Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

necne

  • 1 necne

    necnĕ, adv. [neque-ne], or not, is used in the second half of a disjunctive interrogation, corresponding to -ne or utrum, and also without a corresp interrog, particle in the first half (usually in indirect interrogations, and without repeating the verb).
    I.
    In indirect interrogations.
    A.
    Without [p. 1196] a verb:

    quaero, potueritne Roscius ex societate partem suam petere necne,

    Cic. Rosc. Com. 17, 52:

    jam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne,

    id. Verr. 2, 4, 16, § 35:

    utrum proelium committi ex usu esset necne,

    Caes. B. G. 1, 50:

    nunc habeam necne, incertum est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 43:

    posset agi lege necne pauci quondam sciebant,

    Cic. Mur. 11, 25:

    accipiat enim actionem necne ad eventum pertinet,

    Quint. 3, 6, 73; cf. id. 1, 4, 21;

    and Spald. on 7, 3, 30: idcirco quidam, comoedia necne poëma Esset, quaesivere,

    Hor. S. 1, 4, 45.—
    B.
    With a verb:

    Aristo dubitat omnino, deus animans necne sit,

    Cic. N. D. 1, 14, 37:

    hoc doce doleam necne doleam nihil interesse,

    id. Tusc. 2, 12, 29:

    fiat necne fiat, id quaeritur,

    id. Div. 1, 39, 86:

    quaeritur sintne di necne sint,

    id. N. D. 1, 22, 61:

    di utrum sint necne sint, quaeritur,

    id. ib. 3, 7, 17.—
    II.
    In a direct interrogation (rare):

    sunt haec tua verba necne?

    Cic. Tusc. 3, 18, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > necne

  • 2 necne

    necne necne или нет

    Латинско-русский словарь > necne

  • 3 necne

    nec-ne, Adv., oder nicht, im zweiten Teile einer Doppelfrage, I) gew. in der indirekten, korrespondierend mit utrum, zB. utrum ex usu esset necne, Caes. – korresp. mit ne, zB. sintne di necne, Cic. – ohne entsprechendes Fragewort, dubitat, deus animus necne sit, Cic. – nach quid, zB. quid possit effici necne etc., Cic. – II) selten in der direkten, sunt haec tua verba necne? Cic. Tusc. 3, 41: u. so Lucr. 3, 711. Cic. Flacc. 59.

    lateinisch-deutsches > necne

  • 4 necne

    nec-ne, Adv., oder nicht, im zweiten Teile einer Doppelfrage, I) gew. in der indirekten, korrespondierend mit utrum, zB. utrum ex usu esset necne, Caes. – korresp. mit ne, zB. sintne di necne, Cic. – ohne entsprechendes Fragewort, dubitat, deus animus necne sit, Cic. – nach quid, zB. quid possit effici necne etc., Cic. – II) selten in der direkten, sunt haec tua verba necne? Cic. Tusc. 3, 41: u. so Lucr. 3, 711. Cic. Flacc. 59.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > necne

  • 5 necne

    nec-ne conj.
    в косвенных, реже в прямых вопросах или нет
    sortibus declarare, utrum proelium commilti ex usu sit, n. Cs — объявлять на основании жеребьёвки, выгодно ли завязать сражение или нет
    recte, n. H — правильно ли, нет ли

    Латинско-русский словарь > necne

  • 6 necne

    Latin-English dictionary > necne

  • 7 necne

    or not.

    Latin-English dictionary of medieval > necne

  • 8 utrum

    utrum, Adv. (uter), auch verstärkt durch ne u. nam in utrumne, utrumnam, leitet das erste Glied eines disjunktiven Frage- od. Zweifelsatzes ein, mit korresp. an, annon u.a.u. ohne Schlußsatz, deutsch ob, wohl, od. durch den bloßen Frageton ausgedrückt, I) in direkter Frage: a) m. korresp. Schlußsatz: α) m. an: utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum enim defenditis an impugnatis plebem? Liv. – mit mehr als einem Schlußsatz, utrum... abstulit? an... dedit? an ademit? an... commutavit? Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (s. Brix Plaut. capt. 265. Spengel Ter. adelph. 382), utrum ego istuc iocon(e) assimulem an serio? Plaut.: utrum praedicemne an taceam? Ter. (vgl. no. II, a, α). – od. mit utrum in utrumne verb., utrumne os an culum olfacerem Aemilio, Catull.: de Oceano dubitant, utrumne terras velut vinculum circumfluat an in suum colligatur orbem, Sen. rhet.: utrumne ego igitur sum Domitii exemplo gravis, an ut etc.? Plin.: utrumne salvum eum nolet orator, an etc.? Quint. – β) m. annon: utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes, annon? Cic. – γ) m. necne: curiosissime attenti, utrum necne philosophus morte turbaretur, Augustin. de civ. dei 9, 4, 2. p. 372, 16 D.2: de ipsius boni veritate, quod sectandum videtur, utrum sit necne dubitandum, ibid. 19, 1, 3. p. 350, 14 D.2: vellem tamen sciscitari utrum necne cum corporibus resurgatur, Min. Fel. 11, 7 (nach Dombarts Verbesserung). – b) in einfacher Frage ohne den Schlußsatz mit an (s. Nipperd. Nep. Eum. 6, 1): utrum hoc bellum non est? Cic.: utrum enim est in clarissimis civibus is, quem iudicatum hic duxit Hermippus? Cic.: utrum maiores vestri... exorti ab diis sunt et finem eum statuerunt? Liv. – II) in indirekter Frage: a) mit korresp. an, anne, annon, necne: α) mit an: multum interest, utrum laus imminuatur an salus deseratur, Cic.: utrum rati an piscatorio navigio (transierit), nemo sciebat, Cael. b. Quint.: desinite dubitare, utrum sit utilius propter multos improbos uni parcere, an etc., Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (vgl. oben no. I, a, α), zB. ea res nunc in discrimine versatur, utrum possitne se defendere, an etc., Cic.: quaesiturum ab eo simul, utrum iisne urbibus decedere se aequum censeat, quas ab se ipso captas iure belli habeat, an iis etiam, quas a maioribus suis accepisset, Liv. – od. m. utrum in utrumne verb., non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: in eo plures dissenserunt, utrumne hae partes essent rhetorices, an etc., Quint. – β) m. anne: utrum illi sentiant, anne simulent, tu intelleges, Cic.: quaerendum utrum una... anne plures, Cic.: percunctarier, utrum aurum reddat, anne eat secum simul, Plaut. – γ) m. annon: utrum sit annon voltis, Plaut.: spectasse, utrum saluber locus esset annon? Varro. – δ) m. necne: iam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne, Cic.: utrum proelium committi ex usu esset necne, Caes. – b) ohne den Schlußsatz mit an: an hoc dicere audebis, utrum de te aratores, utrum denique Siculi universi bene existiment, ad rem id non pertinere? Cic. – utrum verstärkt durch nam, zB. cum percontatus esset, utrumnam Pataris universa classis in portu stare posset, Liv. 37, 17, 10 (Hertz possetne Patris): quaerentes, utrumnam stellas animantes an inanimantes esse dicamus, Firm. math. 1, 2, 12: et consuluerunt posthaec dominum, utrumnam venturus esset illuc, Vulg. 1. regg. 10, 22: recenseat in bibliotheca regis, utrumnam a Cyro rege iussum fuerit, ut aedificaretur domus dei in Ierusalem? Vulg. 1. Esdr. 5, 17.

    lateinisch-deutsches > utrum

  • 9 utrum

    utrum, Adv. (uter), auch verstärkt durch ne u. nam in utrumne, utrumnam, leitet das erste Glied eines disjunktiven Frage- od. Zweifelsatzes ein, mit korresp. an, annon u.a.u. ohne Schlußsatz, deutsch ob, wohl, od. durch den bloßen Frageton ausgedrückt, I) in direkter Frage: a) m. korresp. Schlußsatz: α) m. an: utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum enim defenditis an impugnatis plebem? Liv. – mit mehr als einem Schlußsatz, utrum... abstulit? an... dedit? an ademit? an... commutavit? Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (s. Brix Plaut. capt. 265. Spengel Ter. adelph. 382), utrum ego istuc iocon(e) assimulem an serio? Plaut.: utrum praedicemne an taceam? Ter. (vgl. no. II, a, α). – od. mit utrum in utrumne verb., utrumne os an culum olfacerem Aemilio, Catull.: de Oceano dubitant, utrumne terras velut vinculum circumfluat an in suum colligatur orbem, Sen. rhet.: utrumne ego igitur sum Domitii exemplo gravis, an ut etc.? Plin.: utrumne salvum eum nolet orator, an etc.? Quint. – β) m. annon: utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes, annon? Cic. – γ) m. necne: curiosissime attenti, utrum necne philosophus morte turbaretur, Augustin. de civ. dei 9, 4, 2. p. 372, 16 D.2: de ipsius boni veritate, quod sectandum videtur, utrum sit necne du-
    ————
    bitandum, ibid. 19, 1, 3. p. 350, 14 D.2: vellem tamen sciscitari utrum necne cum corporibus resurgatur, Min. Fel. 11, 7 (nach Dombarts Verbesserung). – b) in einfacher Frage ohne den Schlußsatz mit an (s. Nipperd. Nep. Eum. 6, 1): utrum hoc bellum non est? Cic.: utrum enim est in clarissimis civibus is, quem iudicatum hic duxit Hermippus? Cic.: utrum maiores vestri... exorti ab diis sunt et finem eum statuerunt? Liv. – II) in indirekter Frage: a) mit korresp. an, anne, annon, necne: α) mit an: multum interest, utrum laus imminuatur an salus deseratur, Cic.: utrum rati an piscatorio navigio (transierit), nemo sciebat, Cael. b. Quint.: desinite dubitare, utrum sit utilius propter multos improbos uni parcere, an etc., Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (vgl. oben no. I, a, α), zB. ea res nunc in discrimine versatur, utrum possitne se defendere, an etc., Cic.: quaesiturum ab eo simul, utrum iisne urbibus decedere se aequum censeat, quas ab se ipso captas iure belli habeat, an iis etiam, quas a maioribus suis accepisset, Liv. – od. m. utrum in utrumne verb., non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: in eo plures dissenserunt, utrumne hae partes essent rhetorices, an etc., Quint. – β) m. anne: utrum illi sentiant, anne simulent, tu intelleges, Cic.:
    ————
    quaerendum utrum una... anne plures, Cic.: percunctarier, utrum aurum reddat, anne eat secum simul, Plaut. – γ) m. annon: utrum sit annon voltis, Plaut.: spectasse, utrum saluber locus esset annon? Varro. – δ) m. necne: iam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne, Cic.: utrum proelium committi ex usu esset necne, Caes. – b) ohne den Schlußsatz mit an: an hoc dicere audebis, utrum de te aratores, utrum denique Siculi universi bene existiment, ad rem id non pertinere? Cic. – utrum verstärkt durch nam, zB. cum percontatus esset, utrumnam Pataris universa classis in portu stare posset, Liv. 37, 17, 10 (Hertz possetne Patris): quaerentes, utrumnam stellas animantes an inanimantes esse dicamus, Firm. math. 1, 2, 12: et consuluerunt posthaec dominum, utrumnam venturus esset illuc, Vulg. 1. regg. 10, 22: recenseat in bibliotheca regis, utrumnam a Cyro rege iussum fuerit, ut aedificaretur domus dei in Ierusalem? Vulg. 1. Esdr. 5, 17.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > utrum

  • 10 nec-ne

        nec-ne adv.,    or not, in the second part of an indirect alternative question: quaero, potueritne Roscius suam partem petere necne: quaeram, utrum emeris necne: utrum proelium committi ex usu esset necne, Cs.: nunc habeam necne, incertum est, T.: quid interest proferantur necne?: fiat necne fiat, id quaeritur.—Rarely in a direct question: sunt haec tua verba necne?

