Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

notion

  • 41 dēcipiō

        dēcipiō cēpī, ceptus, ere    [de + capio], to catch, ensnare, entrap, beguile, elude, deceive, cheat: eo deceptus, quod neque, etc., Cs.: etsi minime decere videtur decipi: Croesum: deceptus a me: per conloquium decepti, Cs.: per fas ac fidem, by the pretence of, L.: in primā spe decepti, L.: cupidine falso, H.: specie recti, H.: amor deceptam morte fefellit, bereaved, V.: dulci laborum decipitur sono, is beguiled, H.: diem, O.: Decipiam ac non veniam, T.: ab tergo et super caput decepere insidiae, i. e. were hidden, L. — Fig., to deceive, elude: exspectationibus decipiendis: oculos, qui decipit, incitat error, O.: specimen istud virtutis deceptum imagine decoris, i. e. called forth by a false notion, etc., L.
    * * *
    decipere, decepi, deceptus V TRANS
    cheat/deceive/mislead/dupe/trap; elude/excape notice; disappoint/frustrate/foil

    Latin-English dictionary > dēcipiō

  • 42 ex or (only before consonants) ē

        ex or (only before consonants) ē    praep. with abl, out of, from within (opp. in).    I. In space, out of, from: signa ex urbe tollere: solem e mundo tollere: ex hoc fonticulo tantumdem sumere, H.: ex Aethiopiā Ancillula, T.: ex urbe sicarii: eius ex Africā reditus: ex Hispaniā quidam, Cs.: puer ex aulā, H.—From, down from, from off: ex speluncā saxum in crura eius incidisse: equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt, from horseback, Cs.: cecidisse ex equo dicitur.—Up from, above, out of: collis paululum ex planitie editus, Cs.: globum terrae eminentem e mari.—In gen., from, down from, at, in, upon: ex cruce Italiam cernere: ex equo pugnare: ex loco superiore conspicatus, etc., Cs.: ex hoc loco verba fecisti: ex vinculis causam dicere, L.— Esp., in adverbial phrases: ex itinere, on the march, without halting, S.: ex fugā, during the flight, Cs.: portus ex adverso urbi positus, opposite, L.: erat e regione oppidi collis, over against, Cs.: ex omni parte perfectum, entirely: aliquā ex parte incommodis mederi, in some measure: impetūs ex maximā parte servorum: e vestigio, suddenly.—    II. In time, of succession, from, immediately after, directly after, after, following: Cotta ex consulatu est profectus in Galliam: tanta vilitas annonae ex inopiā consecuta est: ex magnis rupibus nactus planitem, Cs.: Aliam rem ex aliā cogitare, T.: alia ex aliis iniquiora postulando, L.: diem ex die exspectabam, day after day.—Of duration, from... onward, from, since, beginning at: ex eā die ad hanc diem: ex eo die, quo, etc.: ex certo tempore, after a fixed date: ex aeterno tempore: Motum ex Metello consule (bellum), H.: octavus annus est, ex quo, etc., since, Ta.: Romae vereor ne ex Kal. Ian. magni tumultūs sint, after. —With the notion of escape or relief, from and after, from: se ex labore reficere, Cs.: ex illo metu mortis recreatus: animus ex miseriis requievit, S. — Esp., in phrases: ex tempore effutire, off hand, without reflection: ex meo tempore, for my convenience: in quibus (quaestionibus) ex tempore officium quaeritur, according to circumstances: ex intervallo consequi, after a while: ex tempore aliquo.—    III. Fig., of the point of departure, away from, from, out of, of: amicitiam e vitā tollunt: e fundo eiectus, dispossessed of: agro ex hoste capto, L.: ex populo R. bona accipere, S. —Partitive uses, of a whole or class, of, out of, from among, among: alia ex hoc quaestu, i. e. trade, T.: non orator unus e multis, i. e. no common: acerrimus ex omnibus sensibus: ex primo hastato (ordine) legionis, one of the first division, Cs.: multum ex ripā colere, Ta.: altitudo puppium ex navibus, Cs. — Of the means, out of, by means of, with: ex incommodis Alterius sua ut conparent commoda, T.: ex caede vivunt: largiri ex alieno, L.; cf. ex iure hesterno panem vorent, dipped in, T.—Of the origin or source, from, out of, born of, arising from: bellorum causae ex rei p. contentione natae: ex pertinaciā oritur seditio: ex animo amicus, heartily.—Esp. with verbs of sense, intelligence, etc.: quā re negent, ex me non audies: ut ex amicis acceperam: ex quo intellegere posset: ut ex iis quaeratur: video ex litteris.—Of the material, of, out of: statua ex aere facta: (homo) qui ex animo constet et corpore: milites mixti ex conluvione gentium, L. — Of a condition or nature which is changed, from, out of: di ex hominibus facti: ex exsule consul: duas ex unā civitate discordia fecerat, L. — Of the cause, from, through, by, in consequence of, by reason of, on account of: gravida e Pamphilo, T.: infirmus ex morbo: e viā languere: ex gravitate loci volgari morbos, L.: ex illā ipsā re, for that very reason: e quo efficitur, non ut, etc.: ex hac clade atrox ira, L.: ex legato timor, Ta.—From, after, on account of: cui postea Africano cognomen ex virtute fuit, S.: nomen ex vitio positum, O.: urbem e suo nomine Romam iussit nominari. —Of measure or rule, according to, after, in conformity with, in pursuance of, by: ex aliarum ingeniis me iudicet, T.: dies ex praeceptis tuis actus: ex consuetudine suā, Cs.: e virtute vivere: ex senatūs sententiā: ex sententiā, satisfactorily, T.: illum ex artificio comico aestimabat.—Esp., in the phrases, ex re, according to the fact, to the advantage, to profit: oratio ex re et ex causā habita: Non ex re istius, for his good, T.: garrit Ex re fabellas, apt, H.: quid tam e re p. fuit? for the public benefit: ex usu, advantageous: ex usu quod est, id persequar, T.: rem ex usu Galliae accidisse, Cs.: e re natā, according to circumstances, T.—Of manner, mostly in adverb. phrases: res ex libidine magis quam ex vero celebrare, arbitrarily... justly, S.: dicam ex animo, outright: ex composito, by agreement, L.: ex facili, with ease, Ta.—    IV. In compounds, ex stands before vowels and h, and before c, p (except epoto, epotus), q, s (except escendere, escensio), t; ef (sometimes ec) before f; ē before b, d, g, i consonant, l (except exlex), m, n, v. For exs-, ex- alone is often written (exanguis for exsanguis, etc.).

    Latin-English dictionary > ex or (only before consonants) ē

  • 43 intellegentia (intellig-)

        intellegentia (intellig-) ae, f    [intellegens], discernment, understanding, intelligence: pars animi, intellegentiae particeps: in quibus (gustu et odoratu) est intellegentia.—Understanding, knowledge: iuris: Eam calamitatem vestra intellegentia Sedabit, discrimination, T.—Art, skill, taste, connoisseurship: in rusticis rebus: in homine intellegentiam esse, non avaritiam.—A conception, apprehension, notion: capere intellegentiam: rerum intellegentias mente concipere.

    Latin-English dictionary > intellegentia (intellig-)

  • 44 nōtiō

        nōtiō ōnis, f    [GNA-], a becoming acquainted, examination, investigation, inquiry: agri, sine populi R. notione, addicentur: notionem eius differre: pontificum.—Of the censors, a judgment upon character, censure: censoria: ad censores notionem de eo pertinere, L.— An idea, conception, notion: rerum: deorum: alia huic verbo subiecta.
    * * *

    Latin-English dictionary > nōtiō

  • 45 nōtitia

        nōtitia ae, f    [1 notus], a being known, celebrity, note, fame: propter notitiam intromissi, N.: plus notitiae quam fuit ante dedit, made me better known than before, O.: serae posteritatis, O.— Acquaintance, familiarity: haec inter nos, T.: nova mulieris: Notitiam vicinia fecit, O.: feminae notitiam habuisse, carnal knowledge, Cs.— A knowing, knowledge: antiquitatis: populi, L.— An idea, conception, notion: dei: rerum, concepts.
    * * *
    notice; acquaintance

    Latin-English dictionary > nōtitia

  • 46 praeceptiō

        praeceptiō ōnis, f    [prae+CAP-], a previous notion, preconception: ad eam praeceptionem accedere, quam, etc.— A precept, injunction: lex est recti praeceptio.
    * * *
    instruction; practical rule; preconception; preception, receiving legacy early

    Latin-English dictionary > praeceptiō

  • 47 prōpositiō

        prōpositiō ōnis, f    [propono], a presentation, representation, conception: vitae: animi.— A principal subject, theme, C.—In logic, the fundamental assumption.
    * * *
    I

    w/pane -- shew-bread, 12 loaves placed on altar before Lord on Sabbath

    II
    proposition, premiss/case for discussion; statement of facts/case; notion/image

    Latin-English dictionary > prōpositiō

  • 48 speciēs

        speciēs —, acc. em, abl. ē, f    [SPEC-], a sight, look, view, appearance, aspect, mien: quae sensūs nostros specie primā acerrime commovent: doloris speciem ferre: navium, Cs.: hominum honestissima: ad speciem magnifico ornatu, as to outward appearance: speciem habere honesti, the look of what is right: turba maiorem quam pro numero speciem ferens, Cu.— A spectacle, sight, appearance: ponite ante oculos miseram illam speciem. —Fig., a mental appearance, idea, notion: insidebat in eius mente species eloquentiae: viri boni: Qui species alias veris scelerisque capiet, H.: inanīs species anxio animo figurare, Cu.— A look, show, seeming, appearance, semblance, pretence, cloak, color, pretext: formae, quae reapse nullae sunt, speciem autem offerunt: cuius rei species erat acceptio frumenti, S.: aliquam fraudi speciem iuris imponere, L.: similitudinem quandam gerebant speciemque sapientium: per speciem celebrandarum cantu epularum, L.: haud dubio in speciem consensu fit ad Poenos deditio, as a pretence, L.: ad speciem tabernaculis relictis, Cs.— A resemblance, likeness ; only in the phrase, in speciem, after the manner, in the fashion, like: Inque chori ludunt speciem, O.: In montis speciem curvari, O.— Show, ornament, display, splendor, beauty: species eius (virtutis) et pulchritudo: praebere speciem triumpho, L.: Ducit te species, H.: speciem Saturnia vaccae probat, O.: corporis, Cu.— An appearance in sleep, vision, apparition: repetit quietis Ipsa suae speciem, O.: in quiete utrique consuli eadem dicitur visa species viri, etc., L.— A likeness, image, statue: ex aere vetus, Enn. ap. C.— Reputation, honor: populi R.— A particular sort, kind, quality, species: (opp. genus).
    * * *
    sight, appearance, show; splendor, beauty; kind, type

    Latin-English dictionary > speciēs

  • 49 suspīciō or suspītiō

        suspīciō or suspītiō ōnis, f    [sub+ SPEC-], mistrust, distrust, suspicion: improborum facta suspitio insequitur: tanta nunc Suspitio de me incidit, T.: erat nemo, in quem ea suspitio conveniret: in suspitionem cadere: augetur Gallis suspicio, Cs.: te suspitione exsolvere, T.: offensionem suspitionis deponere: Maligna insontem deprimit suspicio, Ph.: multae causae suspitionum dantur: cum ad has suspiciones certissimae res accederent, Cs.: in eum suspitiost Translata amoris, T.: in suspitionem avaritiae venire: regni appetendi: belli suspicione interpositā, Cs.: iam tum erat suspitio, Dolo malo haec fieri omnia, T.: addit fuisse suspitionem, veneno sibi conscivisse mortem.— A notion, idea, suggestion: deorum: suspitionem nullam habebam te rei p. causā mare transiturum.

    Latin-English dictionary > suspīciō or suspītiō

  • 50 vīs

        vīs (gen. vīs, late), —, acc. vim, abl. vī, f plur. vīrēs, ium    [cf. ἴσ], strength, force, vigor, power, energy, virtue: celeritas et vis equorum: plus vis habeat quam sanguinis, Ta.: contra vim atque impetum fluminis, Cs.: veneni.—Plur. (usu. of bodily strength): non viribus corporum res magnae geruntur: me iam sanguis viresque deficiunt, Cs.: corporis viribus excellens, L.: validis viribus hastam Contorsit, V.: agere pro viribus, with all your might: supra vires, H.: seu virium vi seu exercitatione multā cibi vinique capacissimus, L.: Nec mihi sunt vires inimicos pellere tectis, O.— Hostile strength, force, violence, compulsion: vis est haec quidem, T.: cum vi vis inlata defenditur: celeri rumore dilato Dioni vim adlatam, N.: sine vi facere, T.: matribus familias vim adferre: iter per vim tentare, by force, Cs.: civem domum vi et armis compulit: de vi condemnati sunt: quaestiones vel de caede vel de vi.—Energy, virtue, potency: vires habet herba? O.: egregius fons Viribus occultis adiuvat, Iu.—A quantity, number, abundance: mellis maxima: magna auri argentique: pulveris, Cs.— Plur, military forces, troops: praeesse exercitui, ut vires ad coërcendum haberet, Cs.: robur omne virium eius regni, the flower, L.: Concitet et vires Graecia magna suas, O.—Fig., mental strength, power, force, energy, vigor, influence: oratoris: conscientiae: quod ostentum habuit hanc vim, ut, etc., effect: qui indignitate suā vim ac ius magistratui quem gerebat dempsisset, L.—Force, notion, meaning, sense, import, nature, essence: id, in quo est omnis vis amicitiae: verborum, i. e. the signification: quae vis insit in his paucis verbis, si attendes, intelleges.
    * * *
    I
    be willing; wish
    II
    strength (bodily) (pl.), force, power, might, violence; resources; large body
    III
    strength (sg. only, not ACC), force, power, might, violence

    Latin-English dictionary > vīs

  • 51 vīsiō

        vīsiō ōnis, f    [VID-], the act of seeing: hence, meton., an appearance, apparition, vision: adventicia: fluentes visiones.—Fig., a mental image, idea, conception, notion: speciem dei percipi cogitatione... eamque esse eius visionem, ut, etc.
    * * *

    Latin-English dictionary > vīsiō

  • 52 ac

    atque or āc (atque is used before vowels and consonants, ac, in class. lang., only before consonants; v. infra, I.), conj. [at has regularly in the compound atque a continuative, as in atqui it has an adversative force; pr. and further, and besides, and also; cf. in Gr. pros de, pros de eti, eti kai, eti de, and te kai; v. at init., and for the change of form atque, ac, cf. neque, nec; in MSS. and inscriptions sometimes written adque, and sometimes by confusion atqui ], a copulative particle, and also, and besides, and even, and (indicating a close internal connection between single words or whole clauses; while et designates an external connection of diff. objects with each other, v. et; syn.: et, -que, autem, praeterea, porro, ad hoc, ad haec).
    I.
    In joining single words, which is its most common use.
    A.
    In gen. (The following representation is based on a collection of all the instances of the use of atque and ac in Cic. Imp. Pomp., Phil. 2, Tusc. 1, and Off. 1; in Caes. B. G. 1 and 2; in Sall. C.; and in Liv. 21; and wherever in the account either author or work is not cited, there atque or ac does not occur.)
    1.
    The form atque.
    a.
    Before vowels and h. —Before a (very freq.):

    sociorum atque amicorum,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; id. Phil. 2, 13, 33; id. Tusc. 1, 34, 122; Caes. B. G. 1, 2; 1, 18; 1, 26; 2, 14; Sall. C. 5, 8; 7, 5; Liv. 21, 3; 21, 12.—Before e (very freq.):

    deposci atque expeti,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 5; 6, 16; 10, 28; id. Phil, 2, 21, 51; 2, 21, 52; id. Tusc. 1, 20, 46; Caes. B. G. 1, 6; 1, 15; 1, 18; 2, 19; Sall. C. 14, 6; 49, 4; Liv. 21, 4; 21, 37.—Before i (very freq.):

    excitare atque inflammare,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; 7, 18; id. Phil. 2, 15, 37; 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 20, 46; 1, 40, 97; Caes. B. G. 1, 17; 1, 20; 1, 22; 2, 1 bis; Sall. C. 2, 3; 3, 5; 14, 4; Liv. 21, 4; 21, 6; 21, 10.—Before o (freq. in Cic.):

    honestissimus atque ornatissimus,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 17; 8, 21; 11, 31; id. Off. 1, 25, 86; 1, 27, 94; Caes. B. G. 1, 40; 2, 14; Sall. C. 10, 6; Liv. 21, 8.—Before u (very rare), Cic. Imp. Pomp. 3, 7; 5, 11; 6, 15; Caes. B. G. 1, 26; 2, 20; Sall. C. 31, 6; 42, 1.—Before h (not infreq.):

    Sertorianae atque Hispaniensis,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 7, 19; id. Tusc. 1, 28, 69; id. Off. 1, 24, 87; Caes. B. G. 1, 19; 2, 9; 2, 10; Sall. C. 6, 1; 12, 2; Liv. 21, 37.—
    b.
    Before consonants.—Before b (very rare):

    Gallorum atque Belgarum,

    Caes. B. G. 1, 6; so,

    Cassius atque Brutus,

    Tac. A. 3, 76.—Before c (infreq. in Cic., freq. in Sall.):

    in portubus atque custodiis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 16; 8, 21; id. Phil. 2, 8, 18; id. Tusc. 1, 18, 42; id. Off. 1, 25, 88; Sall. C. 2, 3; 7, 4; 16, 3; 26, 4; 29, 3.—Before d (infreq.):

    superatam esse atque depressam,

    Cic. Imp. Pomp. 8, 21; id. Phil. 2, 44, 114: id. Off. 1, 6, 19; 1, 25, 85; 1, 33, 119; Sall. C. 4, 1; 20, 7; 20, 10.—Before f (infreq.):

    vitiis atque flagitiis,

    Cic. Imp. Pomp. 30, 72; id. Off. 1, 28, 98; 1, 28, 100; Caes. B. G. 1, 2; Sall. C. 1, 4; 2, 9; 11, 2.— Before g (very rare):

    dignitate atque gloria,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 11; 5, 12:

    virtute atque gloria,

    Sall. C. 3, 2; 61, 9.—Before j (very rare):

    labore atque justitia,

    Sall. C. 10, 1; 29, 3.—Before l (rare):

    hilari atque laeto,

    Cic. Tusc. 1, 42, 100; id. Off. 1, 19, 64; Sall. C. 14, 3; 21, 2; 28, 4.—Before m (infreq. in Cic., once in Caes.):

    multae atque magnae,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 17, 50; id. Phil. 2, 39, 100; id. Off. 1, 29, 103; 1, 31, 110; Caes. B. G. 1, 34; Sall. C. 18, 4; 31, 7; 34, 1; 51, 1.—Before n (infreq.):

    adventu atque nomine,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13; 20, 60; id. Off. 1, 28, 101; Sall. C. 2, 2 bis. —Before p (infreq. in Cic.):

    magna atque praeclara,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 11, 31; 16, 48; id. Off. 1, 44, 156; Sall. C. 4, 1; 4, 4; 16, 2; 20, 3.—Before q (does not occur).—Before r (rare):

    se conlegit atque recreavit,

    Cic. Phil. 2, 24, 58.— Before s (rare in Cic.):

    provinciarum atque sociorum,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 24, 71; id. Off. 1, 9, 30; 1, 21, 72; Sall. C. 2, 5; 2, 7; 6, 1.— Before t (infreq.):

    parietum atque tectorum,

    Cic. Phil. 2, 28, 69; id. Tusc. 1, 24, 57; id. Off. 1, 35, 126; Sall. C. 42, 2; 50, 3; 51, 38.—Before v (infreq.):

    gravis atque vehemens,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 9, 25; id. Tusc. 1, 23, 54; Sall. C. 1, 1; 12, 3; 45, 4; Liv. 21, 4; 21, 30.—
    2.
    The form ac before consonants.—Before b (very rare):

    sentientes ac bene meritos,

    Cic. Off. 1, 41, 149:

    feri ac barbari,

    Caes. B. G. 1, 31 and 33.—Before c (very rare):

    liberis ac conjugibus,

    Liv. 21, 30:

    Romae ac circa urbem,

    id. 21, 62.—Before d (freq. in Cic.):

    periculum ac discrimen,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12; 9, 23; 12, 33; id. Tusc. 1, 17, 40; 1, 28, 69; id. Off. 1, 14, 42:

    usus ac disciplina,

    Caes. B. G. 1, 40; 2, 31; Sall. C. 5, 4; 5, 8; 28, 1; Liv. 21, 10; 21, 18; 21, 19.—Before f (infreq.):

    opima est ac fertilis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 14; 7, 19; id. Tusc. 1, 1, 2; 1, 27, 66; id. Off. 1, 29, 103:

    potentissimos ac firmissimos,

    Caes. B. G. 1, 3; 1, 48; 2, 12;

    2, 13: pessuma ac flagitiosissima,

    Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 17; 21, 20.—Before g (does not occur).—Before j (very rare):

    nobilitatis ac juventutis,

    Cic. Phil. 2, 15, 37.—Before l (not infreq. in Liv.), Cic. Imp. Pomp. 4, 9; 23, 66; id. Phil. 2, 22, 54; Caes. B. G. 1, 12; 1, 23; 2, 23; Liv. 21, 13; 21, 14; 21, 35.—Before m (not infreq. in Cic.):

    terrore ac metu,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 18, 54 bis; 20, 59; id. Tusc. 1, 40, 95; id. Off. 1, 30, 106; Caes. B. G. 1, 39; 2, 14; Sall. C. 2, 4; 10, 1; Liv. 21, 8; 21, 60.—Before n (not infreq. in Cic.):

    insedit ac nimis inveteravit,

    Cic. Imp. Pomp. 3, 7:

    gentes ac nationes,

    id. ib. 11, 31; 12, 35 bis; id. Phil. 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 21, 48; Caes. B. G. 1, 20; 2, 28; Liv. 21, 32.—Before p (not infreq. in Cic., Caes., and Liv.):

    celeberrimum ac plenissimum,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 33; 12, 35; 13, 36; id. Phil. 2, 15, 39; id. Tusc. 1, 17, 41; id. Off. 1, 20, 68; Caes. B. G. 1, 18; 1, 20; 2, 13; 2, 19; Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 25; 21, 34; 21, 35.—Before q (does not occur).—Before r (infreq.):

    firmamenti ac roboris,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 8, 21; 15, 45; id. Off. 1, 5, 15; Caes. B. G. 1, 25; Liv. 21, 41; 21, 44.—Before s (freq. in Cic. and Liv., infreq. in Caes.):

    vectigalibus ac sociis,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 4; 4, 10; 11, 30; id. Phil. 2, 27, 66; Caes. B. G. 1, 25; 1, 31; 1, 33; 2, 24; Liv. 21, 4; 21, 33 bis; 21, 36.—Before t (infreq. in Cic., freq. in Liv.):

    tantis rebus ac tanto bello,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 27 bis; 19, 56; 20, 59; Caes. B. G. 1, 26; 1, 39; 2, 6; Liv. 21, 7 ter; 21, 10; 21, 14; 21, 25.—Before v (not in Cic., only once in Caes. and Sall., but freq. in Liv.):

    armatos ac victores,

    Caes. B. G. 1, 40:

    inconsulte ac veluti etc.,

    Sall. C. 42, 2:

    opera ac vineae,

    Liv. 21, 7; 21, 22; 21, 40; 21, 43. —(So in the phrases treated below: atque adeo, atque alter or alius, atque eccum, atque eo, atque etiam, atque illuc, atque is or hic, atque iterum, atque omnia, atque ut, atque late, atque sic, atque velut, but ac ne, ac si, and ac tamen).—With simul:

    Britannorum acies in speciem simul ac terrorem editioribus locis constiterat,

    Tac. Agr. 35:

    in se simul atque in Herculem,

    id. G. 34:

    suos prosequitur simul ac deponit,

    id. ib. 30; so,

    sociis pariter atque hostibus,

    id. H. 4, 73:

    innocentes ac noxios juxta cadere,

    id. A. 1, 48.—Hence, sometimes syn. with et—et, ut—ita, aeque ac; both—and, as—so, as well—as, as well as: hodie sero ac nequiquam [p. 190] voles, Ter. Heaut. 2, 3, 103 (cf. Cic. Quinct. 25, 79:

    verum et sero et nequidquam pudet): copia sententiarum atque verborum,

    Cic. Cael. 19, 45:

    omnia honesta atque inhonesta,

    Sall. C. 30, 4:

    nobiles atque ignobiles,

    id. ib. 20, 7:

    caloris ac frigoris patientia par,

    Liv. 21, 4; 6, 41; Vell. 2, 127:

    vir bonus et prudens dici delector ego ac tu,

    Hor. Ep. 1, 16, 32.—
    B.
    Esp.
    a.
    In a hendiadys:

    utinam isto animo atque virtute in summa re publica versari quam in municipali maluisset,

    with this virtuous feeling, Cic. Leg. 3, 16, 36:

    de conplexu ejus ac sinu,

    of his bosom embrace, id. Cat. 2, 10, 22:

    me eadem, quae ceteros, fama atque invidia vexabat, i. e. invidiosa fama,

    Sall. C. 3 fin.:

    clamore atque adsensu,

    shout of applause, Liv. 21, 3.—
    b.
    In joining to the idea of a preceding word one more important, and indeed, and even, and especially (v. Kritz ad Sall. J. 4, 3).
    (α).
    Absol.: Pa. Nempe tu istic ais esse erilem concubinam? Sc. Atque arguo me etc., yea and I maintain that I etc., Plaut. Mil. 2, 3, 66: Ph. Tun vidisti? Sc. Atque his quidem oculis, id. ib. 2, 4, 15: Ps. Ecquid habet is homo aceti in pectore? Ch. Atque acidissimi, id. Ps. 2, 4, 49; so id. Bacch. 3, 6, 9; id. Men. 1, 2, 40: Py. Cognoscitne (ea)? Ch. Ac memoriter, Ter. Eun. 5, 3, 6:

    Faciam boni tibi aliquid pro ista re ac lubens,

    and with a good will, id. Heaut. 4, 5, 15:

    rem difficilem (dii immortales) atque omnium difficillimam,

    and indeed, Cic. Or. 16, 52:

    magna diis immortalibus habenda est gratia atque huic ipsi Jovi Statori, etc.,

    and especially, id. Cat. 1, 5, 11:

    hebeti ingenio atque nullo,

    and in fact, id. Tusc. 5, 15, 45:

    ex plurimis periculis et insidiis atque ex media morte,

    and even, id. Cat. 4, 9:

    fratre meo atque eodem propinquo suo interfecto,

    and at the same time, Sall. J. 14, 11:

    intra moenia atque in sinu urbis,

    id. C. 52, 35.—
    (β).
    With adeo, and that too, and even:

    intra moenia atque adeo in senatu,

    Cic. Cat. 1, 2, 5:

    qui in urbe remanserunt atque adeo qui contra urbis salutem etc.,

    id. ib. 2, 12, 27:

    insto atque urgeo, insector, posco atque adeo flagito crimen,

    id. Planc. 19 fin.:

    non petentem atque adeo etiam absentem,

    Liv. 10, 5.—And with autem also added:

    atque adeo autem quor etc.,

    Ter. Eun. 5, 4, 42.—
    (γ).
    With etiam:

    id jam populare atque etiam plausibile factum est,

    and also, Cic. Div. in Caecil. 3, 8:

    ne Verginio commeatum dent atque etiam in custodia habeant,

    Liv. 3, 46.—
    (δ).
    With the dem. pron. hic, is:

    negotium magnum est navigare atque id mense Quintili,

    and besides, and that, and that too, Cic. Att. 5, 12; 1, 14:

    maximis defixis trabibus atque eis praeacutis,

    Caes. B. C. 1, 27:

    Asseres pedum XII. cuspidibus praefixis atque hi maximis ballistis missi,

    id. ib. 2, 2:

    duabus missis subsidio cohortibus a Caesare, atque his primis legionum duarum,

    id. B. G. 5, 15; id. B. C. 3, 70:

    flumen uno omnino loco pedibus atque hoc aegre transiri potest,

    id. B. G. 5, 18:

    ad celeritatem onerandi subductionesque paulo facit humiliores... atque id eo magis, quod, etc.,

    id. ib. 5, 1; cf. without id (perh. to avoid the repetition of the pron.): qua (sc. virtute) nostri milites facile superabant, atque eo magis, quod, etc., and that the more because etc., id. ib. 3, 8 fin.:

    dicendi artem apta trepidatione occultans atque eo validior,

    Tac. H. 1, 69; 2, 37; id. A. 4, 22; 4, 46.—
    II.
    In comparisons.
    A.
    Of equality (Rudd. II. p. 94; Zumpt, § 340); with par, idem, item, aequus, similis, juxta, talis, totidem, etc., as: et nota, quod ex hujus modi structura Graeca (sc. homoios kai, etc.) frequenter Latini ac et atque in significatione similitudinis accipiunt, Prisc. pp. 1192 and 1193 P.; cf. Gell. 10, 29; Lidd. and Scott, s. v. kai, III.:

    si parem sententiam hic habet ac formam,

    Plaut. Mil. 4, 6, 36: quom opulenti loquuntur pariter atque ignobiles, Enn. ap. Gell. 11, 4:

    Ecastor pariter hoc atque alias res soles,

    Plaut. Men. 5, 1, 52:

    pariter nunc opera me adjuves ac re dudum opitulata es,

    Ter. Phorm. 5, 3, 3:

    neque enim mihi par ratio cum Lucilio est ac tecum fuit,

    Cic. N. D. 3, 1, 3:

    parique eum atque illos imperio esse jussit,

    Nep. Dat. 3, 5:

    magistrum equitum pari ac dictatorem imperio fugavit,

    id. Hann. 5, 3:

    pariter patribus ac plebi carus,

    Liv. 2, 33: nam et vita est eadem et animus te erga idem ac fuit, Ter. Heaut. 2, 3, 24:

    In hanc argumentationes ex eisdem locis sumendae sunt atque in causam negotialem,

    Cic. Inv. 2, 23, 70:

    equi quod alii sunt ad rem militarem idonei, alii ad vecturam... non item sunt spectandi atque habendi,

    Varr. R. R. 2, 7, 15; id. L. L. 10, § 74 Mull.:

    cum ex provincia populi Romani aequam partem tu tibi sumpseris atque populo Romano miseris,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    Modo ne in aequo (jure) hostes apud vos sint ac nos socii,

    Liv. 39, 37 (exs. with aeque; v. aeque, d); Cic. Verr. 2, 3, 83 fin.:

    et simili jure tu ulcisceris patrui mortem atque ille persequeretur fratris sui, si, etc.,

    id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 1, 4; id. Agr. 1, 4 fin.:

    similem pavorem inde ac fugam fore, ac bello Gallico fuerit,

    Liv. 6, 28; Col. 5, 7, 3:

    contendant, se juxta hieme atque aestate bella gerere posse,

    Liv. 5, 6; cf. Drak. ad Liv. 1, 54, 9:

    faxo eum tali mactatum, atque hic est, infortunio,

    Ter. Phorm. 5, 9, 39; Cic. Vatin. 4, 10:

    cum totidem navibus atque erat profectus,

    Nep. Milt. 7, 4.—
    B.
    Of difference; with alius and its derivv., with dissimile, contra, contrarius, secus, etc., than:

    illi sunt alio ingenio atque tu,

    other than, different from, Plaut. Ps. 4, 7, 35 al.; v. the passages under alius, I. B. a:

    aliter tuum amorem atque est accipis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 23 al.; v. the passages under aliter, 1. a.; cf.

    also aliorsum, II., and aliusmodi: quod est non dissimile atque ire in Solonium,

    Cic. Att. 2, 3:

    simulacrum in excelso collocare et, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,

    id. Div. 2, 24 fin.; id. Verr. 2, 1, 46:

    qui versantur retro, contrario motu atque caelum,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    membra paulo secus a me atque ab illo partita,

    id. de Or. 3, 30, 119:

    cujus ego salutem non secus ac meam tueri debeo,

    id. Planc. 1 fin. al.; v. contra, contrarius, secus, etc.—
    C.
    Sometimes, in cases of equality or difference, atque with ut or ac with si (with aliter affirm. Cic. appears to connect only atque ut, not ac si;

    once, however, non aliter, ac si,

    Cic. Att. 13, 51;

    v. aliter, 1. b.): pariter hoc fit atque ut alia facta sunt,

    Plaut. Am. 4, 1, 11:

    nec fallaciam Astutiorem ullus fecit poeta atque Ut haec est fabre facta a nobis,

    id. Cas. 5, 1, 6 sqq.:

    quod iste aliter atque ut edixerat decrevisset,

    Cic. Verr. 2, 1, 46:

    et qui suos casus aliter ferunt atque ut auctores aliis ipsi fuerunt, etc.,

    id. Tusc. 3, 30, 73:

    si mentionem fecerint, quo aliter ager possideretur atque ut ex legibus Juliis,

    id. Att. 2, 18, 2; 16, 13, c; cf. Wopk. Lect. Tull. 1, 15, p. 118; Dig. 43, 13, 11:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    just as if, Cic. Fam. 13, 43:

    tu autem similiter facis ac si me roges, etc.,

    id. N. D. 3, 3, 8:

    reliquis officiis, juxta ac si meus frater esset, sustentavit,

    id. Post. Red. in Sen. 8, 20:

    quod dandum est amicitiae, large dabitur a me non secus ac si meus esset frater,

    id. Mur. 4 fin.:

    haec sunt, tribuni, consilia vestra, non, hercule, dissimilia, ac si quis, etc.,

    Liv. 5, 5 fin. al. —
    D.
    More rare with nimis, in partem, pro eo, etc.;

    in Plaut. also with mutare or demutare = aliud esse: nimis bellus, atque ut esse maxume optabam, locus,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 73:

    haud centensumam Partem dixi atque, otium rei si sit, possim expromere,

    id. Mil. 3, 1, 168: sane quam pro eo ac debui graviter molesteque tuli, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    debeo sperare, omnes deos, qui huic urbi praesident, pro eo mihi, ac mereor, relaturos gratiam esse,

    Cic. Cat. 4, 2:

    pro eo, ac si concessum sit, concludere oportebit argumentationem,

    id. Inv. 1, 32, 54:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    nearly the same as he, id. Fam. 9, 13, 2:

    neque se luna quoquam mutat atque uti exorta est semel,

    Plaut. Am. 1, 1, 118:

    num quid videtur demutare atque ut quidem Dixi?

    id. Mil. 4, 3, 37.—
    E.
    Sometimes the word indicating comparison (aeque, tantopere, etc.) is to be supplied from the connection (in the class. per. perh. used only once by Cassius in epist. style):

    nebula haud est mollis atque hujus est,

    Plaut. Cas. 4, 4, 21:

    quem esse amicum ratus sum atque ipsus sum mihi,

    id. Bacch. 3, 6, 20:

    quae suco caret atque putris pumex,

    Priap. 32, 7 (Mull., est putusque): digne ac mereor commendatus esse, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13; Dig. 2, 14, 4; 19, 2, 54.—
    F.
    Poet. or in post-Aug. prose with comparatives (for quam), than:

    amicior mihi nullus vivit atque is est,

    Plaut. Merc. 5, 2, 56:

    non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

    Ter. And. 4, 2, 15 Ruhnk.:

    Illi non minus ac tibi Pectore uritur intimo Flamma,

    Cat. 61, 172:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561:

    Non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46 Bentl. and Heind. (cf. infra:

    nihilo plus accipias quam Qui nil portarit): qui peccas minus atque ego,

    id. ib. 2, 7, 96:

    Artius atque hedera procera adstringitur ilex,

    id. Epod. 15, 5; Suet. Caes. 14 Ruhnk. —
    G.
    In the comparison of two periods of time, most freq. with simul (v. examples under simul); ante- or post-class. with principio, statim:

    principio Atque animus ephebis aetate exiit,

    as soon as, Plaut. Merc. 1, 1, 40:

    judici enim, statim atque factus est, omnium rerum officium incumbit,

    Dig. 21, 1, 25:

    quamvis, statim atque intercessit, mulier competierat,

    ib. 16, 1, 24.—
    III.
    To connect a negative clause which explains or corrects what precedes; hence sometimes with potius (class.; in Cic. very freq., but rare in the poets), and not, and not rather.
    a.
    Absol.:

    Decipiam ac non veniam,

    Ter. Heaut. 4, 4, 6:

    si fidem habeat,... ac non id metuat, ne etc.,

    id. Eun. 1, 2, 60:

    perparvam vero controversiam dicis, ac non eam, quae dirimat omnia,

    Cic. Leg. 1, 20, 54:

    quasi nunc id agatur, quis ex tanta multitudine occiderit, ac non hoc quaeratur, eum, etc.,

    id. Rosc. Am. 33:

    si (mundum) tuum ac non deorum immortalium domicilium putes, nonne plane desipere videare?

    id. N. D. 2, 6, 17:

    nemo erat, qui illum reum ac non miliens condemnatum arbitraretur,

    id. Att. 1, 16:

    si hoc dissuadere est, ac non disturbare ac pervertere,

    id. Agr. 2, 37, 101:

    si res verba desideraret ac non pro se ipsa loqueretur,

    id. Fam. 3, 2 fin.: hoc te exspectare tempus tibi turpe est ac non ei rei sapientia tua te occurrere, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6:

    velut destituti ac non qui ipsi destituissent,

    Liv. 8, 27; 7, 3 fin.:

    si mihi mea sententia proferenda ac non disertissimorum,

    Tac. Or. 1.—
    b.
    With potius:

    Quam ob rem scriba deducet, ac non potius mulio, qui advexit?

