-
1 proin
proin, Adv., s. pro-inde.
-
2 proin
proin, Adv., s. proinde. -
3 proin
prŏin, adv., v. proinde. -
4 proin
c. proinde. - [comptant pour une syllabe] Plaut. Amp. 311; Capt. 63, etc. ; Ter. And. 408 ; Eun. 56, etc. - [dissyl.] Catul. 20, 16.* * *c. proinde. - [comptant pour une syllabe] Plaut. Amp. 311; Capt. 63, etc. ; Ter. And. 408 ; Eun. 56, etc. - [dissyl.] Catul. 20, 16.* * *Proin, Aduerbium. Terent. Parquoy.\- orationem sperat inuenisse se, Qua differat te: proin face, apud te vt sies. Terent. Et pourtant, etc. -
5 proin
-
6 proin
hence, so then; according to/in the same manner/degree/proportion (as/in which) -
7 proinde
pro-inde ( abgekürzt proin), Adv., I) daher, demnach, demgemäß, deswegen, bes. bei Aufmunterungen u. Ermahnungen, die sich folgerecht an das Vorhergehende anschließen, Cic. u.a. – Form proin gew. einsilbig, Plaut. Amph. 311 u.a. Ter. Andr. 408 u.a. Sen. Agam. 129: zweisilbig Catull. 20, 16 (= Priap. 86, 16). – II) ebenso, gerade so, auf gleiche Art, wenn man eine Vergleichung als einen aus dem Vorhergehenden gezogenen Schluß anführt, m. folg. atque (ac), ut, quasi, quam, tamquam (wie, wie wenn), proinde ac merita est, Cic.: proinde ut, Varro, u. ut... proinde, Plaut. u. Ter.: proinde quasi, gerade wie wenn, Ter. u. Cic.: proinde quam, Plaut.: proinde tamquam, Gell.: proinde quod, Fronto: proinde ac si, Cic.: proin ac, Varro r. r. 2, 4, 10 cod. opt. (Schneider proinde ac). – Über den Gebrauch von proinde bei den klass. Juristen handelt St. Braßloff in Wölfflins Archiv 15, 473 f.
-
8 proinde
pro-inde ( abgekürzt proin), Adv., I) daher, demnach, demgemäß, deswegen, bes. bei Aufmunterungen u. Ermahnungen, die sich folgerecht an das Vorhergehende anschließen, Cic. u.a. – Form proin gew. einsilbig, Plaut. Amph. 311 u.a. Ter. Andr. 408 u.a. Sen. Agam. 129: zweisilbig Catull. 20, 16 (= Priap. 86, 16). – II) ebenso, gerade so, auf gleiche Art, wenn man eine Vergleichung als einen aus dem Vorhergehenden gezogenen Schluß anführt, m. folg. atque (ac), ut, quasi, quam, tamquam (wie, wie wenn), proinde ac merita est, Cic.: proinde ut, Varro, u. ut... proinde, Plaut. u. Ter.: proinde quasi, gerade wie wenn, Ter. u. Cic.: proinde quam, Plaut.: proinde tamquam, Gell.: proinde quod, Fronto: proinde ac si, Cic.: proin ac, Varro r. r. 2, 4, 10 cod. opt. (Schneider proinde ac). – Über den Gebrauch von proinde bei den klass. Juristen handelt St. Braßloff in Wölfflins Archiv 15, 473 f. -
9 proinde
prŏindē (prŏin) [cf. deinde, dein], adv. [st1]1 [-] par conséquent, ainsi donc (surtout pour exhorter). - [surtout suivi de subj. ou impér.]: Cic. Fam. 12, 6, 2 ; Fat. 4 ; Cat. 2, 11; Caes. BG. 7, 38, 8. - proinde hinc vos amolimini, Ter. And.: éloignez-vous donc d'ici. - proinde ad praedam, ad gloriam properate, Caes. BC. 2: allez donc vite au butin, à la gloire. - proinde omittite Sagunti atque Hiberi mentionem facere, Liv. 21: cessez donc de parler de Sagonte et de l'Ebre. [st1]2 [-] dans la même proportion [que], de même [que]. - [avec ac ou atque] Plaut. Amp. 583; Varr. L. 6, 49 ; Cic. Tusc. 5, 6 ; Caes. BC. 3, 60, 5. - philosophia tantum abest ut proinde ac est merita laudetur, Cic.: il s'en faut de beaucoup que la philosophie soit glorifiée en raison des services qu'elle a rendus. - avec subj. de la sub. cond. - proinde ac si (proinde quasi, proinde tanquam): tout comme si. - proinde ac si solus advenisset, Nep.: comme s'il était arrivé seul. - proinde ac si non idem firmissimi solerent esse amici qui constantes fuissent inimici, pervertere eam concupivit, Nep.: comme si les amis n'avaient pas l'habitude d'être les plus fermes quand ils avaient été les ennemis les plus constants, il désira détruire cette cité. - proinde quasi aequior sit ista aestimatio in tuo quam in populi Romani commodo, Cic.: comme si cette estimation était plus juste pour ton intérêt que pour celui du peuple romain. - cf. Ter. Phorm. 382; Cic. Rep. 1, 9 ; Mil. 19 ; Tusc. 1, 86. - proinde... quam... Tac. H. 1, 30: autant que. --- cf. Plaut. Truc. 324. - non proinde... quam, Tac. H. 2, 39: moins... que. --- cf. Gell. 9, 3, 5. - proinde ut: de même que, selon que. --- Plaut. Amp. 63 ; Ps. 679 ; Cic. Inv. 2, 175. - proinde ut majestas postulabat, diis inmortalibus caelum dicavit, Apul.: comme le demandait leur majesté, il assigna le ciel aux dieux immortels. - et scio istaec facta proinde ut proloquor, Plaut.: et je sais que les choses sont comme je le dis. - ut... proinde... Ter. Hec. 218 ; Lucr. 4, 648: de même que... de même...* * *prŏindē (prŏin) [cf. deinde, dein], adv. [st1]1 [-] par conséquent, ainsi donc (surtout pour exhorter). - [surtout suivi de subj. ou impér.]: Cic. Fam. 12, 6, 2 ; Fat. 4 ; Cat. 2, 11; Caes. BG. 7, 38, 8. - proinde hinc vos amolimini, Ter. And.: éloignez-vous donc d'ici. - proinde ad praedam, ad gloriam properate, Caes. BC. 2: allez donc vite au butin, à la gloire. - proinde omittite Sagunti atque Hiberi mentionem facere, Liv. 21: cessez donc de parler de Sagonte et de l'Ebre. [st1]2 [-] dans la même proportion [que], de même [que]. - [avec ac ou atque] Plaut. Amp. 583; Varr. L. 6, 49 ; Cic. Tusc. 5, 6 ; Caes. BC. 3, 60, 5. - philosophia tantum abest ut proinde ac est merita laudetur, Cic.: il s'en faut de beaucoup que la philosophie soit glorifiée en raison des services qu'elle a rendus. - avec subj. de la sub. cond. - proinde ac si (proinde quasi, proinde tanquam): tout comme si. - proinde ac si solus advenisset, Nep.: comme s'il était arrivé seul. - proinde ac si non idem firmissimi solerent esse amici qui constantes fuissent inimici, pervertere eam concupivit, Nep.: comme si les amis n'avaient pas l'habitude d'être les plus fermes quand ils avaient été les ennemis les plus constants, il désira détruire cette cité. - proinde quasi aequior sit ista aestimatio in tuo quam in populi Romani commodo, Cic.: comme si cette estimation était plus juste pour ton intérêt que pour celui du peuple romain. - cf. Ter. Phorm. 382; Cic. Rep. 1, 9 ; Mil. 19 ; Tusc. 1, 86. - proinde... quam... Tac. H. 1, 30: autant que. --- cf. Plaut. Truc. 324. - non proinde... quam, Tac. H. 2, 39: moins... que. --- cf. Gell. 9, 3, 5. - proinde ut: de même que, selon que. --- Plaut. Amp. 63 ; Ps. 679 ; Cic. Inv. 2, 175. - proinde ut majestas postulabat, diis inmortalibus caelum dicavit, Apul.: comme le demandait leur majesté, il assigna le ciel aux dieux immortels. - et scio istaec facta proinde ut proloquor, Plaut.: et je sais que les choses sont comme je le dis. - ut... proinde... Ter. Hec. 218 ; Lucr. 4, 648: de même que... de même...* * *Proinde, pro aduerbio similitudinis aliquando ponitur. Terentius, Proinde expiscare quasi non nosses. Tu t'enquiers tout ainsi que si, etc. -
10 proinde
prŏ-indē (abbrev. proin, like dein for deinde;I.usually monosyl.,
Plaut. Am. 1, 1, 155; id. Capt. prol. 63; 3, 4, 20 et saep.; Ter. And. 2, 4, 5; id. Eun. 1, 1, 11; id. Heaut. 1, 2, 3;dissyl.,