    Latin-English dictionary > nec-ne

  • 11 utrum

    ū̆trum, adv. [uter].
    I.
    Introducing an alternative question (direct or indirect), with an beginning the second clause (v. an); in Engl. represented in direct questions simply by the tone of voice, and in indirect questions by whether.
    A.
    In a direct interrogation.
    1.
    With ne,
    (α).
    Attached to the emphatic word of the first clause:

    utrum tu masne an femina es?

    Plaut. Rud. 1, 2, 16: Ba. Simulato me amare. Pi. Utrum ego istoc jocon' assimulem, an serio, id. Bacch. 1, 1, 42:

    utrum studione id sibi habet an laudi putat Fore?

    Ter. Ad. 3, 3, 28:

    utrum igitur tandem perspicuisne dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?

    Cic. Fin. 4, 24, 67:

    utrum censes illum tuamne de se orationem libentius auditurum fuisse an meam?

    id. ib. 2, 19, 60.—
    (β).
    With ne attached to utrum, utrumne... an ( poet. and post-Aug.): utrumne jussi persequemur otium... An hunc laborem, etc. Hor. Epod. 1, 7:

    utrumne salvum eum nolet orator, an? etc.,

    Quint. 12, 1, 40:

    utrumne igitur ego sum, Domiti, exemplo gravis an tu, qui, etc.,

    Plin. 17, 1, 1, § 4.—
    (γ).
    With ne repeated in place of an (very rare): sed utrum terraene motus, sonitusne inferum Pervasit auris? Att. ap. Prisc. 6, p. 680 P. (Trag. Rel. v. 479 Rib.).—
    2.
    Without ne, utrum... an (class.):

    utrum pro ancillā me habes, an pro filiā?

    Plaut. Pers. 3, 1, 13:

    utrum hac me feriam, an ab laevā, latus?

    id. Cist. 3, 13:

    sed utrum nunc tu coelibem ted esse mavis liberum, an maritum servom, etc.,

    id. Cas. 2, 4, 11:

    utrum pro dimidiā parte, an pro totā societate? Utrum pro me an pro me et pro te?

    Cic. Rosc. Com. 11, 32:

    utrum ea vestra an nostra culpa est?

    id. Ac. 2, 29, 95; id. Tusc. 1, 25, 61.—
    B.
    In an indirect interrogation.
    1.
    With ne attached,
    (α).
    To the emphatic word of the first clause: sed utrum strictimne attonsurum dicam esse an per pectinem Nescio, Plaut. Capt. 2, 1, 18:

    videndum'st primum utrum eae velintne an non velint,

    id. Most. 3, 1, 151:

    cum animo depugnat suo, Utrum itane esse ma. velit... an ita potius,

    id. Trin. 2, 2, 26; id. Ps. 2, 4, 19; id. Bacch. 3, 4, 1: de istac rogas Virgine? Py. Ita, utrum praedicemne an taceam? Ter. Eun. 4, 4, 53:

    ea res nunc in discrimine versatur, utrum possitne se parsimonia defendere, an, etc.,

    Cic. Quint. 30, 92:

    videamus, utrum ea fortuitane sint an eo statu, quo, etc.,

    id. N. D. 2, 34, 87; id. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    est... illa distinctio, utrum... an... et utrum illudne... an, etc.,

    id. Tusc. 4, 27, 59.—
    (β).
    With ne attached to utrum; utrumne... an ( poet. and post-Aug.):

    nec quidquam differre utrumne in pulvere... ludas opus, an meretricis amore Sollicitus plores,

    Hor. S. 2, 3, 251:

    utrumne Divitiis homines an sint virtute beati,

    id. ib. 2, 6, 73:

    in eo plures dissenserunt, utrumne hae partes essent rhetorices, an ejusdem opera, an elementa,

    Quint. 3, 3, 13:

    Dareus dubitaverat utrumne circa Mesopotamiam subsisteret, an interiora regna sui peteret,

    Curt. 4, 9, 1; Col. 11, 1, 50; Suet. Caes. 80; Tac. Or. 37.—
    (γ).
    With ne attached to an; utrum... anne:

    me jussit percontarier utrum aurum reddat anne eat secum simul,

    Plaut. Bacch. 4, 1, 4:

    est quaerendumque utrum una species sit earum anne plures,

    Cic. Or. 61, 206:

    id autem utrum illi sentiant anne simulent, tu intelleges,

    id. Att. 12, 51, 2; cf. uter, I. B. 4, fin.
    2.
    Without ne:

    quid tu, malum, curas, Utrum crudum an coctum edim,

    Plaut. Aul. 3, 2, 16:

    facite indicium, utrum hac an illac iter institerit,

    id. Cist. 4, 2, 11:

    utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam, incertus sum,

    Ter. Phorm. 4, 3, 54:

    id utrum Romano more locutus sit, an, quomodo Stoici dicunt, postea videro,

    Cic. Fam. 7, 16, 3:

    permultum interest, utrum perturbatione aliquā animi, an consulto fiat injuria,

    id. Off. 1, 8, 27:

    quid interest utrum hoc feceris, an, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 75, § 174; id. Rosc. Com. 3, 9:

    multum interest, utrum laus imminuatur, an salus deseratur,

    id. Fam. 1, 7, 8: quomodo transierit, utrum rate an piscatorio navigio, nemo sciebat, Cael. ap. Quint. 6, 3, 41; Varr. R. R. 1, 2, 8; Cat. 17, 21.—
    3.
    With necne (rarely ne) in place of the second clause with an; utrum... necne, whether... or not:

    jam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35:

    di utrum sint necne sint quaeritur,

    id. N. D. 3, 7, 17:

    utrum proelium committi ex usu esset necne,

    Caes. B. G. 1, 50: deliberent, utrum traiciant legiones necne... et Brutum arcessant necne, et mihi stipendium dent an decernant, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 26; Liv. 39, 48, 2.—So, utrum... ne:

    cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret? matrem inquit,

    Nep. Iphic. 3, 4.—
    II.
    Introducing a disjunctive question with more than two members, with an beginning each clause after the first.
    A.
    A direct question:

    utrum hoc tu parum commeministi, an ego non satis intellexi, an mutasti sententiam?

    Cic. Att. 9, 2:

    utrum hoc signum cupiditatis tuae an tropaeum necessitudinis an amoris indicium esse voluisti?

    id. Verr. 2, 2, 47, § 115; 2, 3, 36, § 83:

    utrum hostem an vos an fortunam utriusque populi ignoratis?

    Liv. 21, 10, 6; 6, 7, 3:

    utrum major... an majores... an aetas... an cum Karthaginiensi, etc.,

    id. 28, 43, 12.—
    B.
    An indirect question:

    in quo (convivio) nemo potest dicere utrum ille plus biberit an vomuerit an effuderit,

    Cic. Pis. 10, 22:

    utrum admonitus an temptatus an sine duce ullo... nescio,

    id. Verr. 2, 1, 41, § 105.—
    III.
    Introducing a single question without an expressed alternative (cf. the similar use of an).
    a.
    In a direct interrogation:

    utrum enim in clarissimis est civibus is, quem judicatum hic duxit Hermippus?

    Cic. Fl. 19, 45:

    utrum igitur hactenus satis est?

    id. Top. 4, 25:

    utrum majores vestri omnium magnarum rerum et principia exorti ab diis sunt et finem eum statuerunt?

    Liv. 45, 39, 10.—
    b.
    In an indirect interrogation:

    neque utrum ex hoc saltu damni salvum scio eliciam foras,

    Plaut. Men. 5, 6, 30:

    an hoc dicere audebis, utrum de te aratores, utrum denique Siculi universi bene existiment, ad rem id non pertinere?

    Cic. Verr. 2, 2, 69, § 167: [p. 1949] Nep. Eum. 6, 1.—With the interrog. particle nam:

    cum percontatus esset, utrumnam Patris universa classis in portu stare posset,

    Liv. 37, 17, 10 dub. Weissenb. ad loc. (Hertz and Madv. possetne).

    Lewis & Short latin dictionary > utrum

  • 12 ob [1]

    1. ob, I) = wenn: si. – ob etwa, si forte: ob auch, etiamsi.als ob, gleich als ob, tamquam, tamquam si, velut, quasi mit folg. Konj. (s. »gleichsam« den Untersch.). – Nach simulo (ich stelle mich, ich tue, als ob) folgt gew. der Akk. mit Infin. (selten quasi), nach videor (ich sehe od. es sieht aus, als oh ich. es kommt mir vor) aber immer der Nominat. m. Infin., z.B. sie tun, als ob sie alles wüßten, omnia se scire simulant: es war mir, als ob ich eben die Stimme meines Bruders hörte, audire vocem visus sum modo fratris. nicht als ob, non quo, z.B. nicht als ob jemand etwas anderes geg laubt hätte, non quo quisquam aliter putasset.

