Перевод: с латинского на русский

с русского на латинский

universum

  • 1 universum

    ūniversum, ī n. [ universus ] (тж. pl.)
    мировое целое, мир, вселенная C

    Латинско-русский словарь > universum

  • 2 universus

    ūniversus, a, um [ unus + versus ]
    1) весь, целый, взятый в совокупности (vita C; triduum Ter; genus hominum C); pl. все в совокупности (non unus aut alter miles, sed universi milites L)
    2) общий, всеобщий ( odium C)
    in universum L, Tв общем или в целом
    de re universā tractare C — говорить о чём-л. вообще (в общем) или в целом
    pugna universa Lвсеобщее или решительное сражение
    universum genus C — общее положение, всеобщий принцип
    3) полный (requies L; victoria L)

    Латинско-русский словарь > universus

  • 3 in

    I 1. praep.
    cum. acc. на вопрос «куда?»
    1) в (ire in urbem Pl etc.; mittere in Asiam Nep; mutare aliquid in aliquid PM etc.)
    2) в направлении, к ( conspicere sursum in caelum Pl)
    3) по отношению к (amor in patriam C; indulgentia in aliquem C)
    5) относительно, о ( hoc dicitur in philosophiam C)
    7) в пользу, в защиту или в похвалу (carmen in aliquem scribere C; senatūs consultum in aliquem factum Cs; in libertatem alicujus pugnare L)
    8) на (in umeros suos efferre C; ascendere in equum C; dividere in partes tres Cs; invitare aliquem in postĕrum diem C)
    9) до
    10) ради, для (cibo in vitam, non in voluptatem uti VP)
    11) по, по примеру, подобно
    in barbarum T — как варвар;— выражения
    in omne tempus C — навеки, навсегда
    in tempus T — на время, временно
    in utramque partem C etc. — в обоих направлениях, тж. за и против
    valere in aliquem C, L — иметь силу (быть действительным) по отношению к кому-л.
    in rem esse L — быть полезным, целесообразным
    in universum L — в целом, в общем
    in luctum alicujus C — кому-л. на горе; иногда с acc. на вопрос «где?»
    aliquem in potestatem habere Sl — иметь власть над кем-л.
    in potestatem alicujus esse C etc. — находиться в чьей-л. власти
    non in pejus, sed in melius CC — не к худшему, а к лучшему
    in omnia VP Q — во всём, во всех отношениях
    2. cum abl. на вопрос «где?»
    1) в (in urbe vivere C; in veste domesticā esse O; in fluvio Cs)
    2) на (coronam habere in capite C; arx in monte sita L; in foro esse C)
    3) у, среди ( in barbaris Cs)
    6) в течение (in multis annis Nep; bis in die C; in diebus paucis Ter)
    7) во время (in bello C; in deliberando C; in itinere Cs)
    8) при, в условиях
    9) в отношении, по отношению к (fidelis in amicis Sl; crudelis in hoste C)
    10) вследствие, из-за (in amicitia alicujus vituperari C)
    12) в зависимости или во власти
    non est in medico semper, relevetur ut aeger O — не всегда во власти врача исцелить больного;— выражения
    aliquam in matrimonio habere C, Nep — быть на ком-л. женатым
    in Geminis nasci Pt — родиться под знаком (созвездием) Близнецов; иногда с abl. на вопрос «куда?»
    gratum esse in aliquo C — быть благодарным кому-л.
    II 1. in- (перед b, p, m — im-; перед l— il-; перед r— ir-)
    praef. priv. не-, без-
    2.
    приставка, соотв. русским в-, на-, воз-, при-
    imponēre — налагать, возлагать, прикладывать
    III īn' Pl (= isne) 2 л. sg. praes. к eo + ne

    Латинско-русский словарь > in

  • 4 unorsum

    ūnorsum, ī n. Lcr = universum

    Латинско-русский словарь > unorsum

  • 5 ad

    (praep.) обозн. 1) направление, движение, к, accedere ad locum aliquem (1. 4 pr. D. 1, 8);

    adire ad fontem (1. 3 § 3 D. 8, 3);

    aditus ad aliquem (1. 19 D. 2, 4);

    vocari ad aliquem (1. 1 pr. D. 2, 5);

    confugere ad aedem, ad actionem, defensionem etc. (см. confugere);

    accedere ad emtionem, hereditatem, possessionem etc. (см. accedere s. 2);

    pervenire ad annos, ad pubertatem, civitatem, libertatem, dignitatem etc. (см. pervenire s. 2);

    perducere ad libertatem (см. perducere s. 1);

    adspirare ad magistratum (см. adspirare).

