-
21 sum
1. sum, fuī, esse (ein unregelmäßiges, aus Teilen zweier verschiedener Verba zusammengesetztes Wort: sum abgekürzt aus esum st. eso v. griech. Stamm ΕΣ, wov. εἰμί; fui aber vom veralteten fuo, griech. φύω), I) als verbum concretum, sein, vorhanden sein, A) im allg.: 1) übh.: a) von der Existenz eines Gegenstandes, sein, vorhanden sein, existieren, dasein, am Leben sein, esse ea dico, quae cerni tangive possunt, Cic.: omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri, sunt, Cic.: nec enim, dum ero, angar ullā re, Cic.: adhuc sumus, Cic.: fuit, er hat gelebt, Tibull.: fuimus Troes, fuit Ilium, Verg.: nullus sum, es ist aus mit mir, ich bin verloren, Komik., Cic. u.a.: alteri nulli sunt, sind zugrunde gegangen, Cic. – b) von dem Vorhandensein eines Zustandes, sein, vorhanden sein, vorliegen, stattfinden, non est periculum, Cic.: neque Romanorum in se meritum esse, Liv.: solis defectio fuit, fand statt, ereignete sich, Cic.: quid tibi est? was ist dir (geschehen)? was hast du? Cic.: quid se futurum esset, was würde mit ihnen geschehen, Liv. – c) von dem Befinden an einem Orte, sein, sich finden, leben, cum Athenis fuissem, Cic.: Romae esse, Cic.: in castris, in agro, in hortis, Cic.: esse in alqo, in jmd. stecken, in seine Gestalt, in ihn verwandelt sein, Ov. – d) von dem Befinden in einem Zustande, sein, leben, sich befinden, esse in————aere alieno, Cic.: in bonis, Cic. in servitute, Cic.: in spe, Cic.: in maestitia, Cic.: in nomine et gloria, Cic.: in laudibus, Cic.: in officio, Cic.: in vitio, Cic.: in mora, Verzug verursachen, Ter.: in amore et deliciis alci, Cic. – e) v. Beruhen auf etwas, in etwas bestehen = auf etwas beruhen, omnem spem in impetu esse equitum, Liv.: totum in eo est, ut etc., Cic.: totum in eo est, ne etc., Colum.2) Besondere Verbindungen: a) sunt qui, es gibt Leute, Dinge, die, α) mit folg. Indicat., wenn etwas Bestimmtes bezeichnet wird, sunt qui non audent, Cic.: sunt quae praeterii, Cic.: sunt quos genus hoc minime iuvat, Hor.: est quibus Eleae concurrit palma quadrigae, Prop. – bes. steht bei Indicat., wenn ein Subjekt genau angegeben wird, sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, Cic.: sunt bestiae quaedam, in quibus inest etc., Cic. – β) m. folg. Coniunctiv, wenn etwas Gedachtes, Vorgestelltes od. Unbestimmtes bezeichnet wird, sunt qui dicant, Cic.: sunt qui anteponant, Cic.: erat nemo, in quem ea suspicio conveniret, Cic. – Auch findet sich est quibus, Prop. 3, 9, 17. – b) mihi est res, ich habe eine Sache, privatus illis census erat brevis, Hor.: cui nomen Arethusa est, Cic.: unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. – c) esse ad od. apud alqm, bei jmd. (in jmds. Hause) sein od. sich befinden, jmd. besuchen, eaque est nunc ad uxorem tuam, Ter.: fuit ad me satis————diu, Cic.: quorum sint legati apud se, Caes.: fuisti apud Laecam illā nocte, Cic.: apud te est, ut volumus, Cic.: Brutum apud me fuisse gaudeo, Cic.: apud me sis volo, bei mir zu Tische seiest, bei mir speisest, Ter. – d) esse cum alqo (alqa), α) bei jmd. (in jmds. Zimmer, Hause) sein, essetne quis intus cum Caesare? Suet.: me te oblectes, mecum tota sis, Ter.: quam vellem Menedemum invitatum, ut nobiscum esset (bei mir zu Tische sei, speise), amplius (dringender), Ter.: doppelsinnig, tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur: erit enim mecum (mit mir = auf meiner Seite), si tecum erit, Cic. de fin. 5, 86. – β) mit jmd. zusammensein, umgehen, erat nemo, quicum essem libentius, Cic.: multum mecum sunt, Cic.: secum esse, für sich sein, Cic. – γ) ehelich mit jmd. umgehen, Plaut., Cic. u.a. – e) esse alci cum alqo, mit jmd. zu tun haben, mit jmd. in Verbindung stehen, sibi cum illa nihil futurum, Cic.: si mihi tecum minus esset, Cic. – f) esse ab alqo, von jmd. sein, zu jmd. gehören, ab Andria est ancilla haec, Ter.: erat ab Aristotele, war ein Aristoteliker, Cic.: vide, ne hoc totum sit a me, für mich spricht, Cic. – g) esse pro alqo, für jmd. sein, jmdm. zustatten kommen, Cic. – h) esse in alqm locum, wohin sein (= wohin gegangen sein und sich dort befinden), fui hodie in funus, war zum Begräbnisse, Petron.: in conspectum fuisse, Suet. ( aber Cic. ad Att. 15, 4, 2 Wesenberg quo die————in Tusculanum essem venturus). – i) esse in m. Abl., in einer Schrift stehen (s. Meißner Cic. Tusc. 1, 3. p. 4, a), quid fuit in litteris (in dem Br.)? Cic.: quamquam est in Originibus m. folg. Acc. u. Infin., Cic.B) prägn., wirklich sein, stattfinden, statthaben, der Fall sein, in Kraft sein, Geltung haben, gelten, nec provocatio erat, Liv.: neque dictio est, Ter.: sunt ista, das ist so, Cic. – So bes. a) est, es ist so, es ist an dem, Cic.: sit ita, es sei so, gut, meinetwegen, Cic.: so auch esto, es mag sein, gut, meinetwegen, Cic. u. Hor.: m. folg. Acc. u. Infin., esto, alios teneri, Hor.: so auch sit m. folg. ut u. Konj., sit, ut intereant, Colum. – est ut od. m. folg. Infin., α) = es ist der Fall, daß usw., est, ut id deceat, Cic.: est, ut philosophi tradant, Cic.: non est, ut possit, Hor.: futurum esse, ut omnes pellerentur, Caes.: at enim solum id est, ut me Siculi maxime velint, Cic.: m. folg. Infin., fuerit mihi eguisse, Sall.: ne sit tibi montes semper adire, Prop.: numquam est mit folg. quin u. Konj., numquam est, quin velimus, Cornif. rhet. – β) est, man darf, man kann, neque est, ut putemus, wir dürfen nicht usw., Plin.: m. folg. Infin., scire est liberum ingenium, Ter.: quae verbo obiecta, verbo negare sit, läßt sich mit einem W. verneinen, Liv.: ut coniectare erat intentione vultus, Tac.: quantum dinoscere erat, Val. Max. – b) est ubi, es ist der Fall wo = zuweilen, Cic. – c) est cum, es ist der Fall————da = zuweilen, Cornif. rhet. – d) est quod m. Indikat u. Konj., od. ut u. Konj., es ist Ursache dazu da, ich (du, er usw.) habe Ursache zu usw., zB. est quod suscenset tibi, Ter.: est quod me transire ad forum iam oportet, Ter.: magis est, quod gratuler, Cic.: magis est, ut ipse moleste ferat errasse se, Cic.: hingegen non est quod od. ut etc., od. nihil est quod od. cur, es ist keine Ursache da, ich (du usw.) habe nicht Ursache zu usw., nihil est, quod gestias, Cic.: non est igitur, ut mirandum sit, man braucht sich also nicht zu wundern, Cic.II) als verbum copulativum = etwas od. irgendwie sein, a) in Verbindung mit einem Adi., Subst. od. Pronom., praeclara res est, et sumus otiosi, Cic.: tuus sum, Plaut.: nos numerus sumus, Hor.: domus non ea est, quam, Cic. – b) in Verbindung m. Adv.: α) der Art u. Weise (s. Brix Plaut. trin. 46), si ita es, ut ego te volo, Plaut.: sic sum ut vides, Plaut.: hae aedes ita erant ut dixi tibi, Plaut.: ita (in solcher Lage) sunt res nostrae, Cic.: sic vita hominum est, Cic.: sic est, Cic.: quod ita cum sit, Cic. – mit speziellen, satis est, Cic.: frustra id inceptum fuit, Liv.: bene est, recte est, Cic.: cum in convivio comiter et iucunde fuisses, Cic.: mihi pulchre est od. pulchre est mihi, Cic. u. Hor.: dicta impune erant, Tac. – β) des Ortes u. der Zeit, sunt procul ab huius aetatis memoria, Cic.: diu esse, lange dauern, währen, Prop. – c) mit einem Genet. od. Abl.