Cat. 20, 16), adv.Just so, in the same manner, in like manner, equally, just, even; usually with a foll. atque ( ac), quasi, or ut, rarely quam:II.tibi nunc, proinde ac merere, summas habeo gratias,
Plaut. Trin. 3, 2, 33; cf. Cic. Tusc. 5, 2, 6; and:Scipiades... Ossa dedit terrae, proinde ac famul infimus esset,
Lucr. 3, 1035; so, proinde atque (ac) si, Lex Rubr. lin. 17, ap. Haubold, Monum. Leg. p. 146; cf.:quā de re quoniam nihil ad me scribis, proinde habebo ac si scripsisses nihil esse,
just as if, the same as if, Cic. Att. 3, 13, 1:proinde aestimans, ac si usus esset,
Caes. B. C. 3, 1, 5:proinde expiscare quasi non nosses,
Ter. Phorm. 2, 3, 35:proinde quasi nemo siet, Ita, etc.,
id. Heaut. 1, 1, 13; Cic. Rep. 1, 5, 9; cf.:proinde quasi nostram ipsam mentem videre possimus,
id. Mil. 31, 84; and:proinde quasi aut plures fortunati sint quam infelices, aut, etc.,
id. Tusc. 1, 36, 86:haec curata sint Fac sis, proinde adeo, ut me velle intellegis,
Plaut. Am. 3, 3, 27:faciam, sit, proinde ut dixi, Tragicomoedia,
id. ib. prol. 63:proinde ut commodumst et lubet,
id. ib. 2, 1, 8:proinde ut quisque fortunā utitur, ita praecellet,
id. Ps. 2, 3, 13; cf., in the reverse order: quia, ut vos mihi domi eritis proinde ego ero fama foris,
Ter. Hec. 2, 1, 21; Lucr. 4, 648:si proinde amentur mulieres diu quam lavant,
Plaut. Truc. 2, 3, 3: equidem diis habeo gratiam, non proinde quia natus est quam, etc. (Gr. ouch houtôs... hôs), Gell. 9, 3, 5.— Absol.: hunc filii loco non proinde habere turpe mihi videtur, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5; Petr. 83:ut, sive dulcis esset sapor uvae sive acidus, proinde aestimarent,
Col. 11, 2, 68; Just. 41, 3, 8.—Hence, therefore, accordingly, then, in expressions of advice, exhortation, encouragement, etc.:proinde actutum istuc quid sit quod scire expetis eloquere,
Plaut. As. 1, 1, 12:proinde istud facias ipse, quod faciamus nobis suades,
id. ib. 3, 3, 54:proinde hinc vos amolimini,
Ter. And. 4, 2, 24: proinde aperte dice, quid sit, quod times, Naev. ap. Fest. p. 229 (Trag. Rel. v. 63 Rib.):proin tu fac, apud te ut sies,
id. And. 2, 4, 5; Cic. Fam. 12, 6, 2:proinde aut exeant aut quiescant,
id. Cat. 2, 5, 11; Caes. B. G. 7, 38 fin.:proinde parati intentique essent signo dato Romanos invadere,
Sall. J. 49, 3; 83, 1:proinde tona eloquio, solitum tibi!
Verg. A. 11, 383:proinde ne gravarentur,
Liv. 1, 9; 2, 15; 3, 57; Curt. 3, 5, 13; Just. 31, 7, 6; Plin. Ep. 2, 3, 8; 3, 19, 9. -
11 comparo [2]
2. comparo, āvī, ātum, āre (compar), gleichs. begleichen, d.i. gleichmachen, gleichstellen, I) eig., in eine gleiche Stellung-, in ein gleiches Verhältnis bringen, a) Lebl.: labella cum labellis, genau Lippe auf Lippe drücken, Plaut. asin. 668. – ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret eaque inter se compararet et proportione coniungeret, Cic. Tim. 15: comparari postremo, mit dem letzten in Verhältnis stehen, ibid. 14. – b) Pers.: α) als Kollegen in gleiche Stellung bringen, zusammenstellen, priore item consulatu inter se comparati, Liv.: non possumus non vereri, ne male comparati sitis, Liv. – β) als gewachsenen Gegner jmdm. gegenüberstellen, mit jmd. zusammenbringen, sich messen lassen (eig. Gladiatoren, dann auch Feldherren, Anwälte), postquam Agesilaum cum ingentibus copiis in Asiam misere, non facile dixerim, quod aliud par ducum tam bene comparatum fuerit, Iustin. – m. Ang. wem? alqm Threci, Suet. – gew. m. Ang. mit wem? comparari cum Aesernino Samnite, cum patrono disertissimo, Cic. – m. Ang. gegen wen? comparari adversus veterem ac perpetuum imperatorem, Liv. – m. Ang. wozu? Scipio et Hannibal velut ad extremum certamen comparati duces, Liv.
II) übtr., in gleiches Verhältnis bringen, ausgleichen, a) übh.: senium suum cum dolore alcis coniungere et comparare, Acc. tr. 90. – als publiz. t. t., comparare provincias inter se, od. bl. comparare provincias, od. bl. comparare inter se, die Amtsgeschäfte ausgleichen, in betreff der Amtsgeschäfte übereinkommen, -eine Übereinkunft treffen (v. höhern Magistraten), Liv. (s. Fabri Liv. 24, 10, 2. Dietsch Sall. Iug. 43, 1). – b) in der Beurteilung gleich machen, α) gleichs. als ebenbürtig gleichstellen, auf gleichen Fuß stellen (Ggstz. anteferre, praeferre, anteponere, vorziehen), nullius consilium non modo antelatum, sed ne comparatum quidem est, Nep. – m. Ang. wem? quis huic deo compararier ausit? Catull.: neminem tibi profecto hominem ex omnibus anteposuissem, aut etiam comparassem, Cic. fr.: ut, qui aliorum iudicio mihi comparatus erat, suā mox confessione me sibi praeferret, Liv.: utrum exercitus exercitui an dignitas an causa comparari poterat? Liv.: et se mihi comparet Aiax? Ov.: commentarii non comparandi superioribus eius scriptis, Hirt. b. G. – m. Ang. mit wem?fuit enim talis dux, ut non solum aetatis suae cum primis compararetur, sed ne de maioribus natu quidem quisquam anteponeretur, Nep.: u. m. Ang. wodurch? (deutsch woran?) virtute se comp. cum alqo, Caes. – β) gleichs. als Gegner gegenüberstellen, vergleichen, vergleichend zusammenstellen, einen Vergleich anstellen (s. Pabst Tac. dial. 7. p. 29), maiora et minora et paria, Cic.: similitudines, Cic.: comparandi anxietas, Quint. – mit Ang. wodurch? (deutsch wonach?) res numero, specie, Cic.: imperatores formā ac decore corporis, Cic. – mit Ang. von wo aus? (deutsch wonach?) si diligenter et ex nostrorum et ex Graecorum copia comparare voles, Cic. de or. 1, 11. – m. Ang. wem? (deutsch mit wem?) durch Dat., Attico Lysiae Catonem nostrum, Cic.: equi fortis et victoris senectuti c. suam, Cic.: antiquum sermonem nostro, Quint.: se maiori pauperiorum turbae, Hor.: copias copiis vel numero vel militum genere, Liv.: cur illi vobis comparandi sint? vergleichbar, Liv. (vgl. Weißenb. u. Wölffl. Liv. 21, 43, 12). – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl. od. (miteinander) durch inter se, zB. Catonem cum Philisto et Thucydide, Cic.: corporis commoda cum externis et externa cum corporis, et ipsa inter se corporis, et externa cum externis, Cic.: cum meum factum cum tuo comparo, Cic.: c. leges inter se, Quint.: m. Ang. gegen wen? (= im Verhältnis zu wem?) durch ad mit Akk., nec comparandus hic quidem ad illum est, Ter. eun. 681. – m. folg. indir. Fragesatz = vergleichend zusammenstellen, durch Vergleichung abwägen, erwägen, ermessen, id ego semper sic mecum agito et comparo, quo pacto magnam hanc molem minuam, Acc. fr.: proin tu id cui fiat, non qui faciat compara, Acc. fr.: fuere qui compararent, quae in Drusum honora et magnifica Augustus fecisset, Tac.: deinde comparat, quanto plures deleti sint hominum impetu,... quam omni reliquā calamitate, Cic.: comparando hinc, quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, flexisse mentes hominum, Liv.: cum comparetur, utrum satius sit populum frumentum accipere, an non accipere, Cornif. rhet. – / Parag. Infin. compararier, Catull. 61, 65 u. 70 75.
