Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

respecting

  • 1 nunciatio

    nuntĭātĭo ( nunc-), ōnis, f. [nuntio], used only in relig. and jurid. lang.
    I.
    In relig. lang., a declaring, announcing; a declaration, announcement made by the augur respecting what he has observed:

    nos nuntiationem solum habemus: consules etiam spectionem,

    Cic. Phil. 2, 32, 81; 5, 3, 9.—
    II.
    In jurid. Lat., an announcement, notice, declaration, information. So of an information respecting ownerless goods which fall to the fiscus:

    variae causae sunt ex quibus nuntiatio ad fiscum fieri solet,

    Dig. 49, 14, 1: novi operis, an information lodged respecting a work undertaken by another to one's injury:

    de novi operis nunciatione,

    Cod. Just. 8, tit. 11; Dig. 39, 1, tit. 1; 5, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > nunciatio

  • 2 nuntiatio

    nuntĭātĭo ( nunc-), ōnis, f. [nuntio], used only in relig. and jurid. lang.
    I.
    In relig. lang., a declaring, announcing; a declaration, announcement made by the augur respecting what he has observed:

    nos nuntiationem solum habemus: consules etiam spectionem,

    Cic. Phil. 2, 32, 81; 5, 3, 9.—
    II.
    In jurid. Lat., an announcement, notice, declaration, information. So of an information respecting ownerless goods which fall to the fiscus:

    variae causae sunt ex quibus nuntiatio ad fiscum fieri solet,

    Dig. 49, 14, 1: novi operis, an information lodged respecting a work undertaken by another to one's injury:

    de novi operis nunciatione,

    Cod. Just. 8, tit. 11; Dig. 39, 1, tit. 1; 5, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > nuntiatio

  • 3 exquiro

    ex-quīro (in Plautus also exquaero, Bacch. 4, 4, 70 al.), sīvi, sītum, 3, v. a., to search out diligently, to seek for; to make inquiry, to inquire, to ask (syn.: requiro, inquiro, investigo, perscrutor;

    freq. and class.): cum ex te causas divinationis exquirerem,

    Cic. Div. 2, 20, 46:

    a te nihildum certi exquiro,

    id. Att. 7, 12, 4; cf.: sed haec non nimis exquiro a Graecis, to ask [p. 700] of, expect from, id. ib. 7, 18, 3:

    ancillas dedo, quolibet cruciatu exquire,

    Ter. Hec. 5, 2, 7:

    exquisiturum se vel fidiculis de Caesonia sua, cur, etc.,

    that he would search out even by the rack, Suet. Calig. 33:

    idem ego dicam, si me exquiret miles,

    Plaut. Mil. 2, 2, 91:

    secum et cum aliis, quid in eo peccatum sit, exquirunt,

    Cic. Off. 1, 41, 147:

    omissis auctoritatibus ipsa re ac ratione exquirere veritatem,

    id. de Imp. Pomp. 17, 51:

    sententias,

    Caes. B. G. 3, 3, 1:

    locum,

    Verg. G. 2, 266:

    sceleratum frigus,

    to find out, id. ib. 2, 256:

    verum,

    to search into, investigate, Cic. Div. 2, 12, 28; id. Off. 1, 36, 132:

    facta alicujus ad antiquae religionis rationem,

    id. Verr. 2, 4, 5, § 10; cf.:

    verba exquisita ad sonum,

    id. Or. 49, 163:

    rationes agitare et exquirere,

    id. Tusc. 5, 23, 66:

    itinere exquisito per Divitiacum,

    having ascertained the route, Caes. B. G. 1, 41, 4 et saep.:

    exquire de Blesamio, numquid ad regem contra dignitatem tuam scripserit,

    inquire respecting Blesamius, Cic. Deiot. 15, 42; cf.:

    de Varrone tam diligenter,

    id. Att. 13, 22, 1:

    eis senatus arbitratur singularis exquirendos honores,

    to devise, invent, id. Phil. 4, 2, 5.— Pass. impers.:

    istuc mihi exquisitum est, fuisse hunc, etc.,

    I am accurately informed, Plaut. Capt. 3, 4, 105:

    mi istuc primum exquisito est opus,

    I must first inquire respecting this, id. Am. 2, 2, 159; cf. id. ib. 2, 1, 81;

    A. and S. Gr. § 243, R. 1: consilia exquirentes,

    Cic. Fat. 1.—Hence, ex-quīsītus, a, um, P. a., carefully sought out, ripely considered, choice, excellent, exquisite:

    ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,

    Cic. de Or. 1, 58, 250:

    reconditae exquisitaeque sententiae,

    id. Brut. 79, 274:

    exquisitum judicium litterarum,

    id. Off. 1, 37, 133:

    exquisitis rationibus confirmare,

    id. Fin. 1, 9, 30:

    summis ingeniis exquisitaque doctrina philosophi,

    id. ib. 1, 1, 1:

    ars,

    id. de Or. 2, 41, 175:

    supplicia,

    id. Off. 3, 27, 100:

    magistri,

    id. Brut. 27, 104:

    munditia non odiosa neque exquisita nimis,

    too exquisite, id. Off. 1, 36, 130:

    nihil elegans, nihil exquisitum,

    id. Pis. 27, 67:

    epulae,

    Plin. 9, 35, 58, § 119. — Comp.:

    accuratius et exquisitius dicendi genus,

    id. Brut. 82, 283:

    verba,

    Quint. 11, 1, 33.— Sup.:

    laudantur exquisitissimis verbis legiones,

    Cic. Phil. 4, 3, 6:

    ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum aliquem erudire,

    id. Rep. 2, 21:

    scientia exquisitissimae subtilitatis,

    Plin. 6, 33, 39, § 211.—
    B.
    Sought out, ascertained, made certain:

    satin istuc mihi exquisitumst?

    Plaut. Capt. 3, 4, 105.—Hence, adv.: exquīsīte, carefully, accurately, particularly, excellently, exquisitely:

    cum de eo crimine accurate et exquisite disputavisset,

    Cic. Brut. 80, 277:

    eleganter atque exquisite dicere aliquid,

    Quint. 8, 2, 21.— Comp., Cic. Brut. 93, 322; id. Tusc. 1, 48, 116; Quint. 12, 10, 75.— Sup., Tiro Tull. ap. Gell. 10, 1, 7; Gell. 13, 7, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > exquiro

  • 4 exquisite

    ex-quīro (in Plautus also exquaero, Bacch. 4, 4, 70 al.), sīvi, sītum, 3, v. a., to search out diligently, to seek for; to make inquiry, to inquire, to ask (syn.: requiro, inquiro, investigo, perscrutor;

    freq. and class.): cum ex te causas divinationis exquirerem,

    Cic. Div. 2, 20, 46:

    a te nihildum certi exquiro,

    id. Att. 7, 12, 4; cf.: sed haec non nimis exquiro a Graecis, to ask [p. 700] of, expect from, id. ib. 7, 18, 3:

    ancillas dedo, quolibet cruciatu exquire,

    Ter. Hec. 5, 2, 7:

    exquisiturum se vel fidiculis de Caesonia sua, cur, etc.,

    that he would search out even by the rack, Suet. Calig. 33:

    idem ego dicam, si me exquiret miles,

    Plaut. Mil. 2, 2, 91:

    secum et cum aliis, quid in eo peccatum sit, exquirunt,

    Cic. Off. 1, 41, 147:

    omissis auctoritatibus ipsa re ac ratione exquirere veritatem,

    id. de Imp. Pomp. 17, 51:

    sententias,

    Caes. B. G. 3, 3, 1:

    locum,

    Verg. G. 2, 266:

    sceleratum frigus,

    to find out, id. ib. 2, 256:

    verum,

    to search into, investigate, Cic. Div. 2, 12, 28; id. Off. 1, 36, 132:

    facta alicujus ad antiquae religionis rationem,

    id. Verr. 2, 4, 5, § 10; cf.:

    verba exquisita ad sonum,

    id. Or. 49, 163:

    rationes agitare et exquirere,

    id. Tusc. 5, 23, 66:

    itinere exquisito per Divitiacum,

    having ascertained the route, Caes. B. G. 1, 41, 4 et saep.:

    exquire de Blesamio, numquid ad regem contra dignitatem tuam scripserit,

    inquire respecting Blesamius, Cic. Deiot. 15, 42; cf.:

    de Varrone tam diligenter,

    id. Att. 13, 22, 1:

    eis senatus arbitratur singularis exquirendos honores,

    to devise, invent, id. Phil. 4, 2, 5.— Pass. impers.:

    istuc mihi exquisitum est, fuisse hunc, etc.,

    I am accurately informed, Plaut. Capt. 3, 4, 105:

    mi istuc primum exquisito est opus,

    I must first inquire respecting this, id. Am. 2, 2, 159; cf. id. ib. 2, 1, 81;