    II) als Fragepartikel, a) in der einfachen Frage: ne (dem Worte des Satzes angehängt, auf das der Hauptton der Frage fällt). – num (ob wohl). – ich frage, ob du ihm Geld gegeben hast, quaero dederisne ei pecuniam od. numei pecuniam dederis. ob etwas, numquid (z.B. quaesivit ex me, numq uld vellem) ob jemand, ecq uis (z.B. quaesivi ex eo, ecquis esset venturus) ob etwa, ecquid [1815] (z.B. ecquid venturi sitis, fac sciam). – Nach den Ausdrücken dubito (ich bedenke mich), dubium est (es ist zweifelhaft), incertum est (es ist ungewiß), delibero (ich überlege), haesito (ich bin unschlüssig) u. bes. haud scio od. nescio (ich weiß nicht) wird das deutsche ob nicht durch an wiedergegeben. – b) in Doppelfragen, wie: ob... oder (od. oder ob, utrum... an (od. anne od. ne). – num... an. – ne (enklitisch)... an. – es ist ein großer Unterschied, ob die Ehre Abbruch leidet, oder ob das Heil hintangesetzt wird, multum interest, utrum laus imminuatur, an salus deseratur: man weiß nicht, ob die Rede die Gegenstände oder die Gedanken die Worte mehr schmücken, nescis, num res oratione an verba sententiis illustrentur: es fragt sich, ob es eine Welt gibt oder mehrere Welten, quaeritur, unusne mundus sit, an plures: soll ich schweigen, oder soll ich es lautsagen? utrum taceamne, an praedicem? – Zuw. wird das »ob« der ersten Frage im Latein. gar nicht gesetzt, z.B. es entsteht die Frage, ob es wenig oder viel sei, interrogatur, pauca sint, anne multa. – Auch können zwei einzelne, einander entgegengesetzte Begriffe sprichwortsweise ohne Fragepartikeln zusammengestellt werden, z.B. es ist schwer zu wissen, ob er will oder nicht, velit nolit, scire difficile est: ob es nütze oder schade, fragen sie nicht, prosit obsit, nihil vident. – Wenn in »oder« nach einer vorhergehenden Frage keine neue der vorigen entgegengesetzte Frage liegt, sondern wenn es vielmehr nur statt des Verbindungswortes »und« steht und das vorher gebrauchte Wort verbessert oder ändert, so wird es nicht durch ein Fragewort, sondern durch aut übersetzt, z.B. sie fragten, ob dieser oder jener die Verteidigung übernehmen wolle, quaesierunt, num hic aut ille defensurus esset.ob... oder nicht, utrum (num od. ne)... necne od. annon (wobei zu bemerken ist, daß necne gewöhnlich in indirekten Fragen, auch in der Regel ohne Verbum steht, hingegen annon mehr in direkten, selten in indirekten, mit u. ohne Verbum, z.B. es fragt sich, ob es Götter gibt oder nicht. quaeritur, sintne di, necne sint; od. di utrum sint, necne, quaeritur; od. auch di necne sint quaeritur). – utrum od. ne... an mit einem verneinenden Verbum (z.B. utrum sciant pingere an nesciant [oder nicht]: u. didicerintne palaestram an nesciant, oder nicht).

    deutsch-lateinisches > ob [1]

  • 13 an

    1.
    ăn, conj. [etym. very obscure; v. the various views adduced in Hand, I. p. 296, with which he seems dissatisfied; if it is connected with the Sanscr. anjas, = Germ. ander, = Engl. other, we may comp. the Engl. other and or with the Germ. oder, = or]. It introduces the second part of a disjunctive interrogation, or a phrase implying doubt, and thus unites in itself the signif. of aut and num or -ne, or, or whether (hence the clause with an is entirely parallel with that introduced by num, utrum, -ne, etc., while aut forms only a subdivision in the single disjunctive clause; utrum... aut—an... aut, whether... or, etc.; cf. Ochsn. Eclog. p. 150; v. also aut).
    I.
    In disjunctive interrogations.
    A.
    Direct.
    a.
    Introd. by utrum (in Engl. the introd. particle whether is now obsolete, and the interrogation is denoted simply by the order of the words):

    Utrum hac me feriam an ab laevā latus?

    Plaut. Cist. 3, 10:

    sed utrum tu amicis hodie an inimicis tuis Daturu's cenam?

    id. Ps. 3, 2, 88; id. Pers. 3, 1, 13; id. Trin. 1, 2, 138; id. Cas. 2, 4, 11:

    Utrum sit annon voltis?

    id. Am. prol. 56:

    quid facies? Utrum hoc tantum crimen praetermittes an obicies?

    Cic. Div. in Caecil. 30 sq.:

    in plebem vero Romanam utrum superbiam prius commemorem an crudelitatem?

    id. Verr. 1, 122; id. Deiot. 23; id. Fam. 7, 13:

    Utrum enim defenditis an impugnatis plebem?

    Liv. 5, 3. —And with an twice:

    Utrum hoc signum cupiditatis tuae an tropaeum necessitudinis atque hospitii an amoris indicium esse voluisti?

    Cic. Verr. 2, 115; id. Imp. Pomp. 57 sq.; id. Rab. 21.—With an three times:

    Utrum res ab initio ita ducta est, an ad extremum ita perducta, an ita parva est pecunia, an is (homo) Verres, ut haec quae dixi, gratis facta esse videantur?

    Cic. Verr. 2, 61; 3, 83; id. Clu. 183; Liv. 21, 10; and seven times in Cic. Dom. 56-58.—With -ne pleon. (not to be confounded with cases where utrum precedes as pron.; as Cic. Tusc. 4, 4, 9):

    sed utrum tu masne an femina es, qui illum patrem voces?

    Plaut. Rud. 1, 2, 16; id. Bacch. 1, 1, 42; id. Stich. 5, 4, 26:

    Utrum studione id sibi habet an laudi putat Fore, si etc.,

    Ter. Ad. 3, 3, 28:

    Utrum igitur tandem perspicuisne dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?

    Cic. Fin. 4, 24, 67.—And affixed to utrum, but rarely:

    Utrumne jussi persequemur otium... an hunc laborem etc.,

    Hor. Epod. 1, 7; Plin. 17, 1, 1, § 4; Quint. 12, 1, 40.—
    b.
    Introduced by -ne:

    quid fit? seditio tabetne an numeros augificat suos?

    Enn. Trag. Rel. p. 23 Rib.:

    servos esne an liber?

    Plaut. Am. 1, 1, 186:

    idne agebas, ut tibi cum sceleratis an ut cum bonis civibus conveniret?

    Cic. Lig. 18; 23:

    custosne urbis an direptor et vexator esset Antonius?

    id. Phil. 3, 27; id. Mur. 88; id. Sull. 22.—

    So with an twice,

    Cic. Cat. 1, 28; id. Att. 16, 8;

    and five times,

    id. Balb. 9.—
    c.
    Introduced by nonne:

    Nonne ad servos videtis rem publicam venturam fuisse? An mihi ipsi fuit mors aequo animo oppetenda?

    Cic. Sest. 47; id. Sex. Rosc. 43 sq.; id. Dom. 26; 127.—So with an twice, Cic. Phil. 11, 36.—
    d.
    Introduced by num:

    si quis invidiae metus, num est vehementius severitatis invidia quam inertiae pertimescenda?

    Cic. Cat. 1, 29; id. Mur. 76; id. Sest. 80:

    Num quid duas habetis patrias an est illa patria communis?

    id. Leg. 2, 2.—
    e.
    Without introductory particle:

    quid igitur? haec vera an falsa sunt?

    Cic. Ac. 2, 29, 95:

    quid enim exspectas? bellum an tabulas novas?

    id. Cat. 2, 18:

    ipse percussit an aliis occidendum dedit?

    id. Sex. Rosc. 74; id. Verr. 2, 106; id. Imp. Pomp. 53; id. Phil. 2, 27:

    eloquar an sileam?

    Verg. A. 3, 37:

    auditis an me ludit amabilis Insania?

    Hor. C. 3, 4, 5.—So an twice, Cic. Mil. 54;

    three times,

    Plin. Ep. 2, 8;

    and six times,

    Cic. Rab. 14; id. Pis. 40.—
    B.
    Indirect.
    a.
    Introduced by utrum:

    quid tu, malum, curas, Utrum crudum an coctum edim?

    Plaut. Aul. 3, 2, 16; id. Cist. 4, 2, 11; id. Bacch. 3, 4, 1; id. Mil. 2, 3, 74:

    quaero, si quis... utrum is clemens an inhumanissimus esse videatur,

    Cic. Cat. 4, 12:

    agitur, utrum M. Antonio facultas detur an horum ei facere nihil liceat,

    id. Phil. 5, 6; id. Sex. Rosc. 72; id. Imp. Pomp. 42; id. Verr. 1, 105.
    So once only in Vulg.
    aut for an: Loquimini de me utrum bovem cujusquam tulerim aut asinum, 1 Reg. 12, 3.—And with -ne pleon.:

    res in discrimine versatur, utrum possitne se contra luxuriem parsimonia defendere an deformata cupiditati addicatur,

    Cic. Quinct. 92:

    numquamne intelleges statuendum tibi esse, utrum illi, qui istam rem gesserunt, homicidaene sint an vindices libertatis?

    id. Phil. 2, 30.—
    b.
    Introduced by -ne:

    Fortunāne an forte repertus,

    Att. Trag. Rel. p. 159 Rib. agitur autem liberine vivamus an mortem obeamus, Cic. Phil. 11, 24; id. Verr. 4, 73; id. Mil. 16:

    nunc vero non id agitur, bonisne an malis moribus vivamus etc.,

    Sall. C. 52, 10.—So with an three times, Cic. Or. 61.—
    c.
    Introduced by an:

    haud scio an malim te videri... an amicos tuos plus habuisse,

    Cic. Pis. 39.—
    d.
    Without introd. particle:

    ... vivam an moriar, nulla in me est metus,

    Enn. Trag. Rel. p. 72 Rib.:

    vivat an mortuus sit, quis aut scit aut curat?

    Cic. Phil. 13, 33; 3, 18; id. Sex. Rosc. 88; id. Red. in Sen. 14.—
    C.
    Sometimes the opinion of the speaker or the probability inclines to the second interrogative clause (cf. infra, II. E.). and this is made emphatic, as a corrective of the former, or rather, or on the contrary:

    ea quae dixi ad corpusne refers? an est aliquid, quod te suā sponte delectet?

    Cic. Fin. 2, 33, 107:

    Cur sic agere voluistis? An ignoratis quod etc.,

    Vulg. Gen. 44, 15.—Hence, in the comic poets, an potius:

    cum animo depugnat suo, Utrum itane esse mavelit ut... An ita potius ut etc.,

    Plaut. Trin. 2, 2, 31: id. Stich. 1, 2, 18; id. Trin. 2, 2, 25:

    an id flagitium est, An potius hoc patri aequomst fieri, ut a me ludatur dolis?

    Ter. Eun. 2, 3, 94.—
    D.
    The first part of the interrogation is freq. not expressed, but is to be supplied from the context; in this case, an begins the interrog., or, or rather, or indeed, or perhaps (but it does not begin an absolute, i. e. not disjunctive, interrog.): De. Credam ego istuc, si esse te hilarem videro. Ar. An tu esse me tristem putas? (where nonne me hilarem esse vides? is implied), Plaut. As. 5, 1, 10: Ch. Sed Thaïs multon ante venit? Py. An abiit jam a milite? Ter. Eun. 4, 5, 7:

    An ego Ulixem obliscar umquam?

