-
121 conficio
confĭcĭo, fēci, fectum, 3 ( perf. subj. confexim, Plaut. Truc. 4, 4, 39; in pass., besides the regular form conficior, freq., but not in Cic., in acc. with fīo, fieri:I.confit,
Plaut. Trin. 2, 4, 7; Lucr. 4, 291; Col. 2, 15, 1; Plin. 6, 23, 26, § 103; 31, 7, 40, § 83; Macr. S. 1, 14, 13; id. Somn. Scip. 2, 3; 1, 2:confiunt,
Lucr. 4, 738; Arn. 7, 219:confiat,
Col. 1, 8, 12; Lucr. 4, 929 Lachm.: confiant, Imp. Leo, Cod. 2, 7, 11: confieret, Balb. ap. Cic. Att. 8, 15, A, 3; 9, 7, A, 1; Liv. 5, 50, 7:confierent,
Suet. Caes. 20; Arn. 2, 73:confieri,
Lucr. 2, 1069; 5, 889; Caes. B. G. 7, 58; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1; Verg. A. 4, 116; v. Forbig. ad loc.; Tac. A. 15, 59; cf. Neue, Formenl. II. p. 611), v. a. [facio].To make a thing completely ready, to make, prepare, bring about, complete, accomplish, execute, etc. (except in Quint., freq. in all periods and species of composition).A.Lit.1.In gen.:2.nisi cottidiano sesquiopus confeceris,
Plaut. Capt. 3, 5, 67; cf.pensum,
id. Merc. 2, 3, 81; id. Pers. 2, 4, 1:eme lanam, unde pallium conficiatur,
id. Mil. 3, 1, 93; cf.:anulum, pallium, soccos suā manu,
Cic. de Or. 3, 32, 127:vestem,
id. Verr. 2, 4, 26, § 59; Suet. Aug. 73:ligna ad fornacem,
to make ready, prepare for, Cato, R. R. 16; cf.:conficere atque contexere villos ovium,
Cic. N. D. 2, 63, 158:aurum et argentum,
Plin. 35, 12, 45, § 157:frumenta (with molere),
id. 7, 56, 57, § 191:tabulas litteris Graecis,
to write, draw up, Caes. B. G. 1, 29; [p. 413] cf.:libros Graeco sermone,
to compose, write, Nep. Hann. 13, 2;and librum Graece,
id. Att. 18, 6:tabulas,
Cic. Verr. 2, 1, 23, § 60:orationes,
Nep. Cato, 3, 3:illam partem superiorem orationis,
Cic. de Or. 2, 28, 121:nuptias,
Ter. Heaut. 5, 1, 22; Suet. Claud. 26:bellum,
Caes. B. G. 1, 54; Sall. C. 51, 5; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 3; Liv. 21, 40, 11; so,duella,
Hor. Ep. 2, 1, 254 al.; cf.proelium,
Sall. C. 61, 1:tantum facinus,
Cic. Rosc. Am. 28, 76; cf.caedem,
Nep. Dion, 10, 1:legitima quaedam,
id. Phoc. 4, 2:residua diurni actus,
Suet. Aug. 78:mandata,
Cic. Planc. 11, 28; id. Phil. 9, 3, 6; id. Q. Fr. 2, 12 (14), 3; Sall. J. 12, 4:omnibus rebus magnā curā, multā operā et labore confectis,
Cic. Att. 16, 16, B, 8:ad eas res conficiendas biennium sibi satis esse ducere,
Caes. B. G. 1, 3:negotium,
id. B. C. 1, 29; Cic. Att. 1, 16, 5:quibus rebus confectis,
Sall. C. 46, 1; Nep. Pelop. 3, 3; Caes. B. G. 1, 13:confecto legationis officio,
id. B. C. 3, 103.—Esp.a.In the lang. of business, to settle, close a bargain, finish, etc.; absol.:b.tu cum Apellā Chio confice de columnis,
Cic. Att. 12, 19, 1:quod si mihi permisisses, confecissem cum coheredibus,
id. Fam. 7, 2, 1:de Acutiliano negotio quod mihi mandaras... confeceram,
id. Att. 1, 5, 4.—Of space or distance traversed, to pass over, accomplish, traverse, go over, make, accomplish:B.iter,
Cic. Att. 4, 14, 2; Caes. B. G. 2, 12; Nep. Ages. 4, 4 al.; cf.:tertiam partem itineris,
id. Eum. 8, 6; and poet.:nos immensum spatiis confecimus aequor,
Verg. G. 2, 541:cursum,
Cic. Att. 5, 12, 1; Verg. A. 5, 362:cursum vitae,
Cic. Tusc. 3, 1, 2:cursus annuos conficit sol,
id. N. D. 1, 31, 87; 2, 20, 52:longam viam,
id. Sen. 2, 6:celeritate incredibili longissimas vias,
Suet. Caes. 57.—Rarely of space occupied:tecta facturi, ut mille passuum conficiatur,
Cic. Att. 4, 16, 8 (14).—Trop.1.In gen., to produce, cause, make, bring about, effect:2.sollicitudines mihi,
Ter. And. 4, 1, 26:geminas nuptias,
id. ib. 4, 1, 50; cf.:aliquid mali gnato,
id. Heaut. 5, 3, 1:pacem,
id. ib. 5, 2, 45:motus animorum,
Cic. de Or. 2, 79, 324.—With two accs.:animum auditoris mitem et misericordem,
Cic. Inv. 1, 55, 106:reditum alicui,
to procure, id. Fam. 9, 13, 4.—Also absol., to be efficient, to accomplish a direct result, be an active cause (philos. t. t.):aliae causae ipsae conficiunt, aliae vim aliquam ad conficiendum afferunt,
Cic. Part. Or. 26, 93.—Of time, to complete, finish, end, spend, pass:3.cum sexaginta annos confecerit,
Cic. Tusc. 1, 38, 92:centum annos,
id. Or. 52, 176:diem,
Plaut. Trin. 3, 3, 78:tum denique judicetur beatusne fuerit, cum extremum vitae diem morte confecerit,
Cic. Fin. 3, 22, 76:annuum tempus,
