-
21 prosequor
prō-sĕquor, cūtus (quūtus), 3, v. dep. a., to follow (in a friendly or hostile manner), to accompany, attend; to follow after, pursue (class.; cf.: comitor, stipo).I.Lit.:B.novum maritum volo rus prosequi,
Plaut. Cas. 4, 2, 3:eum milites electi circiter CXX. sunt prosecuti,
Caes. B. C. 3, 91:Dianam ture odoribusque incensis prosecutae sunt,
Cic. Verr. 2, 4, 35, § 77; id. Att. 6, 3, 6:unum omnes illum prosequebantur,
Nep. Alc. 6, 3:aliquem in domum,
Gell. 18, 1, 16:exsequias,
to attend a funeral, Ov. Tr. 1, 8, 14; so,defunctum in conditorium,
Petr. 111; cf.:Bassus noster videtur mihi prosequi se,
to attend his own funeral, Sen. Ep. 30, 5:lacrimis ad saevas prosequor usque fores,
Ov. Am. 1, 4, 62; Cic. Planc. 10, 26:Aeneas Prosequitur lacrimans longe,
Verg. A. 6, 476; 12, 72.—In a hostile sense, to follow after, pursue:fugientes prosequi,
Caes. B. C. 2, 41:hostem,
id. ib. 2, 8:novissimos multa millia passuum prosecuti,
id. B. G. 2, 11; 5, 9:iste iratus hominem verbis vehementioribus prosequitur,
i. e. assailed, attacked, Cic. Verr. 2, 2, 29, § 73:aliquem contumeliosis vocibus,
Caes. B. C. 1, 69:speculatores, qui prosequerentur agmen, missi,
Liv. 27, 15; 30, 29:armati qui eos prosequebantur,
Curt. 3, 13, 9:aliquem lapidibus,
Petr. 90.—Of animals:eādem cane anxie prosequente,
Just. 1, 4, 11; Sil. 4, 615.—With abl., of following with the eyes:oculis abeuntem prosequor udis,
Ov. H. 12, 55; 5, 55:aliquos visu,
Stat. Th. 5, 483.—Transf., of inanim. and abstr. subjects, to follow, pursue; to accompany, attend:II.prosequitur surgens a puppi ventus euntes,
Verg. A. 3, 130:naves mitterent quae se prosequerentur,
Liv. 30, 25; cf.exercitus,
id. 7, 33; Curt. 3, 3, 24:datae duae triremes ad prosequendum,
Tac. H. 2, 9:Cattos suos saltus Hercynius prosequitur simul atque deponit,
goes as far as their territory extends, and then ceases, id. G. 30:eadem (existimatio Quintum) usque ad rogum prosequatur,
Cic. Quint. 31, 99; cf.:(amici) mortui vivunt: tantus eos honos prosequitur amicorum,
id. Lael. 7, 23.—Trop.A.To honor, adorn, or present one with a thing, to bestow any thing upon one; constr. with abl., rarely with cum and abl.:B.benevolentiā, aut misericordiā prosequi aliquem,
Cic. Brut. 1, 4:aliquem honorificis verbis,
id. Tusc. 2, 25, 61:virtutem alicujus gratā memoriā,
id. Phil. 14, 11, 30:nomen alicujus grato animo,
id. ib. 4, 1, 3:memoriam cujuspiam clamore et plausu,
id. ib. 10, 4, 8:aliquem laudibus,
Liv. 9, 8:aliquem beneficiis ac liberalitate,
Cic. Verr. 2, 3, 41, § 94:cum me in illo tristi et acerbo luctu atque discessu non lacrimis solum tuis, sed animo, corpore, copiis prosecutus esses,
id. Planc. 30, 73; cf.:reliquum est ut tuam profectionem amore prosequar, reditum spe exspectem,
id. Fam. 15, 21, 5:delictum veniā,
Tac. A. 13, 35:Maximum libenter apud te testimonio prosequar,
Plin. Ep. 10, 85 (17):prosecuti cum donis legatos sunt,
Liv. 39, 55, 4:decedentem domum cum favore ac laudibus prosecuti sunt,
id. 2, 31, 11:Senatus gratias egit Caesari, quod et ipse cum summo honore mentionem ejus prosecutus esset,
Plin. Ep. 8, 6, 5; cf.:aliquem uberrimo congiario,
Suet. Caes. 27:milites,
id. Aug. 49.—To pursue, continue, follow up, to go on or proceed with an idea or theme:si (rem) non ad extremum, sed usque eo, quo opus erit, prosequemur,
Auct. Her. 1, 9, 14:non prosequar longius,
Cic. Rosc. Am. 30, 83:illius vero mortis opportunitatem benevolentiā prosequamur,
id. Brut. 1, 4:pascua versu,