-
12 comparo
1. com-paro, āvī, ātum, āre, beschaffen, I) durch äußere, meist mater. Anstalten, a) lebl. Objj. u. leb. Wesen anschaffen (auch durch Kauf = ankaufen), verschaffen, bereiten, herrichten, zurichten, instand-, in Bereitschaft setzen, ausrüsten, zurüsten, Menschen = aufbieten, aufbringen, aufstellen, α) aktiv, navem et mulierem, Plaut.: praedia, ankaufen, Plin. ep.: aurum ac vestem atque alia quae opus sunt, Ter.: imbres nivesque (v. personif. Winter), Hor.: diligentia comparat divitias, neglegentia corrumpit animum, Cornif. rhet.: c. discipulum, Cic. – u. (als milit. t. t.) arma, Liv.: classem, Cic.: milites, Liv.: copias, Nep.: equitatum, Cic.: exercitum, Cic.: praesidium, Caes.: rem frumentariam, Caes. – m. Ang. wie? paulo studiosius tabulas pictas, Cic.: gemmas, signa, tabulas antiqui operis animosissime, Suet. – m. Ang. wo? ibi domicilium, Liv. – m. Ang. woher? multiplicem undique familiam, Suet.: boves de vicinis, Pallad.: magnas Romae copias ex delectu Italiae, Cic.: ex commodis od. ex incommodis alcis sua commoda, sich jmds. Wohlergehen od. Unglück zunutze machen, Ter. – m. Ang. wem? für od. gegen wen? durch Dat., alci quadraginta minas, Plaut.: donum huic dono contra, Plaut.: aquam calidam fesso marito, Tibull.: funestas epulas fratri, Cic.: uniones singulos non singulis auribus, Sen.: accusatorem filio suo, auf-————stellen gegen s. S., Cic. – m. Angabe von wem? alci a civitatibus laudationes (lobende Zeugnisse) per vim et metum, Cic. – m. Ang. gegen wen? venenum in alqm, Suet.: de perfugis nostris copias comparat is contra nos, Cic. – mit Ang. wonach? voltum e voltu, einrichten, Plaut. Amph. 960. – m. Ang. wozu? supellectilem non ad usum modo, sed ad ostentationem luxus, Curt.: homines ad lecticam, Catull.: bestias ad munus populi, Suet.: ad hanc rem conficiendam quam plurimos utres atque etiam culleos, Nep.: u. (im Bilde) totam hanc fere legem ad eius opes evertendas tamquam machinam comparari, Cic.: c. animum auditoris idonee ad reliquam dictionem, vorbereiten, Cic.: ferrum in tutelam sui, in alterius perniciem, Quint.: sex tribunos ad intercessionem, gewinnen für usw., Liv.: milites ad resistendum, Nep.: manum in ultionem domini, Suet.: illa (animalia), quae vel scindendo solo vel maturando itineri comparamus, Ps. Quint. decl. – mit Ang. wodurch? victum labore et industriā, Cic. fr.: magisteria sacerdotii ambitione et licitatione, durch Steigern um die Wette sich zu verschaffen suchen, Suet.: res naturā comparatae (Ggstz. res artificiosae), Cornif. rhet. – m. Ang. wie teuer? care cibum, Val. Max.: ad saginam ferarum carius pecudes, zu teuer ankaufen, Suet.: quanti quasque (pecunias) ante civile bellum comparassent, Suet. (vgl. no. b). – n. pl. des Partiz. subst., reddere comparata, die (durch————Kauf) erworbenen Gegenstände, Eutr. 8, 13. – β) refl. se comparare, sich rüsten, sich in Bereitschaft setzen, sich anschicken, sich gefaßt machen od. halten, dum se uxor comparat, Cic.: u. itaque se comparat, homines ex agris arcessit, Cic. – gew. m. Ang. wozu? durch ad u. Akk., se ad iter in diem posterum, Liv.: se ad respondendum, Cic.: u. (als milit. t. t.) se ad eruptionem atque omnes casus, Caes. – γ) Passiv comparari medial = sich anschicken sich rüsten, m. Ang. wozu? durch ad od. in m. Akk., ita fiet, ut iisdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus comparati, gerüstet sind, Cornif. rhet. 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam comparati sunt, rüsteten sich (schickten sich an) zur Abreise nach B., Liv. 42, 43, 4. – δ) mit folg. Infin., si quis urere tecta comparat, sich anschickt, Ov. trist. 2, 267 sq.: et in requiem fessos dare comparat artus, Ps. Verg. cul. 205. – ε) absol. (bes. als milit. t. t.), datur spatium comparandi, Cic.: datur tempus ad comparandum, Nep.: habere tempus ad comparandum, Liv. – impers., ex hac quoque parte diligentissime comparatur, Cic. – b) Vorkehrungen u. Zustände aller Art vorbereiten, zurüsten, veranstalten, bereiten, stiften, veranlassen, u. dgl., iter ad alqm, Nep.: bellum, Liv.: fugam, Caes.: societates, amicitias, Cic.: tumultus domesticos et intestinos, Cornif. rhet.: accusationem c. et constituere, Cic.: nuptias domi, Cornif. rhet.: con-————vivium magnifice et ornate, Cic.: bellum omni ratione, Nep.: bellum ita, ut etc., Liv. – m. Ang. wem? alci convivium, Val. Max.: crudelissimum et luctuosissimum exitium patriae, Cic.: sibi aditus ad alias res, Cic.: alci insidias, Curt. u. Iustin.: alci insidias per alqm, Cic.: capiti alcis insidias, Curt. – m. Angabe um welchen Preis? ludos HS CCC, Cic. – m. Ang. gegen wen? bellum contra aras et focos, Cic.: bellum adversus alqm, Caes.: insidias in caput alcis, Curt. – m. Ang. wozu? wofür?incendium ad interimendum (eum) vivum, Nep.: subsidia ad omnes casus, Caes.: remedium sibi ad magnitudinem frigorum et tempestatum vim, Cic.: dolum ad capiendos eos, Liv. – m. Ang. wodurch? sibi auctoritatem re bene gestā, Caes.II) durch innere Einrichtung, Anordnung so u. so bestellen, stellen, (= in die u. die Stellung od. Verfassung-, in das u. das Verhältnis-, in die u. die Lage bringen), so u. so einrichten, anordnen, bestimmen, α) Pers.u. deren Charakter: sic fuimus semper comparati, ut etc., Cic.: ita comparatam esse hominum naturam, ut etc., Ter. – u. se comp. m. folg. Infin., sich dazu verstehen, zu usw., Turpil. com. 99. Titin. com. 57: u. ita se comp. (sich so stellen) m. Infin., Ter. eun. 47. – β) menschl. Zustände, Einrichtungen u. dgl. (bes. durch Anordnungen, Gesetze, v. den Vorfahren usw., s. Dietsch u. Fabri Sall. Cat.————51, 8): numquam vidi iniquius certationem comparatam (so übel bestellte Händel), quam hodie inter nos fuit, Ter.: o iura praeclara atque divinitus a nostris maioribus iam inde a principio Romani nominis comparata! Cic. Balb. 31. – gew. (meist mit vorhergeh. allgem. Pronomen beim Aktiv als Objekt, beim Passiv als Subjekt) m. folg. ut od. quod., zB. itaque maiores nostri raro id accidere voluerunt, praetores, ut considerate fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 51: bene maiores nostri hoc comparaverunt, ut neminem regem, quem armis cepissent, vitā privarent, Cornif. rhet. 4, 23: u. im Pass., quoniam ita ratio comparata est vitae, ut alia aetas oriatur, Cic.: ita quoique in aetate hominum comparatum, voluptatem ut maeror comes consequatur, Plaut.: quam inique comparatum est, ut etc., wie ungerecht ist es in der Welt eingerichtet, Ter.: cum ita a natura comparatum sit, ut etc., Sen.: naturā hoc ita comparatum est, ut etc., Liv.: u. iam hoc prope iniquissime comparatum est, quod (weil, daß usw.) etc., Cic. – ⇒ Archaist. comparassit = comparaverit, Plaut. Epid. 122 G.————————2. comparo, āvī, ātum, āre (compar), gleichs. begleichen, d.i. gleichmachen, gleichstellen, I) eig., in eine gleiche Stellung-, in ein gleiches Verhältnis bringen, a) Lebl.: labella cum labellis, genau Lippe auf Lippe drücken, Plaut. asin. 668. – ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret eaque inter se compararet et proportione coniungeret, Cic. Tim. 15: comparari postremo, mit dem letzten in Verhältnis stehen, ibid. 14. – b) Pers.: α) als Kollegen in gleiche Stellung bringen, zusammenstellen, priore item consulatu inter se comparati, Liv.: non possumus non vereri, ne male comparati sitis, Liv. – β) als gewachsenen Gegner jmdm. gegenüberstellen, mit jmd. zusammenbringen, sich messen lassen (eig. Gladiatoren, dann auch Feldherren, Anwälte), postquam Agesilaum cum ingentibus copiis in Asiam misere, non facile dixerim, quod aliud par ducum tam bene comparatum fuerit, Iustin. – m. Ang. wem? alqm Threci, Suet. – gew. m. Ang. mit wem? comparari cum Aesernino Samnite, cum patrono disertissimo, Cic. – m. Ang. gegen wen? comparari adversus veterem ac perpetuum imperatorem, Liv. – m. Ang. wozu? Scipio et Hannibal velut ad extremum certamen comparati duces, Liv.II) übtr., in gleiches Verhältnis bringen, ausgleichen, a) übh.: senium suum cum dolore alcis coniun-————gere et comparare, Acc. tr. 90. – als publiz. t. t., comparare provincias inter se, od. bl. comparare provincias, od. bl. comparare inter se, die Amtsgeschäfte ausgleichen, in betreff der Amtsgeschäfte übereinkommen, -eine Übereinkunft treffen (v. höhern Magistraten), Liv. (s. Fabri Liv. 24, 10, 2. Dietsch Sall. Iug. 43, 1). – b) in der Beurteilung gleich machen, α) gleichs. als