Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

tranquillum

  • 21 confero

    cōn-fero, contulī, collātum (conlātum), cōnferre, I) zusammentragen, -bringen, 1) übh. von allen Seiten herbeitragend zusammenbringen, zusammenschaffen, von allen Seiten beischaffen, aufhäufen, auf einen Punkt (Haufen) vereinigen, a) eig.: materiam, Caes.: aggerem, Auct. b. Alex.: frumentum, Caes.: arma, einliefern, Caes.: u. so militaria signa, Caes.: cibos ore suo (v. Vögeln), Quint.: membra undique, Hor.: omnia arma ex oppido, Caes. – uvas in fiscellam, Col.: sarcinas, impedimenta, signa in unum locum, Caes.: ligna circa casam, Nep.: dentes in corpore, Ov. – b) übtr., zusammenstellen, zusammenfassen, malend, plura in unam tabulam opera, Quint. – schriftlich, ex immensa diffusaque legum copia optima quaeque et necessaria in paucissimos libros, Suet.: res Romanas Graeco peregrinoque sermone in historiam, Iustin. – im Ausdruck, rem in pauca, Plaut.: in versus sic verba sua duos, Ov. – u. (mit zu ergänzendem Objekt) conferamus igitur in pauca, Cic.: ut in pauca conferam, testamento facto mulier moritur, Cic.: quam potero in verba conferam paucissima, Plaut.
    2) beisteuernd zusammenbringen, zusammenschießen, aufbringen, entrichten, beitragen, beisteuern, a) eig. (s. Arntzen Aur. Vict. de vir. ill. 19, 7), aes (v. Volke), Ov.: aes certatim (v. Volke), Val.
    ————
    Max.: so bes. collato aere (durch eine Beisteuer an Geld), zB. alqm funerare, Sen., statuam statuere, Suet.: u. so collatis quadrantibus alqm sepelire, Aur. Vict. – c. pecuniam, pecunias, Cic.: tributi minus, Liv.: ex censu quotannis tributa, Cic.: sextantes in capita (auf den Kopf = à Person), Liv.: quadragena talenta quotannis Delum, Nep.: pecunias ad honores alcis, Cic.: aurum ad redimendam civitatem a Gallis, Liv.: aurum argentumque in publicum (für den Staat); Liv.: pecuniam in (zu) statuas, Cic.: tributum in militare stipendium, Liv.: pecuniam pro parte in commune Siciliae, Cic.: ex nostro nonnihil in commune, Cic.: stipem Apollini, Liv.: Agrippae Menenio sextantes aeris in funus, Plin. – absol. (ohne Ang. was?), nos dabimus, nos conferemus, nostro sumptu, non tuo, Plaut.: date stipes, indulgete, conferte, Ps. Quint. decl.: c. alci ad victum, Quint.: c. in funus, ICt. – b) übtr., pater Tiberi plurimum ad victoriam contulit, Suet. Tib. 4, 1.
    3) zu einem Ganzen vereinigend zusammenbringen, zusammenziehen, vereinigen, a) eig.: vires in unum, Liv.: collatis viribus proelium capessere, Iustin.: u. (bildl.) utrumne sententiae duae collatis viribus novissimam periment? Plin. ep.: e quibus (fontibus) collatae aquae per prona montis flumen emittunt, Curt.: dissimiles et dispares res in unam potestatem (durch chemische Bindung), Vitr. – b) übtr.: α)
    ————
    übh.: post hoc proelium collatum omne bellum est circa Corinthum, zog sich zusammen, Nep.: quae utraque, si in unum conferantur (zusammengezogen [addiert] werden), facile saeculi modum expleverint, Val. Max.: hunc collatis precibus adoramus, mit vereinten B., Arnob. 1, 27. – β) prägn., schaffend zusammensetzen, e singulis non membris, sed frustis collata oratio, Quint.: hominis ortus ex utroque gignentium confertur, Quint.
    4) annähernd, nahe hinbringend zusammenbringen, zusammenstecken, zusammenfügen, ganz nahe bringen, a) eig.: α) in friedlicher Absicht: capita (um heimlich zu sprechen), Cic. Verr. 3, 31. Liv. 2, 45, 7: ora, Apul.: membra (bei der Umarmung), Lucr.: gradom, sich nähern, näher herangehen, Plaut. u. Verg.: palma cum palma collata plausum facit, Sen. – β) (bes. als milit. t. t.) in feindlicher Absicht, castra propius, Liv.: castra in propinquum, castra oppido, Auct. b. Alex.: castra cum hoste, Liv.: u. castra castris (hostis), Cic., Caes. u.a. (s. Held Caes. b. c. 3, 79, 2. Fabri Liv. 23, 28, 9). – bes. c. arma, manum, gradum, pedem, signa, v. Nahgefecht, Handgemenge, v. der förmlichen Schlacht, zB. c. arma cum alqo od. inter se, handgemein werden, Caes. u. Liv.: u. so ferrum et manus cum alqo, Cic.: u. manum cum hoste, Liv., u. bl. manum, Liv. – c. gradum cum alqo, Liv.: collato gradu (Fuß an Fuß, Mann gegen
    ————
    Mann) certare, s. Heräus zu Tac. hist. 2, 42, 11. – c. pedem cum pede, u. bl. c. pedem, einander zu Leibe rücken, Liv. (pedem c. auch sprichw. v. streitenden Parteien vor Gericht, Cic.): u. collato pede, Fuß an Fuß, Mann gegen Mann, zB. ut non missilibus tantum, sed gladiis etiam prope collato pede gereretur res, Liv.: collato pede, quasi singuli inter se decertarent, in eodem vestigio stabant, Curt. – conferre signa, handgemein werden, Cic. (auch bildl., im Wortstreit): c. signa cum Alexandrinis, Cic.: aliquoties comminus c. signa cum Romanis, Liv.: signis collatis (in förmlicher Schlacht) superare exercitus regios, Cic.: u. so signis collatis certare, dimicare, inter se concurrere, Liv.: signis collatis cum hostium legionibus pugnare, Cato fr. – c. arto luctantia nexu pectora pectoribus, Ov.: se viro vir contulit, Mann stellte sich dem Mann (= Mann focht gegen Mann), Verg.: u. absol., mecum confer, ait, mit mir kämpfe, Ov. met. 10, 603. -prägn., collato Marte alqm leto dare, im Handgemenge, Ov.: c. certamina belli inter se, sich miteinander einlassen, Verg.: c. lites, miteinander anbinden, Hor. – b) übtr., mittelst der Rede jmdm. mitteilen, mit jmd. austauschen, wechseln, sermonem, Plaut.: sermonem cum alqo u. in via cum alqo, Cic.: sermones familiares cum alqo, Cic.: sermonem cum alqo de modo et forma sacrae arae, Val. Max.: quadam de re sermonem inter se, Val. Max. – c.
    ————
    omnia sua consilia, Ter.: u. consilia de Romano bello, Liv.: cum ullo aut sermones aut consilia contulit saepius? Cic. – c. iniurias, Tac.: c. haec od. sollicitudines inter se, Cic.: seria cum alqo, Ov.: hoc coram c., Cic.: tum, si quid res feret, coram conferemus, Cic. – m. folg. Relotiv- od. indir. Fragesatz, ideo sum brevior, quod, ut spero, coram brevi tempore conferre quae volumus licebit, Cic.: ibi conferentibus, quid in cuiusque provinciae regione animorom Hispanis esset, Liv. – absol. = sich besprechen, omnes sapientes decet conferre et fabulari, Plaut. rud. 338: c. cum alqo, Augustin. ep. 33, 2: u. nisi contulerimus inter nos, quid finis sit etc., wenn wir nicht untereinander besprochen haben, was usw., Cic. de fin. 2, 4: u. diligentius inter se, Vulg. 2. Mach. 11, 36.
    5) gegenüberstellend zusammenbringen, a) im Kampfe, messen, vires, Liv.: ex propinquo vires, Liv. – b) zur Beurteilung zusammenstellen, zusammenhalten, zum Vergleich herbeiziehen, vergleichen, tesseram hospitalem, Plaut.: exemplum, Komik.: utrorumque facta, Nep.: faciem moresque duarum, Ov.: rationes, die Rechnung vergleichen, Abrechnung halten, Cic. u. (bildl.) Sen.: ebenso accepta et expensa, Sen.: haec omnia summā curā et diligentiā recognita et collata sunt, kollationiert (v. Abschriften), Cic. – Gallicum cum Germanorum agro, Caes.: fortunam Metropolitum cum casu Gomphensium,
    ————
    Caes.: cum illius vita P. Sullae vobis notissimam, Cic.: volumina cum recitatis, Vitr.: conferte Verrem, non ut hominem cum homine comparetis, sed ut pacem cum bello, leges cum vi conferatis, Cic.: quem cum eo conferre possumus non modo ingenii magnitudine, sed etiam animi? Cic. – parva magnis, Cic.: minora maioribus, Auct. b. Alex.: se laudibus alterius, Phaedr.: vitam inter se utriusque, Cic.: bos ad bovem collatus, Varr.
    II) nach einem Punkte hintragen, 1) übh. hinbringen, hinschaffen, hinführen, hinwenden, hinkehren, etw. wohin verlegen, versetzen, setzen, stellen, flüchten, a) eig.: parentes et coniuges illuc, Tac.: nihil domum suam, Nep.: pecunias monimentaque ex fano Herculis in privatam domum, Caes. – suas rationes et copias (seine Spekulationen u. Fonds) in illam provinciam, Cic. – Deiotari legiones in mediam aciem, Auct. b. Alex.: u. so tertiam aciem in sinistrum cornu, Auct. b. Afr.: eodem suum omnem equitatum, Auct. b. Afr. – c. signa ad alqm (zu jmd. stoßen), Liv.: aber (feindl.) signa in laevum cornu, sich mit dem Angriffe gegen den l. Fl. wenden, Liv. – c. iter eo, den Weg dahin nehmen, Brut. in Cic. ep.: ebenso iter Brundisium versus, Cic. – c. propere pedes in curriculum, Varr. fr. – u. bes. c. se, sich begeben, sich flüchten, se alio, Cic.: se continuo c. protinam in pedes, Plaut.: se suaque in naves, Nep.: se in astu,
    ————
    Cic.: se suaque omnia in oppidum, Caes.: se ad hostes, Cic.: se Rhodum, Cic.: se in fanum Veneris, Val. Max.: se ad hospitem (Ggstz. in meritoriam tabernam devertere), Val. Max.: urbs ipsa, quo se fusa contulerat acies, sich geflüchtet hatte, Liv. – m. 1. Supin., se dormitum c., Cic. ep. 9, 26, 1: se eo (dahin) cubitum, Suet. Aug. 6. – v. Lebl., si pituita eo se confert, Cels.: spiritus eodem se contulit, Sen.: c. se in angustum (v. Atomen), Sen. – u. im Passiv, navium pars ex errore eodem conferebatur, wurde ebendahin geführt, Auct. b. Afr.: absol., bene navis agitatur, pulchre haec confertur ratis, wird dahingetragen, Plaut. Bacch. 797. – b) übtr.: α) se conf. m. Ang. wohin? durch ad od. in u. Akk. = sich zu jmd. od. einer Sache in irgend ein Verhältnis begeben, sich an jmd. od. etw. anschließen, sich ihm zuwenden, hingeben, widmen, c. se ad pontificem Scaevolam, Cic.: c. se ad senatus auctoritatem, Cic.: c. se ad amicitiam alcis, Cic.: c. se in amicitiam et fidem (Schutz) alcis, Cic.: c. se in alcis fidem et clientelam, Cic.: c. se ad studium scribendi, ad philosophiae studium, Cic.: ad scribendum se contulit, er wurde Schriftsteller, Hieron.: c. se ad studia litterarum, Cic. – β) etwas schriftlich od. mündlich irgendwohin bringen, aufnehmen, eintragen, irgendwo anbringen, vorbringen, ab utrisque ea, quae commode dici videntur, in suas artes c., Cic.: lamentationes suas etiam in testamentum, Tac.: spes vota-
    ————
    que non prius ad deos quam ad principum aures, Tac. – cur non confertis (nehmt ihr nicht [in den Antrag] auf, warum tragt ihr nicht zugleich darauf an), ne sit conubium divitibus ac pauperibus? Liv. 4, 4, 9. – γ) ein Vorhaben, ein Amt u. dgl. auf eine gewisse Zeit legen, ansetzen, verlegen, omnia in mensem Martium, Cic.: iter suum in posterum diem, Brut. in Cic. ep.: alqd in longiorem diem (Ggstz. alqd repraesentare), Caes.: eo (verst. in Caesaris adventum) omnem belli rationem, Caes.: alcis tertium consulatum eundem in annum, Plin. pan. – u. ein geschichtl. Ereignis chronologisch in od. auf eine Zeit setzen, verlegen, Carthaginis expugnationem in hunc annum, Liv. 27, 7, 5. – δ) in eine gewisse Abteilung, wissensch. Form bringen, totam Academiam ex duobus libris contuli in quattuor, Cic.: ex immensa diffusaque legum copia optima quaeque in paucissimos libros, Suet.: reliquam rusticarum rerum partem in carmen, Col.: res Romanas Graeco peregrinoque sermone in historiam, Iustin. – ε) in einen Zustand bringen, übergehen lassen, seditionem in tranquillum, Plaut.: verba ad rem, Ter. – dah. poet. = verwandeln, alqm in saxum, Ov.: corpus in volucrem, Ov.
    2) zuwendend, a) eig., eine Gabe, Kosten u. dgl. zuwenden, darbringen, hergeben, verwenden, bestimmen, pecuniam florenti parti (Partei), Nep.: munera alci, Nep.: praemia alci, Suet.: u. puellae L milia
    ————
    nummum, Plin. ep. – fructum alio, Ter.: eam pecuniam in rei publicae magnum aliquod tempus, Cic.: pecuniam ad beneficentiam liberalitatemque, Cic.: impendia in educationem, Cic.: praedas ac manubias in urbis ornamenta, Cic. – b) übtr.: α) Gedanken, Neigung, Gesinnung, eine Tätigkeit, Zeit u. dgl. wohin wenden, richten, zuwenden, angedeihen lassen, erweisen, anwenden, verwenden, alio animum suum (sein Gelüst), Ter.: animum huc, Ter.: animum ad fodiendos puteos, Auct. b. Alex.: omnes suas curas cogitationesque in rem publicam, Cic.: curam ad philosophiam, Cic.: laudem in commune, jedem für alle Ruhm erwerben (Ggstz. laudem ex communi ad se trahere), Liv.: benignitatis plurimum in alqm, Cic.: benevolentiam erga alqm a pueritia, Cic.: fructum virtutis et ingenii in proximum quemque, Cic.: plurimum ad victoriam, Suet.: plurimum operae, studii, diligentiae, laboris ad conficiendum reditum alcis, Cic.: omne reliquum tempus non ad oblivionem veteris belli, sed ad comparationem novi, Cic. – selten schlimme Dinge, maledicta in alqm, Cic.: legem ad perniciem civitatis, in Anwendung kommen lassen, mißbrauchen, Nep. – β) etw. zur Ausführung in jmds. Hand legen, jmdm. übertragen, überlassen, rem ad alqm, Cic.: omnem spem salutis ad clementiam victoris, Cic.: de re publica disputationem in Africani personam et Phili et Laelii, Cic.: curam resti-
    ————
    tuendi Capitolii in L. Vestinum, Tac. – γ) etw. auf jmd. od. etw. übertragen = jmdm. beilegen, als Besitzer, quis non videt species istas hominum collatas in deos aut consilio quodam sapientium... aut superstitione, Cic. de nat. deor. 1, 77. – od. als Urheber jmdm., als Ursache einer Sache beilegen, beimessen, zur Last legen, auf jmd. od. etw. schieben, verbum falso in alqm, Cic.: permulta in Plancium, quae ab eo dicta non sunt, Cic.: suum timorem in rei frumentariae simulationem angustiasque itineris, Caes. – c. culpam od. causam in alqm, Cic.: crimina in alqm, Cic.: falsum crimen in purissimam et castissimam vitam, Cic.: suspicionem in alqm, Cic.: vitia in senectutem, Cic. – δ) confert (v. mehreren conferunt), wie συμφέρει, es ist etw. od. jmdm. zuträglich, förderlich, trägt mit bei, wirkt mit, gew. m. Ang. wieviel? durch aliquid, nihil, multum, plus, plurimum u. dgl., zB. quin etiam aliquid confert et aetas et corpus, Cels.: senecta nihil confert, Plin.: multum veteres Latini (auctores) conferunt, Quint.: non plus contulerunt lecti Cicero aut Demosthenes? Quint.: plurimum oratori confert lectio poëtarum, Quint.: quod contulisse plurimum videtur, Cels.: m. Infin. als Subj., incipiente incremento confert alterna folia circumobruere, Plin. 19, 83. – zugl. m. Ang. wozu? durch Adv. eo (dazu), od. durch ad od. (selten) in u. Akk., od. durch bl. Dat. (s. Herbst Quint. 10, 1, 95. Sillig Plin.
    ————
    35, 67), multum autem eo confert et corporis et nervorum habitus, Cels.: confert etiam aliquid ad somnum silanus iuxta cadens, Cels.: rursus in alia plus prior confert (exercitatio), Quint.: plus scientiae collaturus quam eloquentiae, Quint.: plurimum coeptis contulerunt iactatum exemplar epistulae;... simul rumor dissipatus etc., Suet.: allium voci confert, Plin. – m. Ang. worin? wobei? durch in u. Abl., in morbis cum multum fortuna conferat, Cels. 7. praef. § 4. – Perf. contulĕrunt gemessen, Prop. 2, 3, 25.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > confero