————der Beschaffenheit, sein von einer Beschaffenheit, eine Beschaffenheit haben, α) m. Genet.: eiusdem aetatis fuit, aus demselben Zeitalter, lebte zu derselben Zeit, Nep.: nulli consili sum, ich bin ratlos, Ter.: summi ut sint laboris, zu großer Arbeit tauglich sind, Caes.: nec se suae potestatis esse, hätten nicht über sich zu verfügen, Liv. – Ferner gehört hierher magni, tanti etc. esse (pretii), in hohem Werte sein, viel gelten, viel kosten, αα) cig., frumentum fuit tanti, Cic.: ager pluris est, Cic. – ββ) bildl., in großem Werte sein, viel gelten, geschätzt werden, magni erunt mihi tuae litterae, Cic.: mea conscientia mihi pluris est, Cic. – β) m. Abl.: esse collecto pallio, capite operto, gehen mit usw., Plaut. u. Cic.: aegro corpore esse, krank sein, Cic.: aetate eā sum, bin in dem Alter, in den Jahren, Ter.: fac animo magno sis, habe usw., Cic.: quaere, quo sit patre, Hor.: simus eā mente, so gesinnt, Cic.: mille sestertiis esse, zu stehen kommen, gelten, kosten, Cic. – d) mit Genet. des Maßes od. des Inhalts (durch) attrib. Zahlwörter), bestehen aus usw., sich belaufen auf usw., betragen, zählen, Xerxis classis mille et ducentarum navium longarum fuit, Nep.: Iulius Caesar annum ad solis cursum accommodavit, ut trecentorum sexaginta quinque dierum esset, Suet.: bona patris huiusce Sex. Roscii, quae sunt sexagies (sc. centenûm milium), Cic. – e) m. Genet. des Gegenstandes, dem etwas ge-————hört, angehört, dem etwas zukommt, α) eigen sein, gehören, Gallia est Ariovisti, Caes.: cuius tum fasces erant, der damals die Regierung hatte, Cic.: Rhodiorum esse, den Rhodiern gehören, ihnen unterworfen sein, Liv. – β) eigen-, ergeben sein ( mit totus u. ohne dasselbe), me Pompei totum esse, Cic.: plebs novarum rerum atque Hannibalis tota est, Liv.: hominum, non causarum erant, nahmen bloß Rücksicht auf die Personen, nicht auf die Sachen, Liv.: suarum rerum erant, bekümmerten sich nur um ihre eigenen Angelegenheiten, Liv. – γ) eigentümlich sein, jmds. Sache, Gewohnheit, Pflicht sein, das Zeichen von etwas sein, cuiusvis hominis est errare, es ist jedes Menschen Sache zu irren, jeder kann irren, Cic.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: est adulescentis maiores natu vereri, Cic.: est miserorum, ut malevolentes sint, Plaut. – Anstatt des Genet. eines persönl. Pron. das Possess. im Neutr., fuit tuum lugere, Caes.: est tuum videre, Cic. – f) m. Genet. eines Subst. u. Gerundivs, zu etw. dienen, etw. zum Zwecke haben (s. Weißenb. Liv. 3, 24, 1), quod initio conservandae libertatis atque augendae rei publicae fuerat, Sall.: frustrationem eam legis tollendae esse, Liv. – g) mit dem Dat. der Bestimmung, des Zweckes, α) v. Pers. od. einer Sache, jmdm. etw. sein = für jmd. od. etw. abgeben, alci custodem, patrem, matrem esse, alci adiutricem, fautricem esse, Komik————(s. Lorenz Plaut. most. 1139. Philol. 32, 298): Romam caput Latio esse, Liv. – od. wozu dienen, radix est vescendo, Plin.: esui potuique esse, ICt. – β) passen, schicklich sein, est palaestrae, Cic. – γ) geschickt-, tauglich sein, sum oneri ferendo, ich kann tragen, Liv.: non esse solvendo, nicht bezahlen können, Cic.: solvendo aeri alieno esse, Liv. – δ) sein, gereichen, impedimento esse alci, Cic.: detrimento, maculae esse, Cic.: esse argumento, Cic. – h) m. ad u. Akk., dienlich-, tauglich sein gegen od zu usw., vinum murteum est ad alvum crudam, Cato: res, quae sunt ad incendia, Caes.: valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime, Cic. – i) mit de u. Abl., über od. von etw. handeln (s. Sorof Cic. Tusc. 1, 24), is liber, qui est de animo, Cic.: haec omnis, quae est de vita et de moribus philosophia, Cic.: id est, hoc est, das ist, das heißt, zuweilen auch steigernd: was so viel ist als, das heißt also, also, Cic.; vgl. Kritz Sall. Iug. 31, 20. – ⇒ Archaist. Formen: esum = sum, Varro LL. 9, 100: Fut. escit = erit, XII tabb. fr. ed. Schoell tab. 1. fr. 3 ( bei Gell. 20, 1, 25); tab. 5. fr. 4 ( bei Ulp. fr. 26, 1); tab. 5. fr. 5 (in Mos. et Rom. legg. coll. 16, 4. § 2); tab. 5. fr. 7 ( bei Fest. 162 19 u. Cornif. rhet. 1, 23 Klolz). Lucr. 1, 619 (vgl. Wesenberg Cic. Tusc. 3, 11. p. 278. 14 ed. Baiter): escunt = erunt, XII tabb. fr. tab. 10. fr. 9 ( bei Cic. de legg. 2, 60). – Coni. Praes. siem, Plaut. Amph. prol.————57 u.a. Ter. Andr. 586: sies, Pompon. com. 103. Plaut. Amph. 924 u. 934 a. Ter. Andr. 424 u.a. Cato fr. inc. 3 (p. 87, 7 ed. Jordan): siet, Acc. tr. 310. Plaut. Amph. prol. 58 u.a. Ter. Andr. 234 u.a. Lucr. 3, 101. Formul. vet. bei Gell. 5, 19. Cato origg. 5, 1 u.a. Cato r.r. prooem. § 1. u. c. 6. § 4 (vgl. Müller Nachtr. zur Plaut. Pros. S. 83 f.): sient, SC. de Bacchan. im Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 30. Plaut. Amph. 209. Ter. Andr. 390. Cato origg. 4. fr. 8: fuam, Plaut. Bacch. 156 u.a.: fuas, Liv. Andr. tr. 21: fuat, Enn. fr. scen. 177. Pacuv. tr. 116. Plaut. Amph. 985 u.a. Ter. Hec. 610. Carm. vet. bei Liv. 25, 12, 6. Verg. Aen. 10, 108. Fronto de eloqu. 1. p. 143, 14 N.: fuant, Plaut. Bacch. 1033 u.a. – Perf. fuei = fui, Corp. inscr. Lat. 1, 1008: fuveit = fuit, ibid. 1051: fuvimus, Enn. ann. (377) bei Cic. de or. 3, 168 Friedrich (Vahlen fuimus). – Partiz. ens von Cäsar gebraucht nach Prisc. 18, 75.————————[b]2. sum = suum, s. suus a.E. ⇒. -
22 trilinguis
trilinguis, e (tres u. lingua), I) dreizüngig, mit drei Zungen, os (Cerberi), Hor. carm. 3, 11, 20: colla, Prud. cath. 3, 128: cantus (Hecates), Val. Flacc. 7, 184. – II) drei Sprachen redend, Massilienses (griechisch, lateinisch und gallisch redend), Varro bei Isid. orig. 15, 1 63: Siculi (griechisch, punisch u. lateinisch redend), Apul. met. 11, 5: ego Hebraeus, Graecus, Latinus, trilinguis, Hieron. in Rufin. 3, 6.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > trilinguis
-
23 utrum
utrum, Adv. (uter), auch verstärkt durch ne u. nam in utrumne, utrumnam, leitet das erste Glied eines disjunktiven Frage- od. Zweifelsatzes ein, mit korresp. an, annon u.a.u. ohne Schlußsatz, deutsch ob, wohl, od. durch den bloßen Frageton ausgedrückt, I) in direkter Frage: a) m. korresp. Schlußsatz: α) m. an: utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum enim defenditis an impugnatis plebem? Liv. – mit mehr als einem Schlußsatz, utrum... abstulit? an... dedit? an ademit? an... commutavit? Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (s. Brix Plaut. capt. 265. Spengel Ter. adelph. 382), utrum ego istuc iocon(e) assimulem an serio? Plaut.: utrum praedicemne an taceam? Ter. (vgl. no. II, a, α). – od. mit utrum in utrumne verb., utrumne os an culum olfacerem Aemilio, Catull.: de Oceano dubitant, utrumne terras velut vinculum circumfluat an in suum colligatur orbem, Sen. rhet.: utrumne ego igitur sum Domitii exemplo gravis, an ut etc.? Plin.: utrumne salvum eum nolet orator, an etc.? Quint. – β) m. annon: utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes, annon? Cic. – γ) m. necne: curiosissime attenti, utrum necne philosophus morte turbaretur, Augustin. de civ. dei 9, 4, 2. p. 372, 16 D.2: de ipsius boni veritate, quod sectandum videtur, utrum sit necne du-————bitandum, ibid. 19, 1, 3. p. 350, 14 D.2: vellem tamen sciscitari utrum necne cum corporibus resurgatur, Min. Fel. 11, 7 (nach Dombarts Verbesserung). – b) in einfacher Frage ohne den Schlußsatz mit an (s. Nipperd. Nep. Eum. 6, 1): utrum hoc bellum non est? Cic.: utrum enim est in clarissimis civibus is, quem iudicatum hic duxit Hermippus? Cic.: utrum maiores vestri... exorti ab diis sunt et finem eum statuerunt? Liv. – II) in indirekter Frage: a) mit korresp. an, anne, annon, necne: α) mit an: multum interest, utrum laus imminuatur an salus deseratur, Cic.: utrum rati an piscatorio navigio (transierit), nemo sciebat, Cael. b. Quint.: desinite dubitare, utrum sit utilius propter multos improbos uni parcere, an etc., Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (vgl. oben no. I, a, α), zB. ea res nunc in discrimine versatur, utrum possitne se defendere, an etc., Cic.: quaesiturum ab eo simul, utrum iisne urbibus decedere se aequum censeat, quas ab se ipso captas iure belli habeat, an iis etiam, quas a maioribus suis accepisset, Liv. – od. m. utrum in utrumne verb., non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: in eo plures dissenserunt, utrumne hae partes essent rhetorices, an etc., Quint. – β) m. anne: utrum illi sentiant, anne simulent, tu intelleges, Cic.:————quaerendum utrum una... anne plures, Cic.: percunctarier, utrum aurum reddat, anne eat secum simul, Plaut. – γ) m. annon: utrum sit annon voltis, Plaut.: spectasse, utrum saluber locus esset annon? Varro. – δ) m. necne: iam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne, Cic.: utrum proelium committi ex usu esset necne, Caes. – b) ohne den Schlußsatz mit an: an hoc dicere audebis, utrum de te aratores, utrum denique Siculi universi bene existiment, ad rem id non pertinere? Cic. – utrum verstärkt durch nam, zB. cum percontatus esset, utrumnam Pataris universa classis in portu stare posset, Liv. 37, 17, 10 (Hertz possetne Patris): quaerentes, utrumnam stellas animantes an inanimantes esse dicamus, Firm. math. 1, 2, 12: et consuluerunt posthaec dominum, utrumnam venturus esset illuc, Vulg. 1. regg. 10, 22: recenseat in bibliotheca regis, utrumnam a Cyro rege iussum fuerit, ut aedificaretur domus dei in Ierusalem? Vulg. 1. Esdr. 5, 17. -