ebenbürtig gleichstellen, auf gleichen Fuß stellen (Ggstz. anteferre, praeferre, anteponere, vorziehen), nullius consilium non modo antelatum, sed ne comparatum quidem est, Nep. – m. Ang. wem? quis huic deo compararier ausit? Catull.: neminem tibi profecto hominem ex omnibus anteposuissem, aut etiam comparassem, Cic. fr.: ut, qui aliorum iudicio mihi comparatus erat, suā mox confessione me sibi praeferret, Liv.: utrum exercitus exercitui an dignitas an causa comparari poterat? Liv.: et se mihi comparet Aiax? Ov.: commentarii non comparandi superioribus eius scriptis, Hirt. b. G. – m. Ang. mit wem?fuit enim talis dux, ut non solum aetatis suae cum primis compararetur, sed ne de maioribus natu quidem quisquam anteponeretur, Nep.: u. m. Ang. wodurch? (deutsch woran?) virtute se comp. cum alqo, Caes. – β) gleichs. als Gegner gegenüberstellen, vergleichen, vergleichend zusammenstellen, einen Vergleich anstellen (s. Pabst Tac. dial. 7. p. 29), maiora et minora et paria, Cic.: similitudines, Cic.: comparandi anxie-————tas, Quint. – mit Ang. wodurch? (deutsch wonach?) res numero, specie, Cic.: imperatores formā ac decore corporis, Cic. – mit Ang. von wo aus? (deutsch wonach?) si diligenter et ex nostrorum et ex Graecorum copia comparare voles, Cic. de or. 1, 11. – m. Ang. wem? (deutsch mit wem?) durch Dat., Attico Lysiae Catonem nostrum, Cic.: equi fortis et victoris senectuti c. suam, Cic.: antiquum sermonem nostro, Quint.: se maiori pauperiorum turbae, Hor.: copias copiis vel numero vel militum genere, Liv.: cur illi vobis comparandi sint? vergleichbar, Liv. (vgl. Weißenb. u. Wölffl. Liv. 21, 43, 12). – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl. od. (miteinander) durch inter se, zB. Catonem cum Philisto et Thucydide, Cic.: corporis commoda cum externis et externa cum corporis, et ipsa inter se corporis, et externa cum externis, Cic.: cum meum factum cum tuo comparo, Cic.: c. leges inter se, Quint.: m. Ang. gegen wen? (= im Verhältnis zu wem?) durch ad mit Akk., nec comparandus hic quidem ad illum est, Ter. eun. 681. – m. folg. indir. Fragesatz = vergleichend zusammenstellen, durch Vergleichung abwägen, erwägen, ermessen, id ego semper sic mecum agito et comparo, quo pacto magnam hanc molem minuam, Acc. fr.: proin tu id cui fiat, non qui faciat compara, Acc. fr.: fuere qui compararent, quae in Drusum honora et magnifica Augustus fecisset, Tac.: deinde comparat, quanto plures de-————leti sint hominum impetu,... quam omni reliquā calamitate, Cic.: comparando hinc, quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, flexisse mentes hominum, Liv.: cum comparetur, utrum satius sit populum frumentum accipere, an non accipere, Cornif. rhet. – ⇒ Parag. Infin. compararier, Catull. 61, 65 u. 70 75. -
13 pro-inde
pro-inde (often disyl.: old proin; usu. monosyl., T.), adv., hence, therefore, accordingly, then (in advice or exhortation): Proinde hinc vos amolimini, T.: proinde si qui sunt, ita sint parati: proinde parati intentique essent signo dato Romanos invadere, S.: Proinde tona eloquio, solitum tibi! V.: proinde ne gravarentur, L.—Just so, in the same manner, in like manner, equally, just, even: proinde ac merita est: proinde aestimans, ac si usus esset, Cs.: proinde quasi aut plures fortunati sint, etc.: quia, uti domi vos mi eritis, proinde ego ero famā foris, T.: ut proinde homines, ut quisque mereretur, iudicarent. -
14 apud
ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).I.A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:B.adsum apud te, genitor,
id. ib. p. 522, 32:alteram (partem) apud me adponito,
Plaut. Trin. 4, 3, 60:nunc hic apud te servio,
id. Capt. 2, 2, 62:scriptorum non magnast copia apud me,
Cat. 68, 33 Mull.:mane apud me,
Vulg. Gen. 29, 19:Advocatum habemus apud Patrem,
ib. 1 Joan. 2, 1:cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,
Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—Esp.1.a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:b.Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,
Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:hic apud me hortum confodere jussi,
id. Aul. 2, 2, 66:si commodumst, apud me, sis, volo,
Ter. Heaut. 1, 1, 110:condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?
Plaut. Trin. 1, 2, 159:Quid sibi volunt homines isti apud te?
Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:cenabis bene apud me,
Cat. 13, 1:apud me habitavit,
Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:apud te cenavit,
id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,
Vulg. Jud. 19, 9:tenet intus apud se,
Lucil. 9, 59 Mull.:Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,
Cic. Att. 5, 6:apud se fecit manere,
Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,
Cic. Cat. 3, 10:Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,
id. Phil. 1, 8:mansit apud eum quattuor mensibus,
Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:apud quem deversatus es,
Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):habitasti apud Heium Messanae,
Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:Fuisti apud Laecam illa nocte,
id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:apud Ostorium Scapulam epulatur,
Tac. A. 14, 48:apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,
id. H. 3, 74; 1, 14:Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,
Vulg. Act. 9, 43:invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,
Cic. Dom. 83:qui apud te esset eductus,
id. Quinct. 69:apud quem erat educatus,
id. Lael. 20, 75:cum alter ejus filius apud matrem educaretur,
id. Clu. 27:disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,
Tac. A. 15, 52:se apud Q. Mucium jus civile didicisse,
id. Or. 30:apud eosdem magistratus institutus,
Suet. Calig. 24:servorum manus tamquam apud senem festinantes,
Tac. H. 1, 7:in convivio apud regem,
id. A. 2, 57: Bene vale;apud Orcum te videbo,
in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,
Tac. A. 11, 27:frater apud Othonem militans,
in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),
id. ib. 2, 27:quorum sint legati apud se,
in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,
id. ib. 1, 47:dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,
at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,
at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,
Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,
Cic. Sest. 41:domi esse apud sese archipiratas dixit duos,
id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,
Cic. Verr. 1, 50:esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,
id. ib. 4, 16:nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,
id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):2.Sumne ego apud me?
Plaut. Mil. 4, 8, 36:Non sum apud me,
Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,
Ter. Heaut. 5, 1, 48:Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,
id. And. 5, 4, 34:Num tibi videtur esse apud sese?
id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):proin tu fac, apud te ut sies,
id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.a.Of civil or military affairs, before:b.cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,
Cic. Arch. 3:apud eosdem judices reus est factus,
id. Clu. 22, 59:vis de his judicari apud me?
Vulg. Act. 25, 9:accusavit fratres suos apud patrem,
ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:hoc, quod nunc apud pontifices agis,
Cic. Dom. 51; 117:istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,
id. Lig. 12:qui hanc causam aliquotiens apud te egit,
id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,
id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:tutoresne defendent apud istius modi praetorem?
Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:omnia apud praetores gererentur,
Tac. Or. 38:causam nescio quam apud judicem defendebat,
Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,
Cic. Lig. 6:apud judicem causam dicere,
id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:apud aliquem dicere,
id. Lig. 6; id. Deiot. 4:verba apud senatum fecit,
id. Verr. 2, 2, 20:habita apud senatum oratione,
Tac. A. 12, 25; 6, 8:haec apud patres disseruit,
id. ib. 2, 43; 4, 2;4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,
Cic. Verr. 4, 18:Quae est ergo apud Caesarem querella?