to describe at length, Verg. G. 3, 340:stilo munificentiae rationem,
Plin. Ep. 1, 8, 8:ut latius, quae cujusque adfectus natura sit, prosequamur,
Quint. 5, 8, 2; 2, 6, 1: uno libello carissimam mihi memoriam prosequi, Plin. Ep. 3, 10, 3: ex ordine domesticos motus, to pursue, go through with, describe in order, Flor 3, 12, 14:similitudinem,
to follow up, Sen. Ep. 13, 3.— Absol., to proceed with one's speaking ( poet.):prosequitur pavitans, et ficto pectore fatur,
Verg. A. 2, 107. -
22 inscribo
īn-scrībo, scrīpsī, scrīptum, ere1) вписывать, писать (на), покрывать письменами, снабжать надписью, начертать ( alicui rei или in aliquā re)i. nomen alicujus monumento C — написать чьё-л. имя на памятникеi. aliquid in animo C — запечатлеть что-л. в памяти (в сердце)2) надписывать, делать надпись (на) (i. statuam, epistulam C; lapis inscriptus Tib)3) озаглавливать, давать заглавиеliber, qui «Oeconomicus» inscribitur C — книга под заглавием «Хозяин»aedes (venales) i. Pl, Ter — вывесить на доме объявление о его продажеi. aedes mercede Ter — вывесить объявление о сдаче дома в наём5) приписывать, даватьi. sibi nomen philosophi C — именовать себя философомi. deos sceleri O — приписывать своё преступление богам (оправдываться тем, что преступление совершено во имя богов)6) обозначать, показыватьsua quemque deorum inscribit facies O — на лице каждого бога написано (т. е. по виду каждого бога можно узнать), кто он7) налагать клеймо, клеймить ( inscripta ergastula J)8) вдавливать, вытиснуть (i. terrae vestigia Sil) -
23 amoveo
ā-moveo, mōvī, mōtum, ēre1)а) отодвигать, удалять, устранять, отводитьa. ab hostium oculis L — скрыть (убрать) от глаз неприятеляquaecumque vetustate amovet aetas Lcr — всё, что уносят с собой годыPorcia lex virgas ab omnium civium Romanorum corpore amovit C — закон Порция отменил телесные наказания всех римских гражданa. boves H — уводить (угонять) быковб) утаивать, воровать ( frumentum C)a. Cretam T — сослать на остров Критse a. Ter, Pl, Su — убраться, уйти2) стряхивать, отбрасывать, откидывать (socordiam ex pectore, suspicionem ab aliquo Pl; culpam a se L)a. bellum L — предотвратить войнуa. nomen alicujus L — обойти чьё-л. имя молчанием3) снимать ( с поста), отстранять, смещать ( quaestorem a sua procuratione C) -
24 bibo
I bibī, —, ere (формы супинной группы заимствуются от глагола potare — potum, potatum)1) питьdare b. Cato, L etc. — поитьb. (e) gemma V, Prp — пить из украшенного драгоценными камнями кубкаb. (ex, in) auro Vr, SenT etc. — пить из золотой чашиb. cavā manu Sen — пить из пригоршниb. Graeco more C, Aus — пить по-гречески, т. е. вкруговую за здравиеb. nomen alicujus M — выпивать столько бокалов, сколько букв в имени чествуемогоb. ad numerum O — пить по числу желаемых лет жизниb. Danuvium H — пить воду (т. е. жить на берегах) Дуная2) впитывать, всасывать, вбирать (sat prata biberunt V; lanae colorem bibunt PM)3) впитывать, впивать, жадно слушать (auribus aliquid H, Prp)II bibo, ōnis m. [ bibo I ]кутила, бражник, любитель выпить Ap -
25 blasphemo
blasphēmo, —, —, āre (греч.)поносить, хулить, злословить (aliquem, nomen alicujus Eccl) -
26 circumeo
circum-eo (circu-eo), īvī (iī), itum, īre2) ходить кругом, обходить, объезжать, посещать (per hortum Pl, praedia C)3) обходить, проверять, инспектировать (vigilias Sl, L)4) переходить от одного к другому, упрашивая, ободряя, поощряя, уговаривая (c. plebem L; senatum PJ)c. milites, ut... C — уговаривать солдат, чтобы...5) воен. обходить, окружать, брать в кольцо (c. hostem a fronte et a tergo QC)c. aciem a latere aperto Cs — обойти колонну с незащищённой стороныc. sinistrum cornu Cs — окружить левый фланг6) обойти, надуть, обмануть ( arte dolosa aliquem M)7) обходить молчанием, воздерживаться от упоминания (c. nomen alicujus T)transferre aut c. Q — (за отсутствием нужных слов) передавать метафорически или перифрастически -