    Cic. Verr. 2, 3, 79 (B. and K., et):

    quis (eum) ita aspexit, ut perditum civem, ac non potius ut importunissimum hostem?

    id. Cat. 2, 6, 12.— Pliny the elder commonly employs in this sense atque non, not ac non:

    concremasse ea (scrinia) optuma fide atque non legisse,

    Plin. 7, 25, 26, § 94; 22, 24, 50, § 108; 29, 2, 9, § 29; 27, 9, 55, § 78; 31, 7, 39, § 73 et saep. —
    IV.
    In connecting clauses and beginning periods.
    1.
    In gen., and, and so, and even, and too: Pamph. Antiquam adeo tuam venustatem obtines. Bacch. Ac tu ecastor morem antiquom atque ingenium obtines, And you too, Ter. Hec. 5, 4, 20:

    atque illi (philosopho) ordiri placet etc.,

    Cic. de Or. 3, 47, 183: Africanus indigens mei? Minime hercle. Ac ne ego quidem illius, And I indeed not, etc., id. Lael. 9, 30; id. Fin. 5, 11, 33:

    cum versus facias, te ipsum percontor, etc.... Atque ego cum Graecos facerem, natus mare citra, Versiculos, etc.,

    Hor. S. 1, 10, 31:

    multa quippe et diversa angebant: validior per Germaniam exercitus, etc.... quos igitur anteferret? ac (i. e. similiter angebat), ne postpositi contumelia incenderentur,

    Tac. A. 1, 47:

    Minime, minime, inquit Secundus, atque adeo vellem maturius intervenisses,

    Tac. Or. 14:

    ac similiter in translatione, etc.,

    Quint. 3, 6, 77.—
    2.
    In adducing new arguments of similar force in favor of any assertion or making further statements about a subject, etc.; cf. Beier ad Cic. Off. 3, 11, 487.
    a.
    Absol.:

    maxima est enim vis vetustatis et consuetudinis: atque in ipso equo, cujus modo mentionem feci, si, etc.,

    and furthermore, and moreover, Cic. Lael. 19, 68: Atque, si natura confirmatura jus non erit, virtutes omnes tollentur, id. Leg. 1, 15, 42 B. and K. —
    b.
    Often with etiam:

    Atque alias etiam dicendi virtutes sequitur,

    Cic. Or. 40, 139:

    Atque hoc etiam animadvertendum non esse omnia etc.,

    id. de Or. 2, 61, 251; so id. Off. 1, 26, 90; id. N. D. 2, 11, 30; Col. 2, 2, 3.—
    c.
    Sometimes with quoque:

    Atque occidi quoque Potius quam cibum praehiberem,

    Plaut. Ps. 1, 3, 133; so Cic. N. D. 2, 12, 32; Col. 2, 13, 3, and Cels. 2, 3; 3, 22.—
    d.
    And even with quoque etiam: Atque ego [p. 191] quoque etiam, qui Jovis sum filius, Contagione etc., Plaut. Am. prol. 30.—
    3.
    In narration:

    aegre submoventes obvios intrare portam, qui adducebant Philopoemenem, potuerunt: atque conferta turba iter reliquum clauserat,

    Liv. 39, 49; 5, 21 fin.:

    completur caede, quantum inter castra murosque vacui fuit: ac rursus nova laborum facies,

    Tac. H. 3, 30; cf. Caes. B. C. 2, 28 fin. and 2, 29 init.
    4.
    In introducing comparisons, atque ut, atque velut (mostly poet., esp. in epic poetry):

    Atque ut perspicio, profecto etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 53:

    ac veluti magno in populo cum saepe coorta est Seditio.... Sic cunctus pelagi cecidit fragor, etc.,

    Verg. A. 1, 148; so id. G. 4, 170; id. A. 2, 626; 4, 402; 4, 441; 6, 707; 9, 59; 10, 405; 10, 707; 10, 803; 11, 809; 12, 365; 12, 521; 12, 684; 12, 715;

    12, 908: Inclinare meridiem Sentis ac, veluti stet volucris dies, Parcis deripere etc.,

    Hor. C. 3, 28, 6; Val. Fl. 6, 664;

    and so, Ac velut in nigro jactatis turbine nautis, etc.... Tale fuit nobis Manius auxilium,

    Cat. 68, 63 (for which Sillig and Muller read:

    Hic velut, etc.): Atque ut magnas utilitates adipiscimur, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16:

    Atque ut hujus mores veros amicos parere non potuerunt, sic etc.,

    id. Lael. 15, 54.—
    5.
    In connecting two acts or events.
    a.
    In the order of time, and then; hence the ancient grammarians assume in it the notion of quick succession, and explain it, though improperly, as syn. with statim, ilico, without any accompanying copulative, v. Gell. 10, 29; Non. p. 530, 1 sq. (only in the poets and histt.): Atque atque accedit muros Romana juventus (the repetition of the atque represents the approach step by step), Enn. ap. Gell. and Non. l. l. (Ann. v. 527 Mull.): Quo imus una;

    ad prandium? Atque illi tacent,

    And then they are silent, Plaut. Capt. 3, 1, 19:

    Ubi cenamus? inquam, atque illi abnuunt,

    and upon this they shake their head, id. ib. 3, 1, 21; id. Ep. 2, 2, 33:

    dum circumspecto atque ego lembum conspicor,

    id. Bacch. 2, 3, 45; so id. Merc. 2, 1, 32; 2, 1, 35; id. Most. 5, 1, 9:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere: Atque ille exclamat derepente maximum,

    and then he suddenly exclaims, id. ib. 2, 2, 57: cui fidus Achates It comes... atque illi Misenum in litore sicco Ut venere, vident, etc., and as they thus came, etc., Verg. A. 6, 162:

    dixerat, atque illi sese deus obtulit ultro,

    Stat. Th. 9, 481; 12, 360; Liv. 26, 39, 16; Tac. H. 3, 17:

    tum Otho ingredi castra ausus: atque illum tribuni centurionesque circumsistunt,

    id. ib. 1, 82. —Sometimes with two imperatives, in order to indicate vividly the necessity of a quicker succession, or the close connection between two actions:

    cape hoc argentum atque defer,

    Ter. Heaut. 4, 7, 3:

    abi domum ac deos comprecare,

    id. Ad. 4, 5, 65:

    tace modo ac sequere hac,

    id. ib. 2, 4, 16:

    Accipe carmina atque hanc sine tempora circum hederam tibi serpere,

    Verg. E. 8, 12; id. G. 1, 40; 3, 65; 4, 330:

    Da auxilium, pater, atque haec omina firma,

    id. A. 2, 691; 3, 89; 3, 250; 3, 639; 4, 424; 9, 90; 10, 624; 11, 370.—
    b.
    In the order of thought, and so, and thus, and therefore.
    (α).
    Absol.:

    si nunc de tuo jure concessisses paululum, Atque adulescenti morigerasses,

    and so, Ter. Ad. 2, 2, 10.—
    (β).
    With ita or sic:

    Ventum deinde ad multo angustiorem rupem, atque ita rectis saxis, etc.,

    Liv. 21, 36; Plin. 10, 58, 79, § 158:

    ac sic prope innumerabiles species reperiuntur,

    Quint. 12, 10, 67.—
    c.
    Connecting conclusion and condition, so, then (cf. at, II. F.):

    non aliter quam qui adverso vix flumine lembum Remigiis subigit, si bracchia forte remisit, Atque illum praeceps prono rapit alveus amni,

    Verg. G. 1, 203 (here explained by statim by Gell. 10, 29, and by Servius, but thus its connective force is wholly lost; cf. also Forbig ad h. l. for still another explanation).—
    6.
    (As supra, I. c.) To annex a thought of more importance:

    Satisne videtur declarasse Dionysius nihil esse ei beatum, cui semper aliqui terror impendeat? atque ei ne integrum quidem erat, ut ad justitiam remigraret,

    Cic. Tusc. 5, 21, 62; id. Tull. 4:

    hoc enim spectant leges, hoc volunt, incolumem esse civium conjunctionem, quam qui dirimunt, eos morte... coercent. Atque hoc multo magis efficit ipsa naturae ratio,

    id. Off. 3, 5, 23; id. Fam. 6, 1, 4: hac spe lapsus Induciomarus... exsules damnatosque tota Gallia magnis praemiis ad se allicere coepit;

    ac tantam sibi jam iis rebus in Gallia auctoritatem comparaverat, ut, etc.,

    Caes. B. G. 5, 55 fin.; Nep. Hann. 13, 2; Quint. 1, 10, 16.—Hence also in answers, in order to confirm a question or assertion:

    Sed videone ego Pamphilippum cum fratre Epignomo? Atque is est,

    And he it is, Yes, it is he, Plaut. Stich. 4, 2, 4; so id. Truc. 1, 2, 24: Th. Mihin malum minitare? Ca. Atque edepol non minitabor, sed dabo, id. Curc. 4, 4, 15: Ch. Egon formidulosus? nemost hominum, qui vivat, minus. Th. Atque ita opust, Ter. Eun. 4, 6, 20.—
    7.
    In expressing a wish, atque utinam:

    Veritus sum arbitros, atque utinam memet possim obliscier! Att., Trag. Rel. p. 160 Rib.: videmus enim fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent. Atque utinam in Latinis talis oratoris simulacrum reperire possemus!

    Cic. Or. 7, 22; so id. Rep. 3, 5, 8:

    Atque utinam pro decore etc.,

    Liv. 21, 41, 13:

    Atque utinam ex vobis unus etc.,

    Verg. E. 10, 35; id. A. 1, 575:

    Atque utinam... Ille vir in medio fiat amore lapis!

    Prop. 2, 9, 47; 3, 6, 15; 3, 7, 25; 3, 8, 19 al.—
    8.
    To connect an adversative clause, and often fully with tamen, and yet, notwithstanding, nevertheless.
    a.
    Absol.: Mihi quidem hercle non fit veri simile;

    atque ipsis commentum placet,

    Ter. And. 1, 3, 20 Ruhnk. (atque pro tamen, Don.):

    ego quia non rediit filius, quae cogito!... Atque ex me hic natus non est, sed ex fratre,

    id. Ad. 1, 1, 15 (Quasi dicat, ex me non est, et sic afficior: quid paterer si genuissem? Don.; cf. Acron. ap. Charis. p. 204 P.); Cic. Off. 3, 11, 48 Beier; id. Mur. 34, 71 Matth.:

    ceterum ex aliis negotiis, quae ingenio exercentur, in primis magno usui est memoria rerum gestarum... Atque ego credo fore qui, etc.,

    and yet I believe, Sall. J. 4, 1 and 3 Corte; id. C. 51, 35:

    observare principis egressum in publicum, insidere vias examina infantium futurusque populus solebat. Labor parentibus erat ostentare parvulos... Ac plerique insitis precibus surdas principis aures obstrepebant,

    Plin. Pan. 26.—
    b.
    With tamen:

    nihil praeterea est magnopere dicendum. Ac tamen, ne cui loco non videatur esse responsum, etc.,

    Cic. Fin. 2, 27, 85:

    discipulos dissimilis inter se ac tamen laudandos,

    id. de Or. 3, 10, 35; id. Rep. 1, 7, 12:

    Atque in his tamen tribus generibus etc.,

    id. Off. 3, 33, 118; id. Pis. 1, 3; 13, 30; id. Prov. Cons. 7, 16; 7, 15 fin. (cf. in reference to the last four passages Wund. Varr. Lectt. p. lviii. sq.):

    ac tamen initia fastigii etc.,

    Tac. A. 3, 29; 3, 56; 12, 56;

    14, 21: pauciores cum pluribus certasse, ac tamen fusos Germanos,

    id. H. 5, 16.—
    9.
    To connect a minor affirmative proposition (the assumptio or propositio minor of logical lang.) in syllogisms, now, but, but now (while atqui is used to connect either an affirmative or negative minor premiss: v. atqui): Scaptius quaternas postulabat. Metui, si impetrasset, ne tu ipse me amare desineres;

    ... Atque hoc tempore ipso impingit mihi epistulam etc.,

    Cic. Att. 6, 1, 6.—Sometimes the conclusion is to be supplied:

    nisi qui naturas hominum, penitus perspexerit, dicendo, quod volet, perficere non poterit. Atque totus hic locus philosophorum putatur proprius (conclusion: ergo oratorem philosophiam cognoscere oportet),

    Cic. de Or. 1, 12, 53 and 54.—
    10.
    In introducing a purpose (freq. in Cic.).
    a.
    A negative purpose, and esp. in anticipating an objection:

    Ac ne sine causa videretur edixisse,

    Cic. Phil. 3, 9, 24:

    Ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur,

    id. de Or. 2, 46, 191; so id. Fam. 5, 12, 30:

    Ac ne saepius dicendum sit,

    Cels. 8, 1:

    Ac ne forte roges, quo me duce, quo lare tuter,

    Hor. Ep. 1, 1, 13:

    Ac ne forte putes,

    id. ib. 2, 1, 208:

    Ac ne forte putes etc.,

    Ov. R. Am. 465 (Merkel, Et).—
    b.
    A positive purpose:

    Atque ut ejus diversa studia in dissimili ratione perspicere possitis, nemo etc.,

    Cic. Cat. 2, 5, 9:

    Atque ut omnes intellegant me etc.... dico etc.,

    id. Imp. Pomp. 8, 20; 2, 4; id. Clu. 14, 43; id. Sull. 2, 5; id. de Or. 3, 11, 40:

    Atque ut C. Flaminium relinquam etc.,

    id. Leg. 3, 9, 20; id. Fin. 3, 2, 4.—
    11.
    a.. In continuing a thought in assertions or narration, and, now, and now, Plaut. Aul. prol. 18: audistis, cum pro se diceret, genus orationis, etc.,... perspexistis. Atque in eo non solum ingenium ejus videbatis, etc., Cic. Cael. 19, 45; so id. de Or. 3, 32, 130; 2, 7, 27; 3, 10, 39 al.; Caes. B. G. 2, 29; Nep. Ages. 7, 3; 8, 1, Eum. 10, 3 Bremi; Tac. A. 14, 64; 15, 3; Verg. A. 9, 1; Sil. 4, 1 al.: ac si, sublato illo, depelli a vobis omne periculum judicarem, now if I, etc., Cic. Cat. 2, 2, 3:

    atque si etiam hoc natura praescribit, etc.,

    id. Off. 3, 6, 27; so Quint. 10, 1, 26; 10, 2, 8.—
    b.
    In introducing parentheses:

    vulgo credere, Penino (atque inde nomen et jugo Alpium inditum) transgressum,

    Liv. 21, 38:

    omne adfectus genus (atque ea maxime jucundam et ornatam faciunt orationem) de luxuria, etc.,

    Quint. 4, 3, 15 MSS., where Halm after Spalding reads et quae.
    c.
    At the conclusion of a discourse (not infreq. in Cic.): Atque in primis duabus dicendi partibus qualis esset, summatim breviterque descripsimus, And thus have we, then, briefly described, etc., Cic. Or. 15, 50:

    Ac de primo quidem officii fonte diximus,

    id. Off. 1, 6, 19:

    Ac de inferenda quidem injuria satis dictum est,

    id. ib. 1, 8, 27; id. Inv. 2, 39, 115 al.—
    V.
    In particular connections and phrases.
    A.
    Unus atque alter, one and the other; alius atque alius, one and another; now this, now that:

    unae atque alterae scalae,

    Sall. J. 60, 7:

    quarum (coclearum) cum unam atque alteram, dein plures peteret,

    id. ib. 93, 2:

    unum atque alterum lacum integer perfluit,

    Tac. H. 5, 6:

    dilatisque alia atque alia de causa comitiis,

    Liv. 8, 23, 17; Col. 9, 8, 10:

    alius atque alius,

    Tac. H. 1, 46; 1, 50 (v. alius, II. D.).—Also separated by several words:

    aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

    Sen. Ep. 32, 2.—
    B.
    Etiam atque etiam. again and again:

    temo Stellas cogens etiam atque etiam Noctis sublime iter, Enn., Trag. Rel. p. 39 Rib.: etiam atque etiam cogita,

    Ter. Eun. 1, 1, 11:

    etiam atque etiam considera,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    monitos eos etiam atque etiam volo,

    id. Cat. 2, 12, 27.—So, semel atque iterum, Cic. Font. 26; id. Clu. 49; Tac. Or. 17; and:

    iterum atque iterum,

    Verg. A. 8, 527; Hor. S. 1, 10, 39.—
    C.
    Huc atque illuc, hither and thither, Cic. Q. Rosc. 37; id. de Or. 1, 40, 184; Verg. A. 9, 57; Ov. M. 2, 357; 10, 376; Tac. Agr. 10; id. H. 1, 85.—
    D.
    Longe atque late, far and wide, Cic. Marcell. 29:

    atque eccum or atque eccum video, in colloquial lang.: Heus vocate huc Davom. Atque eccum,

    but here he is, Ter. And. 3, 3, 48:

    Audire vocem visa sum modo militis. Atque eccum,

    and here he is, id. Eun. 3, 2, 2; so id. Hec. 4, 1, 8.—
    E.
    Atque omnia, in making an assertion general, and so generally:

    Atque in eis omnibus, quae sunt actionis, inest quaedam vis a natura data,

    Cic. de Or. 3, 59, 223:

    quorum (verborum) descriptus ordo alias alia terminatione concluditur, atque omnia illa et prima et media verba spectare debent ad ultimum,

    id. Or. 59, 200; id. de Or. 2, 64, 257: commoda civium non divellere, atque omnes aequitate eadem continere, and so rather, etc., id. Off. 2, 23, 83:

    nihil acerbum esse, nihil crudele, atque omnia plena clementiae, humanitatis,

    id. ad Q. Fr. 1, 1, 8:

    Atque omnis vitae ratio sic constat, ut, quae probamus in aliis, facere ipsi velimus,

    Quint. 10, 2, 2.—
    F.
    With other conjunctions.
    1.
    After et:

    equidem putabam virtutem hominibus instituendo et persuadendo, non minis et vi ac metu tradi,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    Magnifica vero vox et magno viro ac sapiente digna,

    id. Off. 3, 1, 1; id. Cael. 13:

    vanus aspectus et auri fulgor atque argenti,

    Tac. Agr. 32.:

    denuntiarent, ut ab Saguntinis abstineret et Carthaginem in Africam traicerent ac sociorum querimonias deferrent,