id. Lig. 25:isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,
id. Caecin. 38:petita multa est apud eum praetorem,
id. Verr. 1, 155:causam contra aliquem apud centumviros dicere,
id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,
Cic. Verr. 3, 120:apud eorum quem qui manumitteretur,
Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—In extra judicial cases, before:c. (α).apud hunc confessus es et genus etc.,
Plaut. Capt. 2, 3, 52:nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,
id. ib. 3, 4, 93:apud erum qui (servos) vera loquitur,
id. Am. 2, 1, 43:apud novercam querere,
id. Ps. 1, 3, 80:ego apud parentem loquor,
Cic. Lig. 30:plura fateri apud amicos,
Tac. A. 14, 62:aliquid apud aliquem laudare,
Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:aliquem apud aliquos vituperare,
Cic. Phil. 2, 11:apud quem tu etiam nos criminari soles,
id. Vatin. 29.—With verbs:(β).apud Tenedios sanctissimus deus habetur,
Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,
id. ib. 2, 126;1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,
id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:apud judicem grave et sanctum esse ducetur,
id. Q. Rosc. 6:Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,
Vulg. Gal. 3, 11:haec apud illos barbatos ridicula videbantur,
Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,
Vulg. 2 Pet. 3, 8.—With adjj.:(γ).fuisti apud pontifices superior,
Cic. Dom. 4:qui honos est apud Syracusanos amplissimus,
id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:quam clara (expugnatio) apud omnes,
id. Verr. 1, 50; 2, 50:Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,
Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,
Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:quod aeque apud bonos miserum est,
id. ib. 1, 29:quae justa sunt apud nos,
Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:tunc eritis inculpabiles apud Dominum,
ib. Num. 32, 22:si is pretio apud istum idoneus esset,
Cic. Verr. 2, 121.—With substt.:d.est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,
Cic. Verr. 1, 46:tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,
id. ib. 5, 150:qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,
id. ib. 2, 111:Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,
Curt. 6, 72:abominatio est uterque apud Deum,
Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,
Liv. 6, 39, 11:Sic apud animum meum statuo,
Sall. de Ord. Rep. 2:sic statuere apud animum meum possum,
Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—And simply before, in the presence of:3.id apud vos proloquar,
Plaut. Capt. prol. 6:nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,
Ter. Heaut. 3, 3, 14:se jactant apud eos, quos inviti vident,
Cic. Fl. 61:licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,
id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:plus quam apud vos commemorari velitis,
Cic. Caecin. 77:non apud indoctos loquor,
id. Pis. 68:ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,
Caes. B. G. 1, 19:quid apud magnum loquerentur Achillem,
Ov. M. 12, 163:neque raro neque apud paucos talia jaciebat,
Tac. A. 4, 7:loqui de se apud aliquem,
Cic. Att. 1, 3:mentiri apud aliquem,
Plaut. Poen. 1, 1, 24:apud aliquem profiteri,
Curt. 7, 7, 24:Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,
Cic. Mur. 61:Caesar apud milites contionatur,
Caes. B. C. 1, 7:gratias agere alicui apud aliquem,
Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,
Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:Quae fundebat apud Samson lacrimas,
Vulg. Jud. 14, 16.—Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:4.quom apud te parum stet fides,
Plaut. Ps. 1, 5, 62:Et bene apud memores veteris stat gratia facti,
Verg. A. 4, 539:At fides mihi apud hunc est,
Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:ut apud me praemium esse positum pietati scias,
id. Hec. 4, 2, 8:alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,
Vulg. Matt. 6, 1:illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,
Cic. Imp. Pomp. 46:(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,
Caes. B. G. 2, 14:si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,
Cic. Sest. 12:Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,
id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,
id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:(servi) apud eum sunt in honore et pretio,
id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,
id. Verr. 5, 181:quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,
id. ib. 1, 42:domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,
id. Clu. 154; id. Mur. 38:Dumnorigem, magna apud plebem gratia,
Caes. B. G. 1, 18:tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,
id. ib. 1, 20:certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,
Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,
Caes. B. G. 1, 40:apud quem ut multum gratia valeret,
Nep. Con. 2, 1:video apud te causas valere plus quam preces,
Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:quod apud vos plurimum debebit valere,
Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 113:speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,
id. Sex. Rosc. 141:(eum) apud finitimas civitates largiter posse,
Caes. B. G. 1, 18:quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,
Cic. Verr. 1, 19:quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,
id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:qui apud eum plurimum poterat,
id. ib. 3, 130:qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,
id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:faciles sunt preces apud eos, qui etc.,
Cic. Har. Resp. 63:nihil me turpius apud homines fuisset,
id. Att. 2, 19:apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,
Cels. 3, 23.—Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:5.CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,
Cic. Fl. 52:Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,
Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:qui (colonus) perigrinatur apud vos,
Vulg. Exod. 12, 49:qui regnabat apud vos,
ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:si iste apud eos quaestor non fuisset,
Cic. Div. in Caecil. 4; 65:Apud eos fuisse regem Divitiacum,
Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:qui (praetores) apud illos a populo creantur,
Cic. Fl. 44:apud quos consul fuerat,
id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,
id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,
Verg. A. 6, 568;Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,
Cic. Font. 42:qui apud socios nominis Latini censi essent,
Liv. 41, 9:qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,
Cic. Verr. 4, 109:id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,
id. ib. 4, 80:si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,
id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,
Cic. Verr. 2, 131:si tu apud Persas deprehensus etc.,
id. ib. 5, 166:Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,
Caes. B. G. 1, 2:apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,
Caes. B. G. 1, 50:aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,
Tac. G. 31:Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),
Verg. A. 2, 71:apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,
Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,
in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:apud exercitum mihi fueris tot annos,
id. Mur. 45:quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,
in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,
Tac. H. 5, 10:quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,
with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:6.Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,
id. de Or. 1, 7, 28:quo in libro,
id. ib. 1, 11, 47):ut scriptum apud eundem Caelium est,
Cic. Div. 1, 26, 55:apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,
id. Sen. 22, 79:quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,
id. Off. 1, 9, 28:apud Agathoclem scriptum in historia est,
id. Div. 1, 24, 50:ut est apud poetam nescio quem,
id. Phil. 2, 65:Quod enim est apud Ennium, etc.,
id. Off. 1, 8, 26:de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,
id. ib. 1, 25, 87:Apud Varronem ita est, etc.,
Plin. 18, 35, 79, § 348:ut video scriptum apud Graecos,
Cic. Scaur. 4:invenio apud quosdam auctores,
Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:reperio apud scriptores,
id. ib. 2, 88:apud Solonem,
i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,
Tac. Or. 9. —Also of speakers:apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,
Tac. Agr. 22.—a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:b.quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,
Cic. Leg. 2, 13, 33:juris civilis magnum usum apud multos fuisse,
id. Brut. 41, 152:cum apud eum summum esset imperium populi,
Nep. Phoc. 2, 4:omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,
Sall. C. 20, 8:par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,
Liv. 22, 30, 8:apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),
Tac. A. 12, 35:pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),
id. H. 4, 76:minorem esse apud victos animum,
id. ib. 3, 1;2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,
Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:apud te est fons vitae,
Vulg. Psa. 35, 10:apud Dominum (est) misericordia,
ib. ib. 129, 7.—Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:c.erat ei apud me pauxillulum Nummorum,
Ter. Phorm. 1, 1, 3:negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,
Cic. Verr. 4, 29:multa (signa) deposita apud amicos,
id. ib. 4, 36:apud quem inventus est scyphus,
Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:te pix atra agitet apud carnuficem,
in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:qui (obsides) apud eum sint,
Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:II.remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,
Cic. Verr. 4, 2:si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,
Tac. H. 1, 13; 1, 20:qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,
Cic. Div. in Caecil. 8:neque praemia caedis apud interfectorem mansura,
Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:fidens apud aliquem obligare,
Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:Essetne apud te is servos acceptissimus?
Plaut. Capt. 3, 5, 56:non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,
Cic. Verr. 2, 110:apud publicanos gratiosus fuisti,
id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;apud Deum autem omnia possibilia sunt,
Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.Transf. In designations of place,A.At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):B.verecundari neminem apud mensam decet,
Plaut. Trin. 2, 4, 77:Quid apud hasce aedis negotii est tibi?
id. Am. 1, 1, 194:Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?