    2) цель, для, на, procuratorem dare ad aliquid (1. 28. 42 § 4. 5. 1. 43 pr. D. 3, 3);

    tutor datus ad universum patrimonium (§ 17I. 1, 25);

    debitor conventus ad solutionem (1. 47 pr. D. 2, 14);

    relinqui ad alimenta (1. 8 § 15 D. 2, 15);

    ad refectionem fornacis etc. praestari (1. 58 § 2 D. 19, 2);

    ad monumentum aedificandum dare (1. 40 § 5 D. 35, 1);

    sumtus ad honores factus (1. 45 pr. D. 3, 5).

    3) последствие, результат, ad irritum revocare (1. 7 C. 2, 51);

    ad utilitatem cedere (1. 16 C. 5, 71).

    4) при означ. времени показ. а) наступление определенного срока, к, в, ad diem (1. 6 § 1 D. 18, 1. 1. 34 D. 28, 5. 1. 77 D. 45, l);

    ad tempus (1. 4 pr. D. 8, 1. 1. 44 § 1 D. 44, 7);

    b) размер, предел, границу, до, ad modum exilii ferre sententiam (1. 39 § 1. D. 40, 12);

    ad quartam solam admitti (1. 22 § 1 D. 1, 7);

    ad certum pondus locare (1. 30 § 2 D. 19, 2);

    ad aliquid, некоторым образом (1. 1 pr. D. 37, 5).

    5) отношение к вещи или лицу, pertinere ad (1. 11 § 10 D. 32, 1. 16 § 7 D. 39, 4. 1. 3 § 1 D. 43, 3);

    transferri, transmitti ad aliquem (см. transferre, transmittere s. 3); по отношению к, напр. locum habere ad aliquid (1, 34 pr. D. 12, 2): ignosci ad aliquid (1. 157 pr. D. 50, 17).

    6) при, под, в, подле, subsidere ad aliquem (1. 62 § 1 D. 35, 1);

    ad parietem (1. 13 pr. 1. 19 § 2 D. 8, 2);

    codicilli ad testam, facti (1. 36 pr. D. 29, 1);

    ad manum habere (1. 19 § 5 D. 16, 1).

    7) по, ad exemplum (1. 1 § 1ю D. 3, 4);

    ad similitudinem (1. 35 § 8 D. 4, 6. 1. 9 § 1 C. 5, 9): ad instar (1. 4 § 1 C. 6, 28);

    ad arbitrium suum (1. 42 D. 23, 3);

    numerare annum ad dies (1. 134 D. 50, 16).

    8) через, напр. ad annum (=post a) liber esto (1. 18 § 2 D. 40, 4). 9) против, appellare ad aliquem = adversus aliquem (1. 1 D. 49, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > ad

  • 6 defungi

    1) совершать, def. munere accusandi (1. 1 § 6 D. 48. 16), operula (1. 3 D. 50, 14). 2) отделываться, освобождаться (I. 1 § 1 D. 47, 6): def. noxae deditione (1. 37 § 1 D. 9, 2); (1. 11 § 12 D. 19, 1). 3) = vita defungi s. fungi, умереть (1. 26 § 5 D. 23, 4. 1. 40 pr. D. 29, 1);

    capita defuncta (1. 68 § 2 D. 7, 1);

    defunctus, покойник, successio in universum ius, quod def. habuit (1. 24 D. 50, 16); (1. 59 D. 50, 17).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > defungi

