-
1 prodigus
prōdĭgus, a, um [st2]1 [-] qui dépense avec excès, dépensier, prodigue, dissipateur. [st2]2 [-] qui prodigue, qui ne ménage pas. [st2]3 [-] riche, abondant, fertile. [st2]4 [-] coûteux, ruineux, dispendieux. [st2]5 [-] exubérant, trop grand, énorme. - peculii sui prodigus, Plaut. Most. 4, 1, 19: qui dépense son pécule. - locus multae prodigus herbae, Hor. Ep. 1, 7, 42: lieu fertile en pâturages. - prodigis oculis intueri, Auct. Quint. Decl. 292: dévorer des yeux. - prodiga alvus, Aus. Idyll. 10, 104: ventre énorme.* * *prōdĭgus, a, um [st2]1 [-] qui dépense avec excès, dépensier, prodigue, dissipateur. [st2]2 [-] qui prodigue, qui ne ménage pas. [st2]3 [-] riche, abondant, fertile. [st2]4 [-] coûteux, ruineux, dispendieux. [st2]5 [-] exubérant, trop grand, énorme. - peculii sui prodigus, Plaut. Most. 4, 1, 19: qui dépense son pécule. - locus multae prodigus herbae, Hor. Ep. 1, 7, 42: lieu fertile en pâturages. - prodigis oculis intueri, Auct. Quint. Decl. 292: dévorer des yeux. - prodiga alvus, Aus. Idyll. 10, 104: ventre énorme.* * *Prodigus, pen. corr. Adiectiuum. Cic. Prodigue.\AEris prodigus. Horat. Un gaspilleur d'argent, Un gaudisseur.\Animae prodigus. Horat. Prodigue de sa vie, Qui ne fait compte de sa vie.\Nocendi prodigus. Stat. Trop ardant et affecté à nuire.\Asinius hoc pisce prodigus, Claudio principe vnum mercatus octo millibus nummum. Pli. Le feist estimer prodigue.\Fides prodiga arcani. Horat. Desloyale, et qui publie et decele un secret.\Locus prodigus multae herbae. Horat. Fort abondant et copieux d'herbe.\Odor prodigus. Plin. Auquel on despend beaucoup. -
2 prodigus
I.Lit. (class.;B.syn.: largus, munificus): omnino duo sunt genera largorum, quorum alteri prodigi, alteri liberales. Prodigi, qui epulis et viscerationibus et gladiatorum muneribus, ludorum venationumque apparatu, pecunias profundunt in eas res, quarum memoriam aut levem aut nullam omnino sint relicturi,
Cic. Off. 2, 16, 55:femina,
Juv. 6, 362.—With gen.:peculii sui prodigus,
Plaut. Most. 4, 1, 19:aeris,
Hor. A. P. 164; Claud. IV. Cons. Hon. 500.— As subst.: prōdĭgus, i, m., a wasteful person, a spendthrift, prodigal:largitor et prodigus,
Cic. Cat. 4, 5, 10:lege XII. tabularum prodigo interdicitur bonorum suorum administratio,
Dig. 27, 10, 1 prooem.; Ulp. Reg. 12, 3; Gai. Inst. 1, 53 fin.:prodigus ad bonos mores reversus,
Paul. Sent. 3, 4, a, 12.—Transf.1.Causing great expense, costly, expensive (post-Aug.):2.margaritae, prodiga res,
Plin. 37, 2, 6, § 15.—Rich, abounding in any thing ( poet.); with gen.:3.locus prodigus herbae,
Hor. Ep. 1, 7, 42.— Absol.:tellus,
rich, fertile, Ov. M. 15, 81.—Abundant, great, strong (post-Aug.):II.odor,
Plin. 13, 3, 5, § 25:alvus,
great, stout, Aus. Idyll. 10, 104.—Trop., lavish, prodigal, profuse; with gen.:prodigus suae alienaeque et fortunae et pudicitiae,
Vell. 2, 48, 3:arcanique Fides prodiga,
Hor. C. 1, 18, 16:judicii sui,
Gell. 11, 5, 4:animaeque magnae Prodigum Paulum,
careless of life, Hor. C. 1, 12, 38; cf.:prodiga gens animae,
Sil. 1, 225.—With in and acc.:libidines in cibos atque in Venerem prodigae,
Gell. 19, 2, 3:sed finem impensae non servat prodiga Roma,