27 consido
cōn-sīdo, sēdī (sīdī), sessum, ere1) садиться (in molli herba V; in umbrā C; saxo O); восседать ( in curull sella AV); (о птицах, пчелах) опускаться, садиться (in arbore L; in turre QC); сидеть (in theatro C; in orchestra Su); заседать (judices considunt C; ad causam cognoscendam L); воен. расположиться (trans flumen, sub monte, ad ripam Rheni Cs; superioribus locis Sl); засесть (in insidiis L; in silva QC); осесть, поселиться (Latio V; in Ubiorum finibus Cs; Ausoniā terrā V; in novam urbem QC)2)а) проваливаться, расседаться ( terra consedit L); рухнуть, обрушиваться, обваливатьсяomne mihi visum considere in ignes llium V — я видел, как объятый огнём рушился Илионб) оседать ( pulvis considit QC)3) улечься, утихнуть ( ignis consedit O); успокоиться, ослабеть ( ardor animi consedit C)4) погружаться, быть погружённым ( luctū V); приходить в забвение ( nomen alicujus consedit C)5) укорениться, запечатлеться ( in mente C); пребывать, коснеть ( in otio C)ut verborum junctio varie considat C — чтобы период заканчивался по-разному -
28 extendo
ex-tendo, tendī, tentum (tēnsum), ere1)а) растягивать ( chartam PM); протягивать, простирать (digitos, brachium C)se e. — простираться ( ad Hellesponticum fretum Mela)б) вытягивать ( caput L)se e. adversus aliquem Pt — важничать (задирать нос) перед кем-л.2) раскручивать, разматывать, натягивать ( funem H)3) увеличивать, расширять ( agros H)5) распростирать ( pennas H)6) уложить, повергнуть ( aliquem arenā V)7) простираться, разносить ( nomen alicujus in ultimas oras H)8) напрягать ( se supra vires L)e. se itineribus Cs — идти ускоренным маршем9) повышать, взвинчивать ( pretium Su)10) удлинять, затягивать (pugnam ad noctem L; epistulam PJ)11) проводить, (на-) чертить ( lineam PM)12) продолжать, продлевать (aevum H; consulatum PJ) -
29 inclamo
in-clāmo, āvī, ātum, āre1) громко звать, призывать (aliquem magna voce, nomine L); выкликать, провозглашать ( nomen alicujus Q)2) кричать, набрасываться с криком (alicui O, L; contra или in aliquem AV etc.)3) звать на помощь, взывать о помощи (i. hominum fidem AG) -
30 occido
I occīdo, cīdī, cīsum, ere [ ob + caedo ]1) валить наземь, повалить ( aliquem pugnis Ter)2)а) убивать, умерщвлять, поражать насмерть (aliquem manu suā C, Fl; aliquem in proelio L; se o. C, Su etc.)non, si me occidisses Pt — ни за что, хоть убейб) избивать, уничтожать ( copias hostium C)o. aliquem veneno Su — отравить кого-л.3) мучить, терзать, донимать ( aliquem rogando H); делать несчастным ( aliquem fallaciis Ter)II occido, cidī, cāsum, ere [ ob + cado ]1) падать, валиться, рушиться, рухнуть ( arbores occiderunt L)2) заходитьsol occĭdens C — запад3) пасть, погибать, умирать ( in bello pro patriā C)o. ab aliquo O — пасть от чьей-л. руки4) пропадать, исчезать, изглаживаться (nomen alicujus occidit C; omnia orta occĭdunt Sl)5) гаснуть, потухать ( lucernae occidentes Pt) -
31 olfacio
fēcī, factum, ere [ oleo + facio ]1) обонять, чувствовать запах (o. unguentum Ctl)sagacissime o. PM — иметь весьма тонкое обоняние2) перен. чуять, разнюхать, проведать (nummum C; nomen alicujus Pt)o. labra agni lacte Vr — приучить ягнёнка к запаху молока -