id. Att. 15, 15, 4:omnem vitae suae cursum in labore corporis atque in animi contentione (just before: ut in amore et voluptatibus adulescentiam suam collocaret),
id. Cael. 17, 39:annuum munus,
id. Fam. 2, 12, 1:biennium,
id. Quint. 12, 40:suas horas (somnus),
Sil. 4, 89:aequinoctium,
Col. 2, 8, 2; cf.brumam,
id. 9, 14, 12; Plin. 18, 26, 63, § 232:commissum ac profligatum bellum,
Liv. 8, 25, 5; Flor. 2, 15, 2.—In philos. lang., to bring forward as proved, to show, deduce:II.conclusio est, quae ex eis quae ante dicta sunt, conficit, quid necessario consequatur,
Auct. Her. 4, 30, 41 fin.; Cic. Inv. 1, 31, 53; hence, conficior, to follow logically (from something), to be deduced; with ex:cum id perspicuum sit, quod conficiatur ex ratiocinatione,
Cic. Inv. 1, 40, 72; so Quint. 5, 14, 9; 5, 14, 22; 9, 4, 69; and absol., Cic. Inv. 1, 47, 87 al.—Transf., to diminish, lessen, weaken an object; to sweep away, destroy, kill, wear out, consume.A.Prop.:B.dentes intimi escas conficiunt,
grind, Cic. N. D. 2, 54, 134; so Liv. 2, 32, 10; Plin. 11, 37, 61, § 160; cf.cibos,
to digest, Cic. N. D. 2, 55, 137; Plin. 11, 37, 68, § 180 al.:ignes Conficerent vulgo silvas, arbusta cremarent,
Lucr. 1, 905; cf.:conficere, omnia igni, frigore,
id. 1, 536:patrimonium suum (corresp. with dissipare),
Cic. Fl. 36, 90:sapiens si fame ipse conficiatur... vir bonus, ne ipse frigore conficiatur, etc.,
id. Off. 3, 6, 29.—With acc. and inf.:ipse conficior venisse tempus cum possim, etc.,
Cic. Att. 10, 18, 3:nihil est opere et manu factum, quod non conficiat et consumat vetustas,
id. Marcell. 4, 11: quae vetustas est, quae vim divinam conficere possit? id. Div. 2, 57, 117.—In part. perf.: sicut fortis equus... senio confectu' quiescit, impaired, weakened, Enn. ap. Cic. Sen. 5, 14;and so very freq.: confectus senectute,
Cic. Rab. Perd. 7, 21:aetate,
Sall. J. 9, 4; Cat. 68, 119:aevo,
Verg. A. 11, 85:senectā, Ov M. 6, 37: cum corporis morbo tum animi dolore,
Cic. Mur. 40, 86; cf. id. Fin. 1, 12, 41; id. Att. 11, 11, 1:multis gravibusque vulneribus,
Caes. B. G. 2, 25; 3, 5; Sall. J. 60, 7:curā,
Ter. And. 2, 1, 4:dolore,
Cat. 65, 1.—Without abl.:ut fessos confectosque aggrediantur,
exhausted, Liv. 1, 23, 9; cf.:confectus et saucius,
Cic. Cat. 2, 11, 24:artus,
Lucr. 3, 947:ego te hic hac offatim conficiam,
to cut in pieces, Plaut. Truc. 2, 7, 52:Athenienses,
to subdue, Nep. Lys. 1, 1; so,provinciam,
Cic. Inv. 2, 37, 111; Liv. 26, 21, 2; 28, 28, 7; 40, 28, 8; 41, 12, 3; cf. Cic. Imp. Pomp. 10, 28; Liv. 27, 5, 3; 40, 35, 4:duos hostium exercitus,
id. 2, 40, 13:me (sica illa) paene confecit,
killed, Cic. Mil. 14, 37:alterum Curiatium,
Liv. 1, 25, 10; cf.saucium,
id. 42, 16, 1:Caligulam vulneribus triginta,
Suet. Calig. 58:maximam vim serpentium (ibes),
Cic. N. D. 1, 36, 101;so of the killing of animals,
Suet. Claud. 21; id. Dom. 19; Lampr. Com. 13 al.; cf. confector, II.;and in mal. part.,
Suet. Ner. 29 (v. the passage in its connection).—Trop.:III.conficere aliquem verbis,
Plaut. Ps. 1, 5, 49:(captivos) omnibus notis ignominiisque,
Liv. 22, 61, 9:lectio non cruda sed multa iteratione mollita et velut confecta,
Quint. 10, 1, 19:sidus confectum,
its influence has ceased, it has set, Plin. 16, 23, 36, § 87; 18, 25, 57, § 207.—In gen., to prepare, provide, procure, to bring together, = colligo:virginem, Quam amabat, eam confeci sine molestiā,
Ter. Eun. 5, 4, 6 Ruhnk.; so,centurias,
to secure their votes, Q. Cic. Pet. Cons. 5, 18; cf.:suam tribum necessariis suis,
Cic. Planc. 18, 45:hortos mihi,
id. Att. 12, 37, 2:bibliothecam,
id. ib. 1, 7 fin.:exercitum difficili rei publicae tempore,
id. Imp. Pomp. 21, 61:exercitus maximos,
id. Att. 8, 11, 2; cf.:armata milia centum,
Caes. B. G. 2, 4:(serpentum) magnam multitudinem (just before, colligere),
Nep. Hann. 10, 5:erat ei de ratiunculā apud me pauxillulum nummorum, id ut conficerem: confeci,
Ter. Phorm. 1, 1, 4:permagnam pecuniam ex illā re,
Cic. Verr. 2, 1, 52, § 138; cf.:conficiendae pecuniae rationes,
id. Fl. 9, 20.—Hence, confĭcĭ-ens, entis, P. a. (acc. to I.), effecting, causing, producing, efficient (rare, and only in Cic.):causae,
Cic. Part. Or. 26, 93: corporis bonorum conficientia (tha tôn agathôn poiêtika), productive of physical good, id. Fin. 5, 27, 81 Madv.:civitas conficientissima litterarum,
very carefully noting down every thing, id. Fl. 19, 44. -