    Liv. 21, 6, 4:

    ubi et fratrem consilii ac periculi socium haberem,

    id. 21, 41, 2:

    et uti liter demum ac Latine perspicueque,

    Quint. 8, 3, 3:

    Nam et subtili plenius aliquid atque subtilius et vehementi remissius atque vehementius invenitur,

    id. 12, 10, 67. —
    2.
    After que, as in Gr. te kai: litterisque ac laudibus aeternare, Varr. ap. Non. p. 75, 20:

    submoverique atque in castra redigi,

    Liv. 26, 10:

    terrorem caedemque ac fugam fecere,

    id. 21, 52:

    mus Sub terris posuitque domos atque horrea fecit,

    Verg. G. 1, 182; 3, 434; id. A. 8, 486.—
    3.
    Before et:

    caelum ipsum ac mare et silvas circum spectantes,

    Tac. Agr. 32.—
    4.
    After neque (only in the poets and post - Aug. prose):

    nec clavis nec canis atque calix,

    Mart. 1, 32, 4: naturam Oceani atque aestus [p. 192] neque quaerere hujus operis est, ac multi retulere, Tac. Agr. 10:

    mediocritatem pristinam neque dissimulavit umquam ac frequenter etiam prae se tulit,

    Suet. Vesp. 12.—
    G.
    Atque repeated, esp. in arch. Lat.: Scio solere plerisque hominibus in rebus secundis atque prolixis atque prosperis animum excellere atque superbiam atque ferociam augescere atque crescere, Cato ap. Gell. 7, 3: Dicere possum quibus villae atque aedes aedificatae atque expolitae maximo opere citro atque ebore atque pavimentis Poenicis stent, Cato ap. Fest. p. 242 Mull.:

    atque ut C. Flamininum atque ea, quae jam prisca videntur, propter vetustatem relinquam,

    Cic. Leg. 3, 9, 20:

    omnem dignitatem tuam in virtute atque in rebus gestis atque in tua gravitate positam existimare,

    id. Fam. 1, 5, 8.—Esp. freq. in enumerations in the poets:

    Haec atque illa dies atque alia atque alia,

    Cat. 68, 152:

    Mavortia tellus Atque Getae atque Hebrus,

    Verg. G. 4, 463:

    Clioque et Beroe atque Ephyre Atque Opis et Asia,

    id. ib. 4, 343.—And sometimes forming a double connective, both— and = et—et:

    Multus ut in terras deplueretque lapis: Atque tubas atque arma ferunt crepitantia caelo Audita,

    Tib. 2, 5, 73:

    complexa sui corpus miserabile nati Atque deos atque astra vocat crudelia mater,

    Verg. E. 5, 23; Sil. 1, 93; v. Forbig ad Verg. l. l.
    ► Atque regularly stands at the beginning of its sentence or clause or before the word it connects, but in poetry it sometimes, like et and at, stands:
    a.
    In the second place:

    Jamque novum terrae stupeant lucescere solem, Altius atque cadant imbres,

    Verg. E. 6, 38 Rib., ubi v. Forbig.:

    Accipite ergo animis atque haec mea figite dicta,

    id. A. 3, 250, and 10, 104 (animis may, however, here be taken with Accipite, as in id. ib. 5, 304):

    Esto beata, funus atque imagines Ducant triumphales tuum,

    Hor. Epod. 8, 11; id. S. 1, 5, 4; 1, 6, 111; 1, 7, 12 (ubi v. Fritzsche).—
    b.
    In the third place:

    quod pubes hedera virente Gaudeant pulla magis atque myrto,

    Hor. C. 1, 25, 18; cf. at fin. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 452-513.)

    Lewis & Short latin dictionary > ac

  • 53 admoneo

    ad-mŏnĕo, ui, ĭtum, 2, v. a., to bring up to one's mind, to put one in mind of ( in a friendly manner), to remind, suggest, advise, warn, admonish (by influencing more directly the reason and judgment; while in adhortor the admonition is addressed immediately to the will, Doed. Syn. 1, 164: “Moneo, et admoneo hoc differunt, quod monemus futura, admonemus praeterita; illa ut caveamus et discamus, haec ut recordemur,” Aus. Popma, p. 29; cf. Ellendt ad Cic. Brut. 3, 11: “in monente benevolentia, in admonente memoria,” Ernest. no. 1663).
    I.
    In gen., constr. absol. and with aliquem alicujus rei or de aliqua re, aliquam rem (Sallust employs them all); with ut or ne. when an action follows; with acc. and inf. or a rel. clause, when merely an historical [p. 42] fact is brought to view, Zumpt, § 439 and 615.
    (α).
    Absol.:

    qui admonent amice, docendi sunt,

    Cic. N. D. 1, 3:

    amicissime admonere,

    id. Att. 7, 26:

    si sitis admoneret, profluente aquā vitam tolerat,

    Tac. A. 15, 45 fin.:

    admonitus in somnis,

    Vulg. Matt. 2, 22.—
    (β).
    Aliquem alicujus rei:

    admonebat alium egestatis, alium cupiditatis suae,

    Sall. C. 21:

    quoniam nos tanti viri res admonuit,

    id. J. 95:

    admonere aliquem foederis,

    Liv. 35, 13; 5, 51:

    judices legum et religionis,

    Suet. Tib. 33:

    admonitus hujus aeris alieni,

    Cic. Top. 1, 5:

    aetatis et condicionis admoneri,

    Suet. Dom. 2; cf. Drak. ad Liv. 2, 36, 6.—And with acc. of person omitted:

    adversae res admonuerunt religionum,

    Liv. 5, 51; 5, 46, 6:

    veterum recentiumque admonens,

    Tac. H. 3, 24.—
    (γ).
    Aliquem de aliqua re:

    de aede Telluris et de porticu Catuli me admones,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4:

    ut aliquid aliquando de doctrinae studiis admoneamur,

    id. Rep. 1, 9:

    de moribus civitatis tempus admonuit,

    Sall. C. 5:

    admonuit eos de auxiliis Dei,

    Vulg. 2 Macc. 8, 19.—Sometimes in passing from a subject already discussed to a new one, = docere, dicere, to treat of, to speak of:

    de multitudine (verborum) quoniam quod satis esset admonui, de obscuritate pauca dicam,

    Varr. L. L. 6, § 40 Müll.—
    (δ).
    With two acc. (in gen., only with illud, istuc, quod, multa, res, etc.):

    ridiculum est te istuc me admonere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 112:

    illud te esse admonitum volo,

    Cic. Cael. 3, 8:

    jam illud non sunt admonendi, ut, etc.,

    id. Off. 2, 19, 68:

    illud me praeclare admones,

    id. Att. 9, 9:

    sin quippiam essem admonitus,

    id. Fam. 5, 8:

    multa praeterea ostentis, multa extis admonemur,

    id. N. D. 2, 66:

    eam rem nos locus admonuit,

    Sall. J. 79.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    admonuisti etiam dictum aliquod in petitionem tuam dici potuisse,

    Cic. Planc. 34, 85 B. and K.:

    et meminerant et admonebant alii alios, supplicium ex se, non victoriam peti,

    Liv. 28, 19: nostri detrimento admonentur diligentius stationes disponere, Auct. B. G. 8, 12.—
    (ζ).
    With a rel. clause:

    meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet,

    Cic. Fam. 5, 2.—
    (η).
    With ut or ne:

    admonebat me res, ut, etc.,

    Cic. Off. 2, 19, 67:

    Caninius noster me tuis verbis admonuit, ut scriberem,

    id. Fam. 9, 6:

    ea res admonet, ut, etc.,

    Tac. A. 3, 25; so,

    corresp. with moneo,

    Sen. Ep. 24, 16.—
    (θ).
    With the simple subj. (in the historians):

    simulque admonerent liberis suis prospiceret,

    Nep. Ph. 1:

    nisi Seneca admonuisset venienti matri occurreret,

    Tac. A. 13, 5:

    admonuit negotiis abstineret,

    Suet. Tib. 50:

    illud me admones, cum illum videro, ne nimis indulgenter, et cum gravitate potius loquar,

    Cic. Att. 9, 9, 2 (where ut is to be supplied from the preceding ne).—
    (ι).
    With a simple inf. (so most freq. after the Aug. per., but also in Cic.):

    ut mos erat istius atque ut eum suae libidines facere admonebant,

    Cic. Verr. 2, 1, 24, § 63:

    easdem decedere campis admonuit,

    Verg. G. 4, 186; so,

    Matrem Admonuit ratibus sacris depellere taedas,

    id. A. 9, 109:

    sol acrior ire lavatum admonuit,

    Hor. S. 1, 6, 125; so Ov. M. 3, 601; 6, 150:

    nihil agere quod non prosit, fabella admonet,

    Phaedr. 3, 17; Tac. A. 15, 67:

    regrediendum (sc. esse sibi),

    Tac. Agr. 25.—
    (κ).
    With ad and the gerund.:

    ad thesaurum reperiendum,

    Cic. Div. 2, 65, 134.—
    (λ).
    With abl. of means or cause:

    de quibus (discordiis) ipsis his prodigiis a dis immortalibus admonemur,

    Cic. Har. Resp. 21, 44:

    proximi diei casu admoniti omnia ad defensionem paraverunt,

    Caes. B. C. 2, 14:

    divinā admonitus plagā,

    Vulg. 2 Macc. 9, 11.—
    II.
    Esp.
    A.
    To recall a thing to memory, to bring to remembrance (without any accessory notion of admonition); with acc. or gen.:

    cum memor anteactos semper dolor admonet annos,

    Tib. 4, 1, 189 Müll. (some read here admovet):

    admonuit dominae deseruitque Venus,

    id. 1, 5, 40:

    nomen, quod possit equorum Admonuisse,

    Ov. M. 15, 543.—
    B.
    Of a creditor, to remind a debtor of his debt, to ask payment, to dun:

    cum tibi cotidie potestas hominis fuisset admonendi, verbum nullum facis,

    Cic. Quint. 12; so id. Top. 1 fin.
    C.
    In the poets and in later Lat., to urge or incite to action (cf. admonitor):

    telo admonuit bijugos,

    Verg. A. 10, 586; so Spart. Sever. 11 fin.:

    liberos verberibus,

    Sen. Clem. 1, 14; id. Const. Sap. 12 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > admoneo

  • 54 adoro

    ăd-ōro, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    In the earliest per., to speak to or accost one, to address; hence, also, to treat of or negotiate a matter with one:

    adorare veteribus est alloqui,

    Serv. ad Verg. A. 10, 677:

    immo cum gemitu populum sic adorat,

    App. Met. 2, p. 127; 3, p. 130: adorare apud antiquos significabat agere: unde et legati oratores dicuntur, quia mandata populi agunt, Paul. ex Fest. p. 19 Müll.; cf. oro and orator.— Hence, also, in judicial lang., to bring an accusation, to accuse; so in the Fragm. of the XII. Tab. lex viii.: SEI (Si) ADORAT FVRTO QVOD NEC MANIFESTVM ERIT, Fest. S. V. NEC, p. 162 Müll.—
    II.
    In the class. per., to speak to one in order to obtain something of him; to ask or entreat one, esp. a deity, to pray earnestly, to beseech, supplicate, implore; constr. with acc., ut, or the simple subj.:

    quos adorent, ad quos precentur et supplicent,

    Liv. 38, 43:

    affaturque deos et sanctum sidus adorat,

    Verg. A. 2, 700:

    in rupes, in saxa (volens vos Turnus adoro) Ferte ratem,

    id. ib. 10, 677:

    Junonis prece numen,

    id. ib. 3, 437:

    prece superos,

    Ov. Tr. 1, 3, 41:

    non te per meritum adoro,

    id. H. 10, 141.—With the thing asked for in the acc. (like rogo, peto, postulo):

    cum hostiā caesā pacem deūm adorāsset,

    Liv. 6, 12 Drak.—With ut:

    adoravi deos, ut, etc.,

    Liv. 7, 40; Juv. 3, 300:

    adorati di, ut bene ac feliciter eveniret,

    Liv. 21, 17:

    Hanc ego, non ut me defendere temptet, adoro,

    Ov. P. 2, 2, 55.—With the subj. without ut, poet.:

    maneat sic semper adoro,

    I pray, Prop. 1, 4, 27.—
    III.
    Hence,
    A.
    Dropping the idea of asking, entreating, to reverence, honor, adore, worship the gods or objects of nature regarded as gods; more emphatic than venerari, and denoting the highest degree of reverence (Gr. proskunein); the habitus adorantium was to put the right hand to the mouth and turn about the entire body to the right (dextratio, q. v.); cf. Plin. 28, 2, 5, § 25; Liv. 5, 21; App. M. 4, 28. —Constr. with acc., dat., with prepp. or absol.
    (α).
    With acc.:

    Auctoremque viae Phoebum taciturnus adorat,

    Ov. M. 3, 18:

    Janus adorandus,

    id. F. 3, 881:

    in delubra non nisi adoraturus intras,

    Plin. Pan. 52:

    large deos adorare,

    Plin. 12, 14, 32, § 62:

    nil praeter nubes et caeli numen adorat,

    Juv. 14, 97:

    adorare crocodilon,

    id. 15, 2.—

    In eccl. Lat. of the worship of the true God: adoravit Israel Deum,

    Vulg. Gen. 47, 31:

    Dominum Deum tuum adorabis,

    ib. Matt. 4, 10:

    Deum adora,

    ib. Apoc. 22, 9;

    so of Christ: videntes eum adoraverunt,

    ib. Matt. 28, 17;

    adorent eum omnes angeli Dei,

    ib. Heb. 1, 6.—
    (β).
    With dat. (eccl.): adorato ( imperat.) Domino Deo tuo, Vulg. Deut. 26, 10:

    nec adorabis deo alieno,

    id. Ital. Ps. 80, 10 Mai (deum alienum, Vulg.):

    qui adorant sculptibus,

    ib. ib. 96, 7 Mai (sculptilia, Vulg.).—
    (γ).
    With prepp. (eccl.):

    si adoraveris coram me,

    Vulg. Luc. 4, 7:

    adorabunt in conspectu tuo,

    ib. Apoc. 15, 4:

    adorent ante pedes tuos,

    ib. ib. 3, 9; 22, 8.—
    (δ).
    Absol. (eccl.):

    Patres nostri in hoc monte adoraverunt,

    Vulg. Joan. 4, 20 bis.; ib. Act. 24, 11.—And,
    B.
    The notion of religious regard being dropped, to reverence, admire, esteem highly:

    adorare priscorum in inveniendo curam,

    Plin. 27, 1, 1, § 1:

    Ennium sicut sacros vetustate lucos adoremus,

    Quint. 10, 1, 88:

    veteris qui tollunt grandia templi pocula adorandae rubiginis,

    Juv. 13, 148:

    nec tu divinam Aeneida tenta, Sed longe sequere et vestigia semper adora,

    Stat. Th. 12, 816.—
    C.
    Under the emperors the Oriental custom being introduced of worshipping the Cæsars with divine ceremony, to worship, to reverence:

    C. Caesarem adorari ut deum constituit, cum reversus ex Syria, non aliter adire ausus esset quam capite velato circumvertensque se, deinde procumbens,

    Suet. Vit. 2; App. M. 4, 28; Min. Fel. 2, 5:

    non salutari, sed adorari se jubet (Alexander),

    Just. 12, 7:

    adorare Caesarum imagines,

    Suet. Calig. 14: coronam a judicibus ad se delatam adoravit, did obeisance before, id. Ner. 12:

    adorare purpuram principis,

    i. e. touched his purple robe and brought it to the mouth in reverence, Amm. 21, 9.—Of adulation to the rabble, to pay court to:

    nec deerat Otho protendens manus, adorare volgum,

    Tac. H. 1, 36.
    This word does not occur in Cic.
    ; for in Arch. 11, 28, where adoravi was given by Mai in Fragm. p. 124, Halm reads adhortatus sum, and B. and K. adornavi.

