Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

memoria+acris

  • 1 memoria

    memoria, ae, f. (memor), das Gedächtnis, I) im allg. = das Gedenken, A) eig.: 1) von etw. Vergangenem = das Andenken, die Erinnerung, a) übh.: post hominum memoriam, seit Menschengedenken, Cic.: suarum se miseriarum in memoriam inducere, zurückdenken an usw., Plaut.: nunc demum in memoriam regredior (kehrt mir die E. zurück) audisse me etc., Plaut.: redite in memoriam (geht in der E. zurück, erinnert euch), quae libido etc., Cic.: in memoriam redeo mortuorum, ich erinnere mich wieder an die V., Cic.: Cn. Pompei memoriam amisisse, Cic.: delere memoriam dedecoris, Liv.: primam sacramenti memoriam deponere, die erste E. vergessen, Caes.: memoria alcis (rei) excĭdit od. abiit od. abolevit, es ist etw. in Vergessenheit gekommen, man hat etw. vergessen, Liv.: e memoria excedit m. folg. indir. Fragesatz, Liv.: an iam memoriā exisse m. folg. Acc. u. Infin., Liv.: memoriam coniugum liberorumque eicere ex animis suis, Liv.: ea, cum fuerint et falsa et inania, sint evolsa ex omni memoria vitaque nostra, Cic.: memoriam prodere, die Erinnerung fortpflanzen, Caes.: memoriae prodere, Cic. u. Nep., od. tradere, Liv., dem Andenken (der Nachwelt) überliefern, berichten (vom Geschichtschreiber; versch. v. memoriā prodere, s. unten no. B, 1): so auch memoriae mandare, Liv. (versch. von unten no. II): memoriam rerum Romanarum tenere, der röm. Geschichte mächtig sein, Cic.: dare alqm in omnem memoriam, dem ewigen A. (der Ewigkeit) übergeben, Sen.: memoriae datum est m. folg. Akk. u. Infin., Gell.: memoriam alcis retinere, Cic.: quorum memoria vigebit, Sen.: memoriā digni viri, merkwürdige Männer, Cic.: caede Caesaris memoriam apud posteros adeptus, sich einen Namen gemacht, Tac.: memoriā patris nobis infensus, weil er des Vaters gedachte, gegen uns feindselig gesinnt, Tac. – oft verb. memoria et recordatio od. recordatio et memoria = lebendige, lebhafte Erinnerung, Cic. – b) insbes. = das Bewußtsein, sceleris, Tac.: bonae societatis, Tac. – 2) der Gedanke an etw. Zukünftiges, periculi, an die G., Liv.: ut belli inferendi memoria patribus aut plebi non esset, daß an einen Angriffskrieg die Väter ebensowenig als die Plebejer dachten, Liv. – 3) meton.: a) = das, dessen man sich erinnert, α) die Zeit, vergangene und gegenwärtige, multorum annorum, Cic.: philosophi huius memoriae, Cic.: homo memoriae nostrae doctissimus, Gell.: nostrā memoriā, Cic.: avorum memoriā, Liv.: in omni memoria, Cic.: pueritiae memoriam repetere, Cic.: a summa memoria, von den ältesten Zeiten an, Varro. – β) ein Ereignis, Vorfall, repetenda est veteris cuiusdam memoriae non sane satis explicata recordatio, die ziemlich dunkle Erinnerung an ein Ereignis früherer Zeit, Cic. – b) ein Denkmal, Grabmal, Augustin. conf. 5, 8. Hieron. quaest. hebr. in genesim p. 340 ed. Vall.: memoriam sibi et suis comparare, Corp. inscr. Lat. 6, 26430: parentes karissimo memoriam fecerunt, Corp. inscr. Lat. 8, 217. – u. Denkmal = Kunstdenkmal, antiquarum urbium memoriae, Hieron. in paralip. ad Domn. et Rogat. – c) memoria hieß in der alten christl. Kirche in Rom der Altar, die Kapelle, der Reliquienschrein, Augustin. de civ. dei 22, 8 no. 11 u. 12: v. der Basilika des heiligen Petrus u. Paulus, Augustin. de civ. dei 1, 4. – B) übtr., das mündliche oder schriftliche Gedenken, die mündliche oder schriftliche Überlieferung von etw. Geschehenem, die Erwähnung, Nachricht, Erzählung, Geschichte, 1) eig.: de hominum memoria (die mündliche Nachricht, das mündliche Zeugnis) tacere; litterarum memoriam flagitare (eine schriftliche Nachricht, ein schriftliches Zeugnis verlangen), Cic.: de quibus (amicis) memoriam accepimus, von denen uns die Geschichte erzählt, Cic.: alqd prodere memoriā, mündlich, Caes., memoriā ac litteris, mündlich u. schriftlich Cic. (versch. v. memoriae prodere, s. oben no. A, 1): de Magonis interitu duplex memoria prodita est, Nep.: multos deerrasse memoria (die Geschichte) prodidit, Colum. 1, 4, 6: liber, quo omnem rerum memoriam breviter complexus est, Cic.: in memoriam notam et aequalem incurro, Cic.: huius rei memoriam facit, tut er Erwähnung, Capit. Albin. 3, 3. – 2) meton., eine Denkschrift, vitae memoriam prosā oratione componere, eine Lebensbeschreibung, Suet.: u. als Titel, a memoria, Lampr. u. Inscr., ad memoriam, Spart., der kaiserl. Historiograph. – im Plur. memoriae – die schriftlichen Denkmäler, Jahrbücher, Annalen, in veteribus memoriis legimus, Gell.: Favorinus memoriarum veterum exsequentissimus, Gell. – II) prägn., das Gedächtnis = die Erinnerungskraft, -fähigkeit, 1) eig.: memoriae artificium, Gedächtniskunst, Cornif. rhet.: memoria acris, Ggstz. hebes, Cic.: memoria bona, melior, Cic.: mala, Petron.: segnis ac lenta, Sen.: non tenax, Augustin., tenacissima, Quint.: memoria minuitur, Cic.: memoriā vigere, ein starkes G. haben, Cic. (u. so immensum quantum memoriā vigens, Amm.): memoriā tantā fuit, ut etc., hatte ein so gutes G., Cic.: memoriam agere, üben, Quint.: alqd memoriae tradere od. mandare, dem G. einprägen, Cic.: memoriā comprehendere od. complecti alqd, etw. im G. behalten, Cic.: ähnlich memoriā tenere, Cic.: in memoria habere, Ter.: hoc est mihi in memoria. Cic.: deponere alqd ex memoria, sich aus dem Sinne schlagen, vergessen, Cic.: hoc fugit meam memoriam, ist mir entfallen, Cic.: tu qui ais redige in memoriam (sc. meam), bringe mir ins G., Ter.: u. so in memoriam nostram redigere (uns ins G. zurückrufen) m. folg. Acc. u. Infin., Cic.: ex memoria exponere, aus dem Kopfe hersagen, Cic.: memoriā cedere (aus dem G. schwinden) m. folg. Acc. u. Infin., Liv.: u. so excedere memoriā, Liv.: excedere e memoria m. folg. indir. Fragesatz (quo tempore etc.), Liv.: excĭdere de memoria, Liv.: fugere memoriā, Liv.: ut in nullo umquam verbo eum memoria deceperit, Sen. rhet.: memoria labat, Liv.: si memoria mihi non labat, Gell.: quos (versus), quoniam memoriae mihi aderant, ascripsi, da ich sie gerade noch im G. hatte, Gell. – Plur., sunt igitur duae memoriae: una naturalis, altera artificiosa, Cornif. rhet. 3, 28. – 2) meton., Plur. memoriae = Gedanken, et veniendo et praetereundo inserebant mihi species alias et alias memorias, Augustin. conf. 4, 8 in. – / Nbf. memorium, iī, n., Corp. inscr. Lat. 3, 410.

    lateinisch-deutsches > memoria

  • 2 memoria

    memoria, ae, f. (memor), das Gedächtnis, I) im allg. = das Gedenken, A) eig.: 1) von etw. Vergangenem = das Andenken, die Erinnerung, a) übh.: post hominum memoriam, seit Menschengedenken, Cic.: suarum se miseriarum in memoriam inducere, zurückdenken an usw., Plaut.: nunc demum in memoriam regredior (kehrt mir die E. zurück) audisse me etc., Plaut.: redite in memoriam (geht in der E. zurück, erinnert euch), quae libido etc., Cic.: in memoriam redeo mortuorum, ich erinnere mich wieder an die V., Cic.: Cn. Pompei memoriam amisisse, Cic.: delere memoriam dedecoris, Liv.: primam sacramenti memoriam deponere, die erste E. vergessen, Caes.: memoria alcis (rei) excĭdit od. abiit od. abolevit, es ist etw. in Vergessenheit gekommen, man hat etw. vergessen, Liv.: e memoria excedit m. folg. indir. Fragesatz, Liv.: an iam memoriā exisse m. folg. Acc. u. Infin., Liv.: memoriam coniugum liberorumque eicere ex animis suis, Liv.: ea, cum fuerint et falsa et inania, sint evolsa ex omni memoria vitaque nostra, Cic.: memoriam prodere, die Erinnerung fortpflanzen, Caes.: memoriae prodere, Cic. u. Nep., od. tradere, Liv., dem Andenken (der Nachwelt) überliefern, berichten (vom Geschichtschreiber; versch. v. memoriā prodere, s. unten no. B, 1): so auch memoriae mandare, Liv. (versch. von unten no. II): memoriam
    ————
    rerum Romanarum tenere, der röm. Geschichte mächtig sein, Cic.: dare alqm in omnem memoriam, dem ewigen A. (der Ewigkeit) übergeben, Sen.: memoriae datum est m. folg. Akk. u. Infin., Gell.: memoriam alcis retinere, Cic.: quorum memoria vigebit, Sen.: memoriā digni viri, merkwürdige Männer, Cic.: caede Caesaris memoriam apud posteros adeptus, sich einen Namen gemacht, Tac.: memoriā patris nobis infensus, weil er des Vaters gedachte, gegen uns feindselig gesinnt, Tac. – oft verb. memoria et recordatio od. recordatio et memoria = lebendige, lebhafte Erinnerung, Cic. – b) insbes. = das Bewußtsein, sceleris, Tac.: bonae societatis, Tac. – 2) der Gedanke an etw. Zukünftiges, periculi, an die G., Liv.: ut belli inferendi memoria patribus aut plebi non esset, daß an einen Angriffskrieg die Väter ebensowenig als die Plebejer dachten, Liv. – 3) meton.: a) = das, dessen man sich erinnert, α) die Zeit, vergangene und gegenwärtige, multorum annorum, Cic.: philosophi huius memoriae, Cic.: homo memoriae nostrae doctissimus, Gell.: nostrā memoriā, Cic.: avorum memoriā, Liv.: in omni memoria, Cic.: pueritiae memoriam repetere, Cic.: a summa memoria, von den ältesten Zeiten an, Varro. – β) ein Ereignis, Vorfall, repetenda est veteris cuiusdam memoriae non sane satis explicata recordatio, die ziemlich dunkle Erinnerung an ein Ereignis früherer Zeit, Cic. – b)
    ————
    ein Denkmal, Grabmal, Augustin. conf. 5, 8. Hieron. quaest. hebr. in genesim p. 340 ed. Vall.: memoriam sibi et suis comparare, Corp. inscr. Lat. 6, 26430: parentes karissimo memoriam fecerunt, Corp. inscr. Lat. 8, 217. – u. Denkmal = Kunstdenkmal, antiquarum urbium memoriae, Hieron. in paralip. ad Domn. et Rogat. – c) memoria hieß in der alten christl. Kirche in Rom der Altar, die Kapelle, der Reliquienschrein, Augustin. de civ. dei 22, 8 no. 11 u. 12: v. der Basilika des heiligen Petrus u. Paulus, Augustin. de civ. dei 1, 4. – B) übtr., das mündliche oder schriftliche Gedenken, die mündliche oder schriftliche Überlieferung von etw. Geschehenem, die Erwähnung, Nachricht, Erzählung, Geschichte, 1) eig.: de hominum memoria (die mündliche Nachricht, das mündliche Zeugnis) tacere; litterarum memoriam flagitare (eine schriftliche Nachricht, ein schriftliches Zeugnis verlangen), Cic.: de quibus (amicis) memoriam accepimus, von denen uns die Geschichte erzählt, Cic.: alqd prodere memoriā, mündlich, Caes., memoriā ac litteris, mündlich u. schriftlich Cic. (versch. v. memoriae prodere, s. oben no. A, 1): de Magonis interitu duplex memoria prodita est, Nep.: multos deerrasse memoria (die Geschichte) prodidit, Colum. 1, 4, 6: liber, quo omnem rerum memoriam breviter complexus est, Cic.: in memoriam notam et aequalem incurro, Cic.: huius rei
    ————
    memoriam facit, tut er Erwähnung, Capit. Albin. 3, 3. – 2) meton., eine Denkschrift, vitae memoriam prosā oratione componere, eine Lebensbeschreibung, Suet.: u. als Titel, a memoria, Lampr. u. Inscr., ad memoriam, Spart., der kaiserl. Historiograph. – im Plur. memoriae – die schriftlichen Denkmäler, Jahrbücher, Annalen, in veteribus memoriis legimus, Gell.: Favorinus memoriarum veterum exsequentissimus, Gell. – II) prägn., das Gedächtnis = die Erinnerungskraft, -fähigkeit, 1) eig.: memoriae artificium, Gedächtniskunst, Cornif. rhet.: memoria acris, Ggstz. hebes, Cic.: memoria bona, melior, Cic.: mala, Petron.: segnis ac lenta, Sen.: non tenax, Augustin., tenacissima, Quint.: memoria minuitur, Cic.: memoriā vigere, ein starkes G. haben, Cic. (u. so immensum quantum memoriā vigens, Amm.): memoriā tantā fuit, ut etc., hatte ein so gutes G., Cic.: memoriam agere, üben, Quint.: alqd memoriae tradere od. mandare, dem G. einprägen, Cic.: memoriā comprehendere od. complecti alqd, etw. im G. behalten, Cic.: ähnlich memoriā tenere, Cic.: in memoria habere, Ter.: hoc est mihi in memoria. Cic.: deponere alqd ex memoria, sich aus dem Sinne schlagen, vergessen, Cic.: hoc fugit meam memoriam, ist mir entfallen, Cic.: tu qui ais redige in memoriam (sc. meam), bringe mir ins G., Ter.: u. so in memoriam nostram redigere (uns ins G. zurückrufen) m. folg. Acc. u.
    ————
    Infin., Cic.: ex memoria exponere, aus dem Kopfe hersagen, Cic.: memoriā cedere (aus dem G. schwinden) m. folg. Acc. u. Infin., Liv.: u. so excedere memoriā, Liv.: excedere e memoria m. folg. indir. Fragesatz (quo tempore etc.), Liv.: excĭdere de memoria, Liv.: fugere memoriā, Liv.: ut in nullo umquam verbo eum memoria deceperit, Sen. rhet.: memoria labat, Liv.: si memoria mihi non labat, Gell.: quos (versus), quoniam memoriae mihi aderant, ascripsi, da ich sie gerade noch im G. hatte, Gell. – Plur., sunt igitur duae memoriae: una naturalis, altera artificiosa, Cornif. rhet. 3, 28. – 2) meton., Plur. memoriae = Gedanken, et veniendo et praetereundo inserebant mihi species alias et alias memorias, Augustin. conf. 4, 8 in. – Nbf. memorium, iī, n., Corp. inscr. Lat. 3, 410.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > memoria