id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:navem is fregit apud Andrum insulam,
Ter. And. 1, 3, 17:apud Tenedum pugna illa navalis,
Cic. Arch. 21:ut apud Salamina classem suam constituerent,
Nep. Them. 3, 4:apud oppidum morati,
Caes. B. G. 2, 7:agri in Hispania apud Karthaginem Novam,
Cic. Agr. 1, 5:bellatum apud Actium,
Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,
Ov. R. Am. 163:morabatur in castris apud Galgalam,
Vulg. Jos. 10, 6:quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,
Verg. A. 11, 288:apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,
Tac. A. 4, 25:Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,
id. H. 3, 35:apud vexillum tendentes,
id. A. 1, 17:trepidatur apud naves,
id. H. 2, 15:hostis est non apud Anienem, sed in urbe,
Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,
Verg. A. 5, 261:apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,
Verg. A. 12, 331:octo apud Rhenum legiones,
Tac. A. 1, 3:apud ripam Rheni,
id. ib. 2, 83:probavi te apud Aquam Contradictionis,
Vulg. Psa. 80, 8:repertus apud fretum Siciliae,
Tac. A. 6, 14:propitiata Juno apud proximum mare,
id. ib. 15, 44:apud promunturium Miseni consedit in villa,
id. ib. 6, 50:Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,
Cat. 63, 53 Mull.:apud altaria deum pepigere,
before, Tac. A. 11, 9:decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,
id. ib. 14, 12 (cf.:unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,
Liv. 41, 9):apud Caesaris effigiem procubuit,
Tac. A. 12, 17; 13, 23:quartum apud lapidem substiterat,
id. ib. 15, 60:laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),
Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;on the other hand,
id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,
Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,
Tac. A. 2, 49.—At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,III.ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,
Tac. A. 4, 64:apud villam est,
Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,
Plaut. Ep. 2, 2, 67:deponere apud Solos in delubro pecuniam,
Cic. Leg. 2, 16, 40:ut rationes apud duas civitates possim relinquere,
id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,
Liv. 28, 29:donum apud Antium statuitur,
Tac. A. 3, 71:bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,
id. ib. 6, 11:Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,
Suet. Tit. 5:quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,
id. Aug. 93:apud Mediolanum,
Lact. Mort. Persec. 48:eum pugionem apud Capitolium consecravit,
Tac. A. 15, 74:Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,
id. ib. 15, 32:quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,
id. ib. 3, 72:qui (rei) apud aerarium pependissent,
Suet. Dom. 9 Roth:cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,
Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,
Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:apud Pharsaliam,
Liv. Epit. 111:apud Palaestinam,
Eutr. 7, 13:qui erant apud Helladam,
Vulg. 1 Macc. 8, 9. —Of time.A.With words denoting time or occasion, in, at (rare):B.apud saeclum prius,
Ter. Eun. 2, 2, 15:aliquem apud judicium persequi,
at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—With words designating persons, with, among, in the time of:IV.hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,
Cic. Off. 1, 12, 36:fecerunt hoc multi apud majores nostros,
id. Verr. 2, 118; 5, 148:Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,
id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),
Tac. A. 2, 33.—For ad with words implying motion (very rare):► Apud has some peculiarities of position, chiefly in Tac.APVT EVM PERVENIRE,
Inscr. Grut. 786, 5:atque apud hunc eo vicinum,
Plaut. Mil. 2, 5, 70:Bito apud aurificem,
Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:(naves) apud insulas longius sitas ejectae,
Tac. A. 2, 24:qui apud Romanos de societate functus est legatione,
Vulg. 2 Macc. 4, 11.(cf. ad, I. fin. b.)a.It is sometimes placed after its subst.:b.quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,
Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:Is locus est Cumas aput,
Lucr. 6, 747 Lachm.:montem apud Erycum,
Tac. A. 4, 43:ripam apud Euphratis,
id. ib. 6, 31:Misenum apud et Ravennam,
id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—It is sometimes placed between the subst. and adj.:c.barbaras apud gentes,
Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,
id. ib. 14, 14.—Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,
ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416. -
15 deinde
dĕindĕ, and abbrev. dein (cf. Prisc. p. 1008 P., and exin, proin —in both forms ei is monosyl. in the class. poets;I.as dissyl.,
Prud. Cath. 10, 100; id. Ditt. 1, 1), adv. [de-inde], thereafter, thereupon (for syn. cf.: dein, exinde, inde, deinceps, post, postea, porro).—In place (rare), from there, from that place:B.via interest perangusta, deinde paulo latior patescit campus,
Liv. 22, 4.—Transf. in (local) succession, thereafter, next (cf. dehinc, no. I. B.):II.auxiliares Galli Germanique in fronte, post quos pedites sagittarii, dein quatuor legiones, exin totidem aliae legiones, etc.,
next, Tac. A. 2, 16:juxta Hermanduros Narisci, ac deinde Marcomanni,
id. G. 42:haec quidem duo binis pedibus incisim: dein membratim, etc.,
Cic. Or. 63, 213; cf. id. N. D. 2, 42 fin.:Baliares locat ante signa... dein graviorem armis peditem,
Liv. 21, 55, 2.—In time.A.Thereafter, afterwards, then (common in all periods and styles):b.hostes contra legiones suas instruunt. Deinde utrique imperatores in medium exeunt,
Plaut. Am. 1, 1, 68:accepit conditionem, dein quaestum occipit,
Ter. Andr. 1, 1, 52:complures ex iis occiderunt: deinde se in castra receperunt,
Caes. B. G. 4, 35 fin.:dein Tubero, Nescio (inquit) Africane,
Cic. Rep. 1, 10: incipe, Damoeta;tu deinde sequēre, Menalca. Alternis dicetis,
Verg. E. 3, 58;unguibus et pugnis, dein fustibus, atque ita porro Pugnabant armis,
Hor. S. 1, 3, 101:in Aequis nihil deinde memorabile actum,
Liv. 3, 3.—Freq. after primum, principio, prius, inde, postea, postremo, etc.:c.Caesar primum suo, deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,
Caes. B. G. 1, 25; cf. id. ib. 3, 20 fin.; id. B. C. 1, 74; 3, 108 et saep.:principio duplicavit illum pristinum patrum numerum, deinde, etc.,
Cic. Rep. 2, 20:plebs montem sacrum prius, deinde Aventinum occupavit,
id. ib. 2, 33; cf. ib. 2, 37:hunc secutus est Cursor. deinde L. Maso aedilicius: inde multi Masones...: deinde Carbones et Turdi insequuntur,
id. Fam. 9, 21 med.:jubent venire agros Attalensium...: deinde agros in Macedonia regios...: deinde agrum optimum et fructuosissimum Corinthium...: post autem agros in Hispania... tum vero ipsam veterem Carthaginem vendunt,
id. Agr. 1, 2, 5:quippe oppidana lascivia invicem incessente probra, deinde saxa, postremo ferrum sumpsere,
Tac. A. 14, 17 et saep.; so,corresp. with in praesentia,
Plin. Ep. 3, 9, 26.—Connected with tum, tunc, postea, porro, postremo, etc.:d.primum ea quae sumus acturi cogitare debemus, deinde tum dicere ac facere,
Varr. L. L. 6, § 42 Müll.; so,deinde tum,
Quint. 4, 2, 27:deinde tunc,
Sen. Ep. 74, 23:tum deinde,
Liv. 2, 8:tunc deinde,
Val. Fl. 8, 109: servos Milonis sibi confessos esse de interficiendo Cn. Pompeio conjurasse;deinde postea se gladio percussum esse, etc.,
Cic. Mil. 24, 65; so,deinde postea,
id. Inv. 1, 28, 43: id. Tusc. 4, 1, 2: Liv. 41, 24; Cels. 3, 4; 5, 28 al.:postea deinde,
id. 7, 8; Val. Max. 9, 1 ext. 5; cf.also deinde eam postea supprimat,
Cic. Clu. 26, 71:post deinde,
Ter. Andr. 3, 2, 3; Cic. Att. 2, 23:deinde post,
Nep. Eum, 5, 5; Vell. 2, 23, 3:deinde porro,
Plaut. Trin. 4, 2, 103; id. Epid. 5, 2, 61:mox deinde,
Tib. 1, 5, 73:deinde postremo,
Cic. Inv. 1, 28, 43; cf.:deinde ad extremum,
id. Verr. 2, 1, 10, § 28; id. Pis. 31 fin.:deinde deinceps,
id. Div. 1, 30, 64 (dub.); id, Leg. 3, 2, 4; Liv. 2, 47.—Strengthened by cum, postquam, posteaquam, ubi, etc.:B.dein (deinde) cum,
Cic. Rep. 1, 12, 18:deinde cum,
as soon as, Liv. 3, 47; cf.:dein cum,
Plin. 19, 8, 51, § 166:deinde (dein) postquam,
Liv. 3, 66; 6, 13; 7, 37 et saep.:deinde posteaquam,
Cels. 7 praef.:deinde (dein) ubi,
Sall. J. 68, 69; id. C. 45 fin.; Liv. 7, 14. —Of future time, hereafter, from this time forward (rare):III.tu velim cures ut sciam, quibus nos dare oporteat eas, quas ad te deinde litteras mittemus,