Juv. 7, 138:prodiga corruptoris Improbitas,
id. 10, 304: prodigis oculis intueri, with greedy eyes, with voluptuous glances, Auct. Quint. Decl. 292.—Hence, adv.: prōdĭgē, lavishly, extravagantly, prodigally (class.):prodige vivere,
Cic. Phil. 11, 6, 13:uti aliquā re,
Sen. Ep. 88, 30. -
3 prodigus
prōdigus, a, um (prodigo), verschwenderisch, I) eig. u. bildl.: a) eig., Cic. u.a.: si mentitur prodigus liberalem, den Freigebigen spielt, Sen. – m. folg. Genet., peculii sui, Plaut.: aeris, Hor. – b) bildl., m. Genet., prodigus animae, der sein Leben dahingibt, nicht achtet, Hor.: arcani, das Geheimnis preisgebend, ausplaudernd, Hor.: u. so lingua secretorum prodiga, Heges.: prodigus suae alienaeque pudicitiae, Vell.: m. in u. Akk., libidines in cibos atque in Venerem prodigae, ausschweifende Nahrungs- u. Geschlechtstriebsgelüste, Gell. 19, 2, 3: m. in u. Abl., quod in honoribus decernendis essem nimius et tamquam prodigus, Cic. ep. ad Brut. 1, 15, 3: absol., quorum lingua tam prodiga infrenisque sit, ut etc., Gell. 1, 15, 17. – II) übtr., 1) reich, Überfluß habend, tellus, Ov.: locus prodigus herbae, Hor. – 2) reichlich, groß, stark, odor, Plin.: alvus, weit, groß, dick, Auson. – 3) Verschwendung-, viele Kosten verursachend, kostspielig, res, Plin.: cupiditates, Claud. Mam.
-
4 prodigus
prōdigus, a, um (prodigo), verschwenderisch, I) eig. u. bildl.: a) eig., Cic. u.a.: si mentitur prodigus liberalem, den Freigebigen spielt, Sen. – m. folg. Genet., peculii sui, Plaut.: aeris, Hor. – b) bildl., m. Genet., prodigus animae, der sein Leben dahingibt, nicht achtet, Hor.: arcani, das Geheimnis preisgebend, ausplaudernd, Hor.: u. so lingua secretorum prodiga, Heges.: prodigus suae alienaeque pudicitiae, Vell.: m. in u. Akk., libidines in cibos atque in Venerem prodigae, ausschweifende Nahrungs- u. Geschlechtstriebsgelüste, Gell. 19, 2, 3: m. in u. Abl., quod in honoribus decernendis essem nimius et tamquam prodigus, Cic. ep. ad Brut. 1, 15, 3: absol., quorum lingua tam prodiga infrenisque sit, ut etc., Gell. 1, 15, 17. – II) übtr., 1) reich, Überfluß habend, tellus, Ov.: locus prodigus herbae, Hor. – 2) reichlich, groß, stark, odor, Plin.: alvus, weit, groß, dick, Auson. – 3) Verschwendung-, viele Kosten verursachend, kostspielig, res, Plin.: cupiditates, Claud. Mam.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > prodigus
-
5 prodigus
prodigus prodigus, i m мот, расточитель -
6 prōdigus
prōdigus adj. [prod-+1 AG-], wasteful, lavish, prodigal (opp. liberalis): femina, Iu.: aeris, H.— As subst: largitor et prodigus, a spendthrift.— Rich, fertile: tellus, O.: locus herbae, H.—Fig., lavish, prodigal, profuse: corruptoris Improbitas, Iu.: arcani Fides, H.: animae Paulus, careless of life, H.* * *prodiga, prodigum ADJwasteful, lavish, prodigal -
7 prodigus
prōdigus, a, um [ prodigo ]1) расточительный (alicujus rei Pl, H и in aliquid AG)p. arcani H — разглашающий тайнуp. animae H — не щадящий (своей) жизни3) богатый, щедрый ( tellus O); изобилующий (locus p. herbae H)4) огромный, толстый ( alvus Aus)6) дорогостоящий ( res PM) -
8 prodigus