122 data
1.do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:I.duim = dem,
Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:duis,
Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:duas = des,
id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:duit,
Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:duint,
Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:dane = dasne,
Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).In gen.:(β).eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,
Plaut. Am. prol. 138; cf.:patera, quae dono mi illic data'st,
id. ib. 1, 3, 36:dandis recipiendisque meritis,
Cic. Lael. 8; cf.:ut par sit ratio acceptorum et datorum,
id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:obsides,
id. ib. 1, 19, 1;1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,
Cic. Rep. 1, 13:hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,
id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,
id. ib. 1, 31; cf.imperia,
id. ib. 1, 44:centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,
id. ib. 2, 22:Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,
id. ib. 3, 9 fin.:ei filiam suam in matrimonium dat,
Caes. B. G. 1, 3, 5:litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,
Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;and in the same signif.: aliquid ad aliquem,
id. ib. 10, 8 fin.:litteras alicui, said of the writer,
to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;of the bearer, rarely,
to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,
parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:dare poenas,
to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:alicui poenas dare,
to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,
Cic. Rep. 1, 41:quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,
id. ib. 1, 10:dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,
id. ib. 1, 9; cf.:ansas alicui ad reprehendendum,
id. Lael. 16, 59:multas causas suspicionum offensionumque,
id. ib. 24:facultatem per provinciam itineris faciundi,
Caes. B. G. 1, 7, 5;for which: iter alicui per provinciam,
id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:modicam libertatem populo,
Cic. Rep. 2, 31:consilium,
id. Lael. 13:praecepta,
id. ib. 4 fin.:tempus alicui, ut, etc.,
id. Rep. 1, 3:inter se fidem et jusjurandum,
Caes. B. G. 1, 3 fin.:operam,
to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:operam virtuti,
id. Lael. 22, 84;also: operam, ne,
id. ib. 21, 78:veniam amicitiae,
id. ib. 17:vela (ventis),
to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:dextra vela dare,
to steer towards the right, Ov. 3, 640:me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,
Cic. Att. 2, 1:sin homo amens diripiendam urbem daturus est,
id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:prout tempus ac res se daret,
Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,
Mart. 5, 81, 2; cf.:dat census honores,
Ov. F. 1, 217.—Poet. with inf.:(γ).da mihi frui perpetuā virginitate,
allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:di tibi dent captā classem reducere Trojā,
Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—With ne:II.da, femina ne sim,
Ov. M. 12, 202.In partic.A.In milit. lang.1.Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.2.transf. beyond the military sphere,
Plaut. Ps. 4, 6, 38.—Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;3.hence),
to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;and more freq. transf. beyond the milit. sphere,
to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—B. 1.Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;2.hence called tria verba,
Ov. F. 1, 47.—Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:C.interim tamen recedere sensim datur,
Quint. 11, 3, 127:ex quo intellegi datur, etc.,
Lact. 5, 20, 11.—In philos. lang., to grant a proposition:D.in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),
Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin. —Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:E.tum genu ad terram dabo,
to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:aliquem ad terram,
Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:me haec deambulatio ad languorem dedit!