  • 22 immotus

    im-mōtus, a, um (in u. moveo), unbewegt, unbeweglich, ohne sich zu bewegen, -zu regen, unerschüttert, unverrückt, fest, still, ruhig, I) eig.: a) v. Lebl.: α) übh.: arbores ita incīderunt, ut immotae (unbewegt, unangerührt) starent, momento levi impulsae (durch einen leichten Anstoß erschüttert) occĭderent, Liv.: immota manet (aesculus), Verg.: terrarum pondus sedet immotum, Sen.: stat immotum mare, Sen. rhet. (vgl. trans Suionas aliud mare pigrum ac prope immotum, Tac.): quae (Symplegades) nunc immotae perstant, Ov.: immotamque (tellurem) coli dedit, Verg.: saepe sub immotis praesepibus vipera delituit, Verg.: orbis immotis annum non sentit arenis, bei nicht umgearbeitetem (unbebautem) S., Lucan.: immotus aër et serenus, Plin.: sereno et immoto (windstillem) die, Tac. – mit ab u. Abl. od. mit bl. Abl., portus ab accessu ventorum immotus, geschützt vor den W., Verg. Aen. 3, 570. – sinapi atque coriandrum sede suā immota (ohne versetzt zu werden) permanent, Colum. 11, 3, 29. – β) v. Körper u. dessen Gliedern: verberat immotum vivo serpente caput, Lucan.: immotum caput fixa cum fronte tenetur, Lucan.: praebenti immotam cervicem caput praecisum est, Liv. fr.: immotus praebet mugitibus aures, Ov.: aut immota omnino aut nimium mobilia (supercilia), Quint.: immoto eius vultu excipitur, Tac. – b) v. leb.
    ————
    Wesen: α) übh.: stat gravis Entellus nisuque immotus eodem, Verg.: sub Iove duravit multis immota diebus, Ov.: immoti terrā surgente tenentur, Lucan.: incredibilem febrium ardorem immotus (ohne sich zu regen) opertusque transmittit, Plin. ep.: inconcussus ipse et immotus non secus ac piaculum aliquod trahebatur, Plin. pan.: aves, ut immotae facile pinguescant, in obscuro continentur, Sen.: sic immotum animal arbitrio medentis expositum est, Colum. – β) v. der Schlachtreihe: fert sonitus immota phalanx, Val. Flacc.: in (trotz) tot circumstantibus malis mansit aliquamdiu immota acies, Liv.: adversus incitatas turmas stetit immota Samnitium acies, Liv.: legio gradu immota velut cuneo erupit, Tac. – II) übtr., a) unverändert, ununterbrochen, ungestört, pax, Tac. ann. 4, 32; 15, 27 u. 46. – b) unverändert, unveränderlich, sicher, fest, nihil immotum, nihil tranquillum relinquebat, Vell.: immota manet fatis Lavinia coniunx, Liv.: manent immota tuorum fata tibi, Verg.: mens immota manet, Verg.: felicis animi immota tranquillitas, Sen.: constantia libera est, inviolabilis, inconcussa, immota, Sen.: si mihi non animo fixum immotumque sederet (der Entschluß fest u. unerschütterlich bei mir stände), ne etc., Verg.: immotum adversus eos sermones fixumque Tiberio fuit m. folg. Infin., Tac. ann. 1, 47. – c) unerschüttert, ungerührt, v. Pers., Tac. u.a.: animus, Tac.: animus immotus et
    ————
    torpens, Lact.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > immotus

  • 23 natura

    nātūra, ae, f. (nascor), I) die Geburt, 1) abstr.: naturā calamitosus, Curt.: naturā filius, Cic.: naturā pater, Ter.: naturā frater, adoptione filius, Liv.: naturā tu illi pater es, ego consiliis, Liv. – 2) konkr., Geburtsglied, männliches u. weibliches, Cic. u.a.: bei Tieren, Varro u.a.: vetulus hircus capreis naturam ligurrit, Poët. Atell. inc. 3. p. 174 R.2 – II) die Natur, A) subi.: 1) die natürliche Beschaffenheit eines Gegenstandes, a) v. Lebl.: α) übh. Beschaffenheit, Eigenschaft, Wesen, Gestalt, Lage, aëris, Lucr.: animi, Lucr.: montis, Caes.: rerum et locorum, Cic.: alvi, Cic.: vis et natura divina, Wesen u. natürliche Beschaffenheit, Cic.: naturae rerum, die Eigenschaften (das Wesen) der Dinge, Hor.: naturā et opere munitus, Caes.: suā naturā laudabile, seinem Wesen nach, Cic.: mare suā naturā tranquillum, Cic.: insula naturā triquetra, Gestalt, Caes.: arbor excussis cuneis in suam naturam (natürl. Gestalt) revocata, Val. Max. – β) prägn., die gute, gehörige Beschaffenheit, natura margaritis deest, Tac. Agr. 12 extr. – b) v. leb. Wesen, α) körperlich, Leibesbeschaffenheit, Natur, Gestalt, tametsi bona natura est, Ter.: exiguae naturae homo, Macr.: natura serpentium, Sall. – β) geistig: αα) die Natur, die Naturanlage, das Temperament, die Denkungsart, der Charakter im weiteren Sinne, versare suam naturam, Cic.: non potest ea natura
    ————
    (Verris) hoc uno scelere esse contenta, Cic.: homo difficillimā naturā, Nep.: naturā optimus, sehr gutherzig, Sen.: praeter naturam, Ter.: loqui, ut natura fert, offenherzig, natürlich, Ter.: naturam expellas furcā, tamen usque recurret, sprichw. = das Naturell läßt sich schwer ändern, Hor. ep. 1, 10, 24: nec tuae naturae est (es liegt nicht in deinem Charakter) m. folg. Infin., Plin. ep. 9, 37, 1. – ββ) die Natur, das natürliche Gefühl, der natürliche Trieb, naturā victus, Cic. – dafür rerum natura, Val. Max. 8, 1. abs. 13. – γγ) die zur anderen Natur gewordene Gewohnheit, Natur, mihi ex consuetudine in naturam vertit, ist mir zur Natur geworden, Sall.: facere sibi naturam rei, sich etwas natürlich oder zur anderen Natur machen, Quint. – 2) die natürliche Gesetzmäßigkeit, a) die natürliche Einrichtung der Welt, der natürliche Entwickelungsgang, der Lauf der Dinge, das Gesetz der Natur, die Natur, naturae satisfacere, euphem. = sterben, Cic.: ebenso naturae concedere, Sall.: naturam ipsam explere satietate vivendi, durch ein hinreichend langes Leben befriedigen, Cic.: a natura desciscere, Cic.: naturā insitum est, Cic.: secundum naturam (der N. gemäß) vivere, Cic.: ius in natura positum esse, Cic.: hoc exigit ipsa naturae ratio, Cic.: ea natura rerum, Cic.: natura rerum non patitur, Cic.: cotidie delabi ad naturam rerum (nach dem nat. L. der D.), Cic.: natura rerum publicarum,
    ————
    Cic.: civitatum, Nep. – naturae est m. Infin. = es ist der Natur eigen, naturae est potioribus deteriora submittere, Sen. ep. 90, 4. – b) die Natur, die Natürlichkeit, Möglichkeit, in rerum natura fuisse, möglich gewesen, Cic.: in rerum naturam cadit, Quint., od. est in rerum natura, ut etc., Cels., d.i. das trifft sich, ist ein möglicher Fall. – c) die Regelmäßigkeit, vernünftige Einrichtung, mundus naturā administratur, Cic. – 3) die natürliche Kraft, Wirksamkeit, rei, Cic.: deorum, Cic. – B) obi.: 1) die Natur = a) das Weltall, die Welt, die Schöpfung, Cic.: vollst. rerum natura, Cic.: rerum naturam peragrare (forschend, durchwandern), Sen. – b) insbes., die Natur als Weltseele u. schaffende Gottheit, Cic. u. Quint. – 2) das Wesen, der Grundstoff (Urstoff, das Element), die Substanz, die Kreatur, das Ding, haec terrena mortalisque natura, Cic.: nat. simplex, Chalcid. Tim.: de naturis (die vier Elemente) sic sentiebat, Cic.: ex duabus naturis conflata, Cic.: dafür naturas rerum esse, non figuras etc., wirkliche Dinge, Cic. – 3) (wie φύσις) die Gattung, das Geschlecht, natura animantum, Lucr. 1, 194 u. 1038. – arch. Genet. naturai, Lucr. 1, 586 u. 1108; 2, 302.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > natura

  • 24 redigō

        redigō ēgī, āctus, ere    [red-+ago], to drive back, force back, lead back, bring back: Filia duas redigebat rupe capellas, O.: in castra hostium equitatum, L.: Capuam redigi, L.—Fig., to bring back, force back: rem ad pristinam belli rationem, Cs.: disciplinam militarem ad priscos mores, L.: in memoriam, recall: (poëtae) formidine fustis Ad bene dicendum redacti, coerced, H.— To get together, call in, collect, raise, receive, take up: bona vendit, pecuniam redigit: (spolia) sub hastā veniere, quodque inde redactum, etc., L.: pecuniam ex bonis patriis: quicquid captum ex hostibus est, vendidit ac redegit in publicum, paid into the public treasury, L.—Of number or quantity, to reduce, bring down, diminish: familia ad paucos redacta: ex hominum milibus LX vix ad D... sese redactos esse, Cs.: Non ad numerum redigar duorum, O.: Quod si comminuas vilem redigatur ad assem, H.— To bring down, bring, reduce, force, compel, subdue: eius animum, ut, quo se vortat, nesciat, bring down, T.: Aeduos in servitutem, Cs.: insulam in potestatem, Ta.: alquos in dicionem nostram: Arvernos in provinciam, reduce to a province, Cs.: re p. in tranquillum redactā, L.: mentem in veros timores, H.: ad inopiam patrem, reduce to poverty, T.: prope ad internicionem nomine Nerviorum redacto, Cs.: ad vanum et inritum victoriam, render empty and useless, L.: si ante dubium fuisset, legatorum verba ad certum redegisse, had made it certain, L.: Galliam sub populi R. imperium, Cs.: barbaros sub ius dicionemque, L.: en Quo redactus sum! T.—With two acc., to make, render, cause to be: quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegerat, Cs.
    * * *
    redigere, redegi, redactus V
    drive back; reduce; render

    Latin-English dictionary > redigō

  • 25 aequalitas

    aequālĭtas, ātis, f. [aequalis], equality, similarity, uniformity (syn.: similitudo, planities, aequitas).
    I.
    In gen.:

    similitudo aequalitasque verborum,

    Cic. Part. Or 6:

    fraterna,

    id. Lig. 12; Vulg. 2 Cor. 8, 13, 14.—
    II.
    In Tac. freq. of political equality, = isotimia:

    omnes exutā aequalitate jussa principis aspectare,

    Tac. A. 1, 4; 3, 74; cf. id. ib. 26, and id. H. 2, 38.—
    III.
    Of equality in age (cf. aequalis, II.): et aequalitas vestra et pares honorum gradus, Cic Brut. 42.—
    IV.
    The equality, evenness of a place: maris, i. e. mare tranquillum, a calm, galênê, Sen, Ep. 53:

    (Oesypum) carnes excrescentes ad aequalitatem reducit,

    Plin. 30, 13, 39, § 113.