    Att. Trag. Rel. p. 199 Rib.:

    An parum vobis est quod peccatis?

    Vulg. Josh. 22, 17:

    est igitur aliquid, quod perturbata mens melius possit facere quam constans? an quisquam potest sine perturbatione mentis irasci?

    Cic. Tusc. 4, 24, 54; cf. id. Clu. 22; id. Off. 3, 29: Debes hoc etiam rescribere, sit tibi curae Quantae conveniat Munatius; an male sarta Gratia nequiquam coit...? or is perhaps, etc., Hor. Ep. 1, 3, 31 K. and H. —So esp. in Cic., in order to make the truth of an assertion more certain, by an argumentum a minore ad majus:

    cur (philosophus) pecuniam magno opere desideret vel potius curet omnino? an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi non potuerunt?

    Cic. Tusc. 5, 32, 89 sq.:

    An vero P. Scipio T. Gracchum privatus interfecit, Catilinam vero nos consules perferemus?

    id. Cat. 1, 1; so id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 14, 5, 12 Muret.; id. Fin. 1, 2, 5, ubi v. Madv.—It sometimes introduces a question suggested by the words of another: He. Mane. Non dum audisti, Demea, Quod est gravissimum? De. An quid est etiam anplius? Is there then etc., Ter. Ad. 3, 4, 21:

    sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. An me, inquam, nisi te audire vellem censes haec dicturum fuisse?

    Cic. Fin. 1, 8, 28; 2, 22, 74; id. Tusc. 5, 26, 73; 5, 12, 35; id. Brut. 184; id. Fat. 2, 4; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 8, 28.—It sometimes anticipates an answer to something going before: At vero si ad vitem sensus accesserit, ut appetitum quendam habeat et per se ipsa moveatur, quid facturam putas? An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? shall we not say that, must we not think that etc., Cic. Fin. 5, 14, 38, ubi v. Madv.—
    E.
    An non. and in one word, annon (in direct questions more freq. than necne):

    isne est quem quaero an non?

    Ter. Phorm. 5, 6, 12:

    Hocine agis an non?

    id. And. 1, 2, 15:

    Tibi ego dico an non?

    id. ib. 4, 4, 23:

    utrum sit an non voltis?

    Plaut. Am. prol. 56:

    utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes annon?

    Cic. Rosc. Com. 3 al. —Also in indirect questions = necne, q. v.:

    abi, vise redieritne jam an non dum domum,

    Ter. Phorm. 3, 4, 5:

    videbo utrum clamorem opere conpleverint, an non est ita,

    Vulg. Gen. 18, 21; 24, 21.—
    F.
    An ne, usually written anne, pleon. for an.
    a.
    In direct questions:

    anne tu dicis quā ex causā vindicaveris?

    Cic. Mur. 26. —
    b.
    In indirect questions:

    nec. aequom anne iniquom imperet, cogitabit,

    Plaut. Am. 1, 1, 19; id. Ps. 1, 1, 122:

    percontarier, Utrum aurum reddat anne eat secum simul,

    id. Bacch. 4, 1, 4:

    Nam quid ego de consulato loquar, parto vis, anue gesto?

    Cic. Pis. 1, 3:

    cum interrogetur, tria pauca sint anne multa,

    id. Ac. 2, 29:

    Gabinio dicam anne Pompeio, an utrique,

    id. Imp. Pomp. 19, 57; so id. Or. 61, 206:

    Quid enim interest, divitias, opes, valetudinem bona dicas anne praeposita, cum etc.,

    id. Fin. 4, 9, 23 Madv.; August. ap. Suet. Aug. 69 al. (for the omission of the second disjunctive clause or the particle necne representing it, v. utrum;

    instances of this usage in eccl. Lat. are,

    Vulg. Lev. 13, 36; 14, 36; ib. Num. 11, 23 al.).—
    II.
    In disjunctive clauses that express doubt, or.
    A.
    Utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam, scientem an imprudentem, incertus sum. Ter. Phorm. 4, 3, 54:

    ut nescias, utrum res oratione an verba sententiis illustrentur,

    Cic. de Or. 2, 13, 56:

    honestumne factu sit an turpe, dubitant,

    id. Off. 1, 3, 9:

    nescio, gratulerne tibi an timeam,

    id. Fam. 2, 5; Caes. B. G. 7, 5:

    pecuniae an famae minus parceret, haud facile discerneres,

    Sall. C. 25, 3; so id. ib. 52, 10; Suet. Aug. 19; id. Tib. 10; id. Claud. 15:

    cognoscet de doctrinā, utrum ex Deo sit an ego a me ipso loquar,

    Vulg. Joan. 7, 17; ib. Eccl. 2, 19 al.—
    B.
    An sometimes denotes uncertainty by itself, without a verb of doubting (dubito, dubium or incertum est, etc., vet in such cases the editors are divided between an and aut; cf. Mos. and Orell. ad Cic. Rep. 1, 12): verene hoc memoriae proditum est [p. 115] regem istum Numam Pythagorae ipsius discipulum, an certe Pythagoreum fuisse? Cic. Rep. 2, 15, where B. and K. read aut certe: Cn. Octavius est an Cn. Cornelius quidam tuus familiaris, summo genere natus, terrae filius;

    is etc.,

    id. Fam. 7, 9 B. and K.:

    Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae polliceretur, Oblivionis, inquit, mallem,

    Simonides or some other person, id. Fin. 2, 32, 104; id. Fam. 7, 9, 3; id. Att. 1, 3, 2; 2, 7, 3; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 32, 104.—
    C.
    It often stands for sive (so esp. in and after the Aug. per.):

    quod sit an non, nihil commovet analogiam,

    whether this be so or not, Varr. L. L. 9, § 105 Müll.; Att. ap. Prisc. p. 677 P.; Ov. R. Am. 797:

    saucius an sanus, numquid tua signa reliqui,

    id. F. 4, 7:

    Illa mihi referet, si nostri mutua curast, An minor, an toto pectore deciderim,

    Tib. 3, 1, 20; Tac. A. 11, 26:

    sive nullam opem praevidebat inermis atque exul, seu taedio ambiguae spei an amore conjugis et liberorum,

    id. ib. 14, 59.—
    D.
    The first disjunctive clause is freq. to be supplied from the gen. idea or an may stand for utrum—necne (cf. supra, I. D.):

    qui scis, an, quae jubeam, sine vi faciat? (vine coactus is to be supplied),

    how knowest thou whether or not he will do it without compulsion? Ter. Eun. 4, 7, 20:

    An dolo malo factum sit, ambigitur,

    Cic. Tull. 23:

    quaesivi an misisset (periplasmata),

    id. Verr. 4, 27:

    Vide an facile fieri tu potueris, cum etc.,

    id. Fragm. B. 13, 2, 1:

    praebete aurem et videte an mentiar,

    Vulg. Job, 6, 28: de L. Bruto fortasse dubitaverim an propter infinitum odium tyranni effrenatius in Aruntem invaserit, I might doubt whether or not, etc., Cic. Tusc. 4, 22, 50; id. Verr. 3, 76:

    Quis scit an adiciant hodiernae crastina summae Tempora di superi?

    Hor. C. 4, 7, 17; Plin. Ep. 6, 21, 3; Quint. 2, 17, 38:

    Sine videamus an veniat Elias,

    Vulg. Matt. 27, 49:

    tria sine dubio rursus spectanda sunt, an sit, quid sit, quale sit,

    Quint. 5, 10, 53:

    dubium an quaesitā morte,

    Tac. A. 1, 5; 6, 50; 4, 74:

    Multitudo an vindicatura Bessum fuerit, incertum est,

    Curt. 7, 5:

    diu Lacedaemonii, an eum summae rei praeponerent, deliberaverunt,

    Just. 6, 2, 4 et saep.—
    E.
    Since in such distrib. sentences expressive of doubt, the opinion of the speaker or the probability usually inclines to the second, i. e. to the clause beginning with an, the expressions haud scio an, nescio an, dubito an (the latter through all pers. and tenses), incline to an affirmative signification, I almost know, I am inclined to think, I almost think, I might say, I might assert that, etc., for perhaps, probably (hence the opinion is incorrect that an, in this situation, stands for an non; for by an non a negation of the objective clause is expressed, e. g. nescio an non beatus sit, I am almost of the opinion that he is not happy, v. infra, and cf. Beier ad Cic. Off. 1, Exc. XI. p. 335 sq.; Cic. uses haud scio an eleven times in his Orations;

    nescio an, four times): atque haud scio an, quae dixit sint vera omnia,

    Ter. And. 3, 2, 45:

    crudele gladiatorum spectaculum et inhumanum non nullis videri solet: et haud scio an ita sit, ut nunc fit,

    Cic. Tusc. 2, 17, 41; id. Fl. 26:

    testem non mediocrem, sed haud scio an gravissimum,

    perhaps, id. Off. 3, 29:

    constantiam dico? nescio an melius patientiam possim dicere,

    id. Lig. 9; id. Fam. 9, 19:

    ingens eo die res, ac nescio an maxima illo bello gesta sit,

    Liv. 23, 16; Quint. 12, 11, 7 al.:

    si per se virtus sine fortunā ponderanda sit, dubito an Thrasybulum primum omuium ponam,

    I am not certain whether I should not prefer Thrasybulus to all others, Nep. Thras. 1 Dähne:

    dicitur acinace stricto Darius dubitāsse an fugae dedecus honestā morte vitaret,

    i. e. was almost resolved upon, Curt. 4, 5, 30:

    ego dubito an id improprium potius appellem,

    Quint. 1, 5, 46; Gell. 1, 3 al.—Hence, a neg. objective clause must contain in this connection the words non, nemo, nullus, nihil, numquam, nusquam, etc.:

    dubitet an turpe non sit,

    he is inclined to believe that it is not bad, Cic. Off. 3, 12, 50:

    haud scio an ne opus quidem sit, nihil umquam deesse amicis,

    id. Am. 14, 51:

    eloquentiā quidem nescio an habuisset parem neminem,

    id. Brut. 33: quod cum omnibus est faciendum tum haud scio an nemini potius quam tibi, to no one perhaps more, id. Off. 3, 2, 6:

    meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit,

    id. Sen. 16; id. Leg. 1, 21:

    non saepe atque haud scio an numquam,

    id. Or. 2, 7 al. —
    F.
    Sometimes the distributive clause beginning with an designates directly the opposite, the more improbable, the negative; in which case nescio an, haud scio an, etc., like the Engl. I know not whether, signify I think that not, I believe that not, etc.; hence, in the object. clause, aliquis, quisquam, ullus, etc., must stand instead of nemo, nullus, etc. (so for the most part only after Cic.): an profecturus sim, nescio, I know not (i. e. I doubt, I am not confident) whether I shall effect any thing, Sen. Ep. 25:

    opus nescio an superabile, magnum certe tractemus,

    id. Q. N. 3, praef. 4; Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 6: haud scio an vivere nobis liceret, I know not whether we, etc., Cic. Har. Resp. 11, 22: doleo enim maximam feminam eripi oculis civitatis, nescio an aliquid simile visuris, for I know not whether they will ever see any thing of this kind, Plin. Ep. 7, 19; Val. Max. 5, 2, 9:

    nescio an ullum tempus jucundius exegerim,

    I do not know whether I have ever passed time more pleasantly, id. 3, 1:

    namque huic uni contigit, quod nescio an ulli,

    Nep. Timol. 1, 1; Sen. Contr. 3 praef.; Quint. 9, 4, 1:

    nostri quoque soloecum, soloecismum nescio an umquam dixerint,

    Gell. 5, 20 al. Cf. upon this word Hand, Turs. I. pp. 296-361, and Beier, Exc. ad Cic. Am. pp. 202-238.
    2.
    an-, v. ambi.
    3.
    - ăn. This word appears in forsan, forsitan, and fortasse an (Att. Trag. Rel. p. 151 Rib.) or fortassan, seeming to enhance the idea of uncertainty and doubt belonging to fors, etc., and is regarded by some as the Greek conditional particle an, and indeed one of these compounds, forsitan, sometimes in the Vulgate, translates an; as, Joan. 4, 10; 5, 46; 8, 19; and in 3, Joan. 9, it still represents the various reading, an.