24 cōnsultum
cōnsultum ī, n [consultus], deliberation, consideration: consulto opus est, S. — A decree, decision, resolution, plan: consulta sapientium: consulta cum illo integra habere, plans, S.: occulta, L.: dum consulta petis, responses, V.: tua magna, decrees, V.: senatūs, a decree of the senate: honorifica in eos (Aeduos), Cs.: consulta patrum, H.: ne senatūs consultum Siculi homines facere possent, of the council.* * *decision/resolution/plan; decree (of senate/other authority); oracular response -
25 modulor
modulor ātus, ārī, dep. [modulus], to measure, measure rhythmically, modulate: hominum orationem: carmina voce, O.— P. pass.: ipso modulata dolore Verba fundebat, O.— To accompany: sonum vocis pulsu pedum modulantes, i. e. dancing in time, L.: verba fidibus Latinis, H.— To play: (carmina) pastoris Siculi modulabor avenā, V.: harundine carmen, O.— To play upon: hanc (lyram), Tb.— P. pass.: Barbite, Lesbio modulate civi, H.* * *modulari, modulatus sum V DEPsing; play; set to music -
26 pariter
pariter adv. [par], equally, in an equal degree, in like manner, as well, as much, alike: germanus pariter animo et corpore, T.: laetamur amicorum laetitiā aeque atque nostrā, et pariter dolemus angoribus: pariter omnes viles sunt, S.: feriunt pariter, all the same, Iu.: Siculi mecum pariter moleste ferent: pariter cum flumine, as swift as, V.: voltu pariter atque animo varius, S.: pariterque et ad se tuendum et ad hostem petendum, L.: pariter ultimae (gentes) propinquis, imperio parerent, the remotest as well as the nearest, L.— At the same time, together, at once: plura castella pariter tentaverat, Cs.: decurrere, L.: angues ad litora tendunt, side by side, V.: delectando pariterque monendo, H.: studia doctrinae pariter cum aetate crescunt: cum occasu solis, S.—Repeated, as soon as... at once: Hanc pariter vidit, pariter Calydonius heros Optavit, O.— In like manner, likewise, also: pariterque oppidani agere, S.: postquam pariter nymphas incedere vidit, O.* * *equally; together -
27 queror
queror questus, ī, dep. [QVES-], to express grief, complain, lament, bewail: suum fatum, Cs.: fortunam, O.: nova monstra, H.: legis iniquitatem: de re p. graviter: queruntur se non habere: se in vincla esse coniectum.—Of birds and animals, to complain, lament, coo, warble, sing: Queruntur in silvis aves, H.: ferali carmine bubo Saepe queri, V.— To express indignation, complain, make complaint: queruntur Siculi: ita questus est Laelius: iniuriam: multa de meā sententiā: tecum, complain to you: cum patribus conscriptis, L.: apud vos: apud me per litteras: patri, to your father, Iu.: iniuriam tibi factam: pecuniam civitatibus imperatam: quod non retinet alienum: super hoc, quod non mittam carmina, H.: haec pro re p., in behalf of the state.* * *queri, questus sum V DEPcomplain; protest, grumble, gripe; make formal complaint in court of law -
28 quī
quī quae, quod, gen. cuius (old, quoius), dat. cui (old, quoi), abl. quō, quā (with cum, m. quīcum or quōcum, rarely cum quō; f quācum, rarely quīcum), plur. quibus or quīs (with cum, usu. quibuscum), pron. [2 CA-]. I. Interrog, who? which? what? what kind of a? (mostly adj.; as subst., qui asks the nature or character, quis the name): Ubi alii? Sa. qui malum alii? T.: Th. Quis fuit igitur? Py. Iste Chaerea. Th. Qui Chaerea? what Chaerea? T.: qui locus est: qui tantus fuit labor?: rogitat, qui vir esset, L.: scire, qui sit rei p. status, what is the state of the country: quae cura boum, qui cultus habendo Sit pecori canere, V.: incerti quae pars sequenda esset, which side to take, L.—As subst: nescimus qui sis: nec qui poterentur, satis discerni poterat, L.: qui ille concessus! what an assembly! II. Relat. (with a subst. or pron. as antecedent), who, which: habebat ducem, quīcum quidvis rectissime facere posset: ille vir, cui patriae salus dulcior fuit: haec, quae audistis: quod ego fui, id tu hodie es, L.: coloniam, quam Fregellas appellent, L.—The subst. is often attracted to the relat. clause, esp. when a pron dem. follows: quae res neque consilium... Habet, eam regere non potes, T.: ad quas res aptissimi erimus, in iis potissimum elaborabimus: quae augustissima vestis est, eā vestiti, L.: alii, quorum comoedia prisca virorum est, H.: si id te mordet, sumptum filii Quem faciunt, T.: Urbem quam statuo, vestra est, V.—The antecedent is sometimes repeated with the relat.: erant itinera duo, quibus itineribus, etc., Cs.: si quod tempus accidisset, quo tempore requirerent, etc.—The antecedent is often omitted: quicum res tibist, peregrinus est, T.: fecit quod Siculi non audebant: o beati, Quīs ante ora patrum... Contigit, etc., V.—An antecedent in apposition is regularly attracted to the relat. clause: Tolosatium fines, quae civitas est in provincia, Cs.: Amanus, qui mons erat hostium plenus.—So in relat. clauses giving a personal characteristic as a reason: copiam verborum, quae vestra prudentia est, perspexistis, with your usual intelligence: utrum admonitus, an, quā est ipse sagacitate, sine duce ullo, i. e. by his own peculiar instinct.—A verb of which the relat. is subject takes the person of the antecedent: ego enim is sum, qui nihil fecerim: neque enim tu is es qui, qui sis, nescias: vidistis in vincula duci eum, qui a vobis vincula depuleram, L.: Themistocles veni ad te, qui intuli, etc., N.—With ellips. of verb: et, quem ei visum esset (sc. facere), fecisset heredem: ad haec, quae visum est, Caesar respondit, Cs.: hostiaeque maiores, quibus editum est diis, caesae, L.—In comparative clauses with sup: sit pro praetore eo iure quo qui optimo (i. e. quo is est, qui optimo iure est): legioni ita darent, ut quibus militibus amplissime dati essent: provincia, ut quae maxime omnium, belli avida, L.—By attraction, in the case of the antecedent (Greek constr.): nos tamen hoc confirmamus illo augurio, quo diximus: sexcentae eius generis, cuius supra demonstravimus, naves, Cs.: notante Iudice quo nosti populo, H.: natus est patre, quo diximus, N.: cum quibus ante dictum est copiis, L.—In the gender and number of a subst predic.: Belgae, quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, Cs.: carcer ille, quae lautumiae vocantur: leges, quae fons est iuris, L.—In the gender and number of an antecedent not expressed: vicinitas, Quod ego in propinquā parte amicitiae puto, T.: laudare fortunas meas, Qui gnatum haberem, T.: quod monstrum vidimus, qui cum reo transigat?: servitia repudiabat, cuius magnae copiae, etc., S.—One relat. in place of two in different cases: quem neque pudet Quicquam, nec metuit quemquam (i. e. et qui non), T.: omnia quae amisi aut advorsa facta sunt, S.: qui iam fatetur... et non timeo (sc. quem): tyrannus, quem pertulit civitas paretque mortuo.—Implying a restriction, who indeed, as far as, all that: omnium eloquentissimi, quos ego audierim: antiquissimi sunt, quorum quidem scripta constent: Catonem vero quis nostrorum oratorum, qui quidem nunc sunt, legit?— Sing n., what, as far as, as much as, to the extent that: quod potero, adiutabo, T.: cura, quod potes, ut valeas: quod ad me attinet, as far as depends on me: quod ad Pomponiam, scribas velim, etc. (sc. attinet), as respects Pomponia.—Implying a purpose: equitatum praemisit, qui viderent, to see, Cs.: qui eripiunt aliis, quod aliis largiantur, in order to bestow it: sibi urbem delegerat, quam haberet adiutricem: milites conduci, qui in Hispaniam traicerentur, L.—Implying a reason: Miseret tui me, qui hominem facias inimicum tibi, I am sorry for you, that you incur, etc., T.: Tarquinio quid impudentius, qui bellum gereret, etc.: at Cotta, qui cogitasset haec posse accidere... nullā in re deerat, Cs.: barbari dissipati, quibus nec certa imperia... essent, vertunt, etc., L.: Heu me miserum, qui spectavi, etc., T.