Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

vasto

  • 101 immania

    immānis ( inm-), e, adj. [i. e. in- and old Lat. mānus=bonus; kindr. with Sanscr. ma=metior, to measure; Lat. mānes, good spirits], monstrous in size, enormous, immense, huge, vast (class.).
    I.
    Lit. (usually of inanim. and abstr. things):

    corporum magnitudo,

    Caes. B. G. 4, 1, 9; cf.:

    simulacra immani magnitudine,

    id. ib. 6, 16, 4:

    immani corpore serpens,

    Lucr. 5, 33; 3, 987:

    ingens immanisque praeda,

    Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    pecunia,

    id. Rosc. Com. 8, 23:

    pocula,

    id. Phil. 2, 25, 63:

    immania ponti Aequora,

    Lucr. 4, 410:

    templa caeli,

    id. 5, 521:

    antrum,

    Verg. A. 6, 11; cf.:

    spelunca vasto hiatu,

    id. ib. 6, 237:

    barathrum,

    id. ib. 8, 245:

    tegumen leonis,

    id. ib. 7, 666:

    telum,

    id. ib. 11, 552 al.:

    magna atque immanis,

    Lucr. 4, 1163:

    cete,

    Verg. A. 5, 822:

    numerus annorum,

    Varr. R. R. 3, 1, 3; cf.:

    exercitus,

    Vell. 2, 51, 1:

    frequentia amicorum,

    id. 2, 59 fin.:

    geminos immani pondere caestus,

    Verg. A. 5, 401:

    vox,

    Quint. 11, 3, 32:

    ambitus redit immanis: numquam fuit par,

    Cic. Q. Fr. 2, 15, b, 4:

    dissensio civitatis,

    Vell. 2, 2, 1:

    studium loquendi,

    Ov. M. 5, 678:

    avaritia,

    Sall. J. 31, 12:

    vitium,

    Hor. S. 2, 4, 76:

    soloecismus,

    Gell. 15, 9, 3:

    impulsae praeceps inmane ruinae,

    the vast crash, Juv. 10, 107.— Neutr. absol.: Immane quantum animi exarsere, Sall. H. Fragm. ap. Non. 127, 27 (2, 79 Dietsch); so,

    vino et lucernis Medus acinaces Immane quantum discrepat,

    how exceedingly, wonderfully, Hor. C. 1, 27, 6:

    civilis lapsu equi prostratus immane quantum suis pavoris et hostibus alacritatis indidit,

    Tac. H. 4, 34: quod matrimonium Aemiliano huic immane quanto fuit, App. Mag.;

    and in full: immane dictu est, quanti et quam multi ad Pompeium discesserint,

    Sall. Orat. ad Caes. 1.—
    II.
    Trop., monstrous in character, frightful, inhuman, fierce, savage, wild (class.; syn.: ferus, immitis, barbarus, durus, saevus;

    opp. mansuetus, mitis): hostis in ceteris rebus nimis ferus et immanis,

    Cic. Verr. 2, 2, 21, § 51; cf.:

    nulla gens tam fera, nemo omnium tam immanis, cujus, etc.,

    id. Tusc. 1, 13, 30:

    ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,

    id. Inv. 1, 2, 2:

    ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos hominum studiis bellandi jam immanes ac feros,

    id. Rep. 2, 14:

    belua (with fera),

    id. Ac. 2, 34, 108; id. N. D. 2, 64, 161;

    (with taetra),

    id. Tusc. 4, 20, 45; cf.:

    immanis et vasta belua,

    id. Rep. 2, 40:

    nihil ista immanius belua est,

    id. ib. 3, 33:

    janitor aulae, Cerberus,

    Hor. C. 3, 11, 15:

    ex hoc populo indomito, vel potius immani, etc.,

    Cic. Rep. 1, 44:

    istius immanis atque importuna natura,

    id. Verr. 2, 1, 3, § 8:

    immanis, intolerandus, vesanus,

    Plaut. Trin. 4, 1, 7:

    immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum,

    Cic. Font. 10, 21:

    tantum facinus, tam immane (patris occidendi),

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    coeptis effera Dido,

    Verg. A. 4, 642:

    orae,

    id. ib. 1, 616:

    Raeti,

    Hor. C. 4, 14, 15:

    Agathyrsi,

    Juv. 15, 125:

    Pyrrhus,

    id. 14, 162.— Subst.: immānĭa, ium, n., frightful deeds or sayings:

    quamvis fabulosa et immania credebantur,

    stories however fabulous and frightful, Tac. A. 4, 11:

    dira atque inmania pati,

    Juv. 15, 104.— Comp.:

    scelere ante alios immanior omnes,

    Verg. A. 1, 347.— Sup.:

    voluptatem immanissimus quisque acerrime sequitur,

    Cic. Part. Or. 25, 90.—Hence, adv. in two forms, im-māne and immānĭter (not ante-Aug.).
    1.
    (Acc. to I.) Monstrously, immoderately, excessively:

    immaniter clamare,

    Gell. 1, 26, 8.—More freq.,
    2.
    (Acc. to II.) Frightfully, dreadfully, fiercely, savagely, wildly.
    (α).
    Form immane:

    leo hians immane,

    Verg. A. 10, 726:

    sonat fluctus per saxa,

    id. G. 3, 239; cf.:

    fremant torrentes,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 237:

    spirans rapta securi,

    Verg. A. 7, 510.—
    (β).
    Form immaniter: leones per ea loca saevientes immaniter, Amm. 18, 7:

    perdite et immaniter vivere,

    Aug. Conf. 10, 37.—
    b.
    Comp.:

    immanius efferascunt,

    Amm. 18, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > immania

  • 102 immanis

    immānis ( inm-), e, adj. [i. e. in- and old Lat. mānus=bonus; kindr. with Sanscr. ma=metior, to measure; Lat. mānes, good spirits], monstrous in size, enormous, immense, huge, vast (class.).
    I.
    Lit. (usually of inanim. and abstr. things):

    corporum magnitudo,

    Caes. B. G. 4, 1, 9; cf.:

    simulacra immani magnitudine,

    id. ib. 6, 16, 4:

    immani corpore serpens,

    Lucr. 5, 33; 3, 987:

    ingens immanisque praeda,

    Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    pecunia,

    id. Rosc. Com. 8, 23:

    pocula,

    id. Phil. 2, 25, 63:

    immania ponti Aequora,

    Lucr. 4, 410:

    templa caeli,

    id. 5, 521:

    antrum,

    Verg. A. 6, 11; cf.:

    spelunca vasto hiatu,

    id. ib. 6, 237:

    barathrum,

    id. ib. 8, 245:

    tegumen leonis,

    id. ib. 7, 666:

    telum,

    id. ib. 11, 552 al.:

    magna atque immanis,

    Lucr. 4, 1163:

    cete,

    Verg. A. 5, 822:

    numerus annorum,

    Varr. R. R. 3, 1, 3; cf.:

    exercitus,

    Vell. 2, 51, 1:

    frequentia amicorum,

    id. 2, 59 fin.:

    geminos immani pondere caestus,

    Verg. A. 5, 401:

    vox,

    Quint. 11, 3, 32:

    ambitus redit immanis: numquam fuit par,

    Cic. Q. Fr. 2, 15, b, 4:

    dissensio civitatis,

    Vell. 2, 2, 1:

    studium loquendi,

    Ov. M. 5, 678:

    avaritia,

    Sall. J. 31, 12:

    vitium,

    Hor. S. 2, 4, 76:

    soloecismus,

    Gell. 15, 9, 3:

    impulsae praeceps inmane ruinae,

    the vast crash, Juv. 10, 107.— Neutr. absol.: Immane quantum animi exarsere, Sall. H. Fragm. ap. Non. 127, 27 (2, 79 Dietsch); so,

    vino et lucernis Medus acinaces Immane quantum discrepat,

    how exceedingly, wonderfully, Hor. C. 1, 27, 6:

    civilis lapsu equi prostratus immane quantum suis pavoris et hostibus alacritatis indidit,