    Lewis & Short latin dictionary > adoro

  • 55 adque

    atque or āc (atque is used before vowels and consonants, ac, in class. lang., only before consonants; v. infra, I.), conj. [at has regularly in the compound atque a continuative, as in atqui it has an adversative force; pr. and further, and besides, and also; cf. in Gr. pros de, pros de eti, eti kai, eti de, and te kai; v. at init., and for the change of form atque, ac, cf. neque, nec; in MSS. and inscriptions sometimes written adque, and sometimes by confusion atqui ], a copulative particle, and also, and besides, and even, and (indicating a close internal connection between single words or whole clauses; while et designates an external connection of diff. objects with each other, v. et; syn.: et, -que, autem, praeterea, porro, ad hoc, ad haec).
    I.
    In joining single words, which is its most common use.
    A.
    In gen. (The following representation is based on a collection of all the instances of the use of atque and ac in Cic. Imp. Pomp., Phil. 2, Tusc. 1, and Off. 1; in Caes. B. G. 1 and 2; in Sall. C.; and in Liv. 21; and wherever in the account either author or work is not cited, there atque or ac does not occur.)
    1.
    The form atque.
    a.
    Before vowels and h. —Before a (very freq.):

    sociorum atque amicorum,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; id. Phil. 2, 13, 33; id. Tusc. 1, 34, 122; Caes. B. G. 1, 2; 1, 18; 1, 26; 2, 14; Sall. C. 5, 8; 7, 5; Liv. 21, 3; 21, 12.—Before e (very freq.):

    deposci atque expeti,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 5; 6, 16; 10, 28; id. Phil, 2, 21, 51; 2, 21, 52; id. Tusc. 1, 20, 46; Caes. B. G. 1, 6; 1, 15; 1, 18; 2, 19; Sall. C. 14, 6; 49, 4; Liv. 21, 4; 21, 37.—Before i (very freq.):

    excitare atque inflammare,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; 7, 18; id. Phil. 2, 15, 37; 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 20, 46; 1, 40, 97; Caes. B. G. 1, 17; 1, 20; 1, 22; 2, 1 bis; Sall. C. 2, 3; 3, 5; 14, 4; Liv. 21, 4; 21, 6; 21, 10.—Before o (freq. in Cic.):

    honestissimus atque ornatissimus,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 17; 8, 21; 11, 31; id. Off. 1, 25, 86; 1, 27, 94; Caes. B. G. 1, 40; 2, 14; Sall. C. 10, 6; Liv. 21, 8.—Before u (very rare), Cic. Imp. Pomp. 3, 7; 5, 11; 6, 15; Caes. B. G. 1, 26; 2, 20; Sall. C. 31, 6; 42, 1.—Before h (not infreq.):

    Sertorianae atque Hispaniensis,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 7, 19; id. Tusc. 1, 28, 69; id. Off. 1, 24, 87; Caes. B. G. 1, 19; 2, 9; 2, 10; Sall. C. 6, 1; 12, 2; Liv. 21, 37.—
    b.
    Before consonants.—Before b (very rare):

    Gallorum atque Belgarum,

    Caes. B. G. 1, 6; so,

    Cassius atque Brutus,

    Tac. A. 3, 76.—Before c (infreq. in Cic., freq. in Sall.):

    in portubus atque custodiis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 16; 8, 21; id. Phil. 2, 8, 18; id. Tusc. 1, 18, 42; id. Off. 1, 25, 88; Sall. C. 2, 3; 7, 4; 16, 3; 26, 4; 29, 3.—Before d (infreq.):

    superatam esse atque depressam,

    Cic. Imp. Pomp. 8, 21; id. Phil. 2, 44, 114: id. Off. 1, 6, 19; 1, 25, 85; 1, 33, 119; Sall. C. 4, 1; 20, 7; 20, 10.—Before f (infreq.):

    vitiis atque flagitiis,

    Cic. Imp. Pomp. 30, 72; id. Off. 1, 28, 98; 1, 28, 100; Caes. B. G. 1, 2; Sall. C. 1, 4; 2, 9; 11, 2.— Before g (very rare):

    dignitate atque gloria,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 11; 5, 12:

    virtute atque gloria,

    Sall. C. 3, 2; 61, 9.—Before j (very rare):

    labore atque justitia,

    Sall. C. 10, 1; 29, 3.—Before l (rare):

    hilari atque laeto,

    Cic. Tusc. 1, 42, 100; id. Off. 1, 19, 64; Sall. C. 14, 3; 21, 2; 28, 4.—Before m (infreq. in Cic., once in Caes.):

    multae atque magnae,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 17, 50; id. Phil. 2, 39, 100; id. Off. 1, 29, 103; 1, 31, 110; Caes. B. G. 1, 34; Sall. C. 18, 4; 31, 7; 34, 1; 51, 1.—Before n (infreq.):

    adventu atque nomine,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13; 20, 60; id. Off. 1, 28, 101; Sall. C. 2, 2 bis. —Before p (infreq. in Cic.):

    magna atque praeclara,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 11, 31; 16, 48; id. Off. 1, 44, 156; Sall. C. 4, 1; 4, 4; 16, 2; 20, 3.—Before q (does not occur).—Before r (rare):

    se conlegit atque recreavit,

    Cic. Phil. 2, 24, 58.— Before s (rare in Cic.):

    provinciarum atque sociorum,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 24, 71; id. Off. 1, 9, 30; 1, 21, 72; Sall. C. 2, 5; 2, 7; 6, 1.— Before t (infreq.):

    parietum atque tectorum,

    Cic. Phil. 2, 28, 69; id. Tusc. 1, 24, 57; id. Off. 1, 35, 126; Sall. C. 42, 2; 50, 3; 51, 38.—Before v (infreq.):

    gravis atque vehemens,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 9, 25; id. Tusc. 1, 23, 54; Sall. C. 1, 1; 12, 3; 45, 4; Liv. 21, 4; 21, 30.—
    2.
    The form ac before consonants.—Before b (very rare):

    sentientes ac bene meritos,

    Cic. Off. 1, 41, 149:

    feri ac barbari,

    Caes. B. G. 1, 31 and 33.—Before c (very rare):

    liberis ac conjugibus,

    Liv. 21, 30:

    Romae ac circa urbem,

    id. 21, 62.—Before d (freq. in Cic.):

    periculum ac discrimen,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12; 9, 23; 12, 33; id. Tusc. 1, 17, 40; 1, 28, 69; id. Off. 1, 14, 42:

    usus ac disciplina,

    Caes. B. G. 1, 40; 2, 31; Sall. C. 5, 4; 5, 8; 28, 1; Liv. 21, 10; 21, 18; 21, 19.—Before f (infreq.):

    opima est ac fertilis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 14; 7, 19; id. Tusc. 1, 1, 2; 1, 27, 66; id. Off. 1, 29, 103:

    potentissimos ac firmissimos,

    Caes. B. G. 1, 3; 1, 48; 2, 12;

    2, 13: pessuma ac flagitiosissima,

    Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 17; 21, 20.—Before g (does not occur).—Before j (very rare):

    nobilitatis ac juventutis,

    Cic. Phil. 2, 15, 37.—Before l (not infreq. in Liv.), Cic. Imp. Pomp. 4, 9; 23, 66; id. Phil. 2, 22, 54; Caes. B. G. 1, 12; 1, 23; 2, 23; Liv. 21, 13; 21, 14; 21, 35.—Before m (not infreq. in Cic.):

    terrore ac metu,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 18, 54 bis; 20, 59; id. Tusc. 1, 40, 95; id. Off. 1, 30, 106; Caes. B. G. 1, 39; 2, 14; Sall. C. 2, 4; 10, 1; Liv. 21, 8; 21, 60.—Before n (not infreq. in Cic.):

    insedit ac nimis inveteravit,

    Cic. Imp. Pomp. 3, 7:

    gentes ac nationes,

    id. ib. 11, 31; 12, 35 bis; id. Phil. 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 21, 48; Caes. B. G. 1, 20; 2, 28; Liv. 21, 32.—Before p (not infreq. in Cic., Caes., and Liv.):

    celeberrimum ac plenissimum,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 33; 12, 35; 13, 36; id. Phil. 2, 15, 39; id. Tusc. 1, 17, 41; id. Off. 1, 20, 68; Caes. B. G. 1, 18; 1, 20; 2, 13; 2, 19; Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 25; 21, 34; 21, 35.—Before q (does not occur).—Before r (infreq.):

    firmamenti ac roboris,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 8, 21; 15, 45; id. Off. 1, 5, 15; Caes. B. G. 1, 25; Liv. 21, 41; 21, 44.—Before s (freq. in Cic. and Liv., infreq. in Caes.):

    vectigalibus ac sociis,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 4; 4, 10; 11, 30; id. Phil. 2, 27, 66; Caes. B. G. 1, 25; 1, 31; 1, 33; 2, 24; Liv. 21, 4; 21, 33 bis; 21, 36.—Before t (infreq. in Cic., freq. in Liv.):

    tantis rebus ac tanto bello,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 27 bis; 19, 56; 20, 59; Caes. B. G. 1, 26; 1, 39; 2, 6; Liv. 21, 7 ter; 21, 10; 21, 14; 21, 25.—Before v (not in Cic., only once in Caes. and Sall., but freq. in Liv.):

    armatos ac victores,

    Caes. B. G. 1, 40:

    inconsulte ac veluti etc.,

    Sall. C. 42, 2:

    opera ac vineae,

    Liv. 21, 7; 21, 22; 21, 40; 21, 43. —(So in the phrases treated below: atque adeo, atque alter or alius, atque eccum, atque eo, atque etiam, atque illuc, atque is or hic, atque iterum, atque omnia, atque ut, atque late, atque sic, atque velut, but ac ne, ac si, and ac tamen).—With simul:

    Britannorum acies in speciem simul ac terrorem editioribus locis constiterat,

    Tac. Agr. 35:

    in se simul atque in Herculem,

    id. G. 34:

    suos prosequitur simul ac deponit,

    id. ib. 30; so,

    sociis pariter atque hostibus,

    id. H. 4, 73:

    innocentes ac noxios juxta cadere,

    id. A. 1, 48.—Hence, sometimes syn. with et—et, ut—ita, aeque ac; both—and, as—so, as well—as, as well as: hodie sero ac nequiquam [p. 190] voles, Ter. Heaut. 2, 3, 103 (cf. Cic. Quinct. 25, 79:

    verum et sero et nequidquam pudet): copia sententiarum atque verborum,

    Cic. Cael. 19, 45:

    omnia honesta atque inhonesta,

    Sall. C. 30, 4:

    nobiles atque ignobiles,

    id. ib. 20, 7:

    caloris ac frigoris patientia par,

    Liv. 21, 4; 6, 41; Vell. 2, 127:

    vir bonus et prudens dici delector ego ac tu,

    Hor. Ep. 1, 16, 32.—
    B.
    Esp.
    a.
    In a hendiadys:

    utinam isto animo atque virtute in summa re publica versari quam in municipali maluisset,

    with this virtuous feeling, Cic. Leg. 3, 16, 36:

    de conplexu ejus ac sinu,

    of his bosom embrace, id. Cat. 2, 10, 22:

    me eadem, quae ceteros, fama atque invidia vexabat, i. e. invidiosa fama,

    Sall. C. 3 fin.:

    clamore atque adsensu,

    shout of applause, Liv. 21, 3.—
    b.
    In joining to the idea of a preceding word one more important, and indeed, and even, and especially (v. Kritz ad Sall. J. 4, 3).
    (α).
    Absol.: Pa. Nempe tu istic ais esse erilem concubinam? Sc. Atque arguo me etc., yea and I maintain that I etc., Plaut. Mil. 2, 3, 66: Ph. Tun vidisti? Sc. Atque his quidem oculis, id. ib. 2, 4, 15: Ps. Ecquid habet is homo aceti in pectore? Ch. Atque acidissimi, id. Ps. 2, 4, 49; so id. Bacch. 3, 6, 9; id. Men. 1, 2, 40: Py. Cognoscitne (ea)? Ch. Ac memoriter, Ter. Eun. 5, 3, 6:

    Faciam boni tibi aliquid pro ista re ac lubens,

    and with a good will, id. Heaut. 4, 5, 15:

    rem difficilem (dii immortales) atque omnium difficillimam,

    and indeed, Cic. Or. 16, 52:

    magna diis immortalibus habenda est gratia atque huic ipsi Jovi Statori, etc.,

    and especially, id. Cat. 1, 5, 11:

    hebeti ingenio atque nullo,

    and in fact, id. Tusc. 5, 15, 45:

    ex plurimis periculis et insidiis atque ex media morte,

    and even, id. Cat. 4, 9:

    fratre meo atque eodem propinquo suo interfecto,

    and at the same time, Sall. J. 14, 11:

    intra moenia atque in sinu urbis,

    id. C. 52, 35.—
    (β).
    With adeo, and that too, and even:

    intra moenia atque adeo in senatu,

    Cic. Cat. 1, 2, 5:

    qui in urbe remanserunt atque adeo qui contra urbis salutem etc.,

    id. ib. 2, 12, 27:

    insto atque urgeo, insector, posco atque adeo flagito crimen,

    id. Planc. 19 fin.:

    non petentem atque adeo etiam absentem,

    Liv. 10, 5.—And with autem also added:

    atque adeo autem quor etc.,

    Ter. Eun. 5, 4, 42.—
    (γ).
    With etiam:

    id jam populare atque etiam plausibile factum est,

    and also, Cic. Div. in Caecil. 3, 8:

    ne Verginio commeatum dent atque etiam in custodia habeant,

    Liv. 3, 46.—
    (δ).
    With the dem. pron. hic, is:

    negotium magnum est navigare atque id mense Quintili,

    and besides, and that, and that too, Cic. Att. 5, 12; 1, 14:

    maximis defixis trabibus atque eis praeacutis,

    Caes. B. C. 1, 27:

    Asseres pedum XII. cuspidibus praefixis atque hi maximis ballistis missi,

    id. ib. 2, 2:

    duabus missis subsidio cohortibus a Caesare, atque his primis legionum duarum,

    id. B. G. 5, 15; id. B. C. 3, 70:

    flumen uno omnino loco pedibus atque hoc aegre transiri potest,

    id. B. G. 5, 18:

    ad celeritatem onerandi subductionesque paulo facit humiliores... atque id eo magis, quod, etc.,

    id. ib. 5, 1; cf. without id (perh. to avoid the repetition of the pron.): qua (sc. virtute) nostri milites facile superabant, atque eo magis, quod, etc., and that the more because etc., id. ib. 3, 8 fin.:

    dicendi artem apta trepidatione occultans atque eo validior,

    Tac. H. 1, 69; 2, 37; id. A. 4, 22; 4, 46.—
    II.
    In comparisons.
    A.
    Of equality (Rudd. II. p. 94; Zumpt, § 340); with par, idem, item, aequus, similis, juxta, talis, totidem, etc., as: et nota, quod ex hujus modi structura Graeca (sc. homoios kai, etc.) frequenter Latini ac et atque in significatione similitudinis accipiunt, Prisc. pp. 1192 and 1193 P.; cf. Gell. 10, 29; Lidd. and Scott, s. v. kai, III.:

    si parem sententiam hic habet ac formam,

    Plaut. Mil. 4, 6, 36: quom opulenti loquuntur pariter atque ignobiles, Enn. ap. Gell. 11, 4:

    Ecastor pariter hoc atque alias res soles,

    Plaut. Men. 5, 1, 52:

    pariter nunc opera me adjuves ac re dudum opitulata es,

    Ter. Phorm. 5, 3, 3:

    neque enim mihi par ratio cum Lucilio est ac tecum fuit,

    Cic. N. D. 3, 1, 3:

    parique eum atque illos imperio esse jussit,

    Nep. Dat. 3, 5:

    magistrum equitum pari ac dictatorem imperio fugavit,

    id. Hann. 5, 3:

    pariter patribus ac plebi carus,

    Liv. 2, 33: nam et vita est eadem et animus te erga idem ac fuit, Ter. Heaut. 2, 3, 24:

    In hanc argumentationes ex eisdem locis sumendae sunt atque in causam negotialem,

    Cic. Inv. 2, 23, 70:

    equi quod alii sunt ad rem militarem idonei, alii ad vecturam... non item sunt spectandi atque habendi,

    Varr. R. R. 2, 7, 15; id. L. L. 10, § 74 Mull.:

    cum ex provincia populi Romani aequam partem tu tibi sumpseris atque populo Romano miseris,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    Modo ne in aequo (jure) hostes apud vos sint ac nos socii,

    Liv. 39, 37 (exs. with aeque; v. aeque, d); Cic. Verr. 2, 3, 83 fin.:

    et simili jure tu ulcisceris patrui mortem atque ille persequeretur fratris sui, si, etc.,

    id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 1, 4; id. Agr. 1, 4 fin.:

    similem pavorem inde ac fugam fore, ac bello Gallico fuerit,

    Liv. 6, 28; Col. 5, 7, 3:

    contendant, se juxta hieme atque aestate bella gerere posse,

    Liv. 5, 6; cf. Drak. ad Liv. 1, 54, 9:

    faxo eum tali mactatum, atque hic est, infortunio,

    Ter. Phorm. 5, 9, 39; Cic. Vatin. 4, 10:

    cum totidem navibus atque erat profectus,

    Nep. Milt. 7, 4.—
    B.
    Of difference; with alius and its derivv., with dissimile, contra, contrarius, secus, etc., than:

    illi sunt alio ingenio atque tu,

    other than, different from, Plaut. Ps. 4, 7, 35 al.; v. the passages under alius, I. B. a:

    aliter tuum amorem atque est accipis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 23 al.; v. the passages under aliter, 1. a.; cf.

    also aliorsum, II., and aliusmodi: quod est non dissimile atque ire in Solonium,

    Cic. Att. 2, 3:

    simulacrum in excelso collocare et, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,

    id. Div. 2, 24 fin.; id. Verr. 2, 1, 46:

    qui versantur retro, contrario motu atque caelum,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    membra paulo secus a me atque ab illo partita,

    id. de Or. 3, 30, 119:

    cujus ego salutem non secus ac meam tueri debeo,

    id. Planc. 1 fin. al.; v. contra, contrarius, secus, etc.—
    C.
    Sometimes, in cases of equality or difference, atque with ut or ac with si (with aliter affirm. Cic. appears to connect only atque ut, not ac si;

    once, however, non aliter, ac si,

    Cic. Att. 13, 51;

    v. aliter, 1. b.): pariter hoc fit atque ut alia facta sunt,

    Plaut. Am. 4, 1, 11:

    nec fallaciam Astutiorem ullus fecit poeta atque Ut haec est fabre facta a nobis,

    id. Cas. 5, 1, 6 sqq.:

    quod iste aliter atque ut edixerat decrevisset,

    Cic. Verr. 2, 1, 46:

    et qui suos casus aliter ferunt atque ut auctores aliis ipsi fuerunt, etc.,

    id. Tusc. 3, 30, 73:

    si mentionem fecerint, quo aliter ager possideretur atque ut ex legibus Juliis,

    id. Att. 2, 18, 2; 16, 13, c; cf. Wopk. Lect. Tull. 1, 15, p. 118; Dig. 43, 13, 11:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    just as if, Cic. Fam. 13, 43:

    tu autem similiter facis ac si me roges, etc.,

    id. N. D. 3, 3, 8:

    reliquis officiis, juxta ac si meus frater esset, sustentavit,

    id. Post. Red. in Sen. 8, 20:

    quod dandum est amicitiae, large dabitur a me non secus ac si meus esset frater,

    id. Mur. 4 fin.:

    haec sunt, tribuni, consilia vestra, non, hercule, dissimilia, ac si quis, etc.,

    Liv. 5, 5 fin. al. —
    D.
    More rare with nimis, in partem, pro eo, etc.;

    in Plaut. also with mutare or demutare = aliud esse: nimis bellus, atque ut esse maxume optabam, locus,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 73:

    haud centensumam Partem dixi atque, otium rei si sit, possim expromere,

    id. Mil. 3, 1, 168: sane quam pro eo ac debui graviter molesteque tuli, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    debeo sperare, omnes deos, qui huic urbi praesident, pro eo mihi, ac mereor, relaturos gratiam esse,

    Cic. Cat. 4, 2:

    pro eo, ac si concessum sit, concludere oportebit argumentationem,

    id. Inv. 1, 32, 54:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    nearly the same as he, id. Fam. 9, 13, 2:

    neque se luna quoquam mutat atque uti exorta est semel,

    Plaut. Am. 1, 1, 118:

    num quid videtur demutare atque ut quidem Dixi?

    id. Mil. 4, 3, 37.—
    E.
    Sometimes the word indicating comparison (aeque, tantopere, etc.) is to be supplied from the connection (in the class. per. perh. used only once by Cassius in epist. style):

    nebula haud est mollis atque hujus est,

    Plaut. Cas. 4, 4, 21:

    quem esse amicum ratus sum atque ipsus sum mihi,

    id. Bacch. 3, 6, 20:

    quae suco caret atque putris pumex,

    Priap. 32, 7 (Mull., est putusque): digne ac mereor commendatus esse, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13; Dig. 2, 14, 4; 19, 2, 54.—
    F.
    Poet. or in post-Aug. prose with comparatives (for quam), than:

    amicior mihi nullus vivit atque is est,

    Plaut. Merc. 5, 2, 56:

    non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

    Ter. And. 4, 2, 15 Ruhnk.:

    Illi non minus ac tibi Pectore uritur intimo Flamma,

    Cat. 61, 172:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561:

    Non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46 Bentl. and Heind. (cf. infra:

    nihilo plus accipias quam Qui nil portarit): qui peccas minus atque ego,

    id. ib. 2, 7, 96:

    Artius atque hedera procera adstringitur ilex,

    id. Epod. 15, 5; Suet. Caes. 14 Ruhnk. —
    G.
    In the comparison of two periods of time, most freq. with simul (v. examples under simul); ante- or post-class. with principio, statim:

    principio Atque animus ephebis aetate exiit,

    as soon as, Plaut. Merc. 1, 1, 40:

    judici enim, statim atque factus est, omnium rerum officium incumbit,

    Dig. 21, 1, 25:

    quamvis, statim atque intercessit, mulier competierat,

    ib. 16, 1, 24.—
    III.
    To connect a negative clause which explains or corrects what precedes; hence sometimes with potius (class.; in Cic. very freq., but rare in the poets), and not, and not rather.
    a.
    Absol.:

    Decipiam ac non veniam,

    Ter. Heaut. 4, 4, 6:

    si fidem habeat,... ac non id metuat, ne etc.,

    id. Eun. 1, 2, 60:

    perparvam vero controversiam dicis, ac non eam, quae dirimat omnia,

    Cic. Leg. 1, 20, 54:

    quasi nunc id agatur, quis ex tanta multitudine occiderit, ac non hoc quaeratur, eum, etc.,

    id. Rosc. Am. 33:

    si (mundum) tuum ac non deorum immortalium domicilium putes, nonne plane desipere videare?

    id. N. D. 2, 6, 17:

    nemo erat, qui illum reum ac non miliens condemnatum arbitraretur,

    id. Att. 1, 16:

    si hoc dissuadere est, ac non disturbare ac pervertere,

    id. Agr. 2, 37, 101:

    si res verba desideraret ac non pro se ipsa loqueretur,

    id. Fam. 3, 2 fin.: hoc te exspectare tempus tibi turpe est ac non ei rei sapientia tua te occurrere, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6:

    velut destituti ac non qui ipsi destituissent,

    Liv. 8, 27; 7, 3 fin.:

    si mihi mea sententia proferenda ac non disertissimorum,

    Tac. Or. 1.—
    b.
    With potius:

    Quam ob rem scriba deducet, ac non potius mulio, qui advexit?

