \
        Piger scribendi ferre laborem. Horat. Paresseux à escrire.
    \
        Militiae piger. Horat. Paresseux à la guerre.
    \
        Annus piger. Horat. Long, Qui dure beaucoup au gré de celuy à qui il ennuye.
    \
        Bellum pigrum. Ouid. Qui dure long temps.
    \
        Campi pigri. Horat. Froids, Qui par leur froidure font les gents paresseux.
    \
        Frigus pigrum. Author ad Heren. Qui rend les gents paresseux.
    \
        Gratia pigra. Ouid. Tardive, Quand on est trop long à secourir son ami en sa necessité.
    \
        Humor piger. Columel. Qui n'est point coulant, Eaue croupissant.
    \
        Piger lapsus. Colum. Quand une eaue coule lentement, Pesant coulement.
    \
        Moles pigra. Claud. Pesante, et qu'on remue malaiseement.
    \
        Palus pigra. Ouid. De qui l'eaue ne bouge.
    \
        Vultus piger. Mart. Triste, Viaire qui n'est poing guay et joyeux.
    \
        Arar pigerrimus. Silius. Qui coule fort lentement et bellement.

    Dictionarium latinogallicum > piger

  • 33 truncus

    [st1]1 [-] truncus, a, um: - [abcl][b]a - tronqué, mutilé, rogné, dont il ne reste qu'un tronc, privé d'une de ses parties; écourté, défectueux, incomplet, imparfait. - [abcl]b - détaché, retranché, coupé, dépouillé.[/b]    - trunca nemora, Stat. Th. 4, 455: bois dépouillés de leurs feilles.    - vultus naribus auribusque, Mart. 2, 83, 3: tête amputée des oreilles.    - cornu trunca a fronte revellit, Ov. M. 9: il arracha la corne de mon front désormais mutilé.    - trunca quaedam ex Menandro, Gell.: quelques fragments de Ménandre. [st1]2 [-] truncus, i, m.: - [abcl][b]a - tronc (d'arbre ébranché). - [abcl]b - buste, tronc (d'un homme); corps mutilé. - [abcl]c - fût (d'une colonne). - [abcl]d - dé (d'un piédestal). - [abcl]e - morceau, fragment. - [abcl]f - homme stupide, bûche.[/b]    - trunci arborum, Liv.: troncs d'arbres.    - quī potest esse in ejusmodi trunco sapientia? Cic. Nat. 1, 30, 84: comment pourrait-il y avoir de la sagesse dans un lourdaud de ce genre?
    * * *
    [st1]1 [-] truncus, a, um: - [abcl][b]a - tronqué, mutilé, rogné, dont il ne reste qu'un tronc, privé d'une de ses parties; écourté, défectueux, incomplet, imparfait. - [abcl]b - détaché, retranché, coupé, dépouillé.[/b]    - trunca nemora, Stat. Th. 4, 455: bois dépouillés de leurs feilles.    - vultus naribus auribusque, Mart. 2, 83, 3: tête amputée des oreilles.    - cornu trunca a fronte revellit, Ov. M. 9: il arracha la corne de mon front désormais mutilé.    - trunca quaedam ex Menandro, Gell.: quelques fragments de Ménandre. [st1]2 [-] truncus, i, m.: - [abcl][b]a - tronc (d'arbre ébranché). - [abcl]b - buste, tronc (d'un homme); corps mutilé. - [abcl]c - fût (d'une colonne). - [abcl]d - dé (d'un piédestal). - [abcl]e - morceau, fragment. - [abcl]f - homme stupide, bûche.[/b]    - trunci arborum, Liv.: troncs d'arbres.    - quī potest esse in ejusmodi trunco sapientia? Cic. Nat. 1, 30, 84: comment pourrait-il y avoir de la sagesse dans un lourdaud de ce genre?
    * * *
    I.
        Truncus, trunci, m. g. Columel. Le tronc ou la fleche ou la tige d'un arbre, ou autre chose, Une tronche.
    \
        Syncerus truncus. Ouid. Entier.
    II.
        Truncus, Adiectiuum. Colu. Qui est tronqué et coupé, Trenché.
    \
        Animalia trunca pedum. Virgil. Qui n'ont point de pieds.
    \
        Corpus truncum. Seneca. A qui on a arraché ou crevé les yeuls.
    \
        Nares truncae inhonesto vulnere. Virgil. Quand quelqu'un est enasé.
    \
        Sermo truncus. Stat. Imparfaict.
    \
        Tempora trunca. Ouid. Teste à qui on a arraché les cornes.
    \
        Vultus truncus. Stat. Une teste d'homme coupee.