Cic. ad Q. Frat. 3, 8, 2; cf. id. de Or. 2, 280;experiamini quidquid deinde fors tulerit,
Curt. 5, 25, 17. —In an enumeration or succession of facts or arguments, afterwards, next in order, then:B.ut a prima congressione maris et feminae, deinde a progenie et cognatione ordiar, etc.,
Cic. Rep. 1, 24, 48:te ad coenas itare desisse moleste fero... Deinde etiam vereor... ne, etc.,
id. Fam. 9, 24, 2; id. de Or. 2, 11, 45 sq. et saep.—Esp. freq. following primum (primus), followed by postremo al.:C.quod in homine multo est evidentius, primum ex ea caritate, quae, etc., deinde, etc.,
Cic. Lael. 8, 27; 18, 65; 20, 73; id. Rep. 1, 13; 1, 17 et passim; cf.deinde, several times repeated,
Cic. Rosc. Am. 45; id. Inv. 1, 28, 43; id. Or. 54, 108 al.:primum with deinde eight times, and finally postremo,
id. Inv. 2, 49, 145:deinde... tum... post, etc.,
Cels. 2, 18; 3, 7 et saep.:deinde... deinde... postremo...,
Cic. Ac. 2, 16, 49: excellente tum Crasso et Antonio, deinde ( next in the order of excellence, not of time) Philippo, post Julio, id. Brut. 88, 301:deinde... tum... postremo,
Quint. 3, 9, 6 sq.:prima nobilitas Cilicio... dein Lyciae Olympo, mox Centuripino, etc.,
Plin. 21, 6, 17, § 31;so after optimus,
Plin. 25, 11, 87, § 136; 37, 9, 38, § 119;after laudatissimus,
id. 21, 18, 69, § 115; cf. id. 21, 21, 92, § 160:femur promovetur saepissime in interiorem: deinde in exteriorem: raro admodum in priorem aut posteriorem,
Cels. 8, 20.—So, in a climax, emphasizing the last of a series:suis artibus, fraude, deinde insidiis est prope circumventus,
at length, in fine, Liv. 21, 34; id. 21, 41; cf. Hand, Turs. II. p. 238 -249. -
16 exinde
ex-indē, and apocopated exin (like dein, proin, from deinde, proinde; cf.I.also: dein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus,
Cic. Or. 45, 154; also exim, like him, illim, istim; acc. to the best MSS. in Enn. ap. Fest. p. 356, 4; Plaut. Poen. 3, 6, 9; Lucr. 3, 160; Verg. A. 7, 341; 8, 306; 12, 92; Tac. A. 14, 48 al.; M. Aurel. ad Fronto, p. 54; cf. exsim, eutheôs, Gloss. Philox.; v. Lachm. ad Lucr. p. 148; Wagn. ad Verg. A. 7, 341, and tom. 5, p. 437; v. Ritschl, Rhein. Mus. 7, 472 sqq.; Lorenz ad Plaut. Most. 218), adv., from there, from that place, thence (freq., but not in Ter., Caes., or Quint.).In space (very rare;B.not in Cic.): utcumque in alto ventus est, Epidice, exin velum vortitur,
from there, thence, Plaut. Ep. 1, 1, 47; id. Poen. 3, 6, 9:si servus cujusquam in ecclesiam altariave armatus... irruerit, exinde protinus abstrahatur,
Cod. Just. 1, 12, 4:regionem Commagenam, exim Cappadociam, inde Armenios petivit,
Tac. A. 15, 12.—Transf., in (local) succession, after that, next in order, next:II.at vero quanta maris est pulchritudo!... exin mari finitimus aër, etc.,
Cic. N. D. 2, 39, 101: hinc Equus summum contingit caput alvo... exin contortis Aries cum cornibus haeret, id. poët. ib. 2, 43, 111:auxiliares Galli Germanique in fronte, post quos pedites sagittarii, dein quatuor legiones... exin totidem aliae legiones,
Tac. A. 2, 16.In time, after that, thereafter, then: exin compellare pater me voce videtur, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 45, ed. Vahl.): POPULI PARTES IN TRIBUS DISTRIBUUNTO;b.EXIN PECUNIAS, AEVITATES, ORDINES PARTIUNTO,
Cic. Leg. 3, 3, 7:exin cuidam rustico Romano dormienti visus est venire qui diceret, etc.... exin filium ejus esse mortuum, etc.,
id. Div. 1, 26, 55: quisque suos patimur Manes;exinde per amplum Mittimur Elysium,
Verg. A. 6, 743:ad Mundam exinde castra Punica mota,
Liv. 24, 42, 1.—After ubi or postquam (cf. deinde, II. d.):B.ostium ubi conspexi, exinde me ilico protinam dedi,
Plaut. Curc. 2, 3, 84:postquam alium repperit... me exinde amovit loco,
id. Truc. 1, 1, 63.—Transf.1.In an enumeration or succession of events, after that, then, next, furthermore (cf. deinde, II. A. b.): pone petunt, exim referunt ad pectora tonsas, Enn. s. v. tonsam, p. 356 Müll. (Ann. v. 236, ed. Vahl.): incenditque animum famae venientis amore;2.Exin bella viro memorat, quae, etc.,
Verg. A. 6, 891:exin se cuncti divinis rebus ad urbem Perfectis referunt,
id. ib. 8, 306; Liv. 31, 4, 4; 31, 6, 2; 37, 47, 8; 40, 35, 2;42, 9, 8: Suillio corruptionem militum... exin adulterium Poppaeae, ac postremum mollitiam corporis objectante,
Tac. A. 11, 2; cf. id. ib. 15, 41.—In late Lat., i. q. ex illo tempore, from that time, since then:III.quem morem vestis exinde gens universa tenet,
Just. 1, 2:cum post motam et omissam quaestionem res ad nova dominia bona fide transierint, et exinde novi viginti anni intercesserint, etc.,
Cod. Just. 7, 33; Dig. 10, 1, 4; 41, 6, 4; 49, 15, 12.—With ut, cum, ex quo:exinde, ut curiam participare coepi,
App. Mag. p. 289; so,exinde ut,
id. M. 2, p. 120:exinde cum ex astu a magistro digressi sumus,
id. ib. 1, p. 113:videri legatum habere jurisdictionem non exinde, ex quo mandata est, sed, etc.,
Dig. 1, 16, 4, § 6; 5, 1, 67; Cod. Just. 2, 22; 4, 32.—In other relations, in which a going out or forth takes place.A.(Acc. to ex, III. E.) To indicate the origin or occasion of an event (post-class.), thence:B.nec quicquam idonei lucri exinde cepimus, sed vulnera,
App. M. 6, p. 184; Cod. Just. 1, 3, 35: quodcumque exinde incommodum ecclesiae contigerit, ib. 1, 2, 14.—(Acc. to ex, III. H.) To indicate a rule, measure, or standard, hence, accordingly (anteclass.): proinde ut quisque fortuna utitur, ita praecellet;atque exinde sapere eum omnes dicimus,
Plaut. Ps. 2, 3, 14; cf.:ut fama 'st homini, exin solet pecuniam invenire,
id. Most. 1, 3, 71; id. Truc. 1, 1, 64; id. Poen. 3, 5, 9; id. Ep. 1, 1, 47:ad molas alii asellis, alii vaccis ac mulis utuntur, exinde ut pabuli facultas est,
according as, Varr. R. R. 1, 20, 4. -
17 recharmido
rĕcharmĭdo, āre, v. n. [re and Charmides, a character in Plautus; cf. re, II. 2.], to cease to be Charmides, qs. to decharmidize one ' s self, a burlesquely formed word: proin tu te itidem, ut Charmidatus es, rursum te recharmida, as you have been Charmidized, recharmidize yourself, i. e. as you have put on the character of Charmides, lay it aside again, Plaut. Trin. 4, 2, 135 (Ritschl, decharmida). -
18 seorsim
sĕorsus, a, um, adj. [abbrev. from sevorsus, from se-vorto], sundered, separate, apart (syn. separatus).I.Adj. (so only ante- and post-class.): seorsum atque diversum pretium, Cato ap. Fest. s. v. optionatus, p. 201 Müll.: vocabulum, id. ap. Gell. 7, 10, 2:II.syllabae,
Ter. Maur. p. 2398 P.:seorsa quae (videor tractasse),
id. p. 2439 fin. ib.; cf.studia,
Aus. Idyll. 17, 5.—Hence,Adv.: sĕorsum (often erroneously written sĕorsim; collat. form sĕor-sus, Plaut. Rud. 5, 2, 27; Afran. ap. Charis, p. 195 P.; Lucr. 4, 494; 5, 448; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3 Orell. N. cr.; Liv. 9, 42, 8 Weissenb.; in both forms in the poets; usu. dissyl.; but trisyl. Lucr. 3, 551; 4, 491. —Another collat. form sorsum, Plaut. As. 2, 2, 95; Lucr. 3, 631 sq.; 4, 495; 5, 447; cf. Lachm. ad Lucr. 2, 1061), asunder, separately, apart (syn. separatim; freq., but mostly ante-class.; not found in Cæs., Verg., or Hor.; and in Cic. only once, in the etymological definition of the word seditio).(α).With ab:(β).me hodie senex seduxit solum, sorsum ab aedibus,
Plaut. As. 2, 2, 95 Fleck.; so,seorsum ab rege exercitum ductare,
Sall. J. 70, 2:seorsum tractandum est hoc ab illo,
Auct. Her. 3, 4, 7: seorsum a collegā omnia paranda, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3:abs te seorsum sentio,
otherwise, differently, Plaut. Capt. 3, 5, 52; cf.; ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap Charis, p. 195 P.—With abl. (Lucretian):(γ).seorsum corpore,
Lucr. 3, 564:animā,
id. 3, 631 MSS. (Lachm. and Munro, animae).—Absol.: quā arte natio sua separata seorsum, Cato ap. Charis. p. 195; Lucr. 5,447 sq.:in aediculam istanc seorsum concludi volo,
Plaut. Ep 3, 3, 20;in custodiā habitus,
Liv. 9, 42, 8; cf. id. 22, 52, 3:castris positis, Auct. B. Afr. 48, 2: ea dissensio civium, quod seorsum eunt alii ad alios, seditio dicitur,
Cic. Rep. 6, 1, 1: omnibus gratiam habeo, et seorsum tibi praeterea, * Ter. Ad. 5, 9, 14:proin, viator, hunc deum vereberis, Manumque seorsum habebis,
wilt hold afar, Cat. 20, 17 -
19 seorsus
sĕorsus, a, um, adj. [abbrev. from sevorsus, from se-vorto], sundered, separate, apart (syn. separatus).I.Adj. (so only ante- and post-class.): seorsum atque diversum pretium, Cato ap. Fest. s. v. optionatus, p. 201 Müll.: vocabulum, id. ap. Gell. 7, 10, 2:II.syllabae,