    Cic. Verr. 2, 3, 79 (B. and K., et):

    quis (eum) ita aspexit, ut perditum civem, ac non potius ut importunissimum hostem?

    id. Cat. 2, 6, 12.— Pliny the elder commonly employs in this sense atque non, not ac non:

    concremasse ea (scrinia) optuma fide atque non legisse,

    Plin. 7, 25, 26, § 94; 22, 24, 50, § 108; 29, 2, 9, § 29; 27, 9, 55, § 78; 31, 7, 39, § 73 et saep. —
    IV.
    In connecting clauses and beginning periods.
    1.
    In gen., and, and so, and even, and too: Pamph. Antiquam adeo tuam venustatem obtines. Bacch. Ac tu ecastor morem antiquom atque ingenium obtines, And you too, Ter. Hec. 5, 4, 20:

    atque illi (philosopho) ordiri placet etc.,

    Cic. de Or. 3, 47, 183: Africanus indigens mei? Minime hercle. Ac ne ego quidem illius, And I indeed not, etc., id. Lael. 9, 30; id. Fin. 5, 11, 33:

    cum versus facias, te ipsum percontor, etc.... Atque ego cum Graecos facerem, natus mare citra, Versiculos, etc.,

    Hor. S. 1, 10, 31:

    multa quippe et diversa angebant: validior per Germaniam exercitus, etc.... quos igitur anteferret? ac (i. e. similiter angebat), ne postpositi contumelia incenderentur,

    Tac. A. 1, 47:

    Minime, minime, inquit Secundus, atque adeo vellem maturius intervenisses,

    Tac. Or. 14:

    ac similiter in translatione, etc.,

    Quint. 3, 6, 77.—
    2.
    In adducing new arguments of similar force in favor of any assertion or making further statements about a subject, etc.; cf. Beier ad Cic. Off. 3, 11, 487.
    a.
    Absol.:

    maxima est enim vis vetustatis et consuetudinis: atque in ipso equo, cujus modo mentionem feci, si, etc.,

    and furthermore, and moreover, Cic. Lael. 19, 68: Atque, si natura confirmatura jus non erit, virtutes omnes tollentur, id. Leg. 1, 15, 42 B. and K. —
    b.
    Often with etiam:

    Atque alias etiam dicendi virtutes sequitur,

    Cic. Or. 40, 139:

    Atque hoc etiam animadvertendum non esse omnia etc.,

    id. de Or. 2, 61, 251; so id. Off. 1, 26, 90; id. N. D. 2, 11, 30; Col. 2, 2, 3.—
    c.
    Sometimes with quoque:

    Atque occidi quoque Potius quam cibum praehiberem,

    Plaut. Ps. 1, 3, 133; so Cic. N. D. 2, 12, 32; Col. 2, 13, 3, and Cels. 2, 3; 3, 22.—
    d.
    And even with quoque etiam: Atque ego [p. 191] quoque etiam, qui Jovis sum filius, Contagione etc., Plaut. Am. prol. 30.—
    3.
    In narration:

    aegre submoventes obvios intrare portam, qui adducebant Philopoemenem, potuerunt: atque conferta turba iter reliquum clauserat,

    Liv. 39, 49; 5, 21 fin.:

    completur caede, quantum inter castra murosque vacui fuit: ac rursus nova laborum facies,

    Tac. H. 3, 30; cf. Caes. B. C. 2, 28 fin. and 2, 29 init.
    4.
    In introducing comparisons, atque ut, atque velut (mostly poet., esp. in epic poetry):

    Atque ut perspicio, profecto etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 53:

    ac veluti magno in populo cum saepe coorta est Seditio.... Sic cunctus pelagi cecidit fragor, etc.,

    Verg. A. 1, 148; so id. G. 4, 170; id. A. 2, 626; 4, 402; 4, 441; 6, 707; 9, 59; 10, 405; 10, 707; 10, 803; 11, 809; 12, 365; 12, 521; 12, 684; 12, 715;

    12, 908: Inclinare meridiem Sentis ac, veluti stet volucris dies, Parcis deripere etc.,

    Hor. C. 3, 28, 6; Val. Fl. 6, 664;

    and so, Ac velut in nigro jactatis turbine nautis, etc.... Tale fuit nobis Manius auxilium,

    Cat. 68, 63 (for which Sillig and Muller read:

    Hic velut, etc.): Atque ut magnas utilitates adipiscimur, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16:

    Atque ut hujus mores veros amicos parere non potuerunt, sic etc.,

    id. Lael. 15, 54.—
    5.
    In connecting two acts or events.
    a.
    In the order of time, and then; hence the ancient grammarians assume in it the notion of quick succession, and explain it, though improperly, as syn. with statim, ilico, without any accompanying copulative, v. Gell. 10, 29; Non. p. 530, 1 sq. (only in the poets and histt.): Atque atque accedit muros Romana juventus (the repetition of the atque represents the approach step by step), Enn. ap. Gell. and Non. l. l. (Ann. v. 527 Mull.): Quo imus una;

    ad prandium? Atque illi tacent,

    And then they are silent, Plaut. Capt. 3, 1, 19:

    Ubi cenamus? inquam, atque illi abnuunt,

    and upon this they shake their head, id. ib. 3, 1, 21; id. Ep. 2, 2, 33:

    dum circumspecto atque ego lembum conspicor,

    id. Bacch. 2, 3, 45; so id. Merc. 2, 1, 32; 2, 1, 35; id. Most. 5, 1, 9:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere: Atque ille exclamat derepente maximum,

    and then he suddenly exclaims, id. ib. 2, 2, 57: cui fidus Achates It comes... atque illi Misenum in litore sicco Ut venere, vident, etc., and as they thus came, etc., Verg. A. 6, 162:

    dixerat, atque illi sese deus obtulit ultro,

    Stat. Th. 9, 481; 12, 360; Liv. 26, 39, 16; Tac. H. 3, 17:

    tum Otho ingredi castra ausus: atque illum tribuni centurionesque circumsistunt,

    id. ib. 1, 82. —Sometimes with two imperatives, in order to indicate vividly the necessity of a quicker succession, or the close connection between two actions:

    cape hoc argentum atque defer,

    Ter. Heaut. 4, 7, 3:

    abi domum ac deos comprecare,

    id. Ad. 4, 5, 65:

    tace modo ac sequere hac,

    id. ib. 2, 4, 16:

    Accipe carmina atque hanc sine tempora circum hederam tibi serpere,

    Verg. E. 8, 12; id. G. 1, 40; 3, 65; 4, 330:

    Da auxilium, pater, atque haec omina firma,

    id. A. 2, 691; 3, 89; 3, 250; 3, 639; 4, 424; 9, 90; 10, 624; 11, 370.—
    b.
    In the order of thought, and so, and thus, and therefore.
    (α).
    Absol.:

    si nunc de tuo jure concessisses paululum, Atque adulescenti morigerasses,

    and so, Ter. Ad. 2, 2, 10.—
    (β).
    With ita or sic:

    Ventum deinde ad multo angustiorem rupem, atque ita rectis saxis, etc.,

    Liv. 21, 36; Plin. 10, 58, 79, § 158:

    ac sic prope innumerabiles species reperiuntur,

    Quint. 12, 10, 67.—
    c.
    Connecting conclusion and condition, so, then (cf. at, II. F.):

    non aliter quam qui adverso vix flumine lembum Remigiis subigit, si bracchia forte remisit, Atque illum praeceps prono rapit alveus amni,

    Verg. G. 1, 203 (here explained by statim by Gell. 10, 29, and by Servius, but thus its connective force is wholly lost; cf. also Forbig ad h. l. for still another explanation).—
    6.
    (As supra, I. c.) To annex a thought of more importance:

    Satisne videtur declarasse Dionysius nihil esse ei beatum, cui semper aliqui terror impendeat? atque ei ne integrum quidem erat, ut ad justitiam remigraret,

    Cic. Tusc. 5, 21, 62; id. Tull. 4:

    hoc enim spectant leges, hoc volunt, incolumem esse civium conjunctionem, quam qui dirimunt, eos morte... coercent. Atque hoc multo magis efficit ipsa naturae ratio,

    id. Off. 3, 5, 23; id. Fam. 6, 1, 4: hac spe lapsus Induciomarus... exsules damnatosque tota Gallia magnis praemiis ad se allicere coepit;

    ac tantam sibi jam iis rebus in Gallia auctoritatem comparaverat, ut, etc.,

    Caes. B. G. 5, 55 fin.; Nep. Hann. 13, 2; Quint. 1, 10, 16.—Hence also in answers, in order to confirm a question or assertion:

    Sed videone ego Pamphilippum cum fratre Epignomo? Atque is est,

    And he it is, Yes, it is he, Plaut. Stich. 4, 2, 4; so id. Truc. 1, 2, 24: Th. Mihin malum minitare? Ca. Atque edepol non minitabor, sed dabo, id. Curc. 4, 4, 15: Ch. Egon formidulosus? nemost hominum, qui vivat, minus. Th. Atque ita opust, Ter. Eun. 4, 6, 20.—
    7.
    In expressing a wish, atque utinam:

    Veritus sum arbitros, atque utinam memet possim obliscier! Att., Trag. Rel. p. 160 Rib.: videmus enim fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent. Atque utinam in Latinis talis oratoris simulacrum reperire possemus!

    Cic. Or. 7, 22; so id. Rep. 3, 5, 8:

    Atque utinam pro decore etc.,

    Liv. 21, 41, 13:

    Atque utinam ex vobis unus etc.,

    Verg. E. 10, 35; id. A. 1, 575:

    Atque utinam... Ille vir in medio fiat amore lapis!

    Prop. 2, 9, 47; 3, 6, 15; 3, 7, 25; 3, 8, 19 al.—
    8.
    To connect an adversative clause, and often fully with tamen, and yet, notwithstanding, nevertheless.
    a.
    Absol.: Mihi quidem hercle non fit veri simile;

    atque ipsis commentum placet,

    Ter. And. 1, 3, 20 Ruhnk. (atque pro tamen, Don.):

    ego quia non rediit filius, quae cogito!... Atque ex me hic natus non est, sed ex fratre,

    id. Ad. 1, 1, 15 (Quasi dicat, ex me non est, et sic afficior: quid paterer si genuissem? Don.; cf. Acron. ap. Charis. p. 204 P.); Cic. Off. 3, 11, 48 Beier; id. Mur. 34, 71 Matth.:

    ceterum ex aliis negotiis, quae ingenio exercentur, in primis magno usui est memoria rerum gestarum... Atque ego credo fore qui, etc.,

    and yet I believe, Sall. J. 4, 1 and 3 Corte; id. C. 51, 35:

    observare principis egressum in publicum, insidere vias examina infantium futurusque populus solebat. Labor parentibus erat ostentare parvulos... Ac plerique insitis precibus surdas principis aures obstrepebant,

    Plin. Pan. 26.—
    b.
    With tamen:

    nihil praeterea est magnopere dicendum. Ac tamen, ne cui loco non videatur esse responsum, etc.,

    Cic. Fin. 2, 27, 85:

    discipulos dissimilis inter se ac tamen laudandos,

    id. de Or. 3, 10, 35; id. Rep. 1, 7, 12:

    Atque in his tamen tribus generibus etc.,

    id. Off. 3, 33, 118; id. Pis. 1, 3; 13, 30; id. Prov. Cons. 7, 16; 7, 15 fin. (cf. in reference to the last four passages Wund. Varr. Lectt. p. lviii. sq.):

    ac tamen initia fastigii etc.,

    Tac. A. 3, 29; 3, 56; 12, 56;

    14, 21: pauciores cum pluribus certasse, ac tamen fusos Germanos,

    id. H. 5, 16.—
    9.
    To connect a minor affirmative proposition (the assumptio or propositio minor of logical lang.) in syllogisms, now, but, but now (while atqui is used to connect either an affirmative or negative minor premiss: v. atqui): Scaptius quaternas postulabat. Metui, si impetrasset, ne tu ipse me amare desineres;

    ... Atque hoc tempore ipso impingit mihi epistulam etc.,

    Cic. Att. 6, 1, 6.—Sometimes the conclusion is to be supplied:

    nisi qui naturas hominum, penitus perspexerit, dicendo, quod volet, perficere non poterit. Atque totus hic locus philosophorum putatur proprius (conclusion: ergo oratorem philosophiam cognoscere oportet),

    Cic. de Or. 1, 12, 53 and 54.—
    10.
    In introducing a purpose (freq. in Cic.).
    a.
    A negative purpose, and esp. in anticipating an objection:

    Ac ne sine causa videretur edixisse,

    Cic. Phil. 3, 9, 24:

    Ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur,

    id. de Or. 2, 46, 191; so id. Fam. 5, 12, 30:

    Ac ne saepius dicendum sit,

    Cels. 8, 1:

    Ac ne forte roges, quo me duce, quo lare tuter,

    Hor. Ep. 1, 1, 13:

    Ac ne forte putes,

    id. ib. 2, 1, 208:

    Ac ne forte putes etc.,

    Ov. R. Am. 465 (Merkel, Et).—
    b.
    A positive purpose:

    Atque ut ejus diversa studia in dissimili ratione perspicere possitis, nemo etc.,

    Cic. Cat. 2, 5, 9:

    Atque ut omnes intellegant me etc.... dico etc.,

    id. Imp. Pomp. 8, 20; 2, 4; id. Clu. 14, 43; id. Sull. 2, 5; id. de Or. 3, 11, 40:

    Atque ut C. Flaminium relinquam etc.,

    id. Leg. 3, 9, 20; id. Fin. 3, 2, 4.—
    11.
    a.. In continuing a thought in assertions or narration, and, now, and now, Plaut. Aul. prol. 18: audistis, cum pro se diceret, genus orationis, etc.,... perspexistis. Atque in eo non solum ingenium ejus videbatis, etc., Cic. Cael. 19, 45; so id. de Or. 3, 32, 130; 2, 7, 27; 3, 10, 39 al.; Caes. B. G. 2, 29; Nep. Ages. 7, 3; 8, 1, Eum. 10, 3 Bremi; Tac. A. 14, 64; 15, 3; Verg. A. 9, 1; Sil. 4, 1 al.: ac si, sublato illo, depelli a vobis omne periculum judicarem, now if I, etc., Cic. Cat. 2, 2, 3:

    atque si etiam hoc natura praescribit, etc.,

    id. Off. 3, 6, 27; so Quint. 10, 1, 26; 10, 2, 8.—
    b.
    In introducing parentheses:

    vulgo credere, Penino (atque inde nomen et jugo Alpium inditum) transgressum,

    Liv. 21, 38:

    omne adfectus genus (atque ea maxime jucundam et ornatam faciunt orationem) de luxuria, etc.,

    Quint. 4, 3, 15 MSS., where Halm after Spalding reads et quae.
    c.
    At the conclusion of a discourse (not infreq. in Cic.): Atque in primis duabus dicendi partibus qualis esset, summatim breviterque descripsimus, And thus have we, then, briefly described, etc., Cic. Or. 15, 50:

    Ac de primo quidem officii fonte diximus,

    id. Off. 1, 6, 19:

    Ac de inferenda quidem injuria satis dictum est,

    id. ib. 1, 8, 27; id. Inv. 2, 39, 115 al.—
    V.
    In particular connections and phrases.
    A.
    Unus atque alter, one and the other; alius atque alius, one and another; now this, now that:

    unae atque alterae scalae,

    Sall. J. 60, 7:

    quarum (coclearum) cum unam atque alteram, dein plures peteret,

    id. ib. 93, 2:

    unum atque alterum lacum integer perfluit,

    Tac. H. 5, 6:

    dilatisque alia atque alia de causa comitiis,

    Liv. 8, 23, 17; Col. 9, 8, 10:

    alius atque alius,

    Tac. H. 1, 46; 1, 50 (v. alius, II. D.).—Also separated by several words:

    aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

    Sen. Ep. 32, 2.—
    B.
    Etiam atque etiam. again and again:

    temo Stellas cogens etiam atque etiam Noctis sublime iter, Enn., Trag. Rel. p. 39 Rib.: etiam atque etiam cogita,