  • 3 memoria

    ae f. [ memor I ]
    1) память, способность запоминания (bona, acris, hebes C)
    memoriā complecti (tenēre, custodire) C — хранить в памяти, запоминать, помнить
    memoriā repetĕre C — восстанавливать в памяти, вспоминать
    3) память, воспоминание ( alicujus rei memoriam amittere C)
    memoriā dignus Sl, C — замечательный, достопамятный
    post hominum memoriam C — насколько хватает человеческой памяти, т. е. испокон веков
    ad memoriam alicujus rei C — для увековечения памяти (на память) о чём-л.
    redire in memoriam или recordari memoriam alicujus rei C — вспоминать о чём-л.
    4) мысль, помысел ( belli inferendi L)
    6) время, пора, эпоха
    7) происшествие случай, событие (recordatio veteris cujusdam memoriae C)
    8) предание, повествование, рассказ, тж. сообщение, весть (alicujus rei или de aliquā re C, Nep, L etc.)
    m. rerum gestarum или m. rerum veterum Cисториография
    memoriae prodĕre C, Nep (tradĕre L) aliquid — увековечивать что-л. в записи (передавать потомству)
    10) история, летопись, хроника ( memoriam rerum Graecarum uno libro complecti C)

    Латинско-русский словарь > memoria

  • 4 acer

    [st1]1 [-] ăcĕr, ăcĕris, n.: érable, bois d'érable.    - acer coloribus inpar, Ov. M. 10: [l'érable dissemblable par ses couleurs] = l'érable aux feuilles de couleurs variées.    - fém. dans Serv. En. 2, 16. [st1]2 [-] ācĕr, cris, cre [cf. aceo, acies]:    - acer f., Enn. An. 406: acres m., Enn. An. 369 acrus, a, um [décad.] II acre, acc. n. adv Sall. H. 4, 76 ; Pers. 4, 127.    - cf. gr. ἀκίς, ἀκών, άκμή, ἄκρος. a - pointu, perçant.    - ferrum acre, Tac. G. 6: fer acéré.    - acres stimuli, Virg. En. 9, 718: aiguillons poignants. b - perçant, pénétrant, âpre, rude, vif [en parlant de ce qui affecte les sens].    - acetum acre, Cato, Agr. 104, 1: vinaigre piquant.    - suavitate acerrima, Cic. de Or. 3, 99: [parfum] d'une douceur très pénétrante.    - sonitus acer flammae, Virg. G. 4, 409: crépitement de la flamme.    - acrior frigoris vis, Liv. 21, 54, 8: la force plus pénétrante du froid.    - acris hiems, Hor. O. 1, 4, 1: l'âpre, le rude hiver. c - perçant, pénétrant [en parlant des sens et de l'intell.].    - sensus acerrimus, Cic. Fin. 2, 52: [la vue] le sens le plus pénétrant, le plus vif.    - animus acer, Cic. de Or. 2, 84: esprit vif. d - [en parlant du caractère] ardent, impétueux, énergique, ou [en mauv. part] violent, fougueux, passionné.    - milites acres, Cic. Cat. 2, 21: soldats ardents.    - hostis acerrimus, Cic. Verr. 5, 76: l'ennemi le plus acharné.    - acerrimi duces, Cic. Mur. 33: chefs les plus énergiques.    - Aufidus acer, Hor. S. 1, 1. 58: le violent Aufide.    - in dicendo acrior, Cic. Br. 86: orateur plus ardent.    - avec ad acer ad efficiendum, Cic. Clu. 67: prompt à réaliser.    - avec in abl. acer in rebus gerendis, Cic. Fam. 8, 15, 1: ardent dans l'action.    - avec in acc. litterae acriores in aliquem, Liv. 6, 22, 3: lettre plus violente à l'égard de qqn.    - avec abl. acer bellis, Virg. En. 10, 411: ardent dans les batailles.    - avec gén. acer militiae, Tac. H, 1, 5: infatigable soldat.    - acer + inf.: ardent à faire qqch. --- Sil. 3, 338. e - vif, violent, rigoureux [bonne ou mauv. part, en parlant de sentiments ou de choses abstraites].    - acer amor gloriae, Cic. Arch. 28: vif amour de la gloire.    - acrioribus suppliciis, Cic. Cat. 1, 3: avec des supplices plus rigoureux.    - acerrima pugna, Cic. Mur. 34: combat le plus acharné.    - acrioribus remediis, Cic. Clu. 67: avec des remèdes plus énergiques, avec des moyens plus efficaces.    - nox acerrima fuit, Cic. Sull. 52: ce fut la nuit la plus terrible.    - acris oratio, Cic. Or. 66: vivacité du style.    - acre, acris, subst. n.: âpreté, violence. --- Hor. S. 1, 10, 14.
    * * *
    [st1]1 [-] ăcĕr, ăcĕris, n.: érable, bois d'érable.    - acer coloribus inpar, Ov. M. 10: [l'érable dissemblable par ses couleurs] = l'érable aux feuilles de couleurs variées.    - fém. dans Serv. En. 2, 16. [st1]2 [-] ācĕr, cris, cre [cf. aceo, acies]:    - acer f., Enn. An. 406: acres m., Enn. An. 369 acrus, a, um [décad.] II acre, acc. n. adv Sall. H. 4, 76 ; Pers. 4, 127.    - cf. gr. ἀκίς, ἀκών, άκμή, ἄκρος. a - pointu, perçant.    - ferrum acre, Tac. G. 6: fer acéré.    - acres stimuli, Virg. En. 9, 718: aiguillons poignants. b - perçant, pénétrant, âpre, rude, vif [en parlant de ce qui affecte les sens].    - acetum acre, Cato, Agr. 104, 1: vinaigre piquant.    - suavitate acerrima, Cic. de Or. 3, 99: [parfum] d'une douceur très pénétrante.    - sonitus acer flammae, Virg. G. 4, 409: crépitement de la flamme.    - acrior frigoris vis, Liv. 21, 54, 8: la force plus pénétrante du froid.    - acris hiems, Hor. O. 1, 4, 1: l'âpre, le rude hiver. c - perçant, pénétrant [en parlant des sens et de l'intell.].    - sensus acerrimus, Cic. Fin. 2, 52: [la vue] le sens le plus pénétrant, le plus vif.    - animus acer, Cic. de Or. 2, 84: esprit vif. d - [en parlant du caractère] ardent, impétueux, énergique, ou [en mauv. part] violent, fougueux, passionné.    - milites acres, Cic. Cat. 2, 21: soldats ardents.    - hostis acerrimus, Cic. Verr. 5, 76: l'ennemi le plus acharné.    - acerrimi duces, Cic. Mur. 33: chefs les plus énergiques.    - Aufidus acer, Hor. S. 1, 1. 58: le violent Aufide.    - in dicendo acrior, Cic. Br. 86: orateur plus ardent.    - avec ad acer ad efficiendum, Cic. Clu. 67: prompt à réaliser.    - avec in abl. acer in rebus gerendis, Cic. Fam. 8, 15, 1: ardent dans l'action.    - avec in acc. litterae acriores in aliquem, Liv. 6, 22, 3: lettre plus violente à l'égard de qqn.    - avec abl. acer bellis, Virg. En. 10, 411: ardent dans les batailles.    - avec gén. acer militiae, Tac. H, 1, 5: infatigable soldat.    - acer + inf.: ardent à faire qqch. --- Sil. 3, 338. e - vif, violent, rigoureux [bonne ou mauv. part, en parlant de sentiments ou de choses abstraites].    - acer amor gloriae, Cic. Arch. 28: vif amour de la gloire.    - acrioribus suppliciis, Cic. Cat. 1, 3: avec des supplices plus rigoureux.    - acerrima pugna, Cic. Mur. 34: combat le plus acharné.    - acrioribus remediis, Cic. Clu. 67: avec des remèdes plus énergiques, avec des moyens plus efficaces.    - nox acerrima fuit, Cic. Sull. 52: ce fut la nuit la plus terrible.    - acris oratio, Cic. Or. 66: vivacité du style.    - acre, acris, subst. n.: âpreté, violence. --- Hor. S. 1, 10, 14.
    * * *
    I.
        Acer, aceris, n. g. prima et pen. corr. Arbor. Erable.
    II.
        Acer, haec acris, hoc acre. Aspre, Hisnel, Fort, Vehement.
    \
        In rebus gerendis acer. Caelius ad Ciceronem. Prompt, Vif, Subtil.
    \
        Acerrimum acetum. Celsus. Bien fort.
    \
        Acies acris ingenii, Cic. La poincte d'un esprit subtile et ague, Esprit vif et subtil.
    \
        Aduersarius acerrimus. Cic. Dur et aspre ennemi.
    \
        AEtas acris. Ouid. Forte et vive.
    \
        Amator acer, qui amat vehementius. Cic. Fort amoureux.
    \
        Amor acer. Cic. Amour ardent.
    \
        Animaduersor acer et diligens. Cic. Qui prend garde de bien pres, et regarde aguement.
    \
        Acri animo se defendebat. De grand courage.
    \
        Animus acer et praesens. Cic. Vif, Subtil, Non endormi.
    \
        Apri acres. Ouid. Forts et puissants.
    \
        Arcus acer. Virg. Fort.
    \
        Ardor acrior. Claud. Plus grand et plus vehement.
    \
        Astus acer. Valer. Flac. Subtile finesse.
    \
        Bellum acre et magnum. Cic. Aspre, Quand les deux parties sont fort irritees l'une contre l'autre.
    \
        Caedes acris. Ouid. Grand et cruel meurtre.
    \
        Canis acer. Horat. Aspre et hardi.
    \
        Canis naribus acer. Ouid. Qui ha bon nez.
    \
        Cibi acres. Plin. Viandes sures, Aigrettes et poignantes.
    \
        Cogitatio acerrima atque attentissima. Cic. Quand on pense bien profondement. \ Consilia acriora. Tacit. Violents.
    \
        Cor acre. Lucret. Chault et cholere.
    \
        Cupiditas acerrima et fortissima. Cic. Ardent et vehement desir, ou convoitise. \ Cura acris. Cic. Grand soing.
    \
        Curae acres. Lucret. Dures, fascheuses et poignantes.
    \
        Cursus acer. Stat. Viste, Legier.
    \
        Custodia acris. Tacit. Soigneuse et vigilante, forte et puissante garde.
    \
        Dolor acer. Virg. Aspre. \ Dominus acer. Lucret. Rude.
    \
        Egestas acris. Lucret. Dure.
    \
        Equus acer. Virg. Vif, Hisnel, Ardent.
    \
        Fauor plebis acrior in Domitium. Tacit. Plus grand et plus vehement.
    \
        Fax acerrima. Tacit. Acerrimam bello facem praetulit. Il a esté le principal esmouveur et allumeur de guerre.
    \
        Flagitator assiduus et acer. Cic. Diligent et presque importun.
    \
        Frigus acre. Lucret. Aspre.
    \
        Fuga acris. Virg. Viste.
    \
        Gustu acri mordet. Elle ha un goust aspre et piquant.
    \
        Homo acer, pro Aspero. Terent. Aspre et rude.
    \
        Homo acer, pro Forti. Virgil. Fort, Vaillant.
    \
        Hyems acris. Plaut. Fort iver et aspre.
    \
        Acer in absentes linguae iactator. Claudian. Aigre detracteur et mesdisant.
    \
        Imagines acres. Cic. Qui excitent et esmeuvent.
    \
        Quanquam fuit acri ingenio. Cic. Vif et subtil esprit.
    \
        Inimicus acerrimus. Cic. Tresrude, Tresaspre, Tresaigre.
    \
        Hoc acri intentione seruandum est. Plin. Fort soigneusement. et attentivement.
    \
        Inuidia acris. Horat. Grande, Aspre.
    \
        Iudicium acre. Cic. Bon jugement, Grande consideration.
    \
        Memoria acris. Cic. Bonne et vive memoire.
    \
        Militia acris. Horat. Forte et aspre guerre.
    \
        Ministerium acre. Tacit. Difficile et de grande entreprinse.
    \
        Morsus acer. Catullus. Aspre morsure.
    \
        Natura acris. Horat. Vive et forte.
    \
        Oculus acer et acutus. Cic. Voyant cler.
    \
        Odor acer, apud Plinium saepe legitur, pro Odore vehementiore. Fort odeur.
    \
        Potentia solis acrior. Virg. La grande force du soleil.
    \
        Potor acer. Horat. Grand buveur, Fort buveur.
    \
        Praelium acre. Tacit. Rude et aspre combat.
    \
        Pruina acris. Lucret. Forte gelee.
    \
        Remex acer. Virg. Puissant gacheur.
    \
        Rubor acer. Senec. Rougeur vive et ardente.
    \
        Sensus videndi acerrimus. Cic. L'oeil, ou l'organe de veoir est le plus vif, le plus prompt, et plus soubdain de touts les sens.
    \
        Silentium acre et intentum. Plin. Fort grande silence.
    \
        Sol acer. Plin. Soleil aspre et ardent.
    \
        Sonipes acer. Stat. Haquenee vive et deliberee.
    \
        Stimuli acres. Horat. Fort poignants et esmouvants, Aspres.
    \
        Stomachus acer. Horat. Quand la viande s'aigrit et corrompt dedens l'estomach.
    \
        Studium acre Cic. Soigneuse diligence, Grand travail et estude.
    \
        Testes acerrimi: Plaut. Tesmoings qui pressent fort un accusé, et qui luy maintiennent le cas en barbe.
    \
        Tibia acri commendare aliquem. Horat. Le louer, ou escrire ses louanges par vers composez avec grande diligence, ou Le louer haultement, Le louer hault et cler.
    \
        Venenum acre. Lucret. Forte poison.
    \
        Vir acer. Cic. Fort et vertueux, Vaillant.
    \
        Visus acer. Plin. Veue fort ague.
    \
        Vultus acer. Lucret. Rude et aspre regard ou visage.
    \
        Acre, pro Acriter. Persius. Aigrement, Asprement.