has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:hanc mihi in manum dat,
id. And. 1, 5, 62:praecipitem me in pistrinum dabit,
id. ib. 1, 3, 9:hostes in fugam,
Caes. B. G. 5, 51 fin.:hostem in conspectum,
to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:aliquem in vincula,
to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:arma in profluentes,
id. 4, 12, 9:aliquem usque Sicanium fretum,
Val. Fl. 2, 28:aliquem leto,
to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:se in viam,
to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:sese in fugam,
id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:se fugae,
id. Att. 7, 23, 2:Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,
id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:F.qui dederit damnum aut malum,
Ter. And. 1, 1, 116:nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,
Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:malum dare,
id. N. D. 1, 44, 122:hoc quī occultari facilius credas dabo,
Ter. Hec. 5, 4, 29:inania duro vulnera dat ferro,
Ov. M. 3, 84:morsus,
Prop. 5, 5, 39; cf.:motus dare,
to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):stragem,
id. 1, 288:equitum ruinas,
to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:pectora tristitiae dissolvenda dedit,
caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—Prov.: dant animos vina,
Ov. M. 12, 242. —Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:b.Caere hospitio Vestalium cultisque diis,
Liv. 7, 20:plus stomacho quam consilio,
Quint. 10, 1, 117 et saep.:ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,
i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:dabat et famae, ut, etc.,
Tac. A. 1, 7.—Hence,Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:G.dedit se etiam regibus,
Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:mihi si large volantis ungula se det equi,
Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,
Cic. Rep. 1, 111:se sermonibus vulgi,
id. ib. 6, 23:se jucunditati,
id. Off. 1, 34 al.:se populo ac coronae,
to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:se convivio,
Suet. Caes. 31 et saep.:si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,
Cic. de Or. 2, 44, 187.—Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):H.erili filio hanc fabricam dabo,
Plaut. Bacch. 2, 3, 132:quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,
Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:imo etiam dabo, quo magis credas,
Ter. Phorm. 5, 6, 37:da mihi nunc, satisne probas?
Cic. Ac. 1, 3, 10:Thessalici da bella ducis,
Val. Fl. 5, 219:is datus erat locus colloquio,
appointed, Liv. 33, 13:fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,
i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:seu pius Aeneas eripuisse datur,
Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:I.docere fabulam, agere fabulam),
Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;and transf.,
Cic. Clu. 31, 84; cf.also: dare foras librum = edere,
Cic. Att. 13, 22, 3.—Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—K.Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:L.nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,
Ter. And. prol. 8:hoc vitio datur,
id. Ad. 3, 3, 64:inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,
Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):M.qui cenam parasitis dabit,
Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:prandium dare,
id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):2.dari sibi diem postulabat,
a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.- do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;3.but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,
Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.do, acc. of domus, v. domus init. -
123 defluo
dē-flŭo, xi, xum, 3, v. n.I. A.Lit.: quod sanguen defluxerat, Cato ap. Gell. 3, 7, 19; cf.:2.sanguis a renibus,
Plin. 24, 18, 105, § 169:defluit lapidosus rivus,
Ov. F. 3, 273:flamma ex Aetna monte,
Liv. Fragm. 1, 116: flumen Lavida Tauro monte defluens, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 680 P.; cf.:saxis umor,
Hor. Od. 1, 12, 29; Plin. 33, 5, 26, § 86:Anaxum quo Varamus defluit,
Plin. 3, 18, 22, § 126:potus defluit ad pulmonem,
Gell. 17, 11, 1.—Transf., of things not liquid, to move downwards softly or gradually; to glide or flow down, descend:B.jam ipsae defluebant coronae,
Cic. Tusc. 5, 21, 62.—Of clothing:pedes vestis defluxit ad imos,
Verg. A. 1, 404:toga defluit male laxus,
hangs carelessly, Hor. Sat. 1, 3, 31.—Of floating objects:aries mersus secundo defluit amni,
floats, swims down, Verg. G. 3, 447; id. A. 7, 495; 8, 549:Ostiam Tiberi,
to sail down, Suet. Ner. 27; Curt. 9, 8 fin. —Of riders:tota cohors imitata relictis Ad terram defluxit equis,
dismounted, Verg. A. 11, 501; cf.:ex equo,
Curt. 7, 7 fin.: in humum (ex equo), Furius poët. ap. Macr. S. 6, 4:ad terram,
Liv. 2, 20;and, a dextro armo in latus,
Ov. M. 6, 229.—Trop., to flow, come, pass:II. A.hoc totum e sophistarum fontibus defluxit in forum,
Cic. Or. 27 fin.:a necessariis artificiis ad elegantiora,
id. Tusc. 1, 25, 62; cf.:(adolescentes) tantum ab eo (sc. Seneca) defluebant, quantum, etc.,
departed, deviated, Quint. 10, 1, 126 Frotsch., Cic. Lael. 26, 100:a quibus duplex Octaviorum familia defluxit,
are derived, descended, Suet. Aug. 2; cf. Vell. 1, 16, 4:ne quid in terram defluat,
be spilled on the ground, be lost, Cic. Lael. 16, 58:multaque merces tibi defluat aequo ab Jove,
flow to thee in abundance, Hor. Od. 1, 28, 28 (cf. Theocr. 1, 5: Es te katarrhei):a superis,
Cic. N. D. 2, 31, 79; cf.:si quid redundarit, ad illum defluxisse, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 66. —Lit.:B.rusticus exspectat dum defluat amnis,
Hor. Ep. 1, 2, 32; cf.:cum hiberni defluxere torrentes,
Sen. Q. N. 3, 3.—Trop., to cease, vanish, pass away, disappear, be lost:ex novem tribunis unus defluxit,
has deserted, proved unfaithful, Cic. Sest. 32:ubi salutatio defluxit,
has ceased, is over, id. Fam. 9, 20 fin.:ubi per socordiam vires, tempus, ingenium defluxere,
Sall. J. 1, 4:tenerae sucus Defluat praedae,
Hor. Od. 3, 27, 55; id. Ep. 2, 1, 158.—So of the falling out of the hair, Plin. 11, 37, 56, § 154; 11, 39, 94, § 231:comae,
Ov. M. 6, 141.—In eccl. Lat. = defloresco:folium,
Vulg. Isa. 34, 4; 1, 30; id. Psa. 1, 3. -
124 do
1.do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:I.duim = dem,
Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:duis,
Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:duas = des,