    Ter. Eun. 1, 1, 11:

    etiam atque etiam considera,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    monitos eos etiam atque etiam volo,

    id. Cat. 2, 12, 27.—So, semel atque iterum, Cic. Font. 26; id. Clu. 49; Tac. Or. 17; and:

    iterum atque iterum,

    Verg. A. 8, 527; Hor. S. 1, 10, 39.—
    C.
    Huc atque illuc, hither and thither, Cic. Q. Rosc. 37; id. de Or. 1, 40, 184; Verg. A. 9, 57; Ov. M. 2, 357; 10, 376; Tac. Agr. 10; id. H. 1, 85.—
    D.
    Longe atque late, far and wide, Cic. Marcell. 29:

    atque eccum or atque eccum video, in colloquial lang.: Heus vocate huc Davom. Atque eccum,

    but here he is, Ter. And. 3, 3, 48:

    Audire vocem visa sum modo militis. Atque eccum,

    and here he is, id. Eun. 3, 2, 2; so id. Hec. 4, 1, 8.—
    E.
    Atque omnia, in making an assertion general, and so generally:

    Atque in eis omnibus, quae sunt actionis, inest quaedam vis a natura data,

    Cic. de Or. 3, 59, 223:

    quorum (verborum) descriptus ordo alias alia terminatione concluditur, atque omnia illa et prima et media verba spectare debent ad ultimum,

    id. Or. 59, 200; id. de Or. 2, 64, 257: commoda civium non divellere, atque omnes aequitate eadem continere, and so rather, etc., id. Off. 2, 23, 83:

    nihil acerbum esse, nihil crudele, atque omnia plena clementiae, humanitatis,

    id. ad Q. Fr. 1, 1, 8:

    Atque omnis vitae ratio sic constat, ut, quae probamus in aliis, facere ipsi velimus,

    Quint. 10, 2, 2.—
    F.
    With other conjunctions.
    1.
    After et:

    equidem putabam virtutem hominibus instituendo et persuadendo, non minis et vi ac metu tradi,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    Magnifica vero vox et magno viro ac sapiente digna,

    id. Off. 3, 1, 1; id. Cael. 13:

    vanus aspectus et auri fulgor atque argenti,

    Tac. Agr. 32.:

    denuntiarent, ut ab Saguntinis abstineret et Carthaginem in Africam traicerent ac sociorum querimonias deferrent,

    Liv. 21, 6, 4:

    ubi et fratrem consilii ac periculi socium haberem,

    id. 21, 41, 2:

    et uti liter demum ac Latine perspicueque,

    Quint. 8, 3, 3:

    Nam et subtili plenius aliquid atque subtilius et vehementi remissius atque vehementius invenitur,

    id. 12, 10, 67. —
    2.
    After que, as in Gr. te kai: litterisque ac laudibus aeternare, Varr. ap. Non. p. 75, 20:

    submoverique atque in castra redigi,

    Liv. 26, 10:

    terrorem caedemque ac fugam fecere,

    id. 21, 52:

    mus Sub terris posuitque domos atque horrea fecit,

    Verg. G. 1, 182; 3, 434; id. A. 8, 486.—
    3.
    Before et:

    caelum ipsum ac mare et silvas circum spectantes,

    Tac. Agr. 32.—
    4.
    After neque (only in the poets and post - Aug. prose):

    nec clavis nec canis atque calix,

    Mart. 1, 32, 4: naturam Oceani atque aestus [p. 192] neque quaerere hujus operis est, ac multi retulere, Tac. Agr. 10:

    mediocritatem pristinam neque dissimulavit umquam ac frequenter etiam prae se tulit,

    Suet. Vesp. 12.—
    G.
    Atque repeated, esp. in arch. Lat.: Scio solere plerisque hominibus in rebus secundis atque prolixis atque prosperis animum excellere atque superbiam atque ferociam augescere atque crescere, Cato ap. Gell. 7, 3: Dicere possum quibus villae atque aedes aedificatae atque expolitae maximo opere citro atque ebore atque pavimentis Poenicis stent, Cato ap. Fest. p. 242 Mull.:

    atque ut C. Flamininum atque ea, quae jam prisca videntur, propter vetustatem relinquam,

    Cic. Leg. 3, 9, 20:

    omnem dignitatem tuam in virtute atque in rebus gestis atque in tua gravitate positam existimare,

    id. Fam. 1, 5, 8.—Esp. freq. in enumerations in the poets:

    Haec atque illa dies atque alia atque alia,

    Cat. 68, 152:

    Mavortia tellus Atque Getae atque Hebrus,

    Verg. G. 4, 463:

    Clioque et Beroe atque Ephyre Atque Opis et Asia,

    id. ib. 4, 343.—And sometimes forming a double connective, both— and = et—et:

    Multus ut in terras deplueretque lapis: Atque tubas atque arma ferunt crepitantia caelo Audita,

    Tib. 2, 5, 73:

    complexa sui corpus miserabile nati Atque deos atque astra vocat crudelia mater,

    Verg. E. 5, 23; Sil. 1, 93; v. Forbig ad Verg. l. l.
    ► Atque regularly stands at the beginning of its sentence or clause or before the word it connects, but in poetry it sometimes, like et and at, stands:
    a.
    In the second place:

    Jamque novum terrae stupeant lucescere solem, Altius atque cadant imbres,

    Verg. E. 6, 38 Rib., ubi v. Forbig.:

    Accipite ergo animis atque haec mea figite dicta,

    id. A. 3, 250, and 10, 104 (animis may, however, here be taken with Accipite, as in id. ib. 5, 304):

    Esto beata, funus atque imagines Ducant triumphales tuum,

    Hor. Epod. 8, 11; id. S. 1, 5, 4; 1, 6, 111; 1, 7, 12 (ubi v. Fritzsche).—
    b.
    In the third place:

    quod pubes hedera virente Gaudeant pulla magis atque myrto,

    Hor. C. 1, 25, 18; cf. at fin. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 452-513.)

    Lewis & Short latin dictionary > adque

  • 56 aes

    aes, aeris (often used in plur. nom. and acc.; abl. aeribus, Cato ap. Paul. ex Fest. p. 27 Müll., and Lucr. 2, 636; gen. AERVM, Inscr. Orell. 3551), n. [cf. Germ. Eisen = iron, Erz = copper; Goth. aiz = copper, gold; Angl.Sax. ar, ær = ore, copper, brass; Eng. iron, ore; Lat. aurum; with the com. notion of brightness; cf. aurora, etc.].
    I.
    Any crude metal dug out of the earth, except gold and silver; esp.,
    a.
    Aes Cyprium, whence cuprum, copper: scoria aeris, copper dross or scoria, Plin. 34, 11, 24, § 107:

    aeris flos,

    flowers of copper, id. 34, 11, 24, § 107:

    squama aeris,

    scales of copper, Cels. 2, 12 init.:

    aes fundere,

    Plin. 33, 5, 30, § 94:

    conflare et temperare,

    id. 7, 56, 57, § 197:

    India neque aes neque plumbum habet,

    id. 34, 17, 48, § 163:

    aurum et argentum et aes,

    Vulg. Ex. 25, 3.—
    b.
    An alloy, for the most part of copper and tin, bronze (brass, an alloy of copper and zinc, was hardly known to the ancients. For their bronze coins the Greeks adhered to copper and tin till B.C. 400, after which they added lead. Silver is rare in Greek bronze coins. The Romans admitted lead into their bronze coins, but gradually reduced the quantity, and, under Calig., Nero, Vesp., and Domit., issued pure copper coins, and then reverted to the mixture of lead. In the bronze mirrors now existing, which are nearly all Etruscan, silver predominated to give a highly reflecting surface. The antique bronze had about 87 parts of copper to 13 of tin. An analysis of several objects has given the following centesimal parts: statua ex aere, Cic. Phil. 9, 6:

    simulacrum ex aere factum,

    Plin. 34, 4, 9, § 15:

    valvas ex aere factitavere,

    id. 34, 3, 7, § 13.—Hence:

    ducere aliquem ex aere,

    to cast one's image in bronze, id. 7, 37, 38, § 125; and in the same sense poet.:

    ducere aera,

    Hor. Ep. 2, 1, 240:

    aes Corinthium,

    Plin. 34, 2, 3, §§ 5-8; v. Corinthius.—
    II.
    Meton.
    A.
    (Esp. in the poets.) For everything made or prepared from copper, bronze, etc. ( statues, tables of laws, money), and (as the ancients had the art of hardening and tempering copper and bronze) weapons, armor, utensils of husbandry: aes sonit, franguntur hastae, the trumpet sounds, Enn. ap. Non. 504, 32 (Trag. v. 213 Vahl.):

    Et prior aeris erat quam ferri cognitus usus: Aere solum terrae tractabant, aereque belli Miscebant fluctus et vulnera vasta serebant, etc.,

    Lucr. 5, 1287:

    quae ille in aes incidit, in quo populi jussa perpetuasque leges esse voluit,

    Cic. Phil. 1, 17; cf. id. Fam. 12, 1; Tac. A. 11, 14; 12, 53; id. H. 4, 40: aere ( with the trumpet, horn) ciere viros, Verg. A. 6, 165:

    non tuba directi, non aeris cornua flexi,

    Ov. M. 1, 98 (hence also rectum aes, the tuba, in contr. with the crooked buccina, Juv. 2, 118); a brazen prow, Verg. A. 1, 35; the brazen age, Hor. Epod. 16, 64.—In plur.: aera, Cato ap. Paul. ex Fest. p. 27 Müll.; Verg. A. 2, 734; Hor. C. 4, 8, 2 al.—
    B.
    Money: the first Roman money consisted of small rude masses of copper, called aes rude, Plin. 33, 3, 13, § 43; afterwards as coined:

    aes signatum,

    Cic. Leg. 3, 3; Plin. 33, 3, 13, § 43;

    so aes alone: si aes habent, dant mercem,

    Plaut. As. 1, 3, 49:

    ancilla aere suo empta,

    Ter. Phorm. 3, 2, 26: aes circumforaneum. borrowed from the brokers in the forum, Cic. Att. 2, 1: Hic meret aera liber Sosiis, earns them money, Hor. A. P. [p. 61] 345:

    gravis aere dextra,

    Verg. E. 1, 36:

    effusum est aes tuum,

    Vulg. Ez. 16, 36:

    neque in zona aes (tollerent),

    ib. Maarc. 6, 8:

    etiam aureos nummos aes dicimus,

    Dig. 50, 16, 159.—Hence,
    1.
    Aes alienum, lit. the money of another; hence, in reference to him who has it, the sum owed, a debt, Plaut. Curc. 3, 1, 2:

    habere aes alienum,

    Cic. Fam. 5, 6:

    aes alienum amicorum suscipere,

    to take upon one's self, id. Off. 2, 16:

    contrahere,

    to run up, id. Q. Fr. 1, 1, 8:

    facere,

    id. Att. 13, 46:

    conflare,

    Sall. C. 14, 2; 24, 3:

    in aes alienum incidere,

    to fall into debt, Cic. Cat. 2, 9:

    in aere alieno esse,

    to be in debt, id. Verr. 2, 2, 4, § 6; so,

    aere alieno oppressum esse,

    id. Font. 1; so Vulg. 1 Reg. 22, 2:

    laborare ex aere alieno,

    Caes. B. C. 3, 22:

    liberare se aere alieno,

    to get quit of, Cic. Att. 6, 2; so,

    aes alienum dissolvere,

    id. Sull. 56:

    aere alieno exire,

    to get out of, id. Phil. 11, 6.—
    2.
    In aere meo est, trop., he is, as it were, among my effects, he is my friend (only in the language of common conversation):

    in animo habui te in aere meo esse propter Lamiae nostri conjunctionem,

    Cic. Fam. 13, 62; 15, 14.—
    * 3.
    Alicujus aeris esse, to be of some value, Gell. 18, 5.—
    * 4.
    In aere suo censeri, to be esteemed according to its own worth, Sen. Ep. 87.—
    C.
    Sometimes = as, the unit of the standard of money (cf. as); hence, aes grave, the old heary money (as weighed, not counted out):

    denis milibus aeris gravis reos condemnavit,

    Liv. 5, 12:

    indicibus dena milia aeris gravis, quae tum divitiae habebantur, data,

    id. 4, 60; so, aes alone and in the gen. sing., instead of assium:

    aeris miliens, triciens,

    a hundred millions, three millions, Cic. Rep. 3, 10:

    qui milibus aeris quinquaginta census fuisset,

    Liv. 24, 11.—Also for coins that are smaller than an as (quadrans, triens, etc.):

    nec pueri credunt, nisi qui nondum aere, i. e. quadrante, lavantur (those who bathed paid each a quadrans),

    Juv. 2, 152 (cf.:

    dum tu quadrante lavatum Rex ibis,

    Hor. S. 1, 3, 137).—
    D.
    Wages, pay.
    1.
    A soldier's pay = stipendium:

    negabant danda esse aera militibus,

    Liv. 5, 4. And soon after: annua aera habes: annuam operam ede.— Hence in plur., = stipendia, Cic. Verr. 2, 5, 13, § 33.—
    2.
    Reward, payment, in gen., Juv. 6, 125: nullum in bonis numero, quod ad aes exit, that has in view or aims at pay, reward, Sen. Ep. 88.—
    E.
    In plur.: aera, counters; hence also the items of a computed sum (for which, later, a sing. form aera, ae (q. v.), came into use): si aera singula probāsti, summam, quae ex his confecta sit, non probare? Cic. ap. Non. 3, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > aes

  • 57 amo

    ămo, āvi, ātum, 1, v. a. (amāsso = amavero, Plaut. Cas. 5, 4, 23; id. Curc. 4, 4, 22; id. Mil. 4, 2, 16; cf. Paul. ex Fest. p. 28 Müll.:

    amāsse = amavisse,

    Ter. Eun. 5, 1, 11:

    amantum = amantium,

    Plaut. Men. 2, 3, 4; Lucr. 4, 1077; Ov. A. A. 1, 439) [cf. Sanscr. kam = to love; hama = Sanscr. sam = Germ. sammt; Engl. same, Lat. similis; with the radical notion of likeness, union], to like, to love, eraô, phileô (both in the higher and the lower sense, opp. odisse; while diligere (agapô) designates esteem, regard; opp. neglegere or spernere; cf. Doed. Syn. IV. p. 97; in the high sense in the philos. writings and Epp. of Cicero; often in the low sense, esp. in the comic poets. In the Vulg. amo and amor are comparatively little used, prob. from their bad associations, amo being used 51 times and amor 20. Instead of these words, diligo, dilectio and caritas were used. Diligo (incl. dilectus) occurs 422 times, and dilectio and caritas 144 times in all; dilectio 43 and caritas 101 times).
    I.
    In gen.:

    quid autem est amare, nisi velle bonis aliquem adfici, quam maximis, etiamsi ad se ex iis nihil redeat,

    Cic. Fin. 2, 24:

    amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames, nullā indigentiā, nullā utilitate quaesitā,

    id. Am. 27, 100:

    videas corde amare (eos) inter se,

    Plaut. Capt. 2, 3, 60; Ter. Ad. 5, 3, 42:

    liberi amare patrem atque matrem videntur,

    Gell. 12, 1, 23:

    qui amat patrem aut matrem,

    Vulg. Matt. 6, 5:

    ipse Pater amat vos, h. l. used of God,

    ib. Joan. 16, 27:

    Cicerones pueri amant inter se,

    love each other, Cic. Att. 6, 1:

    magis te quam oculos nunc amo meos,

    Ter. Ad. 4, 5, 67:

    quem omnes amare meritissimo debemus,

    Cic. de Or. 1, 55, 234.—So, amare aliquem ex animo, to love with all one's heart, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5:

    unice patriam et cives,

    id. Cat. 3, 5:

    aliquem amore singulari,

    id. Fam. 15, 20:

    sicut mater unicum amat filium suum,

    Vulg. 2 Reg. 1, 26:

    dignus amari,

    Verg. E. 5, 89.—Amare in ccntr. with diligere, as stronger, more affectionate: Clodius valde me diligit, vel, ut emphatikôteron dicam, valde me amat, Cic. ad Brut. 1, 1; id. Fam. 9, 14:

    eum a me non diligi solum, verum etiam amari,

    id. ib. 13, 47; id. Fragm. ap. Non. 421, 30 (Orell. IV. 2, p. 466); Plin. Ep. 3, 9.—But diligere, as indicative of esteem, is more emph. than amare, which denotes an instinctive or affectionate love:

    non quo quemquam plus amem, aut plus diligam, Eo feci, sed, etc.,

    Ter. Eun. 1, 2, 16:

    homo nobilis, qui a suis et amari et diligi vellet,

    Cic. Verr. 2, 4, 23:

    te semper amavi dilexique,

    have loved and esteemed, id. Fam. 15, 7: diligis (agapais) me plus his? Etiam, Domine, tu scis quia amo (philô) te, Vulg. Joan. 21, 15 sqq., ubi v. Alford, Gr. Test. al.—Hence in asseverations: ita (sic) me dii (bene) ament or amabunt, so may the gods love me, by the love of the gods, most assuredly:

    ita me di amabunt, etc.,

    Plaut. Poen. 1, 3, 30 (v. the pass. in its connection):

    ita me di ament, credo,

    Ter. And. 5, 4, 44:

    non, ita me di bene ament,

    id. Hec. 2, 1, 9:

    sic me di amabunt, ut, etc.,

    id. Heaut. 3, 1, 54.—Hence also ellipt.: ita me Juppiter! (sc. amet or amabit), Plaut. Poen. 1, 3, 31 (so in Engl. with different ellipsis, bless me! sc. God).—And as a salutation: Me. Salvus atque fortunatus, Euclio, semper sies. Eu. Di te ament, Me gadore, the gods bless you! Plaut. Aul. 2, 2, 6 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    Amare se, of vain men, to be in love with, to be pleased with one's self, also, to be selfish (used mostly by Cic.):

    quam se ipse amans sine rivali!