    Dictionarium latinogallicum > acer

  • 5 acer

    I eris n. (редко f. с acc. acerem)
    клён O, PM
    II ācer, ācris, ācre
    1) острый (arma LM; ferrum T)
    2) туго натянутый, тугой ( arcus V)
    3) острый, зоркий (oculi, sensus videndi C)
    5) острый, пряный (cibus CC; sapor PM)
    6) острый, резкий, крепкий (odor Lcr, PM); сильно пахнущий ( unguenta C)
    9) резкий, пронзительный ( tibia H) или оглушительный (flammae sonitus V)
    10) режущий, ослепительный, яркий (splendor Lcr; rubor Sen)
    11) палящий, знойный (sol H; solis potentia V)
    12) суровый (hiems Pl, H); пронизывающий ( frigus Lcr)
    13) жаркий, ожесточённый ( proelium H)
    14) мучительный, острый, жгучий ( dolor V)
    memoria acris T — мучительное воспоминание, но тж. C острая (хорошая) память
    15) пылкий, горячий, страстный (vir Sl; animus C); неукротимый (ira Lcr; amor gloriae C; cupīdo QC); энергичный, решительный, усердный ( in rebus gerendis C); прилежный ( ad perdiscendum acerrimus C)
    16) строгий, точный ( judicium C)
    17) строгий, беспощадный (accusator, existimator C)
    18) бурный, стремительный ( Aufidus H)
    19) жестокий, тяжёлый (morbus Pl; servitus PS)
    20) злобный, свирепый (aper H; leo Nep)
    21) сердитый (uxor Pl; pater Ter)
    22) угрюмый, мрачный (vultus H, L)
    23) проницательный, остроумный ( ingenium C)
    25) огромный, т. е. предназначенный для больших попоек ( pocula H)

    Латинско-русский словарь > acer

  • 6 Schärfe

    Schärfe, I) eig.: acies. – secandi vis (die Kraft zu schneiden). – es verliert etw. die Sch., acies alcis rei hebescit od. hebetatur; alqd secandi vim perdit. – II) uneig.: 1) im Ggstz. zur Gelindigkeit: a) dem Geschmack etc. nach: acrimonia (z.B. sinapis). – b) = Strenge no. II, w. s. – 2) eindringende Eigenschaft, a) der Sinneswerkzeuge: acies. – Sch. des Gesichts, acies oculorum: Sch. des Gehörs, auditus acutus; aures acutae. – die Augen verlieren ihre Sch., acies oculorum hebescit. – b) der Geistesfähigkeiten: Sch. des Verstandes, acies ingenii od. mentis; ingenium acre: Sch. der Beurteilungskraft, iudicii subtilitas: Sch. des Gedächtnisses, memoria acris. – mit Sch. (des Verstandes), acriter (tief eindringend); subtiliter (sein unterscheidend). – der Verstand verliert seine Sch., acies mentis hebescit.

    deutsch-lateinisches > Schärfe

  • 7 Памятливость

    - acris, bona, tenacissima memoria; памятливый - memor, memoriosus; qui memoria valet, viget;

    • остроумный и памятливый - ingeniosus et memor;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Памятливость

  • 8 acer [2]

    2. ācer, cris, cre (verwandt mit aceo, acies, griech. ἄκρος, spitz u. ἀκίς, Spitze, deutsch Achel), Adj. m. Compar. u. Superl., scharf, schneidend, I) eig., von empfindlich treffenden Werkzeugen, wie Waffen usw., ferramentum, Isid.: acria arma, Lucil. sat. 13, 1: hastas gerunt, angusto et brevi ferro, sed ita acri etc., Tac.: acres arcus, zum scharfen Schuß gespannte, straffe, Verg.: u. im Bilde, acres subiectat lasso stimulos, Hor.: secundae res acrioribus stimulis animos explorant, Tac.

    II) übtr.: A) von den äußeren Sinnen, ihren Wahrnehmungen u. den dieselben erregenden Gegenständen: 1) scharf, pikant, beißend für den Geschmack (Ggstz. mollis, lenis, dulcis), sapor, Plin: cibus interdum mollis, interdum acer, Cels.: rapula, Hor.: acetum, Varr. fr. u. Cels.: manducare quae sunt acerrima, id est sinapi, allium, cepam, Cels.: umores, scharfe Säfte im Magen, Cic.: stomachus post vinum, der durch den Wein zu viel Schärfe bekommt, Hor. – dah. subst., acria, ium, n. pl., α) Scharfes = scharfe Speisen, ut vitet acria, ut est sinapi, cepa, allium, Varr. fr. – β) das Scharfe, die Schärfe, viscerum, Plin.: in cibis, Plin. – 2) empfindlich für das Gefühl, schneidend, stechend, beißend, übh. schmerzhaft, frigus, Lucr.: hiems, Hor.: acrior hiems, Plaut.: acrior ventus, heftigerer, Curt.: tempestates, rauhe Witterung, Caes.: sol (ὀξυς ηέλιος, Odyss.), die stechende, scharfbrennende S., Hor.: so auch solis potentia, Verg. – sitis, Tibull.: egestas, peinlich bittere Not, Lucr.: morbus, Plaut.: dolor corporis, cuius morsus est acerrimus, Cic.: febris acerrima, Aur. Vict. epit. – 3) durchdringend fürs Gehör, scharf, helltönend, gellend, grell, kreischend, v. Tönen usw., flammae sonitus das Knistern, Verg.: vox, Lucr.: vox acrior (Ggstz. iucundior), Quint.: syllabae acres (Ggstz. leniores), Quint. – übtr., acris tibia, Hor. carm. 1, 12, 1 sq. – 4) scharf, durchdringend, penetrant für den Geruch, odor, Lucr. u. Plin.: unguenta summā et acerrimā suavitate condita, Salben vom stärksten und durchdringendsten Geruch (Ggstz. ung. moderata, mäßig duftende), Cic. – übtr., naribus acres canes, von großer Spürkraft, Ov. met. 7, 806 sq. – 5) vom Gesicht, durchdringend, scharf, acerrimus sensus videndi, Cic.: acri adspectu uti, Cornif. rhet.: acri et defixo aspectu uti, den Blick scharf auf einen Punkt richten, Cornif. rhet. – u. (wie ὀξύς) blendend fürs Gesicht, blendend hell, lebhaft (von Farbe), bes. hell- oder hochpurpurfarbig, hochrot, splendor, Lucr.: rubor, Sen.

    B) von den die innern Sinne erregenden Gegenständen u. von den innern Sinnen selbst, 1) v. den Empfindungen des innern Gefühls = stechend, nagend, empfindlich, schmerzlich, peinigend, pein lich, cura, Lucr.: dolor, Verg.: memoria, schmerzliches Andenken, Tac.: paenitentia, peinlich bittere, Tac. – 2) v. den Verstandeskräften u. ihren Ôußerungen, durchdringend, scharf, scharfsinnig, fein, treffend, acies (ingenii), Cic.: vir acri od. acerrimo ingenio, Cic. – investigator, Cic.: iudicium acrius et certius, Cic.: memoria (Gedächtnis), Cic. – 3) als moralische Eigenschaft: a) von seiten des Willens, feurig, hitzig, eifrig, energisch, tatkräftig, Ggstz. quietus (s. Benecke Cic. Cat. 3, 17. Fritzsche Hor. sat. 1, 3, 53. Dietsch Sall. Iug. 7, 4. Kritz Sall. Iug. 20, 2), impigrum atque acre ingenium, Sall.: animus, Cic. – vir, Sall.: testis, Cic.: civis acerrimus, Cic.: acrior in rebus gerendis, Cic.: homo ad perdiscendum acerrimus, von Lerneifer beseelt, Cic.: duces partium accendendo bello civili acres, Tac.: bes. von Kriegern, milites, Cic.: hostis Cic.: equus (Streitroß), Verg.: stetit acer in armis, Verg. – acer in ferro (im Kampf), Cic. ad Att. 2, 21, 4. – m. Genet. (= in), acer belli, Vell. 1, 3, 1: acer militiae, Tac. hist. 2, 5, 1. – m. Abl. (= in), bellis acer Halesus, Verg. Aen. 10, 411: Mithridates bello acerrimus, Vell. 2, 18, 1: acer equis, der reisige Held, Verg. georg. 3, 8: m. Infinit., iuga Pyrenes venatibus acer metiri, Sil. 3, 338: quis tendere contum acrior? Claud. IV. cons. Hon. 540. – subst., acria illa et erecta, feurige u. erhabene Stellen (Passagen), Plin. ep. 6, 33, 9. – b) von seiten der Affekte, hitzig, heftig, leidenschaftlich, streng, wild, grimmig (Ggstz. modestus, quietus, lenis, mitis, mollis), qui cum ita vehemens acerque venisset, ut etc.; ita eum placidum mollemque reddidi, ut etc., Cic.: acerrima uxor, Plaut.: pater, Ter.: aestimator, Cic.: potor, ein starker Zecher, Hor. – m. Genet., sermonis acer, Aur. Vict. epit. 42, 7. – so von Tieren, aper, Hor.: leo acerrimus, Cornif. rhet. u. Nep.: bes. von hitzigen u. bissigen Jagd- od. Haushunden, Cic., Hor. u.a.; vgl. Schwabe zu Phaedr. 3, 7, 18. – v. der Miene, vultus eorum indignitate rerum acrior, Liv. 9, 6, 2: vultus acer in hostem, Hor. carm. 1, 2, 39. – u. von den Affekten selbst, heftig, stark, leidenschaftlich, ira, Lucr.: amor gloriae, cupiditas, luctus, Cic.: acrior ad venerem feminae cupido quam regis, Curt. – dah. c) übh. v. abstrakten, poet. auch von konkreten Dingen, bei denen mit Eifer, Feuer, Heftigkeit, Strenge usw. zu Werke gegangen wird, hitzig, heftig, scharf, streng, gewaltig, eifrig, empfindlich, kränkend, hart, acriora consilia (Ggstz. cauta), Tac.: acerrima consilia (Ggstz. inertissima), Hirt. in Cic. ep.: militia, Hor.: bellum, Cic.: supplicium, Cic.: nox, wo es hart hergeht, Cic. – u. so wohl auch pocula, aus denen scharf gezecht wird = große, Hor. – subst., acre, is, n., die bittere Schärfe (Ggstz. ridiculum, Scherz), Hor. sat. 1, 10, 14. – longe maiora et acriora repetens, indem sein Streben weiter ging u. er dasselbe mit Heftigkeit verfolgte, Vell. 2, 6, 2. – / a) acer als fem. bei Enn. ann. 406; u. acris als masc. bei Enn. ann. 369. Cels. 8, 4. p. 337, 21 (D.). Col. 12, 17, 2. – b) Nbf. acrus, a, um, bei Spät.: caenum acrissimum, Pelag. vet. 16. Cod. Iust. 5, 5, 4. – c) Acc. neutr. acre, adv. = acriter, Sall. fr. u.a.