    A. and S. Gr. § 243, R. 1: consilia exquirentes,

    Cic. Fat. 1.—Hence, ex-quīsītus, a, um, P. a., carefully sought out, ripely considered, choice, excellent, exquisite:

    ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,

    Cic. de Or. 1, 58, 250:

    reconditae exquisitaeque sententiae,

    id. Brut. 79, 274:

    exquisitum judicium litterarum,

    id. Off. 1, 37, 133:

    exquisitis rationibus confirmare,

    id. Fin. 1, 9, 30:

    summis ingeniis exquisitaque doctrina philosophi,

    id. ib. 1, 1, 1:

    ars,

    id. de Or. 2, 41, 175:

    supplicia,

    id. Off. 3, 27, 100:

    magistri,

    id. Brut. 27, 104:

    munditia non odiosa neque exquisita nimis,

    too exquisite, id. Off. 1, 36, 130:

    nihil elegans, nihil exquisitum,

    id. Pis. 27, 67:

    epulae,

    Plin. 9, 35, 58, § 119. — Comp.:

    accuratius et exquisitius dicendi genus,

    id. Brut. 82, 283:

    verba,

    Quint. 11, 1, 33.— Sup.:

    laudantur exquisitissimis verbis legiones,

    Cic. Phil. 4, 3, 6:

    ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum aliquem erudire,

    id. Rep. 2, 21:

    scientia exquisitissimae subtilitatis,

    Plin. 6, 33, 39, § 211.—
    B.
    Sought out, ascertained, made certain:

    satin istuc mihi exquisitumst?

    Plaut. Capt. 3, 4, 105.—Hence, adv.: exquīsīte, carefully, accurately, particularly, excellently, exquisitely:

    cum de eo crimine accurate et exquisite disputavisset,

    Cic. Brut. 80, 277:

    eleganter atque exquisite dicere aliquid,

    Quint. 8, 2, 21.— Comp., Cic. Brut. 93, 322; id. Tusc. 1, 48, 116; Quint. 12, 10, 75.— Sup., Tiro Tull. ap. Gell. 10, 1, 7; Gell. 13, 7, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > exquisite

  • 5 in

       in    [old indu], prep. with acc. or abl.    I. With acc., in space, with verbs implying entrance, into, to: in Epirum venire: in flumen deicere: in Ubios legatos mittere, Cs.: Thalam pervenit, in oppidum magnum, S.—Fig.: in memoriam reducere: in animum inducere, L.: dicam quod mi in mentemst, T.—With verbs of motion, up to, to, into, down to: in caelum ascendere: in aram confugitis ad deum, up to the altar: vas in manūs sumere, into his hands: se in manūs Romanis tradidisse, L.—With verbs of rest or placing, in: adesse in senatum iussit: Minucius in custodiam habitus, thrown into prison and kept there, L.: propinquas suas nuptum in alias civitates conlocasse, Cs.—Of direction or local relation, towards, in front of, over against: in orientem Germaniae obtenditur, Ta.: coram in os te laudare, T.: castra movet in Arvernos versus, towards, Cs.: in Galliam versus movere, S.—In time, into, till, for: dormiet in lucem, till broad day, H.: in multum diei, L.: e somno, quem in diem extrahunt, Ta.: indutias in triginta annos impetraverunt, for thirty years, L.: in omne tempus, forever: hominem invitavit in posterum diem, for the following day.— In adverbial expressions with words of time: sancit in posterum, ne quis, etc., hereafter: res dilata est in posterum, to a later day: et in praesentia hi et in futurum metum ceperunt, L.: in perpetuum fore: non in tempus aliquod, sed in aeternum, L.: ex raptis in diem commeatibus, for immediate use, L.: fundum emere in diem, i. e. a fixed day of payment, N.: in dies singulos, each succeeding day: in dies, day by day, L.: nos in diem vivimus, for the moment: in diem et horam, every day, H.: in horas, hourly, H.—Of reference, in relation to, about, respecting, towards, against: id, quod est in philosophos dictum, concerning: carmen, quod in eum scripsisset: in liberos nostros indulgentia: impietates in deos, against: in dominum quaeri, as a witness against: invehi in Thebanos, N.: hominis definitio una in omnīs valet, applies to: in obsequium pronus, H.: in utrumque paratus, V.: in incertum, ne, etc., in view of the uncertainty, whether, L.—Of purpose, for, with a view to: haec civitas mulieri in redimiculum praebeat: Regium in praesidium missa legio, as a garrison, L.: in gratiam sociorum, to gratify, L.: Quos audere in proelia vidi, V.: praemia, in quorum spem pugnarent, L.: in spem pacis solutis animis, L.: Ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc., H.: satis in usum, for immediate wants, L. —Of result, to, unto, so as to produce: in familiae luctum nupsit: Excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, V.: commutari ex veris in falsa. —In the phrases, in tantum, so far, so greatly: nec In tantum spe tollet avos, V.: in tantum suam felicitatem enituisse, L.—In rem esse, to be useful, avail: si in rem est Bacchidis, T.: imperat, quae in rem sunt, L.: in rem fore credens universos adpellare, S.—Of manner, according to, after: ille in eam sententiam versus, to this effect: in utramque partem disputat, on both sides: cives servilem in modum cruciati, like slaves: vaticinantis in modum canere, L.: virtutem in maius celebrare, S.: in hanc formulam iudicia: sc. in haec verba factum, L.: in universum, in general, L.: in universum aestimanti, upon a general view, Ta.—Of distribution, into, for, according to: Gallia divisa est in partīs trīs, Cs.: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for each state: sextantibus conlatis in capita, a head, L.—Praegn.: in eorum potestatem portum futurum intellegebant. would fall: in potestatem Locrensium esse, L.    II. With abl., of space, in, within: in cerebro animi esse sedem: quae res in nostris castris gererentur, Cs.: in foro palam Syracusis: (caedes) in viā facta: nupta in domo, L.: copias in castris continent, Cs.: in tuā sedeculā sedere: Heri coīmus in Piraeo, T.: navis et in Caietā parata.—Of position, on, upon, over, among, before, in, under: in equo sedens, on horseback: in eo flumine pons erat, over, Cs.: multā te in rosā urget, H.: Caesaris in barbaris erat nomen obscurius, among, Cs.: in Brutiis praeesse, L.: in manu poculum tenens: est in manibus oratio: gloria in oculis sita, S.: populari in oculis eius agros, under, L.—In, with, wearing, under, clad, covered: in veste candidā, L.: in lugubri veste, Cu.: homines in catenis Romam mittere, L.: in violā aut in rosā, garlanded: legiones in armis, Cs.—Of a multitude or number, in, among, of: In his poëta hic nomen profitetur suom, T.: sapientissimus in septem: eum in tuis habere: iustissimus unus in Teucris, V.—Of writings, in: in populorum institutis aut legibus: in Timaeo dicit: perscribit in litteris, hostīs ab se discessisse, Cs.: in Thucydide orbem modo orationis desidero, in the style of.—Fig., of mind or character, in: in animo habere: quanta auctoritas fuit in Metello!: in omni animante est summum aliquid.—In phrases, with manibus or manu, at hand, under control, within reach: quamcunque rem habent in manibus: neque mihi in manu fuit Iugurtha qualis foret, in my power, S.: cum tantum belli in manibus esset, on their hands, L.: quorum epistulas in manu teneo.—With loco: in eo loco, in that state, in such a condition: in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc., L.: quo in loco res esset, cognoscere, Cs.: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit, L.—In eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.: cum in eo esset, ut, etc., the situation was such, L.—Of time, in, during, in the course of, within: in tempore hoc, T.: in tali tempore, L.: in diebus paucis, T.: Tam in brevi spatio, T.: in omni aetate: in totā vitā inconstans.—In, while, during: fit, ut distrahatur in deliberando animus: in dividendo partem in genere numerare: in agris vastandis, in laying waste, Cs.: cum in immolandā Iphigeniā tristis Calchas esset.—In phrases, in tempore, in time, at the right time, seasonably: ipsum video in tempore huc se recipere, T.: spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit, L.—In praesentiā, at present, now, for the moment, under existing circumstances: sic enim mihi in praesentiā occurrit: id quod unum maxime in praesentiā desiderabatur, L.—In praesenti, for the present: haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.: talenta centum in praesenti, down, L.—Of condition or occupation, in, subject to, affected by, experiencing, engaged in, involved in: magno in aere alieno: torpescentne dextrae in amentiā illā? L.: diem in laetitiā degere, T.: civitas, quae tibi in amore fuit, beloved: in invidiā esse, L.: quod in summis tuis occupationibus voluisti, etc., when engrossed by: in eo magistratu pari diligentiā se praebuit, N.: esse in vitio, in the wrong: hoc est in vitio, perhorrescere, etc., is wrong.—In the case of, in relation to: numcubi meam Benignitatem sensisti in te claudier? in your case (i. e. towards you), T.: facere in eo, cuius, etc., in the case of the man, Cs.: in furibus aerari, S.: Achilles talis in hoste fuit, V.: in hoc homine saepe a me quaeris, etc., in the case of.— In phrases, with summā, in all, in a word, in fine: in omni summā me ad pacem converto.—With neut. sing. of an adj. (expressing more abstractly the quality): cum exitūs haud in facili essent (i. e. haud faciles), L.: in obscuro vitam habere, S.: in dubio esse, L.: in integro esse: in tuto esse, L.: in aequo esse, L.: in aperto esse, S.: in promisco esse, L.: in incerto haberi, S.    III. In composition, in retains its n before vowels, and before h, c, d, f, g, consonant i, n, q, s, t, v, usually also before l and r, and very frequently before m, b, p. But the n is usually assimilated before m, b, p, and often before l, r.
    * * *
    I
    in, on, at (space); in accordance with/regard to/the case of; within (time)
    II
    into; about, in the mist of; according to, after (manner); for; to, among