    Cic. Q. Fr. 3, 8:

    nisi nosmet ipsos valde amabimus,

    id. Off. 1, 9, 29; so id. Att. 4, 16 med.; id. Har. Resp. 9:

    homines se ipsos amantes,

    Vulg. 2 Tim. 3, 2.—
    B.
    Of unlawful love, Plaut. Bacch. 2, 2, 30:

    ut videas eam medullitus me amare!

    id. Most. 1, 3, 86 et saep.:

    meum gnatum rumor est amare,

    Ter. And. 1, 2, 14; 1, 2, 20 al.:

    ibi primum insuevit exercitus populi Romani amare, potare, etc.,

    Sall. C. 11, 6:

    quae (via) eo me solvat amantem,

    Verg. A. 4, 479:

    non aequo foedere amare,

    id. ib. 4, 520; Hor. S. 2, 3, 250 Heind.; Vulg. Jud. 16, 4; ib. 2 Reg. 13, 4 al. —
    C.
    Trop., to love a thing, to like, to be fond of, to find pleasure in, delight in:

    nomen, orationem, vultum, incessum alicujus amare,

    Cic. Sest. 49, 105:

    amavi amorem tuum,

    id. Fam. 9, 16:

    Alexidis manum amabam,

    id. Att. 7, 2:

    amabat litteras,

    Nep. Att. 1, 2:

    ea, quae res secundae amant, lasciviā atque superbiā incessere,

    Sall. J. 41, 3:

    amare nemus et fugere urbem,

    Hor. Ep. 2, 2, 77:

    amat bonus otia Daphnis,

    Verg. E. 5, 61:

    non omnes eadem mirantur amantque,

    Hor. Ep. 2, 2, 58:

    mirā diversitate naturā, cum īdem homines sic ament inertiam et oderint quietem,

    Tac. G. 15:

    pax et quies tunc tantum amata,

    id. ib. 40:

    qui amant vinum et pinguia,

    Vulg. Prov. 21, 17:

    amant salutationes in foro,

    ib. Luc. 20, 46: amat Janua limen, loves to remain shut, i. e. is constantly closed, Hor. C. 1, 25, 3; so,

    Nilus amet alveum suum,

    keep to its bed, Plin. Pan. 31, 4 al. —With inf. as object:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50:

    amant in synagogis orare,

    Vulg. Matt. 6, 5.—
    D.
    Amare aliquem de or in aliquā re, quod, etc., to like one for something, to be obliged to one for something, to be under obligation, be thankful.
    a.
    With de:

    ecquid nos amas De fidicinā istac?

    Ter. Eun. 3, 2, 3:

    de raudusculo multum te amo,

    Cic. Att. 7, 2, 7.—
    b.
    With in:

    et in Attilii negotio te amavi,

    Cic. Fam. 13, 62.—
    c.
    With quod:

    te multum amamus, quod, etc.,

    Cic. Att. 1, 3: amas me, quod te non vidi? Domit. Afer. ap. Quint. 6, 3, 93.—Also without prep. or quod: soror, parce, amabo. Anter. Quiesco. Adelph. Ergo amo te, I like you, am much obliged to you, Plaut. Poen. 1, 2, 40:

    bene facis: Merito te amo,

    Ter. Ad. 5, 8, 23.—Hence in the eilipt. lang. of conversation, amabo or amabo te (never amabo vos, etc.), lit. I shall like you ( if you say, do, etc., that for me).—Hence in entreaties = oro, quaeso, precor (with ut or ne foll.), be so good, I pray, entreat you (in Plaut. and Ter. very freq.; in the latter always amabo without te;

    in Cic. only in Epistt.): quis hic, amabo, est, qui, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 3, 26:

    qui, amabo?

    id. Bacch. 1, 1, 19:

    quid, amabo, obticuisti?

    id. ib. 1, 1, 28 et saep.:

    id, amabo, adjuta me,

    Ter. Eun. 1, 2, 70:

    id agite, amabo,

    id. ib. 1, 2, 50 al.; Cat. 32, 1:

    id, amabo te, huic caveas,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 10; id. Men. 4, 3, 4:

    amabo te, advola,

    Cic. Q. Fr. 2, 10:

    cura, amabo te, Ciceronem nostrum,

    id. Att. 2, 2.—With ut or ne foll.:

    scin quid te amabo ut facias?

    Plaut. Men. 2, 3, 71; 3, 3, 1:

    amabo, ut illuc transeas,

    Ter. Eun. 3, 3, 31:

    amabo te, ne improbitati meae assignes, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 4.—
    E.
    With inf., to do a thing willingly, to be wont or accustomed to (cf. phileô; mostly poet. or in post-Aug. prose):

    clamore, vultu, saepe impetu, atque aliis omnibus, quae ira fieri amat,

    delights to have done, is wont to do, Sall. J. 34, 1; cf. Quint. 9, 3, 17:

    aurum per medios ire satellites Et perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo,

    Hor. C. 3, 16, 9; so id. ib. 2, 3, 9; id. Epod. 8, 15; Plin. 13, 4, 7, § 28; Tac. A. 4, 9.—Hence, ămans, antis, P. a., with gen. or absol.
    A.
    Fond, loving, kind, feeling kindly to, benevolent, pleasing; and subst., a friend, patron:

    continentem, amantem uxoris maxime,

    Plaut. As. 5, 2, 7:

    veterem amicum suum studiosum, amantem, observantem sui,

    Cic. Rab. Post. 16:

    homines amantes tui,

    id. Fam. 9, 6:

    cives amantes patriae,

    id. Att. 9, 19; id. Q. Fr. 1, 1, 5:

    amans cruoris,

    Ov. P. 2, 9, 46:

    ad nos amantissimos tui veni,

    Cic. Fam. 16, 7:

    Amantissimus Domini habitabit in eo,

    Vulg. Deut. 33, 12; ib. Amos, 5, 11: amantissima eorum non proderunt iis, their most [p. 108] pleasant things, ib. Isa. 44, 9; so ib. Os. 9, 16.—
    B.
    Trop., of things, friendly, affectionate:

    nomen amantius indulgentiusque,

    Cic. Clu. 5:

    lenissimis et amantissimis verbis utens,

    id. Fam. 5, 15 al. —
    C.
    Sometimes in a bad sense = amator or amica, a paramour; cf. Wolf ad Cic. Tusc. 4, 12, 27; cf. Hor. Ep. 1, 1, 38:

    quis fallere possit amantem,

    Verg. A. 4, 296; 4, 429:

    amantium irae amoris integratio est,

    Ter. And. 3, 3, 23:

    oblitos famae melioris amantīs,

    Verg. A. 4, 221:

    perjuria amantūm,

    Ov. A. A. 1, 633.— Hence, ămanter, adv., lovingly, affectionately, Cic. Fam. 5, 19; id. Att. 2, 4.— Comp., Tac. A. 1, 43.— Sup., Cic. Am. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > amo

  • 58 anticipatio

    antĭcĭpātĭo, ōnis, f. [anticipo].
    I.
    A preconception, the innate notion of a thing formed before receiving instruction concerning it, Gr. prolêpsis (only in Cic.):

    deorum,

    Cic. N. D. 1, 16, 43:

    sive anticipatio sive praenotio deorum,

    id. ib. 1, 17, 43.—
    II. III.
    In rhet., a figure of speech, anticipation = occupatio and prolêpsis, Jul. Ruf. p. 30 Pith.

    Lewis & Short latin dictionary > anticipatio

  • 59 aqua

    ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;

    aquae, as trisyl.,

    Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].
    I.
    A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):

    aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,

    Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:

    pluvialis,

    rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,

    aquae pluviae,

    Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,

    caelestes aquae,

    Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,

    aquae de nubibus,

    Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:

    fluvialis,

    river-water, Col. 6, 22; so,

    aqua fluminis,

    Vulg. Jer. 2, 18:

    aquaï fons,

    Lucr. 5, 602:

    fons aquae,

    Vulg. Gen. 24, 13:

    fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,

    Verg. A. 11, 495:

    fluvius aquae,

    Vulg. Apoc. 22, 1:

    rivus aquae,

    Verg. E. 8, 87:

    rivi aquarum,

    Vulg. Isa. 32, 2:

    torrens aquae,

    ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:

    fons aquae dulcis,

    Cic. Verr. 4, 118; and plur.:

    aquae dulces,

    Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,

    aquae maris,

    Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:

    dulcis et amara aqua,

    ib. Jac. 3, 11:

    perennis,

    never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:

    quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,

    Cic. Verr. 4, 107:

    aqua profluens,

    running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,

    currentes aquae,

    Vulg. Isa. 30, 25; so,

    aqua viva,

    living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:

    aquae vivae,

    ib. Num. 19, 17;

    and in a spiritual sense: aqua viva,

    ib. Joan. 4, 10; so,

    vitae,

    ib. Apoc. 22, 17:

    aquae viventes,

    ib. Lev. 14, 5:

    stagna aquae,

    standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:

    aquae de puteis,

    well-water, Vulg. Num. 20, 17:

    aqua de cisternā,

    cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,

    aqua cisternae,

    ib. Isa. 36, 16:

    aquae pessimae,

    ib. 4 Reg. 2, 19:

    aqua recens,

    Verg. A. 6, 636:

    turbida,

    Vulg. Jer. 2, 18:

    crassa,

    ib. 2 Macc. 1, 20:

    munda,

    ib. Heb. 10, 22:

    purissima,

    ib. Ezech. 34, 18:

    aquae calidae,

    warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:

    calida,

    Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;

    and contr.: calda,

    Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:

    aliquem aquā ferventi perfundere,

    Cic. Verr. 1, 67:

    aqua frigida,

    cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:

    frigida,

    Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:

    decocta,

    Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—
    B.
    Particular phrases.
    1.
    Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—
    2.
    Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):

    ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,

    Plaut. Truc. 2, 4, 15.—
    3.
    Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:

    non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,

    Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:

    aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,

    Curt. 3, 10, 8.— Provv.
    a.
    Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaï

    sumi quam haec est atque ista hospita,

    you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —
    b.
    In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:

    cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,

    Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—
    II.
    Water, in a more restricted sense.
    A.
    The sea:

    coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,

    on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:

    laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,

    Ov. P. 2, 7, 30:

    findite remigio aquas!

    id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:

    To-morrow to fresh woods and pastures new),

    Ov. F. 2, 864.—
    B.
    = la. cus, a lake:

    Albanae aquae deductio,

    Cic. Div. 1, 44 fin.
    C.
    A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:

    alii in aquam caeci ruebant,

    Liv. 1, 27:

    sonitus multarum aquarum,

    of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:

    lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,

    along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—
    D.
    Rain:

    cornix augur aquae,

    Hor. C. 3, 17, 12:

    deūm genitor effusis aethera siccat aquis,

    Ov. F. 3, 286:

    multā terra madescit aquā,

    id. ib. 6, 198:

    aquae magnae bis eo anno fuerunt,

    heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—
    E.
    In the plur., medicinal springs, waters, baths.
    1.
    In gen.:

    ad aquas venire,

    Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:

    aquae caldae,

    Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:

    aquae calidae,

    Plin. 2, 103, 106, § 227:

    aquae medicatae,

    Sen. Q. N. 3, 25:

    aquae Salutiferae,

    Mart. 5, 1.—Hence,
    2.
    As prop. noun, Waters. Some of the most important were.
    a.
    Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—
    b. c.
    Ăquae Baiae, in Campania, Prop. 1, 11, 30; earlier called Ăquae Cūmānae, Liv. 41, 16.—
    d. (α).
    In Britain, now Bath; also called Ăquae Sōlis, Itin Anton.—
    (β).
    In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—
    (γ).
    In Gallia, now Vichy on the Allier, Tab. Theod.—
    e. f.
    Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—
    g.
    Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—
    h.
    Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—
    F.
    The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,
    (α).
    Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—
    (β).
    Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—
    (γ).
    Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hac causā mihi aqua haeret,

    id. ad Q. Fr. 2, 7.—
    G.
    Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;

    hence, as med. t.,

    the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:

    medicamentum ad aquam intercutem dare,

    Cic. Off. 3, 24, 92:

    decessit morbo aquae intercutis,

    Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—
    III.
    Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:

    hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,

    Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l.

    Lewis & Short latin dictionary > aqua

  • 60 Aquae Apollinares

    ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;

    aquae, as trisyl.,

    Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].
    I.
    A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):

    aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,

    Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:

    pluvialis,

    rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,

    aquae pluviae,

    Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,

    caelestes aquae,

    Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,

    aquae de nubibus,

    Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:

    fluvialis,

    river-water, Col. 6, 22; so,

    aqua fluminis,

    Vulg. Jer. 2, 18:

    aquaï fons,

    Lucr. 5, 602:

    fons aquae,

    Vulg. Gen. 24, 13:

    fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,

    Verg. A. 11, 495:

    fluvius aquae,

    Vulg. Apoc. 22, 1:

    rivus aquae,

    Verg. E. 8, 87:

    rivi aquarum,

    Vulg. Isa. 32, 2:

    torrens aquae,

    ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:

    fons aquae dulcis,

    Cic. Verr. 4, 118; and plur.:

    aquae dulces,

    Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,

    aquae maris,

    Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:

    dulcis et amara aqua,

    ib. Jac. 3, 11:

    perennis,

    never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:

    quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,

    Cic. Verr. 4, 107:

    aqua profluens,

    running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,

    currentes aquae,

    Vulg. Isa. 30, 25; so,

    aqua viva,

    living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:

    aquae vivae,

    ib. Num. 19, 17;

    and in a spiritual sense: aqua viva,

    ib. Joan. 4, 10; so,

    vitae,

    ib. Apoc. 22, 17:

    aquae viventes,

    ib. Lev. 14, 5:

    stagna aquae,

    standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:

    aquae de puteis,

    well-water, Vulg. Num. 20, 17:

    aqua de cisternā,

    cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,

    aqua cisternae,

    ib. Isa. 36, 16:

    aquae pessimae,

    ib. 4 Reg. 2, 19:

    aqua recens,

    Verg. A. 6, 636:

    turbida,

    Vulg. Jer. 2, 18:

    crassa,

    ib. 2 Macc. 1, 20:

    munda,

    ib. Heb. 10, 22:

    purissima,

    ib. Ezech. 34, 18:

    aquae calidae,

    warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:

    calida,

    Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;

    and contr.: calda,

    Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:

    aliquem aquā ferventi perfundere,

    Cic. Verr. 1, 67:

    aqua frigida,

    cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:

    frigida,

    Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:

    decocta,

    Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—
    B.
    Particular phrases.
    1.
    Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—
    2.
    Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):

    ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,

    Plaut. Truc. 2, 4, 15.—
    3.
    Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:

    non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,

    Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:

    aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,

    Curt. 3, 10, 8.— Provv.
    a.
    Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaï

    sumi quam haec est atque ista hospita,

    you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —
    b.
    In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:

    cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,

    Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—
    II.
    Water, in a more restricted sense.
    A.
    The sea:

    coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,

    on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:

    laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,

    Ov. P. 2, 7, 30:

    findite remigio aquas!

    id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:

    To-morrow to fresh woods and pastures new),

    Ov. F. 2, 864.—
    B.
    = la. cus, a lake:

    Albanae aquae deductio,

    Cic. Div. 1, 44 fin.
    C.
    A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:

    alii in aquam caeci ruebant,

    Liv. 1, 27:

    sonitus multarum aquarum,

    of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:

    lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,

    along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—
    D.
    Rain:

    cornix augur aquae,

    Hor. C. 3, 17, 12:

    deūm genitor effusis aethera siccat aquis,

    Ov. F. 3, 286:

    multā terra madescit aquā,

    id. ib. 6, 198:

    aquae magnae bis eo anno fuerunt,

    heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—
    E.
    In the plur., medicinal springs, waters, baths.
    1.
    In gen.:

    ad aquas venire,

    Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:

    aquae caldae,

    Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:

    aquae calidae,

    Plin. 2, 103, 106, § 227:

    aquae medicatae,

    Sen. Q. N. 3, 25:

    aquae Salutiferae,

    Mart. 5, 1.—Hence,
    2.
    As prop. noun, Waters. Some of the most important were.
    a.
    Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—
    b. c.
    Ăquae Baiae, in Campania, Prop. 1, 11, 30; earlier called Ăquae Cūmānae, Liv. 41, 16.—
    d. (α).
    In Britain, now Bath; also called Ăquae Sōlis, Itin Anton.—
    (β).
    In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—
    (γ).
    In Gallia, now Vichy on the Allier, Tab. Theod.—
    e. f.
    Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—
    g.
    Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—
    h.
    Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—
    F.
    The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,
    (α).
    Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—
    (β).
    Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—
    (γ).
    Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hac causā mihi aqua haeret,

    id. ad Q. Fr. 2, 7.—
    G.
    Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;

    hence, as med. t.,

    the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:

    medicamentum ad aquam intercutem dare,

    Cic. Off. 3, 24, 92:

    decessit morbo aquae intercutis,

    Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—
    III.
    Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:

    hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,

    Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l.

    Lewis & Short latin dictionary > Aquae Apollinares

См. также в других словарях:

  • notion — [ nosjɔ̃ ] n. f. • 1570; lat. notio 1 ♦ (Surtout plur.) Connaissance élémentaire. ⇒ élément, rudiment. Avoir des notions de chimie, d anglais, d informatique. 2 ♦ Connaissance intuitive, synthétique et assez imprécise (que l on a d une chose).… …   Encyclopédie Universelle

  • notion — NOTION. sub. f. Connoissance, idée qu on a d une chose. Notion claire, distincte, certaine. notion confuse. foible notion. notion imparfaite. je n ay point de connoissance parfaite de cela, je n en ay qu une simple notion, qu une foible notion,… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • Notion — No tion, [L. notio, fr. noscere to know: cf. F. notion. See {Know}.] 1. Mental apprehension of whatever may be known or imagined; an idea; a conception; more properly, a general or universal conception, as distinguishable or definable by marks or …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Notion — may refer to: Notion (ancient city) Notion (philosophy) Notions (sewing), small articles used in sewing and haberdashery Notion (software), music composition and performance computer program Notion (window manager), Ion (window manager) clone… …   Wikipedia

  • Notion — (griechisch Νότιον) war eine antike Stadt an der Westküste Kleinasiens. Sie liegt in der heutigen Türkei ca. 50 km südlich von İzmir am Golf von Kuşadası. Notion galt als äolische Gründung, lag jedoch in Ionien. Es diente als Hafenstadt für… …   Deutsch Wikipedia

  • notion — (n.) late 14c., from L. notionem (nom. notio) concept, conception, idea, notice, noun of action from pp. stem of noscere come to know (see KNOW (Cf. know)). Coined by Cicero as a loan translation of Gk. ennoia act of thinking, notion, conception …   Etymology dictionary

  • notion — [n1] belief, idea angle, apprehension, approach, assumption, awareness, clue, comprehension, conceit, concept, conception, consciousness, consideration, cue, discernment, flash, hint, image, imagination, impression, inclination, indication,… …   New thesaurus

  • Notiōn — (v. lat. Notio), 1) der Begriff, in sofern ihm gewisse Merkmale zukommen; 2) die öffentliche Aufforderung des Eigenthümers von confiscirter Contrebande, daß er sich entweder der Strafe unterziehe, od. gegen das gefällte Urtheil vertheidige …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Notion — Notion, Hafen von Kolophon (s. d.) …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Notion — Notiōn (lat.), Begriff, Verstandesbegriff …   Kleines Konversations-Lexikon

  • notion — I noun abstraction, apprehension, belief, caprice, concept, conception, conviction, desire, estimation, fancy, feeling, humor, idea, impression, inclination, inkling, judgment, mental image, notio, opinion, sentiment, suggestion, supposition,… …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»