    Dictionarium latinogallicum > truncus

  • 34 deicio

    dē-icio, iēci, iectum, ere (de u. iacio), herab-, ab-, niederwerfen, zu Boden werfen, herab-, niederstürzen, herab-, niedersenken usw., I) eig.: A) im allg.: alqm de ponte, Cic.: se de muro, herabspringen, Caes.: alqm de saxo, Liv., od. bl. saxo, Tac.: alqm equo, Liv. (vgl. ipse equo vulnerato deiectus, abgeworfen, Caes.): ab equo deiectus, Firm.: lecto graviter deici ab alto, Ov.: deici gradibus, die Stufen hinabgeworfen werden, Aur. Vict.: deici in Tiberim, Aur. Vict.: se per munitiones deic., Caes.: se de superiore parte aedium, Nep.: se in mare, Nep.: deici in locum inferiorem, stürzen, Caes.: elatum e curia in inferiorem partem per gradus, Liv.: deic. stipites in cavernas, Curt.: deic. librum in mare, Cic.: equum in viam, herabtreiben, Liv.: elatam securim in caput, herabfallen lassen, Liv.: u. so in arma hostis caesim cum ingenti sonitu ensem, Liv.: saxa alia super alia deiecta, Plin. ep.: libellos, herabreißen, Cic.: antemnas, Caes.: crines, unordentlich herabfallen lassen, Tac.: pernam et prandium, in den Topf werfen, Plaut.: ramenta pellis cervinae deiecta pumice, entfernt, abgerieben, Plin. – m. dopp. Acc., Sopatrum de porticu, in qua ipse sedet, praecipitem in forum deic., Cic. Verr. 4, 86.
    B) insbes.: 1) se deicere od. Passiv deici, α) v. Wasser usw., herabstürzen, tanta vis aquae se deiecit
    ————
    (v. Regen), Plin.: aqua e sublimi deiecta (Ggstz. in altum expressa), Plin.: ipse Tanais ex Riphaeo monte deiectus, Mela: deiecta saxis (über F.) flumina, Val. Flacc.: amnis deiectus per scrupulosa et abrupta, Plin. – deiectis lacrimis, Prop. – β) v. Wind, Sturm, venti ab utriusque terrae praealtis montibus subiti ac procellosi se deiciunt, Liv.: foeda tempestas cum grandine ac tonitribus caelo deiecta, Liv.: deiectae montium iugis procellae, Plin.: deiecti nubibus turbines, Plin.: flatus rursus deiecti, Plin. – 2) ein Gewand herabfallen-, herabsinken lassen (Ggstz. reponere), togam, Quint.: togam ab umeris od. de umero, Suet.: deic., si haereat, sinum, Quint.: deiectā residens in lumina pallā, Val. Flacc. – 3) zu Boden werfen, a) ein Tier, um an ihm eine Operation vorzunehmen, werfen, animal, Veget. mul. 3, 24, 2. – b) einen Baum umwerfen, sowohl übh., v. Sturm usw., arbores evulsae (entwurzelt) vel vi ventorum deiectae, Ulp. dig. 7, 1, 12 pr.: insani deiecta viribus austri trabs, Ov. met. 12, 510. – als insbes. = fällen, von Menschen, arbores deicere detruncareque, Liv. 21, 37, 2: cum eaedem (arbores) ad materiam (zu Bauholz) deiciuntur, Vitr. 2, 9, 4. – c) Statuen, Grenzsteine von ihrem Standpunkt herabwerfen, umwerfen, v. Menschen, statuam alcis, Cic.: omnes hermas, Nep.: terminos (Grenzsteine), Gromat. vet. – v. Sturm od. Blitz, signa aenea in Capitolio, Liv.: fulmine deiectum est
    ————
    Iovis signum, Liv. epit. – d) Bauwerke abtragen, einreißen, niederreißen, einschießen, niederschießen, muros, Liv.: muri brachia, Iustin.: turrim, Caes.: hostium castra, Liv.: alta Ceraunia telo (v. Jupiter, mit dem Blitz), Verg.: summas arces Italûm, Verg.: arces Alpibus impositas, Hor.: monumenta regis templaque Vestae (v. Tiber), Hor. – 4) in den Lostopf usw. werfen, neque eorum sortes deiciuntur, sie werden beim Losen (der Prätoren) um die Provinzen nicht zugelassen, Caes. b. c. 1, 6, 5: cum deiecta in id (zu dem Zwecke) sors esset, Liv. 21, 42, 2: deiectam aerea sortem accepit galea, Verg. Aen. 5, 490 sq. – 5) als mediz. t. t., abführen, alvum, purgieren, Cato: ebenso casei qui facillime deiciantur, leicht wieder abgehen, fortgehen, Varro. – absol. = purgieren, laxieren, Cels. – dagegen deic. alvum superiorem, vomieren, Cato. – 6) als milit. t. t., aus seiner Stellung treiben, in die Flucht schlagen, werfen, vertreiben (vgl. Ruhnken Aquil. Rom. 6), praesidium inde, Curt.: hinc celeriter deiecti, Caes.: nostros loco, Caes.: hostes muro turribusque, Caes.: nostros ex utraque munitione, Caes.: praesidium ex saltu, Caes.: equitatum hostium de colle, Auct. b. Afr.: praesidium Claternā, Cic.: bl. praesidium, Caes.: tenentes locum Romani cum deiecissent, Liv. – 7) Passiv deici, als naut. t. t. = wohin verschlagen werden (s. die Auslgg. zu Liv. 23, 34, 16), v. Schiffen, ad inferiorem
    ————
    partem insulae, Caes.: ad Baleares insulas, Liv. – v. Seefahrern, Menelaus ad terram Libyam deiectus est, Tac. – 8) als t. t. der Fechterkunst, jmd. aus seiner Stellung werfen, bringen, verdrängen, im Passiv geworfen werden, sich verdrängen lassen, de loco hominem, Claud. Quadrig. bei Gell. 9, 13, 17. – oft bildl., alqm de statu omni, ganz aus seiner Stellung (aus der Fassung) bringen, Cic.: alqm de omni vitae statu, Cic.: de gradu deici, Cic. u. Auct. b. Alex. – studio feriendi plerumque deiectus (sc. de gradu) non pugnat, sed rixatur, v. Redner, Tac. dial. 26. – 9) das Haupt, den Blick senken, niederschlagen, a) das Haupt usw., deiecto capite, Ggstz. supino od. inclinato capite, Quint. 11, 3, 69, od. Ggstz. relato capite, Apul. met. 10, 17: id (caput) deiectum semper in terram (v. Haupt eines wilden Tieres), Plin. 8, 77: deiecto (mit herabgesunkenem) in pectora mento, Ov. met. 12, 255: euntes deiectā, cervice Getae, Claud. VI. cons. Hon. 180. – b) den Blick, ocellos, Ov.: vultum, Sen. u. Verg.: vultus pudore deiectus, Sen. poët.: deiecti in terram oculi, Quint. u.a.: deiecti in terram militum vultus, Tac.: deiectus in humum vultus, Ov.: poet. m. griech. Acc., deiectus oculos, Verg., od. vultum, Stat., die Augen, den Blick gesenkt. – 10) als jurist. t. t., jmd. aus seiner Besitzung vertreiben, ihn verdrängen, aratores, Cic.: alqm vi, ICt.: alqm per insidias vi de agro communi, Cic.: alqm de possessio-
    ————
    ne, de solo, de fundo, ICt.: alqm de possessione fundi, Cic. – 11) prägn., wie καταβάλλειν, a) (tödlich) zu Boden werfen, erlegen, töten, paucis deiectis, Caes.: deiectis circum stipatoribus, Tac.: Thetidi iuvencam, als Opfer schlachten, Val. Flacc. – bes. auch als t. t. der Jägerspr. = herabschießen, erlegen (vgl. die Auslgg. zu Phaedr. 2, 1, 1. Bünem. Lact. 1, 9, 2), avem ab alto caelo, Verg.: feram, Curt. – b) abschlagen = abhauen, caput uno ictu, Verg. Aen. 9, 770: totum clipei ferro orbem, ibid. 10, 546.
    II) übtr.: A) im allg.: iugum servile a cervicibus, Cic.: oculos de isto nusquam d., kein Auge von ihm wenden, Cic.: oculos nusquam a re publica, Cic.: si tantulum oculos deiecerimus, wenn wir nur etwas weniger auf der Hut sind, Cic.: quantum mali de humana condicione deieceris, entfernt, beseitigt hast, Cic.: vitia a se ratione, Cic.: cruciatum a corpore, Cic.: alqm de sententia, von seiner Meinung abbringen, Cic.: philosophos de negotio, die Ph. vom Thema abbringen, ihre Verhandlungen niederschlagen, Petron.; vgl. Zeno omnia negotia de negotio deiecit, schlug alle Behauptungen nieder, Sen. – deiecta sunt etiam consulta senatus, sind veraltet, Spart. Did. Iul. 8, 2.
    B) insbes.: 1) nach no. I, B, 6) jmd. aus seiner Stellung (im Leben, Amte) vertreiben, verdrängen, stürzen, hoc deiecto, nach dessen Sturze, Nep. Thras.
    ————
    3, 1: u. so Tac. ann. 2, 4 in. Lucan. 8, 27 (u. dazu Korte): noch im Bilde, ex alto deiectus culmine regni, Sil. 17, 143. – ebenso ein Land von der Höhe seiner Macht stürzen,amisso et ipse Pacoro infra Ventidium deiectus oriens, so von der H. seiner M. gestürzt, daß es selbst einem V. unterlag, Tac. Germ. 37, 4. – u. bei Spät. übh. zu Boden werfen= demütigen, Eccl.; s. Bünem. Lact. 2, 12, 17 u. 4, 27, 17. – 2) (nach no. I, B, 10) jmd. des Besitzes von etw. od. der Aussicht auf den Besitz von etwas berauben, ihn von etwas verdrängen, a) von dem Besitz: alqm de possessione imperii, jmd. stürzen, Liv.: deiecta coniuge tanto, Verg.: uxore deiectā (sc. coniugio), entfernt, Tac.: deicitur familiaritate suetā post congressu et comitatu Otho, wird verdrängt, verstoßen, Tac. – b) von der Aussicht auf den Besitz: alqm de honore, Cic.: honore, Liv.: aedilitate, praeturā, Cic.: principatu, Caes.: eā spe, Caes.: opinione trium legionum deiectus, d.i. um die Aussicht, drei Legionen zu erhalten, Caes. – absol., jmd. um die Aussicht auf ein Amt bringen, ihn verdrängen, Cael. in Cic. ep. 8, 4, 3. Liv. 38, 35, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > deicio