расточитель (Gai. I. 53. 197. Ulp. XII. 2. XX. 13. 1. 1 pr. D. 27, 10. 1. 7 § 12 D. 42, 4); пер. презритель: famae suae prodigi (1. un. C. 2, 15).Латинско-русский словарь к источникам римского права > prodigus
-
9 prodigus
rich, extravagant, abound in, profuse. -
10 Мотовской
- prodigus; profusus; effuses; -
11 Расточительный
- prodigus; profusus; damnosus; neglegens; -
12 verschwenderisch
verschwenderisch, prodĭgus (v. Pers.). – profusus (sein Hab u. Gut vergeudend, v. Pers.; u. maßlos, z.B. sumptus [Plur.]). – v. in oder mit etwas, prodĭgus od. effusus in alqa re; nimius et tamquam prodĭgus in alqa re (z.B. in decernendis honoribus): v. sein in oder mit etw., v. umgehen mit etw., s. auch »verschwenden«. – Adv. prodĭge (z.B. vivere); effuse (z.B. vivere).
-
13 diligens
dīligēns, entis, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. diligo), achtsam (Ggstz. neglegens), I) im allg.: a) v. Pers. = aufmerksam, pünktlich, gründlich, gewissenhaft, umsichtig, cautus ac dil., Caes. fr.: praetor dil., severus ac dil., Cic.: dil. ac moderatus dux, Tac.: a diligenti curiosus distat, Quint.: non amo nimium diligentes, Cic.: qui diligentiores videri volebant, Caes. – m. Genet., d. veritatis, wahrheitliebend, Nep.: diligentissimus omnis officii, sehr pflichttreu, Cic.: verborum (in der Wahl des Ausdrucks) homo diligentissimus, Gell.: vir litterarum veterum diligentissimus, höchst bewanderter in usw., Gell.: civitas diligentissima iuris, streng auf das Recht, auf gute Rechtspflege sehend, Ps. Quint. decl. – m. in u. Abl., tota domus in omni genere dil., Cic.: in philosophia parum dil., Quint.: in ostentis animadvertendis dil., Cic.: quod omnibus in rebus homines diligentes essent, Cic.: diligentissimus in tradendo Latine, Quint.: in (bei) uno Gabinio sunt tam diligentes (gewissenhaft), Cic. de imp. Pomp. 58. – m. Dat., atque etiam Corinthios video publicis equis assignandis et alendis orborum et viduarum tributis fuisse quondam diligentes, hätten pünktlich die Einrichtung beobachtet, durch Steuern der W.u.W. die Pferde zum öffentl. Gebrauche anzuschaffen u. zu ernähren, Cic. de rep. 2, 36. – m. ad u. Akk. Gerund. od. Gerundivi, ut illis benignis usus est ad commodandum, sic ipse dil. fuit ad reportandum, Cic. Verr. 4, 6: quem tu ad custodiendum te diligentissimum se fore putasti, Cic. Cat. 1, 19: diligentior (factus sum) ad declarandam benevolentiam multo, Cic. ep. 3, 12, 4. – m. circa u. Akk., qui volunt diligentes circa hoc videri, Plin. 31, 56: diligentissimus circa aerarium et militum disciplinam, Eutr. 8, 7. – b) (objektiv) v. Dingen, die von Achtsamkeit zeugen, assidua ac dil. scriptura, Cic.: dil. cura, Quint.: industria, Phaedr.: diligentior subtilitas, Plin. – II) insbes., in bezug auf Vermögen, Hauswesen, genau = wirtschaftlich, sparsam (Ggstz. neglegens od. prodigus), homo frugi ac diligens, Cic.: homo parcus et d. (Ggstz. homo prodigus et luxuriosus), Cornif. rhet. – m. in u. Abl., in re hereditaria, Cic. II. Verr. 1, 126. – m. Genet., rei familiaris, Rutil. Lup. 1, 4. Suet. gr. 23: rei suae parcus ac diligens, Capit. Anton. phil. 5, 8. – m. de (in betreff) u. Abl., qui fortasse de alieno neglegentes, certe de suo diligentes erunt, Plin. ep. 4, 13, 8.