    Lewis & Short latin dictionary > aequalitas

  • 26 alcedonia

    alcēdōnĭa ( halc-), ōrum, n. [alcedo], the fourteen winter days during which the kingfisher broods and the sea is calm, v. alcedo.—Hence, trop., a deep calm, profound tranquillity:

    ludi sunt, tranquillum est, alcedonia sunt circum forum,

    Plaut. Cas. prol. 26:

    mare ipsum aiunt, ubi alcedonia sint, fieri feriatum,

    Front. Fer. Alc. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > alcedonia

  • 27 confero

    confĕro, contŭli, collātum (conl-), conferre, v. a.
    I.
    To bring, bear, or carry together, to collect, gather (freq. and class.).
    A.
    In gen.:

    ligna circa casam,

    Nep. Alcib. 10, 4:

    arma,

    Vell. 2, 114, 4:

    cibos ore suo (aves),

    Quint. 2, 6, 7:

    undique collatis membris,

    Hor. A. P. 3 al.:

    sarcinas in unum locum,

    Caes. B. G. 1, 24; cf. id. ib. 2, 25:

    collatis militaribus signis,

    id. ib. 7, 2:

    ut premerer sacrā Lauroque collatāque myrto,

    Hor. C. 3, 4, 19:

    quo (sc. in proximum horreum) omne rusticum instrumentum,

    Col. 1, 6, 7:

    illuc (sc. in castella) parentes et conjuges,

    Tac. A. 4, 46 fin.:

    dentes in corpore (canes),

    Ov. M. 3, 236:

    materiam omnem, antequam dicere ordiamur,

    Quint. 3, 9, 8:

    summas (scriptorum) in commentarium et capita,

    id. 10, 7, 32:

    plura opera in unam tabulam,

    id. 8, 5, 26:

    quae in proximos quinque libros conlata sunt,

    id. 8, prooem. 1: res Romanas Graeco peregrinoque sermone in historiam, Just. pr. 1; cf. Suet. Caes. 44; cf. I. B. 5. infra.; Quint. 4, 1, 23:

    rogus inimicis collatus manibus,

    Petr. 115 fin.
    B.
    In partic.
    1.
    To collect money, treasures, etc., for any object, to bring offerings, contribute:

    dona mihi,

    Plaut. Men. 1, 2, 20:

    contulit aes populus,

    Ov. F. 4, 351;

    so freq. on monuments: AERE CONLATO,

    Inscr. Orell. 3648; 74; Suet. Aug. 59:

    EX AERE CONLATO,

    Inscr. Orell. 3991:

    aurum argentumque in publicum,

    Liv. 28, 36, 3:

    munera ei,

    Nep. Ages. 7, 3:

    tributa quotannis ex censu,

    Cic. Verr. 2, 2, 53, § 131:

    conferre eo minus tributi,

    Liv. 5, 20, 5:

    in commune,

    Cic. Verr. 2, 2, 59, § 145; id. Quint. 3, 12:

    quadringena talenta quotannis Delum,

    Nep. Arist. 3, 1:

    (pecunia) ad ejus honores conlata,

    Cic. Fl. 25, 59:

    ad honorem tuum pecunias maximas contulisse,

    id. Verr. 2, 2, 65, § 157:

    sextantes in capita,

    Liv. 2, 33, 11:

    pecunias,

    Suet. Caes. 19; id. Aug. 57; 30; Just. 3, 6:

    vinum alius, alius mel,

    Dig. 41, 1, 7; 47, 7, 3 pr.:

    sua bona in medium,

    ib. 37, 6, 1 pr.:

    magnam partem patrimonii alicui rei,

    ib. 50, 4, 5:

    cum et Socrati collatum sit ad victum,

    Quint. 12, 7, 9.— Absol.:

    nos dabimus, nos conferemus, nostro sumptu, non tuo,

    Plaut. Most. 5, 2, 39.—Hence,
    b.
    Trop., like the Gr. sumpherô (v. Lidd. and Scott in h. v. 5.), to be useful, profitable, to profit, serve, be of use to ( = prosum; cf. also conduco, II.; post-Aug., and only in the third person; most freq. in Quint.); constr. with ad, in, the dat., inf., or absol.
    (α).
    With ad:

    naturane plus ad eloquentiam conferat an doctrina,

    Quint. 2, 19, 1; so id. 1, 8, 7; 2, 5, 1; 3, 6, 7 al.; Cels. 6, 6, 1; Col. 12, prooem. § 6; Suet. Tib. 4.—
    * (β).
    With in:

    rursus in alia plus prior (exercitatio) confert,

    Quint. 10, 7, 26.—
    (γ).
    With dat.:

    Gracchorum eloquentiae multum contulisse matrem,

    Quint. 1, 1, 6; so id. prooem. § 6; 2, 9, 2; 3, 7, 12 al.; Plin. 20, 6, 23, § 54; 20, 23, 98, § 261; 29, 1, 6, § 13; Suet. Vesp. 6.—
    (δ).
    With subj. inf.:

    incipiente incremento confert alterna folia circum obruere,

    Plin. 19, 5, 26, § 83.—
    (ε).
    Absol.:

    multum veteres etiam Latini conferunt, imprimis copiam verborum,

    Quint. 1, 8, 8; 2, 5, 16; 4, 2, 123 al.; cf. Sillig ad Plin. 35, 10, 36, § 67.—
    2.
    To bring into connection, to unite, join, connect:

    membris collatis, of an embrace,

    Lucr. 4, 1101; cf.

    ora,

    App. M. 5, p. 161, 17:

    fontes e quibus collatae aquae flumen emittunt,

    Curt. 7, 11, 3: capita, to lay heads together (in conferring, deliberating, etc.), Cic. Verr. 2, 3, 12, § 31; Liv. 2, 45, 7: pedem, to go or come with one, Plaut. Merc. 5, 2, 41; so,

    gradum ( = congredi),

    id. Men. 3, 3, 30; id. Ps. 2, 4, 17; Verg. A. 6, 488.—Of chemical union:

    dissimiles et dispares res in unam potestatem,

    Vitr. 2, 6, 4.—
    b.
    Trop.:

    collatis viribus,

    Plin. Ep. 8, 14, 17; cf.:

    conferre vires in unum,

    Liv. 33, 19, 7:

    collata omnium vota in unius salutem,

    Plin. Pan. 23, 5:

    e singulis frustis collata oratio,

    Quint. 8, 5, 27; cf. id. 2, 9, 3:

    velut studia inter nos conferebamus,

    id. 4, prooem. § 1.— So esp. of conferences, consultations, etc., to consult together, confer, consider or talk over together:

    si quid res feret, coram inter nos conferemus,

    Cic. Att. 1, 20, 1:

    sollicitudines nostras inter nos,

    id. Fam. 6, 21, 2:

    rationes,

    id. Att 5, 21, 12: familiares sermones cum aliquo, to unite in familiar conversation with, id. Off. 2, 11, 39:

    cum hoc in viā sermonem contulit,

    id. Inv. 2, 4, 14; cf.:

    cum aliquo aut sermones aut consilia,

    id. Phil. 2, 15, 38:

    consilia ad adulescentes,

    Ter. Heaut. 3, 1, 64; cf.:

    consilia dispersim antea habita,

    Suet. Caes. 80:

    injurias,

    to deliberate together concerning, Tac. Agr. 15; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2.— Absol.:

    omnes sapientes decet conferre et fabulari,

    Plaut. Rud. 2, 3, 8.—With a rel.clause:

    fusi contulerimus inter nos... quid finis,

    Cic. Fin. 2, 2, 4:

    ibi conferentibus, quid animorum Hispanis esset,

    Liv. 27, 20, 4.—
    3.
    To bring or join together in a hostile manner, to set together (most freq. in milit. lang.):

    (Galli) cum Fontejo ferrum ac manus contulerunt,

    Cic. Font. 5, 12 (1, 2):

    signa cum Alexandrinis,

    id. Pis. 21, 49; cf.:

    collatis signis depugnare,

    Plaut. Cas. 2, 5, 44; Cic. Imp. Pomp. 23, 66:

    arma cum aliquo,

    Nep. Eum. 11, 5; 3, 6; cf.:

    arma inter se,

    Liv. 21, 1, 2:

    castra cum hoste,

    id. 26, 12, 14; cf.:

    castra castris,

    id. 23, 28, 9; 8, 23, 9; Cic. Div. 2, 55, 114; Caes. B. C. 3, 79:

    pedem cum pede,

    to fight foot to foot, Liv. 28, 2, 6; cf.:

    pede conlato,

    id. 6, 12, 10; 10, 29, 6; 26, 39, 12 al.:

    gradum cum aliquo,

    id. 7, 33, 11:

    pectora luctantia nexu pectoribus,

    Ov. M. 6, 242:

    stat conferre manum Aeneae,

    Verg. A. 12, 678:

    prima movet Cacus collatā proelia dextrā,

    Ov. F. 1, 569:

    collatis cursibus hastas conicere,

    Val. Fl. 6, 270:

    seque viro vir contulit,

    Verg. A. 10, 735.— Poet.:

    inter sese duri certamina belli,

    Verg. A. 10, 147:

    contra conferre manu certamina pugnae,

    Lucr. 4, 843:

    collato Marte,

    Ov. M. 12, 379.— Absol.:

    mecum confer, ait,

    fight with me, Ov. M. 10, 603.—
    b.
    Transf. from milit. affairs to lawsuits: pedem, to encounter, come in contact with one, to attack:

    non possum magis pedem conferre, ut aiunt, aut propius accedere?

    Cic. Planc. 19, 48:

    pedem cum singulis,

    Quint. 5, 13, 11; cf. id. 8, 6, 51; cf.:

    qui illi concedi putem utilius esse quod postulat quam signa conferri,

    Cic. Att. 7, 5, 5.— Poet.:

    lites,

    to contend, quarrel, Hor. S. 1, 5, 54.—
    4.
    To bring together for comparison, to compare; constr. with cum, inter se, ad, the dat., or acc. only.
    (α).
    With cum:

    quem cum eo (sc. Democrito) conferre possumus non modo ingenii magnitudine sed etiam animi?

    Cic. Ac. 2, 23, 73; so id. Verr. 2, 4, 52, § 115:

    ut non conferam vitam neque existimationem tuam cum illius,

    id. ib. 2, 4, 20, § 45; id. Sull. 26, 72:

    cum maximis minima,

    id. Opt. Gen. Or. 6, 17; Quint. 5, 13, 12; 8, 4, 2 al.:

    nostras leges cum illorum Lycurgo et Dracone et Solone,

    Cic. de Or. 1, 44, 197; cf.:

    illa cum Graeciā,

    id. Tusc. 1, 1, 2; v. also d. —
    (β).
    With inter se (rare):

    vitam inter se utriusque conferte,

    Cic. Rosc. Com. 7, 20.—
    * (γ).
    With ad:

    bos ad bovem collatus,

    Varr. L. L. 9, § 28 Müll.—
    (δ).
    With dat.:

    tempora praesentia praeteritis,

    Lucr. 2, 1166:

    parva magnis,

    Cic. Or. 4, 14:

    alicui illud,

    id. Inv. 2, 50, 151:

    lanam tinctam Tyriae lacernae,

    Quint. 12, 10, 75:

    ingenia ingeniis,

    Sen. Contr. 5, 33:

    illam puellis,

    Prop. 1, 5, 7; 1, 4, 9:

    nil jucundo amico,

    Hor. S. 1, 5, 44:

    (Pausanias et Lysander) ne minimā quidem ex parte Lycurgi legibus et disciplinae conferendi sunt,

    Cic. Off. 1, 22, 76; cf. supra, a.—
    (ε).
    With acc. only:

    tesseram hospitalem,

    Plaut. Poen. 5, 2, 88:

    conferte Verrem: non ut hominem cum homine comparetis, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121:

    exemplum,

    Plaut. Poen. 1, 2, 85; Ter. Ad. 1, 2, 14; Ov. M. 7, 696:

    nec cum quaereretur gener Tarquinio, quisquam Romanae juventutis ullā arte conferri potuit,

    Liv. 1, 39, 4; Suet. Caes. 47:

    census,

    Plin. 7, 48, 49, § 159.—Of documents:

    haec omnia summā curā et diligentiā recognita et conlata sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 77, § 190.—
    5.
    With the idea of shortening by bringing together (cf. colligo), to compress, abridge, condense, make or be brief:

    quam potero in verba conferam paucissima,

    Plaut. Men. prol. 6; cf.:

    in pauca, ut occupatus nunc sum, confer, quid velis,

    id. Ps. 1, 3, 44:

    rem in pauca,

    id. Poen. 5, 4, 68; and:

    in pauca verba,

    id. As. 1, 1, 75; id: Pers. 4, 4, 109:

    totam Academiam... ex duobus libris contuli in quattuor,

    Cic. Att. 13, 13, 1:

    ut in pauca conferam,

    id. Caecin. 6, 17:

    sua verba in duos versus,

    Ov. F. 1, 162:

    ex immensā diffusāque legum copiā optima quaeque et necessaria in paucissimos libros,

    Suet. Caes. 44.— [p. 412] *
    6.
    To join in bringing forward, to propose unitedly (as a law; cf.

    fero, II. B. 8. b.): cur enim non confertis, ne sit conubium divitibus et pauperibus,

    Liv. 4, 4, 9 Weissenb. ad loc.
    II.
    (Con intens.) To bear, carry, convey, direct a thing somewhere (in haste, for protection, etc.); and conferre se, to betake or turn one's self anywhere, to go (very freq. and class.).
    A.
    Prop.
    1.
    In gen.
    (α).
    With the designation of the goal: quo me miser conferam? Gracch. ap. Cic. de Or. 3, 56, 214:

    qui cum se suaque omnia in oppidum Bratuspantium contulissent,

    Caes. B. G. 2, 13:

    se suaque eo,

    id. ib. 3, 28:

    se suaque in naves,

    Nep. Them. 2, 7 al.:

    iter Brundisium versus,

    Cic. Att. 3, 4 med.; cf.: iter eo, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 4:

    suas rationes et copias in illam provinciam,

    id. Imp. Pomp. 7, 17: legiones in mediam aciem, Auct. B. Alex. 39;

    Auct. B. Afr. 60: quos eodem audita Cannensis clades contulerat,

    Liv. 23, 17, 8:

    parentes illuc,

    Tac. A. 4, 46:

    se Rhodum conferre,

    Cic. de Or. 3, 56, 213: se Laodiceam, Lent. ap. Cic. Fam. 12, 14, 4:

    se Colonas,

    Nep. Paus. 3, 3:

    quo se fusa acies,

    Liv. 9, 16, 1 al.:

    se ad Tissaphernem,

    Nep. Alcib. 5, 2; so,

    se ad Pharnabazum,

    id. Con. 2, 1:

    se in fugam,

    Cic. Caecin. 8, 22: sese in pedes, Enn. ap. Non. p. 518, 20; Plaut. Bacch. 3, 1, 7 (cf.:

    conicere se in pedes,

    Ter. Phorm. 1, 4, 13).—Of things:

    pituita eo se umorve confert,

    Cels. 2, 12.—
    (β).
    Absol.:

    pulcre haec confertur ratis,

    is borne away, Plaut. Bacch. 4, 6, 27.—
    2.
    Esp., in Ov. M. (cf. abeo, II.): aliquem in aliquid, to change into, transform to something:

    aliquem in saxum,

    Ov. M. 4, 278: versos vultus ( poet. circumlocution for se) in hanc, id. ib. 9, 348:

    corpus in albam volucrem,

    id. ib. 12, 145.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to bring, turn, direct something to; and conferre se, to turn, apply, devote one's self to, etc.:

    quo mortuo me ad pontificem Scaevolam contuli,

    Cic. Lael. 1, 1:

    (Crassus) cum initio aetatis ad amicitiam se meam contulisset,

    id. Brut. 81, 281; id. Fam. 11, 29, 2:

    qui se ad senatūs auctoritatem, ad libertatem vestram contulerunt,

    id. Phil. 4, 2, 5; id. Ac. 1, 9, 34:

    se ad studium scribendi,

    id. Arch. 3, 4:

    se ad studia litterarum,

    id. ib. 7, 16; cf. Suet. Gram. 24:

    meus pater eam seditionem in tranquillum conferet (the figure taken from the sea when in commotion),

    Plaut. Am. 1, 2, 16: verba ad rem, to bring words to actions, i. e. to pass from words to deeds, Ter. Eun. 4, 6, 4; id. Hec. 3, 1, 17:

    suspitionem in Capitonem,

    Cic. Rosc. Am. 35, 100:

    ut spes votaque sua non prius ad deos quam ad principum aures conferret,

    Tac. A. 4, 39:

    lamentationes suas etiam in testamentum,

    id. ib. 15, 68.—More freq., in partic.,
    2.
    With the access. idea of application or communication, to devote or apply something to a certain purpose, to employ, direct, confer, bestow upon, give, lend, grant, to transfer to (a favorite word with Cic.).
    (α).
    With dat.:

    dona quid cessant mihi Conferre?