  • 35 Вид

    - species; genus (cibi; arborum atque frugum; aves omne genus); forma (agri; corporis); aspectus; prospectus; spectaculum; conspectus; spectaculum; visus; consicuum; facies; titulus;

    • вид вдаль, издали - prospectus;

    • вид сверху вниз - despectus;

    • вымерший вид - species emortua;

    • вымирающий вид - species emoriens;

    • вымышленный вид - species ficta;

    • высокогорный вид - species altimontana;

    • зарождающийся вид - species enascens;

    • интересный вид - species curiosa;

    • естественный вид - species naturalis;

    • искусственный вид - species artificialis;

    • ископаемый вид - species fossilis;

    • исчезающий вид - species evanescens;

    • исчезнувший вид - species evanida; habitus;facies;

    • общий вид ботанического сада - aspectus horti botanici;

    • северный склон имеет вид крутой, неприступной стены - declivitas borealis muri ardui et inaccessibilis aspectum praebet;

    • вид с вершины горы - prospectus e cacumine montis; visus,a,um;

    • вид цветка сбоку (сверху, снизу) - flos a latere (a superiore, ab inferiore) visus;

    • корни употребляются в пищу в виде салата - radices pro acetariis comeduntur;

    • в увеличенном виде - amplificatus;

    • в уменьшенном виде - deminutus;

    • принять важный вид - vultum componere;

    • принять серьёзный вид - vultum adducere; vultus severos induere;

    • принять вид старухи - simulare anum;

    • быть на виду - in conspectu esse;

    • терять из виду - e conspectu amittere;

    • под видом оказания услуги - officii simulatione;

    • под видом чего-л. - facie alicujus rei;

    • под обманчивым видом добродетели - specie virtutis et umbra;

    • делать вид - se facere (se facere alias res agere);

    • делать вид, что согласен - vultu assentire;

    • Это всё только для виду - ea omnia ostentui esse credo;

    • многие льют слёзы лишь для вида - lacrimas fundunt, ut ostendant;

    • возымев виды на что-л. - spem alicujus rei nactus;

    • виды на урожай - segetis fides;

    • не подавать вида, что страшно - mussitare timorem;

    • не подавать виду о своём замысле - consilium vultu tegere;

    • иметь в виду одно, а притворно утверждать другое - aliud agere, aliud simulare;

    • иметь в виду общественное благо - videre salutem publicam;

    • есть виды на победу - ostenditur victoria;

    • каков он на вид? - Qua facie est?

    • вся природа имела однообразный вид - unus erat toto naturae vultus in orbe;

    • потрясённый вид - coloris et vultus turbatio;

    • белоснежный на вид - niveus videri;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Вид

  • 36 frons

    1.
    frons (also anciently fruns; plur. frundes, Enn. Ann. 266 Vahl.; cf. Charis. p. 105 P.—Also in nom. fros or frus, Varr. ib.; Enn. v in the foll.; cf. Prisc. p. 554 P.; and FRONDIS, acc. to Serv. Verg. G. 2, 372), dis, f. [etym. dub.], a leafy branch, green bough, foliage.
    I.
    Lit. (class.; in sing. and plur.; syn. folium).
    (α).
    Sing.: populea frus, Enn. ap. Aus. Technop. (Edyll. 5) 158 sq. (id. Ann. v. 562 Vahl.):

    ilignea, quernea,

    Cato, R. R. 37, 2:

    in nemoribus, ubi virgulta et frons multa,

    Varr. R. R. 2, 5, 11:

    bobus praestabit vilicus frondem,

    Col. 11, 3, 101: alta frons decidit, Varr. ap. Non. 486, 13:

    ne caules allii in frondem luxurient,

    Plin. 19, 6, 34, § 113:

    perenni frunde corona,

    Lucr. 1, 119:

    nigrae feraci frondis in Algido,

    Hor. C. 4, 4, 58:

    sine fronde,

    Ov. Tr. 3, 10, 75:

    immaturam destringere,

    Quint. 12, 6, 2.—
    (β).
    Plur.: russescunt frundes, Enn. ap. Charis. p. 105 P. (Ann. v. 266 Vahl.):

    deserta via et inculta atque interclusa jam frondibus et virgultis relinquatur,

    Cic. Cael. 18, 42:

    viminibus salices fecundi, frondibus ulmi,

    Verg. G. 2, 446:

    frondibus teneris non adhibendam esse falcem,

    Quint. 2, 4, 11:

    bovemque Disjunctum curas et strictis frondibus exples,

    Hor. Ep. 1, 14, 28; id. C. 3, 18, 14.—
    II.
    Poet. transf., a garland made of leafy boughs, a garland of leaves, leafy chaplet: donec Alterutrum velox victoria fronde coronet, Hor. Ep. 1, 18, 64; so in sing., id. C. 4, 2, 36; id. Ep. 2, 1, 110:

    nos delubra deum festa velamus fronde,

    Verg. A. 2, 249; 5, 661; Ov. M. 1, 449; 565; id. A. A. 1, 108.—In plur., Ov. F. 1, 711; 3, 482.
    2.
    frons, frontis, f. ( masc., Cato ap. Gell. 15, 9, 5; and ap. Fest. s. v. recto, p. 286, b, Müll.; Plaut. Mil. 2, 2, 46 Ritschl, N. cr.; id. ap. Non. 205, 4; Caecil. ap. Gell. 15, 9, 3; Vitr. 10, 17) [cf. Sanscr. brhū; Gr. ophrus; Germ. Braue; Engl. brow; v. Curt. Gr. Etym. p. 296], the forehead, brow, front (syn.: vultus, os, facies).
    I.
    Lit.:

    frons et aliis (animalibus), sed homini tantum tristitiae, hilaritatis, clementiae, severitatis index: in adsensu ejus supercilia homini et pariter et alterna mobilia,

    Plin. 11, 37, 51, § 138:

    tanta erat gravitas in oculo, tanta contractio frontis, ut illo supercilio res publica, tamquam Atlante caelum, niti videretur,