-
14 diligens
dīligēns, entis, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. diligo), achtsam (Ggstz. neglegens), I) im allg.: a) v. Pers. = aufmerksam, pünktlich, gründlich, gewissenhaft, umsichtig, cautus ac dil., Caes. fr.: praetor dil., severus ac dil., Cic.: dil. ac moderatus dux, Tac.: a diligenti curiosus distat, Quint.: non amo nimium diligentes, Cic.: qui diligentiores videri volebant, Caes. – m. Genet., d. veritatis, wahrheitliebend, Nep.: diligentissimus omnis officii, sehr pflichttreu, Cic.: verborum (in der Wahl des Ausdrucks) homo diligentissimus, Gell.: vir litterarum veterum diligentissimus, höchst bewanderter in usw., Gell.: civitas diligentissima iuris, streng auf das Recht, auf gute Rechtspflege sehend, Ps. Quint. decl. – m. in u. Abl., tota domus in omni genere dil., Cic.: in philosophia parum dil., Quint.: in ostentis animadvertendis dil., Cic.: quod omnibus in rebus homines diligentes essent, Cic.: diligentissimus in tradendo Latine, Quint.: in (bei) uno Gabinio sunt tam diligentes (gewissenhaft), Cic. de imp. Pomp. 58. – m. Dat., atque etiam Corinthios video publicis equis assignandis et alendis orborum et viduarum tributis fuisse quondam diligentes, hätten pünktlich die Einrichtung beobachtet, durch Steuern der W.u.W. die Pferde zum öffentl. Gebrauche anzuschaffen u. zu ernähren, Cic. de rep. 2, 36. – m. ad u. Akk. Gerund. od. Gerundivi, ut illis————benignis usus est ad commodandum, sic ipse dil. fuit ad reportandum, Cic. Verr. 4, 6: quem tu ad custodiendum te diligentissimum se fore putasti, Cic. Cat. 1, 19: diligentior (factus sum) ad declarandam benevolentiam multo, Cic. ep. 3, 12, 4. – m. circa u. Akk., qui volunt diligentes circa hoc videri, Plin. 31, 56: diligentissimus circa aerarium et militum disciplinam, Eutr. 8, 7. – b) (objektiv) v. Dingen, die von Achtsamkeit zeugen, assidua ac dil. scriptura, Cic.: dil. cura, Quint.: industria, Phaedr.: diligentior subtilitas, Plin. – II) insbes., in bezug auf Vermögen, Hauswesen, genau = wirtschaftlich, sparsam (Ggstz. neglegens od. prodigus), homo frugi ac diligens, Cic.: homo parcus et d. (Ggstz. homo prodigus et luxuriosus), Cornif. rhet. – m. in u. Abl., in re hereditaria, Cic. II. Verr. 1, 126. – m. Genet., rei familiaris, Rutil. Lup. 1, 4. Suet. gr. 23: rei suae parcus ac diligens, Capit. Anton. phil. 5, 8. – m. de (in betreff) u. Abl., qui fortasse de alieno neglegentes, certe de suo diligentes erunt, Plin. ep. 4, 13, 8.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > diligens
-
15 derivatio
dērīvātio, ōnis f. [ derivo ]1) отведение, отвод (aquae L; fluminum C)3) грам. образованиеd. verboram PM — словообразование, словопроизводство4) ритор. деривация, замена одного слова другим, близким по значению, но более мягким (напр. liberalis вместо prodigus) Q -
16 prodige
prōdigē [ prodigus ]расточительно (vivere C; uti aliqua re Sen) -
17 contemptor