    Latin-English dictionary > in

  • 6 super

        super praep. with acc. and abl.    [1 super].    I. With abl., of place, over, above, upon, on: lateres, qui super musculo struantur, Cs.: ensis cui super Cervice pendet, H.: super Pindo, H.: requiescere Fronde super viridi, V.—Of time, during, in, at: Nocte super mediā, V.: rixa super mero Debellata, H.—Of relation, upon, about, of, concerning, respecting: hac super re scribere: litteras super tantā re exspectare, L.: super tali causā missi, N.: super arvorum cultu, V.: Mitte civilīs super Urbe curas, H.: decreta super iugandis Feminis, H.: super tali scelere suspectus, S. — Over and above, besides, beyond: Hortus fons, Et paulum silvae super his, H.—    II. With acc., of place, over, above, on the top of, upon, on: super terrae tumulum noluit quid statui: super lateres coria inducuntur, Cs.: super vallum praecipitari, S.: aqua super montium iuga concreta, L.: aquila super carpentum volitans, L.: Collis erat, collemque super planissima Area, O.: vestis super genua est, Cu.—Of place, above, beyond: Nomentanus erat super ipsum, Porcius infra, above him (at table), H.: super Numidiam Gaetulos accepimus, beyond Numidia, S.: super Sunium navigans, L. —Of time, during, at: super vinum et epulas, Cu. —Of measure, over, above, beyond, in addition to: quod alii super alios legati venirent, i. e. in succession, L.: seniores super sexaginta annos, L.: super solitos honores, L.: super LX milia, more than, Ta.—Fig., of official position, over, in charge of: super armamentarium positus, Cu.—In the phrase, super omnia, above all, before all: aetas et forma et super omnia Romanum nomen, L.: super omnia voltūs Accessere boni, O.
    * * *
    I
    above, on top, over; upwards; moreover, in addition, besides
    II
    over (space), above, upon, in addition to; during (time); concerning; beyond
    III
    upon/on; over, above, about; besides (space); during (time); beyond (degree)

    Latin-English dictionary > super

  • 7 vērum

        vērum ī, n    [verus], the truth, reality, fact: interesse inter verum et falsum: verum dicere, T.: si verum quaerimus: minor est tua gloria vero, O.: controversia de vero, respecting fact: Nec procul a vero est, quod, etc., from the truth, O.: ars vera ac falsa diiudicandi: Qui species alias veris... capiet (i. e. alias ab iis quae verae sunt), H.— Genit., in phrases with similis or similitudo (less correctly as one word, verisimilis, verisimilitudo): narrationem iubent veri similem esse, i. e. plausible: id quod veri simile occurrit, probable: veri similiora: res similis veri, L.: simillimum veri: quod est magis veri simile, Cs.— Honor, duty: in senatu pars, quae vero pretium anteferebat, S.
    * * *
    I
    yes; in truth; certainly; truly, to be sure; however; (rare form, usu. vero)
    II
    truth, reality, fact

    Latin-English dictionary > vērum

  • 8 Margaritas ante porcos

    Pearls before swine. To give something valuable to someone not respecting it

    Latin Quotes (Latin to English) > Margaritas ante porcos

  • 9 caelibalis

    caelĭbāris ( caelĭbālis hasta, Prisc. p. 631 P.), a small spear or pin, with the point of which the bride ' s hair was divided into six locks, Arn. 2, 6, 7; Paul. ex Fest. p. 62, 16 Müll. (Respecting the origin of this custom, v. Ov. F, 2, 560.)

    Lewis & Short latin dictionary > caelibalis

  • 10 caelibaris

    caelĭbāris ( caelĭbālis hasta, Prisc. p. 631 P.), a small spear or pin, with the point of which the bride ' s hair was divided into six locks, Arn. 2, 6, 7; Paul. ex Fest. p. 62, 16 Müll. (Respecting the origin of this custom, v. Ov. F, 2, 560.)