    Plaut. Men. 1, 2, 20:

    tibi munera,

    Prop. 2, 3, 25; Nep. Ages. 7, 3:

    victoribus praemia,

    Suet. Calig. 20:

    puellae quinquaginta milia nummūm,

    Plin. Ep. 6, 32, 2:

    fructum alio,

    Ter. Eun. 3, 1, 60; Dig. 37, 6, 1, § 24.—
    (β).
    With ad and acc.:

    hostiles exuvias ornatum ad urbis et posterum gloriam,

    Tac. A. 3, 72:

    Mithridates omne reliquum tempus non ad oblivionem veteris belli, sed ad comparationem novi contulit,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 9:

    omne studium atque omne ingenium ad populi Romani gloriam laudemque celebrandam,

    id. Arch. 9, 19; id. Fam. 10, 1, 3:

    omnem meam curam atque operam ad philosophiam,

    id. ib. 4, 3, 4:

    omnem tuum amorem omnemque tuam prudentiam... confer ad eam curam,

    id. Att. 7, 1, 2:

    animum ad fodiendos puteos, Auct. B. Alex. 9: ad naturae suae non vitiosae genus consilium vivendi omne,

    Cic. Off. 1, 33, 120:

    orationem omnem ad misericordiam,

    id. Lig. 1, 1.—
    (γ).
    With in:

    omnes curas cogitationesque in rem publicam,

    Cic. Off. 2, 1, 2:

    diligentiam in valetudinem tuam,

    id. Fam. 16, 4, 4:

    praedas ac manubias suas non in monumenta deorum immortalium, neque in urbis ornamenta conferre, sed, etc.,

    id. Agr. 2, 23, 60:

    in eos, quos speramus nobis profuturos, non dubitamus officia conferre,

    id. Off. 1, 15, 48; so,

    plurimum benignitatis in eum,

    id. ib. 1, 16, 50; id. Lael. 19, 70: curam restituendi Capitolii in L. Vestinum confert, i. e. assigns to, charges with, Tac. H. 4, 53:

    in unius salutem collata omnium vota,

    Plin. Pan. 23, 5.—
    (δ).
    With erga:

    commemoratio benevolentiae ejus, quam erga me a pueritiā contulisses,

    Cic. Fam. 10, 5, 1.—
    3.
    With aliquid ad or in aliquem or aliquid, to refer or ascribe something to a person or thing as its possessor, author (in a good, and freq. in a bad sense), to attribute, impute, assign, ascribe to one, to lay to the charge of:

    species istas hominum in deos,

    Cic. N. D. 1, 27, 77:

    res ad imperium deorum,

    Lucr. 6, 54:

    permulta in Plancium, quae ab eo numquam dicta sunt, conferuntur... Stomachor vero, cum aliorum non me digna in me conferuntur,

    Cic. Planc. 14, 35; id. Fam. 5, 5, 2:

    mortis illius invidiam in L. Flaccum,

    id. Fl. 17, 41:

    suum timorem in rei frumentariae simulationem angustiasque itinerum,

    Caes. B. G. 1, 40:

    sua vitia et suam culpam in senectutem,

    Cic. Sen. 5, 14:

    hanc ego de re publicā disputationem in Africani personam et Phili contuli,

    id. Att. 4, 16, 2.—So esp.:

    culpam in aliquem,

    Plaut. Am. 2, 2, 156; Ter. Eun. 2, 3, 97; Cic. Att. 9, 2, a, 1:

    causam in aliquem,

    id. ib. 12, 31, 1; Liv. 5, 11, 6; cf.:

    causam in tempus,

    Cic. de Or. 3, 61, 228.—
    4.
    To transfer to a fixed point of time, fix, assign, refer, appoint, put off, defer, postpone (cf. differo):

    Carthaginis expugnationem in hunc annum,

    Liv. 27, 7, 5: in posterum diem iter suum contulit, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 3:

    omnia in mensem Martium,

    Cic. Att. 6, 1, 24:

    aliquid in ambulationis tempus,

    id. Q. Fr. 3, 3, 1:

    eam pecuniam in rei publicae magnum aliquod tempus,

    id. Off. 3, 24, 93:

    quod in longiorem diem conlaturus fuisset,

    Caes. B. G. 1, 40 fin.:

    alicujus consulatum in annum aliquem,

    Plin. Pan. 61.—Rarely of place:

    idoneum locum in agris nactus... ibi adventum expectare Pompei eoque omnem belli rationem conferre constituit,

    Caes. B. C. 3, 81 fin.
    5.
    To bring on, cause, occasion, induce:

    pestem alicui,

    Col. 1, 5, 4:

    candorem mollitiamque,

    Plin. 35, 15, 50, § 175.

    Lewis & Short latin dictionary > confero

  • 28 ex

    ex or ē (ex always before vowels, and elsewh. more freq. than e; e. g. in Cic. Rep. e occurs 19 times, but ex 61 times, before consonants—but no rule can be given for the usage; cf., e. g., ex and e together:

    qui ex corporum vinculis tamquam e carcere evolaverunt,

    Cic. Rep. 6, 14. But certain expressions have almost constantly the same form, as ex parte, ex sententia, ex senatus consulto, ex lege, ex tempore, etc.; but e regione, e re nata, e vestigio, e medio, and e republica used adverbially; v. Neue, Formenl. 2, 756 sq.), praep. with abl. [kindr. with Gr. ek, ex], denotes out from the interior of a thing, in opposition to in (cf. ab and de init.), out of, from.
    I.
    In space.
    A.
    Prop.:

    interea e portu nostra navis solvitur, Ubi portu exiimus, etc.,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 54:

    quam (sphaeram) M. Marcelli avus captis Syracusis ex urbe locupletissima atque ornatissima sustulisset, cum aliud nihil ex tanta praeda domum suam deportavisset,

    Cic. Rep. 1, 14:

    influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

    id. ib. 2, 19:

    visam, ecquae advenerit In portum ex Epheso navis mercatoria,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 2; cf. id. ib. 3, 2, 5;

    3, 6, 32 al.: magno de flumine malim quam ex hoc fonticulo tantundem sumere,

    Hor. S. 1, 1, 56; cf.:

    nec vos de paupere mensa Dona nec e puris spernite fictilibus,

    Tib. 1, 1, 38:

    clanculum ex aedibus me edidi foras,

    Plaut. Most. 3, 2, 9; so freq. with verbs compounded with ex; also with verbs compounded with ab and de, v. abeo, abscedo, amoveo, aveho, etc.; decedo, deduco, defero, deicio, etc.—
    2.
    In a downward direction, from, down from, from off:

    ex spelunca saxum in crura ejus incidisse,

    Cic. Fat. 3, 6; cf. Liv. 35, 21:

    picis e caelo demissum flumen,

    Lucr. 6, 257:

    equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt,

    Caes. B. G. 4, 2, 3; cf.:

    cecidisse ex equo dicitur,

    Cic. Clu. 62 fin.:

    e curru trahitur,

    id. Rep. 2, 41:

    e curru desilit,

    Ov. A. A. 1, 559 et saep., v. cado, decido, decurro, deduco, delabor, elabor, etc.—
    3.
    In an upward direction, from, above:

    collis paululum ex planitie editus,

    Caes. B. G. 2, 8, 3:

    globum terrae eminentem e mari,

    Cic. Tusc. 1, 28;

    and trop.: consilia erigendae ex tam gravi casu rei publicae,

    Liv. 6, 2.—
    B.
    Transf.
    1.
    To indicate the country, and, in gen., the place from or out of which any person or thing comes, from:

    ex Aethiopia est usque haec,

    Ter. Eun. 3, 2, 18:

    quod erat ex eodem municipio,

    Cic. Clu. 17, 49; cf. id. ib. 5, 11.—Freq. without a verb:

    Philocrates ex Alide,

    Plaut. Capt. 3, 2, 10:

    ex Aethiopia ancillula,

    Ter. Eun. 1, 2, 85 Ruhnk.:

    negotiator ex Africa,

    Cic. Verr. 2, 1, 5:

    Epicurei e Graecia,

    id. N. D. 1, 21, 58:

    Q. Junius ex Hispania quidam,

    Caes. B. G. 5, 27:

    ex India elephanti,

    Liv. 35, 32:

    civis Romanus e conventu Panhormitano,

    Cic. Verr. 2, 5, 54 Zumpt; cf. id. ib. 2, 5, 59 fin.:

    meretrix e proxumo,

    Plaut. As. 1, 1, 38; cf. id. Aul. 2, 4, 11:

    puer ex aula (sc. regis barbari),

    Hor. C. 1, 29, 7:

    ex spelunca saxum,

    Cic. Fat. 3, 6:

    saxum ex capitolio,

    Liv. 35, 21, 6:

    ex equo cadere,

    Cic. Clu. 32, 175; cf. id. Fat. 3, 6; Auct. B. Hisp. 15 et saep.—
    2.
    To indicate the place from which any thing is done or takes place, from, down from: ibi tum derepente ex alto in altum despexit mare, Enn. ap. Non. 518, 6 (for which:

    a summo caelo despicere,

    Ov. A. A. 2, 87; and:

    de vertice montis despicere,

    id. M. 11, 503); cf.:

    T. Labienus... ex loco superiore conspicatus, etc.,

    Caes. B. G. 2, 26, 4:

    ex qua (villa) jam audieram fremitum clientium meorum,

    Cic. Fam. 7, 18, 3:

    ex hoc ipso loco permulta contra legem eam verba fecisti,

    id. de Imp. Pomp. 17, 52; so id. ib. 8 fin.; cf.:

    judices aut e plano aut e quaesitoris tribunali admonebat,

    Suet. Tib. 33:

    ex equo, ex prora, ex puppi pugnare,

    Plin. 7, 56, 57, § 202 and 209; cf. Caes. B. G. 2, 27, 3:

    ex vinculis causam dicere,

    id. ib. 1, 4, 1; Liv. 29, 19.—Hence the adverbial expressions, ex adverso, ex diverso, ex contrario, e regione, ex parte, e vestigio, etc.; v. the words adversus, diversus, etc.—Also, ex itinere, during or on a journey, on the march, without halting, Cic. Fam. 3, 9; Sall. C. 34, 2; Liv. 35, 24; Caes. B. G. 2, 6, 1; 3, 21, 2; id. B. C. 1, 24, 4; Sall. J. 56, 3 al.; cf.

    also: ex fuga,

    during the flight, Caes. B. G. 6, 35, 6; id. B. C. 3, 95; 96 fin.; Sall. J. 54, 4 Kritz.; Liv. 6, 29; 28, 23 al.
    II.
    In time.
    A.
    From a certain point of time, i. e. immediately after, directly after, after (in this sense more freq. than ab):

    Cotta ex consulatu est profectus in Galliam,

    Cic. Brut. 92, 318; so,

    ex consulatu,

    Liv. 4, 31 Drak.; 40, 1 fin.; 22, 49; 27, 34; Vell. 2, 33, 1 al.:

    ex praetura,

    Cic. Leg. 1, 20, 53; id. Mur. 7, 15; Caes. B. C. 1, 22, 4; 1, 31, 2:

    ex dictatura,

    Liv. 10, 5 fin.:

    ex eo magistratu,

    Vell. 2, 31 et saep.; cf.:

    Agrippa ex Asia (pro consule eam provinciam annuo imperio tenuerat) Moesiae praepositus est,

    Tac. H. 3, 46 fin.:

    statim e somno lavantur,

    id. G. 22:

    tanta repente vilitas annonae ex summa inopia et caritate rei frumentariae consecuta est,

    Cic. de Imp. Pomp. 15, 44; cf. Liv. 21, 39:

    ex aliquo graviore actu personam deponere,

    Quint. 6, 2, 35:

    mulier ex partu si, etc.,

    Cels. 2, 8:

    ex magnis rupibus nactus planitiem,

    Caes. B. C. 1, 70, 3; cf.: ex maximo bello tantum otium totae insulae conciliavit, ut, etc., Nop. Timol. 3, 2; and:

    ex magna desperatione tandem saluti redditus,

    Just. 12, 10, 1 et saep.:

    ex quo obses Romae fuit,

    since he was a hostage in Rome, Liv. 40, 5 fin. —So the phrase, aliud ex alio, one thing after another:

    me quotidie aliud ex alio impedit,

    Cic. Fam. 9, 19 fin.; Cic. Leg. 1, 4, 14 (cf. also, alius, D.):

    aliam rem ex alia cogitare,

    Ter. Eun. 4, 2, 3:

    alia ex aliis iniquiora postulando,

    Liv. 4, 2.—So, too, diem ex die exspectabam, one day after another, from day to day, Cic. Att. 7, 26 fin.; cf.:

    diem ex die ducere,

    Caes. B. G. 1, 16, 5 (v. dies, I. A. b.).—
    2.
    With names of office or calling, to denote one who has completed his term of office, or has relinquished his vocation. So in class. Lat. very dub.;

    for the passage,

    Caes. B. C. 1, 46, 4, belongs more correctly under III. B. It is, however, very common in post-class. Lat., esp. in inscriptions—ex consule, ex comite, ex duce, ex equite, ex praefecto, etc.— an ex-consul, etc. (for which, without good MS. authority, the nominatives exconsul, excomes, exdux, etc., are sometimes assumed, in analogy with proconsul, and subvillicus; cf. Schneid. Gram. 1, p. 562, note, and the authors there cited):

    vir excelsus ex quaestore et ex consule Tribonianus,

    Cod. Just. 1, 17, 2, § 9; cf.:

    Pupienus et Balbinus, ambo ex consulibus,

    Capitol. Gord. 22:

    duo ante ipsam aram a Gallicano ex consulibus et Maecenate ex ducibus interempti sunt,

    id. ib.:

    mandabat Domitiano, ex comite largitionum, praefecto, ut, etc.,

    Amm. 14, 7, 9:

    Serenianus ex duce,

    id. 14, 7, 7:

    INLVSTRIS EX PRAEFECTO praeTORIO ET EX PRAEFECTO VRbis,

    Inscr. Orell. 2355 al., v. Inscr. Orell. in Indice, p. 525.—

    And of a period of life: quem si Constans Imperator olim ex adulto jamque maturum audiret, etc.,

    i. e. who had outgrown the period of youth, and was now a man, Amm. 16, 7.—
    B.
    From and after a given time, from... onward, from, since (cf. ab, II. A. 2.):

    bonus volo jam ex hoc die esse,

    Plaut. Pers. 4, 3, 10:

    itaque ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

    Cic. Quint. 5 fin.:

    nec vero usquam discedebam, nec a republica deiciebam oculos, ex eo die, quo, etc.,

    id. Phil. 1, 1:

    ex aeterno tempore,

    id. Fin. 1, 6, 17:

    ex hoc die,

    id. Rep. 1, 16:

    motum ex Metello consule civicum tractas,

    from the consulship of Metellus, Hor. C. 2, 1, 1:

    C. Pompeius Diogenes ex Kalendis Juliis cenaculum locat,

    Petr. 38, 10; so usually in forms of hiring; cf. Garaton. Cic. Phil. 2, 39, 100:

    ex ea die ad hanc diem,

    Cic. Verr. 2, 1, 12 fin.:

    memoria tenent, me ex Kalendis Januariis ad hanc horam invigilasse rei publicae,

    id. Phil. 14, 7, 20.—Esp.: ex quo (sc. tempore), since: [p. 670] octavus annus est, ex quo, etc., Tac. Agr. 33; id. A. 14, 53:

    sextus decimus dies agitur, ex quo,

    id. H. 1, 29:

    sextus mensis est, ex quo,

    Curt. 10, 6, 9; Hor. Ep. 11, 5; so,

    ex eo,

    Tac. A. 12, 7; Suet. Caes. 22:

    ex illo,

    Ov. F. 5, 670; Stat. Silv. 1, 2, 81.—
    C.
    Less freq. in specifying a future date (after which something is to be done), from, after:

    Romae vereor ne ex Kal. Jan. magni tumultus sint,

    Cic. Fam. 16, 9, 3:

    hunc judicem ex Kal. Jan. non habemus... ex Kal. Jan. non judicabunt,

    id. Verr. 1, 10:

    ex Idibus Mart.... ex Idibus Mai.,

    id. Att. 5, 21, 9.
    III.
    In other relations, and in gen. where a going out or forth, a coming or springing out of any thing is conceivable.
    A.
    With verbs of taking out, or, in gen., of taking, receiving, deriving (both physically and mentally; so of perceiving, comprehending, inquiring, learning, hoping, etc.), away from, from, out of, of:

    solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vita tollunt,

    Cic. Lael. 13, 47:

    ex omni populo deligendi potestas,

    id. Agr. 2, 9, 23:

    agro ex hoste capto,

    Liv. 41, 14, 3:

    cui cum liceret majores ex otio fructus capere,

    Cic. Rep. 1, 4:

    ex populo Romano bona accipere,

    Sall. J. 102:

    majorem laetitiam ex desiderio bonorum percepimus, quam ex laetitia improborum dolorem,

    Cic. Rep. 1, 4:

    quaesierat ex me Scipio,

    id. ib. 1, 13:

    ex te requirunt,

    id. ib. 2, 38:

    de quo studeo ex te audire, quid sentias,

    id. ib. 1, 11 fin.; 1, 30; 1, 46; 2, 38; cf.:

    intellexi ex tuis litteris te ex Turannio audisse, etc.,

    id. Att. 6, 9, 3:

    ex eo cum ab ineunte ejus aetate bene speravissem,

    id. Fam. 13, 16 et saep.; cf.:

    ex aliqua re aliquid nominare,

    id. N. D. 2, 20, 51:

    vocare,

    Tac. G. 2, 4; cf. id. ib. 4, 55; Sall. J. 5, 4.—
    B.
    In specifying a multitude from which something is taken, or of which it forms a part, out of, of:

    qui ex civitate in senatum, ex senatu in hoc consilium delecti estis,

    Cic. Rosc. Am. 3 fin.:

    e vectoribus sorte ductus,

    id. Rep. 1, 34:

    ecquis est ex tanto populo, qui? etc.,

    id. Rab. Post. 17:

    homo ex numero disertorum postulabat, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 37, 168: Q. Fulgentius, ex primo hastato (sc. ordine) legionis XIV., i. e. a soldier of the first division of hastati of the 14 th legion, Caes. B. C. 1, 46;

    v. hastatus: e barbaris ipsis nulli erant maritimi,

    Cic. Rep. 2, 4:

    unus ex illis decemviris,

    id. ib. 2, 37:

    ex omnibus seculis vix tria aut quatuor nominantur paria amicorum,

    id. Lael. 4, 15:

    aliquis ex vobis,

    id. Cael. 3, 7; id. Fam. 13, 1 fin.: id enim ei ex ovo videbatur aurum declarasse;

    reliquum, argentum,

    this of the egg, id. Div. 2, 65:

    quo e collegio (sc. decemvirorum),

    id. Rep. 2, 36:

    virgines ex sacerdotio Vestae,

    Flor. 1, 13, 12:

    alia ex hoc quaestu,

    Ter. Hec. 5, 1, 29 Ruhnk.; cf.:

    fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

    Cic. Mur. 36; Ov. Am. 2, 5, 54; Sen. Ben. 3, 9; id. Ep. 52, 3:

    qui sibi detulerat ex latronibus suis principatum,

    Cic. Phil. 2, 3:

    est tibi ex his, qui assunt, bella copia,

    id. Rep. 2, 40:

    Batavi non multum ex ripa, sed insulam Rheni amnis colunt,

    Tac. G. 29:

    acerrimum autem ex omnibus nostris sensibus esse sensum videndi,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    ex tribus istis modis rerum publicarum velim scire quod optimum judices,

    id. Rep. 1, 30; cf. id. ib. 1, 35 et saep.—
    2.
    Sometimes a circumlocution for the subject. gen., of (cf. de):

    has (turres) altitudo puppium ex barbaris navibus superabat,

    Caes. B. G. 3, 14, 4:

    album ex ovo cum rosa mixtum,

    Cels. 4, 20:

    ex fraxino frondes, ex leguminibus paleae,

    Col. 7, 3, 21 sq. —
    C.
    To indicate the material of which any thing is made or consists, of:

    fenestrae e viminibus factae,

    Varr. R. R. 3, 9, 6; cf.:

    statua ex aere facta,

    Cic. Verr. 2, 2, 21; and:

    ex eo auro buculam curasse faciendam,

    id. Div. 1, 24:

    substramen e palea,

    Varr. R. R. 3, 10, 4:

    pocula ex auro, vas vinarium ex una gemma pergrandi,

    Cic. Verr. 2, 4, 27:

    monilia e gemmis,

    Suet. Calig. 56:

    farina ex faba,

    Cels. 5, 28:

    potiones ex absinthio,

    id. ib. et saep.:

    Ennius (i. e. statua ejus) constitutus ex marmore,

    Cic. Arch. 9 fin.; cf. id. Ac. 2, 31, 100:

    (homo) qui ex animo constet et corpore caduco et infirmo,

    id. N. D. 1, 35, 98:

    natura concreta ex pluribus naturis,

    id. ib. 3, 14; id. Rep. 1, 45; id. Ac. 1, 2, 6: cum Epicuro autem hoc est plus negotii, quod e duplici genere voluptatis conjunctus est, id. Fin. 2, 14, 44 et saep.—
    D.
    To denote technically the material, out of, i. e. with which any thing to eat or drink, etc., is mixed or prepared (esp. freq. of medical preparations):

    resinam ex melle Aegyptiam,

    Plaut. Merc. 1, 2, 28:

    quo pacto ex jure hesterno panem atrum vorent,

    Ter. Eun. 5, 4, 17:

    bibat jejunus ex aqua castoreum,

    Cels. 3, 23:

    aqua ex lauro decocta,

    id. 4, 2; cf.:

    farina tritici ex aceto cocta,

    Plin. 22, 25, 57, § 120:

    pullum hirundinis servatum ex sale,

    Cels. 4, 4:

    nuclei pinei ex melle, panis vel elota alica ex aqua mulsa (danda est),

    id. 4, 7 et saep.—So of the mixing of colors or flavors:

    bacae e viridi rubentes,

    Plin. 15, 30, 39, § 127:

    frutex ramosus, bacis e nigro rufis,

    id. ib. §

    132: id solum e rubro lacteum traditur,

    id. 12, 14, 30, § 52:

    e viridi pallens,

    id. 37, 8, 33, § 110:

    apes ex aureolo variae,

    Col. 9, 3, 2:

    sucus ex austero dulcis,

    Plin. 13, 9, 18, § 62; 21, 8, 26, § 50:

    ex dulci acre,

    id. 11, 15, 15, § 39; cf.

    trop.: erat totus ex fraude et mendacio factus,

    Cic. Clu. 26.—
    E.
    To indicate the cause or reason of any thing, from, through, by, by reason of, on account of:

    cum esset ex aere alieno commota civitas,

    Cic. Rep. 2, 33:

    ex doctrina nobilis et clarus,

    id. Rab. Post. 9, 23:

    ex vulnere aeger,

    id. Rep. 2, 21; cf.:

    ex renibus laborare,

    id. Tusc. 2, 25:

    ex gravitate loci vulgari morbos,

    Liv. 25, 26:

    ex vino vacillantes, hesterna ex potatione oscitantes,

    Quint. 8, 33, 66:

    gravida e Pamphilo est,

    Ter. And. 1, 3, 11:

    credon' tibi hoc, nunc peperisse hanc e Pamphilo?

    id. ib. 3, 2, 17:

    ex se nati,

    Cic. Rep. 1, 35:

    ex quodam conceptus,

    id. ib. 2, 21:

    ex nimia potentia principum oritur interitus principum,

    id. ib. 1, 44:

    ex hac maxima libertate tyrannis gignitur,

    id. ib. et saep.:

    ex te duplex nos afficit sollicitudo,

    Cic. Brut. 97, 332; cf.:

    quoniam tum ex me doluisti, nunc ut duplicetur tuum ex me gaudium, praestabo,

    id. Fam. 16, 21, 3:

    in spem victoriae adductus ex opportunitate loci,

    Sall. J. 48, 2:

    veritus ex anni tempore et inopia aquae, ne siti conficeretur exercitus,

    id. ib. 50, 1 et saep.:

    ex Transalpinis gentibus triumphare,

    Cic. Phil. 8, 6, 18; id. Off. 2, 8, 28; cf. id. Fam. 3, 10, 1:

    gens Fabia saepe ex opulentissima Etrusca civitate victoriam tulit,

    Liv. 2, 50:

    ex tam propinquis stativis parum tuta frumentatio erat,

    i. e. on account of the proximity of the two camps, Liv. 31, 36:

    qua ex causa cum bellum Romanis Sabini intulissent,

    Cic. Rep. 2, 7:

    hic mihi (credo equidem ex hoc, quod eramus locuti) Africanus se ostendit,

    id. ib. 6, 10:

    quod ex eo sciri potest, quia, etc.,

    id. Tusc. 1, 18 fin.; cf. id. Leg. 1, 15, 43:

    causa... fuit ex eo, quod, etc.,

    id. Phil. 6, 1:

    ex eo fieri, ut, etc.,

    id. Lael. 13, 46:

    ex quo fit, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 43:

    e quo efficitur, non ut, etc.,

    id. Fin. 2, 5, 15 et saep.—Sometimes between two substantives without a verb:

    non minor ex aqua postea quam ab hostibus clades,

    Flor. 4, 10, 8:

    ex nausea vomitus,

    Cels. 4, 5:

    ex hac clade atrox ira,

    Liv. 2, 51, 6:

    metus ex imperatore, contemptio ex barbaris,

    Tac. A. 11, 20:

    ex legato timor,

    id. Agr. 16 et saep.—
    2.
    In partic., to indicate that from which any thing derives its name, from, after, on account of:

    cui postea Africano cognomen ex virtute fuit,

    Sall. J. 5, 4; cf. Flor. 2, 6, 11:

    cui (sc. Tarquinio) cognomen Superbo ex moribus datum,

    id. 1, 7, 1:

    nomen ex vitio positum,

    Ov. F. 2, 601:

    quarum ex disparibus motionibus magnum annum mathematici nominaverunt,

    Cic. N. D. 2, 20; id. Leg. 1, 8; cf. id. Tusc. 4, 12; Plin. 11, 37, 45, § 123:

    holosteon sine duritia est, herba ex adverso appellata a Graecis,

    id. 27, 10, 65, § 91:

    quam urbem e suo nomine Romam jussit nominari,

    Cic. Rep. 2, 7:

    e nomine (nominibus),

    id. ib. 2, 20; Tac. A. 4, 55; id. G. 2; Just. 15, 4, 8; 20, 5, 9 et saep.—
    F.
    To indicate a transition, i. e. a change, alteration, from one state or condition to another, from, out of:

    si possum tranquillum facere ex irato mihi,

    Plaut. Cist. 3, 21:

    fierent juvenes subito ex infantibus parvis,

    Lucr. 1, 186:

    dii ex hominibus facti,

    Cic. Rep. 2, 10:

    ut exsistat ex rege dominus, ex optimatibus factio, ex populo turba et confusio,

    id. ib. 1, 45:

    nihil est tam miserabile quam ex beato miser,

    id. Part. 17; cf.:

    ex exsule consul,

    id. Manil. 4, 46:

    ex perpetuo annuum placuit, ex singulari duplex,

    Flor. 1, 9, 2: tua virtute nobis Romanos ex amicis amicissimos fecisti, Sall. J. 10:

    ex alto sapore excitati,

    Curt. 7, 11, 18.—
    G.
    Ex (e) re, ex usu or ex injuria, to or for the advantage or injury of any one:

    ex tua re non est, ut ego emoriar,

    Plaut. Ps. 1, 3, 102; 104; cf. Ter. Phorm. 5, 7, 76: Cervius haec inter vicinus garrit aniles Ex re fabellas, i. e. fitting, suitable, pertinent (= pro commodo, quae cum re proposita conveniant), Hor. S. 2, 6, 78:

    aliquid facere bene et e re publica,

    for the good, the safety of the state, Cic. Phil. 10, 11, 25:

    e (not ex) re publica,

    id. ib. 3, 12, 30; 8, 4, 13; id. de Or. 2, 28, 124; id. Fam. 13, 8, 2; Liv. 23, 24; Suet. Caes. 19 et saep.:

    exque re publica,

    Cic. Phil. 3, 15, 38; 5, 13, 36:

    non ex usu nostro est,

    Plaut. Merc. 2, 3, 60; Ter. Hec. 4, 3, 10; Caes. B. G. 1, 30, 2; 1, 50 fin.; 5, 6 fin. al.; cf.:

    ex utilitate,

    Plin. Pan. 67, 4; Tac. A. 15, 43:

    ex nullius injuria,

    Liv. 45, 44, 11.—
    H.
    To designate the measure or rule, according to, after, in conformity with which any thing is done:

    (majores) primum jurare EX SVI ANIMI SENTENTIA quemque voluerunt,

    Cic. Ac. 2, 47 fin. (cf. Beier, Cic. Off. 3, 29, 108, and the references):

    ex omnium sententia constitutum est, etc.,

    id. Clu. 63, 177; cf.:

    ex senatus sententia,

    id. Fam. 12, 4:

    ex collegii sententia,

    Liv. 4, 53:

    ex amicorum sententia,

    id. 40, 29:

    ex consilii sententia,

    id. 45, 29 et saep.; cf.

    also: ex sententia, i. q. ex voluntate,

    according to one's wish, Plaut. Capt. 2, 2, 96: Ter. Hec. 5, 4, 32; Cic. Fam. 12, 10, 2; id. Att. 5, 21 al.;

    and, in a like sense: ex mea sententia,

    Plaut. Men. 2, 2, 1; id. Merc. 2, 3, 36:

    ex senatus consulto,

    Cic. Rep. 3, 18; Sall. C. 42 fin.:

    ex edicto, ex decreto,

    Cic. Fam. 13, 56 fin.; id. Quint. 8, 30:

    ex lege,

    id. Div. in Caecil. 5, 19; id. Clu. 37, 103; id. Inv. 1, 38, 68: ex jure, Enn. ap. Gell. 20, 10, 4 (Ann. v. 276 ed. Vahl.); Varr. L. L. 6, § 64 Mull.; Cic. Mur. 12, 26; id. de Or. 1, 10, 41:

    ex foedere,

    Liv. 1, 23 et saep.:

    hunccine erat aequum ex illius more, an illum ex hujus vivere?