    Cic. Sest. 8, 19: frontem contrahere, to contract or knit the brows, id. Clu. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125;

    for which, adducere,

    Sen. Ben. 1, 1:

    attrahere,

    id. ib. 6, 7: remittere frontem, to smooth the brow, i. e. to cheer up, Plin. Ep. 2, 5, 5;

    for which: exporge frontem,

    Ter. Ad. 5, 3, 53; cf.:

    primum ego te porrectiore fronte volo mecum loqui,

    Plaut. Cas. 2, 4, 3:

    explicare,

    Hor. C. 3, 29, 16;

    solvere,

    Mart. 14, 183: ut frontem ferias, smitest thy forehead (as a sign of vexation), Cic. Att. 1, 1, 1; cf.:

    nulla perturbatio animi, nulla corporis, frons non percussa, non femur,

    id. Brut. 80, 278:

    femur, pectus, frontem caedere,

    Quint. 2, 12, 10:

    frontem sudario tergere,

    id. 6, 3, 60;

    for which: siccare frontem sudario,

    id. 11, 3, 148:

    capillos a fronte retroagere,

    id. ib. 160:

    mediam ferro gemina inter tempora frontem Dividit,

    Verg. A. 9, 750:

    quorundam capita per medium frontis et verticis mucrone distincta, in utrumque humerum pendebant,

    Amm. 31, 7, 14:

    insignem tenui fronte Lycorida (a small forehead was regarded as a beauty by the ancients),

    Hor. C. 1, 33, 5; cf. id. Ep. 1, 7, 26; Petr. 126; Mart. 4, 42, 9; Arn. 2, 72.—Of the forehead of animals:

    est bos cervi figura: cujus a media fronte, etc.,

    Caes. B. G. 6, 26, 1:

    tauri torva fronte,

    Plin. 8, 45, 70, § 181:

    equi,

    Ov. Tr. 5, 9, 30:

    ovis,

    id. F. 4, 102:

    cui (haedo) frons turgida cornibus Primis,

    Hor. C. 3, 13, 4:

    (vitulus) Fronte curvatos imitatus ignes lunae,

    id. ib. 4, 2, 57.—In plur., Lucr. 5, 1034. —
    2.
    The brow as a mirror of the feelings:

    non solum ex oratione, sed etiam ex vultu et oculis et fronte, ut aiunt, meum erga te amorem perspicere potuisses,

    Cic. Att. 14, 13, B, 1; cf. Q. Cic. Petit. Cons. 11, 44; and:

    homines fronte et oratione magis, quam ipso beneficio reque capiuntur,

    expression of countenance, id. ib. 12, 46:

    si verum tum, cum verissima fronte, dixerunt, nunc mentiuntur,

    Cic. Rab. Post. 12, 35:

    haec ipsa fero equidem fronte et vultu bellissime, sed angor intimis sensibus,

    id. Att. 5, 10, 3: frons, oculi, vultus persaepe mentiuntur;

    oratio vero saepissime,

    id. Q. F. 1, 1, 5, § 15; cf.:

    oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidam tacitus mentis est, hic in fraudem homines impulit,

    id. Pis. 1, 1; id. Fam. 1, 9, 17:

    fronte occultare sententiam,

    id. Lael. 18, 65:

    tranquilla et serena,

    id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

    reliquiae pristinae frontis,

    id. Fam. 9, 10, 2:

    laeta,

    Verg. A. 6, 862:

    sollicita,

    Hor. C. 3, 29, 16:

    tristis,

    Tib. 2, 3, 33:

    gravis,

    Plin. Pan. 41, 3:

    humana, lenis, placida,

    Sen. Ben. 2, 13:

    inverecunda,

    Quint. 2, 4, 16:

    proterva,

    Hor. C. 2, 5, 16:

    urbana (i. e. impudens),

    id. Ep. 1, 9, 11:

    impudens, proterva, Aug. Op. imperf. c. Jul. 6, 21: impudentissima,

    id. ib. 26; cf.:

    impudentia frontis,

    Hier. adv. Rufin. 1, 7:

    fronte inverecunda nummos captare,

    Val. Max. 8, 2, 2.—In plur.:

    si populo grata est tabella, quae frontes aperit hominum, mentes tegat,

    Cic. Planc. 6, 16.—
    3.
    Prov.:

    frons occipitio prior est,

    i. e. better work before the master's face than behind his back, Cato, R. R. 4; Plin. 18, 5, 6, § 31.—
    B.
    Transf
    1.
    The forepart of any thing, the front, façade, van (opp. tergum and latus):

    copias ante frontem castrorum struit,

    Caes. B. C. 3, 37, 1:

    aedium,

    Vitr. 3, 2:

    parietum,

    id. 2, 8:

    januae,

    Ov. F. 1, 135:

    scena,

    Verg. G. 3, 24:

    (navium),

    id. A. 5, 158:

    pontis,

    Hirt. B. G. 8, 9, 4:

    collis ex utraque parte lateris dejectus habebat, et in frontem leniter fastigatus, etc.,

    Caes. B. G. 2, 8; 7, 23: intervallum justum arborum quadrageni pedes in terga frontemque, in latera viceni, Plin. 17, 23, 35, § 202; cf. Quint. 1, 10, 43:

    octo cohortes in fronte constituit,

    Sall. C. 59, 2:

    quatuor legionum aquilae per frontem,

    Tac. H. 2, 89:

    una fronte contra hostem castra muniunt,

    only in front, Caes. B. C. 1, 80, 2 Herz.:

    aequa fronte ad pugnam procedebat,

    Liv. 36, 44, 1:

    nec tamen aequari frontes poterant, cum extenuando infirmam mediam aciem haberent,

    id. 5, 38, 2:

    recta fronte concurrere hosti (opp. in dextrum cornu),

    Curt. 4, 13 med.; cf.:

    directa fronte pugnandum est,

    Quint. 5, 13, 11:

    veritus ne simul in frontem simul et latera suorum pugnaretur,

    Tac. Agr. 35:

    transisse aestuaria pulchrum ac decorum in frontem (i. e. fronti),

    for the front, the van, id. ib. 33: dextra fronte prima legio incessit, on the right front, i. e. on the right wing, id. H. 2, 24 fin.:

    laeva,

    Claud. in Ruf. 2, 174; cf.:

    frons laevi cornu haec erat,

    Curt. 4, 13 fin. — Poet. transf., of clouds:

    ut non tam concurrere nubes Frontibus adversis possint quam de latere ire,

    Lucr. 6, 117;

    of a precipice: Fronte sub adversa scopulis pendentibus antrum,

    Verg. A. 1, 166.—Esp. freq.: a fronte, in front, before (opp. a tergo and a latere):

    a tergo, a fronte, a lateribus tenebitur, si in Galliam venerit,

    Cic. Phil. 3, 13, 32:

    a fronte atque ab utroque latere cratibus ac pluteis protegebat,

    Caes. B. C. 1, 25 fin.:

    totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris,

    id. B. G. 2, 23, 4. —
    2.
    The outer end of a book-roll or volume, Tib. 3, 1, 13; Ov. Tr. 1, 1, 11.—
    3. 4.
    In measuring land = latitudo, the breadth:

    mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum Hic dabat,

    Hor. S. 1, 8, 12; Inscr. Orell. 4558; 4560.—
    II.
    Trop.
    A.
    The outside, exterior, external quality, appearance (cf. species and facies;

    mostly post-Aug.): Pompeius Scauro studet: sed utrum fronte an mente, dubitatur,

    Cic. Att. 4, 15, 7:

    plus habet in recessu, quam fronte promittat,

    Quint. 1, 4, 2; 11, 1, 61; cf.:

    frons causae non satis honesta,

    id. 4, 1, 42 Spald.:

    decipit Frons prima multos,

    the first appearance, Phaedr. 4, 2, 6; cf.:

    dura primā fronte quaestio,

    Quint. 7, 1, 56:

    ex prima statim fronte dijudicare imprudentium est,

    id. 12, 7, 8.—
    B.
    The character or feelings expressed by the brow.
    1.
    Poet. in partic., shame:

    exclamet perisse Frontem de rebus,

    Pers. 5, 104 (for which:

    clament periisse pudorem,

    Hor. Ep. 2, 1, 80).—
    2.
    Impudence, boldness (late Lat.; cf.