    Lewis & Short latin dictionary > caelibaris

  • 11 decerno

    dē-cerno, crēvi, crētum, 3 (the syncop. forms decreram, etc., decrerim, etc., decresse are freq. in Cicero and Liv., also Plaut. Curc. 5, 3, 25; Ter. Hec. 1, 2, 73; 2, 1, 15, but not in Caes., where is only decreverat, B. G. 4, 17; 5, 5 fin.; 5, 53, 2), v. a. and n.
    I.
    (acc. to cerno, no. II. 3.) To decide, determine any thing disputed or doubtful. For syn. cf.: scisco, jubeo, statuo, constituo, dico, sancio, consilium capio, destino, obstino, definio, determino.
    A.
    Prop., of a judge, magistrate, etc., to pronounce a decision respecting something; to decide, judge, determine, decree; to vote for any thing (very freq. and class.).—Const. with acc., with acc. et inf., a relat. clause, with de, or absol.:

    alias (Verres praetor) revocabat eos, inter quos jam decreverat decretumque mutabat, alias, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 46:

    si quod est admissum facinus, si caedes facta, idem (Druides) decernunt,

    Caes. B. G. 6, 13, 5:

    consules de consilii sententia decreverunt secundum Buthrotios,

    Cic. Att. 16, 16, C, § 11: decernere vindicias secundum servitutem, in favor of slavery, i. e. restore the slave to his master, Liv. 3, 47, 5; cf. Caes. B. C. 1, 5, 4:

    cum senatus triumphum Africano decerneret,

    id. Fin. 4, 9, 22; cf.

    of a single senator: non decrevi solum, sed etiam ut vos decerneretis laboravi,

    id. Prov. Cons. 11, 28;

    so supplicationem decernere,

    id. Fam. 15, 4, 11;

    so also: Crassus tres legatos decernit,

    id. ib. 1, 1, 3:

    D. Junius silanus supplicium sumendum decreverat,

    Sall. C. 50, 4:

    quando id bellum senatus decrevisset, quando id bellum populus R. jussisset?

    Liv. 41, 7; 42, 36; id. 5, 36; id. 26, 2:

    id quod senatus me auctore decrevit,

    Cic. Phil. 6, 1, 1; Caes. B. C. 1, 2, 2:

    qui ordo decrevit invitus,

    on compulsion, Cic. Phil. 1, 6, 13:

    Ligures ambobus consulibus decernuntur,

    id. Liv. 42, 10; cf.:

    provinciam desponsam non decretam habere,

    Cic. Prov. Cons. 15 (v. the whole passage in connection):

    provinciae privatis decernuntur,

    Caes. B. C. 1, 6, 4 et saep.:

    ex annuo sumptu, qui mihi decretus esset,

    Cic. Att. 7, 1, 6 et saep.:

    mea virtute atque diligentia perditorum hominum patefactam esse conjurationem decrevistis,

    id. Cat. 4, 3: cum pontifices decressent ita;

    SI, etc.,

    id. Att. 4, 2, 3:

    senatus decrevit populusque jussit, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 67: in jure dicundo, ita decrevit, ut, etc., Suet. Galb. 7; cf.

    of individuals: Hortensii et mea et Luculli sententia... tibi decernit, ut regem reducas, etc.,

    Cic. Fam. 1, 1, 3.— Impers.:

    in parricidas rei publicae decretum esse,

    Sall. Cat. 51, 25.—Esp. of the emperor, to determine the law by deciding a case:

    quodcumque imperator cognoscens decrevit, legem esse constat,

    Dig. 1, 4, 1, § 1; Just. Inst. 1, 2, 6.
    2.
    Transf., beyond the judicial sphere, to decide, determine, judge: qui nequeas nostrorum uter sit Amphitruo decernere, Plaut. fragm. ap. Non. 285, 26:

    rem dubiam decrevit vox opportune emissa,

    Liv. 5, 55; cf.:

    primus clamor atque impetus rem decrevit,

    id. 25, 41; Plin. 17, 27, 46, § 258:

    de his Catonis praecepta decernent,

    id. 17, 22, 35, § 190:

    duo talenta pro re nostra ego esse decrevi satis,

    Ter. Heaut. 5, 1, 67; id. Hec. 4, 1, 27:

    quam decrerim me non posse diutius habere,

    id. ib. 1, 2, 73:

    in quo omnia mea posita esse decrevi,

    Cic. Fam. 2, 6, 3; id. Att. 3, 15, 7:

    illum decrerunt dignum, suos cui liberos committerent,

    Ter. Hec. 2, 1, 15:

    in ejus controversiis quid decernas, non a te peto,

    Cic. Fam. 13, 59: aliquem decernere hostem, to proclaim one an enemy by a formal decree, id. Phil. 11, 7, 16.— Absol.:

    nequeo satis decernere,

    Ter. Ad. 4, 2, 5.
    B.
    Milit., to decide by combat; hence (like cernere and certare), in gen., to fight, combat, contend:

    castra castris conferamus, et Samnis Romanusne imperio Italiam regant, decernamus,

    Liv. 8, 23, 9; id. 1, 23, 9:

    in ipso illo gladiatorio vitae certamine, quod ferro decernitur,

    Cic. de Or. 2, 78, 317:

    proelium,

    id. Fam. 10, 10:

    pugnam,

    Liv. 28, 14; cf. id. ib. 33: de bello decernere, Auct. B. Hisp. 5 fin. Oud. N. cr.:

    ne armis decernatur,

    Cic. Att. 7, 3, 5; cf.:

    ferro ancipiti decernunt,

    Verg. A. 7, 525:

    and armis, ferro,

    id. ib. 11, 218; 12, 282; 695 (cf. et cernere ferro, id. ib. 709):

    cursibus et crudo caestu,

    id. G. 3, 20:

    cornibus inter se,

    id. ib. 218:

    lapidibus et subselliorum fragminibus,

    Suet. Ner. 26 et saep.:

    contra magnam vim hostium, artificio magis quam viribus, Auct. B. Afr. 14: acie,

    Liv. 2, 14; Nep. Milt. 4, 4:

    proelio cum proditore,

    Just. 13, 8, 4:

    classe decreturi,

    Nep. Hann. 10, 4:

    integriore exercitu,

    id. Eum. 9 fin.—Absol.:

    decernendi potestatem Pompeio fecit,

    Caes. B. C. 3, 41; cf. Liv. 21, 41.
    2.
    Transf., beyond the milit. sphere:

    decernite criminibus, mox ferro decreturi,

    Liv. 40, 8 fin. —So of a judicial contest:

    uno judicio de fortunis omnibus decernit,

    Cic. Quint. 2, 6; cf. Quint. 10, 1, 29;

    and qui judicio decernent,

    id. 12, 7, 5:

    de salute reipublicae,

    Cic. Att. 8, 5, 2:

    pro mea omni fama fortunisque,

    id. de Or. 2, 49:

    utinam meo solum capite decernerem,

    id. Att. 10, 9; Caes. B. C. 1, 35, 3.
    II.
    With reference to one's own acts, to decide, determine on doing something; to determine, resolve on something (freq. in all periods and styles).—Constr., with inf. and with acc. and inf.:

    si tu fluctus e gurgite tollere decreris, Lucil. ap. Rufin. § 26 (p. 238 ed. Frotsch.): quicquid peperisset decreverunt tollere,

    Ter. Andr. 1, 3, 14:

    Caesar his de causis Rhenum transire decreverat,

    Caes. B. G. 4, 17 et saep.:

    eos me decretum est persequi mores patris,

    Plaut. Asin. 1, 1, 58; id. Stich. 1, 3, 65; Ter. Heaut. 3, 1, 56; cf.:

    certum atque decretum est non dare signum,

    Liv. 2, 45:

    reliquam aetatem a republica procul habendam decrevi,

    Sall. C. 4. With ut and subjunct.:

    hic decernit ut miser sit,

    Cic. Tusc. 3, 27, 65.—With accus.:

    quicquam decernere,

    id. ib. —Hence, dē-crētum, i, n.
    A.
    (Acc. to no. I. A.) A decree, decision, ordinance of any political or judicial body (for syn. cf.:

    scitum, edictum, consilium, jus): senatus Caelium ab rep. removendum censuit. Hoc decreto eum consul senatu prohibuit,

    Caes. B. C. 3, 21, 3:

    si qui eorum (sc. Druidum) decreto non stetit, sacrificiis interdicunt,

    id. B. G. 6, 13, 5; cf. id. ib. §

    10: vestra responsa atque decreta evertuntur saepe dicendo,

    Cic. Mur. 13 fin.; id. Verr. 2, 2, 48:

    decurionum,

    id. Rosc. Am. 9, 25 et saep.:

    Caesaris,

    Vulg. Act. 17, 7.—Esp. leg. t. t., a decision of the emperor as judge, a precedent (cf. rescriptum), Gai. 1, 5; Just. Inst. 2, 15, 4.—
    B.
    Transf., in philos. lang. as a translation of the Gr. dogma, principle, doctrine, precept, Cic. Ac. 2, 9, 27; id. ib. § 29; cf. Sen. Ep. 94, 2 sq. and 95, 9 sq. (quis philoso, phorum) decretis suis paret? Lact. 3, 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > decerno

  • 12 deliberatio

    dēlībĕrātĭo, ōnis, f. [id.], a deliberation, consultation, consideration (a Ciceron. word; elsewhere very rare).
    I.
    In gen.:

    ad deliberationes eas, quas habebat domi de republica, principes civitatis adhibebat,

    Cic. Phil. 1, 1, 2; id. Off. 3, 12, 50:

    inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

    id. de Or. 2, 82, 336:

    id quod in deliberationem cadit,

    id. Off. 1, 3, 9:

    habet res deliberationem,

    needs consideration, id. Att. 7, 3, 3:

    consilii capiendi,

    respecting the resolution to be adopted, id. Off. 1, 3, 9; cf.

    officii,

    id. Att. 8, 15, 2 et saep.:

    neque recte an perperam (factum) interpretor: fuerit ista ejus deliberatio, qui bellum suscepit,

    Liv. 1, 23; Quint. 3, 8, 10. —
    II.
    Esp. in rhetor. lang. i. q. causa deliberativa, Cic. Inv. 1, 9, 12; id. de Or. 1, 6, 22; Quint. 2, 21, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > deliberatio

  • 13 delibero

    dē-lībĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [de and libro, libra; cf. Paul. ex Fest. p. 74, 1 Müll.: deliberare a libella, qua quid perpenditur dictum], to weigh well in one's mind, to consider maturely, deliberate respecting a thing; to take counsel, consult, advise upon (freq. and class.; for syn. cf. cogito, agito, volvo, reputo, perpendo, meditor, commentor, consulo).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    re deliberata, post diem tertium ad Caesarem reversuros,

    Caes. B. G. 4, 9; so,

    re deliberata,

    id. B. C. 1, 10:

    delibera hoc, dum ego redeo,

    Ter. Ad. 2, 1, 42:

    de summa rerum deliberare,

    Caes. B. C. 2, 30:

    de geographia etiam atque etiam,

    Cic. Att. 2, 7:

    de necanda filia,

    Suet. Aug. 65:

    de singulis articulis temporum,

    id. Claud. 4 al.:

    deliberare Velitne an non,

    Ter. Hec. 3, 5, 58:

    utrum... an (with concoquere),

    Cic. Rosc. Com. 15, 45:

    an recipiat,

    Quint. 7, 1, 24; cf.:

    quando incipiendum sit,

    id. 12, 6, 3:

    ego amplius deliberandum censeo,

    Ter. Ph. 2, 4, 17; so absol., Caes. B. G. 1, 7 fin.; Cic. Off. 1, 3, 9; Quint. 3, 8, 35 sq.; Vulg. 2 Reg. 21, 13 al.:

    cum aliquo de salute fortunisque alicujus,

    Cic. Att. 11, 3; Liv. 32, 34; cf.:

    cum judicibus quasi deliberamus,

    Quint. 9, 2, 21:

    cum cupiditate id est cum animi levissima parte deliberat,

    takes counsel of, Cic. Fin. 2, 34, 115:

    cum materia,

    Quint. 3, 7, 16:

    cum causis,

    id. 7, 10, 10:

    cum re praesenti,

    id. 9, 4, 117.— Pass. impers.:

    deliberatur de Avarico in communi concilio, incendi placeret an defendi,

    Caes. B. G. 7, 15, 3:

    ut utri potissimum consulendum sit deliberetur,

    Cic. Inv. 2, 58, 174 al. — Prov.:

    deliberando saepe perit occasio,

    Pub. Syr. 140 (Rib.):

    deliberandum est saepe, statuendum est semel,

    id. 132.—
    B.
    In partic.
    1.
    (Like consulo, no. I. B. 1.) To consult an oracle (only in Nepos):

    ex his delecti Delphos deliberatum missi sunt... his consulentibus, etc.,

    Nep. Milt. 1, 2:

    so with consulere,

    id. Them. 2, 6.—
    2.
    Pass. impers.: deliberari, to be maturely discussed, hence to be in doubt, usually with potest, non potest, etc.:

    ex eo deliberari poterit, ducenda necne alvus sit,

    Cels. 3, 13, § 12:

    neque maneatis aut abeatis deliberari potest,

    i. e. you must certainly go away, Liv. 7, 35, 8:

    M. Aemilius, qui pejor an ignavior sit, deliberari non potest,

    Sall. Hist. Fr. 1, 48, 3. Cf.: nemo deliberat, no one doubts, etc., Min. Fel. 35, 4. —
    II.
    Meton. (causa pro effectu), to resolve, determine, after deliberation (rare in the verb. finit.; usually in the part. perf., with inf. or acc. and inf.):

    quod iste certe statuerat ac deliberaverat non adesse,

    Cic. Verr. 2, 1, 1: (Cleopatra) deliberata morte ferocior, * Hor. Od. 1, 37, 29: certum ac deliberatum est me illis obsequi, Turpil. ap. Non. 282, 11, and 429, 21;

    so with certum,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31:

    cum mihi deliberatum et constitutum sit ita gerere consulatum, etc.,

    id. Agr. 1, 8, 25:

    sic habuisti statutum cum animo ac deliberatum, omnes judices reicere,

    id. Verr. 2, 3, 41: deliberatum est non tacere amplius, Afran. ap. Interpr. Verg. A. 10, 564.—Hence, dēlībĕrātus, a, um, P. a., resolved upon, determined, certain (rare):

    neque illi quicquam deliberatius fuit quam me... evertere,

    Cic. Fam. 5, 2, 8:

    instructius deliberatiusque,

    Gell. 1, 13, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > delibero

  • 14 dimidio

    dīmĭdĭo, no perf., ātum, 1, v. a. [dimidius], to divide into two equal parts, to halve (as a finite verb, very rare):

    quid dimidias Christum?

    Tert. de Carn. Chr. 5.— Trop.:

    viri dolosi non dimidiabunt dies suos,

    i. e. shall not live half the life of men, Vulg. Psa. 54, 23; cf. also, id. Job, 21, 21; but freq. and class. in the perf. part. dīmĭ-dĭātus, halved, half (acc. to Varr. ap. Gell. 3, 14, 19, applied to a whole, which is divided into halves; whereas dimidius is applied to a half; or, as Gellius rightly explains it, dimidiatum nisi ipsum, quod divisum est, dici haud convenit; dimidium vero est, non quod ipsum dimidiatum est, sed quae ex dimidiato pars altera est; cf. however, dimidius, I.): homines dimidiati, Cato ap. Gell. l. l.; cf. id. R. R. 151, 3; and comic.: procellunt sese in mensam dimidiati ( with half the body), dum appetunt, Plaut. Mil. 3, 1, 165; cf.

    also, transf.: dies quidem jam ad umbilicum est dimidiatus mortuus,

    id. Men. 1, 2, 45: luna, Cato ap. Plin. 16, 39, 75, § 194; cf.

    mensis,

    Cic. Verr. 2, 2, 52; id. Tusc. 2, 16: vas vini, Enn. ap. Gell. l. l.: porcus, Lucil. ib.; cf. Suet. Tib. 34: solea, Lucil. ap. Gell. l. l.: librum, fabulam legi, Varr. ib.; cf.:

    exesis posterioribus partibus versiculorum, dimidiatis fere,

    Cic. Tusc. 5, 23, 66; so the comic verse respecting Terence: tu quoque, tu in summis, o dimidiate Menander, etc., Caes. ap. Suet. Vita Ter. fin.