  • 7 dominium

    собственность, а) всего имущества, qui furere coepit - rei suae dominium retinet (1. 20 D. 1, 5);

    in universum dominium succedere (1. 70 § 1 D. 50, 16); (1. 195 § 2 eod.);

    b)прав на физические вещи: а) вещное право, напр. dom. ususfructus (1. 3 D. 7, 6);

    dom. proprietatis (1. 17 D. 7, 4);

    b) особ. собственность в тесном смысле слова (1. 11 seq. J. 2, 1. tit. D. 41,1);

    domin. ex iure Quiritium (Gai. I. 17-21b. 35. 54. 119. 167 etc.).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > dominium

  • 8 ius

    1) право, a) в объективном смысле б) обнимает собой правила и нормы, определяющие порядок совместной жизни людей - это, так сказать, norma agendi, Rechtsordnung, Gesetz, Ge und Verbot): iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere (1. 10 § 1 D. 1, 1. 1. 40 D. 1, 3. 1. 2 D. 1, 4. 1. 32 pr. D. 1, 3. 1. 6 § 1 D. 1, 1. cf. § 3. 9 J. 1, 2);

    ius naturale, gentium, civile;

    ius legitimum, solenne - honorarium, praetorium;

    ius publicum - privatum;

    iuris auctoritas (см. s. 3.), ratio (см.), forma (см. 1. e.);

    observatio et lex iuris (1. 14 pr. D. 29, 7);

    iuris ignorantia, error (см.), dubitatio (1. 85 § 2 D. 50, 17. 1. 2 § 43. D. 1, 2. 1. 2 § 11 eod. 1. 9 D. 1, 3);

    quid iuris sit? (1. 11 D. 18, 6. 1. 7 § 2 D. 20, 5. 1. 18 pr. D. 24, 1. 1. 30 D. 26, 2);

    id iuris est (1. 5 D. 13, 7);

    hoc s. eo iure utimur (1. 4 D. 2, 15. 1. 7 D. 28, 2. 1. 4 pr. D. 28, 6. 1. 152 pr. D. 50, 17);

    iure (non) valere (1. 54 D. 12, 6. 1. 31 pr. D. 39, 5. 1. 8 § 2 D. 29, 7. 1. 31 D. 28, 2. 1. 1 D. 5, 3. 1. 2 § 1 D. 29, 3. 1. 12 § 1 D. 37, 4. 1. 1 D. 28, 3. 1. 5 pr. 1. 24 D. 34, 9. 1. 6 pr. D. 48, 10. 1. 25 pr. 1. 38 D. 1, 7. 1. 3 § 1 D. 26, 2. 1. 39 § 2 D. 26, 7);

    iure quaesiti liberi прот. vulgo quaes. (1. 18 D. 38, 2); (l. 34 § 1 D. 23, 2. 1. 100 D. 50, 17. 1. 127 § 5 D. 45, 1);

    iure vindicare (1. 56 D. 26, 7. 1. 34 § 1 D. 4, 4. 1. 30 D. 42, 5);

    iure solutione liberari (1. 88 D. 46, 3. 1. 60 D. 46, 1);

    ipso iure (см. ipse s. c. 1. 19 D. 49, 1. 1. 1 pr. D. 47, 10. cf. 1. 3 D. 1, 1. 1. 5 § 1 D. 9, 2. 1. 1 pr. 1. 20 § 11 D. 39, 1);

    iure licito - per iniuriam (1. 3 § 1 D. 4, 2); в) правило, положение, источник права, lege vel quo alio iuri agere etc. (1. 3 D. 1, 14. 1. 131 § 1 D. 5, 16. 1. 5 pr. D. 22, 3. 1. 45 pr. D. 23, 2. 1. 82 D. 50, 17. 1. 52 § 3 D. 2, 14);

    ius S Cti inducere (1. 3 § 2 D. 38, 4);

    iura condere, reddere, interpretari (§ 8 J. 1, 2. 1. 2. 10. 13. D. 1, 2. 1. 2 § 8 eod.);

    scripta iura (1. 35 D. 1, 3. 1. 1 D. 12, 1. 1. 2 D. 29, 1);

    vetustatis iura (1. 4 § 2 C. 6, 38); г) право в силу судебного решения, ius facit pronunciatio (1. 50 § 1 D. 30);

    ius fieri ex sententia iudicis (1. 17 § 1 D. 5, 2);