    Lewis & Short latin dictionary > an

  • 14 intersum

    inter-sum, fuī, esse, I) pers.: A) dazwischensein, sich dazwischen befinden, dazwischenliegen, a) im Raume: Tiberis inter eos interesset, Cic.: via interest, Liv. – b) übtr., v. der Zeit, inter primum et sextum consulatum XLVI anni interfuerunt, Cic.: anni triginta interfuere, sind dazwischen verflossen, Liv. – B) entfernt sein, 1) eig.: clatros interesse oportet pede, Cato r. r. 4. – 2) übtr., verschieden sein, sich unterscheiden, hoc pater ac dominus interest, darin usw., Ter.: mit Genet., quoniam το νεμεσαν interest τοῦ φθονειν, zwischen Unwillen u. Schadenfreude ein Unteschied ist, Cic. – quod ab eo nihil intersit, Cic.: in his rebus nihil omnino interest, es ist gar kein Unterschied, Cic.: interest aliquid inter laborem et dolorem, es ist einiger Unterschied zwischen usw., Cic.: illud quoque multum interest in rudi terra an... an etc., Varro: tantum id interest, veneritne... an etc., Liv. – C) bei etw. od. jmd. gegenwärtig sein, einer Sache beiwohnen, an ihr Anteil nehmen, mit in u. Abl., in convivio, Cic.: omnibus in rebus, die Hand im Spiele haben, Cic.: m. Dat., negotiis, convivio, Cic.: apud alqm cenulae eius, Apul.: intererit Satyris paulum pudibunda protervis, die Tragödie (personif.) wird Teilnehmerin am Satyrspiel sein, Hor.: interfuit sacrificanti, war mit gegenwärtig bei dem Opfer, das er brachte, Suet. – absol., ac si ipse interfuerit, Cic.: u. übtr. v. Lebl., ratiocinatio dicitur interfuisse, Cic.

    II) impers., interest = es ist ein Unterschied, es macht einen Unterschied, es ist von Wichtigkeit, es ist daran gelegen, es verschlägt, α) absol., oder mit Genet. der Person od. Sache, der an etwas gelegen ist, außer wenn die Person durch ein Pronom. pers. bezeichnet wird, wofür der Abl. fem. gen. meā, tuā, suā, nostrā, vestrā steht, zuw. auch cuiā ( statt cuius). – β) mit ad u. Akk. der Sache, hinsichtlich welcher? an etwas gelegen ist. – γ) mit Angabe des wieviel? einem daran gelegen ist, durch die Neutra multum, quantum, tantum, plus, plurimum, nihil etc.; od. durch Advv., wie maxime, vehementer, quanto opere (quantopere); od. durch Genet. des Wertes, wie magni (viel), permagni (sehr viel), parvi (wenig), minoris (weniger), pluris (mehr). – δ) mit Angabe der Sache, an der etwas gelegen ist, ausgedrückt durch das Neutrum eines Pronomens, od. durch einen Infin., od. Acc. u. Infin., od. durch einen Final- od. einen indirekten Fragesatz, der durch ut od. ne od. durch quod (weil, daß) od. durch ein Relativum od. durch ein Fragewort eingeführt ist.Beispiele: quoniam ipsius interest, Ulp. dig.: quasi rei publicae maxime interesset, Suet.: nam eorum quoque vehementer interest, Cic.: vestrā hoc maxime interest, Cic.: et ideo licet interesse desiit, vel minoris vel pluris interesse coepit, und hat vielleicht das Interesse ganz aufgehört, oder hat es angefangen, geringer oder größer zu sein, Ulp. dig. 2, 13, 8. § 1: quod si laxius volent proferre diem, poterunt vel biduum vel triduum vel ut videbitur; nihil interest, Cic.: non multum interest, Scrib. Larg.: si nihil interest regis (wenn es dem K. nichts verschlägt), peto, ut, dum dico, vinculis liberer, Curt.: id, quod meā intelleges multum, tuā nullam in partem interesse, Cic.: ea caedes si potissimum crimini datur, detur ei cuiā interfuit, non ei, cuiā nihil interfuit, Cic. pro Var. fr. bei Prisc. 12, 29: equidem ad nostram laudem non multum video interesse, Cic.: quantum interesse vis ad rationem petendi? Cic. – interest omnium recte facere, Cic.: interest scire, quale senatus consultum fuerit vel qui dies urbis, cum est nuntiatus interemptus Maximinus, Capit.: quis est hodie, cuius intersit istam legem manere? Cic.: quod eos scire aut nostrā aut ipsorum interest, Cic.: suspicarer multum interesse rei familiaris tuae te quam primum venire, Cic.: semper ille quantum interesset P. Clodii se perire cogitabat, Cic.: sed Atheniensium quoque plus interfuit firma tecta in domiciliis habere, quam Minervae signum ex ebore pulcherrimum, Cic.: docet, quanto opere rei publicae communisque salutis intersit, manus hostium distineri, Caes.: magis nullius interest quam tuā, T. Otacili, non imponi cervicibus tuis onus, sub quo concĭdas, Liv.: magni interest meā unā (zusammen) nos esse, Cic.: magni est Ciceronis vel meā potius vel mehercule utriusque me intervenire discenti, Cic.: quamquam magni ad honorem nostrum interest, quam primum ad urbem me venire, Cic.: vehementer interfuit rei publicae nullam videri in eiusmodi causa dissensionem esse, Cic.: omnem potentiam ad unum conferri pacis interfuit, Tac.: vehementer intererat vestrā liberos vestros hic potissimum discere, Plin. ep.: permagni nostrā interest te, si comitiis non potueris, at declarato illo Romae esse, Cic. – interest, ut sciatur, quem ad modum Tacitus imperator sit creatus, Vopisc. Tac. 3, 1: illud magni meā interest, te ut videam, Cic.: utriusque nostrûm magni interest, ut te videam, ante quam decedas, Cic.: non tam suā quam rei publicae interesse, ut salvus esset, Caes. bei Suet.: verane haec affirmare non ausim; interest tamen exempli, ut vera videantur, Plin. ep.: vestrā interest, ne imperatorem pessimi faciant, Tac.: illius interesse, ne faciat moram, Phaedr. – neque multum interest, quod (daß) nondum per numeros distributi sunt, Plin. ep. 10, 30 (39), 2. – in maximis motibus mutationibusque caeli nihil interest, qui ventus, qui imber, quae tempestas ubique sit, Cic.: quoniam non tam interest, quo animo scribatur (liber), quam quo accipiatur, Cic.: si negaret quicquam interesse ad beate vivendum, quali uteretur victu, concederem, Cic.: sed plane plurimum interest, quantae qualesque inter eas remissiones sint, Cels.: numquam enim interest, uter sit eorum in pede extremo, Cic.: nihil interest, quo modo solvantur (nodi), Curt.: quod si in philosophia tantum interest, quem ad modum dicas, quid tandem etc., Cic.: quid autem illius interest, quoniam in senatum non venis, ubi sis? Cic. – nam ut nihil interest, utrum nemo valeat an nemo possit valere, sic non intellego, quid intersit, utrum nemo sit sapiens an nemo esse possit, Cic.: multum interest, utrum aliquis beneficium nobis det nostrā causā an et suā, Sen.: non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: ut sit voluptas in iis rebus, necne sit, ad id quod agimus nihil interest, Cic.: Theodori quidem nihil interest, humine an sublime putescat, Cic.: omnisne locus eiusmodi est, ut nihil intersit rei publicae, colonia deducatur in eum locum necne? Cic.: ea vos rata habeatis, necne, magis rei publicae interest quam meā, Liv.: nihil enim interest, dactylus sit extremus an creticus, Cic.: o te ineptum, si putas meā interesse, supra terram an infra putrescam, Sen. – longe interesse manifestum est, possideat quis quae profert an mutuetur, Tac. dial. 32 in. – Selten steht ein bestimmtes Subjekt zur Angabe dessen, woran gelegen ist, im Nominativ, wie: in Epirum ad te statui me conferre, non quo meā interesset loci natura, sed etc., Cic. ad Att. 3, 19, 1 (wo jedoch Wesenberg vor loci natura eine Lücke annimmt). – / arch. Konj. Präs. intersiet, Ter. eun. 685. Lucil. 338.