    Lewis & Short latin dictionary > dimidio

  • 15 discrepo

    dis-crĕpo, ŭi, 1, v. n., to differ in sound, to sound differently, discordantly, not to harmonize (for syn. cf.: differo, disto, intersum).
    I.
    Lit. (rare;

    perh. only in Cic.): ut in fidibus aut tibiis, quamvis paulum discrepent, tamen id a sciente animadverti solet: sic videndum est in vita, ne forte quid discrepet, etc.,

    Cic. Off. 1, 40 fin.; id. Rep. 2, 42, 69; id. de Or. 3, 50, 196.—Far more freq.,
    II.
    Trop., to disagree, be different, to vary, differ:

    peccata, quia discrepant, aeque discrepant,

    Cic. Fin. 4, 27, 75:

    oratio verbis discrepans, sententiis congruens,

    id. Leg. 1, 10 fin.:

    tres duces discrepantes, prope ut, etc.,

    Liv. 26, 41: nec multum discrepat aetas, * Verg. A. 10, 434 et saep.: eadem dicit;

    nulla in re discrepat,

    Cic. Verr. 2, 5, 46:

    de ceteris rebus discrepantium philosophorum,

    id. Tusc. 4, 28, 61:

    verbo inter se discrepare, re unum sonare,

    id. Off. 3, 21, 83; cf. id. Inv. 2, 49, 144:

    discrepare ab aequitate sapientiam,

    id. Rep. 3, 9; so with ab, id. Off. 1, 40, 145; id. de Or. 3, 30, 118; id. Planc. 17, 42 al.:

    facta ejus cum dictis discrepare,

    Cic. Fin. 2, 30; so with cum, id. ib. 4, 22; Varr. L. L. 9, § 102 Müll.:

    ipsi sibi singuli discrepantes,

    id. de Or. 3, 50, 196; id. Tusc. 4, 13, 29; so with dat., Hor. C. 1, 27, 6; id. S. 1, 6, 92; id. Ep. 2, 2, 194; id. A. P. 152; Pers. 6, 18 al.—
    B.
    Transf.: res discrepat, and more freq. impers. discrepat, there is a difference of opinion respecting something (esp. a fact), it is a matter of dispute, it is undecided (opp. convenit):

    incidi in rem multum discrepantem auctorum opinionibus,

    Vell. 1, 7, 2; cf.:

    causa latendi discrepat,

    Ov. F. 6, 572:

    cum de legibus conveniret, de latore tantum discreparet,

    Liv. 3, 31 fin.; cf.: veneno quidem occisum, convenit;

    ubi autem discrepat,

    Suet. Claud. 44; so with rel. clause, Liv. 29, 25, 1:

    id, quod haud discrepat,

    id. 9, 46; cf. Suet. Vit. 2:

    nec discrepat, quin dictator eo anno A. Cornelius fuerit,

    Liv. 8, 40; so with quin, id. 25, 28, 3; cf. Weissenb. ad Liv. 2, 1, 3:

    inter scriptores rerum,

    id. 38, 56:

    inter auctores,

    id. 22, 61; 29, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > discrepo

  • 16 disserto

    disserto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [dissero], to discuss, argue, debate a thing; or to dispute, converse, treat respecting a thing (ante-class. and post-Aug., esp. in Tac.): quid ego cum illo dissertem amplius? Cato ap. Paul. ex Fest. p. 60, 1 Müll.:

    dic mihi istuc, quod vos dissertatis,

    Plaut. Men. 5, 2, 58; cf.:

    vim Romanam pacisque bona dissertans,

    Tac. H. 4, 69; so,

    haec atque talia,

    id. A. 12, 11.— Absol.:

    ostentandi gratia magno conventu hominum,

    Gell. 7, 14, 9:

    totis exercitibus coram dissertare,

    Tac. A. 13, 38.

    Lewis & Short latin dictionary > disserto

  • 17 dos

    dōs, ōtis ( gen. plur. dotium, Dig. 23, 3, 9, § 1 al.;

    dotum,

    Val. Max. 4, 4, 11; Tert. Cult. Fem. 2, 9), f. [1. do, like the Sicilian dôtinê, from didonai, Varr. L. L. 5, § 175 Müll.], a marriage portion, dowry (for syn. cf.: donum, largitio, munus, donatio, etc.).
    I.
    Prop., Plaut. Am. 2, 2, 209; id. Ep. 2, 1, 11 [p. 612] et saep.; Ter. And. 5, 4, 47; id. Heaut. 5, 1, 64 sq. al.; Cic. Caecin. 25 fin.; id. Fl. 35; id. Att. 14, 13, 5; Caes. B. G. 6, 19, 1; Hor. S. 1, 2, 131; id. Ep. 1, 6, 36 et saep.—Cf. on the legal regulations respecting the dos and the t. t. used in them (dotis datio, dictio, promissio, etc.), Cod. Just. 5, 12; Dig. 23, 3 tit.:

    De jure dotium,

    Just. Inst. 2, 7, 3; Cod. Just. 5, 15: De dote cauta, non numerata; id. 5, 11: De dotis promissione et nuda pollicitatione; Dig. 33, 4 tit.: De dote praelegata; ib. 37, 7: De dotis collatione; cf. Rein's Privatr. p. 194 sq. —
    II.
    Transf., a gift, endowment, talent, property, quality (freq. since the Aug. per.; cf.:

    indoles, ingenium, facultates, virtutes): (juris civilis) artem verborum dote locupletasti,

    Cic. de Or. 1, 55:

    vinearum (pedamenta, vimina),

    Col. 4, 30, 1; cf.

    praediorum,

    Dig. 33, 7, 2; ib. 20, § 3:

    magnae uvarum,

    Col. 3, 2, 17; cf.:

    omnis unionum,

    Plin. 9, 35, 56, § 112:

    mulsi,

    id. 22, 24, 50, § 108:

    aquatilium,

    id. 32, 11, 53, § 142:

    formae,

    Ov. M. 9, 717; cf.

    oris,

    id. ib. 5, 562:

    corporis,

    id. ib. 583:

    ingenii (opp. bona corporis),

    id. A. A. 2, 112; so Curt. 3, 6, 20:

    corporis,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    corporis animique dotes,

    Suet. Tit. 3; cf.:

    naturae fortunaeque,

    Plin. Ep. 3, 3, 4:

    omnes belli et togae,

    Vell. 1, 12, 3 et saep.: silvarum dotes, the delights, i. e. the chase, Grat. Cyn. 252:

    est quoque carminibus meritas celebrare puellas Dos mea,

    my gift, Ov. Am. 1, 10, 60:

    infelix perii dotibus ipse meis,

    id. Pont. 2, 7, 48:

    dos erat ille (sc. Phaon) loci,

    the ornament, id. H. 15, 146:

    teneritas in dote (est),

    is highly prized, Plin. 19, 8, 41, § 141.