—Implying a concession: rogitas? qui tam audacis facinoris mihi conscius sis? although you are, T.: hi exercitu luxuriem obiciebant, cui omnia defuissent, Cs.: quis est, qui Fabricii, Curii non memoriam usurpet, quos numquam viderit?: Rogitas? qui adduxti, etc., T.— Implying a result (qui consecutive): sapientia est una, quae maestitiam pellat ex animis, alone has power to drive: secutae sunt tempestates, quae nostros in castris continerent, Cs.: leniore sono uti, et qui illum impetum oratoris non habeat: haud parva res, sed quae patriciis potestatem auferret, L.—Esp., after a demonstr. pron., adj. or adv.: non sum ego is consul, qui arbitrer, etc., such a consul, as to suppose: neque tu is es, qui nescias, etc., no such man, as to be ignorant, etc.: nomen legati eius modi esse debet, quod inter hostium tela incolume versetur.—With quam, after a comp: non longius hostes aberant, quam quo telum adici posset (i. e. quam ut eo), Cs.: maiores arbores caedebant, quam quas ferre miles posset, L.—After an adj. of fitness: (Rufum) idoneum iudicaverat, quem mitteret, a fit person to send, Cs.: nulla videbatur aptior persona, quae loqueretur.—After a verb with indef subj. or obj. (described by the relat. clause): sunt qui mirentur, there are some, who, etc.: erunt qui audaciam eius reprehendant: si quis est, qui putet: ut invenirentur qui proficiscerentur: qui se ultro mo<*>ti offerant, facilius reperiuntur, quam qui dolorem patienter ferant, Cs.: haec habui, de amicitiā quae dicerem, had this to say: te unum habeo, quem dignum regno iudicem, L.: Nemost, quem ego magis cuperem videre, T.: nullum est animal, quod habeat, etc.—Where the relat. clause is conceived as a particular fact, it may take the indic: sunt bestiae quaedam, in quibus inest, etc. (i. e. in quibusdam bestiis inest, etc.): sunt, qui eorum sectam sequuntur, i. e. they have followers: Sunt quos... iuvat, H.: Sunt, qui non habeant, est qui non curat habere, some (in gen.)... one (in particular), H.—In place of a pron demonstr. and conj: res loquitur ipsa, quae semper valet plurimum, and it, etc.: ratio docet esse deos; quo concesso, confitendum est, etc., and if this is granted: centuriones hostīs vocare coeperunt; quorum progredi ausus est nemo, but no one of them, Cs.: perutiles libri sunt; quos legite, quaeso, therefore read them. III. Indef, whoever, any one who, all that, anything that: qui est homo tolerabilis, Scortari nolunt, T.: quae res... post eum quae essent, tuta reddebat, all that was in his rear, Cs.: facilius quod stulte dixeris reprehendere... possunt: virgis caesi, qui ad nomina non respondissent, L.— Any one, any ; with si, num, ne ; see 2 quis.* * *Ihow?; how so; in what way; by what/which means; whereby; at whatever priceIIqua (quae), quod (qua/-quae P N) PRON ADJECTany; anyone/anything, any such; unspecified some; (after si/sin/sive/ne)IIIquae, quod (quae P N) PRON RELwho; that; which, what; of which kind/drgree; person/thing/time/point thatIVquae, quod (quae P N) PRON INTERRwho/what/which?, what/which one/man/person/thing? what kind/type of? -
29 tormentum
tormentum ī, n [TARC-], an engine for hurling: tormentis Mutinam verberavit: tormenta, arma, omnis apparatus belli, L.: telum tormento missum, Cs.— A twisted cord, sling: praesectis mulierum crinibus tormenta effecerunt, Cs.— A missile, shot: quod genus tegumenti nullo telo neque tormento transici posse, Cs.: tormenta e navibus procul excussa, Cu.— An instrument of torture, rack: verberibus ac tormentis quaestionem habere.—Fig., torture, anguish, pain, torment: iracundiae tormenta: Invidiā Siculi non invenere tyranni Maius tormentum, H.: animi tormenta latentis in aegro Corpore, Iu.: Tu lene tormentum ingenio admoves, gentle compulsion, H.* * *windlass; instrument for twisting/winding; engine for hurling stones; missle; rack; any torture device; tension, pressure; torture, torment -
30 totiēns (totiēs)
totiēns (totiēs) adv. num. [tot], so often, so many times, as often, the same number of times: tot praetores in Siciliā fuerunt; totiens Siculi senatum adierunt: Ter die claro totiensque gratā Nocte, H.: totiens, quotiens praescribitur, Paeanem citare: moverat eum subeunda dimicatio totiens, quot coniurati superessent, L. -
31 volō
volō (2d pers. vīs, 3d pers. volt or vult, plur. volumus, voltis or vultis, volunt; vīn for vīsne, T., H.; sīs for sī vīs, T., C., L.), voluī, velle [1 VOL-], to will, wish, want, purpose, be minded, determine: Nolo volo, volo nolo rursum, I won't I will, I will I won't again, T.: Nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro, T.: quis est cui velle non liceat? who is not free to wish?: sed ego hoc ipsum velle miserius esse duco quam, etc., i. e. that very ambition: inest velle in carendo, wanting includes wishing: ait rem seriam Velle agere mecum, T.: quod eas quoque nationes adire volebat, Cs.: si haec relinquere voltis, S.: cuicunque nocere volebat, Vestimenta dabat, H.: quid arbitramini Rheginos merere velle ut Venus illa auferatur? would take for, etc.: Fabula quae posci volt et spectata reponi, i. e. which is meant to be in demand, etc., H.: sed licere, si velint, in Ubiorum finibus considere, Cs.: daret utrum vellet, subclamatum est, L.; cf. volo Dolabellae valde desideranti, non reperio quid, i. e. to dedicate some book: neminem notā strenui aut ignavi militis notasse volui, I have decided to mark no one, etc., L.: Sunt delicta quibus ignovisse velimus, i. e. which should be pardoned, H.: edicta mitti ne quis... coisse aut convenisse causā sacrorum velit, L.; cf. Interdico, ne extulisse extra aedīs puerum usquam velis, T.: Oscula praecipue nulla dedisse velis (i. e. noli dare), O.: nostri... leges et iura tecta esse volue<*>unt: sociis maxime lex consultum esse volt: Id nunc res indicium haec facit, quo pacto factum volueris, shows why you wished it to be done, T.: Hannibal non Capuam neglectam volebat, L.: liberis consultum volumus propter ipsos: scin' quid nunc facere te volo? T.: vim volumus exstingui: qui salvam rem p. vellent esse, L.: si vis me flere, H.: qui se ex his minus timidos existimari volebant, Cs.: si me vivom vis, pater, Ignosce, if you wish me to live, T.: soli sunt qui te salvum velint: regnari tamen omnes volebant, that there should be a king, L.: mihi volo ignosci, I wish to be pardoned: quid vis, nisi ut maneat Phanium? T.: velim ut tibi amicus sit: Ducas volo hodie uxorem, T.: volo etiam exquiras quid Lentulus agat?: nullam ego rem umquam in vitā meā Volui quin, etc., I never had any wish in my life, etc., T.: (dixit) velle Hispaniam, he wanted Spain (as a province): nummos volo, I want the money: si amplius obsidum vellet, dare pollicentur, Cs.: pacem etiam qui vincere possunt, volunt, L.: quorum isti neutrum volunt, acknowledge neither: voluimus quaedam, we aspired to certain things: si plura velim, if I wished for more, H.—With acc. of person, to call for, demand, want, wish, desire: Quis me volt? T.: Centuriones trium cohortium me velle postridie: Sosia, Adesdum, paucis te volo (sc. verbis), I want a few words with you, T.: quam volui nota fit arte meā, she whom I love, O.: illam velle uxorem, to want her for a wife, T.—With acc. of person and thing, to want... of, require... from: Num quid aliud me vis? T.: si quid ille se velit, etc., Cs.—With dat. of person for whom a wish is expressed: Praesidium velle se senectuti suae, wants a guard for his old age, T.: nihil est mali quod illa non filio voluerit, she wished her son every misfortune.