    si perlusorio iudicio actum sit - an ius faciat iudex? (1. 14 pr. D. 49, 1); д) особ. обоз. ius правило гражд. права против. преторскому праву (Gai. II. 32); отсюда ipso iure, уже по гражд. праву (см. ipse s. 3); (1. 60 D. 41, 1. 1. 1 pr. D. 7, 4. 1. 1 § 1 D. 2, 12). С другой стороны, под ius понимают также преторское право (ius honorarium, praetorium) и ius dicere, statuere, reddere относятся к постановлениям и решениям сановников, которые имели судебную власть (1. 1 D. 2, 1. 1. 10 eod. 1. 14 eod. 1. 18 eod. 1. 20 eod. 1. 1 § 1 D. 2, 3. 1. 2 § 13 D. 1, 2. 1. 26 D. 39, 3. 1. 7 § 2 D. 1, 16. 1. 26 § 4 D. 4, 6. 1, 25 C. 2, 13. 1. 2 § 1 D. 16, 1. 1. 16 D. 1, 18);

    ius dicere de capite civis rom. (1. 2 § 23 D. 1, 2);

    dies, quibus ius Praetor reddit (1. 1 D. 44, 3. 1. 11 D. 1, 1. 1. 1 § 1 D. 2, 2);

    iniquum ius adversus aliq. impetrare (1. 3 pr. eod.); е) наука права: ius est ars boni et aequi (1. 1 pr. D. 1, 1. 1. 1 cit. 1. 1 D. 1, 22. 1. 9 § 4 D. 48, 19. 1. 4 D. 50, 13);

    b) в субъективном смысле - есть свободная воля человека, способность свободного действия (facultas agendi, Befugniss, Berechtigung): nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet (1. 54. cf. 1. 160 § 2 D. 50, 17);

    nullus videtur dolo (s. vim) facere, qui suo iure utitur (1. 55. 155 § 1 eod. 1. 175 § 1 eod.);

    ius suum conservare (1. 41 D. 1; 3);

    nihil iuris habere (1. 49 D. 5, 3. 1. 15 D. 40, 4. 1. 15 § 33 D. 39, 2. 1. 181 D. 50, 16. 1. 21 § 1 D. 20, 4. 1. 78 § 4 D. 31. 1. 30 pr. D. 39, 2. 1. 13 § 1. 1. 19 pr. eod. 1. 25 D. 8, 6. cf. 1. 1 § 19 D. 43, 20);

    ius in rem habere (1. 20 D. 32. 1. 1 pr. B. 13, 3);

    iuris velut possessor (1. 18 § 1 D. 5, 3);

    iura praediorum = servitutes (1. 1 § 1 D. 1, 8. 1. 2. 6 D. 8, 2. 1. 3 D. 8, 6. 1. 11 § 3 D. 20, 1. 1. 86 D. 50, 16. 1, 23 eod.);

    viam aut aliquod ius fundi emere (1. 20 D. 8, 1);

    ius crediti, debiti (1. 12 § 2. 1. 13 D. 4, 2. 1. 21 § 1 D. 29, 5);

    ius testandi, testamenti faciendi (1. 6 pr. D. 28, 1. 1. 13 § 2 D. 36, 1);

    ius donandi, vendendi, concedendi (1. 163 D. 50, 17. 1. 32 D. 23, 2. 1. 4 D. 40, 10. 1. 14 D. 1, 7);

    sui iuris persecutio (1. 46 D. 2, 14);

    iuris experiundi causa vocare (1. 1 D. 2, 14); обоз. тк. совокупность всех имущественных прав известного лица: succedere, successio in ius demortui, in omne s. universum ius (1. 13 § 1 D. 21, 3. 1. 37 D. 29, 2. 1. 3 pr. D. 37, 1. 1. 11 D. 44, 3. 1. 24 D. 50, 16. 1. 128 § 1 D. 50, 17. 1. 9 § 12 D. 28, 5. § 11 J. 2, 20);

    c) = potestas, quaedam personae sui iuris sunt;

    quaedam alieno iuri subiectae (pr. J. 1, 8. 1. 1 pr. D. 1, 6. 1. 3 § 3 D. 24, 1. 1. 5 § 6 D. 26, 8. 1. 7 pr. D. 4, 5. 1. 14 § 3 D. 36, 2. 1. 50 pr. § 4 D. 32. 1. 38 pr. D. 38, 2);