    Ter. Heaut. 1, 2, 29; so,

    ex more,

    Sall. J. 61, 3; Verg. A. 5, 244; 8, 186; Ov. M. 14, 156; 15, 593; Plin. Ep. 3, 18; Flor. 4, 2, 79 al.; cf.:

    ex consuetudine,

    Cic. Clu. 13, 38; Caes. B. G. 1, 52, 4; 4, 32, 1; Sall. J. 71, 4; Quint. 2, 7, 1 al.:

    quod esse volunt e virtute, id est honeste vivere,

    Cic. Fin. 2, 11, 34:

    ex sua libidine moderantur,

    Ter. Heaut. 2, 1, 4; cf. Sall. C. 8, 1:

    ut magis ex animo rogare nihil possim,

    Cic. Fam. 13, 8, 3:

    eorum ex ingenio ingenium horum probant,

    Plaut. Trin. 4, 3, 42; cf. Ter. Eun. 1, 2, 118; Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, A.:

    leges ex utilitate communi, non ex scriptione, quae in litteris est, interpretari,

    Cic. Inv. 1, 38; cf. id. Lael. 6, 21:

    nemo enim illum ex trunco corporis spectabat, sed ex artificio comico aestimabat,

    id. Rosc. Com. 10, 28; cf. Sall. C. 10, 5; Caes. B. G. 3, 20, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2 al.:

    ex tuis verbis meum futurum corium pulcrum praedicas,

    Plaut. Ep. 5, 1, 19; cf. Cic. Fam. 7, 17; id. Att. 1, 3:

    nunc quae scribo, scribo ex opinione hominum atque fama,

    id. Fam. 12, 4 fin.:

    scripsit Tiberio, non ut profugus aut supplex, sed ex memoria prioris fortunae,

    Tac. A. 2, 63: quamquam haec quidem res non solum ex domestica est ratione;

    attingit etiam bellicam,

    Cic. Off. 1, 22, 76; cf. id. Quint. 11; 15 et saep.—E re rata, v. ratus.—
    I.
    To form adverbial expressions, such as: ex aequo, ex commodo, ex contrario, ex composito, ex confesso, ex destinato, ex diverso, ex facili, etc., ex affluenti, ex continenti;

    ex improviso, ex inopinato, etc., v. the words aequus, commodus, etc.

    Ex placed after its noun: variis ex,

    Lucr.
    2, 791:

    terris ex,

    id. 6, 788:

    quibus e sumus uniter apti,

    id. 3, 839; 5, 949.—E joined with que:

    que sacra quercu,

    Verg. E. 7, 13.
    IV.
    In composition, ex (cf. dis) before vowels and h, and before c, p, q, t (exagito, exeo, exigo, exoro, exuro, exhaurio; excedo, expello, exquiro, extraho); ef (sometimes ec) before f (effero, effluo, effringo; also in good MSS. ecfero, ecfari, ecfodio), elsewhere e (eblandior, educo, egredior, eicio, eligo, emitto, enitor, evado, eveho). A few exceptions are found, viz., in ex: epoto and epotus as well as expotus, and escendo as well as exscensio; in e: exbibo as well as ebibo; exballisto, exbola; exdorsuo; exfututa as well as effutuo; exfibulo; exlex, etc. After ex in compounds s is [p. 671] often elided in MSS. and edd. Both forms are correct, but the best usage and analogy favor the retaining of the s; so, exsaevio, exsanguis, exscensio, exscindo, exscribo, exsculpo, exseco, exsecror, exsequiae, exsequor, exsero, exsicco, exsilio, exsilium, exsisto, exsolvo, exsomnis, exsorbeo, exsors, exspecto, exspes, exspiro, exspolio, exspuo, exsterno, exstimulo, exstinguo, exstirpo, exsto, exstruo, exsudo, exsugo, exsul, exsulto, exsupero, exsurgo, exsuscito, and some others, with their derivv.; cf. Ribbeck, Prol. Verg. p. 445 sq. Only in escendere and escensio is the elision of x before s sustained by preponderant usage; cf. Neue, Formenl. 2, p. 766.—
    B.
    Signification.
    1.
    Primarily and most freq. of place, out or forth: exeo, elabor, educo, evado, etc.; and in an upward direction: emineo, effervesco, effero, erigo, exsurgo, exsulto, extollo, everto, etc.—Hence also, trop., out of ( a former nature), as in effeminare, qs. to change out of his own nature into that of a woman: effero, are, to render wild; thus ex comes to denote privation or negation, Engl. un-: exanimare, excusare, enodare, exonerare, effrenare, egelidus, I., elinguis, elumbis, etc.—
    2.
    Throughout, to the end: effervesco, effero, elugeo; so in the neuter verbs which in composition (esp. since the Aug. per.) become active: egredior, enavigo, eno, enitor, excedo, etc.—Hence, thoroughly, utterly, completely: elaudare, emori, enecare, evastare, evincere (but eminari and eminatio are false readings for minari and minatio; q. v.); and hence a simple enhancing of the principal idea: edurus, efferus, elamentabilis, egelidus, exacerbo, exaugeo, excolo, edisco, elaboro, etc. In many compounds, however, of post - Aug. and especially of post-class. Latinity this force of ex is no longer distinct; so in appellations of color: exalbidus, exaluminatus, etc.; so in exabusus, exambire, exancillatus, etc. Vid. Hand Turs. II. Pp. 613-662.

    Lewis & Short latin dictionary > ex

  • 29 halcedonia

    alcēdōnĭa ( halc-), ōrum, n. [alcedo], the fourteen winter days during which the kingfisher broods and the sea is calm, v. alcedo.—Hence, trop., a deep calm, profound tranquillity:

    ludi sunt, tranquillum est, alcedonia sunt circum forum,

    Plaut. Cas. prol. 26:

    mare ipsum aiunt, ubi alcedonia sint, fieri feriatum,

    Front. Fer. Alc. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > halcedonia

  • 30 mare

    măre, is ( abl. sing. mare, Varr. ap. Charis. p. 45 and 111 P.; and in Prisc. p. 759 ib.; Lucr. 1, 161; Ov. Tr. 5, 2, 20; id. P. 4, 6, 46; 198; Lact. Mort. Pers. 21, 11; gen. plur. marum, Naev. ap. Prisc. p. 770 P.), n. [root mar-, gleam, glimmer (cf. hals marmareê, Il. 14, 273); Gr. marmaros; Lat. marmor; Sanscr. mīras, sea; Goth. marei; Angl. - Sax. mere; Germ. Meer. Curtius, however, refers these words to root mar-, die; cf. morior, marceo], the sea, opp. to dry land.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: sol, qui Mare, terram, caelum contines tuo cum lumine, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Trag. v. 322 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 425 ib.):

    mare infidum,

    Plaut. Trin. 4, 1, 13:

    fluctuosum,

    id. Rud. 4, 2, 5:

    ventosum,

    Hor. C. 3, 4, 45:

    tumultuosum,

    id. ib. 3, 1, 26:

    tumidum,

    Verg. A. 8, 671:

    placidum,

    id. E. 2, 26:

    tranquillum,

    Plaut. Poen. 3, 1, 4:

    vastissimum,

    Cic. Pis. 24, 57:

    vastum atque apertum,

    Caes. B. G. 3, 12:

    profundum et immensum,

    Cic. Planc. 6, 15:

    planum,

    Juv. 12, 62:

    numquam ingressus es mare,

    Ter. Hec. 3, 4, 5:

    mare pedibus ingredi,

    Lact. 4, 15, 21:

    remenso ire mari,

    Verg. A. 3, 144: terrā marique, by sea and by land:

    terra marique acquirenda,

    i. e. at all hazards, Juv. 14, 222; v. terra.—In plur.: maria salsa, Enn. ap. Non. 183, 18 (Trag. v. 145 Vahl.):

    quibus cavernis maria sustineantur,

    Cic. Tusc. 5, 24 fin.:

    in reliquis maribus,

    Caes. B. G. 5, 1, 2.— Poet. as a figure for hard-heartedness:

    te saevae progenuere ferae Aut mare, etc.,

    Ov. H. 7, 39; cf. Cat. 64, 155; cf. also: Nam mare haud est mare; vos mare acerrumum;

    nam in mari repperi, hic elavi bonis,

    Plaut. As. 1, 2, 8 sq.: meretricem ego item esse reor mare ut est;

    quod des devorat, numquam abundat,

    id. Truc. 2, 7, 17 sq. —In apposition with Oceanus:

    proximus mare Oceanum in Andibus hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2; Tac. H. 4, 12; cf.

    also: ecce maris magna claudit nos obice pontus,

    the depths of the sea, Verg. A. 10, 377:

    maria omnia caelo Miscere,

    id. ib. 5, 790.—Prov.: mare caelo miscere, to mingle sea and sky, i. e. to raise a terrific storm, bluster:

    clames licet, et mare caelo Confundas, homo sum,

    Juv. 6, 282:

    quis caelum terris non misceat et mare caelo,

    id. 2, 25: terrā marique aliquid quaerere or conquirere, to search for a thing by sea and land, i. e. everywhere, Plaut. Poen. prol. 105; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9; Sall. C. 13: maria et montes polliceri, to promise seas and mountains, i. e. more than one can perform, id. ib. 23, 2: his qui contentus non est, in mare fundat aquas, pour water into the sea, i. e. fill that which is already full, Ov. Tr. 5, 6, 44.—
    B.
    In partic., of single seas:

    mare nostrum,

    i. e. the Mediterranean Sea, Caes. B. G. 5, 1; Sall. J. 17; Plin. 6, 28, 30, § 126; Luc. 8, 293:

    mare superum,

    the Upper Sea, the Adriatic, Plaut. Men. 2, 1, 11; Cic. de Or. 3, 19, 69; Mel. 2, 4; Plin. 3, 5, 6, § 41; 3, 5, 10 al.: mare inferum, the Etruscan Sea, Cic. l. l.; Att. 8, 3, 5; Mel. l. l.;

    Plin. l. l. al.: mare Aegeum,

    Juv. 13, 246: mare rubrum, v. ruber;

    of a fresh - water lake: Galileae,

    Vulg. Matt. 4, 18.—
    II.
    Transf. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Sea-water, salt-water:

    Chium maris expers,

    unmixed Chian wine, Hor. S. 2, 8, 15 (id est, sine aqua marina, Schol. Acr.); so,

    vinum mari condire,

    Plin. 14, 7, 9, § 73.—
    B.
    The color of the sea, sea-green:

    smaragdi virens mare,

    Plin. 37, 6, 21, § 80. —
    * C.
    Of the air: mare aëris, the sea, i. e. expanse of air:

    id omne Aëris in magnum fertur mare,

    Lucr. 5, 276.—
    D.
    A large vessel:

    bases et mare aëneum,

    Vulg. 4 Reg. 25, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > mare

  • 31 redigo

    rĕd-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago].
    I.
    To drive, lead, or bring back (syn. reduco).
    A.
    Lit.:

    (Sol) Disjectos redegit equos,

    Lucr. 5, 403:

    si materiem nostram collegerit aetas Post obitum, rursumque redegerit, ut sita nunc est,

    bring it back, restore it to its present condition, id. 3, 848:

    filia parva duas redigebat rupe capellas,

    Ov. F. 4, 511:

    tauros in gregem,

    Varr. R. R. 2, 5, 12; cf.:

    in sua rura boves,

    Ov. F. 3, 64:

    oppidani (hostem) fusum fugatumque in castra redigunt,

    Liv. 21, 9:

    hostium equitatum in castra,

    id. 26, 10:

    turbam ferro in hostes,

    id. 37, 43:

    aliquem Capuam,

    id. 26, 12 fin.:

    aliquem in exsilium,

    Just. 9, 4, 7. —
    B.
    Trop.:

    rem ad pristinam belli rationem redegit,

    Caes. B. C. 1, 76 fin.:

    annum neglegentia conturbatum ad pristinam rationem,

    Suet. Aug. 31:

    disciplinam militarem ad priscos mores,

    Liv. 8, 6 fin.: aliquid ad ultimam sui generis formam speciemque, Cic. Or. 3, 10:

    omnia redegit in singulas rationes praeceptionis,

    Auct. Her. 4, 2, 3:

    aliquem in concordiam,

    Plaut. Am. 1, 2, 13:

    vos in gratiam,

    Ter. Phorm. 5, 7, 73:

    tu, qui ais, redige in memoriam,

    recall it to my mind, id. ib. 2, 3, 36:

    in memoriam,

    Cic. Phil. 2, 7, 18; id. Fam. 1, 9, 9:

    (poëtae) formidine fustis Ad bene dicendum delectandumque redacti,

    brought back, reduced, Hor. Ep. 2, 1, 155.—Far more freq.,
    II.
    (With the idea of agere predominant; cf. recido and redeo, II.) To get together, call in, collect, raise, receive, take a sum of money or the like by selling, etc.:

    cum omnem pecuniam ex aerario exhausissetis, ex vectigalibus redegissetis, ab omnibus regibus coëgissetis,

    Cic. Agr. 2, 36, 98; cf.:

    pecuniam ex bonis patriis,

    id. Phil. 13, 5, 10;

    and simply pecuniam,

    id. Rab. Post. 13, 37; Hor. Epod. 2, 69:

    omne argentum tibi,

    to scrape together, Plaut. Pers. 2, 5, 23:

    bona vendit, pecuniam redigit... pecunia, quam ex Agonidis bonis redegisset,

    Cic. Div. in Caecil. 16, 56; cf. Liv. 5, 16:

    quod omnis frumenti copia decumarum nomine penes istum esset redacta, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 73, § 171:

    fructus,

    Dig. 36, 4, 5, § 22 (after colere agros); 22, 1, 46; cf.:

    pars maxima (praedae) ad quaestorem redacta est,

    Liv. 5, 19:

    fructus ad eum,

    Dig. 10, 2, 51:

    quicquid captum ex hostibus est, vendidit Fabius, consul, ac redegit in publicum,

    paid it into the public treasury, Liv. 2, 42:

    venditum sub hastā in aerarium,

    id. 4, 53:

    (patres) victi irā vetuere reddi (bona regia), vetuere in publicum redigi,

    id. 2, 5, 1; cf.:

    praedam in fiscum,

    Tac. H. 4, 72:

    aliquid in commune,

    Dig. 17, 2, 52, § 6.—
    B.
    To bring or reduce a thing to any condition, circumstance, etc.; to make or render it so and so (cf. reddo); constr. with in (so most freq.), ad, sub, an adv. of place, absol., or with a double acc.
    (α).
    With in:

    viros in servitutem,

    Plaut. Aul. 2, 1, 47:

    Aeduos in servitutem,

    Caes. B. G. 2, 14, 3:

    in pristinam sortem servitutis,

    Just. 6, 5, 1:

    vidulum in potestatem alicujus,

    Plaut. Rud. 5, 3, 22:

    civitatem in potestatem,

    Caes. B. G. 7, 13 fin.; Hirt. B. G. 8, 24 fin.; 45; Cic. Quint. 55, 152; id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 2, 2, 13, § 33; Tac. Agr. 18; Vell. 2, 94, 4; cf.:

    civitatem in dicionem potestatemque populi Romani,

    Caes. B. G. 2, 34 fin.:

    aliquos in dicionem,

    Cic. Balb. 10, 25; Liv. 41, 19:

    gentes in dicionem hujus imperii,

    Cic. Phil. 4, 5, 13:

    Arvernos in provinciam,

    to reduce to a province, Caes. B. G. 1, 45; 7, 77 fin.; cf.:

    partem Britanniae, etc., in formam provinciae,

    Tac. Agr. 14; Suet. Caes. 25; id. Aug. 18; id. Tib. 37 fin.; id. Calig. 1; Liv. Epit. 45; 93:

    in formulam provinciae,

    Vell. 2, 38, 1:

    in formam praefecturae,

    id. 2, 44, 4:

    in id redactus sum loci, Ut, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 7, 86; cf.:

    republicā in tranquillum redactā,

    Liv. 3, 40; and:

    mentem in veros timores,

    Hor. C. 1, 37, 15:

    si hoc genus (pecuniarum) in unum redigatur,

    be brought into one mass, Cic. Phil. 5, 4, 13:

    dispositio est, per quam illa, quae invenimus, in ordinem redigimus,

    reduce to order, Auct. Her. 3, 9, 16; cf.:

    arbores in ordinem certaque intervalla,

    Quint. 8, 3, 9; but: ut veteres grammatici auctores alios in ordinem redegerint, alios omnino exemerint numero, brought, admitted into the rank of classics (cf. Gr. enkrinein; opp. numero eximere = ekkrinein):

    libertinos in equestrem ordinem,

    Lampr. Alex. Sev. 18; Just. 5, 6, 5; Quint. 1, 4, 3;

    for which: redigere aliquem (poëtam) in numerum,

    id. 10, 1, 54;

    also,

    to lower, degrade, Suet. Vesp. 15; v. ordo; cf. Liv. ap. Prisc. 1173 P.; Plin. Ep. 2, 6, 5:

    quod prosa scriptum redigere in quaedam versiculorum genera,

    Quint. 9, 4, 52:

    in hanc consuetudinem memoriā exercitatione redigendā,

    id. 11, 2, 45:

    servos, in dominium nostrum,

    Dig. 1, 5, 5:

    in nihilum redigam te, et non eris,

    Vulg. Ezech. 26, 21:

    in cinerem,

    id. 2 Pet. 2, 6: provinciam in solitudinem, Lact. de Ira Dei, 5, 4.—
    (β).
    With ad:

    aliquem ad inopiam redigere,

    to reduce to poverty, Ter. Heaut. 5, 1, 56:

    aliquem ad incitas,

    Plaut. Poen. 4, 2, 85; id. Trin. 2, 4, 136:

    genus id ad interitum,

    Lucr. 5, 877; Cic. ap. Lact. 7, 11, 5; cf.:

    prope ad internecionem gente ac nomine Nerviorum redacto,

    Caes. B. G. 2, 28:

    ad nihilum redigere,

    Vulg. Psa. 72, 20:

    victoriam ad vanum et irritum,

    to render empty and useless, Liv. 26, 37 fin.: cf.: [p. 1541] spem ad irritum, id. 28, 31:

    aliquid ante dubium ad certum,

    to render certain, id. 44, 15:

    carnes excrescentes ad aequalitatem,

    Plin. 30, 13, 39, § 113 (shortly afterwards reducunt); cf.:

    cicatrices ad planum,

    id. 20, 9, 36, § 93:

    aliquem ad desperationem,

    Suet. Aug. 81; Just. 6, 5, 7 et saep.:

    redegit se ad pallium et crepidas,

    Suet. Tib. 13.—
    (γ).
    With sub:

    Galliam sub populi Romani imperium,

    Caes. B. G. 5, 29, 4:

    Corcyram sub imperium Atheniensium,

    Nep. Timoth. 2, 1:

    barbaros sub jus dicionemque,

    Liv. 28, 21:

    incolas ejus insulae sub potestatem Atheniensium,

    Nep. Milt. 1, 4; 2 fin.; id. Paus. 2, 4; id. Pelop. 5:

    totam Italiam sub se,

    id. Flor. 1, 9, 8:

    GENTES SVB IMPERIVM,

    Inscr. Grut. 226.—
    (δ).
    With adv. of place:

    eo redigis me, ut, etc.,

    Ter. Eun. 4, 4, 23:

    eo, ut,

    Flor. 1, 2, 4:

    hem! Quo redactus sum!

    Ter. Eun. 2, 2, 7.—
    (ε).
    Absol.: ut credam, redigunt animum mihi argumenta, Att. ap. Non. 174, 10 (Trag. Rel. v. 516 Rib.): ut ejus animum retundam, redigam, ut, quo se vortat, nesciat, bring it down, so that, etc., Ter. Heaut. 5, 1, 73; Lucr. 1, 553.—
    (ζ).
    With double acc., to make or render a thing something (very rare;

    more freq. reddere): quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegerat,

    Caes. B. G. 2, 27 fin.:

    (Ubios) Suevi multo humiliores infirmioresque redegerunt,

    id. ib. 4, 3 fin.; Aus. Mos. 224.—
    2.
    In designations of number, etc., pregn., to bring within a number or extent; to lessen, diminish, reduce:

    familiam jam ad paucos redactam paene ab interitu vindicasti,

    Cic. Marcell. 4, 10; cf.:

    redigere omnis fere in quadrum numerumque sententias,

    id. Or. 61, 208:

    hosce ipsos (libros octo) utiliter ad sex libros redegit Diophanes,

    reduced, abridged, Varr. R. R. 1, 1, 10:

    ex hominum milibus LX. vix ad D.... sese redactos esse dixerunt,

    Caes. B. G. 2, 28:

    ad semuncias redacta,

    Tac. A. 6, 16:

    judicia ad duo genera judicum redegit,

    Suet. Caes. 41; id. Vesp. 10:

    non ad numerum redigar duorum,

    Ov. M. 6, 199:

    quod si comminuas vilem redigatur ad assem,

    Hor. S. 1, 1, 43:

    ne res ad nilum redigantur funditus omnes,

    Lucr. 1, 791; 2, 752; cf. Ov. M. 14, 149:

    rem maximam redigere ad minimum,

    Lact. 3, 9, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > redigo

  • 32 seditio

    sēdĭtĭo, ōnis, f. [sed, i. e. sine (v. h. v.), and itio; thus, orig., a going aside, going apart; hence],
    I.
    Lit., an insurrectionary separation (political or military); dissension, civil discord, insurrection, mutiny, sedition (very freq. and class.;

    syn.: secessio, defectus): ea dissensio civium, quod seorsum eunt alii ad alios, seditio dicitur,

    Cic. Rep. 6, 1, 3 (ap. Serv. Verg. A. 1, 149, and Non. 25, 6):

    duobus tribunis plebis per seditionem creatis,

    id. ib. 2, 34, 59; cf. Liv. 2, 31 fin. sq.:

    si qui in seditione non alterius utrius partis fuisset,

    Cic. Att. 10, 1, 2; cf. Gell. 2, 12, 1:

    ne qua seditio oriretur,

    Caes. B. G. 7, 28 fin.; Sall. C. 34, 2:

    seditione factā,

    Caes. B. C. 1, 87, 3:

    seditionem inter Poenos et Siculos milites esse factam,

    Cic. Div. 1, 24, 50; cf.:

    seditio inter belli pacisque auctores orta,

    Liv. 2, 16:

    seditionem ac discordiam concitare,

    Cic. Mur. 39, 83:

    commovere,

    id. Att. 2, 1, 8:

    movere,

    Vell. 2, 68, 2:

    coeptare,

    Tac. A. 1, 38; 1, 45; 2, 81 et saep.:

    componere,

    id. H. 4, 14:

    magno in populo cum saepe coörta est Seditio, etc.,

    Verg. A. 1, 149; Hor. Ep. 1, 2, 15:

    seditione potens,

    Verg. A. 11, 340.— Plur.:

    cum hominem seditiosum defenderet, non dubitavit seditiones ipsas ornare,

    Cic. de Or. 2, 28, 124; 2, 48, 199; Sall. J. 37, 1; Liv. 4, 2; 5, 3; Quint. 2, 16, 2; Hor. C. 3, 3, 29; 3, 6, 13; Tac. A. 4, 68 et saep.—Seditio, personified as one of the attendants of Fama, Ov. M. 12, 61.—
    II.
    Transf., in gen., dissension, discord, strife, quarrel (very rare; mostly poet.; in Cic. only as a transl. of the Greek stasis):

    Amphitruo uxori turbas conciet...tum meus pater Eam seditionem in tranquillum conferet,

    Plaut. Am. 1, 2, 16:

    ut homini adulescentulo Filiam darem in seditionem atque in incertas nuptias,

    Ter. And. 5, 1, 11 Ruhnk.:

    cui studeat, deus omnis habet, crescitque favore Turbida seditio, donec Juppiter, etc.,

    Ov. M. 9, 426; so,

    domestica (opp. fraterna concordia),

    Liv. 45, 19:

    pantomimorum,

    Suet. Ner. 26:

    non illaudata (with magno certatur amore),

    Claud. in Rufin. 2, 226.—
    B.
    Of inanimate and abstract things:

    seditio maris,

    uproar, turbulence, Stat. Th. 9, 142:

    pelagi,

    Manil. 2, 90:

    siderum,

    id. 2, 196:

    flammasque rebelles Seditione tori (Eteoclis et Polynicis),

    Stat. Th. 1, 36:

    intestina corporis,

    Liv. 2, 32, 12.—Comically:

    seditionem facit lien, occupat praecordia,

    rebels, and takes possession of my stomach, Plaut. Merc. 1, 14:

    Archytas iracundiam, videlicet dissidentem a ratione, seditionem quandam animi vere ducebat, et eam consilio sedari volebat,

    Cic. Rep. 1, 38, 60.

    Lewis & Short latin dictionary > seditio

  • 33 spiritus

    spīrĭtus, ūs (scanned spĭrĭtus, Sedul. Hymn. 1 fin.; dat. SPIRITO, Inscr. Orell. 3030; gen., dat., and abl. plur. only eccl. and late Lat., e. g. spirituum, Vulg. Marc. 6, 7:

    spiritibus,

    Aug. Serm. 216, 11 fin.; Vulg. Luc. 8, 2), m. [spiro], a breathing or gentle blowing of air, a breath, breeze (syn.: aura, flatus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    spiritum a vento modus separat: vehementior enim spiritus ventus est, invicem spiritus leviter fluens aër,

    Sen. Q. N. 5, 13, 4; cf. Plin. Ep. 5, 6, 5: spiritus Austri Imbricitor, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 423 Vahl.), Cic. poët. N. D. 2, 44, 114:

    Boreae,

    Verg. A. 12, 365:

    quo spiritus non pervenit,

    Varr. R. R. 1, 57, 2; cf.:

    silentis vel placidi spiritus dies,

    Col. 3, 19 fin.:

    alvus cum multo spiritu redditur,

    Cels. 2, 7 med.
    B.
    In partic.
    1.
    The air: imber et ignis, spiritus et gravis terra, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 37 Müll. (Ann. v. 511 Vahl.):

    proximum (igni) spiritus, quem Graeci nostrique eodem vocabulo aëra appellant,

    Plin. 2, 5, 4, § 10:

    quid tam est commune quam spiritus vivis?

    Cic. Rosc. Am. 26, 72; cf. Quint. 12, 11, 13:

    potestne tibi haec lux, Catilina, aut hujus caeli spiritus esse jucundus?

    Cic. Cat. 1, 6, 15.—
    2.
    An exhalation, smell, odor:

    spiritus unguenti suavis,

    Lucr. 3, 222:

    foedi odoris,

    Cels. 5, 26, 31 fin.:

    florum,

    Gell. 9, 4, 10:

    sulfuris,

    Pall. Aug. 9, 1; cf. Hor. C. 3, 11, 19.—
    3.
    Breathed air, a breath:

    quojus tu legiones difflavisti spiritu,

    Plaut. Mil. 1, 1, 17.— Absol.: (equus) saepe jubam quassit simul altam: Spiritus ex animā calida spumas agit albas, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 507 Vahl.):

    creber spiritus,

    Lucr. 6, 1186:

    ardentes oculi atque attractus ab alto Spiritus,

    Verg. G. 3, 505:

    petitus imo spiritus,

    Hor. Epod. 11, 10:

    in pulmonibus inest raritas... ad hauriendum spiritum aptissima,

    Cic. N. D. 2, 55, 136:

    diffunditur spiritus per arterias,

    id. ib. 2, 55, 138:

    animantium vita tenetur, cibo, potione, spiritu,

    id. ib. 2, 54, 134:

    si spiritum ducit, vivit,

    id. Inv. 1, 46, 86:

    tranquillum atque otiosum spiritum ducere,

    id. Arch. 12, 30:

    longissima est complexio verborum, quae volvi uno spiritu potest,

    id. de Or. 3, 47, 182:

    versus multos uno spiritu pronuntiare,

    id. ib. 1, 61, 261:

    spiritus nec crebro receptus concidat sententiam, nec eo usque trahatur, donec deficiat,

    Quint. 11, 3, 53:

    lusit vir egregius (Socrates) extremo spiritu,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96; cf. id. Sest. 37, 79: quorum usque ad extremum spiritum est provecta prudentia, id. Sen. 9, 27:

    quos idem Deus de suis spiritibus figuravit,

    Lact. Epit. 42, 3.—With gen.:

    ut filiorum suorum postremum spiritum ore excipere liceret,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; Cels. 4, 4; 3, 27; Col. 6, 9, 3; Quint. 9, 4, 68; 11, 3, 32; 11, 3, 53 sq.—
    C.
    Transf.
    1.
    In abstr., a breathing:

    aspera arteria excipiat animam eam, quae ducta sit spiritu,

    Cic. N. D. 2, 54, 136; cf. id. ib. 2, 55, 138:

    aër spiritu ductus alit et sustentat animantes,

    id. ib. 2, 39, 101:

    crevit onus neque habet quas ducat spiritus auras,

    Ov. M. 12, 517.—Esp.: spiritum intercludere (includere), to stop the breath, suffocate, choke, etc.:

    lacrimae spiritum et vocem intercluserunt,

    Liv. 40, 16, 1; 40, 24, 7; so,

    includere,

    id. 21, 58, 4.—
    2.
    The breath of a god, inspiration:

    haec fieri non possent, nisi ea uno divino et continuato spiritu continerentur,

    by a divine inspiration, Cic. N. D. 2, 7, 19; 3, 11, 28; cf.:

    poëtam quasi divino quodam spiritu inflari,

    id. Arch. 8, 18.—
    3.
    The breath of life, life:

    eum spiritum, quem naturae debeat, patriae reddere,

    Cic. Phil. 10, 10, 20:

    vos vero qui extremum spiritum in victoriā effudistis,

    id. ib. 14, 12, 32:

    dum spiritus hos regit artus,

    Verg. A. 4, 336; cf. Hor. C. 4, 8, 14:

    ne cum sensu doloris aliquo spiritus auferatur,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118:

    aliquem spiritu privare,

    Vell. 2, 87, 2:

    merula spiritum reddidit,

    to expire, die, id. 2, 22, 2:

    spiritus tenues vanescat in auras,

    Ov. H. 12, 85:

    non effundere mihi spiritum videbar, sed tradere,

    Sen. Ep. 78, 4:

    novissimum spiritum per ludibrium effundere,

    Tac. H. 3, 66 fin.; cf. supra, I. B.—
    4.
    Poet.,= suspirium, a sigh, Prop. 1, 16, 32; 2, 29 (3, 27), 38.—
    5.
    In gram., a breathing or aspiration (asper and lenis), Prisc. p. 572 P.; Aus. Idyll. 12 de Monos. Graec. et Lat. 19. —
    6.
    The hiss of a snake, Verg. Cul. 180.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Class.) A haughty spirit, haughtiness, pride, arrogance; also, spirit, high spirit, energy, courage (esp. freq. in the plur.; syn. animi).
    (α).
    Sing. (in the best prose only in gen. and abl., which are wanting in plur.):

    regio spiritu,

    Cic. Agr. 2, 34, 93:

    quem hominem! quā irā! quo spiritu!