contemptor, ōris, m. (contemno), der Geringschätzer eines Ggstds., der Gleichgültige gegen etw., u. nur in diesem Sinne = der Verächter, a) v. leb. Wesen: divitiarum, Liv.: litterarum (v. Marius), Val. Max.: religionum, Suet.: gratiae, Liv.: mortis, Sen.: omnis periculi, Curt.: vulnerum (v. Löwen), Plin.: sui, Geringschätzer eigenen Besitzes (Ggstz. prodigus alieni), Tac. – magistratuum ac regum, Sen.: nostri, Ov.: divûm od. superûm, Verg. u. Ov. – attrib., nemo tam c. famae est, Liv. 44, 22, 7. – minime sui c., gar kein Geringschätzer seiner selbst, gar nicht gering von sich denkend (vgl. contemno no. II, b), Quint. 12, 1, 20. – absol., Vulg. prov. 13, 15 u.a. – b) v. Lebl., sed dum sit (adamas) invictus ferri ignisque c., Isid. 16, 13, 2. – c) v. Abstr.: c. lucis animus, ein das Leben nicht achtender Mut, Verg. Aen. 9, 205: c. ambitionis animus, ein Geist, der Ehrsucht verschmäht, Plin. pan. 55, 9. – absol., c. animus, ein alles (alle Menschen) geringschätzender Geist, Geringschätzung aller Menschen, Sall. Iug. 64, 1.
-
18 dedo
dē-do, didī, ditum, ere, hingeben = zu jmds. Verfügung, in jmds. Besitz oder Gewalt übergeben, I) eig.: a) auf dem Wege der Übergabe, Auslieferung, Preisgebung = überantworten, überliefern, ausliefern, preisgeben, ancillas, Ter.: auctores belli, Liv., auctores discordiae, Curt.: Vercingetorigem, Caes.: Hannibalem concitorem belli, Eutr.: verens, ne dederetur (v. Hannibal), Nep.: senatum paenituit dediti principis, die Auslieferung des usw., Liv. – eodem tempore Ti. Numicius Q. Maelius, qui tum tribuni plebis erant, quod eorum auctoritate pax erat facta, dediti sunt, ut pax Samnitium repudiaretur, Cic. – mit dopp. Acc., multos mortales obsides (als G.), Sall. – mit in u. Akk., in pistrinum usque ad necem, Ter.: eos pueros in potestatem, Liv. – m. Dat wem? dedita haec mihi est habitatio, das ist meine mir eigene Wohnung, Plaut.: si ego iniuste impieque illos homines illasque res dedier mihi exposco, tum etc., Formul. vet. bei Liv.: eius rei auctores affinesque Achaeis, Liv.: noxios exposcentibus hostibus, Liv.: alci infamem iuvencum, Hor.: quem reum sententiis iudicum tradidisset, eum telis militum dedere, Cic. – m. dopp. Acc., alqm trucidandum populo Romano, Liv.: alqm vinctum od. nudum hostibus, Cic. u. Vell. – m. ad od. in u. Akk. od. durch bl. Dat. wozu? alqm ad necem (Ggstz. alqm servare), Liv.: alqm alci ad supplicium, Caes. u. Liv.: alqm hostibus in cruciatum, Caes.: alqm alci noxae, Ov., Sen. u.a.: alqm neci, Ov., alqm neci, ne prodigus sit, Verg. – b) auf dem Wege der Unterwerfung übergeben, überantworten, unterwerfen, urbem, agros, aras, focos seque, Formul. vet. bei Liv.: Cirtam, Liv.: regnum, Sall.: manus (bildl. = sich ergeben, sich fügen), Lucr. 2, 1043. – m. in u. Akk., populum Campanum urbemque Capuam, agros, delubra deûm, divina humanaque omnia in vestram, patres conscripti, populique Romani dicionem dedimus, Liv. – bes. dedere