    lateinisch-deutsches > acer [2]

  • 9 gratus

    [st1]1 [-] grātus, a, um: a - qui a de la grâce, gracieux, agréable, charmant, aimable, délicieux.    - grata Venus, Hor.: la gracieuse Vénus.    - solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, Hor. O. 1: l'âpre hiver s'adoucit à l'agréable retour du printemps et du Favonius.    - ego gratiora dictu alia esse scio, Liv. 3: je sais qu'il y a d'autres choses plus agréables à dire.    - gratum id multitudini spectaculum fuit, submissa sibi esse imperii insignia, Liv. 2: ce fut un spectacle bien doux pour la multitude de voir qu'on abaissait les insignes du pouvoir devant elle.    - gratus locus, Hor. Ep. 2, 2, 46: charmant endroit. b - agréable, bienvenu, qui reçoit bon accueil.    - nihil erat quod aut patri gratius aut sibi jucundius facere posset, Cic. Amer 51: il ne pouvait rien faire qui fût ou plus agréable à son père ou plus attrayant pour lui-même.    - (amor tuus mihi est) gratus et optatus, dicerem jucundus nisi... Cic. Fam. 5, 15, 1: (ce témoignage de ton amitié) est le bienvenu et comble mes voeux, je dirais qu'il me cause du plaisir, si [ce mot n'était à jamais perdu pour moi].    - aliquid gratum acceptumque habere, Cic. Tusc. 5, 45: tenir une chose pour agréable et bien venue.    - homines immolare diis immortalibus gratissimum esse duxerunt, Cic. Rep. 3, 15: ils crurent que les sacrifices humains étaient très agréables aux dieux.    - eoque erat cujusque gratior in re publica virtus, quod... Cic. Rep. 2, 59: et les vertus politiques de chacun trouvaient d'autant meilleur accueil que...    - gratum est quod volunt, Cic. Br. 68: applaudissons à leur intention.    - gratus conviva, Hor. S. 2, 2, 119: convive bienvenu.    - gratus Alexandro regi fuit Choerilus, Hor. Ep. 2, 1, 232: Choerilus trouva bon accueil auprès du roi Alexandre.    - classis non amicorum, sed gratorum, Suet. Tib. 46: la classe non des amis, mais des bienvenus. c - accepté avec reconnaissance, accueilli avec faveur, cher, précieux, dont on a de la gratitude.    - ista veritas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est, Cic. Att. 3, 24, 2: cette vérité, même si elle n'est pas attrayante, ne laisse pas de m'être précieuse.    - ejus officia jucundiora saepe mihi fuerunt, numquam tamen gratiora, Cic. Fam. 4, 6, 1: ses services m'ont souvent causé plus de plaisir, mais jamais ils ne m'ont été plus chers.    - quae omnia mihi jucunda, hoc extremum etiam gratum fuit, Cic. Fam. 10, 3, 1: tous ces renseignements m'ont causé du plaisir, le dernier, je l'ai même reçu avec gratitude.    - facere alicui gratum, gratissimum, pergratum: faire plaisir à qqn (le plus grand, un très grand plaisir), obliger qqn beaucoup.    - ferrum, auro etiam gratius inter bella, Plin.: le fer, encore plus en faveur que l'or dans les combats.    - sedere in his scholis gratius erat quam ire per solitudines, Plin. 26: il était plus agréable de s'asseoir sur les bancs d'une école que de parcourir les lieux déserts.    - feceris, si de re publica quid sentias explicaris, nobis gratum omnibus, Cic. Rep. 1: tu nous feras plaisir à tous en nous expliquant ce que tu penses de la république.    - Hephaestio gratissimus sibi, V.-Max: Héphestion, son favori.    - grata in vulgus lex, Cic.: loi appréciée du peuple.    - hedera est gratissima Baccho, Ov. F. 3: le lierre est l'arbre favori de Bacchus.    - multitudini gratior fuit quam patribus, Liv. 1: il fut plus cher au peuple qu'aux sénateurs. d - reconnaissant.    - gratissimus hominum, Cic. Fam. 5, 11, 1: le plus reconnaissant des hommes. --- cf. Cic. Leg. 1, 49 ; Fam. 10, 19, 1, etc.    - gratum se praebere alicui, Cic. Planc. 91: se montrer reconnaissant à qqn.    - gratus erga aliquem, Cic. Fam. 5, 5, 2, etc.: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquem, Cic. Planc. 77: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquo, Cic. Fam. 3, 8, 3: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus pro aliqua re, Sall. H. 2, 47, 5: reconnaissant pour qqch.    - grato animo, Cic. Br. 5: avec reconnaissance.    - gratissimo animo, gratissimis animis [pluralité] Cic. Sull. 72; Phil. 4, 3: avec la plus grande reconnaissance.    - gratissima memoria omnium civium, Cic. Phil. 10, 7: le souvenir si reconnaissant de tous les citoyens.    - grata manu, Hor. Ep. 1, 11, 23: d'une main reconnaissante. e - accueilli avec reconnaissance, qui mérite de la reconnaissance.    - gratum facere alicui: faire plaisir à qqn.    - gratissimum facere alicui: faire très grand plaisir à qqn.    - filiola tua gratum mihi fecit quod tibi diligenter mandavit ut mihi salutem adscriberes, Cic. Att. 6: ta chère petite fille m'a fait plaisir: elle t'a vivement recommandé de me saluer de sa part.    - si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum esse facturum, Caes. BG. 1 (sub. inf.): s’il le tue, il fera plaisir à bien des nobles.    - per... gratus (avec tmèse) = pergratus.    - quod ad me scribis, per mihi gratum est: je suis ravi de ce que tu m'écris.    - opinione tua gratius est mihi, Cic.: cela m'est plus agréable que tu ne le penses.    - id mihi gratius est quam quidquam: cela m'est plus agréable que quoi que ce soit. [st1]2 [-] Grātus, i, m.: surnom romain. --- Tac. An. 15, 50.
    * * *
    [st1]1 [-] grātus, a, um: a - qui a de la grâce, gracieux, agréable, charmant, aimable, délicieux.    - grata Venus, Hor.: la gracieuse Vénus.    - solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, Hor. O. 1: l'âpre hiver s'adoucit à l'agréable retour du printemps et du Favonius.    - ego gratiora dictu alia esse scio, Liv. 3: je sais qu'il y a d'autres choses plus agréables à dire.    - gratum id multitudini spectaculum fuit, submissa sibi esse imperii insignia, Liv. 2: ce fut un spectacle bien doux pour la multitude de voir qu'on abaissait les insignes du pouvoir devant elle.    - gratus locus, Hor. Ep. 2, 2, 46: charmant endroit. b - agréable, bienvenu, qui reçoit bon accueil.    - nihil erat quod aut patri gratius aut sibi jucundius facere posset, Cic. Amer 51: il ne pouvait rien faire qui fût ou plus agréable à son père ou plus attrayant pour lui-même.    - (amor tuus mihi est) gratus et optatus, dicerem jucundus nisi... Cic. Fam. 5, 15, 1: (ce témoignage de ton amitié) est le bienvenu et comble mes voeux, je dirais qu'il me cause du plaisir, si [ce mot n'était à jamais perdu pour moi].    - aliquid gratum acceptumque habere, Cic. Tusc. 5, 45: tenir une chose pour agréable et bien venue.    - homines immolare diis immortalibus gratissimum esse duxerunt, Cic. Rep. 3, 15: ils crurent que les sacrifices humains étaient très agréables aux dieux.    - eoque erat cujusque gratior in re publica virtus, quod... Cic. Rep. 2, 59: et les vertus politiques de chacun trouvaient d'autant meilleur accueil que...    - gratum est quod volunt, Cic. Br. 68: applaudissons à leur intention.    - gratus conviva, Hor. S. 2, 2, 119: convive bienvenu.    - gratus Alexandro regi fuit Choerilus, Hor. Ep. 2, 1, 232: Choerilus trouva bon accueil auprès du roi Alexandre.    - classis non amicorum, sed gratorum, Suet. Tib. 46: la classe non des amis, mais des bienvenus. c - accepté avec reconnaissance, accueilli avec faveur, cher, précieux, dont on a de la gratitude.    - ista veritas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est, Cic. Att. 3, 24, 2: cette vérité, même si elle n'est pas attrayante, ne laisse pas de m'être précieuse.    - ejus officia jucundiora saepe mihi fuerunt, numquam tamen gratiora, Cic. Fam. 4, 6, 1: ses services m'ont souvent causé plus de plaisir, mais jamais ils ne m'ont été plus chers.    - quae omnia mihi jucunda, hoc extremum etiam gratum fuit, Cic. Fam. 10, 3, 1: tous ces renseignements m'ont causé du plaisir, le dernier, je l'ai même reçu avec gratitude.    - facere alicui gratum, gratissimum, pergratum: faire plaisir à qqn (le plus grand, un très grand plaisir), obliger qqn beaucoup.    - ferrum, auro etiam gratius inter bella, Plin.: le fer, encore plus en faveur que l'or dans les combats.    - sedere in his scholis gratius erat quam ire per solitudines, Plin. 26: il était plus agréable de s'asseoir sur les bancs d'une école que de parcourir les lieux déserts.    - feceris, si de re publica quid sentias explicaris, nobis gratum omnibus, Cic. Rep. 1: tu nous feras plaisir à tous en nous expliquant ce que tu penses de la république.    - Hephaestio gratissimus sibi, V.-Max: Héphestion, son favori.    - grata in vulgus lex, Cic.: loi appréciée du peuple.    - hedera est gratissima Baccho, Ov. F. 3: le lierre est l'arbre favori de Bacchus.    - multitudini gratior fuit quam patribus, Liv. 1: il fut plus cher au peuple qu'aux sénateurs. d - reconnaissant.    - gratissimus hominum, Cic. Fam. 5, 11, 1: le plus reconnaissant des hommes. --- cf. Cic. Leg. 1, 49 ; Fam. 10, 19, 1, etc.    - gratum se praebere alicui, Cic. Planc. 91: se montrer reconnaissant à qqn.    - gratus erga aliquem, Cic. Fam. 5, 5, 2, etc.: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquem, Cic. Planc. 77: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquo, Cic. Fam. 3, 8, 3: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus pro aliqua re, Sall. H. 2, 47, 5: reconnaissant pour qqch.    - grato animo, Cic. Br. 5: avec reconnaissance.    - gratissimo animo, gratissimis animis [pluralité] Cic. Sull. 72; Phil. 4, 3: avec la plus grande reconnaissance.    - gratissima memoria omnium civium, Cic. Phil. 10, 7: le souvenir si reconnaissant de tous les citoyens.    - grata manu, Hor. Ep. 1, 11, 23: d'une main reconnaissante. e - accueilli avec reconnaissance, qui mérite de la reconnaissance.    - gratum facere alicui: faire plaisir à qqn.    - gratissimum facere alicui: faire très grand plaisir à qqn.    - filiola tua gratum mihi fecit quod tibi diligenter mandavit ut mihi salutem adscriberes, Cic. Att. 6: ta chère petite fille m'a fait plaisir: elle t'a vivement recommandé de me saluer de sa part.    - si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum esse facturum, Caes. BG. 1 (sub. inf.): s’il le tue, il fera plaisir à bien des nobles.    - per... gratus (avec tmèse) = pergratus.    - quod ad me scribis, per mihi gratum est: je suis ravi de ce que tu m'écris.    - opinione tua gratius est mihi, Cic.: cela m'est plus agréable que tu ne le penses.    - id mihi gratius est quam quidquam: cela m'est plus agréable que quoi que ce soit. [st1]2 [-] Grātus, i, m.: surnom romain. --- Tac. An. 15, 50.
    * * *
        Gratus, Adiectiuum. Terent. Bien recongnoissant le plaisir qu'on luy a faict, et qui en scait gré.
    \
        Gratus erga aliquem. Plin. Recongnoissant le plaisir qu'il a receu de luy.
    \
        Gratus. Cic. Aggreable, Qui nous aggree.
    \
        In vulgus gratus. Tacit. Aggreable au commun, au peuple.
    \
        Gratum odore iucundo ladanum. Plin. Plaisant pour la doulce odeur et senteur qu'il ha.
    \
        Gratum in cibo. Plin. Savoureux, De plaisant manger.
    \
        Si hunc iuueris, gratissimum mihi feceris. Cic. Tu feras chose à moy fort aggreable, Cela m'aggreera fort.