Ter. Maur. p. 2398 P.:seorsa quae (videor tractasse),
id. p. 2439 fin. ib.; cf.studia,
Aus. Idyll. 17, 5.—Hence,Adv.: sĕorsum (often erroneously written sĕorsim; collat. form sĕor-sus, Plaut. Rud. 5, 2, 27; Afran. ap. Charis, p. 195 P.; Lucr. 4, 494; 5, 448; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3 Orell. N. cr.; Liv. 9, 42, 8 Weissenb.; in both forms in the poets; usu. dissyl.; but trisyl. Lucr. 3, 551; 4, 491. —Another collat. form sorsum, Plaut. As. 2, 2, 95; Lucr. 3, 631 sq.; 4, 495; 5, 447; cf. Lachm. ad Lucr. 2, 1061), asunder, separately, apart (syn. separatim; freq., but mostly ante-class.; not found in Cæs., Verg., or Hor.; and in Cic. only once, in the etymological definition of the word seditio).(α).With ab:(β).me hodie senex seduxit solum, sorsum ab aedibus,
Plaut. As. 2, 2, 95 Fleck.; so,seorsum ab rege exercitum ductare,
Sall. J. 70, 2:seorsum tractandum est hoc ab illo,
Auct. Her. 3, 4, 7: seorsum a collegā omnia paranda, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3:abs te seorsum sentio,
otherwise, differently, Plaut. Capt. 3, 5, 52; cf.; ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap Charis, p. 195 P.—With abl. (Lucretian):(γ).seorsum corpore,
Lucr. 3, 564:animā,
id. 3, 631 MSS. (Lachm. and Munro, animae).—Absol.: quā arte natio sua separata seorsum, Cato ap. Charis. p. 195; Lucr. 5,447 sq.:in aediculam istanc seorsum concludi volo,
Plaut. Ep 3, 3, 20;in custodiā habitus,
Liv. 9, 42, 8; cf. id. 22, 52, 3:castris positis, Auct. B. Afr. 48, 2: ea dissensio civium, quod seorsum eunt alii ad alios, seditio dicitur,
Cic. Rep. 6, 1, 1: omnibus gratiam habeo, et seorsum tibi praeterea, * Ter. Ad. 5, 9, 14:proin, viator, hunc deum vereberis, Manumque seorsum habebis,
wilt hold afar, Cat. 20, 17 -
20 solemn
sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,I.Lit., stated, established, appointed:II.sollemne, quod omnibus annis praestari debet,
Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,
id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,
Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):sacra,
id. Leg. 2, 8, 19:sacrificia,
id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:dies festi atque sollemnes,
Cic. Pis. 22, 51:ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,
Liv. 3, 15:Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,
id. 3, 36:sollemnis dapes Libare,
Verg. A. 3, 301:caerimoniae,
Val. Max. 1, 1, 1.—Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.A.With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:b.suscipiendaque curarit sollemnia sacra,
Lucr. 5, 1162:sollemni more sacrorum,
id. 1, 96:religiones,
Cic. Mil. 27, 73:iter ad flaminem,
id. ib. 10, 27:epulae,
id. de Or. 3, 51, 197:ludi,
id. Leg. 3, 3, 7; cf.:coetus ludorum,
id. Verr. 2, 5, 72, § 186:precatio comitiorum,
id. Mur. 1, 1:omnia sollemnibus verbis dicere,
id. Dom. 47, 122:sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,
Sall. C. 22, 2:sollemnia vota Reddere,
Verg. E. 5, 74:ferre sollemnia dona,
id. A. 9, 626:sollemnis ducere pompas,
id. G. 3, 22:sollemnis mactare ad aras,
id. A. 2, 202:dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,
Hor. C. 4, 11, 17:fax,
Ov. M. 7, 49:sollemni voce movere preces,
id. F. 6, 622:ignis,
id. Tr. 3, 13, 16:festum sollemne parare,
id. F. 2, 247:sollemnes ludos celebrare,
id. ib. 5, 597:habitus,
Liv. 37, 9:carmen,
id. 33, 31:epulae,
Tac. A. 1, 50:sacramentum,
id. H. 1, 55:nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,
Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:dies baptismo sollemnior,
Tert. Bapt. 19.— Sup.:die tibi sollemnissimo natali meo,
Front. Ep. ad Anton. 1, 2:preces,
App. M. 11, p. 264.—As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:B.inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,
Liv. 38, 57:sollemne clavi figendi,
id. 7, 3 fin.:soli Fidei sollemne instituit,
id. 1, 21; cf. id. 9, 34:sollemne allatum ex Arcadiā,
festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,
Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:per sollemne nuptiarum,
Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:sollemnia (Isidis),
Prop. 2, 33 (3, 31), 1:ejus sacri,
Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:Quinquatruum,
Suet. Ner. 34:triumphi,
id. ib. 2:nuptiarum,
Tac. A. 11, 26 fin.:funerum,
id. ib. 3, 6:tumulo sollemnia mittent,
Verg. A. 6, 380:referunt,
id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;1.freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,
Liv. 4, 53, 13:socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,
Verg. A. 12, 193:arma,
Stat. Th. 8, 174:cursus bigarum,
Suet. Dom. 4:Romanis sollemne viris opus (venatio),
Hor. Ep. 1, 18, 49:mihi sollemnis debetur gloria,
Phaedr. 3, prol. 61:sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,
Dig. 28, 1, 21:viā sollemni egressi,
the public way, Amm. 20, 4, 9:Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,
Hor. Ep. 2, 1, 103:spectari sollemne olim erat,
Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:annua complere sollemnia,
tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,
usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,
Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,
Liv. 2, 14:proin repeterent sollemnia,
their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,
usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:testamenti,
ib. 28, 1, 20.—Adverb.:mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,
in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).(Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:2.omnibus (sacris) sollemniter peractis,
Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:lusus, quem sollemniter celebramus,
App. M. 3, p. 134, 13.—(Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:(greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,
Plin. 8, 1, 1, § 2:praebere hordeum pullis,
Pall. 1, 28 fin.:jurare,
Dig. 12, 2, 3:cavere,
ib. 26, 7, 27:acta omnia,
ib. 45, 1, 30:nullo sollemniter inquirente,
Amm. 14, 7, 21:transmisso sollemniter Tigride,
id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Proin — (proin), v. t. [See {Prune} to trim.] To lop; to trim; to prune; to adorn. [Obs.] Chaucer. [1913 Webster] The sprigs that did about it grow He proined from the leafy arms. Chapman. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
Proin — Proin, v. i. To employed in pruning. [Obs.] [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
proin — PRÓIN adj. v. ex, fost. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime próin adv. – Altădată, mai înainte. ngr. πρώην (Tiktin). sec. XVIII, se foloseşte pentru un fost demnitar sau însărcinat. Fără circulaţie. Trimis de blaurb, 27.10.2008. Sursa … Dicționar Român
proin — proin(e, proiner obs. forms of prune, pruner … Useful english dictionary
proinsulina — proin|su|li|na Mot Pla Nom femení … Diccionari Català-Català
proiner — proin(e, proiner obs. forms of prune, pruner … Useful english dictionary
MUSLIMI seu MUSULMANNI — h. e. Credentes, sic dicti sunt, qui perniciabilem Muhammedis sectam amplectuntur. Ricoldus vocem explicat, Salvati: de qua is sic in Confut. legis Muhamm. c. 7. Dixit Muhammed, mandavit mihi Dominus, ense gentes expugnare quousque confiteantur,… … Hofmann J. Lexicon universale
PILA — I. PILA apici obelisci, in Campo Martio, addita a Manilio Mathematico, cuius vertice umbra colligeretur in ipsa pila, occurrit apud Plin. l. 36. c. 10. Ei (obelisco) qui est in Campo Divus Augustus addidit mirabilem usum, ad deprehendendas Solis… … Hofmann J. Lexicon universale
LUNA — I. LUNA Hetruriae opp. maritimum, Plin. l. 3. c. 5. fecundissimis candidi marmoris fodinis, quod ab eo Lunense dicebatur, olim nobilitatum: ad ostia Macrae fluv. nunc excisum, cui Sarzana ad 3. mill. pass. in Episc. dignitate successit: inter… … Hofmann J. Lexicon universale
AURIFLAMBA, AURIFLAMMEUM — Gall. l Oriflambe, sacrum apud Francos vexillum. S. Dionysii alias appellatum, quod in eius Ecclesia religiose custodiebatur. Hoc Francorum Reges, ex antiqua consuetudine, ab altari B. Dionysii sollenni humilitate, ieiuniis et lacrimis impetratum … Hofmann J. Lexicon universale
CARYOTAE — dicebantur olim palmarum maiores, sicut minores communes et dactyli: nomen a nucali forma nactae. Earum maximas sex digitos in longitudine efficere, scribit Diodorus, τοὺς μεν` μείζους κατα τὸ μέγεθος ἕξ δακτύλων ὄτας: quô pactô quaterni iuncti… … Hofmann J. Lexicon universale