—Esp., with bene or male: tibi bene ex animo volo, I heartily wish you well, T.: qui mihi male volunt, my enemies, T. —With causā and gen. of person, to be interested in, be concerned for, be well disposed to: te ipsius causā vehementer omnia velle, heartily wish him all success; cf. qui nostrā causā volunt, our friends. —With subj., in softened expressions of desire or command: ego quae in rem tuam sint, ea velim facias (i. e. fac), T.: eum salvere iubeas velim, please salute him: velim mihi ignoscas, I beg your pardon: haec pro causā meā dicta accipiatis velim, L.: Musa velim memores, etc., H.: de Menedemo vellem verum fuisset, I wish it had been true: vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus, I wish I could, etc.; cf. Tum equidem istuc os tuum inpudens videre nimium vellem! I wish I could have seen, etc., T.: Abiit, vah! rogasse vellem, I wish I had asked him, T.: Et vellem, et fuerat melius, V.: vellem tum tu adesses, I wish you could be present: vellem Idibus Martiis me ad cenam invitasses, I wish you had invited, etc.: de tuis velim ut eo sis animo, quo debes esse: quod faxitis, deos velim fortunare, L.: virum me natum vellem, would I had been born a man, T.: Nunc mihi... Vellem, Maeonide, pectus inesse tuum, O.: Te super aetherias errare licentius auras Haud pater ille velit, etc., i. e. volt, V.: velim scire ecquid de te recordere: sed multitudo ea quid animorum... habeat scire velim, L.: nec velim (imitari, etc.) si possim: trīs eos libros maxime nunc vellem, I would like to have.—In concessive phrases with quam, however, however much: quod illa, quam velit sit potens, numquam impetravisset (i. e. quamvis sit potens), however powerful she may be: exspectate facinus quam voltis improbum, never so wicked: quam volent in conviviis faceti sint.—Parenthet., in the phrase, sī vīs (contracted sīs; colloq.), if you please, if you will: paulum opperirier, Si vis, T.: dic, si vis, de quo disputari velis: addam, si vis, animi, etc., if you will.—To intend, purpose, mean, design, be minded, be about: Puerumque clam voluit exstinguere, T.: hostis hostem occidere volui, L.: at etiam eo negotio M. Catonis splendorem maculare voluerunt, it was their purpose: rem Nolanam in ius dicionemque dare voluerat Poeno, L.: idem istuc, si in vilitate largiri voluisses, derisum tuum beneficium esset, if you had offered to grant the same thing during low prices, etc.: sine me pervenire quo volo, let me come to my point, T.: scripsi, quem ad modum quidem volui, etc., as I intended: ego istos posse vincere scio, velle ne scirem ipsi fecerunt, L.: quae ipsi qui scripserunt voluerunt volgo intellegi, meant to be understood by all.—To try, endeavor, attempt, aim: quas (i. e. magnas res) qui impedire volt, is et infirmus est mollisque naturā, et, etc.: audes Fatidicum fallere velle deum? do you dare attempt? O.: His respondere voluit, non lacessere, meant to answer, not to provoke, T.: quid aliud volui dicere? did I mean to say, T.: ait se velle de illis HS LXXX cognoscere, that he meant, i. e. was about: sed plane quid velit nescio.—To resolve, conclude, determine, require: uti tamen tuo consilio volui, concluded to follow your advice: Siculi... me defensorem calamitatum suarum... esse voluerunt: si a me causam hanc vos (iudices) agi volueritis, if you resolve.—Ellipt.: veremur quidem vos, Romani, et, si ita voltis, etiam timemus, L.: cadentque vocabula, si volet usus (i. e. ea cadere), H.—To be willing, be ready, consent, like, acquiesce: ei laxiorem diem daturos, si venire ad causam dicendam vellet, L.: qui se ait philosophari velle, that he liked philosophizing: Patri dic velle, that you consent (sc. uxorem ducere), T.: cum alter verum audire non volt, refuses: obtinuere ut (tribuni) tribuniciae potestatis virīs salubrīs vellent rei p. esse, to permit the tribunitian power to be useful to the republic, L.: cum P. Attio agebant ne suā pertinaciā omnium fortunas perturbari vellet, Cs.: duodecim tabulae furem interfici inpune voluerunt.—To do voluntarily, act intentionally: si voluit accusare, pietati tribuo; si iussus est, necessitati, if he accused of his own free will: (quaeritur) sitne oratoris risum velle movere, on purpose; cf. tu selige tantum, Me quoque velle velis, anne coactus amem, O.—To be of opinion, imagine, consider, think, mean, pretend, claim, hold, assert, assume: ergo ego, inimicus, si ita voltis, homini, amicus esse rei p. debeo: erat Mars alter, ut isti volunt, L.: isto ipso in genere in quo aliquid posse vis, in which you imagine you have some influence: in hoc homo luteus etiam callidus ac veterator esse volt, pretends to be: est genus hominum qui esse primos se omnium rerum volunt, Nec sunt, T.: si quis—quod illi volunt invidiosius esse—Claudius diceret, L.: voltis, nihil esse in naturā praeter ignem: si tam familiaris erat Clodiae quam tu esse vis, as you say he is: quae ego vellem non esse oratoris, what I claimed to be beyond the orator's province: restat ut omnes unum velint, are of one opinion: bis sumpsit quod voluit, i. e. begged the question.—In interrog. clause with quid, to mean, signify, intend to say, mean to express: sed tamen intellego quid velit: quid tibi vis? what do you mean by all this? T.: pro deum fidem, quid vobis voltis? L.: quid sibi vellet (Caesar)? cur in suas possessiones veniret? Cs.: avaritia senilis quid sibi velit, non intellego, what is the meaning of the phrase: tacitae quid volt sibi noctis imago? O.—With weakened force, as an auxiliary, or in periphrasis, will, shall: illa enim (ars) te, verum si loqui volumus, ornaverat: eius me compotem facere potestis, si meminisse voltis, etc., L.: Vis tu urbem feris praeponere silvis? will you prefer, etc., H.: tu tantum fida sorori Esse velis, i. e. fida sis, O.: si id confiteri velim, tamen istum condemnetis necesse est, if I should acknowledge: si quis velit ita dicere... nihil dicat, chooses to say, etc.: quā re oratos vos omnīs volo Ne, etc., T.: Esse salutatum volt te mea littera primum, O.—Redundant after noli or nolite: nolite, iudices, hunc velle maturius exstingui volnere vestro quam suo fato, do not resolve.—Of expressions of authority, to determine, resolvē, decree, demand, require, enact: utrum populus R. eum (honorem) cui velit, deferat: senatus te voluit mihi nummos dare: exercitūs quos contra se aluerint velle dimitti, Cs.: quid fieri velit praecipit, gives his orders, Cs.: sacra Cereris summā maiores nostri religione confici voluerunt, i. e. established the custom of celebrating: nostri maiores... insui voluerunt in culeum vivos, etc., made a law, that, etc.: Corinthum exstinctum esse voluerunt, should be (and remain) destroyed: volo ut mihi respondeas, I require you to answer: nuntia Romanis, Caelestes ita velle, ut Roma caput terrarum sit, L. —Esp., in the formula of asking a vote upon a law or decree: novos consules ita cum Samnite gerere bellum velitis, ut omnia ante nos bella gesta sunt, L.: plebes sic iussit—quod senatus... censeat, id volumus iubemusque, L.—To choose rather, prefer: a multis (studiis) eligere commodissimum quodque, quam sese uni alicui velle addicere: malae rei quam nullius duces esse volunt, L.* * *Ivelle, volui, - Vwish, want, prefer; be willing, willIIvolare, volavi, volatus VIIIvolunteers (pl.); (in the Second Punic War) -
32 Aborigines
Ăbŏrīgĭnes, um, m. [ab-origo], the primeval Romans, the Aborigines, the nation which, previous to historical record, descended from the Apennines, and, advancing from Carseoli and Reate into the plain, drove out the Siculi; the ancestors of the Romans, Cato ap. Serv. ad Verg. A. 1, 6; Varr. L. L. 5, § 53 Müll.; Cic. Rep. 2, 3; Sall. C. 6; Liv. 1, 1.I.Used as an appellative, original inhabitants, Plin. 4, 21, 36, § 120: Indigenae sunt inde... geniti, quos vocant aborigines Latini, Graeci autochthonas, Serv. ad Verg. A. 8, 328.—II. -
33 aborigineus
Ăbŏrīgĭnes, um, m. [ab-origo], the primeval Romans, the Aborigines, the nation which, previous to historical record, descended from the Apennines, and, advancing from Carseoli and Reate into the plain, drove out the Siculi; the ancestors of the Romans, Cato ap. Serv. ad Verg. A. 1, 6; Varr. L. L. 5, § 53 Müll.; Cic. Rep. 2, 3; Sall. C. 6; Liv. 1, 1.I.Used as an appellative, original inhabitants, Plin. 4, 21, 36, § 120: Indigenae sunt inde... geniti, quos vocant aborigines Latini, Graeci autochthonas, Serv. ad Verg. A. 8, 328.—II. -
34 circumvenio
circum-vĕnĭo, vēni, ventum, 4, v. a., lit., to come around something; hence (the coming being considered as accomplished; cf. advenio and adventus, II.).I.Lit.A.In gen., to be around (a thing), to encircle, encompass, surround (rare):B.quibus succensis circumventi flammā exanimantur homines,