    Dictionarium latinogallicum > gratus

  • 10 acer

    1. acer, eris, n., der Ahornbaum, der Ahorn (als Baum u. als Holz), Ov., Plin. u.a. – acer als fem. bei Serv. Verg. Aen. 2, 16 (wo Akk. acerem); vgl. Prisc. 5, 15 u. 6, 44.
    ————————
    2. ācer, cris, cre (verwandt mit aceo, acies, griech. ἄκρος, spitz u. ἀκίς, Spitze, deutsch Achel), Adj. m. Compar. u. Superl., scharf, schneidend, I) eig., von empfindlich treffenden Werkzeugen, wie Waffen usw., ferramentum, Isid.: acria arma, Lucil. sat. 13, 1: hastas gerunt, angusto et brevi ferro, sed ita acri etc., Tac.: acres arcus, zum scharfen Schuß gespannte, straffe, Verg.: u. im Bilde, acres subiectat lasso stimulos, Hor.: secundae res acrioribus stimulis animos explorant, Tac.
    II) übtr.: A) von den äußeren Sinnen, ihren Wahrnehmungen u. den dieselben erregenden Gegenständen: 1) scharf, pikant, beißend für den Geschmack (Ggstz. mollis, lenis, dulcis), sapor, Plin: cibus interdum mollis, interdum acer, Cels.: rapula, Hor.: acetum, Varr. fr. u. Cels.: manducare quae sunt acerrima, id est sinapi, allium, cepam, Cels.: umores, scharfe Säfte im Magen, Cic.: stomachus post vinum, der durch den Wein zu viel Schärfe bekommt, Hor. – dah. subst., acria, ium, n. pl., α) Scharfes = scharfe Speisen, ut vitet acria, ut est sinapi, cepa, allium, Varr. fr. – β) das Scharfe, die Schärfe, viscerum, Plin.: in cibis, Plin. – 2) empfindlich für das Gefühl, schneidend, stechend, beißend, übh. schmerzhaft, frigus, Lucr.: hiems, Hor.: acrior hiems, Plaut.: acrior ventus, heftigerer, Curt.: tempestates, rauhe Witte-
    ————
    rung, Caes.: sol (ὀξυς ηέλιος, Odyss.), die stechende, scharfbrennende S., Hor.: so auch solis potentia, Verg. – sitis, Tibull.: egestas, peinlich bittere Not, Lucr.: morbus, Plaut.: dolor corporis, cuius morsus est acerrimus, Cic.: febris acerrima, Aur. Vict. epit. – 3) durchdringend fürs Gehör, scharf, helltönend, gellend, grell, kreischend, v. Tönen usw., flammae sonitus das Knistern, Verg.: vox, Lucr.: vox acrior (Ggstz. iucundior), Quint.: syllabae acres (Ggstz. leniores), Quint. – übtr., acris tibia, Hor. carm. 1, 12, 1 sq. – 4) scharf, durchdringend, penetrant für den Geruch, odor, Lucr. u. Plin.: unguenta summā et acerrimā suavitate condita, Salben vom stärksten und durchdringendsten Geruch (Ggstz. ung. moderata, mäßig duftende), Cic. – übtr., naribus acres canes, von großer Spürkraft, Ov. met. 7, 806 sq. – 5) vom Gesicht, durchdringend, scharf, acerrimus sensus videndi, Cic.: acri adspectu uti, Cornif. rhet.: acri et defixo aspectu uti, den Blick scharf auf einen Punkt richten, Cornif. rhet. – u. (wie ὀξύς) blendend fürs Gesicht, blendend hell, lebhaft (von Farbe), bes. hell- oder hochpurpurfarbig, hochrot, splendor, Lucr.: rubor, Sen.
    B) von den die innern Sinne erregenden Gegenständen u. von den innern Sinnen selbst, 1) v. den Empfindungen des innern Gefühls = stechend, nagend, empfindlich, schmerzlich, peinigend, pein-
    ————
    lich, cura, Lucr.: dolor, Verg.: memoria, schmerzliches Andenken, Tac.: paenitentia, peinlich bittere, Tac. – 2) v. den Verstandeskräften u. ihren Фußerungen, durchdringend, scharf, scharfsinnig, fein, treffend, acies (ingenii), Cic.: vir acri od. acerrimo ingenio, Cic. – investigator, Cic.: iudicium acrius et certius, Cic.: memoria (Gedächtnis), Cic. – 3) als moralische Eigenschaft: a) von seiten des Willens, feurig, hitzig, eifrig, energisch, tatkräftig, Ggstz. quietus (s. Benecke Cic. Cat. 3, 17. Fritzsche Hor. sat. 1, 3, 53. Dietsch Sall. Iug. 7, 4. Kritz Sall. Iug. 20, 2), impigrum atque acre ingenium, Sall.: animus, Cic. – vir, Sall.: testis, Cic.: civis acerrimus, Cic.: acrior in rebus gerendis, Cic.: homo ad perdiscendum acerrimus, von Lerneifer beseelt, Cic.: duces partium accendendo bello civili acres, Tac.: bes. von Kriegern, milites, Cic.: hostis Cic.: equus (Streitroß), Verg.: stetit acer in armis, Verg. – acer in ferro (im Kampf), Cic. ad Att. 2, 21, 4. – m. Genet. (= in), acer belli, Vell. 1, 3, 1: acer militiae, Tac. hist. 2, 5, 1. – m. Abl. (= in), bellis acer Halesus, Verg. Aen. 10, 411: Mithridates bello acerrimus, Vell. 2, 18, 1: acer equis, der reisige Held, Verg. georg. 3, 8: m. Infinit., iuga Pyrenes venatibus acer metiri, Sil. 3, 338: quis tendere contum acrior? Claud. IV. cons. Hon. 540. – subst., acria illa et erecta, feurige u. erhabene Stellen (Passagen), Plin. ep. 6, 33, 9. – b) von seiten der Af-
    ————
    fekte, hitzig, heftig, leidenschaftlich, streng, wild, grimmig (Ggstz. modestus, quietus, lenis, mitis, mollis), qui cum ita vehemens acerque venisset, ut etc.; ita eum placidum mollemque reddidi, ut etc., Cic.: acerrima uxor, Plaut.: pater, Ter.: aestimator, Cic.: potor, ein starker Zecher, Hor. – m. Genet., sermonis acer, Aur. Vict. epit. 42, 7. – so von Tieren, aper, Hor.: leo acerrimus, Cornif. rhet. u. Nep.: bes. von hitzigen u. bissigen Jagd- od. Haushunden, Cic., Hor. u.a.; vgl. Schwabe zu Phaedr. 3, 7, 18. – v. der Miene, vultus eorum indignitate rerum acrior, Liv. 9, 6, 2: vultus acer in hostem, Hor. carm. 1, 2, 39. – u. von den Affekten selbst, heftig, stark, leidenschaftlich, ira, Lucr.: amor gloriae, cupiditas, luctus, Cic.: acrior ad venerem feminae cupido quam regis, Curt. – dah. c) übh. v. abstrakten, poet. auch von konkreten Dingen, bei denen mit Eifer, Feuer, Heftigkeit, Strenge usw. zu Werke gegangen wird, hitzig, heftig, scharf, streng, gewaltig, eifrig, empfindlich, kränkend, hart, acriora consilia (Ggstz. cauta), Tac.: acerrima consilia (Ggstz. inertissima), Hirt. in Cic. ep.: militia, Hor.: bellum, Cic.: supplicium, Cic.: nox, wo es hart hergeht, Cic. – u. so wohl auch pocula, aus denen scharf gezecht wird = große, Hor. – subst., acre, is, n., die bittere Schärfe (Ggstz. ridiculum, Scherz), Hor. sat. 1, 10, 14. – longe maiora et acriora repetens, indem sein Streben weiter ging u. er das-
    ————
    selbe mit Heftigkeit verfolgte, Vell. 2, 6, 2. – a) acer als fem. bei Enn. ann. 406; u. acris als masc. bei Enn. ann. 369. Cels. 8, 4. p. 337, 21 (D.). Col. 12, 17, 2. – b) Nbf. acrus, a, um, bei Spät.: caenum acrissimum, Pelag. vet. 16. Cod. Iust. 5, 5, 4. – c) Acc. neutr. acre, adv. = acriter, Sall. fr. u.a.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > acer

  • 11 ācer

        ācer ācris, ācre, adj. with comp. and sup.    [2 AC-], to the senses, sharp, piercing, penetrating, cutting, irritating, pungent: oculi: favilla non acris, no longer glowing, O.: acrior voltus, keener look, O.: acrem flammae sonitum, V.: acri tibiā, H.: canes naribus acres, O.: acetum, H.: stimuli, V.: sol acrior, fierce, H.: stomachus, irritated, H.: hiemps, severe, H.: Aufidus, impetuous, H.— Of mind, etc., violent, vehement, consuming, bitter: odium: dolor, V.: supplicia.—Of intellectual qualities, subtle, acute, penetrating, sagacious, shrewd: animus: ingenium: memoria, ready. — Of moral qualities, active, ardent, eager, spirited, keen, brave, zealous: milites: in armis, V.: acerrimus armis, V.: acer equis, spirited charioteer, V. — Violent, hasty, quick, hot, passionate, fierce, severe: cupiditas: pater acerrimus, enraged, angry, T.: acres contra me: voltus in hostem, H.: virgines in iuvenes unguibus, H.: leo, N.—As subst: ridiculum acri fortius magnas secat res, more effectually than severity, H. — Fig.: prima coitiost acerruma, i. e. most critical, T.: amor gloriae, keen: pocula, excessive, H.: concursus, Cs.: fuga, impetuous, V.: (vos) rapit vis acrior, an irresistible impulse, H.: regno Arsacis acrior est Germanorum libertas, more formidable, Ta.
    * * *
    I
    maple tree; wood of the maple tree; maple
    II
    acris -e, acrior -or -us, acerrimus -a -um ADJ
    sharp, bitter, pointed, piercing, shrill; sagacious, keen; severe, vigorous

    Latin-English dictionary > ācer

  • 12 acer

    1.
    ăcer, ĕris, n. [kindred with Germ. Ahorn] (f. Serv. ap. Prisc. p. 698 P.), the maple-tree, Plin. 16, 15, 26, § 66 sq.—
    II.
    Transf., the wood of the maple-tree, maplewood, used, on account of its hardness and firmness, for writing-tablets, Plin. 33, 11, 52, § 146; Ov. Am. 1, 11, 28.
    2.
    ācer, cris, cre, adj. (m. acris, Enn.; f. acer, Naev. and Enn.; acrus, a um, Pall.; Veg.; cf. Charis. 63 and 93 P.) [cf. akis, akôn, akmê, akros, ôkus, oxus; Sanscr. acan = dart, acus = swift; Germ. Ecke; Engl. edge, to egg; and with change of quantity, ăcus, acuo, ăceo, ăcies, ăcerbus], sharp, pointed, piercing, and the like.
    I.
    Prop., of the senses and things affecting them, sharp, dazzling, stinging, pungent, fine, piercing:

    praestans valetudine, viribus, formā, acerrimis integerrimisque sensibus,

    Cic. Tusc. 5, 15, 45. So,
    a.
    Of the sight:

    acerrimus sensus videndi,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    acres oculi,

    id. Planc. 27:

    splendor,

    Lucr. 4, 304:

    quidam colores ruboris acerrimi,

    Sen. Q. N. 1, 14 al. —
    b.
    Of the hearing:

    voce increpet acri?