    Tac. H. 4, 34: quod matrimonium Aemiliano huic immane quanto fuit, App. Mag.;

    and in full: immane dictu est, quanti et quam multi ad Pompeium discesserint,

    Sall. Orat. ad Caes. 1.—
    II.
    Trop., monstrous in character, frightful, inhuman, fierce, savage, wild (class.; syn.: ferus, immitis, barbarus, durus, saevus;

    opp. mansuetus, mitis): hostis in ceteris rebus nimis ferus et immanis,

    Cic. Verr. 2, 2, 21, § 51; cf.:

    nulla gens tam fera, nemo omnium tam immanis, cujus, etc.,

    id. Tusc. 1, 13, 30:

    ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,

    id. Inv. 1, 2, 2:

    ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos hominum studiis bellandi jam immanes ac feros,

    id. Rep. 2, 14:

    belua (with fera),

    id. Ac. 2, 34, 108; id. N. D. 2, 64, 161;

    (with taetra),

    id. Tusc. 4, 20, 45; cf.:

    immanis et vasta belua,

    id. Rep. 2, 40:

    nihil ista immanius belua est,

    id. ib. 3, 33:

    janitor aulae, Cerberus,

    Hor. C. 3, 11, 15:

    ex hoc populo indomito, vel potius immani, etc.,

    Cic. Rep. 1, 44:

    istius immanis atque importuna natura,

    id. Verr. 2, 1, 3, § 8:

    immanis, intolerandus, vesanus,

    Plaut. Trin. 4, 1, 7:

    immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum,

    Cic. Font. 10, 21:

    tantum facinus, tam immane (patris occidendi),

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    coeptis effera Dido,

    Verg. A. 4, 642:

    orae,

    id. ib. 1, 616:

    Raeti,

    Hor. C. 4, 14, 15:

    Agathyrsi,

    Juv. 15, 125:

    Pyrrhus,

    id. 14, 162.— Subst.: immānĭa, ium, n., frightful deeds or sayings:

    quamvis fabulosa et immania credebantur,

    stories however fabulous and frightful, Tac. A. 4, 11:

    dira atque inmania pati,

    Juv. 15, 104.— Comp.:

    scelere ante alios immanior omnes,

    Verg. A. 1, 347.— Sup.:

    voluptatem immanissimus quisque acerrime sequitur,

    Cic. Part. Or. 25, 90.—Hence, adv. in two forms, im-māne and immānĭter (not ante-Aug.).
    1.
    (Acc. to I.) Monstrously, immoderately, excessively:

    immaniter clamare,

    Gell. 1, 26, 8.—More freq.,
    2.
    (Acc. to II.) Frightfully, dreadfully, fiercely, savagely, wildly.
    (α).
    Form immane:

    leo hians immane,

    Verg. A. 10, 726:

    sonat fluctus per saxa,

    id. G. 3, 239; cf.:

    fremant torrentes,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 237:

    spirans rapta securi,

    Verg. A. 7, 510.—
    (β).
    Form immaniter: leones per ea loca saevientes immaniter, Amm. 18, 7:

    perdite et immaniter vivere,

    Aug. Conf. 10, 37.—
    b.
    Comp.:

    immanius efferascunt,

    Amm. 18, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > immanis

  • 103 impes

    impĕs ( inp-; nom. given Prisc. 702 P., but used only in gen. and abl. sing.), pĕtis, m. [in-peto; cf. praepes], = impetus, violence, vehemence, force:

    impete vasto amnis fertur,

    Ov. M. 3, 79:

    in juvenes certo sic impete sus fertur,

    id. ib. 8, 359; Laev. ap. Gell. 19, 7, 8; Lucr. 4, 416; 903:

    non potuit nubes capere inpetis auctum,

    id. 6, 327 sq.; 334; 591:

    valido impete quatere,

    id. 2, 330; Sil. 13, 248.— Plur.:

    venti flamina ruunt impetibus crebris,

    Lucr. 1, 293.—
    II.
    Mass, extent:

    homo tanto membrorum impete, ut, etc.,

    Lucr. 5, 913.

    Lewis & Short latin dictionary > impes

  • 104 inmanis

    immānis ( inm-), e, adj. [i. e. in- and old Lat. mānus=bonus; kindr. with Sanscr. ma=metior, to measure; Lat. mānes, good spirits], monstrous in size, enormous, immense, huge, vast (class.).
    I.
    Lit. (usually of inanim. and abstr. things):

    corporum magnitudo,

    Caes. B. G. 4, 1, 9; cf.:

    simulacra immani magnitudine,

    id. ib. 6, 16, 4:

    immani corpore serpens,

    Lucr. 5, 33; 3, 987:

    ingens immanisque praeda,

    Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    pecunia,

    id. Rosc. Com. 8, 23:

    pocula,

    id. Phil. 2, 25, 63:

    immania ponti Aequora,

    Lucr. 4, 410:

    templa caeli,

    id. 5, 521:

    antrum,

    Verg. A. 6, 11; cf.:

    spelunca vasto hiatu,

    id. ib. 6, 237:

    barathrum,

    id. ib. 8, 245:

    tegumen leonis,

    id. ib. 7, 666:

    telum,

    id. ib. 11, 552 al.:

    magna atque immanis,

    Lucr. 4, 1163:

    cete,

    Verg. A. 5, 822:

    numerus annorum,

    Varr. R. R. 3, 1, 3; cf.:

    exercitus,

    Vell. 2, 51, 1:

    frequentia amicorum,

    id. 2, 59 fin.:

    geminos immani pondere caestus,

    Verg. A. 5, 401:

    vox,

    Quint. 11, 3, 32:

    ambitus redit immanis: numquam fuit par,

    Cic. Q. Fr. 2, 15, b, 4:

    dissensio civitatis,

    Vell. 2, 2, 1:

    studium loquendi,

    Ov. M. 5, 678:

    avaritia,

    Sall. J. 31, 12:

    vitium,

    Hor. S. 2, 4, 76:

    soloecismus,

    Gell. 15, 9, 3:

    impulsae praeceps inmane ruinae,

    the vast crash, Juv. 10, 107.— Neutr. absol.: Immane quantum animi exarsere, Sall. H. Fragm. ap. Non. 127, 27 (2, 79 Dietsch); so,

    vino et lucernis Medus acinaces Immane quantum discrepat,

    how exceedingly, wonderfully, Hor. C. 1, 27, 6:

    civilis lapsu equi prostratus immane quantum suis pavoris et hostibus alacritatis indidit,