    lateinisch-deutsches > intersum

  • 15 intersum

    inter-sum, fuī, esse, I) pers.: A) dazwischensein, sich dazwischen befinden, dazwischenliegen, a) im Raume: Tiberis inter eos interesset, Cic.: via interest, Liv. – b) übtr., v. der Zeit, inter primum et sextum consulatum XLVI anni interfuerunt, Cic.: anni triginta interfuere, sind dazwischen verflossen, Liv. – B) entfernt sein, 1) eig.: clatros interesse oportet pede, Cato r. r. 4. – 2) übtr., verschieden sein, sich unterscheiden, hoc pater ac dominus interest, darin usw., Ter.: mit Genet., quoniam το νεμεσαν interest τοῦ φθονειν, zwischen Unwillen u. Schadenfreude ein Unteschied ist, Cic. – quod ab eo nihil intersit, Cic.: in his rebus nihil omnino interest, es ist gar kein Unterschied, Cic.: interest aliquid inter laborem et dolorem, es ist einiger Unterschied zwischen usw., Cic.: illud quoque multum interest in rudi terra an... an etc., Varro: tantum id interest, veneritne... an etc., Liv. – C) bei etw. od. jmd. gegenwärtig sein, einer Sache beiwohnen, an ihr Anteil nehmen, mit in u. Abl., in convivio, Cic.: omnibus in rebus, die Hand im Spiele haben, Cic.: m. Dat., negotiis, convivio, Cic.: apud alqm cenulae eius, Apul.: intererit Satyris paulum pudibunda protervis, die Tragödie (personif.) wird Teilnehmerin am Satyrspiel sein, Hor.: interfuit sacrificanti, war mit gegenwärtig bei dem Opfer, das er brachte, Suet. – absol., ac si ipse interfuerit, Cic.:
    ————
    u. übtr. v. Lebl., ratiocinatio dicitur interfuisse, Cic.
    II) impers., interest = es ist ein Unterschied, es macht einen Unterschied, es ist von Wichtigkeit, es ist daran gelegen, es verschlägt, α) absol., oder mit Genet. der Person od. Sache, der an etwas gelegen ist, außer wenn die Person durch ein Pronom. pers. bezeichnet wird, wofür der Abl. fem. gen. meā, tuā, suā, nostrā, vestrā steht, zuw. auch cuiā ( statt cuius). – β) mit ad u. Akk. der Sache, hinsichtlich welcher? an etwas gelegen ist. – γ) mit Angabe des wieviel? einem daran gelegen ist, durch die Neutra multum, quantum, tantum, plus, plurimum, nihil etc.; od. durch Advv., wie maxime, vehementer, quanto opere (quantopere); od. durch Genet. des Wertes, wie magni (viel), permagni (sehr viel), parvi (wenig), minoris (weniger), pluris (mehr). – δ) mit Angabe der Sache, an der etwas gelegen ist, ausgedrückt durch das Neutrum eines Pronomens, od. durch einen Infin., od. Acc. u. Infin., od. durch einen Final- od. einen indirekten Fragesatz, der durch ut od. ne od. durch quod (weil, daß) od. durch ein Relativum od. durch ein Fragewort eingeführt ist.Beispiele: quoniam ipsius interest, Ulp. dig.: quasi rei publicae maxime interesset, Suet.: nam eorum quoque vehementer interest, Cic.: vestrā hoc maxime interest, Cic.: et ideo licet interesse desiit, vel minoris vel pluris interesse coepit, und hat vielleicht das Interesse
    ————
    ganz aufgehört, oder hat es angefangen, geringer oder größer zu sein, Ulp. dig. 2, 13, 8. § 1: quod si laxius volent proferre diem, poterunt vel biduum vel triduum vel ut videbitur; nihil interest, Cic.: non multum interest, Scrib. Larg.: si nihil interest regis (wenn es dem K. nichts verschlägt), peto, ut, dum dico, vinculis liberer, Curt.: id, quod meā intelleges multum, tuā nullam in partem interesse, Cic.: ea caedes si potissimum crimini datur, detur ei cuiā interfuit, non ei, cuiā nihil interfuit, Cic. pro Var. fr. bei Prisc. 12, 29: equidem ad nostram laudem non multum video interesse, Cic.: quantum interesse vis ad rationem petendi? Cic. – interest omnium recte facere, Cic.: interest scire, quale senatus consultum fuerit vel qui dies urbis, cum est nuntiatus interemptus Maximinus, Capit.: quis est hodie, cuius intersit istam legem manere? Cic.: quod eos scire aut nostrā aut ipsorum interest, Cic.: suspicarer multum interesse rei familiaris tuae te quam primum venire, Cic.: semper ille quantum interesset P. Clodii se perire cogitabat, Cic.: sed Atheniensium quoque plus interfuit firma tecta in domiciliis habere, quam Minervae signum ex ebore pulcherrimum, Cic.: docet, quanto opere rei publicae communisque salutis intersit, manus hostium distineri, Caes.: magis nullius interest quam tuā, T. Otacili, non imponi cervicibus tuis onus, sub quo concĭdas, Liv.: magni interest meā unā (zusammen) nos esse,
    ————
    Cic.: magni est Ciceronis vel meā potius vel mehercule utriusque me intervenire discenti, Cic.: quamquam magni ad honorem nostrum interest, quam primum ad urbem me venire, Cic.: vehementer interfuit rei publicae nullam videri in eiusmodi causa dissensionem esse, Cic.: omnem potentiam ad unum conferri pacis interfuit, Tac.: vehementer intererat vestrā liberos vestros hic potissimum discere, Plin. ep.: permagni nostrā interest te, si comitiis non potueris, at declarato illo Romae esse, Cic. – interest, ut sciatur, quem ad modum Tacitus imperator sit creatus, Vopisc. Tac. 3, 1: illud magni meā interest, te ut videam, Cic.: utriusque nostrûm magni interest, ut te videam, ante quam decedas, Cic.: non tam suā quam rei publicae interesse, ut salvus esset, Caes. bei Suet.: verane haec affirmare non ausim; interest tamen exempli, ut vera videantur, Plin. ep.: vestrā interest, ne imperatorem pessimi faciant, Tac.: illius interesse, ne faciat moram, Phaedr. – neque multum interest, quod (daß) nondum per numeros distributi sunt, Plin. ep. 10, 30 (39), 2. – in maximis motibus mutationibusque caeli nihil interest, qui ventus, qui imber, quae tempestas ubique sit, Cic.: quoniam non tam interest, quo animo scribatur (liber), quam quo accipiatur, Cic.: si negaret quicquam interesse ad beate vivendum, quali uteretur victu, concederem, Cic.: sed plane plurimum interest, quantae qualesque inter eas remissiones sint, Cels.:
    ————
    numquam enim interest, uter sit eorum in pede extremo, Cic.: nihil interest, quo modo solvantur (nodi), Curt.: quod si in philosophia tantum interest, quem ad modum dicas, quid tandem etc., Cic.: quid autem illius interest, quoniam in senatum non venis, ubi sis? Cic. – nam ut nihil interest, utrum nemo valeat an nemo possit valere, sic non intellego, quid intersit, utrum nemo sit sapiens an nemo esse possit, Cic.: multum interest, utrum aliquis beneficium nobis det nostrā causā an et suā, Sen.: non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: ut sit voluptas in iis rebus, necne sit, ad id quod agimus nihil interest, Cic.: Theodori quidem nihil interest, humine an sublime putescat, Cic.: omnisne locus eiusmodi est, ut nihil intersit rei publicae, colonia deducatur in eum locum necne? Cic.: ea vos rata habeatis, necne, magis rei publicae interest quam meā, Liv.: nihil enim interest, dactylus sit extremus an creticus, Cic.: o te ineptum, si putas meā interesse, supra terram an infra putrescam, Sen. – longe interesse manifestum est, possideat quis quae profert an mutuetur, Tac. dial. 32 in. – Selten steht ein bestimmtes Subjekt zur Angabe dessen, woran gelegen ist, im Nominativ, wie: in Epirum ad te statui me conferre, non quo meā interesset loci natura, sed etc., Cic. ad Att. 3, 19, 1 (wo jedoch Wesenberg vor loci natura eine Lücke an-
    ————
    nimmt). – arch. Konj. Präs. intersiet, Ter. eun. 685. Lucil. 338.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > intersum

  • 16 neque

    1) арх. = non (senatori, qui nec aderit, culpa esto lex ap. C); в классической латыни тк. в виде приставки: necopinatus, negotium
    2) и не, также не (non vidi n. scio C)
    nec in paupertatem cadere nec procul a paupertate discedere Sen — не впадать в бедность, но и не стремиться далеко уйти от бедности
    Druĭdes a bello abesse consuerunt (= consueverunt) n. tributa pendunt Csдруиды обыкновенно не участвуют в походах и не платят податей
    3) ( после предшествующего утверждения) но не (prodesse qui vult, nec potest PS)
    Romani hostem in fugam dederunt n. persĕqui potuerunt Cs — римляне обратили неприятеля в бегство, но не смогли его преследовать
    4)
    n. is (ea, id) — и притом не (erant in eo plurimae litterae n. eae vulgares C)
    neque eo minus L (или secius Nep) — и тем не менее
    saxa, nec modica L — камни и, притом, огромные
    5)
    n. vero C etc.но не
    n. enim C etc.ибо не
    n. quisquam C etc.и никто
    necneили нет (factum sit necne, quaeritur C)
    7)
    n. nōn (necnōn) — и конечно, а также, да и
    n. haec tu non intellĕgis C — и ты, конечно, это понимаешь
    8)
    n. aut... aut (vel... vel) — и ни... ни C, Su etc.
    9)
    n.... n. — ни... ни, как не... так и не (virtus n. naufragio n. incendio amittitur C; n. mora, n. requies V)
    10)
    n... et (que) — с одной стороны не..., но с другой стороны
    quod neque natum unquam sit et semper sit futurum C — (не бывает такого живого существа), которое никогда бы не родилось и никогда не умирало
    11)
    et... n. — (хотя) с одной стороны..., но, с другой, не...
    et horum utrumque neque praeterea quicquam potest accidere C — из обоих этих случаев оба возможны, никакой же другой возможности нет