    Lucr. 3, 953:

    aurium mensura, quod est acrius judicium et certius,

    Cic. de Or. 3, 47:

    acrem flammae sonitum,

    Verg. G. 4, 409:

    acri tibiā,

    Hor. C. 1, 12, 1.—
    c.
    Of smell, Lucr. 4, 122:

    exstinctum lumen acri nidore offendit nares,

    id. 6, 792; cf. ib. 1216:

    unguentis minus diu delectemur summa et acerrima suavitate conditis, quam his moderatis,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    odor,

    Plin. 12, 17, 40.—
    d.
    Of taste: ut vitet acria, ut est sinapi, cepa, allium, Var. ap. Non. 201, 13:

    acres humores,

    sharp juices, Cic. N. D. 2, 23:

    lactuca innatat acri stomacho,

    an acid stomach, Hor. S. 2, 4, 59; cf. ib. 2, 8, 7:

    dulcibus cibis acres acutosque miscere,

    Plin. Ep. 7, 3 al. —
    e.
    Of sensation in its widest extent: aestatem auctumnus sequitur, post acer hiems fit, sharp, severe, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 ed. Vahl.—cf. Lucr. 3, 20; 4, 261); and so Hor.: solvitur acris hiems, C. 1. 4, 1. —
    B.
    Of the internal states of the human system, violent, sharp, severe, gnawing:

    fames, Naev. ap. Prisc. l. l. (B. Punic. p. 18 ed. Vahl.): somnus, Enn. ap. Prisc. l. l. (Ann. v. 369): morbus,

    Plaut. Men. 5, 2, 119:

    dolor,

    Lucr. 6, 650:

    sitis,

    Tib. 1, 3, 77 al.
    II.
    Of the states of mind: violent, vehement, passionate, consuming: mors amici subigit, quae mihi est senium multo acerrimum, Att. ap. Non. 2, 22:

    acri ira percitus,

    Lucr. 5, 400: cf. 3, 312;

    6, 754 (on the contrary, 5, 1194: iras acerbas): acres curae,

    Lucr. 3, 463, and Var. ap. Non. 241:

    luctus,

    ib. 87:

    dolor,

    Verg. A. 7, 291:

    metus,

    Lucr. 6, 1211; Verg. A. 1, 362:

    amor,

    Tib. 2, 6, 15:

    acrior ad Venerem cupido,

    Curt. 6, 5 al. (Among unpleasant sensations, acer designates a piercing, wounding by sharpness; but acerbus the rough, harsh, repugnant, repulsive.)—
    B.
    Applied to the intellectual qualities, subtle, acute, penetrating, sagacious, shrewd:

    acrem irritat virtutem animi,

    Lucr. 1, 70:

    acri judicio perpende,

    id. 2, 1041:

    memoria,

    strong, retentive, Cic. de Or. 2, 87:

    vir acri ingenio,

    id. Or. 5; cf. id. Sest. 20 al. —
    C.
    Applied to moral qualities.
    1.
    In a good sense, active, ardent, eager, spirited, brave, zealous:

    milites,

    Cic. Cat. 2, 10:

    civis acerrimus,

    an ardent patriot, id. Fam. 10, 28:

    defensor,

    id. ib. 1, 1:

    studio acriore esse,

    id. de Or. 1, 21:

    jam tum acer curas venientem extendit in annum rusticus,

    Verg. G. 2, 405 al. —
    2.
    In a bad sense, violent, hasty, hot, passionate, fierce, severe (very freq.):

    uxor acerrima,

    enraged, angry, Plaut. Merc. 4, 4, 56; Ter. Ph. 2, 1, 32:

    dominos acres,

    Lucr. 6, 63; Nep. Tim. 3, 5; cf. Bremi Nep. Eum. 11, 1. Also, of animals, Lucr. 4, 421; 5, 860; Verg. A. 4, 156; Hor. Epod. 12, 6; 2, 31; Nep. Eum. 11, 1. —
    D.
    Of abstract things (mostly poet.), Ter. Ph. 2, 2, 32:

    egestas,

    Lucr. 3, 65:

    poenas,

    id. 6, 72:

    impetus,

    ib. 128; 392:

    acerrimum bellum,

    Cic. Balb. 6:

    nox acerrima atque acerbissima,

    id. Sull. 18:

    acrius supplicium,

    id. Cat. 1, 1; in Quint.: acres syllabae, which proceed from short to long, 9, 4.—Acer is constr. with abl., and also (esp. in the histt. of the silv. age) with gen., Vell. 1, 13; Tac. H. 2, 5 al.; cf. Ramsh. § 107, 6 note. With in, Cic. Fam. 8, 15; with inf., Sil. 3, 338.— Adv.: ācrĭter, sharply, strongly, vehemently, eagerly, zealously, etc., in all the signif. of the adj., Plaut. Cist. 1, 1, 110; id. Ps. 1, 3, 39; Lucr. 6, 783; Cic. Tusc. 1, 30 al.— Comp., Lucr. 3, 54; 5, 1147; Hor. S. 2, 3, 92; Tac. A. 6, 45; 13, 3.— Sup., Cic. Fl. 11; id. Fam. 10, 28; 15, 4.—Also, ācre, Sall. Fragm. ap. Non. p. 132, 25; App. M. 10, 32; and perh. Pers. 4, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > acer

  • 13 vigeo

    vigeo, uī, ēre (vgl. vegetus; altind. vāja-ḥ, Kraft, ahd. wackar, wacker, wahhōn, wachen), lebenskräftig sein, noch in voller Kraft und Frische sein, noch frisch und kräftig sein, leben und weben, lebendig sich regen, tätig sein, I) eig.: quod viget, caeleste est, Cic.: et arbor quae aret et arbor quae viget, Augustin.: cum corporibus vigere et deflorescere animos, Liv.: sive occĭderit animus sive vigeat, Cic.: animus in rerum cognitione viget, Cic.: mobilitate viget Fama, Verg.: herbae rore vigentes, Lucr.: Alpes vix integris vobis ac vigentibus transitae, Liv.: viget aetas, Sall.: vigent vires, Ov.: v. memoriā, ein starkes G. besitzen, im vollen Besitze seines G. sein, Cic.: und so immensum quantum memoriā, Amm.: animo vigemus, mein Mut ist noch frisch, Cic. – II) übtr., in voller Kraft und Frische stehen, -bestehen, im Schwange-, in blühendem Zustande sein, blühen, in Macht-, Ansehen stehen, sich in seiner Kraft-, sich in seiner Blüte zeigen (Ggstz. iacēre), vigent studia, Cic.: magnae viguere Mycenae, Ov.: purpura vigebat, Nep. fr.: murenae, quarum pretia vigent, Colum.: multa saecula viguit nomen etc., Cic.: vestrae religiones viguerant, Cic.: philosophia viguisset, Cic.: ubi acris invidia atque vigent ubi crimina, im Schwange sind, Hor.: qui ante victores viguerant, Nep.: vigebat Mnesarchus, Cic.: Lacedaemonius Leonidas, Thebanus Epaminondas vigent, glänzen in ihren Vorträgen, Cic.: quem (Philonem) in Academia maxime vigere audio, Cic.: oratores, qui nunc vigent, Quint.: in pace iacēre quam in bello vigere maluit, Cic.

    lateinisch-deutsches > vigeo

  • 14 vigeo

    vigeo, uī, ēre (vgl. vegetus; altind. vāja-ḥ, Kraft, ahd. wackar, wacker, wahhōn, wachen), lebenskräftig sein, noch in voller Kraft und Frische sein, noch frisch und kräftig sein, leben und weben, lebendig sich regen, tätig sein, I) eig.: quod viget, caeleste est, Cic.: et arbor quae aret et arbor quae viget, Augustin.: cum corporibus vigere et deflorescere animos, Liv.: sive occĭderit animus sive vigeat, Cic.: animus in rerum cognitione viget, Cic.: mobilitate viget Fama, Verg.: herbae rore vigentes, Lucr.: Alpes vix integris vobis ac vigentibus transitae, Liv.: viget aetas, Sall.: vigent vires, Ov.: v. memoriā, ein starkes G. besitzen, im vollen Besitze seines G. sein, Cic.: und so immensum quantum memoriā, Amm.: animo vigemus, mein Mut ist noch frisch, Cic. – II) übtr., in voller Kraft und Frische stehen, -bestehen, im Schwange-, in blühendem Zustande sein, blühen, in Macht-, Ansehen stehen, sich in seiner Kraft-, sich in seiner Blüte zeigen (Ggstz. iacēre), vigent studia, Cic.: magnae viguere Mycenae, Ov.: purpura vigebat, Nep. fr.: murenae, quarum pretia vigent, Colum.: multa saecula viguit nomen etc., Cic.: vestrae religiones viguerant, Cic.: philosophia viguisset, Cic.: ubi acris invidia atque vigent ubi crimina, im Schwange sind, Hor.: qui ante victores viguerant, Nep.: vigebat Mnesarchus, Cic.: Lacedaemonius Leo-
    ————
    nidas, Thebanus Epaminondas vigent, glänzen in ihren Vorträgen, Cic.: quem (Philonem) in Academia maxime vigere audio, Cic.: oratores, qui nunc vigent, Quint.: in pace iacēre quam in bello vigere maluit, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vigeo

  • 15 hebes

    hebes, hebetis, Abl. hebetī, stumpf (Ggstz. acutus), I) eig.: a) der Schneide nach: mucro (ensis), Ov.: machaera, Plaut.: gladius, Ov.: ferrum, Iuven.: secures, Iuven.: tela, Curt.: u. (im Bilde) non dubito, quin ea tela (Pfeile), quae coniecerit inimicus, quam ea, quae collega patris emisit, leviora atque hebetiora esse videantur, Cic. de har. resp. 2. – subst., hebetia, ium, n., stumpfe Gegenstände (Werkzeuge), Quint. 2, 12, 8. – b) der Gestalt nach, stumpf, abgestumpft, angulus, Gromat. vet. 41, 3: lunae et nascentis et senescentis alias hebetiora, alias acutiora videntur cornua, Cic. Acad. 2. fr. 6: quo latiora (ossa scapularum) quāque parte sunt, hoc hebetiora, Cels. 8, 1. p. 326, 24 D. – c) der Wirkung nach: hebeti pectus tantummodo contudit ictu, versetzte der B. nur eine Duetschung, Ov. met. 12, 85.

    II) übtr.: A) physisch stumpf, a) gleichs. der Schärfe nach, von den Sinnen u. Sinneswerkzeugen: sensus omnes hebetes et tardos esse arbitrabantur, Cic.: sensus oculorum atque aurium hebetes, Liv.: nec est ullus hebetior sensus in vobis (verst. quam sensus audiendi), Cic.: aures hebetiores (Ggstz. oculi acres atque acuti), Cic.: hebes acies oculorum, Cic., u. (im Zshg.) bl. acies hebes, Cels., hebetior, Suet.: hebes obtutus, Apul.: hebetes visus, Sen. poët.: uterque oculus naturā hebes, Plin.: oculi hebetes, Col. u. Plin., hebetiores, Plin. u. Suet. – graviter hebes sine voce, Ven. Fort. – b) der Empfindung nach, ohne Gefühl, unempfindlich, abgestorben, caro (tumoris, tuberculorum), wildes Fleisch, Cels. 7, 6 u. 7, 13: ossa gingivarum, Cels. 6, 15: cui torpet bebes locus ille, Ov. art. am. 3, 799: hebes os, appetitloser Mund, Ov. ex Pont. 1, 10, 7. – v. leb. Wesen, filius incessu tardus, sensu hebes, Plin. 7, 76. Solin, 1, 92. – c) der Tätigkeit nach, stumpf, träge, schwerfällig, ohne Geschick, α) v. Körper u. v. leb. Wesen: gracile corpus infirmum, obesum hebes est, Cels.: auster totum corpus efficit hebes, Cels.: in hebeti pigritia ferox, Apul. met. 8, 33. – v. leb. Wesen, hebes in voluptate (admissarius), nicht hitzig, Col.: hebes ad sustinendum laborem miles, Tac.: exercitus numero hominum amplior, sed hebes infirmusque, Sall. – β) v. der Rede: quasdam (litteras, Buchstaben) velut acriores parum efficimus et aliis non dissimilibus sed quasi hebetioribus permutamus, Quint. 1, 11, 4: quod (spondeus) est e longis duabus, hebetior videtur et tardior, Cic. or. 216. – v. Redner, hebes (schwerfällig) linguā, magis malus quam callidus ingenio, Ps. Sall. de rep. 2, 9, 1. – d) der physischen Wirkung nach, für den Gesichtssinn = matt, color (floris) non hebes, grelle, Ov.: hebes unitate surdā color (berylli), Plin.: carbunculus hebetior, Plin.: lux, Avien. Arat.: hebes vicinā nocte dies, Stat. – für den Geruchssinn = geruchlos, genus orsini hebes (Ggstz. odoratum), Plin. 21, 67. – für den Geschmackssinn = geschmacklos, fade, quamvis gustu non sit hebes (uva), Col. 3, 2, 24.