id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:duit,
Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:duint,
Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:dane = dasne,
Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).In gen.:(β).eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,
Plaut. Am. prol. 138; cf.:patera, quae dono mi illic data'st,
id. ib. 1, 3, 36:dandis recipiendisque meritis,
Cic. Lael. 8; cf.:ut par sit ratio acceptorum et datorum,
id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:obsides,
id. ib. 1, 19, 1;1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,
Cic. Rep. 1, 13:hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,
id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,
id. ib. 1, 31; cf.imperia,
id. ib. 1, 44:centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,
id. ib. 2, 22:Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,
id. ib. 3, 9 fin.:ei filiam suam in matrimonium dat,
Caes. B. G. 1, 3, 5:litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,
Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;and in the same signif.: aliquid ad aliquem,
id. ib. 10, 8 fin.:litteras alicui, said of the writer,
to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;of the bearer, rarely,
to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,
parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:dare poenas,
to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:alicui poenas dare,
to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,
Cic. Rep. 1, 41:quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,
id. ib. 1, 10:dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,
id. ib. 1, 9; cf.:ansas alicui ad reprehendendum,
id. Lael. 16, 59:multas causas suspicionum offensionumque,
id. ib. 24:facultatem per provinciam itineris faciundi,
Caes. B. G. 1, 7, 5;for which: iter alicui per provinciam,
id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:modicam libertatem populo,
Cic. Rep. 2, 31:consilium,
id. Lael. 13:praecepta,
id. ib. 4 fin.:tempus alicui, ut, etc.,
id. Rep. 1, 3:inter se fidem et jusjurandum,
Caes. B. G. 1, 3 fin.:operam,
to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:operam virtuti,
id. Lael. 22, 84;also: operam, ne,
id. ib. 21, 78:veniam amicitiae,
id. ib. 17:vela (ventis),
to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:dextra vela dare,
to steer towards the right, Ov. 3, 640:me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,
Cic. Att. 2, 1:sin homo amens diripiendam urbem daturus est,
id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:prout tempus ac res se daret,
Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,
Mart. 5, 81, 2; cf.:dat census honores,
Ov. F. 1, 217.—Poet. with inf.:(γ).da mihi frui perpetuā virginitate,
allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:di tibi dent captā classem reducere Trojā,
Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—With ne:II.da, femina ne sim,
Ov. M. 12, 202.In partic.A.In milit. lang.1.Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.2.transf. beyond the military sphere,
Plaut. Ps. 4, 6, 38.—Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;3.hence),
to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;and more freq. transf. beyond the milit. sphere,
to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—B. 1.Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;2.hence called tria verba,
Ov. F. 1, 47.—Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:C.interim tamen recedere sensim datur,
Quint. 11, 3, 127:ex quo intellegi datur, etc.,
Lact. 5, 20, 11.—In philos. lang., to grant a proposition:D.in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),
Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin. —Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:E.tum genu ad terram dabo,
to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:aliquem ad terram,
Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:me haec deambulatio ad languorem dedit!
has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:hanc mihi in manum dat,
id. And. 1, 5, 62:praecipitem me in pistrinum dabit,
id. ib. 1, 3, 9:hostes in fugam,
Caes. B. G. 5, 51 fin.:hostem in conspectum,
to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:aliquem in vincula,
to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:arma in profluentes,
id. 4, 12, 9:aliquem usque Sicanium fretum,
Val. Fl. 2, 28:aliquem leto,
to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:se in viam,
to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:sese in fugam,
id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:se fugae,
id. Att. 7, 23, 2:Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,
id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:F.qui dederit damnum aut malum,
Ter. And. 1, 1, 116:nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,
Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:malum dare,
id. N. D. 1, 44, 122:hoc quī occultari facilius credas dabo,
Ter. Hec. 5, 4, 29:inania duro vulnera dat ferro,
Ov. M. 3, 84:morsus,
Prop. 5, 5, 39; cf.:motus dare,
to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):stragem,
id. 1, 288:equitum ruinas,
to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:pectora tristitiae dissolvenda dedit,
caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—Prov.: dant animos vina,
Ov. M. 12, 242. —Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:b.Caere hospitio Vestalium cultisque diis,
Liv. 7, 20:plus stomacho quam consilio,
Quint. 10, 1, 117 et saep.:ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,
i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:dabat et famae, ut, etc.,
Tac. A. 1, 7.—Hence,Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:G.dedit se etiam regibus,
Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:mihi si large volantis ungula se det equi,
Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,
Cic. Rep. 1, 111:se sermonibus vulgi,
id. ib. 6, 23:se jucunditati,
id. Off. 1, 34 al.:se populo ac coronae,
to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:se convivio,
Suet. Caes. 31 et saep.:si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,
Cic. de Or. 2, 44, 187.—Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):H.erili filio hanc fabricam dabo,
Plaut. Bacch. 2, 3, 132:quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,
Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:imo etiam dabo, quo magis credas,
Ter. Phorm. 5, 6, 37:da mihi nunc, satisne probas?