Caes. B. G. 6, 16; cf.:donec ignium jactu circumveniretur,
Tac. A. 15, 11; 15, 38:illum frequentia ingens circumvenit cum plausu,
Petr. 92, 8: Cocytos sinu labens circumvenit atro, * Verg. A. 6, 132:omnium operum magnitudinem circumveniunt cavernae ingentes,
Curt. 5, 1, 28:Rhenus insulas circumveniens,
flowing around, Tac. A. 2, 6:planities locis paulo superioribus circumventa,
Sall. J. 68, 2:rami, quos comprehensos manus possit circumvenire,
to grasp, Col. 5, 9, 2; cf. id. 4, 29, 10; Val. Fl. 1, 400; Petr. 114:singulas urbes,
to go around from one city to another, Sall. J. 88, 4 Dietsch.—Far more freq. (esp. in the histt.),Specif., to surround in a hostile manner, to encompass, beset, invest:II.ex itinere nostros latere aperto aggressi circumvenere,
Caes. B. G. 1, 25:ne per insidias ab eo circumveniretur,
id. ib. 1, 42:consulem,
Nep. Hann. 4, 3: aciem. Curt. 5, 13, 30:montem opere,
Caes. B. C. 3, 97:multos ab tergo,
Sall. J. 97, 5:cuncta moenia exercitu,
id. ib. 57, 2; cf. id. ib. 76, 2:legio circumventa,
Liv. 10, 26, 9; cf. id. 10, 2, 11; Tac. A. 3, 74:armis regiam,
id. ib. 12, 50 fin.; cf. id. ib. 1, 25;12, 16: cerva circumventa lupis,
Stat. Th. 5, 165:hostili custodiā,
Sen. Ep. 9, 6.—Trop.A.To encompass, beset, oppress, distress, afflict, overthrow: circumventus morbo, exilio atque inopiā, Enn. ap. Cic. de Or. 58, 218; cf. id. Fin. 4, 23, 62 (Trag. v. 42 Vahl.);B.Ter. Hec. prol. alt. 46: quasi committeret contra legem, quo quis judicio circumveniretur,
Cic. Brut. 12, 48; cf. id. Tusc. 1, 41, 98; Quint. 5, 13, 32; 6, 2, 31:aliquem per arbitrum circumvenire,
i. e. to lay hold of, Cic. Rosc. Com. 9, 25:jam te non Siculi, non aratores circumveniunt,
id. Verr. 2, 1, 37, § 93:te a Siciliae civitatibus circumveniri atque opprimi dicis?
id. ib. 2, 4, 8, §17: potentis alicujus opibus circumveniri urgerique,
id. Off. 2, 14, 51:ut neque tenuiores proper humilitatem circumveniantur,
id. ib. 2, 24, 85; so,falsis criminibus,
Sall. C. 34, 2:omnibus necessitudinibus,
id. ib. 21, 3; cf. Tac. A. 1, 13:his difficultatibus,
Sall. J. 7, 1:odio accolarum, simul domesticis discordiis,
Tac. A. 12, 29:securitate pacis et belli malo,
id. H. 2, 12:testimonio,
id. ib. 4, 10: multa senem circumveniunt incommoda, * Hor. A. P. 169.—(Cf. circumeo, II. B.) To circumvent, deceive, cheat, defraud one (syn.:2.decipio, fraudo, fallo): circumventum esse innocentem pecuniā,
Cic. Clu. 29, 79:an placeret, fenore circumventa plebs,
Liv. 6, 36, 12:ignorantiam alicujus,
Dig. 17, 1, 29:aliquem falso testimonio,
ib. 42, 1, 33:non sine calliditate circumventus,
ib. 43, 28, 3; cf. ib. 23, 3, 12.—In the jurists, to evade, to violate by evading:C.leges,
Dig. 30, 123, § 1; 1, 3, 29:voluntatem defuncti,
ib. 29, 4, 4:orationem,
ib. 2, 15, 8; 1, 3, 29.— -
35 consulo
consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].I.To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.A. 1.In gen.(α).Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:(β).consulto opus est,
there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6:dum tempus consulendi est,
Ter. Hec. 5, 1, 19:satis facere consulentibus,
Cic. Or. 42, 143:ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,
Liv. 8, 13, 18:ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,
id. 21, 16, 2:praesidium consulenti curiae,
Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—With in and acc.:(γ).consulere in longitudinem,
to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10:in commune,
for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14;and in the same sense: in medium,
Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46:in unum,
Tac. H. 1, 68; 4, 70:in publicum (opp. suscipere proprias simultates),
Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—With de and abl.:(δ).bello confecto de Rhodiis consultum est,
Sall. C. 51, 5; so,de communibus negotiis,
id. J. 105, 1:de salute suorum,
Cic. Sull. 22, 63:omnibus de rebus,
Tac. A. 4, 40.—With ut or ne:2.consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit,
Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153:tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe,
Verg. A. 9, 322.— Impers.:ut urbi... satis esset praesidii, consultum atque provisum est,
Cic. Cat. 2, 12, 26:ne deficerent, consulendum esse,
Cels. 3, 4, 31.—Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for:B.tuae rei bene consulere cupio,
Plaut. Trin. 3, 2, 9:quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,
Ter. Heaut. 4, 3, 37:qui parti civium consulunt, partem neglegunt,
Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique [p. 442] servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so,famae, pudicitiae tuae,
id. Phil. 2, 2, 3:dignitati meae,
id. Fam. 11, 29, 1:suae vitae,
Caes. B. G. 7, 12:receptui sibi,
id. B. C. 3, 69:reipublicae juxta ac sibi,
Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1:timori magis quam religioni,
Caes. B. C. 1, 67; cf.:magis irae quam famae,
Sall. C. 51, 7:qui mi consultum optime velit esse,
Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so,male patriae,
Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si:melius consulet (sibi), si, etc.,
Cels. 1, 3, 55.—Act.1.Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).a.In gen.:b.cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres,
Cic. Fam. 11, 29, 1:te, qui philosophum audis,
id. ib. 9, 26, 1:Apellem tragoedum, uter, etc.,
Suet. Calig. 33 al. —Of inanim. objects:speculum suum,
Ov. A. A. 3, 136; cf.:spectatas undas, quid se deceat,
id. M. 4, 312:nares, an olerent aera Corinthōn,
Mart. 9, 60, 11:diem de gemmis, etc.,
Ov. A. A. 1, 251 sq.:animum nostrum,
Quint. 4, 2, 52:aures meas,
id. 9, 4, 93:suas vires,
id. 10, 2, 18 al. —With two accs.:ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant,
Plaut. Men. 4, 3, 26:nec te id consulo,
Cic. Att. 7, 20, 2:consulere prudentiorem coepi aetates tabularum,
Petr. 88.—Freq.,Esp. as t. t.(α).In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.:(β).Apollinem de re,
Cic. Leg. 2, 16, 40:deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent,
Liv. 1, 20, 7:deos hominum fibris,
Tac. A. 14, 30 fin.:Phoebi oracula,
Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5:Tiresiam conjectorem,
Plaut. Am. 5, 1, 76:haruspicem,
Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4:vates nunc extis, nunc per aves,
Liv. 2, 42, 10:Cumaeam anum,
Ov. F. 4, 158:avem primum visam augur,
id. ib. 1, 180:spirantia exta,
Verg. A. 4, 64; so,trepidantia exta,
Ov. M. 15, 576:sacras sortes,
id. ib. 11, 412:Etrusci haruspices male consulentes,
Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers.:si publice consuletur... sin privatim,
Tac. G. 10. —With dependent question:senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset,
Liv. 39, 5, 9:consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet,
Tac. A. 1, 10.—In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.:(γ).quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,
Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120:consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,
id. Fam. 7, 11, 2:si jus consuleres, peritissimus,
Liv. 39, 40, 6:munus hoc eorum qui consuluntur,
i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.—With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,
Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult:2.Quirites, utrum, etc.,
Liv. 31, 7, 2; so,senatum,
Sall. J. 28, 2:senatum de foedere,
id. ib. 39, 2;62, 10: populum de ejus morte,
Cic. Mil. 7, 16:plebem in omnia (tribuni),
Liv. 6, 39, 2 al. —Aliquid.a.To take counsel or deliberate upon something, to consider:b.est consulere quiddam quod tecum volo,
Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63:rem delatam consulere ordine non licuit,
Liv. 2, 28, 2; so,consulere et explorare rem,
Cic. Att. 2, 16, 4:consulis rem nulli obscuram,
Verg. A. 11, 344 al.:bis repulsi Galli quid agant consulunt,
Caes. B. G. 7, 83.—To advise something, to give advice:II.tun' consulis quicquam?
Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.— Absol.:ab re consulit blandiloquentulus,
advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.Sometimes meton. (causa pro effectu).A.To take a resolution, resolve, conclude, determine.1.Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem:2.de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt,
Liv. 28, 29, 8; so,de perfugis gravius quam de fugitivis,
id. 30, 43, 13:in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur,
id. 3, 36, 7; so,crudeliter in deditos victosque,
id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —Act.:B.quid in concilio consuluistis?
Plaut. Bacch. 1, 1, 6:animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam,
id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1:pessime istuc in te atque in illum consulis,
Ter. Heaut. 3, 1, 28:quae reges irā inpulsi male consuluerint,
Sall. C. 51, 4:nisi quod de uxore potuit honestius consuli,
id. J. 95, 3.— Pass. impers.:aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est,
Cic. Att. 7, 13, 3.—With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with:1.sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,
Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:boni consulendum,
Varr. L. L. 7, § 40 Müll.:tu haec quaeso consule missa boni,
Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so,nostrum laborem,
Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3:hoc munus,
Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17:quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,
Plin. 33, prooem. 2, § 4;8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,
App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,consultus, a, um, P. a.A.Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered:B.bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,
Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.:ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,
Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6:operā consultā,
with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3;in the same sense, consulto consilio,
Paul. Sent. 1, 9, 6:consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,
it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—(Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law:2.non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,
Cic. Phil. 9, 5, 10:juris atque eloquentiae,
Liv. 10, 22, 7:consultissimus vir omnis divini atque humani juris,
id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10:insanientis sapientiae,
Hor. C. 1, 34, 3:universae disciplinae,
Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer:tu consultus modo rusticus,
Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.— Absol.:ut natura non disciplinā consultus esse videatur,
Cic. Caecin. 27, 78:consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,
id. Brut. 40, 148:consultiores sibimet videntur Deo,
Tert. adv. Marc. 2, 2.—Subst.: consultum, i, n.A.(Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity:B.Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,
Tac. H. 2, 4.—(Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15;(α).1, 2, 5),
Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149:senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus... aequum visum est senatum vice populi consuli,
Just. Inst. 1, 2, 5;for which, consulta Patrum,
Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council:ne senatus consultum Siculi homines facere possent,
Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections:facta et consulta fortium et sapientium,
Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.:facta consultaque Alexandri,
Sall. H. 3, 7 Dietsch:consulta et decreta,
id. J. 11, 5:consulta sese omnia cum illo integra habere,
all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.:ab occultis cavendum hominibus consultisque,
plans, Liv. 25, 16, 4; and:approbare collegam consulta,
id. 10, 39, 10:dum consulta petis,
responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151:tua magna,
decisions, id. ib. 11, 410; so,mollia,
Tac. A. 1, 40:mala,
id. ib. 6, 6:ex consulto factum,
purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.Form consultō (class. in prose and poetry):(β).utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria,
Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —Form consultē (mostly ante- and post-class.):qui consulte, docte atque astute cavet,
Plaut. Rud. 4, 7, 14:caute atque consulte gesta,
Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup., Capitol. Pert. 7. -
36 exemplar
exemplar, āris, (exemplare, is, Lucr. 2, 124, v. Lachm. ad h. l.), n. [exemplum].I.A transcript, copy.A.Prop.: tibi earum (litterarum) exemplar misi, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 31, 6; Cic. Att. 4, 5, 1:B.liber in exemplaria transcriptus mille,
Plin. Ep. 4, 7, 2; Gell. 7, 20, 6:testamenti,
Plin. Ep. 10, 75, 4:tabulae exemplar, quod apographon vocant,
a copy, Plin. 35, 11, 40, § 125:epistolae,
Vulg. 1 Esdr 4, 11 al.—Trop., an image, likeness, impression:II.verum amicum qui intuetur, tamquam exemplar aliquod intuetur sui,
Cic. Lael. 7, 23:sunt et alia ingenii ejus exemplaria,
Plin. 35, 10, 36, § 74.—A pattern, model, exemplar, original, an example (class.):eam speciem, quae semper est eadem, intuebitur, atque id sibi proponet exemplar... videndum, utrum sit imitatus exemplar, etc. (corresp. to exemplum),
Cic. Univ. 2; cf.:ad imitandum mihi propositum exemplar illud est (corresp. to exemplum),
id. Mur. 31, 66:utile proposuit nobis exemplar Ulixen,
Hor. Ep. 1, 2, 18:reliqui disseruerunt, sine ullo certo exemplari formaque rei publicae,
Cic. Rep. 2, 11:M. Catoni, quo omnes, qui iisdem rebus studemus, quasi exemplari ad industriam virtutemque ducimur,
id. ib. 1, 1:Falcula exemplar antiquae religionis,
id. Caecin. 10, 28; so,vitae prioris,
Plin. Ep. 2, 1, 7; cf.:Cornuto quid in omni genere ad exemplar antiquitatis expressius?
id. ib. 5, 15, 3:dumtaxat, rerum magnarum parva potest res Exemplare dare,
Lucr. 2, 124:respicere exemplar vitae morumque,
Hor. A. P. 317:decipit exemplar vitiis imitabile, etc.,
id. Ep. 1, 19, 17:Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi,
id. ib. 2, 1, 58:si ad exemplar primi libri bellum Siculum perscripsisset,
Quint. 10, 1, 89; Tac. A. 15, 23:adulatorii dedecoris apud posteros,
id. ib. 6, 32:quas (epulas) a Tigellino paratas ut exemplar referam, ne, etc.,
example, id. ib. 15, 37:fac secundum exemplar,
Vulg. Exod. 25, 40:juxta exemplar,
id. ib. 26, 30. —In plur.:vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā,
models, Hor. A. P. 268. -
37 gerrae
gerrae, ārum, f., = gerra, orig. wattled twigs; hence, transf., trifles, stuff, nonsense: gerrae crates vimineae. Athenienses cum Syracusas obsiderent et crebro gerras poscerent, irridentes Siculi gerras clamitabant. Unde factum est, ut gerrae pro nugis et contemptu dicantur, Paul. ex Fest. s. h. v. p. 94; cf. id. s. v. cerrones, p. 40 Müll. N. cr.:tuae blanditiae mihi sunt, quod dici solet, Gerrae germanae atque edepol liroe liroe,
Plaut. Poen. 1, 1, 9:maximae,
id. Ep. 2, 2, 49; cf. Aus. ldyll. 11 praef.—As an interject.:gerrae! nae tu illud verbum actutum inveneris,
Plaut. Trin. 3, 3, 31; id. As. 3, 3, 10. -
38 invidia
invĭdĭa, ae, f. [invidus], envy, grudge, jealousy, act. and pass.; cf.:I.ut effugiamus ambiguum nomen invidiae,
Cic. Tusc. 3, 9, 20:quoniam invidia non in eo qui invidet solum dicitur, sed etiam in eo cui invidetur,
id. ib. 4, 7, 16; Quint. 6, 2, 21 (whereas invidentia is only act.; class.).Act., envy jealousy, ill-will. —With gen. of person envying:B.invidiā ducum perfidiāque militum Antigono est deditus,