    Tac. H. 4, 34: quod matrimonium Aemiliano huic immane quanto fuit, App. Mag.;

    and in full: immane dictu est, quanti et quam multi ad Pompeium discesserint,

    Sall. Orat. ad Caes. 1.—
    II.
    Trop., monstrous in character, frightful, inhuman, fierce, savage, wild (class.; syn.: ferus, immitis, barbarus, durus, saevus;

    opp. mansuetus, mitis): hostis in ceteris rebus nimis ferus et immanis,

    Cic. Verr. 2, 2, 21, § 51; cf.:

    nulla gens tam fera, nemo omnium tam immanis, cujus, etc.,

    id. Tusc. 1, 13, 30:

    ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,

    id. Inv. 1, 2, 2:

    ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos hominum studiis bellandi jam immanes ac feros,

    id. Rep. 2, 14:

    belua (with fera),

    id. Ac. 2, 34, 108; id. N. D. 2, 64, 161;

    (with taetra),

    id. Tusc. 4, 20, 45; cf.:

    immanis et vasta belua,

    id. Rep. 2, 40:

    nihil ista immanius belua est,

    id. ib. 3, 33:

    janitor aulae, Cerberus,

    Hor. C. 3, 11, 15:

    ex hoc populo indomito, vel potius immani, etc.,

    Cic. Rep. 1, 44:

    istius immanis atque importuna natura,

    id. Verr. 2, 1, 3, § 8:

    immanis, intolerandus, vesanus,

    Plaut. Trin. 4, 1, 7:

    immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum,

    Cic. Font. 10, 21:

    tantum facinus, tam immane (patris occidendi),

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    coeptis effera Dido,

    Verg. A. 4, 642:

    orae,

    id. ib. 1, 616:

    Raeti,

    Hor. C. 4, 14, 15:

    Agathyrsi,

    Juv. 15, 125:

    Pyrrhus,

    id. 14, 162.— Subst.: immānĭa, ium, n., frightful deeds or sayings:

    quamvis fabulosa et immania credebantur,

    stories however fabulous and frightful, Tac. A. 4, 11:

    dira atque inmania pati,

    Juv. 15, 104.— Comp.:

    scelere ante alios immanior omnes,

    Verg. A. 1, 347.— Sup.:

    voluptatem immanissimus quisque acerrime sequitur,

    Cic. Part. Or. 25, 90.—Hence, adv. in two forms, im-māne and immānĭter (not ante-Aug.).
    1.
    (Acc. to I.) Monstrously, immoderately, excessively:

    immaniter clamare,

    Gell. 1, 26, 8.—More freq.,
    2.
    (Acc. to II.) Frightfully, dreadfully, fiercely, savagely, wildly.
    (α).
    Form immane:

    leo hians immane,

    Verg. A. 10, 726:

    sonat fluctus per saxa,

    id. G. 3, 239; cf.:

    fremant torrentes,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 237:

    spirans rapta securi,

    Verg. A. 7, 510.—
    (β).
    Form immaniter: leones per ea loca saevientes immaniter, Amm. 18, 7:

    perdite et immaniter vivere,

    Aug. Conf. 10, 37.—
    b.
    Comp.:

    immanius efferascunt,

    Amm. 18, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > inmanis

  • 105 inpes

    impĕs ( inp-; nom. given Prisc. 702 P., but used only in gen. and abl. sing.), pĕtis, m. [in-peto; cf. praepes], = impetus, violence, vehemence, force:

    impete vasto amnis fertur,

    Ov. M. 3, 79:

    in juvenes certo sic impete sus fertur,

    id. ib. 8, 359; Laev. ap. Gell. 19, 7, 8; Lucr. 4, 416; 903:

    non potuit nubes capere inpetis auctum,

    id. 6, 327 sq.; 334; 591:

    valido impete quatere,

    id. 2, 330; Sil. 13, 248.— Plur.:

    venti flamina ruunt impetibus crebris,

    Lucr. 1, 293.—
    II.
    Mass, extent:

    homo tanto membrorum impete, ut, etc.,

    Lucr. 5, 913.

    Lewis & Short latin dictionary > inpes

  • 106 molimen

    mōlīmen, ĭnis, n. [molior], a great exertion, effort, endeavor, attempt, undertaking (mostly poet., not in Cic.):

    ventus Trudit agens magnam magno molimine navem,

    Lucr. 4, 902:

    revellere Annosam pinum magno molimine,

    Ov. M. 12, 357:

    quanto cum fastu, quanto molimine circum Spectemus vacuam Romanis vatibus aedem,

    Hor. Ep. 2, 2, 93:

    sceleris,

    Ov. M. 6, 473:

    res, suo ipsa molimine gravis,

    Liv. 2, 56: rerum, Ov. P. 1, 2, 75:

    molimine vasto tabularia,

    id. M. 15, 809.

    Lewis & Short latin dictionary > molimen

  • 107 pervasto

    per-vasto, āvi, ātum, 1, v. a., to lay waste, devastate:

    fines,

    Liv. 6, 4:

    pervastatis passim agris,

    id. 8, 19:

    pervastata Italia,

    Tac. A. 15, 45:

    Boii Laevos cum pervastassent,

    Liv. 33, 37, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > pervasto

  • 108 populor

    pŏpŭlor, ātus, 1. v. dep., and pŏpŭlo, āre, v. a. [1. populus; prop. to spread or pour out in a multitude over a region; hence, transf. to the result], to lay waste, ravage, devastate, desolate; to spoil, plunder, pillage (class.; syn.: vasto, vexo, diripio).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form populor: Romanus exercitus insulam integram urit, populatur, vastat, Naev. ap. Non. 90, 29:

    noctu populabatur agros,

    Cic. Off. 1, 10, 33:

    Remorum agros,

    Caes. B. G. 5, 56:

    arva ferro populatur et igni,

    Luc. 2, 445; so,

    omnia igni ferroque populatus,

    Flor. 2, 17, 16:

    consules Aequos populantur,

    Liv. 3, 23 fin.
    (β).
    Form populo (in Cicero only in part. perf. pass.): patriam populavit meam, Pac. ap. Non. 39, 32: agrum populare coeperunt, Quadrig. ib. 471, 20:

    litora vestra Vi populat,

    Verg. A. 12, 263:

    Penates,

    id. ib. 1, 527. —In pass.:

    urbem Romanam deūm irā morbo populari,

    Liv. 3, 6; 3, 3 fin.:

    populata vexataque provincia,

    Cic. Verr. 2, 3, 52, § 122; cf.:

    Siculi nunc populati atque vexati,

    id. Div. in Caecil. 1, 2:

    arva Marte populata nostro,

    Hor. C. 3, 5, 23:

    populatis messibus,

    Plin. 8, 55, 81.—
    II.
    Transf., in gen., to destroy, ruin, spoil (mostly poet. and in the active form), Plaut. ap. Diom. p. 395 P.:

    populatque ingentem farris acervum Curculio,

    Verg. G. 1, 185:

    capillos,

    Ov. M. 2, 319:

    feris populandas tradere gentes,

    id. ib. 1, 249:

    populata tempora raptis Auribus,

    mutilated, deprived of, Verg. A. 6, 496:

    populatum exspuit hamum,

    robbed of the bait, Ov. Hal. 36.—In a deponent form:

    quisque suum populatus iter,

    Verg. A. 12, 525:

    iter,

    Sil. 3, 445:

    formam populabitur aetas,

    Ov. Med. Fac. 45:

    (ventus in Aetnā) Putria multivagis populatur flatibus antra,

    lays waste, Claud. Rapt. Pros. 1, 176.