    os),

    Aug. Civ. D. 3, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > frons

  • 37 haereo

    haerĕo, haesi, haesum, 2, v. n. [etym. dub.], to hang or hold fast, to hang, stick, cleave, cling, adhere, be fixed, sit fast, remain close to any thing or in any manner (class. and very freq., esp. in the trop. sense; cf. pendeo); usually constr. with in, the simple abl. or absol., less freq. with dat., with ad, sub, ex, etc.
    I.
    Lit.:

    ut videamus, terra penitusne defixa sit, et quasi radicibus suis haereat, an media pendeat?

    Cic. Ac. 2, 39, 122; so,

    terra ima sede semper haeret,

    id. Rep. 6, 18:

    linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

    id. N. D. 2, 54, 135:

    scalarum gradus male haerentes,

    holding, adhering, id. Fam. 6, 7, 3; cf.:

    haerent parietibus scalae,

    Verg. A. 2, 442:

    haerere in equo,

    sit fast, keep his seat, Cic. Deiot. 10, 28;

    for which: nescit equo rudis Haerere ingenuus puer,

    Hor. C. 3, 24, 55:

    male laxus In pede calceus haeret,

    id. S. 1, 3, 32; cf. Quint. 11, 3, 144:

    haeret nonnumquam telum illud occultum,

    id. 9, 2, 75:

    pugnus in mala haeret,

    Ter. Ad. 2, 1, 17:

    haesitque in corpore ferrum,

    Verg. A. 11, 864;

    for which: tergo volucres haesere sagittae,

    id. ib. 12, 415; cf.:

    scindat haerentem coronam crinibus,

    Hor. C. 1, 17, 27; and:

    haerentem capiti cum multa laude coronam,

    id. S. 1, 10, 49:

    carinae,

    Ov. M. 8, 144:

    alae,

    id. ib. 12, 570:

    (fames) utero haeret meo,

    Plaut. Stich. 1, 3, 16:

    haeret pede pes,

    Verg. A. 10, 361:

    ubi demisi retem atque hamum, quicquid haesit, extraho,

    Plaut. Rud. 4, 3, 45; cf.:

    os devoratum fauce cum haereret lupi,

    Phaedr. 1, 8, 4; and:

    graves currus illuvie et voraginibus haerebant,

    Curt. 8, 4:

    classis in vado haerebat,

    id. 9, 19:

    haerentes adverso litore naves,

    Hor. S. 2, 3, 205:

    gremioque in Jasonis haerens,

    Ov. M. 7, 66; cf.:

    haeret in complexu liberorum,

    Quint. 6, 1, 42;

    for which: Avidisque amplexibus haerent,

    Ov. M. 7, 143;

    cupide in Veneris compagibus haerent,

    Lucr. 4, 1113;

    for which: validis Veneris compagibus haerent,

    id. 4, 1204; and:

    (anulus) caecis in eo (lapide) compagibus haesit,

    id. 6, 1016:

    communibus inter se radicibus haerent,

    id. 3, 325; 5, 554:

    foliis sub omnibus haerent (Somnia),

    Verg. A. 6, 284:

    gladius intra vaginam suam haerens,

    Quint. 8 praef. §

    15: ipse inter media tela hostium evasit. Duo turmae haesere,

    i. e. failed to break through, Liv. 29, 33, 7:

    alii globo illati haerebant,

    id. 22, 5, 5.—
    b.
    Prov.
    (α).
    Haerere in luto, i. e. to be in trouble, difficulty:

    tali in luto haerere,

    Plaut. Pers. 4, 3, 66 (for [p. 838] which:

    nunc homo in medio luto est,

    id. Ps. 4, 2, 28); cf. haesito, I.—In salebra: proclivi currit oratio: venit ad extremum: haeret in salebra, runs aground, i. e. is at a loss, Cic. Fin. 5, 28, 84.—In a like sense,
    (β).
    Aqua haeret, the water (in the waterclock) stops; v. aqua.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to hold fast, remain attached or fixed, to keep firm, adhere:

    improbis semper aliqui scrupus in animis haereat,

    Cic. Rep. 3, 16; cf.:

    infixus animo haeret dolor,

    id. Phil. 2, 26, 64:

    haerent infixi pectore vultus,

    Verg. A. 4, 4:

    haerere in memoria,

    Cic. Ac. 2, 1, 2; cf.:

    quae mihi in visceribus haerent,

    i. e. firmly impressed upon my heart, memory, id. Att. 6, 1, 8; and:

    in medullis populi Romani ac visceribus haerere,

    id. Phil. 1, 15, 36:

    mihi haeres in medullis,

    id. Fam. 15, 16, 2:

    in omnium gentium sermonibus ac mentibus semper haerere,

    id. Cat. 4, 10, 22:

    hi in oculis haerebunt,

    i. e. will be always present, id. Phil. 13, 3, 5:

    in te omnis haeret culpa,

    adheres, cleaves, Ter. Hec. 2, 1, 32:

    ut peccatum haereat, non in eo, qui monuerit, sed in eo, qui non obtemperarit,

    Cic. Div. 1, 16, 30.—With dat.:

    potest hoc homini huic haerere peccatum?

    Cic. Rosc. Com. 6, 17:

    quod privatarum rerum dedecus non haeret infamiae (tuae)?

    id. Cat. 1, 6, 13:

    in quo (Caelio) crimen non haerebat,

    id. Cael. 7, 15:

    neque (possit) haerere in tam bona causa tam acerba injuria,

    id. Fam. 6, 5, 2: cum ante illud facetum dictum emissum haerere debeat, quam cogitari potuisse videatur, must have hit (the figure being that of an arrow shot from the bow), id. de Or. 2, 54, 219: in quos incensos ira vitamque domini desperantes cum incidisset, haesit in iis poenis, quas, etc., fell into, incurred those penalties (the figure is that of a bird which is limed, caught), id. Mil. 21, 56:

    nec dubie repetundarum criminibus haerebant,

    Tac. A. 4, 19: in hoc flexu quasi aetatis fama adolescentis paulum haesit ad metas, hung back, was caught (the figure being taken from the race-course), Cic. Cael. 31, 75;

    v. meta: neu quid medios intercinat actus, Quod non proposito conducat et haereat apte,

    i. e. fits, suits, Hor. A. P. 195.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of nearness predominating, to keep near or close to a person, to join or attach one's self to, to follow (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    perfice hoc Precibus, pretio, ut haeream in parte aliqua tandem apud Thaidem,

    may keep about her, Ter. Eun. 5, 9, 25; cf.:

    ego illum audivi in amorem haerere apud nescio quam fidicinam,

    Plaut. Ep. 2, 2, 7:

    haeres ad latus, omnia experiris,

    Cat. 21, 6:

    Antorem comitem, qui missus ab Argis, Haeserat Evandro,

    Verg. A. 10, 780:

    obtinenti Africam comes haeserat,

    Plin. Ep. 7, 27, 2; Quint. 1, 2, 10:

    Curtius Nicia (grammaticus) haesit Cn. Pompeio et C. Memmio,

    Suet. Gramm. 14.— Poet.:

    haeremus cuncti superis, temploque tacente Nil facimus non sponte deo,

    cling to, depend on, Luc. 9, 573.—Hence,
    b.
    In a bad sense: in tergis, tergis, in tergo, to hang upon one's rear, i. e. to pursue closely:

    haerebit in tergis fugientium victor,

    Curt. 4, 15 fin.:

    se cum exercitu tergis eorum haesurum,

    Tac. H. 4, 19:

    Haerens in tergo Romanus,

    Liv. 1, 14 11 Weissenb. (better than terga, the lect. vulg.).—
    2.
    With the idea of duration in time predominating, to remain fixed, to abide or continue anywhere, to keep at, stick to any thing (class.):

    metui, ne haereret hic (Athenis),

    Ter. Ad. 3, 3, 49:

    in obsidione castelli exigui,

    Curt. 5, 3, 4:

    circa muros unius urbis,

    id. 4, 4; cf.:

    circa libidines,

    Suet. Aug. 71: volitare in foro, haerere in jure ac praetorum tribulibus, to go loitering or dangling about, Cic. de Or. 1, 38, 173: et siccis vultus in nubibus haerent, hang upon, i. e. remain long looking at, Luc. 4, 331; cf.:

    vultus, dum crederet, haesit,

    id. 9, 1036:

    haerere in eadem commorarique sententia,

    Cic. Or. 40, 137; cf.:

    mea ratio in dicendo haec esse solet, ut boni quod habeat, id amplectar, ibi habitem, ibi haeream,

    id. de Or. 2, 72, 292:

    quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis?

    id. Or. 15, 49:

    equidem in libris haereo,

    id. Att. 13, 40, 2; cf.:

    valde in scribendo haereo,

    id. ib. 13, 39, 2:

    plurima sunt, nitidis maculam haesuram figentia rebus,

    lasting, durable, Juv. 14, 2.—
    3.
    With the idea of hindrance to free motion predominating, to stick fast, be brought to a stand-still, to be embarrassed, perplexed, at a loss, to hesitate, to be suspended or retarded (class.).
    (α).
    Of persons:

    haerebat nebulo: quo se verteret, non habebat,

    Cic. Phil. 2, 29, 74; cf.:

    haerebat in tabulis publicis reus et accusator,

    id. Clu. 31, 86:

    cogitate in his iniquitatibus unum haesisse Apollonium: ceteros profecto multos ex his incommodis pecunia se liberasse,

    id. Verr. 2, 5, 9, § 23:

    in multis nominibus,

    id. N. D. 3, 24, 62:

    in media stultitia,

    id. Tusc. 3, 28, 70; cf.:

    isti physici raro admodum, cum haerent aliquo loco, exclamant, abstrusa esse omnia, etc.,

    id. Ac. 2, 5, 14:

    in quo etiam Democritus haeret,

    id. Fin. 1, 6, 20:

    at in altero illo, inquit, haeres. Immo habeo tibi gratiam. Haererem enim, nisi tu me expedisses,

    id. Pis. 30, 74:

    in ceteris subvenies, si me haerentem videbis,

    id. Fin. 3, 4, 16:

    quid machiner? quid comminiscar? haereo,

    Plaut. Capt. 3, 3, 17; id. Merc. 3, 4, 15; 4, 3, 38; 24; cf.:

    aut quia non firmus rectum defendis et haeres,

    Hor. S. 2, 7, 26:

    haesit circa formas litterarum (puer),

    Quint. 1, 1, 21; cf. id. 1, 7, 35:

    haeres et dubitas,

    Juv. 3, 135; 6, 281.—
    (β).
    Of things:

    nunc homo in lutost. Nomen nescit: haeret haec res,

    i. e. is perplexing, cannot be explained, Plaut. Ps. 4, 2, 28; id. Amph. 2, 2, 182; id. Trin. 4, 2, 59; cf.: occisa est haec res;

    haeret hoc negotium,

    id. Ps. 1, 5, 8:

    nec umquam tanta fuerit loquendi facultas, ut non titubet atque haereat, quotiens ab animo verba dissentiunt,

    Quint. 12, 1, 29:

    Hectoris Aeneaeque manu victoria Graiūm Haesit,

    i. e. was retarded, Verg. A. 11, 290; cf.:

    constitit hic bellum fortunaque Caesaris haesit,

    Luc. 7, 547:

    cum in hac difficultate rerum consilium haereret,

    Liv. 26, 36, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > haereo

  • 38 status

    1.
    stătus, a, um, v. sisto.
    2.
    stătus, ūs, m. [sto and sisto].
    I.
    In a corporeal sense.
    A.
    Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:

    stat in statu senex ut adoriatur moechum,

    in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;

    crebro conmutat status,

    his posture, id. ib. 2, 2, 51:

    qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,

    what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:

    in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,

    attitude, Cic. Or. 18, 59:

    status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,

    Quint. 11, 3, 159:

    abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,

    id. 11, 3, 89:

    ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,

    id. 1, 11, 16:

    stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,

    Gell. 2, 1, 2:

    dumque silens astat, status est vultusque diserti,

    Ov. P. 2, 5, 51:

    statum proeliantis componit,

    Petr. 95 fin.

    So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,

    Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

    expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,

    Quint. 2, 13, 8:

    ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,

    Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:

    ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,

    Lucr. 4, 772:

    (opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,

    motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:

    decorum istud in corporis motu et statu cernitur,

    id. ib. 1, 35, 126:

    habitus oris et vultūs, status, motus,

    id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:

    in quibus si peccetur... motu statuve deformi,

    id. ib. 5, 12, 35:

    eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 53:

    status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,

    id. Off. 1, 35, 129:

    in pedibus observentur status et incessus,

    the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—
    B.
    Of external appearance, manners, dress, and apparel:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,

    Suet. Tib. 13.—
    C.
    Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;

    post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,

    Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;

    mediastenus qualiscunque status potest esse,

    Col. 1, 9, 3:

    in gallinaceis maribus status altior quaeritur,

    id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:

    plantae majoris statūs,

    Pall. Febr. 25, 20.—
    D.
    A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):

    equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,

    Liv. 30, 18, 14:

    nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,

    id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:

    ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,

    Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:

    saepe adversarios de statu omni dejecimus,

    Cic. Or. 37, 129:

    voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,

    throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:

    fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,

    id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:

    neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,

    i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:

    qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,

    than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.

    of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,

    aspect, id. Div. 2, 44, 92.
    II.
    Trop., condition, state, position, situation, circumstances.
    A.
    Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):

    capitis minutio est statūs permutatio,

    Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:

    quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,

    Cic. Balb. 7, 18:

    ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,

    with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:

    illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,

    Val. Max. 5, 26:

    si statu periclitari litigator videtur,

    if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:

    nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,

    i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:

    permanent tamen in statu servitutis,

    Suet. Gram. 21:

    vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,

    id. Tit. 8 fin.:

    multorum excisi status,

    Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:

    cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,

    a civil status, Dig. 4, 5, 4:

    homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,

    ib. 1, 5, 21:

    primo de personarum statu dicemus,

    civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:

    de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,

    Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:

    cum ad statum suum frater pervenisset,

    Dig. 31, 1, 77, § 19.—
    2.
    Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:

    an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?

    their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:

    quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,

    the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:

    regum status decemviris donabantur,

    the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:

    cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,

    the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:

    non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,

    id. Fam. 4, 4, 1:

    ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. Att. 3, 10, 2:

    non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,

    id. ib. 10, 4, 1:

    quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,

    id. ib. 1, 1, 17:

    praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:

    apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,

    id. Att. 1, 16, 11:

    ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?

    maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:

    quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    tantam in eodem homine varietatem status,

    high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:

    cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,

    Suet. Galb. 12:

    quaedam circa omnium ordinum statum correxit,

    id. Claud. 22:

    cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,

    social position, Curt. 5, 5, 22:

    omnis Aristippum decuit color et status et res,

    Hor. Ep. 1, 17, 23.—
    3.
    Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):

    at iste non dolendi status non vocatur voluptas,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,

    Ov. M. 13, 594:

    flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,

    id. Tr. 5, 1, 5:

    quid enim status hic a funere differt?

    id. P. 2, 3, 3:

    pejor ab admonitu fit status iste boni,

    id. ib. 1, 2, 54:

    his enim quorum felicior in domo status fuerat,

    Val. Max. 6, 8, 7:

    sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,

    id. 6, 9 pr.:

    caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,

    id. 7, 1, 1:

    haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),

    id. 6, 5, ext. 4:

    obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,

    Curt. 10, 2, 22:

    sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,

    i. e. distress, id. 5, 11, 5:

    res magna et ex beatissimo animi statu profecta,

    Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —
    4.
    Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:

    homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,

    id. Fam. 7, 10, 3:

    tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,

    id. Att. 4, 2, 1:

    quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,

    id. Par. 2, 17:

    sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,

    id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:

    vitae statum commutatum ferre non potuit,

    Nep. Dion, 4, 4:

    id suis rebus tali in statu saluti fore,

    Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:

    libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),

    Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:

    status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,

    Sen. Q. N. 2, 39, 2.—
    B.
    Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.
    1.
    In gen.:

    Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,

    Cic. Verr. 1, 4, 12:

    nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,

    id. Sest. 50, 106:

    omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,

    id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:

    mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    id. ib. 3, 11, 4; so,

    status ipse nostrae civitatis,

    id. ib. 5, 16, 2:

    non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,

    id. Phil. 13, 1, 2:

    sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

    id. Rep. 2, 26, 48:

    aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,

    id. Fam. 9, 8, 2:

    ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:

    tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,

    id. ib. 6, 1, 1:

    non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,

    id. Clu. 69, 196:

    ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,

    id. Sull. 11, 33:

    Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,

    id. Cat. 1, 1, 3:

    eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,

    Caes. B. G. 6, 12, 9:

    cum hoc in statu res esset,

    Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:

    eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,

    id. 41, 6, 9:

    statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,

    i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:

    ut deliberare de statu rerum suarum posset,

    id. 44, 31:

    ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,

    id. 3, 37, 3:

    jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,

    id. 8, 13, 2:

    qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,

    internal peace, id. 3, 20, 8:

    omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,

    more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:

    tranquillitatis status,

    Val. Max. 7, 2, 1:

    in sollicito civitatis statu,

    Quint. 6, 1, 16:

    principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,

    guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,

    ad formandum rerum praesentium statum,

    Just. 9, 5, 1:

    populo jam praesenti statu laeto,

    Suet. Caes. 50:

    ad componendum Orientis statum,

    id. Calig. 1:

    deploravit temporum statum,

    id. Galb. 10:

    ad explorandum statum Galliarum,

    id. Caes. 24:

    delegatus pacandae Germaniae status,

    id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—
    2.
    Esp., of the political sentiments of the citizens:

    a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,

    Liv. 39, 27:

    ad visendum statum regionis ejus,

    id. 42, 17, 1:

    suas quoque in eodem statu mansuras res esse,

    id. 42, 29, 9:

    cum hic status in Boeotiā esset,

    id. 42, 56, 8.—
    3.
    Of the constitution, institutions, form of government, etc.:

    Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,

    Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;

    1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,

    id. ib. 2, 1, 2:

    itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,

    the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:

    in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,

    id. ib. 2, 37, 62:

    providete ne rei publicae status commutetur,

    id. Har. Resp. 27, 60:

    eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,

    aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:

    ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,

    id. Fl. 1, 3:

    ut rei publicae statum convulsuri viderentur,

    id. Pis. 2, 4:

    pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,

    id. Red. in Sen. 8, 20:

    cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?

    id. ib. 7, 16:

    omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,

    id. Mur. 11, 24:

    intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quod ad statum Macedoniae pertinebat,

    Liv. 45, 32, 2:

    ex commutatione statūs publici,

    Vell. 2, 35, 4:

    haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,

    Val. Max. 4, 1, ext. 4:

    Gracchi civitatis statum conati erant convellere,

    id. 6, 3, 1 fin.:

    Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85:

    qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,

    id. 2, 16, 4:

    id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,

    Suet. Claud. 11:

    nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,

    id. ib. 1:

    conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,

    id. Caes. 40:

    tu civitatem quis deceat status Curas,

    what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,
    4.
    Existence of the republic:

    quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,

    Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):

    si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,

    id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —
    C.
    In nature, state, condition, etc.:

    incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,

    Cic. Or. 3, 45, 178:

    ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,

    Lucr. 5, 829:

    ex alio terram status excipit alter,

    id. 5, 835:

    est etiam quoque pacatus status aëris ille,

    id. 3, 292:

    non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,

    Liv. 37, 12, 11:

    idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,

    Curt. 6, 4, 19:

    incertus status caeli,

    Col. 11, 2:

    pluvius caeli status,

    id. 2, 10:

    mitior caeli status,

    Sen. Oedip. 1054.—
    D. 1.
    In gen.:

    atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,

    preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,
    2.
    Esp. in rhet. jurisp.
    (α).
    The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):

    refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,

    Cic. Top. 25, 93; so,

    statu (sic enim appellamus controversiarum genera),

    id. Tusc. 3, 33, 79:

    statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,

    Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—
    (β).
    The main question, the essential point:

    quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,

    Quint. 3, 6, 2:

    non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,

    the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—
    E.
    In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:

    et tempora et status,

    tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:

    fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,

    id. 1, 5, 41.
    For statu liber, v.
    statuliber.