    Lewis & Short latin dictionary > dos

  • 18 dubito

    dŭbĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [for duhibitare, freq. from duhibeo, i. e. duohabeo (cf. habitare from habeo), to have or hold, as two, v. dubius; cf. also Gr. doiazô from doioi; Germ. zweifeln from zwei], to vibrate from one side to the other, to and fro, in one's opinions or in coming to a conclusion (freq. in all periods and sorts of composition; in class. prose usually with negations or in a negative interrogation, as: non dubito, haud dubito, quis dubitat? etc.
    I. (α).
    Absol. (rare but class.): ne vinolenti quidem quae faciunt eadem approbatione faciunt qua sobrii;

    dubitant, haesitant, revocant se interdum,

    Cic. Ac. 2, 17, 52; cf. id. ib. 2, 23, 72:

    et interrogamus et dubitamus et affirmamus,

    Quint. 6, 3, 70; cf. id. 10, 1, 19; 10, 3, 19:

    Livius frequentissime dubitat,

    id. 2, 4, 19; 9, 2, 20: vivo equidem, ne dubita;

    nam vera vides,

    Verg. A. 3, 316:

    ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque (= sine ulla dubitatione) dicere,

    Cic. Fin. 5, 9, 26; id. Fam. 5, 16, 4 Madv.; so id. Div. 1, 55, 125.—
    (β).
    With de (class.):

    de indicando dubitat,

    Cic. Sull. 18, 52; id. Fam. 12, 17; Quint. 1, 10, 29; 4, 5, 13.—With a negation:

    nec vero de hoc quisquam dubitare posset, nisi, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 30, 73:

    de aliqua re,

    id. N. D. 1, 8:

    de divina ratione,

    id. ib. 2, 39, 99:

    de tua erga me voluntate,

    id. Fam. 13, 45 fin.; cf. id. Att. 12, 26:

    de ejus fide,

    Caes. B. G. 7, 21, 1: cf. id. ib. 7, 77, 10; 1, 40 fin.:

    de carminibus,

    Quint. 10, 5, 4:

    de ultima illa (parte),

    id. 12, 2, 10: de se, Pompei ap. Cic. Att. 8, 12 A et saep.— Pass. impers.:

    de armis dubitatum est,

    Cic. Caecin. 13, 38:

    de judicio Panaetii dubitari non potest,

    id. Off. 3, 3; so, de auctore, Quint. 7, 2, 8:

    de hac (virtute) nihil dubitabitur,

    id. 2, 20, 7.—
    (γ).
    With acc. (in class. prose only with a neutr. pron.):

    haec non turpe est dubitare philosophos, quae ne rustici quidem dubitant?

    Cic. Off. 3, 19, 77; Quint. 2, 17, 2; Plaut. Ps. 2, 1, 2; Ov. H. 17, 37; id. M. 6, 194; id. Tr. 2, 331.—In the pass.:

    causa prorsus, quod dubitari posset, nihil habebat,

    Cic. Verr. 2, 2, 22; cf. id. ib. 28; Liv. 5, 3:

    dubitati tecta parentis,

    Ov. M. 2, 20:

    sidera,

    Stat. S. 1, 4, 2:

    ne auctor dubitaretur,

    Tac. A. 14, 7; cf. infra, e:

    dicta haud dubitanda,

    Verg. A. 3, 170.—
    (δ).
    With an interrog. pron. (good prose, but rare):

    ubi tu dubites, quid sumas potissimum,

    Ter. Ph. 2, 2, 29:

    non dubito, quid nobis agendum putes,

    Cic. Att. 10, 1, 2; id. Fam. 11, 17, 2; 15, 9; Caes. B. C. 2, 32, 10:

    cur dubitas, quid de re publica sentias?

    Cic. Rep. 1, 38 fin.; cf. id. ib. 3, 17 fin.; id. de Imp. Pomp. 16 fin.
    (ε).
    With interrog. particles (very freq. and class.):

    si me non improbissime tractasset, dubitassem fortasse utrum, etc.,

    Cic. Att. 16, 15, 1:

    desinite dubitare, utrum sit utilius, etc.... an, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 89; cf. impers., id. Att. 4, 15, 7; Liv. 5, 3:

    honestumne factu sit an turpe dubitant,

    Cic. Off. 1, 3, 9:

    dubitavi, hos homines emerem, an non emerem,

    Plaut. Capt. 2, 3, 95; cf. Sall. J. 74, 2; Hor. C. 1, 12, 35:

    recte necne, etc.,

    id. Ep. 2, 1, 80:

    licet et dubitare num quid nos fugerit,

    Quint. 6, 1, 3:

    dubito, num, etc.,

    Plin. Ep. 6, 27, 1; Tac. H. 2, 37;

    de L. Bruto fortasse dubitarim, an, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 22, 50 et saep.—Cf. respecting the expression dubito an, the art. an, II., and Zumpt, Gramm. § 354.— Poet. in pass. (cf. supra, g):

    an dea sim, dubitor,

    Ov. M. 6, 208.—
    (ζ).
    Non dubito, quin (very freq. and class.):

    non hercle dubito, quin tibi ingenio nemo praestiterit,

    Cic. Rep. 1, 23; id. Div. 1, 57, 129; id. de Sen. 10, 31; id. Att. 6, 2, 3; id. Fam. 13, 73 fin.; id. Verr. 2, 1, 40: numquid tu dubitas quin ego nunc perpetuo perierim? Have you a doubt? etc., Ter. Eun. 5, 8, 13; Caes. B. G. 1, 17, 4; 1, 31, 15; Quint. 12, 1, 42; Suet. Tib. 17; Ov. H. 17, 11; 245; id. Tr. 5, 7, 59 et saep.; cf. pass. impers.:

    dubitari (non) potest, quin, etc.,

    Cic. Ac. 2, 23 fin.; id. Off. 3, 2, 9; Quint. 10, 2, 1:

    dubitari potest quin usque eo eicienda sit,

    Sen. Contr. 1, 3, 1:

    illud cave dubites, quin, etc.,

    Cic. Fam. 5, 20, 6;

    quid dubitas, quin sit, etc.,

    Plaut. Aul. 2, 1, 42;

    so in an interrog.,

    id. Poen. 1, 1, 55; 4, 2, 59; Quint. 7, 6, 10; cf. Cic. N. D. 2, 38, 97; Caes. B. G. 7, 38, 8.—
    (η).
    With acc. and inf. (freq. only since the Aug. period, and in gen. only negatively; not found in Plaut., Ter., or Cic.;

    but usual in Nepos): neque humorem dubitavi aurasque perire,

    Lucr. 5, 249:

    gratos tibi esse qui de me rumores afferuntur, non dubito,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2 (cf., on the contrary, §

    7: noli dubitare, quin te sublevaturus sim): ignorabant aut dubitabant animas hominum immortales esse,

    Lact. 6, 3, 5: non dubito, fore plerosque qui, etc., Nep. praef. § 1; id. Milt. 3, 6; id. Lys. 3, 5; id. Alcib. 9, 5; id. Ages. 3, 1; id. Eum. 2, 3; id. Hann. 11, 2; Liv. 2, 64; 22, 55 Drak. et saep.; Quint. 3, 7, 5; 5, 10, 76; 9, 4, 114; Suet. Claud. 35 et saep.; cf.

    in an interrog.: an est quisquam qui dubitet, tribunos offensos esse?

    Liv. 5, 3; so,

    quis dubitat,

    Quint. 9, 4, 68; 130; 10, 1, 81. — Pass. impers.: an dubitabitur, ibi partes oratoris esse praecipuas? id. prooem. § 12. —Affirm.: piraticam ut musicam, fabricam dici adhuc dubitabant mei praeceptores, Quint. 8, 3, 34.—
    2.
    Transf., of inan. and abstr. subjects, to be uncertain, doubtful:

    si tardior manus dubitet,

    Quint. 5, 10, 124:

    suspensa ac velut dubitans oratio,

    id. 10, 7, 22:

    aut vincere aut, si fortuna dubitabit (= adversabit), etc.,

    Liv. 21, 44 fin.:

    nec mox fama dubitavit, cum, etc.,

    Flor. 1, 1, 2.—
    B.
    Meton., to reflect upon, to ponder, consider, deliberate:

    in utramque partem cogitare, deliberare, etc. (very rare): haec dum dubitas, menses abierunt decem,

    Ter. Ad. 4, 5, 57:

    restat, judices, ut hoc dubitemus, uter, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 31, 88:

    percipe porro, quid dubitem,

    Verg. A. 9, 191:

    dubitaverat Augustus Germanicum rei Romanae imponere,

    had considered whether he should, Tac. A. 4, 57.
    II.
    To waver in coming to a conclusion, to be irresolute; to hesitate, delay.
    (α).
    With inf. (so most commonly): non dubitaverim [p. 614] me gravissimis tempestatibus obvium ferre, Cic. Rep. 1, 4;

    so with a negation,

    id. ib. 1, 15; id. Lael. 1; id. de Or. 1, 40 et saep.; Caes. B. G. 2, 23, 2: flumen transire, 6, 8, 1; id. B. C. 1, 71, 2; 2, 33, 2 and fin.; Verg. A. 7, 311; 8, 614 et saep.:

    quid dubitamus pultare atque huc evocare ambos foras?