se u. im Passiv dedi medial = sich ergeben, kapitulieren, se dedere, Caes., Liv. u.a.: sese dedere sine fraude, Caes.: se suaque omnia dediderunt sine mora, Caes.: bellum se cum iis, ni dederentur, gesturum, Liv.: Helorumque atqus Herbesum dedentibus ipsis (indem sich dieselben Städte selbst ergaben) recipit, Liv. 24, 35, 1: u. Partiz. Perf., si statim deditus (als einer, der sich sogleich ergeben) traherer, Tac.: u. Plur. subst., dediti, die sich ergeben haben, die Unterworfenen, Caes.; auch verb. dediti victique, Liv. u.a. – m. Dat. wem? dedere se populo Romano, Caes., od. se hostibus, Liv., od. velut hostibus se praetoribus, Sall.: se suaque omnia od. se atque oppidum Caesari, Caes.: omnes unius huius se imperio ac potestati, Cic. – m. in u. Akk., se in arbitrium dicionemque populi Romani, Liv.: se, urbem et liberos in dicionem atque in arbitrium Thebano poplo, Plaut.: se prius in fidem quam in potestatem populi Romani, Liv. – m. ad u. Akk., ad Quintum Fulvium Hirpini et Lucani et Volcientes dediderunt sese, Liv. 27, 15, 2.
II) übtr.: a) hingeben, übergeben, widmen, weihen, im üblen Sinne = preisgeben, in die Hände liefern, opfern, gew. m. Dat. wem? Davo istuc iam negotii, Ter.: membra molli somno, Lucr.: aures suas poëtis, sein Ohr leihen, Cic.: animum sacris, Liv.: cum bonis famā fortunisque omnibus alcis cupiditati crudelitatique dedi, Cic.: filiam suā manu occīdere potius, quam ea Ap. Claudii libidini dederetur, Cic.: ded. alqm omnibus periculis, Cic. fr.: collegam liberto, Tac. – bes. oft dedere se, sich hingeben, sich ergeben, sich unterwerfen, sich fügen, im üblen Sinne = einer Sache frönen, se alci, Komik. (s. Spengel Ter. Andr. 63. Wagner Ter. heaut. 681): se amicitiae eorum, Caes.: se patrum auctoritati, Liv.: se desidiae aut maestitiae potius quam litteris, Cic.: se non otiosis disputationibus, sed administrationibus rei publicae, Quint.: se doctrinae, Cic., penitus se doctrinae, Lact. (s. Bünem. Lact. 1, 1. § 1): se duritiae (strengen Lebensart), Nep.: se litteris, Cic.: se altioribus studiis artibusque, Plin. ep.: se ei studio, Cic.: se lamentis muliebriter lacrimisque, Cic.: se voluptatibus, Cic. – mit dopp. Acc., se totum ab adulescentia Catoni, Cic.: se totum patriae od. rei publicae, Cic. u. Nep.: se totum aegritudini, Cic. – m. pro u. Abl., voveo dedoque me pro re publica, Sall. hist. fr. 2, 50 (41), 10. – b) in der Verbindung deditā operā ( selten operā deditā), mit Fleiß, geflissentlich, absichtlich, quasi deditā operā quae ego volo tu non vis, Naev. com. fr.: deinde aliquid deditā operā controversiae concinno, Afran. com. fr.: nam ego deditā operā huc ad te venio, Plaut.: deditā operā passim ad illecebras propulsa pecora, Liv.: itaque epistulam misi deditā operā (durch einen Expressen), Cic.: ne nos id, quod faciemus, operā deditā facere videamur, Cic. – / Parag. Infin. Präs. Pass. dedier, Formula vetus bei Liv. 1, 32, 7.