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6:

    illos ejus spiritus Siciliensis,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 22:

    tantum fiduciae ac spiritūs,

    Caes. B. C. 3, 72:

    filia Hieronis, inflata adhuc regiis animis ac muliebri spiritu,

    Liv. 24, 22:

    patricii spiritūs animus,

    id. 4, 42, 5:

    ex magnitudine rerum spiritum ducat,

    Quint. 1, 8, 5:

    corpore majorem rides Turbonis in armis Spiritum et incessum,

    Hor. S. 2, 3, 311:

    cecidit spiritus ille tuus,

    Prop. 2, 3, 2:

    spiritu divino tactus,

    Liv. 5, 22, 5:

    non negaverim fuisse alti spiritūs viros,

    Sen. Ep. 90, 14.—
    (β).
    Plur.:

    res gestae, credo, meae me nimis extulerunt ac mihi nescio quos spiritus attulerunt,

    Cic. Sull. 9, 27:

    noratis animos ejus ac spiritus tribunicios, etc.,

    id. Clu. 39, 109; cf.:

    unius tribuni militum animos ac spiritus,

    id. Imp. Pomp. 22, 66:

    tantos sibi spiritus, sumpserat, ut ferendus non videretur,

    Caes. B. G. 1, 33 fin. in re militari sumere, id. ib. 2, 4:

    nam Dion regios spiritus repressit,

    Nep. Dion, 5, 5:

    cum spiritus plebes sumpsisset,

    Liv. 4, 54:

    si cui honores subdere spiritus potuerunt,

    id. 7, 40:

    remittant spiritus, comprimant animos suos, sedent arrogantiam, etc.,

    Cic. Fl. 22, 53:

    spiritus feroces,

    Liv. 1, 31:

    quorum se vim ac spiritus fregisse,

    id. 26, 24:

    cohibuit spiritus ejus Thrasea,

    Tac. A. 16, 26:

    Antipater, qui probe nosset spiritus ejus,

    Curt. 6, 1, 19.—
    B.
    (Mostly poet. and in post-Aug. prose.) Spirit, soul, mind.
    (α).
    Sing.:

    quoslibet occupat artus Spiritus,

    Ov. M. 15, 167; Tac. A. 16, 34: spiritum Phoebus mihi, Phoebus artem Carminis dedit, poetic spirit or inspiration, Hor. C. 4, 6, 29; cf.:

    mihi Spiritum Graiae tenuem Camenae Parca non mendax dedit,

    id. ib. 2, 16, 38:

    qualis Pindarico spiritus ore tonat,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 40:

    imperator generosi spiritŭs,

    Plin. 8, 40, 61, § 149: avidus (i. e. to epithumêtikon, the desiring, coveting soul), Hor. C. 2, 2, 10:

    quidam comoedia necne poëma Esset, quaesivere: quod acer spiritus ac vis Nec verbis nec rebus inest,

    Hor. S. 1, 4, 46:

    majoris operis ac spiritūs,

    Quint. 1, 9, 15:

    alti spiritūs plena,

    id. 10, 1, 44:

    virtus magni spiritus est et recti,

    Sen. Ep. 74, 29:

    qui spiritus illi, Quis vultus vocisque sonus,

    Verg. A. 5, 648.—
    (β).
    Plur.: Coriolanus hostiles jam tum spiritus gerens, Liv. 2, 35; Curt. 5, 8, 17.—
    * b.
    Transf. (like anima, and the Engl. soul), a beloved object, Vell. 2, 123 fin.
    2.
    Spiritus, personified, a spirit (late Lat.); so,

    esp., Spiritus Sanctus or simply Spiritus,

    the Holy Ghost, Holy Spirit, Cod. Just. 1, 1, 1; Aus. Ephem. 2, 18:

    jurare per Deum et per Christum et per Spiritum Sanctum,

    Veg. 2, 5:

    nocens ille Spiritus,

    an evil spirit, Lact. 4, 27, 12:

    Spiritus nigri,

    evil spirits, Sedul. Carm. 3, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > spiritus

  • 34 subpedito

    suppĕdĭto ( subp-), āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [perh. for suppetito, from suppeto].
    I.
    Neutr., to be fully supplied or in abundance, to be at hand, be in store:

    unde Flumina suppeditant?

    Lucr. 1, 231:

    omnis apparatus ornatusque dicendi facile suppeditat,

    Cic. de Or. 3, 31, 124:

    P. Cethegus, cui de re publicā satis suppeditabat oratio,

    id. Brut. 48, 178:

    undique mihi suppeditat quod pro M. Scauro dicam,

    id. Scaur. 23, 46:

    innumerabilitas suppeditat atomorum,

    id. N. D. 1, 39, 109:

    quod multitudo suppeditabat,

    Liv. 6, 24, 2:

    quoad tela suppeditarunt,

    id. 30, 25, 7:

    ne chartam quidem tibi suppeditare,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    cui (Torquato) si vita suppeditavisset,

    if he had lived, id. Brut. 70, 245; 27, 105; 32, 124; id. Phil. 3, 6, 15; cf. suppeto, I.: nec consilium, nec oratio suppeditat, i e. I have neither sentiments nor terms, Liv. 28, 27, 3.— Poet., with subj.-clause:

    dicere suppeditat,

    it is easy to say, Lucr. 3, 731. —
    B.
    Transf.
    1.
    Like abundare, to have in abundance, to abound or be rich in (very rare):

    omissis his rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget ille,

    Cic. Cat. 2, 11, 25:

    ita gaudiis gaudium suppeditat,

    is increased by other joys, Plaut. Trin. 5, 1, 3. —
    2.
    To be enough or sufficient, to suffice:

    parare ea, quae suppeditent et ad cultum et ad victum,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    Pometinae manubiae, quae perducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in fundamenta suppeditavere,

    Liv. 1, 55, 7: labori suppeditare, to be fit for or equal to, to be a match for, Plaut. As. 2, 4, 17; cf.:

    ut (Thais) tuo amori suppeditare possit sine sumpto suo,

    devote herself to you, Ter. Eun. 5, 8, 46. —
    II.
    Act., to give, furnish, afford, supply, or procure in abundance (freq. in Cic.; syn.: praebeo, suggero, ministro).
    (α).
    With acc.:

    luxuriae sumptus suppeditare ut possies,

    Plaut. As. 4, 2, 10:

    sumptum,

    Cic. Agr. 2, 13, 32:

    tributo sumptus suppeditari,

    Liv. 23, 48, 7:

    cibos,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quibus (fistulis) aqua suppeditabatur templis,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    pecunias,

    id. Q. Fr. 2, 2, 3:

    merces,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6:

    frumentum,

    id. ib. 2, 3, 74, §

    172: rem frumentariam alicui ex provinciis,

    id. Att. 8, 1, 2:

    res eas, quibus ager Campanus coleretur,

    id. Agr. 2, 32, 88:

    tutum perfugium otio et tranquillum ad quietem locum,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    multa ad luxuriam invitamenta,

    id. ib. 2, 4, 8:

    fabulas poëtis,

    id. N. D. 2, 24, 63:

    ipsis pecuniam,

    Nep. Alcib. 8, 1:

    tela,

    Sil. 10, 137:

    suppeditabit nobis Atticus noster e thesauris suis quos et quantos viros!

    Cic. Fin. 2, 21, 67. —With an abstr. object:

    aliquis deus suppeditans omnium rerum abundantiam et copiam,

    Cic. Lael. 23, 87:

    oratoribus et poëtis mirabilem copiam dicendi,

    id. Top. 18, 67:

    praecepta nobis (patria),

    Lucr. 3, 10:

    varietatem tibi in scribendo,

    Cic. Fam. 5, 12, 4:

    hortorum amoenitatem mihi (domus),

    id. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    ut, quocumque haec (voluptas) loco suppeditetur, ibi beate queant vivere,

    id. Tusc. 5, 37, 108.—
    (β).
    With obj.-clause:

    Ciceroni meo suppeditabis quantum videbitur,

    Cic. Att. 14, 17, 5. — ( g) Absol.:

    alicui sumptibus,

    Ter. Heaut 5, 1, 57:

    quod Ciceroni suppeditas, gratum,

    Cic. Att. 14, 20, 3. — ( d) Impers. pass.:

    quod res curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppeditetur ad usum et cultum copiose,

    Cic. Att. 14, 11, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subpedito

  • 35 suppedito

    suppĕdĭto ( subp-), āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [perh. for suppetito, from suppeto].
    I.
    Neutr., to be fully supplied or in abundance, to be at hand, be in store:

    unde Flumina suppeditant?

    Lucr. 1, 231:

    omnis apparatus ornatusque dicendi facile suppeditat,

    Cic. de Or. 3, 31, 124:

    P. Cethegus, cui de re publicā satis suppeditabat oratio,

    id. Brut. 48, 178:

    undique mihi suppeditat quod pro M. Scauro dicam,

    id. Scaur. 23, 46:

    innumerabilitas suppeditat atomorum,

    id. N. D. 1, 39, 109:

    quod multitudo suppeditabat,

    Liv. 6, 24, 2:

    quoad tela suppeditarunt,

    id. 30, 25, 7:

    ne chartam quidem tibi suppeditare,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    cui (Torquato) si vita suppeditavisset,

    if he had lived, id. Brut. 70, 245; 27, 105; 32, 124; id. Phil. 3, 6, 15; cf. suppeto, I.: nec consilium, nec oratio suppeditat, i e. I have neither sentiments nor terms, Liv. 28, 27, 3.— Poet., with subj.-clause:

    dicere suppeditat,

    it is easy to say, Lucr. 3, 731. —
    B.
    Transf.
    1.
    Like abundare, to have in abundance, to abound or be rich in (very rare):

    omissis his rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget ille,

    Cic. Cat. 2, 11, 25:

    ita gaudiis gaudium suppeditat,

    is increased by other joys, Plaut. Trin. 5, 1, 3. —
    2.
    To be enough or sufficient, to suffice:

    parare ea, quae suppeditent et ad cultum et ad victum,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    Pometinae manubiae, quae perducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in fundamenta suppeditavere,

    Liv. 1, 55, 7: labori suppeditare, to be fit for or equal to, to be a match for, Plaut. As. 2, 4, 17; cf.:

    ut (Thais) tuo amori suppeditare possit sine sumpto suo,

    devote herself to you, Ter. Eun. 5, 8, 46. —
    II.
    Act., to give, furnish, afford, supply, or procure in abundance (freq. in Cic.; syn.: praebeo, suggero, ministro).
    (α).
    With acc.:

    luxuriae sumptus suppeditare ut possies,

    Plaut. As. 4, 2, 10:

    sumptum,

    Cic. Agr. 2, 13, 32:

    tributo sumptus suppeditari,

    Liv. 23, 48, 7:

    cibos,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quibus (fistulis) aqua suppeditabatur templis,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    pecunias,

    id. Q. Fr. 2, 2, 3:

    merces,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6:

    frumentum,

    id. ib. 2, 3, 74, §

    172: rem frumentariam alicui ex provinciis,

    id. Att. 8, 1, 2:

    res eas, quibus ager Campanus coleretur,

    id. Agr. 2, 32, 88:

    tutum perfugium otio et tranquillum ad quietem locum,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    multa ad luxuriam invitamenta,

    id. ib. 2, 4, 8:

    fabulas poëtis,

    id. N. D. 2, 24, 63:

    ipsis pecuniam,

    Nep. Alcib. 8, 1:

    tela,

    Sil. 10, 137:

    suppeditabit nobis Atticus noster e thesauris suis quos et quantos viros!

    Cic. Fin. 2, 21, 67. —With an abstr. object:

    aliquis deus suppeditans omnium rerum abundantiam et copiam,

    Cic. Lael. 23, 87:

    oratoribus et poëtis mirabilem copiam dicendi,

    id. Top. 18, 67:

    praecepta nobis (patria),

    Lucr. 3, 10:

    varietatem tibi in scribendo,

    Cic. Fam. 5, 12, 4:

    hortorum amoenitatem mihi (domus),

    id. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    ut, quocumque haec (voluptas) loco suppeditetur, ibi beate queant vivere,

    id. Tusc. 5, 37, 108.—
    (β).
    With obj.-clause:

    Ciceroni meo suppeditabis quantum videbitur,

    Cic. Att. 14, 17, 5. — ( g) Absol.:

    alicui sumptibus,

    Ter. Heaut 5, 1, 57:

    quod Ciceroni suppeditas, gratum,

    Cic. Att. 14, 20, 3. — ( d) Impers. pass.:

    quod res curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppeditetur ad usum et cultum copiose,

    Cic. Att. 14, 11, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > suppedito

  • 36 tranquillus

    , tranquilla, tranquillum (m,f,n)
      тихий, спокойный

    Dictionary Latin-Russian new > tranquillus

См. также в других словарях:

  • Fenwick High School (Oak Park, Illinois) — Infobox School name = Fenwick High School native name = latin name = imagesize = 200 caption = location = streetaddress = 505 W. Washington Blvd. region = city = Oak Park state = Illinois province = county = postcode = postalcode = zipcode =… …   Wikipedia

  • Exultet — The Exultet (also known as the Exsultet or sometimes the Easter Proclamation [ [http://www.catholicculture.org/liturgicalyear/prayers/view.cfm?id=1227 Catholic Culture] ] ) is the traditional Western Rite hymn of praise intoned by the deacon… …   Wikipedia

  • ТРАНКВИЛИЗАТОРЫ — [фр. tranquilliser < лат. tranquillo успокаиваю] мед., хим. лекарственные средства, подавляющие страхи, напряжение, беспокойство. Словарь иностранных слов. Комлев Н.Г., 2006. транквилизаторы то же, что нейролептики. Новый словарь иностранных слов …   Словарь иностранных слов русского языка

  • Delirĭum — (lat.), Irresein, Phantasieren, Irrereden, ein krankhafter Zustand, bei dem die Kranken infolge einer Störung der Gehirntätigkeit der Wirklichkeit nicht entsprechende Wahrnehmungen in sich aufnehmen und geistig verarbeiten. Die Folgen der… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Philipp Andreas Oldenburger — (* um 1620 im Herzogtum Celle (?); † 1678 in Genf) war ein deutscher Jurist und Hochschullehrer. Inhaltsverzeichnis 1 Leben und Wirken 2 Werke (Auswahl) 3 Literatur …   Deutsch Wikipedia

  • траквилизаторы — ов, мн. tranquilliser успокаивать<лат. tranquillum спокойствие. мед. То же, что нейролептики. Транквилизаторный ая, ое. Крысин 1998. Лекс. СИС 1979: транквилиза/торы …   Исторический словарь галлицизмов русского языка

  • ABRAHAM — I. ABRAHAM Eremita Aegyptius, grandem (iam defessis aetate parentibus) hereditatem mox habiturus, non exspectavit; sed ut nudus discedens, in solitudine sibi cellam constinut: deinde ills vitâ defunctis, cum ad capiendum tantarum opum pattimonium …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CRONIUM seu CHRONIUM mare — CRONIUM, seu CHRONIUM mare nonnullis Concretum, vel Congelatum appellatur. Plin. l. 4. c. 13. Dionys. Πόντον μιν καλέουσι πεπηγότα τε Κρόνιόν τε. Apolloniustamen, in Argonauticis, Croniummare pro Adriatico posuit (si Interpreti eius credemus)… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FRIDERICUS Johannes — I. Johannes FRIDERICUS fil. Alberti March. Onoldsbacensis, ex priori coniuge Margaretha Sophia, filia Ioachimi Ernesti Com. Oetingensis, nat. A. C. 1654. Patri A. C. 1667. defuncto, in regimine, successit: maritus Iohannae Elisabethae March.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PLAUTUS M. Accius — poeta Comicus, patriâ Sarsinas, Plotus ab initio, teste Festô, appellatus a pedum planitie, quos Plotes Umbri vocant. Vixit Pacuvii, Attiique aetate, nempe extremis aliquot annis belli Punici 2. sive Annibalici, ac proximis 17. Nec enim possum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • STATUA — I. STATUA in Ecclesia Romana vocatur imago Haeretici absentis fugitivi, de quo supra diximus. Postquam enim contra talem sententia lata est, ne frustra penitus, id factum videatur, coram omni populo publicari solet, et imago absentis seu Statua… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»