    Lewis & Short latin dictionary > populor

  • 109 praeceps

    praeceps, cĭpĭtis (old form praecĭ-pes, cĭpis, Plaut. Rud. 3, 3, 8; id. et Enn. ap. Prisc. p. 725 P. (Ann. v. 391 Vahl.; abl. praecipiti), adj. [prae-caput].
    I.
    Lit., headforemost, headlong (class.):

    praecipitem trahi,

    Plaut. Ps. 1, 5, 79:

    aliquem praecipitem deicere,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 86:

    praeceps ad terram datus,

    dashed to the ground, Liv. 31, 37:

    praeceps curru ab alto Desilit,

    Ov. M. 12, 128:

    hic se praecipitem tecto dedit,

    threw himself headlong from the roof, Hor. S. 1, 2, 41:

    aliquem in praeceps jacere,

    headlong, Tac. A. 4, 22; so,

    jacto in praeceps corpore,

    id. ib. 6, 49; cf.:

    in praeceps deferri,

    Liv. 5, 47.—For in praeceps, in late Lat., per praeceps occurs:

    abiit grex per praeceps in mare,

    Vulg. Matt. 8, 32; id. Judic. 5, 22.—Hence, of one going rapidly, headforemost, headlong:

    de ponte Ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,

    Cat. 17, 9:

    se jacere praecipitem e vertice,

    id. 63, 244; Verg. A. 5, 860:

    ab equo praeceps decidit,

    Ov. Ib. 259:

    (apes) praecipites Cadunt,

    Verg. G. 4, 80:

    aliquem praecipitem agere,

    to drive headlong, Cic. Caecin. 21, 60; Verg. A. 5, 456:

    praecipites se fugae mandabant,

    Caes. B. G. 2, 24:

    Monoeten In mare praecipitem deturbat,

    Verg. A. 5, 175; cf.:

    praeceps amensque cucurri,

    Ov. M. 7, 844:

    praeceps Fertur,

    is borne headlong, rushes, Hor. S. 1, 4, 30:

    nuntii,

    Tac. H. 2, 6.—
    B.
    Transf., of inanim. things.
    1.
    Of localities, qs. that descend suddenly in front, i. e. downhill, steep, precipitous:

    in declivi ac praecipiti loco,

    Caes. B. G. 4, 33:

    via (opp. plana),

    Cic. Fl. 42, 105:

    saxa,

    Liv. 38, 23:

    fossae,

    Ov. M. 1, 97; Verg. A. 11, 888:

    iter,

    Ov. Tr. 4, 3, 74; cf.

    trop.: iter ad malum praeceps ac lubricum,

    Cic. Rep. 1, 28, 44:

    loci,

    Col. 1, 2:

    mons,

    Plin. Pan. 16.—
    b.
    Subst.: praeceps, cĭpĭtis, n., a steep place, a precipice:

    turrim in praecipiti stantem,

    Verg. A. 2, 460:

    specus vasto in praeceps hiatu,

    Plin. 2, 45, 44, § 115:

    in praeceps pervenitur,

    Vell. 2, 3, 4:

    immane,

    Juv. 10, 107:

    altissimum,

    App. M. 4, p. 144 med. —In plur.:

    in praecipitia cursus iste deducit,

    Sen. Ep. 8, 4.—
    2.
    Sinking, declining:

    (in vitibus) praecipites palmites dicuntur, qui de hornotinis virgis enati in duro alligantur,

    Col. 5, 6, 33:

    sol Praecipitem lavit aequore currum,

    Verg. G. 3, 359:

    jam praeceps in occasum sol erat,

    Liv. 10, 42:

    dies,

    id. 4, 9; cf.:

    senectus,

    Curt. 6, 5, 3. —
    3.
    In gen., swift, rapid, rushing, violent ( poet.;

    syn.: celer, velox): praeceps Anio,

    Hor. C. 1, 7, 13:

    Boreas,

    Ov. M. 2, 185:

    nox,

    fleeting, transient, id. ib. 9, 485:

    procella,

    Stat. Th. 5, 419:

    oceani fragor,

    Val. Fl. 3, 404:

    letum,

    Sen. Hippol. 262:

    remedium,

    Curt. 3, 6, 2.—
    II.
    Trop., headlong, hasty, rash, precipitate.
    A.
    In gen. (class.):

    noster erus, qui scelestus sacerdotem anum praecipes Reppulit,

    Plaut. Rud. 3, 3, 10:

    sol jam praecipitans me quoque haec praecipitem paene evolvere coëgit,

    almost headlong, precipitately, Cic. de Or. 3, 55, 209:

    agunt eum praecipitem poenae civium Romanorum,

    chase, pursue, id. Verr. 2, 1, 3, § 7:

    praecipitem amicum ferri sinere,

    to rush into the abyss, id. Lael. 24, 89:

    quoniam ab inimicis praeceps agor,

    am pursued, Sall. C. 31, 9:

    praeceps celeritas dicendi,

    Cic. Fl. 20, 48: profectio, Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6: occumbunt multi letum... praecipe cursu, in rapid destruction, Enn. l. l.—With gen.:

    SI NON FATORVM PRAECEPS HIC MORTIS OBISSET,

    sudden as regards fate, Inscr. Grut. 695, 9, emended by Minervini in Bullet. Arch. Napol. III. 1845, p. 41 (but Minervini's assumption of a new adj., praeceps, from praecipio, anticipating fale, is unnecessary).—
    B.
    In partic.
    1.
    Rash, hasty, inconsiderate:

    homo in omnibus consiliis praeceps,

    Cic. Phil. 5, 13, 37: praeceps et effrenata mens, id. Cael. 15, 35:

    praeceps consilium et immaturum,

    Suet. Aug. 8:

    cogitatio,

    id. Calig. 48:

    audacia,

    Val. Max. 1, 6, 7.—
    2.
    Inclined to any thing:

    praeceps in avaritiam et crudelitatem animus,

    Liv. 26, 38:

    praeceps ingenio in iram,

    id. 23, 7:

    animus ad flagitia praeceps,

    Tac. A. 16, 21.—
    3.
    Dangerous, hazardous, critical:

    in tam praecipiti tempore,

    Ov. F. 2, 400.—Hence,
    b.
    Subst.: praeceps, cĭpĭtis, n.
    (α).
    Great danger, extremity, extreme danger, critical circumstances:

    se et prope rem publicam in praeceps dederat,

    brought into extreme danger, Liv. 27, 27:

    levare Aegrum ex praecipiti,

    Hor. S. 2, 3, 292:

    aeger est in praecipiti,

    Cels. 2, 6.—
    (β).
    The highest part, summit, sublimity (postAug.):

    omne in praecipiti vitium stetit,

    at its point of culmination, Juv. 1, 149:

    debet orator erigi, attolli, efferri, ac saepe accedere ad praeceps,

    to verge on the sublime, Plin. Ep. 9, 26, 2.—Hence, adv.: prae-ceps, headlong.
    1.
    Lit.:

    aliquem praeceps trahere,

    Tac. A. 4, 62:

    ex his fulgoribus quaedam praeceps eunt, similia prosilientibus stellis,

    Sen. Q. N. 1, 15, 2:

    moles convulsa dum ruit intus immensam vim mortalium praeceps trahit atque operit,

    Tac. A. 4, 62:

    toto praeceps se corpore ad undas Misit,

    Verg. A. 4, 253.—
    2.
    Trop.:

    eversio rei familiaris dignitatem ac famam praeceps dabat,

    brought into danger, Tac. A. 6, 17:

    praeceps in exsilium acti,

    suddenly, hastily, Amm. 29, 1, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > praeceps

  • 110 procumbo

    prō-cumbo, cŭbŭi, cŭbĭtum, 3, v. n.
    I.
    Lit., to fall forwards, fall or sink down, to prostrate one's self; of the wounded, the dying, suppliants, etc. (class.; cf.;

    cado, ruo): procumbunt Gallis omnibus ad pedes Bituriges, ne pulcherrimam urbem succendere cogerentur,

    Caes. B. G. 7, 15:

    genibus, Ov M. 13, 585: ad genua alicujus, Liv 25, 7: ad pedes alicujus,

    Gell. 10, 15, 10:

    ante pedes,

    Ov. M. 10, 415; Petr. 30:

    templis,

    Tib. 1, 5, 41 (1, 2, 83):

    qui vulneribus confecti procubuissent,

    Caes. B. G. 2, 27; so,

    in genua,

    Curt. 9, 5, 13:

    Coroebus Penelei dextrā Procumbit,

    Verg. A. 2, 424.—With dat. (post-Aug.):

    sibi tres legiones procubuisse,

    had yielded, Tac. A. 1, 59:

    veteranae cohortes, quibus nuper Othonis legiones procubuerint,

    id. H. 4, 17.— Poet., to fall upon, attack, Mart. 1, 60, 3.— To lean or bend forwards:

    olli certamine summo Procumbunt,

    i.e. they bend to their oars, Verg. A. 5, 197.—
    B.
    Transf., of inanimate subjects, to lean forwards, bend down, sink, to be beaten or broken down (class.):

    tigna prona ac fastigiata, ut secundum naturam fluminis procumberent,

    Caes. B. G. 4, 17:

    frumenta imbribus procubuerant,

    i.e. were beaten down, id. ib. 6, 43:

    ne gravidis procumbat culmus aristis,

    Verg. G. 1, 111:

    ulmus in aram ipsam procumbebat,

    Plin. 16, 32, 57, § 132.—

    Of buildings: (domus) in domini procubuit caput,

    Ov. P. 1, 9, 14:

    tecta super habitantes,

    Quint. 2, 16, 6; Plin. Pan. 50, 3; Ov. M. 13, 176.—
    2.
    To be upset, break down; of a vehicle: nam si procubuit qui saxa Ligustica portat Axis, Juv 3, 257.—
    II.
    Trop., to fall or sink down ( poet. and post-Aug.): procumbere in voluptates, to sink into sen [p. 1454] suality, Sen. Ep. 18, 2:

    procumbentem rem publicam restituere,

    sinking, Vell. 2, 16, 4:

    res procubuere meae,

    Ov. Tr. 3, 4, 2.—
    B.
    To extend, spread:

    mons Haemus vasto jugo procumbens in Pontum,

    Plin. 4, 11, 18, § 45:

    planities sub radicibus montium spatiosa procumbit,

    Curt. 5, 4, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > procumbo

  • 111 pulso

    pulso, āvi, ātum ( inf. parag. pulsarier, Lucr. 4, 931), 1, v. freq. a. [id.], to push, strike, beat (cf.: tundo, ferio, pello).
    I.
    Lit.:

    cum pulsetur agiteturque incursione atomorum sempiternā,

    Cic. N. D. 1, 41, 114:

    semine in pila pulsato,

    Plin. 19, 8, 45, § 158:

    lictores ad pulsandos verberandosque homines exercitatissimi,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf.:

    pulsari alios et verberari,

    id. ib. 2, 3, 26, §

    66: pulsatus parens,

    Verg. A. 6, 609:

    legatos pulsasse dicebantur,

    Liv. 38, 42; Tac. H. 4, 45:

    ubi tu pulsas, ego vapulo tantum,

    Juv. 3, 289:

    ostium,

    to knock, Plaut. Bacch. 4, 1, 7:

    ostia,

    Hor. S. 1, 1, 10; cf.

    ostiatim,

    Quint. 5, 10, 122:

    fores,

    Ov. M. 5, 448; so,

    pulso alone: pulsate, et aperietur vobis,

    Vulg. Matt. 7, 7:

    humum ter pede,

    to stamp upon the ground, Ov. F. 6, 330:

    gyrum pulsat equis,

    Prop. 4, 13, 11; cf.:

    tellurem pede libero,

    Hor. C. 1, 37, 1:

    prata choreis,

    Claud. Laud. Stil. 2, 381.—Of military engines:

    ariete muros,

    Verg. A. 12, 706:

    ariete turres,

    Sil. 16, 696:

    moenia Romae,

    id. 6, 643:

    cuspide portas,

    id. 12, 565:

    pulsabant turrim ariete,

    Amm. 20, 11, 21:

    moenia Leptitana,

    id. 28, 6, 15.—Of musical instruments:

    chordas digitis et pectine eburno,

    to strike, play upon, Verg. A. 6, 647:

    chelyn,

    Val. Fl. 1, 139:

    pectine nervos,

    Sil. 5, 463:

    cymbala,

    Juv. 9, 62.—Of things:

    pulsant arva ligones,

    Ov. Am. 3, 10, 31; id. M. 11, 529:

    nervo pulsante sagittae,

    Verg. G. 4, 313.—
    B.
    Transf., to strike against, to strike, touch any thing ( poet.):

    ipse arduus altaque pulsat Sidera,

    Verg. A. 3, 619; 10, 216; Sil. 9, 450:

    vasto qui vertice nubila pulsat,

    Val. Fl. 4, 149.—Of abstract subjects:

    ululatus pulsat aures,

    Claud. B. Get. 625.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to urge or drive on, to impel, to set in violent motion, to move, agitate, disturb, disquiet:

    dormientium animos,

    Cic. Div. 2, 58, 120:

    multa in unum locum confluunt, quae meum pectus pulsant,

    Plaut. Ep. 4, 1, 3:

    quae te vecordia pulsat,

    Ov. M. 12, 228:

    corda pavor pulsans,

    Verg. G, 3, 105; cf.:

    curru Phoebe medium pulsabat Olympum,

    id. A. 10, 216:

    variā meritos formidine pulsant,

    Val. Fl. 3, 390:

    urbes rumoribus,

    to disturb, Petr. p. 679:

    invidia pulsat pectus,

    Sen. Agam. 134:

    aliquem querelis,

    Stat. Th. 8, 249; cf.: astra querelis, Claud. in Eutr. 2, prooem. §

    51: superos vocibus,

    Sen. Herc. Oet. 1671.—
    B.
    In partic.
    1.
    To attack before a tribunal, i. e. to arraign, accuse:

    ex contractu ejus obligatus, pro quo pulsabatur,

    Dig. 11, 1, 11:

    non imponitur necessitas aliis pulsantibus respondere,

    ib. 5, 1, 2 med.
    2.
    Transf., in gen., to accuse, defame:

    pulsari crimine falso,

    Claud. B. Gild. 170:

    injusta Tartara,

    to accuse, charge, Stat. S. 5, 5, 77:

    apud principis aures existimationem viri fortis invidiā gravi pulsarent,

    Amm. 18, 4, 4.—
    C.
    To drive away, remove, put out of the way, Dig. 19, 2, 15, § 1:

    pericula,

    Claud. VI. Cons. Hon. 465.—
    D.
    To injure, insult:

    pulsatos infecto foedere divos,

    Verg. A. 12, 286:

    pulsatae majestatis imperii reus,

    of treason, Amm. 14, 7, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > pulso

  • 112 recessus

    1.
    rĕcessus, a, um, Part. and P. a., v. recedo.
    2.
    rĕcessus, ūs, m. [recedo], a going back, receding, retiring, retreat, departure; opp. accessus (class.; cf.

    receptus): accessus ad res salutares, a pestiferis recessus,

    Cic. N. D. 2, 12, 34:

    ut luna accessu et recessu suo lumen accipiat,

    id. de Or. 3, 45, 178.— Of the ebb of the tide:

    quid de fretis aut de marinis aestibus plura dicam? quorum accessus et recessus lunae motu gubernantur,

    Cic. Div. 2, 14, 34; so Col. 8, 17, 9: recessum primis ultimi non dabant, i. e. means of retreat, * Caes. B. G. 5, 43; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 1:

    gemmae,

    its removal from the eye, Plin. 37, 6, 23, § 88: cum processui et recessui cani juberet, i. e. in going home, Treb. Gall. 17, 3; Amm. 20, 11, 8.—
    B.
    Meton. (abstr. pro concreto), a distant, retired, or secret spot, a nook, corner, retreat, recess (acc. to recedo, I. B. 2.;

    syn.: secessus, secretum): mihi solitudo et recessus provincia est,

    Cic. Att. 12, 26, 2; cf.:

    nos terrarum ac libertatis extremos recessus ipse ac sinus famae in hunc diem defendit,

    our remote position itself and our distant renown, Tac. Agr. 30:

    nec, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum circumspicere,

    Liv. 5, 6, 2:

    cum vox quasi in recessu oris auditur,

    Quint. 1, 5, 32:

    hic spelunca fuit, vasto submota recessu,

    in a deep recess, Verg. A. 8, 193; cf. Ov. M. 3, 157; 10, 691; 11, 592:

    ubi marmoreo Superi sedere recessu,

    in the marble hall, id. ib. 1, 177:

    oculi in recessu cavo,

    Plin. 8, 33, 51, § 121.—In plur., Verg. A. 11, 527; Liv. 38, 45 (along with anguli); Vell. 2, 32, 4; Plin. 3, 1, 1, § 5; Quint. 11, 2, 18; Ov. M. 7, 670; 13, 902; id. F. 1, 555; Curt. 7, 2, 22.—
    II.
    Trop.:

    tum accessus a te ad causam facti, tum recessus,

    advances and retreats, Cic. Fam. 9, 14, 7:

    habeat illa in dicendo admiratio ac summa laus umbram aliquam et recessum, quo magis id, quod erit illuminatum, extare atque eminere videatur,

    somewhat of shade and background, Cic. de Or. 3, 26, 101; cf.:

    haec professio plus habet in recessu quam fronte promittit,

    Quint. 1, 4, 2.—In plur.:

    vita hominum altos recessus magnasque latebras habet,

    Plin. Ep. 3, 3, 6:

    in animis hominum tantae latebrae sunt et tanti recessus,

    Cic. Marc. 7, 22:

    strenua ingenia, quo plus recessus sumunt,

    leisure, Val. Max. 3, 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > recessus

  • 113 respecto

    respecto, āre, v. freq. n. and a. [id.], to look back, look round or behind repeatedly or intently, to look or gaze about; to look at any thing (class.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Neutr. absol.:

    quid respectas? nihil pericli est,

    Ter. Ad. 2, 1, 3:

    ubi respectantes hostium antesignanos vidit,

    Liv. 8, 39; Quint. 12, 3, 2; Verg. A. 11, 630:

    respectans abit,

    Sil. 12, 729; Stat. Th. 3, 377:

    ad tribunal,

    Liv. 3, 48:

    respecto identidem, ne senex, etc.,

    Plaut. Cas. 5, 2, 13; so,

    identidem, ne,

    id. Men. 1, 2, 51. — Poet.:

    leti janua patet immani et vasto respectat hiatu,

    Lucr. 5, 375.—
    (β).
    Act.:

    dictatore arcem Romanam respectante,

    Liv. 4, 18, 6:

    funera respectans,

    Lucr. 6, 1234:

    sine fine Caesarem,

    Vell. 2, 107, 2:

    alium (alius),

    Tac. Agr. 37 fin.:

    suos,

    Sil. 11, 594.—
    II.
    Trop., to cast a look behind, to wait; to wait for, look for, expect; to care for, regard, respect.
    (α).
    Neutr.:

    verum haec ita praetereamus, ut tamen intuentes et respectantes relinquamus,

    Cic. Sest. 5, 13: animus non me deserens, sed respectans in ea loca discessit, id. Sen. 23, 84:

    taciti respectabant somnoque sepulti, Dum, etc.,

    i. e. waited, Lucr. 5, 974. —
    (β).
    Act.:

    si qua pios respectant numina,

    regard, Verg. A. 1, 603:

    neque hoc liberis nostris interdicendum est, ne observent tribules suos... ne par ab iis munus in suā petitione respectent,

    look for, expect, Cic. Planc. 18, 45:

    meum amorem,

    Cat. 11, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > respecto

  • 114 specus

    spĕcus, ūs ( abl. plur. specibus, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 125; on the various forms found only in the grammarians, v. Neue, Formenl. 1, 569 sq.), m. (f. and n. v. infra) [perh. root spec-; v. specio, and so orig. a hole, aperture; but cf. speos].
    I.
    Lit., a cave, cavern, grot, den; a cavity, chasm, natural or artificial; of the latter kind, a ditch, drain, canal, channel, covered water-course, a pit in mines, etc. (cf. spelunca).
    (α).
    Masc. (class. and freq.): inferum vastos specus, Enn. ap. Non. 222, 32 (Trag. v. 218 Vahl.):

    specus tenebricosus,

    Varr. ib. 222, 31:

    fons ex opaco specu,

    Liv. 1, 21; so abl. sing., id. 1, 56, 10; 10, 10, 1:

    forum medium ferme specu vasto collapsum dicitur,

    id. 7, 6; so sing., Ov. M. 3, 29; 7, 409; 11, 235; id. F. 4, 495; Liv. 10, 1, 5; Tac. A. 16, 1, 3; 16, 4, 59.— Plur.:

    quos agor in specus?

    Hor. C. 3, 25, 2: paucos specus in extremo fundo, et eos quidem subterraneos, * Cic. Att. 15, 26, 4; so of drains, ditches, Varr. R. R. 3, 17 fin.; Cat. 61, 28; Liv. 39, 13, 13; Tac. A. 12, 57; id. G. 16; Sen. Med. 741 al.—
    (β).
    Fem. (ante- and post-class.): concava specus, Enn. ap. Non. 222, 23 (Ann. v. 420 Vahl.); cf. Serv. Verg. A. 7, 568; Pac. ap. Non. 223, 2 Müll. (Trag. p. 91 Rib.); id. ap. Fest. p. 343 Müll. (l. l. p. 73 Rib.):

    specum quandam nactus remotam latebrosamque, in eam me penetro et recondo,

    Gell. 5, 14, 18; Sil. 6, 276.—
    (γ).
    Neutr. (anteclass. and poet.):

    hic specus horrendum,

    Verg. A. 7, 568;

    Serv. ad loc.: invisum caelo specus,

    Sil. 13, 425; Ps.-Quint. Decl. 10, 19.—
    (δ).
    Acc. to the second declension: speca apposita, Cato ap. Prisc. p. 713 P.: altis claudere specis, Att. ap. Non. 487, 25 (Fragm. Trag. v. 63 Rib.).—
    II.
    Transf., a hollow, cavity of any kind ( poet.):

    specus atri vulneris,

    Verg. A. 9, 700 Serv.:

    quos Capacis alvi mersit tartareo specu,

    Phaedr. 4, 6, 10;

    of a snake's belly,

    Sil. 6, 276; cf.

    of the belly of the Trojan horse, Petr. poët. 89, 2, 7.— In mal. part.,

    Auct. Priap. 83, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > specus

  • 115 submoveo

    sum-mŏvĕo ( subm-), mōvi, mōtum, 2 (sync. form of the pluperf. subj. summosses, Hor. S. 1, 9, 48), v. a., to send or drive off or away, to remove (freq. and class.; cf.: repello, amolior).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    hostes a portā,

    Caes. B. G. 7, 50:

    hostes ex muro ac turribus,

    id. B. C. 2, 11:

    hostes ex agro Romano trans Anienem,

    Liv. 4, 17, 11:

    hostium lembos statione,

    id. 45, 10, 2:

    recusantes advocatos,

    Cic. Quint. 8, 31:

    quam (Academiam) summovere non audeo,

    id. Leg. 1, 13, 39:

    summotā contione,

    id. Fl. 7, 15; cf.:

    summoto populo,

    Liv. 26, 38, 8:

    submotis velut in aliam insulam hostibus,

    Tac. Agr. 23: maris litora, to remove, extend (by moles), Hor. C. 2, 18, 21:

    informes hiemes,

    id. ib. 2, 10, 17:

    regnum ipsum,

    Plin. Pan. 55, 7:

    piratas mari,

    Flor. 4, 6:

    ut legati juberentur, summoto eo (Caesare) milites alloqui,

    Vell. 2, 62, 5. — Poet.:

    hic spelunca fuit vasto submota reccssu (sc. ex oculis),

    Verg. A. 8, 193.—Of things:

    ubi Alpes Germaniam ab Italiā summovent,

    separate, Plin. 3, 19, 23, § 132:

    silva Phoebeos summovet ictus,

    wards off, Ov. M. 5, 389.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of a lictor, to clear away, remove people standing in the way, to make room:

    i, lictor, summove turbam,

    Liv. 3, 48, 3; 2, 56, 10; 4, 50, 5; 25, 3, 16;

    45, 7, 4: nemo submovebatur,

    Plin. Pan. 76, 8.— Impers. pass.:

    cui summovetur,

    Sen. Ep. 94, 60:

    sederunt in tribunali, lictor apparuit, summoto incesserunt,

    after room had been made, Liv. 28, 27, 15:

    incedit (bos) submoto,

    Plin. 8, 46, 71, § 185:

    summoto aditus,

    access after the lictors had made room, id. 45, 29, 2 Weissenb. ad loc.; 45, 7, 4; Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin. 25; 32; 35.—
    b.
    Transf., to remove, dispel, etc.:

    non gazae neque consularis Summovet lictor miseros tumultus Mentis et curas,

    Hor. C. 2, 16, 10; cf.:

    submove vitia,

    Sen. Ep. 94, 60.—
    2.
    In econom. lang., to clear off, sell off stock:

    oves,

    Col. 7, 3, 14:

    agnos,

    id. 7, 4, 3.—
    II.
    Trop., to put or keep away, to withdraw, withhold, remove (syn. sepono): aliquem a re publicā, from civil affairs, Cic. Fragm. ap. Quint. 11, 1, 85:

    aliquem administratione reipublicae,

    Suet. Caes. 16; cf. id. ib. 28:

    reges a bello,

    Liv. 45, 23:

    sermonem a prooemio,

    Quint. 4, 1, 63:

    magnitudine poenae maleficio summoveri,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70:

    summotus pudor,

    Hor. Epod. 11, 18:

    scrupulum,

    Col. 4, 29, 3:

    summovendum est utrumque ambitionis genus,

    Quint. 12, 7, 6:

    hiemem tecto,

    Luc. 2, 385.—
    B.
    Esp., to banish:

    ad Histrum,

    Ov. P. 3, 4, 91:

    patriā,

    id. ib. 4, 16, 47:

    aliquem urbe et Italiā,

    Suet. Aug. 45 fin.:

    summotum defendis amicum,

    Ov. Tr. 3, 4, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > submoveo

  • 116 summoveo

    sum-mŏvĕo ( subm-), mōvi, mōtum, 2 (sync. form of the pluperf. subj. summosses, Hor. S. 1, 9, 48), v. a., to send or drive off or away, to remove (freq. and class.; cf.: repello, amolior).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    hostes a portā,