    proprii i. constitutus (1. 15 C. 5, 3);

    d) = status напр. emancipari a patre adoptivo, atque ita pristinum ius recuperare (1. 33 cf. 1. 18 D. 1, 7);

    e) = conditio s. 1, causa s. 5.напр. ius actoris deterius facere, прот. in eadem causa sistere (1. 1 § 1 D. 2, 9. 1. 126 D. 50, 16. 1. 15 D. 13, 7. 1. 29 § 2 D. 20, 1. 1. 8 D. 33, 10. 1. 12 § 42 D. 33, 7): f) отношение (1. 12 D. 1, 1. 1. 23 D. 1, 7).

    2) = iudicium, суд (как место) (1. 11 D. 1, 1. 1. 4 § 1 D. 11, 1); напр. in ius vocare (tit. D. 2, 4 7);

    produci (1. 5 § 2 D. 2, 7. 1. 23 § 4 D. 28, 5);

    ad quem de ea re ius s. in iure aditum erit (1. 6 D. 2, 12. 1. 2 § 1 D. 16, 1);

    in iure sisti (1. 4 pr. D. 2, 4. 1. 1 § 2. 8 D. 3, 1. tit. D. 11, 1);

    respondere (1. 26 § 3. 1. 27 § 1 D. 9, 4);

    confiteri (1. 1 § 7 D. 38, 5. 1. 29 § 1 D. 39, 5. 1. 56 D. 42, 1);

    pecuniam offerre (1. 56 § 1 D. 17, 1);

    in iure cedere, cessio (см. cedere s. 3. 1. 9 D. 42, 3).

    3) = iudicium, судебное рассмотрение дела, dies, in quibus debent iura differri (1. 7 C. 3, 12)

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > ius

  • 9 universus

    , universa, universum (m,f,n)
      весь, совокупный

    Dictionary Latin-Russian new > universus

См. также в других словарях:

  • Universum — Das Hubble Ultra Deep Field: ein sehr tiefer Blick ins Universum. Physikalische Eigenschaften (bezogen auf das beobachtbare Universum) Ausdehnung &g …   Deutsch Wikipedia

  • Universum — Universum, Museo de las Ciencias Información geográfica Coordenadas …   Wikipedia Español

  • Universum — Sn Weltall erw. fach. (17. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. ūniversum, einer Substantivierung von l. ūniversus ganz, sämtlich , zu l. ūnus ein und l. versus gewendet , dem PPP. von l. vertere (versum) wenden, drehen, umkehren (Vers).    Ebenso… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • UNIVERSUM — Graece τὸ Πᾶν, statua Dei, Platonicis, imo pro Numine fuit. Vide Cael. Rhodig. laudatum Cl. Pfannero, System. Theol. Gentil. pur. c. 2. §. 5. et supra voce Dii. Nec Universum solum, sed et Universa culta. Ita enim de Romanis Caecilius apud… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Universum — »Weltall«: Das Fremdwort wurde im 17. Jh. aus lat. universum »das Ganze als Inbegriff aller Teile; die ganze Welt, das Weltall« entlehnt. Dies ist das substantivierte Neutrum von lat. universus »ganz, gesamt, allgemein« (vgl. ↑ universal) …   Das Herkunftswörterbuch

  • Universum — (lat.), das Ganze, der Inbegriff aller Dinge, s. Welt …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Universum [1] — Universum (lat.), das Ganze, der Inbegriff aller Dinge; soviel wie Welt …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Universum [2] — Universum, illustrierte Wochenschrift, 1885 von W. Hoffmann in Dresden gegründet, jetzt Eigentum der Firma Phil. Reclam in Leipzig. Herausgeber Hans Heinrich Reclam, Redakteur O. Damm …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Univérsum — (lat.), Weltall, die ganze Welt …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Universum — Universum, lat., das Weltall …   Herders Conversations-Lexikon

  • Universum — [Aufbauwortschatz (Rating 1500 3200)] Auch: • Weltall Bsp.: • Der Mensch versucht, das Weltall zu erforschen …   Deutsch Wörterbuch

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»