    Lewis & Short latin dictionary > status

  • 39 duco

    dūco, dūxī, ductum, ere
    1) водить, вести (aliquem secum Pl; aliquem intro ad aliquem Ter; equum loro L; iter ducit ad urbem O)
    d. funera, pompam O (exsequias PM) — следовать в похоронной процессии
    d. aliquem ad mortem C — вести кого-л. на казнь
    se d. ad aliquem Pl — отправиться к кому-л.
    d. curru aliquem victorem H — везти кого-л. как победителя в колеснице
    d. originem ab aliquo H — вести свой род от кого-л.
    Janus, quod ab eundo nomen est ductum C — Янус, имя которого произведено от глагола ire
    2)
    а) воен. вести за собой ( exercitum ab Allobrogibus in Segusiavos Cs); предводительствовать, командовать (d. primum pilum Cs)
    3) стоять во главе, быть главным (первым) (d. familiam C; d. classem disci pulorum Q)
    4) проводить (aquam per fundum alicujus C; fossam Cs, L; vallum Cs, L; sulcum Col; lineam, orbem Q); прокладывать ( viam L)
    5)
    а) производить, выделывать, создавать (vivos de marmore vultus V; ocreas argento V; effigiem alicujus aere Ap)
    б) слагать, сочинять (epos H; versūs, carmina O)
    6)
    а) тянуть, вытягивать, протягивать
    d. vaginā ferrum O (ensem Sil) — извлекать меч из ножен
    d. remos O — работать вёслами, грести
    nunc volucrem laqueo, nunc piscem d. hamo O — ловить то птицу силками, то рыбу удочкой
    б) затягивать, стягивать ( frena manu O): втягивать, вдыхать (spiritum naribus Vr и per fauces Sen; aĕrem и animum spiritu C — ср. 15.)
    vitam et spiritum d. aliquā re C — жить и дышать благодаря чему-л.
    в) тянуть, вынимать ( sortes C)
    d. sanguinem PMпускать кровь
    longas in fletum d. voces Vжалобно ныть ( о филине)
    г) притягивать ( magnes ducit ferrum Prp); стягивать, морщить, кривить (ōs C; vultūs M); тянуть, тащить (capellam V; navem per adversas undas O); тянуть, затягивать (d. rem in noctem, bellum in hiemem Cs)
    verba longā morā d. Prpрастягивать слова
    d. aliquem Ter, Prp, Cs — томить кого-л. постоянными отсрочками
    7) поглаживать, массировать ( digitulos alicui Sen)
    d. ubera Oдоить
    8) ( чаще d. domum. d. in matrimonium и d. uxorem Pl, Ter, Cs, C etc.) брать в жёны, жениться (d. alicujus filiam C)
    d. ex plebe или d. plebejam Lжениться на плебейке
    9) принимать, приобретать, получать ( purpureum colorem O)
    cicatricem d. O — рубцеваться, заживать
    situm d. Qржаветь
    nomina alicujus d. H — получить чьё-л. имя, т. е. быть названным по кому-л.
    10) прясть (lanam, stamina O; pensa manu J)
    11) ( о времени) проводить (aetatem in litteris C; jucundissimis sermonibus nox ducebatur PJ)
    sine quibus vita non ducitur Sen — то, без чего жизнь невозможна
    12) приводить (aliquem secum C, Nep); наводить, навевать ( soporem Tib)
    13) водить за нос, дурачить (aliquem dictis Ter; promissis Prp)
    14) устраивать, давать ( ludos T)
    d. alapam alicui ирон. Ph — шлёпнуть кого-л.
    colaphum alicui d. Q — ударить кого-л. кулаком
    15) склонять, побуждать ( oratio tua me ducit ad credendum C)
    d. animam (spiritum) L — томиться, изнывать (ср. 6.)
    17) (тж. d. rationem C etc.) подсчитывать, насчитывать, вести счёт, считать (nonaginta milia medimnum duximus C)
    18) принимать в расчёт, учитывать (rationem officii, non commodi d. C; rationem salutis suae C)
    non duco in hac ratione eos, qui... C — я не включаю сюда тех, которые...
    d. aliquem in hostium numero C — считать кого-л. врагом
    d. aliquem victorem Nep — считать кого-л. победителем
    d. aliquid inter prospera T — относить что-л. к числу счастливых обстоятельств
    d. aliquem despicatui C — презирать кого-л.
    d. aliquid in malis C — отнести что-л. к числу зол
    d. aliquid pro nihilo C — ни во что не ставить что-л.
    nullum beneficium aliquid d. Pl — не считать что-л. благодеянием
    d. aliquid parvi (pluris) C — мало (более) ценить, уважать что-л.
    inter curas et seria d. habendum J — серьёзно задаваться (каким-л.) вопросом
    d. aliquid honori Sl (laudi Nep) — считать что-л. достойным уважения (славы)

    Латинско-русский словарь > duco

  • 40 vulta

    (арх. volta) Enn, Lcr (=vultūs) pl. к vultus

    Латинско-русский словарь > vulta

См. также в других словарях:

  • VULTUS — a volo, quasi voltus. Ita enim de discrimine faciei et vultus, Laur. Valla, l. 4. c. 13. Facies magis ad corpus: vultus magis ad voluntatem refertur: unde descendit. Itaque dicimus, iratô et maestô vultu potius, quam facie. Et Iul. Caes. Scaliger …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Saepe tacens vocem verbaque vultus habet. — См. Иной молчок ответ …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Quo teneam vultus mutantem Protea nodo? — См. Протей …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Unus erat toto naturae vultus in orbe… — См. Хаос …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • envoûter — [ ɑ̃vute ] v. tr. <conjug. : 1> • XIIIe; de en et de l a. fr. volt, vout « visage, image », du lat. vultus 1 ♦ Représenter (une personne) par une figure de cire, de terre glaise, etc. (autrefois appelée volt, vout) dans le dessein de faire… …   Encyclopédie Universelle

  • visage — Le Visage, Facies, Vultus. Laid visage de femme, Improba facies mulieris. Un visage riant, contenance posée et attrempée, qui n est point esmeu, Tranquilla frons. Faire bon visage, Nulli laedere os, id est, omnibus arridere. Bud. ex Terent.… …   Thresor de la langue françoyse

  • vultueux — vultueux, euse [ vyltɥø, øz ] adj. • 1814; lat. vultuosus, de vultus « mine, visage » ♦ Didact. Se dit du visage quand il est congestionné et gonflé. ⇒ bouffi. Face vultueuse. N. f. VULTUOSITÉ , 1834 . ● vultueux, vultueuse adjectif (latin… …   Encyclopédie Universelle

  • FACIES — soli animalium est homini, cuius loco coeteris os et rostra, Plin. l. 11. c. 31. De ea sic Paschal. Coron. l. 5. c. 3. Ecquis non stupeat in illa altera (capitis parte) quae est attributa vultui, qui vultus est imago ingenii? Nam quia frons est… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • chere — Chere, f. penacut. Signifie visage, Facies, Vultus. Selon ce on dit, homme de laide chere, Turpis vultus homo. Il se prend aussi pour traittement de viandes fait à aucun, et lors a tousjours un adjectif quand et luy, comme grande chere, bonne… …   Thresor de la langue françoyse

  • bulto — (Del lat. vultus, figura.) ► sustantivo masculino 1 Volumen de cualquier cosa: ■ aquel paquete hace mucho bulto para lo poco que pesa. 2 Cuerpo del que sólo se percibe la forma: ■ me pareció ver un bulto sobre las sombras. 3 Prominencia o… …   Enciclopedia Universal

  • CADAVERUM Cura — apud Romanos Graecosque. Corpus defuncti, postquam sollenni ritu oculi eius clausi essent, per intervalla conclamabatur primo, quod apud Graecos fiebat magnô aeneorum vasorum fragore, an ad Lemures Furiasque accendas, an ad iacentem, si forte… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»