Cic. Ac. 1, 3, 10:Thessalici da bella ducis,
Val. Fl. 5, 219:is datus erat locus colloquio,
appointed, Liv. 33, 13:fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,
i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:seu pius Aeneas eripuisse datur,
Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:I.docere fabulam, agere fabulam),
Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;and transf.,
Cic. Clu. 31, 84; cf.also: dare foras librum = edere,
Cic. Att. 13, 22, 3.—Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—K.Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:L.nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,
Ter. And. prol. 8:hoc vitio datur,
id. Ad. 3, 3, 64:inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,
Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):M.qui cenam parasitis dabit,
Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:prandium dare,
id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):2.dari sibi diem postulabat,
a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.- do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;3.but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,
Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.do, acc. of domus, v. domus init. -
125 effor
ef-for, ātus, 1, v. dep. a. ( defect. In use only: effor, Cav. ap. Diom. p. 375 P.:I.effaris,
App. M. 7, 25, p. 199, 6:effatur,
Verg. A. 10, 523 al.:effamini,
Arn. 7, 41:effantur, App. Mund. prooem. p. 56, 22: effabor,
Lucr. 5, 104:effabere,
Luc. 8, 346:effabimur,
Cic. Ac. 2, 30, 97:effantes,
App. Mund. p. 65, 5; imp.:effare,
Verg. A. 6, 560; inf.:effari,
id. ib. 4, 76; as pass., poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39; part.:effatus,
Verg. A. 3, 463 al.; as pass. v. infra:effando,
Liv. 5, 15, 10: effatu, Pl. 3, 21, 25, § 139 al.), to speak or say out, to utter.In gen. (an old relig. and poet. word; cf. Cic. de Or. 3, 38, 153; esp. freq. in Verg.): sed tamen effabor, * Lucr. 5, 104: haec effatu' pater, repente recessit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 48 ed. Vahlen); cf. Verg. G. 4, 450; id. A. 3, 463; 4, 30; 76; 456 et saep.; Hor. Epod. 17, 37; Luc. 8, 347 et saep.:* II.et tacendo forsitan, quae dii immortales vulgari velint, haud minus, quam celanda effando, nefas contrahi,
Liv. 5, 15 fin.; Suet. Ner. 49:effatu digna nomina,
Plin. 3, 21, 25, § 139 et saep.— Absol., Vulg. Psa. 93, 2; id. Prov. 18, 23.—In partic.1.As t. t. in the language of augurs, to fix, define, determine a place for a religious purpose:2.templum,
Cic. Att. 13, 42, 3; cf. pass.:templa effari ab auguribus,
Varr. L. L. 6, 7, § 53.—In dialectics, to state a proposition:quod ita effabimur,
Aut vivet cras Hermarchus, aut non vivet, Cic. Ac. 2, 30, 97; cf. in the foll.: effatum.► effātus, a, um, in passive signif., pronounced, established, determined, designated: effata dicuntur, quod augures finem auspiciorum caelestum extra urbem agris sunt effati ubi esset;B.hinc effari templa dicuntur ab auguribus,
Varr. L. L. 6, § 53 Müll.; cf. Libri Augur. ap. Gell. 13, 14; Serv. Verg. A. 6, 197; Fest. S. V. MINORA TEMPLA, p. 157, 28 Müll.; Cic. Leg. 2, 8 fin.; Liv. 10, 37 fin.:FATIDICORVM ET VATVM EFFATA INCOGNITA,
announcements, predictions, Cic. Leg. 2, 8, 20; cf. Liv. 1, 24.—In partic.: effātum, i, n., a dialectical proposition, an axiom, Cic. Ac. 2, 29 fin. (a transl. of the Gr. axiôma), Sen. Ep. 117. -
126 elaboro
ē-lăbōro, āvi, ātum, 1, v. n. and a.I.Neutr., to labor, endeavor, exert one's self, take pains either successfully or perseveringly = eniti (class.; most freq. in Cic.).— Constr. with ut, in aliqua re, in aliquid, with acc. and inf. as object, or absol.(α).With ut:(β).enitere, elabora, vel potius eblandire, effice, ut, etc.,
Cic. Att. 16, 16 C, § 12; id. Q. Fr. 1, 1, 14 fin.; id. de Or. 2, 72 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 5, 18 (twice); and pass. impers.:aperte elaboratur, ut verba verbis respondeant,
Cic. Or. 12, 38.—In aliqua re (so in Cic. most freq.):(γ).elaborant (senes) in iis, quae, etc.,