    B) geistig stumpf, abgestumpft, a) der Schärfe nach = abgestumpft, stumpfsinnig, blödsichtig, blöde, dumm, α) v. Geiste usw.: ratio hebetem facit aciem ad contemplandas miserias, stumpft die Schärfe des Geistes ab für usw., Cic.: ad ulteriora non prospicit mens hebes, Sen.: id licet hinc quamvis hebeti cognoscere corde, mit halben Sinnen, Lucr.: adeo hebetis atque obtunsi cordis inter initia iuventae existimatus, ut etc., so blöde und stumpfsinnig, Val. Max.: hebeti ingenio esse, Cic.: hebeti ingenio atque nullo, stumpfsinnig, ja ganz geistlos, Cic.: ingenii esse tardi et hebetis (Ggstz. ingenii esse mobilis et erecti), Sen.: hebetiora ut sint hominum ingenia, Cic.: animo hebeti atque claudo pro exercito uti volunt, Ps. Sall. – v. Geisteskräften, hebes memoria, ein schwaches Gedächtnis (Ggstz. mem. acris, ein starkes G.), Cic. de or. 2, 357. – v. Zuständen, adulescentia bruta et hebes, Sen. de ben. 3, 37, 3 (4). – β) v. leb. Wesen: hebes et rudis, nec hebes nec rudis, Cic.: vecors et prope hebes, Aur. Vict.: homines hebetes (Ggstz. homines acuti, homines ingeniosi), Cic.: hebetes illi et supra modum tardi, Plin. ep.: animalium hebetissima, Plin.: me hebetem molestiae reddiderunt, Cic.: quod fortuitum fuisse, quis adeo hebes inveniretur, ut crederet, Tac.: aliud est in communi vita et vulgari hominum consuetudine (esse) nec hebetem nec rudem, Cic.: non est hebes ad id quod melius sit intellegendum, Cael. in Cic. ep. – b) der Tätigkeit nach, nicht tief eingehend, oberflächlich, oratio, Quint.: rhetorica interdum paulo hebetior, Cic.: ratio hebes, Plin. – c) der Empfindung nach: dolor hebes, kalte (nicht warme) Teilnahme, Cic. ad Att. 8, 3, 4. – / Arch. Akk. Sing. hebem, Caecil. com. 81. Enn. ann. 426 bei Charis. 132, 6: Abl. Sing. gew. hebetī; s. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 314 u. 315.

    lateinisch-deutsches > hebes

  • 16 oratio

    ōrātio, ōnis, f. (ōro), I) das Reden, die Sprache, als Gabe, seine Gedanken u. Empfindungen durch Worte auszudrücken, A) im allg.: quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes, Cic. de off. 1, 50. – B) insbes.: 1) (= lingua) die einem Volke eigentümliche Sprache, oratio Latina, Gell. 10, 22, 3: or. Graeca, Gell. 11, 1. § 1; 18, 10. § 11. – 2) prägn.: a) der rednerische Ausdruck, Latina, Cic. de off. 1, 2: utriusque orationis facultas, Fertigkeit in beiden Arten des Ausdrucks (näml. des rhetor. u. philos.), Cic. de off. 1, 1. – b) die Beredsamkeit, Rednergabe, elatio atque altitudo orationis suae, Cic.: satis in eo fuit orationis, Cic.: vincas oratione Regulos, Mart. – c) die Art der Beredsamkeit, die Redeweise, sed et huius (Demosthenis) oratio in philosophiam tralata pugnacior, ut ita dicam, videtur et illorum (Aristotelis, Theophrasti) in iudicia pacatior, Cic. Brut. 121. – II) meton., die Rede, Sprache = die Aussage, der Ausdruck, die Darstellung, die Äußerung, die Worte jmds., A) im allg.: haec oratio, Ter. u. Cic.: oratio abhorrens (nicht passend) a persona gravissimi hominis, Cic.: oratio Aetnensium, Siculorum, aratorum, von den usw., Cic.: honesta oratio est, das ließe sich recht gut hören, das klingt ganz gut, Ter. u. Cic.: in qua oratio (der Redestoff, die Worte) deesse nemini possit, Cic.: orationem bonorum imitari, Cic.: non ita sunt dissimili argumento, sed tamen dissimili oratione sunt factae (fabulae) ac stilo, Ter.: quam orationem habuerit tecum, was er mit dir gesprochen hat, Cic.: tecum mihi instituenda est oratio, ich habe noch ein Wort mit dir zu sprechen, Cic.: apud quem (Platonem) saepe haec oratio usurpata est (häufig die Behauptung ausgesprochen wird), ut nihil praeter virtutem diceretur bonum, Cic.: erit ergo rebus ipsis par et aequalis oratio, Cic.: iam vero virtuti Cn. Pompei quae potest oratio par (entsprechender, erschöpfender Ausdruck) inveniri? Cic. – im Zshg. zuw. = Einrede, ista oratio, Cic. de imp. Pomp. 52: illorum oratio, qui dissentiunt, ibid. 68. – u. = Entschuldigungsrede, Entschuldigung, perceptā oratione eorum, Caes. b. G. 5, 1, 8. – B) insbes.: a) eine nach den Vorschriften der Redekunst u. für einen öffentlichen Vortrag ausgearbeitete Rede, ein Vortrag, orationes iudiciorum, gerichtliche R., Cic.: M. Caesaris, Suet.: or. Q. Metelli de prole augenda, Suet.: oratio Neronis, quā in Vindicem perorabat, Suet.: m. obj. Genet., oratio falsae legationis, über usw., Cic.: or. plebi acceptior, Liv.: or. accurata, Cic., accuratior, Liv.: acris et vehemens, Liv.: contumeliosa, Cic.: contentiosa et pugnax, Plin. ep.: continens, Cic., continua, Sen. u. Tac.: extemporalis, Quint.: erudita (Ggstz. popularis), Cic.: festiva, Cic.: florida, Quint.: inelaborata, Sen.: longa, Cic.: luculenta, Sall.: magnifica, Tac. u. Plin. ep.: non valde nitens, non plane horrida, Cic.: de horridis rebus nitida est oratio tua, Cic.: or. nuda et rudis (nüchterne u. ungekünstelte), Cic.: or. ad tempus (nach den Verhältnissen) parata, Liv.: perpetua, Cic. u. (Ggstz. concisa) Quint.: polita, Cic.: popularis (Ggstz. erudita), Cic.: orationes populares, Liv.: or. praeparata (im voraus entworfene), Liv.: or. summissa et infracta (demütige u. mutlose), Liv.: or. subita et fortuita (aus dem Stegreif gehaltene u. durch Zufall veranlaßte), Ggstz. commentatio et cogitatio, Cic. – oratio honorifica in alqm, Cic.: orationes criminosae in patres, Liv.: orationes et pro se et pro aliis et in alios, Liv. – adhibere orationem ad alqm, eine Ansprache an jmd. richten, Cic.: adhibere orationem ad singulas perturbationes, gegen die einz. L. anwenden, Cic.: si temporum potius quam maiestatis memor adhibeatur oratio, eine mehr der Zeit als der Hoheit angemessene Rede angewendet werde, Cic.: nec ab officio vestro nec ab ipsa causa P. Sestii abhorrebit (wird unangemessen sein) oratio mea, Cic.: si quid in nostra oratione claudicat, sentit (vulgus), Cic.: comparare ad id longam orationem, Cic.: componere orationem, Liv., alci reo orationem, Quint.: nullo modo possum omnia istius facta aut memoriā consequi aut oratione complecti, Cic.: ita compresseram (hielt so verborgen) orationem, ut numquam emanaturam putarem, Cic.: convertere orationes e Graeco, Cic.: sed nescio, quo pacto ab amicitiis perfectorum hominum, id est sapientium, ad leves amicitias defluxit oratio, Cic.: iam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur, Cic.: dicere orationem de scripto, vom Konzept halten, Cic.: ediscere orationem, Cic.: exprimere oratione mores alcis, Cic.: exstat eius (Appii) oratio, Cic.: Catonis oratio scripta exstat Originum quinto libro inclusa, Liv.: facere ac polire orationem, Cic.: facere orationem pro P. Sextio (v. Cicero), Gell.: habere orationem in senatu, Cic., in agrestium conventu, Cic., apud imperitam multitudinem, Cic.: habere orationem de optimo civitatis statu, Cic.: habere orationem super ea re, Tac.: habere orationem adversus alqm, Hieron.: oratione ultro citro habitā, durch Hinüber- u. Herüberreden, Liv.: incipere orationem de alqa re, Tac.: includere alqd orationi suae, Cic.: magnā spe ingredior in reliquam orationem, schreite ich zu dem übrigen Teile der R., Cic.: ingressus in eam orationem, Caes.: quorum mediam orationem interrumpunt subito undique tela immissa, Caes.: oratio mea interrumpitur interpellatione alcis, Cic.: mittere orationes ad senatum, Suet.: proferre (ins Publikum bringen) orationem, Cic.: recitare orationem, Cic.: pleraeque scribuntur orationes habitae iam, non ut habeantur, Cic.: serere populares orationes, Liv.: mihi haec oratio suscepta non de te est, sed de genere toto, mein Vortrag hat es nicht mit dir zu tun, sondern mit usw., Cic.: oratio turget, Cornif. rhet.: sed antequam ad eam orationem venio, quae etc., zu dem Teile der Rede, Cic.: in extrema oratione nostra, im letzten Teil unserer R., Cic. – prägn., Gegenstand der Rede, Thema, huius orationis difficilius est exitum quam principium invenire, Cic. de imp. Pomp. 3. – b) die Prosa, aber nur im Ggstz. zur Poesie, vollst. oratio soluta (Ggstz. oratio poëtica, Varro LL. 6, 97: Ggstz. versus, Varro r. r. 1, 1, 9), saepissime et in poëmatis et in oratione peccatur, Cic. or. 70 (u. so im Ggstz. zu poëma, versus oft bei Cic., s. Jahn Cic. or. 174): oratione et versu promptissimus, Spart. Hadr. 15, 10. – c) ein Gebet, bes. das Vaterunser, Tertull. u.a. Eccl. – d) zur Kaiserzeit = ein kaiserl. Schreiben, Reskript, Erlaß u. dgl., Tac. u. Suet.

    lateinisch-deutsches > oratio

  • 17 scharf

    scharf, I) eig.: acutus. – sch. machen, acuere – II) uneig.: 1) den Geschmacks- u. Geruchsnerven eine schneidende Empfindung erregend: acutus (scharf von Geschmack u. von Geruch). – acer (beißend, pikant, scharf von Geschmack). – salsus (salzig von Geschmack). – sch. schmecken, acri sapore esse. – dah. a) auf das Gefühl einwirkend, α) auf das äußere Gefühl, auf den Körper übh. schneidend einwirkend: acer (z.B. frigus, hiems). – ein sch. Gebiß, aspera frena(n. pl). – β) auf das innere Gefühl heftig einwirkend, s. streng no. II, b. – b) heftig, hitzig, als Adverb., acri ter (hitzig). [2009] citato gradu (schnellen Schrittes). – jmd. sch. verfolgen, alqm acriter insequi: sch. reiten, citato equo vehi: sch. zugehen, citato gradu incedere: sch. arbeiten, opus urgere: es geht sch. her, fervet opus (die Arbeit wird mit Hitze betrieben); acriter od. acerrimo concursu pugnatur (man kämpft mit Hitze). – 2) eindringend, durchdringend, a) von den Sinneswerkzeugen: acutus. – sagax (leicht spürend, einen seinen Geruch, ein seines Gehör habend). – scharfe Augen, ein sch. Gesicht, oculi acres; acies oculorum acris; visus acer. acer videndi sensus (sch. Gesichtssinn); ein sch. Gehör, s. Gehör no. I. – Adv.acute (z.B. audire). – sch. sehen, acriter videre: mit dem rechten Auge schärfer sehen, dextro oculo plus cernere. – etwas sch. ansehen, alqd acri ter od. intentis oculis intueri: jmd. – sch. ansehen, oculos defigere in alqm. – b) von den Geistesfähigkeiten: acer (alles fassend, tief eindringend, z.B. ingenium, memoria). – acutus (scharfblickend, z.B. ingenium). – subtīlis (sein unterscheidend). – Adv.acriter; acute; subtīliter. – scharf bei jmds. Fehlern sehen, vitia in alqo acerrime videre: sch. urteilen, acriter, subtiliter iudicare.