    Латинско-русский словарь > neque

  • 17 dubito

    dubĭto, āre, āvi, ātum [duo + habeo] - tr. et intr. - [st2]1 [-] balancer entre deux choses, être incertain, hésiter, tarder, être hésitant, être indécis. [st2]2 [-] douter, mettre en doute, se demander, ne pas savoir. [st2]3 [-] rouler dans son esprit, réfléchir, délibérer, examiner.    - dubitare de aliqua re (qqf. dubitare aliquid): douter de qqch.    - de virtute tua dubitavi, Cic.: j'ai douté de ton courage.    - de divina ratione dubitare, Cic.: mettre en doute la sagesse divine.    - hoc quis dubitet, Ov.: qui pourrait en douter?    - quid dubitas? Plaut.: qui t'arrête?    - de indicando dubitare, Cic. Sull. 18, 52: hésiter à dénoncer.    - in aliquo dubitare: hésiter à propos de qqn.    - dubitare + inf.: hésiter à.    - dubitat proficisci: il hésite à se mettre en route.    - non dubitavit introire, Cic.: il n'hésita pas à entrer.    - non dubitat verum dicere: il n’hésite pas à dire la vérité.    - quorum princeps et auctoritate et antiquitate, Socraticus Aristippus, non dubitavit summum malum dolorem dicere, Cic. Tusc. 2, 15: parmi eux, le premier à la fois par l'autorité et par l'ancienneté, le Socratique Aristippe, n'hésita pas à dire que la douleur est le mal suprême.    - dubitatur: on doute, on est incertain.    - dubitare -ne, utrum, cur, quis...: se demander si, pourquoi, qui...    - dubito quid agam: j'hésite sur ce que je dois faire.    - dubito veneritne: je me demande s’il est venu.    - non dubito quin (quominus) veniat: je ne doute pas qu’il vienne.    - quid dubitas quin venias ? pourquoi hésites-tu à venir?    - dubito an... + subj.: je ne sais pas si... ne... pas, je me demande si... ne... pas, je crois bien que.    - dubito an dormiat: je crois bien qu'il dort (peut-être bien qu’il dort).    - dubito an non dormiat: peut-être bien qu’il ne dort pas.    - dubito an non venturus sit: je doute qu'il vienne; peut-être qu'il ne viendra pas.    - dubito an valeat annon (necne): je me demande s'il se porte bien ou non.    - dubitavi, hos homines emerem, an non emerem, Plaut. Capt. 2, 3, 95: je me suis demandé si je devais acheter ces deux hommes ou non.    - an dea sim, dubitor, Ov. M. 6, 208: on doute de ma divinité.    - dubitandum non est quin equis viris, Cic. Fam. 9, 7, 1: il ne faut pas hésiter [à employer les chevaux et les hommes] = à employer les grands moyens.    - haec dum dubitas, menses abierunt decem, Ter. Ad. 4, 5, 57: pendant que tu fais ces réflexions, dix mois se sont écoulés.    - percipe quid dubitem, Virg.: vois bien ce que je projette.
    * * *
    dubĭto, āre, āvi, ātum [duo + habeo] - tr. et intr. - [st2]1 [-] balancer entre deux choses, être incertain, hésiter, tarder, être hésitant, être indécis. [st2]2 [-] douter, mettre en doute, se demander, ne pas savoir. [st2]3 [-] rouler dans son esprit, réfléchir, délibérer, examiner.    - dubitare de aliqua re (qqf. dubitare aliquid): douter de qqch.    - de virtute tua dubitavi, Cic.: j'ai douté de ton courage.    - de divina ratione dubitare, Cic.: mettre en doute la sagesse divine.    - hoc quis dubitet, Ov.: qui pourrait en douter?    - quid dubitas? Plaut.: qui t'arrête?    - de indicando dubitare, Cic. Sull. 18, 52: hésiter à dénoncer.    - in aliquo dubitare: hésiter à propos de qqn.    - dubitare + inf.: hésiter à.    - dubitat proficisci: il hésite à se mettre en route.    - non dubitavit introire, Cic.: il n'hésita pas à entrer.    - non dubitat verum dicere: il n’hésite pas à dire la vérité.    - quorum princeps et auctoritate et antiquitate, Socraticus Aristippus, non dubitavit summum malum dolorem dicere, Cic. Tusc. 2, 15: parmi eux, le premier à la fois par l'autorité et par l'ancienneté, le Socratique Aristippe, n'hésita pas à dire que la douleur est le mal suprême.    - dubitatur: on doute, on est incertain.    - dubitare -ne, utrum, cur, quis...: se demander si, pourquoi, qui...    - dubito quid agam: j'hésite sur ce que je dois faire.    - dubito veneritne: je me demande s’il est venu.    - non dubito quin (quominus) veniat: je ne doute pas qu’il vienne.    - quid dubitas quin venias ? pourquoi hésites-tu à venir?    - dubito an... + subj.: je ne sais pas si... ne... pas, je me demande si... ne... pas, je crois bien que.    - dubito an dormiat: je crois bien qu'il dort (peut-être bien qu’il dort).    - dubito an non dormiat: peut-être bien qu’il ne dort pas.    - dubito an non venturus sit: je doute qu'il vienne; peut-être qu'il ne viendra pas.    - dubito an valeat annon (necne): je me demande s'il se porte bien ou non.    - dubitavi, hos homines emerem, an non emerem, Plaut. Capt. 2, 3, 95: je me suis demandé si je devais acheter ces deux hommes ou non.    - an dea sim, dubitor, Ov. M. 6, 208: on doute de ma divinité.    - dubitandum non est quin equis viris, Cic. Fam. 9, 7, 1: il ne faut pas hésiter [à employer les chevaux et les hommes] = à employer les grands moyens.    - haec dum dubitas, menses abierunt decem, Ter. Ad. 4, 5, 57: pendant que tu fais ces réflexions, dix mois se sont écoulés.    - percipe quid dubitem, Virg.: vois bien ce que je projette.
    * * *
        Dubito, dubitas, pen. corr. dubitare. Iuuenal. Doubter.
    \
        Dubitat dicere. Plaut. Il craind de le dire.
    \
        Quid dubitas dare? Plaut. Que crains tu de le donner?
    \
        Ne dubita. Virgil. Ne doubte point.
    \
        Hic nunc non dubitat quin te ducturum neges. Terent. Il ne doubte pas que, etc.
    \
        Haec dum dubitas, menses abierunt decem. Terent. Ce temps pendant que tu es sur ce doubte, si tu doibs faire cela ou non, dix moys, etc.
    \
        Dubitaui hos homines emerem, an non emerem, diu. Plaut. J'ay long temps doubté si, etc.

    Dictionarium latinogallicum > dubito

  • 18 nec

    c. neque
    * * *
    c. neque
    * * *
        Nec, Disiunctiua coniunctio. Cic. Nec melior vir fuit Africano quisquam, nec clarior. Il n'y eut jamais homme meilleur que Africain, qui ne fust plus renommé.
    \
        Nec, pro Non. Terent. Audiui iam omnia. D. ah, nec tu omnia. Non pas tout.
    \
        Quae nec_opinanti accidunt. Terent. A moy qui n'y pense point, ou sans que je y pense.
    \
        Nec_opinata res eos perculit. Liuius. Une chose dont ils ne se doubtoyent point, et à quoy ils ne pensoyent point, les estonna.
    \
        Nec_opinato, aduerbii vice positum, pro Inopinato. Cic. D'adventure, Sans qu'on s'en doubtast.
    \
        Nec nihil, neque omnia haec sunt, quae dicit, tamen. Terent. C'est quelque chose, et si ce n'est pas tout, On ne peult pas dire que ce soit neant, aussi n'est ce pas tout.
    \
        Nec iniuria. Liu. Non sans cause, Non à tort.
    \
        Nec ita multo post. Cic. Quo mortuo nec ita multo post in Galliam proficiscitur. Bien tost apres.
    \
        Nec mirum. Cic. Ce n'est pas de merveille.
    \
        Nec vero dialecticis modo sit instructus, sed habeat omnes philosophiae notos et tractatos locos. Cic. Mais non seulement, etc.
    \
        Nec vero, secundo loco positum, pro Sed nec. Cic. Neque in publicis rebus infantes et insipientes homines solitos esse versari: nec vero ad priuatas causas magnos ac disertos homines accedere. Ne aussi d'autre part, etc.
    \
        Persolui gratia non potest, nec malo patri. Quintil. On ne scauroit recompenser son pere, ou luy rendre le plaisir, voire encore qu'il soit mauvais.
    \
        Nec caput, nec pedes habet. Cic. Cest affaire n'ha ne commencement, ne fin, Il est fort entouillé et meslé.
    \
        Nec eo minus, pro Nihilo secius. Suet. Neantmoins.
    \
        Affirmauit, inermem se in conspectu exercituum proditurum, nec quicquam aliud quam fleturum. Sueto. Et ne feroit que pleurer.
    \
        Necnon et minaciter efflagitantes, aut, etc. Suet. Et aussi.
    \
        Necnon etiam poemata faciebat ex tempore. Suet. Aussi pareillement il faisoit, etc.
    \
        Consul alter largitioni resistebat, authoribus Patribus, nec omni plebe aduersante. Liu. Et sans ce qu'il eust tout le menu peuple contre soy.
    \
        Excogitat quemadmodum mense illo legitimo comitia haberentur, nec tamen Herodotus adesse posset. Cic. Et que neantmoins Herodote ne s'y peust trouver.
    \
        Necne. Cic. Parthi transierint, necne, praeter te video dubitare neminem. S'ils sont passez, ou non.
    \
        Nec suspicari, pro Ne suspicari quidem. Cic. Quod bonum quale sit, negat omnino Epicurus sine voluptatibus sensum mouentibus nec suspicari. Ne souspeconner mesme.