Cic. de Sen. 7, 24 Gernh.; 8, 26; 11, 38; id. Tusc. 1, 1, 1; id. de Or. 1, 3; 1, 5, 18; id. Or. 16 fin.; id. Off. 1, 1, 3; id. Agr. 2, 25 fin.; id. Div. in Caecil. 12, 39; id. Fam. 2, 6 fin. al.; Quint. 5, 10, 119; and pass. impers., Tac. Or. 29.—Also in eo (iis), ut, etc.,
Cic. Fin. 1, 4; Quint. 4, 1, 45.—In aliquid (very seldom):* (δ).ei non in unam partem aliquam, sed in omnia elaborandum est,
Quint. 2, 8, 8; cf.:totis mentibus huc tendamus, in hoc elaboremus,
id. 12, 1, 31, v. Spald. N. cr. —With acc. and inf. as object:(ε).(declamatores) breviores commentarios facere elaborarunt,
Quint. 3, 8, 58.—Absol. (very rare), Q. Cic. Petit. Cons. 6, 24; so Dom. Afer. in Quint. 6, 3, 68:II.arte,
Vulg. Sap. 14, 19.—Act., to labor on, take pains with, to work out, elaborate (so for the most part only in the pass., and esp. freq. since the Aug. period):B.quicquid elaborari aut effici potuerit ad istorum benevolentiam conciliandam,
Cic. Fam. 9, 16:in ingenio quoque, sicut in agro, quamquam diu serantur atque elaborentur,
Tac. Or. 6 fin.:a Graecis elaborata dicendi vis atque copia,
Cic. Brut. 7, 26:causae diligenter elaboratae et tamquam elucubratae,
carefully elaborated, id. ib. 90 fin.; cf. in the part. perf., id. de Imp. Pomp. 1, 1; id. Cael. 19, 45; Quint. 4, 1, 54; 8, 3, 12; Hor. Epod. 14, 12 al.:elaboratum a parentibus imperium,
acquired by the labors of, Just. 1, 2, 11.—In the act.:candelabrorum superficiem,
Plin. 34, 3, 6, § 11:non Siculae dapes Dulcem elaborabunt saporem,
Hor. C. 3, 1, 19.—In rhet.: ēlăbōrātus, a, um, P. a., sometimes with the accessory notion of overdoing, elaborate:elaborata concinnitas,
Cic. Or. 25, 84:nihil arcessiti et elaborati,
Quint. 12, 10, 40. -
127 emetior
I.Lit.:II.spatium oculis,
Verg. A. 10, 772:longitudines et altitudines vocis,
Gell. 16, 18, 4.—Transf.A.To pass through, pass over, traverse a certain space:B.cum freta, cum terras omnis, tot inhospita saxa Sideraque emensae ferimur,
Verg. A. 5, 628; 11, 244; Tib. 3, 4, 17; Liv. 27, 43; 31, 24; 38, 17 fin.; Plin. 7, 20, 20, § 84; Tac. A. 11, 32; 15, 16 al.; cf. poet.:pelagi terraeque laborem,
Sil. 4, 53;and in Tacitus, of time: Galba quinque principes prosperā fortunā emensus,
i. e. having survived, Tac. H. 1, 49.—To impart, beslow: non aliquid patriae tanto emetiris acervo? * Hor. S. 2, 2, 105: ego voluntatem tibi profecto emetior, sed rem ipsam nondum posse videor, * Cic. Brut. 4, 16.► ēmensus, a, um, Part. in pass. signif. (acc. to II. A. and B.).1.Passed through, traversed:2.multo major pars itineris,
Liv. 21, 30, 5; so id. 43, 21 fin.; Verg. G. 1, 450; Val. Fl. 5, 182; 4, 351.—Imparted, distributed, Sen. Q. N. 4, 4. -
128 fatigo
fătīgo, āvi, ātum, 1, v. a. [Gr. chatis, want, chatizô; cf.: adfatim, fatiscere, fessus], to weary, tire, fatigue; to vex, harass (not freq. till after the Aug. per.; but defatigare is freq. in Cic. and Caes.).I.Lit.(α).Act.:(β).membra,
Lucr. 3, 491; cf.defessos. (nervos),
id. 6, 1162:dentem in dente,
Ov. M. 8, 827:ille (anser) celer pennā tardos aetate fatigat Eluditque diu,
id. ib. 8, 687:saepe etiam cursu quatiunt (armenta) et sole fatigant,
Verg. G. 3, 132:per triennium Romanos exercitus fatigaverat,
Vell. 2, 34, 1; cf.:quos nulla fatigant Proelia,
Verg. A. 11, 306:aliquamdiu pugna atroci cum semet ipsi fatigassent,
Liv. 8, 10, 3:dextram osculis,
to load with kisses, Tac. A. 15, 71:sonitu vicina,
Ov. M. 1, 573; cf.:venatu invigilant pueri silvasque fatigant,
Verg. A. 9, 605:lolium tribulique fatigant Triticeas messes,
disturb, mar, hinder, Ov. M. 5, 485. —Pass.:II.verberibus, tormentis, igni fatigati,
Cic. Top. 20, 74; cf.:(sicarii) sunt vinclis et carcere fatigandi,
id. Off. 3, 18, 73; and: (milites) magno aestu fatigati, * Caes. B. C. 3, 95, 1: Romani multo ante labore proeliisque fatigati, Sall. J. 76, 5; cf.:neque insomniis, neque labore fatigari,
id. C. 27, 2:quae cum ex magna parte legisset, fatigatus Tiberio tradidit,
Suet. Aug. 85:juga demeret Bobus fatigatis,
Hor. C. 3, 6, 43:ludo fatigatumque somno Puerum,
id. ib. 3, 4, 11; so,Daedalus,
Ov. M. 8, 260.—Trop.A. (α).Act.:(β).punire aliquem aut verbis fatigare,
to reprove, Cic. Off. 1, 25, 88:prece qua fatigent Virgines sanctae Vestam?