Nep. Eum. 10:nobilium,
Liv. 9, 46.—With gen. of obj.:invidia atque obtrectatio laudis suae,
Caes. B. G. 1, 7:divitiarum,
Liv. 10, 3. More freq. absol.:invidia adducti,
Caes. B. G. 7, 77:invidiam sequi,
Sall. J. 55, 3:virtus digna imitatione, non invidiā,
Cic. Phil. 14, 6:invidia Siculi non invenere tyranni majus tormentum,
Hor. Ep. 1, 2, 58; Verg. G. 3, 38; Liv. 9, 46. —Esp., in phrases: sine invidia, without ill-will, ungrudgingly:C. II.laudem invenire,
Ter. And. 1, 1, 39:dare oscula,
willingly, with pleasure, Mart. 3, 65, 10.—Pass., envy, ill-will, odium, unpopularity:ne quae me illius temporis invidia attingeret,
Cic. Fam. 3, 10, 10:in invidia esse,
id. Div. in Caecil. 14; Sall. J. 25, 5:in invidiam invidia magna esse,
Plin. 18, 6, 8, § 41:habere,
to be hated, Cic. de Or. 2, 70, 283:reformidare,
id. Rab. Post. 17, 48:in summam invidiam adducere,
id. Fam. 1, 1, 4:extinguere,
id. Balb. 6, 16:in eum... invidia quaesita est,
id. Rab. Post. 17, 46:invidiam placare paras, virtute relictā,
Hor. S. 2, 3, 13: non erit invidiae victoria nostra ferendae, not sufficient to endure, i. e. not so great as to justify so odious a result, Ov. M. 10, 628; cf. id. Am. 3, 6, 21:venire in invidiam,
Nep. Epam. 7, 3:invidiā onerare quemquam,
Suet. Tib. 8:cumulare alicui invidiam,
id. Ner. 34:conflare,
Liv. 3, 12:invidiae alicui esse,
Cic. Cat. 1, 9:invidiam a se removere,
Ov. M. 12, 626:sedare,
Cic. Clu. 33:lenire,
Sall. C. 22:pati,
Ov. H. 20, 67: intacta invidiā media sunt: ad summa [p. 996] ferme tendit, Liv. 45, 35, 5:Ciceronis,
the unpopularity of, Sall. C. 22, 3:Caesaris,
Hirt. B. G. 8, 53; Suet. Rhet. 6:fraterna,
Sall. J. 39, 5:Decemviralis,
Liv. 3, 43.—Esp., in phrase: absit invidia verbo,
to be said without boasting, Liv. 9, 19, 15; 36, 7, 7.— Plur.:vita remota a procellis invidiarum,
Cic. Clu, 56, 153; Amm. 17, 5. -
39 lascivus
lascīvus, a, um, adj. [Sanscr. lash-āmi, desire; las-āmi, play; Gr. la- in laô, lilaiomai; cf. Goth. lustus; also Lat. largus], wanton, petulant, sportive, playful, frolicsome, frisky, (syn.: petulans, procax).I.In a good sense: nova proles, * Lucr. 1, 260:II.capella,
Verg. E. 2, 64:puella,
id. ib. 3, 64:pueri,
Hor. S. 1, 3, 134:Amores,
id. C. 2, 11, 7:currumque sequuntur matris lascivo sidera fulva choro,
Tib. 2, 1, 88:tenero lascivior haedo,
Ov. M. 13, 791:aetas,
Hor. Ep. 2, 2, 216:hederae,
wanton, luxuriant, id. C. 1, 36, 20:acus,
for ornamenting the hair, a hair-pin, Mart. 11, 45, 6; cf. Tert. Verg. Vel. 12:tristia maestum Vultum verba decent.... Ludentem lasciva,
sportive, playful, Hor. A. P. 107; cf.:quod dicitur, aut est lascivum et hilare aut contumeliosum,
Quint. 6, 3, 27:ad quod (caput aselli) lascivi ludebant ruris alumni,
Juv. 11, 98. —In a bad sense, licentious, lewd, lustful, lascivious, Varr. R. R. 1, 14: Siculi, ut sunt lascivi et dicaces, Cael. ap. Quint. 6, 3, 41:III.puellae,
lascivious, Ov. A. A. 1, 523:femur,
id. Am. 3, 7, 10:libelli,
lewd, Mart. 5, 2, 5; cf.:tabellis ac sigillis lascivissimarum picturarum et figurarum,
Suet. Tib. 43.—Trop., of style, licentious, luxuriant, overloaded with ornament; oratio, Gell. 12, 2, 9; cf.: illud lascivum zôê kai psuchê, Juv. 6, 194.—Hence, adv. in two forms.A.lascīvē, wantonly, lasciviously (post-class.):B.loqui,
licentiously, Mart. 8 init.:versus facere,
App. Mag. p. 278, 31. — Comp.:lascivius,
Avien. Arat. 514.—lascīvĭter, wantonly, petulantly: ludere, Laev. ap. Charis. p. 183 P. -
40 modulor
mŏdŭlor, ātus, 1, v. dep. [modulus], to measure off properly, to measure; to manage properly, to regulate.I.In gen. (only post-Aug.):II.in modulanda statūs longitudinisque ejus praestantiā,
Gell. 1, 1, 1; cf.:quanta longinquitas corporis ei mensurae conveniret, modificatus est,
id. ib. fin.:ita modulante naturā,
Plin. 2, 54, 55, § 142.—In partic., of singing, speaking, dancing, etc., to measure rhythmically; to modulate; hence, transf., to dance, to represent by dancing; to sing, to play (class.):B.ipsa natura, quasi modularetur hominum orationem, in omni verbo posuit acutam vocem,
Cic. Or. 18, 58; cf.:hominum aures vocem naturā modulantur,
modulate, id. de Or. 3, 48, 185:insulae, Saliares dictae, quoniam in symphoniae cantu ad ictus modulantium pedum moventur,
Plin. 2, 95, 96, § 209.—Transf.:A.virgines sonum vocis pulsu pedum modulantes incesserunt,
beating time to, accompanying with the dance, Liv. 27, 37 fin.:(carmina) pastoris Siculi modulabor avenā,
Verg. E. 10, 51:carmina descripsi, et modulans alterna notavi,
id. ib. 5, 14:verba fidibus modulanda Latinis,
Hor. Ep. 2, 2, 143:lyram,
Tib. 3, 4, 39 —Hence, mŏdŭlātus, a, um, Part. and P. a., in pass. signif.Played upon, made by playing, played.1.Of an instrument:2.dic Latinum, Barbite, carmen Lesbio primum modulate civi,
Hor. C. 1, 32, 5.—Of a song, tune, etc., sung:B.carmina,
Suet. Aug. 57:a canticis ad aliorum similitudinem modulatis,
Quint. 9, 2, 35.—Properly measured, in due measure, in time, melodious, musical ( poet. and in postAug. prose):ipso modulata dolore Verba fundebat,
Ov. M. 14, 428:sonus,
Plin. 10, 29, 43, § 81; § 85.— Comp.:ut moderatiores modulatioresque fierent animi,
more harmonious, Gell. 1, 11, 1:lingua,
id. 1, 15, 14:orationem modulatiorem aptioremque reddit,
id. 13, 24, 9.— Sup.:modulatissimus cantus,
Flor. 2, 7, 15.—Hence, adv.: mŏ-dŭlātē, measuredly, according to measure, in time, melodiously: modulate canentes tibiae, * Cic. N. D. 2, 8, 22:haec tu quam perite, quam concinne, quam modulate enuntiāsti,
Aus. Ep. 19.— Comp.:ars modulatius incedendi,
Amm. 16, 5, 10:verba modulatius collocata,
Gell. 11, 13, 2.
Страницы
См. также в других словарях:
SICULI — populi Transylvaniae, Zeckeli Dacis, a sedium vel districtus occupatione, quod post primam Hunnorum eruptionem, pulsis e pannonia Scythis, quaedam ipsorum pars in extremum hunc Transylvaniae angulaum confugit. L. Topeltinus Transylvan. Alias… … Hofmann J. Lexicon universale
Sicŭli — Sicŭli, 1) (a. Geogr.), s.u. Sicilien (Gesch.) S. 4; 2) (n. Geogr.), so v.w. Szekler … Pierer's Universal-Lexikon
Siculi — ▪ people English Sicels , Greek Sikeloi ancient Sicilian tribe that occupied the eastern part of Sicily. Old tales related that the Siculi once lived in central Italy but were driven out and finally crossed to Sicily, leaving remnants… … Universalium
siculi — sic·u·li … English syllables
siculi — … Useful english dictionary
СИКУЛЫ — • Sicŭli, см. Sicilia, Сицилия … Реальный словарь классических древностей
Sicilien [3] — Sicilien (Gesch.). Die Alten hielten die Insel S. für ein durch eine Erdrevolution von Italien abgerissenes Stück Land; Andere glaubten, sie sei durch das Feuer des Ätna aus dem Meere hervorgehoben worden. Die Mythe versetzte hierher, in den Ätna … Pierer's Universal-Lexikon
Sicels — The Sicels (Latin: Siculi ; Greek: Σικελοί ) were one of the three main tribes who, before the arrival of Greek colonists, inhabited Sicily, according to the traditional ethnic division of Thucydides (vi:2). The Sicels have given Sicily the name… … Wikipedia
ancient Italic people — ▪ people Introduction any of the peoples diverse in origin, language, traditions, stage of development, and territorial extension who inhabited pre Roman Italy, a region heavily influenced by neighbouring Greece (ancient Greek civilization) … Universalium
Ducetius — ▪ Sicilian leader died c. 440 BC a Hellenized leader of the Siculi, an ancient people of Sicily, who for a short time welded the native communities of east Sicily into a powerful federation. He seized his opportunity during the confusion… … Universalium
Sicily — • The largest island in the Mediterranean Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Sicily Sicily † … Catholic encyclopedia