32 postscribo
post-scrībo, scrīpsī, scrīptum, ereприписать после, дописать (nomen alicujus suo p. T) -
33 praestringo
prae-stringo, strīnxī, strictum, ere1) стягивать, связывать (aliquid aliquā re O, T)3) сдерживать, ограничивать ( aliquid PM)4) задевать ( fulgur aliquid praestrinxit Su); затрагивать (в разговоре), упоминать ( nomen alicujus praestringebatur Amm)5) проходить мимо (p. palatii januas Amm)6) притуплять (aciem ferri PM, перен. aciem mentis C)7) ослеплять (aciem oculorum Pl, L; oculos C; lumina flammā Lcn)p. vites PM — лишать лозы почек8) ослаблять ( nitorem eboris PM) -
34 profano
I profāno, āvī, ātum, āre [ profanus ]1) лишать святости (dies f. estes L)2) осквернять, позорить ( nomen alicujus Q)3) раскрывать, разоблачать ( secreta Ap)II profāno, āvī, ātum, āre [ pro + fanum ](перед храмом) посвящать, приносить в жертву ( daps profanata Cato) -
35 recino
re-cino, —, —, ere [ cano ]1) петь в ответ, откликаться, давать отзвук, повторять (r. nomen alicujus H; r. dictata H)2) петь, воспевать ( lyrā Latonam H)4) отрекаться (от прежнего), отказываться от своих слов ( recinendo placare aliquem indignatum Ap) -
36 refero
re-fero, rettulī (retulī), relātum (rellātum), referre1)а) нести назад, уносить обратно ( aliquem domum Su): относить, гнать назад ( navem in mare H)me referunt pedes in Tusculanum C — ноги сами несут меня (т. е. меня тянет) в Тускуланб) вынимать, извлекать ( telume corpore Sil)2) относить назад, развевать (aura refert talaria O); отводить, передвигать назад ( castra L); поворачивать назад ( caput O); подносить ( manūs ad ora Pt)r. pedem O, QC, Pt etc. (gradum L, vestigia V) или se r. (реже referri) — отступать, идти обратно, возвращаться (se in castra r. Cs)3)а) переводить, направлять ( oculos in aliquem O)5) приносить (с собой), доставлять (aliquid ad Caesarem Cs; opīma spolia L; egregiam laudem V); приносить в дар или в жертву ( lauream Jovi Su); вносить (mille talenta in publicum Nep)6)а) относить, связывать, приурочиватьse de Trajani genere r. Vop — объявить себя потомком Траянаб) причислять, относить ( aliquem in oratorum numerum C); перекладывать, возлагать ( culpam in aliquem QC); сводить ( omnia ad voiuptatem C)ad oculos omnia r. C — сводить всё к зрительным восприятиямг) ставить в зависимость (omnia ad suum arbitrium r. C)7) одерживать (r. victoriam de или ex aliquo Just, L, VM)8) обращать (r. animum ad studia C; se r. ad philosophiam C)9) сопоставлять, сравнивать, судить ( aliquid ad se ipsum C)aliquid ad animum r. Ph — принимать во внимание что-л.majores ab aliquo r. Just — вести родословную от кого-л.10) отдавать назад, возвращать ( pateram surreptam C); обратно извергать ( cum sanguine mixta vina V); восстанавливать, возвращать (judicia ad equestrem ordinem C; alicui praeteritos annos V); воздавать, отплачивать, возмещать (par pari r. Ter)11) возражать, отвечать (aliquid alicui r. C etc.)12) произносить ( litteram expressius VM); передавать, повторять ( responsum L)r. verba geminata C — повторять за кем-л. словаr. aliquem C — ещё раз (дважды) назвать кого-л.r. vocem C, O, QC etc. — дать отзвук, отозваться эхом на голос ( clamor refertur totis castris L)13) восстанавливать, возобновлять, опять вводить ( antiquum morem Su); вновь приобретать ( amissos colores H); подавать на новое рассмотрение ( rem judicatam C); вновь вносить на утверждение ( legem L); восстанавливать в памяти, вспоминать ( magna fac ta V)14) пересказывать (sermonem C, H); цитировать ( exemplum a Cicerone relatum