    Caes. B. G. 7, 50:

    hostes ex muro ac turribus,

    id. B. C. 2, 11:

    hostes ex agro Romano trans Anienem,

    Liv. 4, 17, 11:

    hostium lembos statione,

    id. 45, 10, 2:

    recusantes advocatos,

    Cic. Quint. 8, 31:

    quam (Academiam) summovere non audeo,

    id. Leg. 1, 13, 39:

    summotā contione,

    id. Fl. 7, 15; cf.:

    summoto populo,

    Liv. 26, 38, 8:

    submotis velut in aliam insulam hostibus,

    Tac. Agr. 23: maris litora, to remove, extend (by moles), Hor. C. 2, 18, 21:

    informes hiemes,

    id. ib. 2, 10, 17:

    regnum ipsum,

    Plin. Pan. 55, 7:

    piratas mari,

    Flor. 4, 6:

    ut legati juberentur, summoto eo (Caesare) milites alloqui,

    Vell. 2, 62, 5. — Poet.:

    hic spelunca fuit vasto submota reccssu (sc. ex oculis),

    Verg. A. 8, 193.—Of things:

    ubi Alpes Germaniam ab Italiā summovent,

    separate, Plin. 3, 19, 23, § 132:

    silva Phoebeos summovet ictus,

    wards off, Ov. M. 5, 389.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of a lictor, to clear away, remove people standing in the way, to make room:

    i, lictor, summove turbam,

    Liv. 3, 48, 3; 2, 56, 10; 4, 50, 5; 25, 3, 16;

    45, 7, 4: nemo submovebatur,

    Plin. Pan. 76, 8.— Impers. pass.:

    cui summovetur,

    Sen. Ep. 94, 60:

    sederunt in tribunali, lictor apparuit, summoto incesserunt,

    after room had been made, Liv. 28, 27, 15:

    incedit (bos) submoto,

    Plin. 8, 46, 71, § 185:

    summoto aditus,

    access after the lictors had made room, id. 45, 29, 2 Weissenb. ad loc.; 45, 7, 4; Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin. 25; 32; 35.—
    b.
    Transf., to remove, dispel, etc.:

    non gazae neque consularis Summovet lictor miseros tumultus Mentis et curas,

    Hor. C. 2, 16, 10; cf.:

    submove vitia,

    Sen. Ep. 94, 60.—
    2.
    In econom. lang., to clear off, sell off stock:

    oves,

    Col. 7, 3, 14:

    agnos,

    id. 7, 4, 3.—
    II.
    Trop., to put or keep away, to withdraw, withhold, remove (syn. sepono): aliquem a re publicā, from civil affairs, Cic. Fragm. ap. Quint. 11, 1, 85:

    aliquem administratione reipublicae,

    Suet. Caes. 16; cf. id. ib. 28:

    reges a bello,

    Liv. 45, 23:

    sermonem a prooemio,

    Quint. 4, 1, 63:

    magnitudine poenae maleficio summoveri,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70:

    summotus pudor,

    Hor. Epod. 11, 18:

    scrupulum,

    Col. 4, 29, 3:

    summovendum est utrumque ambitionis genus,

    Quint. 12, 7, 6:

    hiemem tecto,

    Luc. 2, 385.—
    B.
    Esp., to banish:

    ad Histrum,

    Ov. P. 3, 4, 91:

    patriā,

    id. ib. 4, 16, 47:

    aliquem urbe et Italiā,

    Suet. Aug. 45 fin.:

    summotum defendis amicum,

    Ov. Tr. 3, 4, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > summoveo

  • 117 suspectus

    1.
    suspectus, a, um, Part. of 1. suspicio.
    2.
    suspectus, ūs, m. [1. suspicio], a looking up or upwards ( poet. and in postAug. prose).
    I.
    Lit.:

    color nigricans aspectu idemque suspectu refulgens,

    Plin. 9, 38, 62, § 135:

    in suspectu esse,

    id. 37, 9, 40, § 123; 21, 8, 22, § 45.—
    B.
    Poet., transf., a height:

    Tartarus ipse Bis patet in praeceps tantum... Quantus ad aetherium caeli suspectus Olympum,

    Verg. A. 6, 579:

    turris erat vasto suspectu,

    id. ib. 9, 530.—
    II.
    Trop., high regard or esteem, respect:

    honorum,

    Ov. F. 5, 31:

    nimius sui suspectus,

    Sen. Ben. 2, 26:

    facta ejus dictaque quanto meruit suspectu celebramus,

    id. Cons. ad Marc. 5, 2.— Plur., Vitr. 7 praef. fin.

    Lewis & Short latin dictionary > suspectus

  • 118 tendo

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tendo

  • 119 tenno

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tenno

  • 120 tenta

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tenta

См. также в других словарях:

  • Vasto — Vasto …   Deutsch Wikipedia

  • Vasto — Administration Pays  Italie …   Wikipédia en Français

  • Vasto — Vasto …   Wikipedia Español

  • vasto — vasto, ta adjetivo extenso, dilatado, extendido, espacioso, ancho*. ≠ finito, pequeño. En sentido real o figurado: un vasto campo de estudio; un vasto conocimiento. * * * …   Diccionario de sinónimos y antónimos

  • vasto — agg. [dal lat. vastus vuoto, spopolato, deserto ]. 1. [che occupa una superficie notevole: un v. territorio ; una v. sala ] ▶◀ ampio, di vaste proporzioni, esteso, grande, spazioso. ↑ enorme, immenso, sconfinato, sterminato. ◀▶ esiguo, limitato,… …   Enciclopedia Italiana

  • vasto — ta ‘Amplio o extenso’: «Nuestro repertorio es vasto y variado» (Serrano Vida [Chile 1995]). No debe confundirse con basto (‘grosero o tosco’; → basto) …   Diccionario panhispánico de dudas

  • vasto — vasto, ta (Del lat. vastus). adj. Dilatado, muy extendido o muy grande. ☛ V. músculo vasto …   Diccionario de la lengua española

  • Vasto — (il V. d Aimone, sonst Histonium), Stadt in der neapolitanischen Provinz Abruzzo citeriore (jetzt italienische Provinz Chieti), am Adriatischen Meere, hoch gelegen; hat 2 Stifts u. 9 Klosterkirchen, mehre Paläste, schöne Ruinen, Fischerei, Ölbau… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Vasto — Vasto, Kreishauptstadt in der ital. Provinz und dem Kreise Chieti, 144 m ü. M., am Adriatischen Meer und an der Eisenbahn Ancona Foggia, hat eine kleine gotische Kathedrale mit Denktafel für »Carlo Antonio Manhes, Vernichter der Briganten 1810«,… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • vasto — adj. 1. Muito extenso; dilatado. 2. Amplo. 3.  [Figurado] Importante; considerável. 4. Que abrange muitos conhecimentos. • s. m. 5. Nome de vários músculos …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Vasto — Infobox CityIT img coa = Vasto Stemma.png‎ official name = Comune di Vasto name = Vasto region = Abruzzo province = Chieti (CH) elevation m = 138 area total km2 = 70 population total = 37861 population density km2 = 286 timezone = CET, UTC+1… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»