-
19 furor [2]
2. furor, ōris, m. (furo), die Raserei, die Wut, I) als physischer Zustand, die Raserei, Tobsucht, der Wutausbruch, die Wut, ira furor brevis est, Hor.: fere ira et concitatio furori sunt similia, Quint.: ubi maxime furor urget, Cels.: virgines velut captae furore eo cursu se ex sacrario proripuerunt, ut etc., Liv. – II) übtr.: A) v. Leb., als Geistes- od. Gemütsstimmung: 1) im engern Sinne: a) die Raserei bei der Bacchusfeier usw., maiorem orsa furorem, Verg.: face, ut hunc furor agitet, Catull.: beim Feste der Cybele, violenti signa furoris, Lucr.: venit in exemplum furor hic, Ov.: bildl., versatur mihi ante oculos aspectus Cethegi et furor in vestra caede bacchantis, Cic. Cat. 4, 11. – b) die Raserei des Begeisterten, die Verzückung, Begeisterung, sine quodam adflatu quasi furoris, Cic.: feminae in furorem turbatae adesse exitium canebant, Tac.: negat sine furore Democritus poëtam magnum esse posse, Cic.: cuius furor consederit, Cic.: ut primum furor cessit, Verg.: Plur., vaticinos concepit mente furores, Ov. met. 2, 640. – c) die Wut des Kämpfenden, die Kampfwut, Kriegswut, bellandi furor, Sil.: fur. Teutonicus, Lucan.: fur. armorum, Vell.: sic animis iuvenum furor additus, Verg.: sine me furere (austoben) ante furorem, Verg.: der Tiere, furor illorum (taurorum), Phaedr. – personif., Furor, im Gefolge des Mars, Verg. Aen. 1, 294. Sil. 4, 327. Stat. Theb. 3, 424 u. 7, 52. – d) die Wut des Zornigen, tum regia Iuno acta furore gravi, Verg.: inceptum frustra submitte furorem, Verg.: populum Romanum egit in furorem praetexta C. Caesaris cruenta, Quint. – meton., die Ursache des Zorns, – Unwillens, ut tibi sim merito semper furor, Prop. 1, 18, 15. – e) die Raserei der Liebenden die wahnsinnige-, heftige Leidenschaft, Liebeswut, amenti caeca furore, Catull.: intus erat furor igneus (glühende), Ov.: furori indulgere, Ov.: furorem vincere ratione, Ov.: ante omnes furor est insignis equarum, Geilheit, Brunst, Verg.: Plur., mille puellarum, puerorum mille furores, Hor.: mens tamen ut rediit, pariter rediere furores, Ov. – meton., der Gegenstand der heftigen Leidenschaft, sive mihi Phyllis, sive esset Amyntas, seu quicumque furor, Verg. ed. 10, 38. – 2) im weitern Sinne, das wahnsinnige-, unsinnige Beginnen jmds., der Wahnsinn, die Tollheit, Verrücktheit, Verblendung, a) übh.: furore atque amentiā impulsus, Caes.: indomitus furore, Catull.: caeci furore, Verg.: idem furor et Cretenses lacerabat, Liv.: dignum furore suo habuit exitum, Vell. – furor est m. Infin., Tibull. 1, 10, 33. Ov. met. 6, 170 u. art. am. 3, 172. Sen. ad Helv. 10, 6: u. so id primum aliis videri furor (Unsinn) m. folg. Infin., Iustin. 18, 3, 11. – m. folg. quod (weil, daß), Iuven. 15, 35. – b) insbes.: α) leidenschaftliche-, heftige Begierde, nec minor in campo (Martio) furor est, Petron.: movit tantum vox illa furorem, Lucan.: m. obj. Genet., prodigus vitae furor, Poët. inc.: impius lucri fur., Sen. poët.: fur. impendiorum, Suet.: quis vos agitat furor m. folg. Infin., Sen. Thyest. 339; vgl. Sen. Phaedr. (Hippol.) 917. – β) das unsinnige-, maßlose Beginnen derer, die sich gegen den Staat auflehnen, die Verbissenheit, aufrührerische Gesinnung, Empörung, fur. multitudinis, Cic.: abiecti hominis et semivivi fur., Cic.: comes od. dux illius furoris, Liv.: scelus ac furor tuus, Cic.: alcis effrenatus et praeceps furor, Cic.: Cinnani furores, Pacat. pan.: tribunicii furores, Liv.: alcis furorem frangere, Cic., armis compescere, Vell. – B) v. Lebl., die Wut, das Toben der Stürme u. Gewässer, caeli furor aequinoctialis, Catull.: boreae dirus furor, Sil.: fur. maris, Tibull.: furores et rabies tanta caeli marisque, Verg.