VP); приводить ( versum Nep)15) воспроизводить, быть похожим (r. patrem sermone vultuque T)r. nomine avum V — носить имя деда16) передавать, вверять ( consulatum ad aliquem C)17) сообщать, передавать, докладывать, доносить (aliquid alicui или ad aliquem C, Cs, L etc.)digna relatu O — достойное быть рассказанным, заслуживающее упоминания18) называть ( aliquem parentem V)19) обращаться (ad aliquem aliquid или de aliquā re C, L etc.)20) записывать, вносить, регистрировать (nomen alicujus in tabulas r. C; r. pecuniam alicui datam C; r. aliquem in или inter proscriptus C, Su)21) включать, вводить ( epistulas in volumĭna C); соотносить, сопоставлятьterram hanc puncti loco ponĭmus ad universa referentes Sen — сравнивая нашу землю с вселенной, мы находим, что она есть как бы точка -
37 spargo
sparsī, sparsum, ere1) сыпать, рассыпать ( nummos populo C): сеять ( semina humo O)2) брызгать, разбрызгивать, кропить ( aquas V)3)а) бросать ( fulmina in terras O)б) отбрасывать прочь, удалять ( Alcīden ab Argis VF); метать ( tela per Achīvos V)4)а) рассеивать, разгонять ( aper canes spargit O); взрывать, поднимать ( pedibus arenam V); распылять, расточать, растрачивать (tempus Sen; sc. bona H): распределять, рассылать ( exercĭtum per provinciam T)se in fugam s. L — бежать врассыпную, разбегатьсяб) широко раскидывать, распускать ( cupressus spargit ramos PM)5) разлучать ( fratres Just); разделять, расчленять (legiōnes T; genĕra in species PM): разрывать, рассекать ( corpora O)s. bellum T — вести войну в разных местах6) осыпать, усыпать ( humum foliis V); усеивать ( caelum astris O); обрызгивать, окроплять ( aliquid lacrimā O); орошать ( imbribus terras Sen); мочить, увлажнять, омывать ( corpus fluviali lymphā V); покрывать ( virgulta fimo V): заливать ( terras lumine V)7) увешивать, украшать ( porticum tabellis O); разносить ( nomen alicujus per urbes O); распространять (odorem H; перен. dementiam — sc. suam — in proximos Sen) -
38 stringo
strīnxī, strictum, ere1) натягивать (arcum PJ; habenas St); свёртывать, убирать ( vela Sen): сжимать ( pedes vinculis O); затягивать ( nodum L); стягивать ( strictum frigore vulnus L)2) замораживать, сковывать льдом ( stricti amnes VF)3) сжато излагать, кратко выражать ( narrationis rem O)4) срывать, обрывать, снимать (frondes V; rubos L); жать, косить ( hordea V); очищать от ветвей (s. silvis remos V)5) уменьшать, транжирить ( rem ingluvie H)6) вынимать из ножен, вытаскивать, обнажать (gladium Cs, Pt; ferrum V, L etc.)s. bellum Fl — готовиться к войнеs. manum in aliquem O — вооружиться против кого-л.s. iambum in hostes O — устремиться с (сатирическими) ямбами на врагов7) слегка ранить, оцарапать (corpus V; pedem dente O)8) задевать, касаться (s. undas alis O); соприкасаться, граничить ( Scytharum gens ultima Asiae stringit QC)s. litora SenT — достигать берегов9) порочить, оскорблять ( nomen alicujus O)s. animum V — сжать сердце, глубоко тронуть. — см. тж. strictus -
39 subinvisus
subinvīsus, a, um [ subinvideo ]немного неприятный, не пользующийся любовью ( nomen alicujus apud aliquem C) -
40 superscribo
super-scrībo, scrīpsī, scrīptum, ereписать поверх ( deleta et superscripta Su); надписывать ( nomen alicujus Dig)
См. также в других словарях:
Evolution — Evolution (History and Scientific Foundation) † Catholic Encyclopedia ► Evolution (History and Scientific Foundation) The world of organisms comprises a great system of individual forms generally classified according to structural… … Catholic encyclopedia