Hor. C. 1, 2, 26; cf.:cum per aliquot dies fatigassent singulos precibus,
Liv. 9, 20, 3:aliquem precibus,
id. 27, 45, 10 Drak.; cf.:Galba fatigabat deos (sc. precibus),
Tac. H. 1, 29:corripit e somno corpus sociosque fatigat,
Verg. A. 4, 572:socios voce,
Sil. 12, 192:discentem per ambages fatigabit,
Quint. 3, 11, 23:animam curis,
Lucr. 3, 826; cf.:die noctuque fatigare animum,
Sall. J. 70, 1:secundae res sapientium animos fatigant,
id. C. 11, 8; cf.also: quid aeternis minorem Consiliis animum fatigas?
Hor. C. 2, 11, 11:pectora,
id. ib. 4, 14, 18:vitam bello,
Lucr. 5, 1424:aspera Juno, Quae mare nunc terrasque metu caelumque fatigat,
Verg. A. 1, 280:fama terras fatigat,
Val. Fl. 2, 120:olli remigio noctemque diemque fatigant,
wear out, pass, Verg. A. 8, 94:diem noctemque Marte,
Val. Fl. 5, 602; cf. Prop. 4 (5), 11, 81:curasque ita corde fatigat,
keeps revolving, Sil. 12, 496; cf. id. 1, 675:frustra niti neque aliud se fatigando nisi odium quaerere,
Sall. J. 3, 3 Kritz. N. cr.:(Metellus) Marium fatigantem de profectione domum dimittit,
Sall. J. 73, 2; cf.:quid mea de fraude deos fatigas?
Prop. 2, 20, 3 (3, 13, 3 M.):quos ego audio maxima ope niti, ambire, fatigare vos singulos, ne quid, etc.,
Sall. J. 14, 20.—Pass.:B.dolis fatigari,
Sall. J. 56, 1:Vagenses fatigati regis suppliciis,
id. 66, 2; cf.:denique saepius fatigatus lenitur,
id. ib. 111, 3; and:uti aetati concederet, fatigatus a fratre, etc.,
id. ib. 11, 4 Kritz.:Hersilia precibus raptarum fatigata orat, etc.,
Liv. 1, 11, 2; 23, 36, 7:lacrimis fatigatur auditor,
Quint. 6, 1, 28:ipsa cogitatione suscepti muneris fatigor,
id. 4 pracf. §7: si dicendum apud fatigatos est,
id. 4, 1, 48; 1, 12, 1; 10, 5, 14.—In partic., in late Lat.1. 2.
См. также в других словарях:
Pass Out — «Pass Out» … Википедия
pass out — {v.}, {informal} 1. To lose consciousness; faint. * /She went back to work while she was still sick, and finally she just passed out./ Compare: GIVE OUT(3). 2. or {slang}[pass out cold] To drop into a drunken stupor; become unconscious from drink … Dictionary of American idioms
pass out — {v.}, {informal} 1. To lose consciousness; faint. * /She went back to work while she was still sick, and finally she just passed out./ Compare: GIVE OUT(3). 2. or {slang}[pass out cold] To drop into a drunken stupor; become unconscious from drink … Dictionary of American idioms
pass out — (v.) lose consciousness, 1915, from PASS (Cf. pass) (v.) + OUT (Cf. out). Probably from weakened sense of earlier meaning to die (1899). Meaning to distribute is attested from 1926 … Etymology dictionary
pass out — ► pass out 1) become unconscious. 2) Brit. complete one s initial training in the armed forces. Main Entry: ↑pass … English terms dictionary
pass out — vi to lose consciousness <three men passed out from heat exhaustion (F. J. Bell)> … Medical dictionary
pass out — [v] become unconscious, usually from abusing a substance black out*, drop, faint, keel over*, lose consciousness, swoon; concept 308 … New thesaurus
pass out — index disburse (distribute), disperse (disseminate), divide (distribute), parcel Burton s Legal Thesaurus. William … Law dictionary
pass\ out — v informal 1. To lose consciousness; faint. She went back to work while she was still sick, and finally she just passed out. Compare: give out(3) 2. or slang pass out cold To drop into a drunken stupor; become unconscious from drink. After three… … Словарь американских идиом
pass out — phrasal verb Word forms pass out : present tense I/you/we/they pass out he/she/it passes out present participle passing out past tense passed out past participle passed out 1) [intransitive] to suddenly become unconscious, for example because you … English dictionary
pass out — verb 1. pass out from weakness, physical or emotional distress due to a loss of blood supply to the brain (Freq. 1) • Syn: ↑faint, ↑conk, ↑swoon • Derivationally related forms: ↑swoon (for: ↑swoon) … Useful english dictionary