    Plaut. Bacch. 5, 1, 29;

    so in an interrog.,

    id. Mil. 4, 2, 17; id. Ps. 2, 2, 30; id. Poen. 3, 5, 44; Caes. B. C. 2, 34, 4; Quint. 12, 5, 3; 12, 10, 63; Verg. A. 6, 807 al.—Very seldom affirmatively:

    quod ea illi nubere dubitabat,

    Sall. C. 15, 2:

    accusat fratrem, quod dubitet omnia quae ad beatam vitam pertineant ventre metiri,

    Cic. N. D. 1, 40, 113:

    dubitat agnoscere matrem,

    Stat. Achill. 1, 250:

    si forte dubitaret quod afferretur accipere,

    Curt. 4, 5:

    isdem mandatum ut occiderent, si venire dubitaret,

    id. 10, 8.—Ellipt.:

    quod dubitas, ne feceris,

    Plin. Ep. 1, 18, 5.—
    (β).
    Non dubito quin (rare in Cic. and Caes.):

    nemo dubitabat, quin, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 13; id. Mil. 23, 63; id. Agr. 2, 26, 69:

    tum dubitandum non existimavit, quin proficisceretur,

    Caes. B. G. 2, 2, 5; id. B. C. 3, 71, 1; cf.:

    nolite dubitare, quin huic uni credatis omnia,

    Cic. de Imp. Pomp. 23, 68;

    and in an interrog.: dubitabitis, judices, quin? etc.,

    id. Fl. 17, 40; id. de Imp. Pomp. 16, 49.—
    (γ).
    Absol. (rare):

    te neque umquam dubitasse, neque timuisse,

    Caes. B. G. 1, 41, 3:

    sed mora damnosa est, nec res dubitare remittit,

    Ov. M. 11, 377:

    quid igitur ego dubito?

    Plaut. Am. 1, 2, 283;

    so in an interrog.,

    id. Men. 5, 7, 6; Caes. B. G. 5, 44, 3; Verg. A. 9, 12:

    magnitudine supplicii dubitantes cogit,

    Caes. B. G. 7, 4, 9; id. ib. 7, 63, 3; Sall. C. 28, 1 al.:

    dubitantia lumina,

    failing, Sil. 10, 154. —Hence,
    A. * 1.
    Doubtingly:

    sine ulla affirmatione, dubitanter unum quodque dicemus,

    Cic. Inv. 2, 3, 10.—
    2.
    Hesitatingly, with hesitancy (very rare):

    illum verecunde et dubitanter recepisse,

    Cic. Brut. 22, 87; cf. Asin. Pollio ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—
    B.
    dŭbĭ-tātim, adv. (i. q. dubitanter, 2.), hesitatingly, with hesitation (only in the foll. passages), Sisenn. ap. Non. 98, 33; so Cael. Ann. ib.

    Lewis & Short latin dictionary > dubito

  • 19 elogium

    ē-lŏgĭum, ii, n. [logus; cf. Rost. Opusc. Plaut. I. p. 93 sq.], an utterance, short saying, sentence. —In partic.
    I.
    A short maxim, saying:

    Solonis,

    Cic. de Sen. 20, 73.—
    II.
    An inscription on a tombstone (so most freq.), Cato ap. Gell. 3, 7, 19; Cic. de Sen. 17, 61; id. Fin. 2, 35; id. Tusc. 1, 14, 31; id. Pis. 29 fin.; Suet. Claud. 1 al. (Vide old examples of such Elogia in Orell. Inscr. 534 sq.) Also on doors, Plaut. Merc. 2, 3, 74;

    on the images of ancestors,

    Suet. Galb. 3;

    on votive tablets,

    id. Calig. 24.—
    III.
    A clause in a will (especially which disinherits one), Cic. Clu. 48, 135; cf. Quint. 7, 4, 20; Dig. 28, 2, 14 fin.; 37, 10, 1, § 9; Suet. Vita Hor. sub init.; hence, in the Cod. Just., ultima elogia, for last will or testament in gen., Cod. 3, 28, 37, § 1 al.—
    IV.
    A judicial statement, record, abstract in criminal cases (respecting the criminal's offence, punishment, etc.), Suet. Calig. 27; Spart. Sever. 2; Lampr. Alex. Sever. 33; Amm. 7, 2; 19, 12:

    vertices sub uno elogio jussit occidi,

    a single warrant, id. 14, 7, 1;

    so the jurid. expression: mittere aliquem cum elogio,

    to send a criminal before the proper magistrates, with a specification of his offence, Dig. 48, 3, 11; 49, 16, 3 al.

    Lewis & Short latin dictionary > elogium

  • 20 encaustum

    encaustus ( encaut-), a, um, adj., = enkaustos, burned in, encaustic.
    I.
    Adj.:

    genus pingendi,

    the encaustic mode of painting, Plin. 35, 11, 41, § 149; cf.

    , respecting it, O. Müller, Archäol. § 320: Phaëthon,

    Mart. 4, 47, 1.—
    II.
    Subst.: en-caustum ( encaut-), i., n., = enkauston, the purple-red ink of the later Roman emperors, Cod. Th. 7, 20, 1; August. contra Faust. 3, 18; Cod. Just. 1, 23, 6 al.

    Lewis & Short latin dictionary > encaustum

См. также в других словарях:

  • Respecting — Re*spect ing, prep. With regard or relation to; regarding; concerning; as, respecting his conduct there is but one opinion. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • respecting — index relative (relevant), wherein Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • respecting — concerning, regarding, *about …   New Dictionary of Synonyms

  • respecting — ► PREPOSITION ▪ with reference or regard to …   English terms dictionary

  • respecting — [ri spek′tiŋ] prep. concerning; about …   English World dictionary

  • Respecting — Respect Re*spect (r?*sp?kt ), v. t. [imp. & p. p. {Respected}; p. pr. & vb. n. {Respecting}.] [L. respectare, v. intens. from respicere, respectum, to look back, respect; pref. re re + specere, spicere, to look, to view: cf. F. respecter. See… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • respecting — re|spect|ing [rıˈspektıŋ] prep formal about or relating to something ▪ A discussion took place respecting the provision of science teaching …   Dictionary of contemporary English

  • respecting — preposition Date: circa 1611 1. in view of ; considering 2. with respect to ; concerning …   New Collegiate Dictionary

  • respecting — /ri spek ting/, prep. regarding; concerning. [1725 35; RESPECT + ING2] * * * …   Universalium

  • respecting — Synonyms and related words: about, anent, apropos of, as for, as regards, as respects, as to, concerning, in connection with, in point of, in re, in reference to, in regard to, in relation to, in relation with, in respect to, of, on, pertaining… …   Moby Thesaurus

  • respecting — (Roget s IV) modif. Syn. regarding, concerning, in relation to, reLating to, pertaining to, relevant to, pertinent to, in respect to, with reference to, referring to, in connection with, anent, about, as for, as to, with regard to, in the matter… …   English dictionary for students

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»