-
20 munificus
mūnificus, a, um (munus u. facio), I) (nach munus no. I) diensttuend, dienstpflichtig, (vgl. Isid. orig. 10, 166), 1) im allg.: milites, ICt.: spontaneos aliquos munificos nominare ad etc., spät. ICt. – übtr., sexus munifico soliti dispungere sanguine menses, Ps. Cypr. poët. Sodom126. – 2) insbes., steuerpflichtig, tributpflichtig, pars, praedium, spät. ICt. – II) (v. munus no. II) mildtätig, wohltätig, freigebig (vgl. Charis. 81, 3. Isid. orig. 10, 166), in dando munificum esse, Cic.: quid tam munificum etc., Cic.: munifici comesque amicis nostris videamur viri, Lucil. fr.: m. Genet., omnis gloriae m., Apul.: munificus laudis, sed non et prodigus auri, Claud. IV. cons. Hon. 500. – m. Dat., mitis ac munificus amicis (gegen die Fr.) fuit, Liv. 33, 21, 5. – m. erga u. Akk., erga coloniam, Corp. inscr. Lat. 10, 3703. – übtr., opes, Ov.: arca, Mart. – Compar., munificior, dato orat. fr. inc. 8: u. munificentior, Fest. 154 (a), 28; vgl. Paul. ex Fest. 155, 1: Superl., semper liberalissimus munificentissimusque fuit, Cic. Rosc. com. 22.
См. также в других словарях:
Prodĭgus — (lat.), Verschwender; im rechtlichen Sinne eine Person, welcher durch ein obrigkeitliches Decret die Verwaltung u. Verfügung über ihr Vermögen wegen Verschwendung entzogen ist. Durch ein solches Decret (Prodigalitätserklärung) wird der… … Pierer's Universal-Lexikon
Prodĭgus — (lat.), Verschwender … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Prodigus — Prodigus, lat., in der Rechtssprache Verschwender, der unter Vormundschaft gehört. Prodigalität, Verschwendung … Herders Conversations-Lexikon
prodigus — pròdigus m DEFINICIJA onaj koji mnogo troši, rasipa, razbacuje (novac, imovinu); rasipnik, rastrošnik ETIMOLOGIJA lat … Hrvatski jezični portal
prodigus — ˈprädə̇gəs noun ( es) Etymology: Latin, from prodigus, adjective, prodigal more at prodigal Roman law : prodigal 2 … Useful english dictionary
prodigus — prod·i·gus … English syllables
prodigus — /prodagas/ In Roman law, a prodigal; a spendthrift; a person whose extravagant habits manifested an inability to administer his own affairs, and for whom a guardian might therefore be appointed … Black's law dictionary
prodigus — (Roman law.) A prodigal; a spendthrift; an extravagant person … Ballentine's law dictionary
РАСТОЧИТЕЛЬ (МОТ) — •Prodĭgus, который за неумеренные траты или дурное управление имуществом, по определению XII таблиц, мог быть обвиняем родственниками перед претором, после чего он должен был отказаться от распоряжения своим имуществом (bonis interdicere,… … Реальный словарь классических древностей
Расточитель — • Prodĭgus, который за неумеренные траты или дурное управление имуществом, по определению XII таблиц, мог быть обвиняем родственниками перед претором, после чего он должен был отказаться от распоряжения своим имуществом (bonis… … Реальный словарь классических древностей
prodigue — [ prɔdig ] adj. et n. • 1265; lat. prodigus 1 ♦ Qui fait des dépenses excessives; qui dilapide son bien. ⇒ dépensier; prodigalité. « L héritier prodigue paye de superbes funérailles, et dévore le reste » (La Bruyère). Il se montre prodigue avec… … Encyclopédie Universelle