    deutsch-lateinisches > scharf

  • 18 hebes

    hebes, hebetis, Abl. hebetī, stumpf (Ggstz. acutus), I) eig.: a) der Schneide nach: mucro (ensis), Ov.: machaera, Plaut.: gladius, Ov.: ferrum, Iuven.: secures, Iuven.: tela, Curt.: u. (im Bilde) non dubito, quin ea tela (Pfeile), quae coniecerit inimicus, quam ea, quae collega patris emisit, leviora atque hebetiora esse videantur, Cic. de har. resp. 2. – subst., hebetia, ium, n., stumpfe Gegenstände (Werkzeuge), Quint. 2, 12, 8. – b) der Gestalt nach, stumpf, abgestumpft, angulus, Gromat. vet. 41, 3: lunae et nascentis et senescentis alias hebetiora, alias acutiora videntur cornua, Cic. Acad. 2. fr. 6: quo latiora (ossa scapularum) quāque parte sunt, hoc hebetiora, Cels. 8, 1. p. 326, 24 D. – c) der Wirkung nach: hebeti pectus tantummodo contudit ictu, versetzte der B. nur eine Duetschung, Ov. met. 12, 85.
    II) übtr.: A) physisch stumpf, a) gleichs. der Schärfe nach, von den Sinnen u. Sinneswerkzeugen: sensus omnes hebetes et tardos esse arbitrabantur, Cic.: sensus oculorum atque aurium hebetes, Liv.: nec est ullus hebetior sensus in vobis (verst. quam sensus audiendi), Cic.: aures hebetiores (Ggstz. oculi acres atque acuti), Cic.: hebes acies oculorum, Cic., u. (im Zshg.) bl. acies hebes, Cels., hebetior, Suet.: hebes obtutus, Apul.: hebetes visus, Sen. poët.: uterque oculus naturā hebes, Plin.: oculi hebetes, Col. u. Plin.,
    ————
    hebetiores, Plin. u. Suet. – graviter hebes sine voce, Ven. Fort. – b) der Empfindung nach, ohne Gefühl, unempfindlich, abgestorben, caro (tumoris, tuberculorum), wildes Fleisch, Cels. 7, 6 u. 7, 13: ossa gingivarum, Cels. 6, 15: cui torpet bebes locus ille, Ov. art. am. 3, 799: hebes os, appetitloser Mund, Ov. ex Pont. 1, 10, 7. – v. leb. Wesen, filius incessu tardus, sensu hebes, Plin. 7, 76. Solin, 1, 92. – c) der Tätigkeit nach, stumpf, träge, schwerfällig, ohne Geschick, α) v. Körper u. v. leb. Wesen: gracile corpus infirmum, obesum hebes est, Cels.: auster totum corpus efficit hebes, Cels.: in hebeti pigritia ferox, Apul. met. 8, 33. – v. leb. Wesen, hebes in voluptate (admissarius), nicht hitzig, Col.: hebes ad sustinendum laborem miles, Tac.: exercitus numero hominum amplior, sed hebes infirmusque, Sall. – β) v. der Rede: quasdam (litteras, Buchstaben) velut acriores parum efficimus et aliis non dissimilibus sed quasi hebetioribus permutamus, Quint. 1, 11, 4: quod (spondeus) est e longis duabus, hebetior videtur et tardior, Cic. or. 216. – v. Redner, hebes (schwerfällig) linguā, magis malus quam callidus ingenio, Ps. Sall. de rep. 2, 9, 1. – d) der physischen Wirkung nach, für den Gesichtssinn = matt, color (floris) non hebes, grelle, Ov.: hebes unitate surdā color (berylli), Plin.: carbunculus hebetior, Plin.: lux, Avien. Arat.: hebes vicinā nocte dies, Stat. – für den Geruchs-
    ————
    sinn = geruchlos, genus orsini hebes (Ggstz. odoratum), Plin. 21, 67. – für den Geschmackssinn = geschmacklos, fade, quamvis gustu non sit hebes (uva), Col. 3, 2, 24.
    B) geistig stumpf, abgestumpft, a) der Schärfe nach = abgestumpft, stumpfsinnig, blödsichtig, blöde, dumm, α) v. Geiste usw.: ratio hebetem facit aciem ad contemplandas miserias, stumpft die Schärfe des Geistes ab für usw., Cic.: ad ulteriora non prospicit mens hebes, Sen.: id licet hinc quamvis hebeti cognoscere corde, mit halben Sinnen, Lucr.: adeo hebetis atque obtunsi cordis inter initia iuventae existimatus, ut etc., so blöde und stumpfsinnig, Val. Max.: hebeti ingenio esse, Cic.: hebeti ingenio atque nullo, stumpfsinnig, ja ganz geistlos, Cic.: ingenii esse tardi et hebetis (Ggstz. ingenii esse mobilis et erecti), Sen.: hebetiora ut sint hominum ingenia, Cic.: animo hebeti atque claudo pro exercito uti volunt, Ps. Sall. – v. Geisteskräften, hebes memoria, ein schwaches Gedächtnis (Ggstz. mem. acris, ein starkes G.), Cic. de or. 2, 357. – v. Zuständen, adulescentia bruta et hebes, Sen. de ben. 3, 37, 3 (4). – β) v. leb. Wesen: hebes et rudis, nec hebes nec rudis, Cic.: vecors et prope hebes, Aur. Vict.: homines hebetes (Ggstz. homines acuti, homines ingeniosi), Cic.: hebetes illi et supra modum tardi, Plin. ep.: animalium hebetissima, Plin.: me hebetem molestiae reddiderunt, Cic.: quod
    ————
    fortuitum fuisse, quis adeo hebes inveniretur, ut crederet, Tac.: aliud est in communi vita et vulgari hominum consuetudine (esse) nec hebetem nec rudem, Cic.: non est hebes ad id quod melius sit intellegendum, Cael. in Cic. ep. – b) der Tätigkeit nach, nicht tief eingehend, oberflächlich, oratio, Quint.: rhetorica interdum paulo hebetior, Cic.: ratio hebes, Plin. – c) der Empfindung nach: dolor hebes, kalte (nicht warme) Teilnahme, Cic. ad Att. 8, 3, 4. – Arch. Akk. Sing. hebem, Caecil. com. 81. Enn. ann. 426 bei Charis. 132, 6: Abl. Sing. gew. hebetī; s. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 314 u. 315.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > hebes

  • 19 oratio

    ōrātio, ōnis, f. (ōro), I) das Reden, die Sprache, als Gabe, seine Gedanken u. Empfindungen durch Worte auszudrücken, A) im allg.: quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes, Cic. de off. 1, 50. – B) insbes.: 1) (= lingua) die einem Volke eigentümliche Sprache, oratio Latina, Gell. 10, 22, 3: or. Graeca, Gell. 11, 1. § 1; 18, 10. § 11. – 2) prägn.: a) der rednerische Ausdruck, Latina, Cic. de off. 1, 2: utriusque orationis facultas, Fertigkeit in beiden Arten des Ausdrucks (näml. des rhetor. u. philos.), Cic. de off. 1, 1. – b) die Beredsamkeit, Rednergabe, elatio atque altitudo orationis suae, Cic.: satis in eo fuit orationis, Cic.: vincas oratione Regulos, Mart. – c) die Art der Beredsamkeit, die Redeweise, sed et huius (Demosthenis) oratio in philosophiam tralata pugnacior, ut ita dicam, videtur et illorum (Aristotelis, Theophrasti) in iudicia pacatior, Cic. Brut. 121. – II) meton., die Rede, Sprache = die Aussage, der Ausdruck, die Darstellung, die Äußerung, die Worte jmds., A) im allg.: haec oratio, Ter. u. Cic.: oratio abhorrens (nicht passend) a persona gravissimi hominis, Cic.: oratio Aetnensium, Siculorum, aratorum, von den usw., Cic.: honesta oratio est, das ließe sich recht gut hören, das klingt ganz gut, Ter. u. Cic.: in qua oratio (der Redestoff, die Worte) deesse nemini possit, Cic.: orationem bonorum imitari, Cic.: non ita
    ————
    sunt dissimili argumento, sed tamen dissimili oratione sunt factae (fabulae) ac stilo, Ter.: quam orationem habuerit tecum, was er mit dir gesprochen hat, Cic.: tecum mihi instituenda est oratio, ich habe noch ein Wort mit dir zu sprechen, Cic.: apud quem (Platonem) saepe haec oratio usurpata est (häufig die Behauptung ausgesprochen wird), ut nihil praeter virtutem diceretur bonum, Cic.: erit ergo rebus ipsis par et aequalis oratio, Cic.: iam vero virtuti Cn. Pompei quae potest oratio par (entsprechender, erschöpfender Ausdruck) inveniri? Cic. – im Zshg. zuw. = Einrede, ista oratio, Cic. de imp. Pomp. 52: illorum oratio, qui dissentiunt, ibid. 68. – u. = Entschuldigungsrede, Entschuldigung, perceptā oratione eorum, Caes. b. G. 5, 1, 8. – B) insbes.: a) eine nach den Vorschriften der Redekunst u. für einen öffentlichen Vortrag ausgearbeitete Rede, ein Vortrag, orationes iudiciorum, gerichtliche R., Cic.: M. Caesaris, Suet.: or. Q. Metelli de prole augenda, Suet.: oratio Neronis, quā in Vindicem perorabat, Suet.: m. obj. Genet., oratio falsae legationis, über usw., Cic.: or. plebi acceptior, Liv.: or. accurata, Cic., accuratior, Liv.: acris et vehemens, Liv.: contumeliosa, Cic.: contentiosa et pugnax, Plin. ep.: continens, Cic., continua, Sen. u. Tac.: extemporalis, Quint.: erudita (Ggstz. popularis), Cic.: festiva, Cic.: florida, Quint.: inelaborata, Sen.: longa, Cic.: luculenta, Sall.: magni-
    ————
    fica, Tac. u. Plin. ep.: non valde nitens, non plane horrida, Cic.: de horridis rebus nitida est oratio tua, Cic.: or. nuda et rudis (nüchterne u. ungekünstelte), Cic.: or. ad tempus (nach den Verhältnissen) parata, Liv.: perpetua, Cic. u. (Ggstz. concisa) Quint.: polita, Cic.: popularis (Ggstz. erudita), Cic.: orationes populares, Liv.: or. praeparata (im voraus entworfene), Liv.: or. summissa et infracta (demütige u. mutlose), Liv.: or. subita et fortuita (aus dem Stegreif gehaltene u. durch Zufall veranlaßte), Ggstz. commentatio et cogitatio, Cic. – oratio honorifica in alqm, Cic.: orationes criminosae in patres, Liv.: orationes et pro se et pro aliis et in alios, Liv. – adhibere orationem ad alqm, eine Ansprache an jmd. richten, Cic.: adhibere orationem ad singulas perturbationes, gegen die einz. L. anwenden, Cic.: si temporum potius quam maiestatis memor adhibeatur oratio, eine mehr der Zeit als der Hoheit angemessene Rede angewendet werde, Cic.: nec ab officio vestro nec ab ipsa causa P. Sestii abhorrebit (wird unangemessen sein) oratio mea, Cic.: si quid in nostra oratione claudicat, sentit (vulgus), Cic.: comparare ad id longam orationem, Cic.: componere orationem, Liv., alci reo orationem, Quint.: nullo modo possum omnia istius facta aut memoriā consequi aut oratione complecti, Cic.: ita compresseram (hielt so verborgen) orationem, ut numquam emanaturam putarem, Cic.: convertere orationes
    ————
    e Graeco, Cic.: sed nescio, quo pacto ab amicitiis perfectorum hominum, id est sapientium, ad leves amicitias defluxit oratio, Cic.: iam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur, Cic.: dicere orationem de scripto, vom Konzept halten, Cic.: ediscere orationem, Cic.: exprimere oratione mores alcis, Cic.: exstat eius (Appii) oratio, Cic.: Catonis oratio scripta exstat Originum quinto libro inclusa, Liv.: facere ac polire orationem, Cic.: facere orationem pro P. Sextio (v. Cicero), Gell.: habere orationem in senatu, Cic., in agrestium conventu, Cic., apud imperitam multitudinem, Cic.: habere orationem de optimo civitatis statu, Cic.: habere orationem super ea re, Tac.: habere orationem adversus alqm, Hieron.: oratione ultro citro habitā, durch Hinüber- u. Herüberreden, Liv.: incipere orationem de alqa re, Tac.: includere alqd orationi suae, Cic.: magnā spe ingredior in reliquam orationem, schreite ich zu dem übrigen Teile der R., Cic.: ingressus in eam orationem, Caes.: quorum mediam orationem interrumpunt subito undique tela immissa, Caes.: oratio mea interrumpitur interpellatione alcis, Cic.: mittere orationes ad senatum, Suet.: proferre (ins Publikum bringen) orationem, Cic.: recitare orationem, Cic.: pleraeque scribuntur orationes habitae iam, non ut habeantur, Cic.: serere populares orationes, Liv.: mihi haec oratio suscepta non de te est, sed de genere toto,
    ————
    mein Vortrag hat es nicht mit dir zu tun, sondern mit usw., Cic.: oratio turget, Cornif. rhet.: sed antequam ad eam orationem venio, quae etc., zu dem Teile der Rede, Cic.: in extrema oratione nostra, im letzten Teil unserer R., Cic. – prägn., Gegenstand der Rede, Thema, huius orationis difficilius est exitum quam principium invenire, Cic. de imp. Pomp. 3. – b) die Prosa, aber nur im Ggstz. zur Poesie, vollst. oratio soluta (Ggstz. oratio poëtica, Varro LL. 6, 97: Ggstz. versus, Varro r. r. 1, 1, 9), saepissime et in poëmatis et in oratione peccatur, Cic. or. 70 (u. so im Ggstz. zu poëma, versus oft bei Cic., s. Jahn Cic. or. 174): oratione et versu promptissimus, Spart. Hadr. 15, 10. – c) ein Gebet, bes. das Vaterunser, Tertull. u.a. Eccl. – d) zur Kaiserzeit = ein kaiserl. Schreiben, Reskript, Erlaß u. dgl., Tac. u. Suet.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > oratio

См. также в других словарях:

  • Timbres du Canada 2007 — Cet article recense les timbres du Canada émis en 2007 par Postes Canada. Sommaire Janvier Février Mars Avril Mai Juin Juillet Août Septembre …   Wikipédia en Français

  • Timbres du canada 2007 — Cet article recense les timbres du Canada émis en 2007 par Postes Canada. Sommaire Janvier Février Mars Avril Mai Juin Juillet Août …   Wikipédia en Français

  • FRIDERICUS — I. FRIDERICUS Comites Palatinos Saxoniae sevit (qui quatuor adhuc, post primum, continuâ successioneFriderici nomen et dignitatem illam gessêre: Friderici autem V. filia Sophia hereditatem ad Hermannum, Thuringiae Landgravium, attulit.) Frater… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»