    Dictionarium latinogallicum > nec

  • 19 video

    vĭdĕo, ēre, vīdi, vīsum - tr. - [st2]1 [-] voir, apercevoir. [st2]2 [-] voir, être témoin, assister à, être contemporain de. [st2]3 [-] percevoir (par l'ouïe, par l'odorat). [st2]4 [-] voir avec les yeux de l'esprit, concevoir, comprendre. [st2]5 [-] voir dans ses lectures, lire. [st2]6 [-] voir avec attention, regarder, aller voir, visiter. [st2]7 [-] voir à, songer à, examiner, s'occuper de, veiller à, prendre soin de, faire attention. [st2]8 [-] avoir en vue, aspirer à.    - cf. gr. ἰδεῖν (*Ϝιδεῖν): voir.    - vidi eum ingredientem: je l'ai vu entrer (= au moment où il entrait).    - fulgentes gladios hostium videbant Decii, cum in aciem eorum inruebant, Cic. Tusc. 2, 59: les Décius voyaient briller les glaives des ennemis, au moment où ils se précipitaient sur leurs rangs.    - vidi eum ingredi: j'ai vu (j'ai constaté) qu'il entrait.    - animus videt se ad meliora proficisci: l'âme comprend qu'elle part vers une vie meilleure.    - vide quomodo sit agendum: examine comment il faut agir.    - videtis ut pueri ludere cupiant: vous voyez comme les enfants ont envie de jouer.    - vide ut res brevi conficiatur: veille à ce que l'affaire soit terminée en peu de temps.    - videas: on peut voir, on verrait.    - videres: on pouvait voir, on aurait pu voir.    - plus videre: être plus clairvoyant.    - aliud vidit: il a eu d'autres vues.    - ipse viderit (fut. antérieur), Cic.: c'est à lui de voir.    - sitne igitur malum dolere necne, Stoici viderint, Cic. Tusc. 2, 42: si la souffrance est un mal ou non, aux Stoïciens de le voir.    - viderint ista officia viri boni, Cic.: je laisse ce devoir aux honnêtes gens.    - voir le passif videor.
    * * *
    vĭdĕo, ēre, vīdi, vīsum - tr. - [st2]1 [-] voir, apercevoir. [st2]2 [-] voir, être témoin, assister à, être contemporain de. [st2]3 [-] percevoir (par l'ouïe, par l'odorat). [st2]4 [-] voir avec les yeux de l'esprit, concevoir, comprendre. [st2]5 [-] voir dans ses lectures, lire. [st2]6 [-] voir avec attention, regarder, aller voir, visiter. [st2]7 [-] voir à, songer à, examiner, s'occuper de, veiller à, prendre soin de, faire attention. [st2]8 [-] avoir en vue, aspirer à.    - cf. gr. ἰδεῖν (*Ϝιδεῖν): voir.    - vidi eum ingredientem: je l'ai vu entrer (= au moment où il entrait).    - fulgentes gladios hostium videbant Decii, cum in aciem eorum inruebant, Cic. Tusc. 2, 59: les Décius voyaient briller les glaives des ennemis, au moment où ils se précipitaient sur leurs rangs.    - vidi eum ingredi: j'ai vu (j'ai constaté) qu'il entrait.    - animus videt se ad meliora proficisci: l'âme comprend qu'elle part vers une vie meilleure.    - vide quomodo sit agendum: examine comment il faut agir.    - videtis ut pueri ludere cupiant: vous voyez comme les enfants ont envie de jouer.    - vide ut res brevi conficiatur: veille à ce que l'affaire soit terminée en peu de temps.    - videas: on peut voir, on verrait.    - videres: on pouvait voir, on aurait pu voir.    - plus videre: être plus clairvoyant.    - aliud vidit: il a eu d'autres vues.    - ipse viderit (fut. antérieur), Cic.: c'est à lui de voir.    - sitne igitur malum dolere necne, Stoici viderint, Cic. Tusc. 2, 42: si la souffrance est un mal ou non, aux Stoïciens de le voir.    - viderint ista officia viri boni, Cic.: je laisse ce devoir aux honnêtes gens.    - voir le passif videor.
    * * *
        Video, vides, vidi, visum, videre. Veoir, Regarder.
    \
        Somnum ego hac nocte oculis non vidi meis. Terent. Je n'ay point dormi ceste nuict.
    \
        Suo toto Consulatu somnum non vidit. Cicero. Il n'a point dormi.
    \
        Aliquid animo videre. Cic. Contempler en son esprit.
    \
        Somnia videre. Ouid. Songer de nuict.
    \
        Video, de visu per insomnium. Tacit. Songer qu'on voit.
    \
        Causas videre. Lucret. Entendre.
    \
        Insidias alicuius videre. Ouid. Preveoir.
    \
        Plus spei video, quam volo. Terentius. Je voy plus d'esperance, que je ne veulx.
    \
        Videre quippiam ingratum. Ouid. Veoir quelque chose qui ne nous plaist point.
    \
        Ego (vt spero) propediem te videbo. Cic. Je te voiray de brief, et seray avec toy.
    \
        Celeriter, vt spero, vos videbo. Cic. De brief.
    \
        Auaritia vide quid facit. Terent. Regarde que fait avarice. Dict par courroux.
    \
        Vide vt incedit. Plaut. Regarde comme il marche.
    \
        Fient, me vide. Terent. Regarde moy hardiment.
    \
        Omnia credo vidisti, nihil te sesellit. Cic. Tu as tout preveu.
    \
        Videre animo. Cic. Prevoir en son esprit.
    \
        Videre. Terent. Prendre garde, Avoir soing de quelque chose, Penser à quelque chose.
    \
        Nihil vident nisi quod lubet. Terent. Il ne leur chault de rien, que de ce qui leur plaist.
    \
        Recte ego mihi vidissem. Terent. J'eusse bien pourveu à mes affaires.
    \
        In clamando video eum esse bene robustum atque exercitatum. Cic. J'appercoy.
    \
        Tu pro tua prudentia, quid optimum factu sit videbis. Cic. Tu adviseras.
    \
        Valebis, meaque negotia videbis. Cicero. Tu prouvoiras à mes affaires.
    \
        Sed id quoque videbimus. Cic. Nous y adviserons.
    \
        Posterius ista videbimus. Cic. Nous y penserons une autre fois. B.
    \
        Videre alicui prandium. Cic. Luy apprester à disner, ou faire apprester, Donner ordre que son disner soit prest, Prouvoir à son disner.
    \
        Hoc vide: in mea vita tu tibi laudem is quaesitum scelus. Terent. Pren garde à ce.
    \
        Vide ne a malis dici verius possit. Cic. Garde que, etc.
    \
        Vide quid agas. Terent. Pren bien garde à ce que tu feras.
    \
        Vide, vt satis modo contemplata sis. Terent. Regarde et advise que tu, etc.
    \
        Ego istuc videro. Terent. Je y prendray garde.
    \
        Postea videro. Cic. Je y adviseray apres, Je y penseray.
    \
        De reliquo videro. Cic. Je prouvoiray au demourant, J'adviseray du reste.
    \
        Viderit Epicurus de hac re. Cic. Je m'en rapporte à Epicurus, qu'il y prenne garde s'il veult, C'est à luy à faire.
    \
        De Capitone post viderimus. Cic. Nous en adviserons.
    \
        Videbitur, Impersonale. Plautus. On y pourvoira, On y advisera.
    \
        Videndum est ne obsit benignitas. Cic. Il fault prendre garde que, etc.
    \
        Omnes videntur scire. Plaut. Il semble à veoir que touts le scachent.
    \
        Videre verum dicere. Terent. Il semble à veoir que tu die la verité.
    \
        Bene meriturus mihi videris de tuis ciuibus. Cicero. Il me semble à veoir que tu feras un grand bien à tes citoyens.
    \
        Meminisse videor fieri. Plaut. Il me semble que j'ay memoire qu'il a esté faict.
    \
        In rege Ariobarzane ea mihi signa videor virtutis, ingenii, fidei, beneuolentiaeque erga vos perspexisse. Cic. Il me semble que j'ay veu et congneu, etc.
    \
        Tum denique mihi videbor restitutus, si illa erit nobis restituta. Cic. Il me semblera à veoir, etc. Il me sera advis que, etc.
    \
        Videre videor iam diem illum, quum hinc egens Profugiet aliquo militatum. Terent. Il me semble que je voy, Il m'est advis que je voy le jour que, etc.
    \
        Videtur ita mihi. Plaut. C'est mon advis, Je suis de cest advis.
    \
        - mihi Sic hoc videtur, quod te absente hic filius Egit, etc. Terent. Mon advis est que, etc.
    \
        Tibi ita videtur: at ego non posse arbitror. Terent. Il te le semble ainsi, C'est ton advis.
    \
        Facies me, si tibi videtur, certiorem. Cic. S'il te semble bon et necessaire, S'il te plaist.
    \
        Quibus tibi videbitur, velim des literas nomine meo. Cicero. A ceuls qu'il te semblera qu'il les faille bailler.
    \
        Ad haec praesidia disponerent, quibus locis videretur. Liu. és lieux qu'il leur sembleroit bon de mettre.
    \
        Audire vocem visa sum ante aedes modo. Plaut. Il me semble que j'ay ouy sa voix.
    \
        Id mihi visus est dicere, Abi cito, et suspende te. Terent. Il m'a semblé qu'il disoit, etc.
    \
        Visus sum mihi cum Galba ambulare. Cic. Il me sembloit que je me pourmenoye avec Galba.
    \
        Facies tamen quod tibi visum fuerit. Brutus ad Ciceronem. Tu en feras ce qu'il t'en semblera bon de faire.
    \
        Visum est faciendum quoquomodo res se haberet, certiorem vos facere. Seruius ad Ciceronem. Il a semblé bon de vous advertir.
    \
        Pyrrhoni omnino visa sunt pro nihilo. Cic. Il n'a rien estimé tout.
    \
        Videre licet plerosque non tam natura liberales, quam quadam gloria ductos. Cic. On en peult veoir plusieurs qui, etc.
    \
        Viden`, pro Videsne. Terent. Vois tu pas.
    \
        Sed haec fors viderit. Cic. En advienne ce qui pourra. B. quod etiam idem Cicero dixit, Sed haec Fortuna viderit. Et alibi, Sed haec casus gubernabit.
    \
        Nos aliquid viderimus. Plaut. Nous trouverons quelque expedient. B.
    \
        Ego aliquid videro. Plaut. Je trouveray quelque moyen. B.
    \
        Auidus videndi. Ouid. De veoir.
    \
        Videndo, Gerundii modus a passiuo. Virgilius, - vritque videndo Foemina. Quand elle est veue.
    \
        Visu, Supinum: vt Deformia visu. Ouid. Laids à veoir.
    \
        Terribiles visu formae. Virgil. Terribles à regarder.

    Dictionarium latinogallicum > video

  • 20 utrum

        utrum adv.    [uter].    I. Introducing a direct question, and expressed in English only by the mark of interrogation: utrum pro me an pro me et pro te?: utrum hostem an vos an fortunam utriusque populi ignoratis? L.—Strengthened by ne (attached to an emphatic word; or poet. to utrum): Utrum studione in sibi habet an laudi putat Fore? T.: utrum igitur tandem perspicuisne dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?: Utrumne iussi persequemur otium... An hunc laborem, etc., H.—Without an expressed alternative: utrum enim est in clarissimis civibus is, quem iudicatum hic duxit Hermippus?—    II. Introducing an indirect question, whether: Utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam, incertus sum, T.: utrum inpudentior hic... an crudelior illa, difficile dictu est: est quaerendumque utrum una species sit earum anne plures: iam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne, whether... or not: utrum proelium committi ex usu esset necne, Cs.: cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret? matrem inquit, whether... or.—Strengthened by ne (attached to an emphatic word; or poet. to utrum): (rogo) utrum praedicemne an taceam? T.: videamus, utrum ea fortuitane sint an eo statu, quo, etc.: utrum admonitus an temptatus an sine duce ullo pervenerit... nescio: Nec quidquam differre utrumne in pulvere... ludas opus, an meretricis amore Sollicitus plores, H.—Without an expressed alternative: an hoc dicere audebis, utrum de te aratores bene existiment, ad rem id non pertinere?
    * * *
    whether; (introducing an indirect question)

    utrum...an -- whether...or

    Latin-English dictionary > utrum

См. также в других словарях:

  • Becherprobe — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Efeuprobe — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Fadenorakel — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Handschuhprobe — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Keuschheitsprobe — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Lichtanblasen — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Mantelprobe — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Rauchprobe — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Treusteinprobe — Feuerprobe des Prinzen Siyawasch: Illustration von Riza yi Musavvir, MS St. Petersburg, Dorn 333, f. 265v, von 1651 Als Keuschheitsprobe bezeichnet man Verfahren zur Prüfung oder des Beweises dafür, dass eine Person ihre Keuschheit, verstanden… …   Deutsch Wikipedia

  • Double négation — Négation (linguistique) Pour les articles homonymes, voir négation. En linguistique, la négation (du latin negare, nier)[1] est une opération qui consiste à désigner comme fausse une proposition préalablement exprimée ou non ; elle s’oppose… …   Wikipédia en Français

  • Negation (linguistique) — Négation (linguistique) Pour les articles homonymes, voir négation. En linguistique, la négation (du latin negare, nier)[1] est une opération qui consiste à désigner comme fausse une proposition préalablement exprimée ou non ; elle s’oppose… …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»