Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

manifest

  • 1 manifesta

    mănĭfestus, old form mănŭfestus (v. Lachm. ad Lucr. 2, 867), a, um. adj. [manus and fendo; cf.: defendo, offendo, i. e. that one hits by the hand; hence], palpable, clear, plain, apparent, evident, manifest.
    I.
    In gen. (class.):

    manifesta res est,

    Plaut. Most. 3, 1, 8:

    Penates multo manifesti lumine,

    Verg. A. 3, 151:

    res ita notas, ita manifestas proferam, ut,

    Cic. Verr. 1, 16, 48:

    et apertae res,

    id. Rosc. Am. 34, 95:

    manifestus ex opere labor,

    Quint. 10, 3, 8:

    phrenesis,

    Juv. 14, 136.—With inf.:

    manifestus nosci,

    Stat. Th. 10, 759.— Comp.:

    manifestior fraus,

    Plin. 12, 25, 54, § 123.— Sup.:

    manifestissimum exemplum,

    Plin. 37, 10, 60, 3 165.—In neutr. sing. with a subjectclause, it is manifest that:

    manifestum est, ab exordio matutino latitudines scandi,

    Plin. 2, 16, 13, § 69.— Neutr. plur. as subst.: mănĭfesta, orum, obvious facts, palpable things:

    vera ac manifesta canere,

    Juv. 2, 64.—
    II.
    In partic., law t. t.
    A.
    Of offences, exposed, brought to light, proved by direct evidence: manifestum furtum est quod deprehenditur dum fit, Masur. ap. Gell. 11, 18, 11:

    atque deprehensum scelus,

    Cic. Cat. 3, 5, 11:

    peccatum,

    id. Verr. 2, 2, 78, § 191; Gai. Inst. 3, 183 sqq.; Paul. Sent. 2, 31, 2.—
    B.
    Of offenders, convicted of a thing, caught or apprehended in, manifestly betraying any thing; constr. absol., with a gen. or inf. (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.).
    (α).
    Absol.:

    nec magis manufestum ego hominem umquam ullum teneri vidi,

    Plaut. Men. 4, 2, 29:

    ut eos (sc. conjuratos) quam maxume manifestos habeant,

    i. e. bring to light, expose, Sall. C. 41:

    nocentes,

    i. e. evidently guilty, Ov. Nux, 3.—
    (β).
    With gen.:

    mendacii,

    Plaut. Truc. 1, 2, 30:

    sceleris,

    Sall. J. 35:

    rerum capitalium,

    id. C. 52, 36:

    ambitionis,

    Tac. A. 14, 29:

    offensionis,

    id. ib. 4, 53:

    doloris,

    Ov. F. 5, 313:

    vitae,

    giving manifest signs of life, Tac. A. 12, 51:

    magnae cogitationis,

    id. ib. 15, 54:

    novarum virium,

    Sen. Q. N. 4, 2, 8.—
    (γ).
    With inf.:

    dissentire manifestus,

    Tac. A. 2, 57.—Hence, adv., in two forms: mănĭfestō (class.) and mănĭ-festē (post-class.), palpably, clearly, openly, evidently, manifestly.—Form manifesto:

    teneor manifesto miser,

    Plaut. Trin. 4, 2, 66:

    alter alterum manifesto prehendunt,

    id. Ps. 5, 1, 16; id. Most. 2, 2, 79:

    ut tota res a vobis manifesto deprehenderetur,

    Cic. Cat. 3, 2, 4:

    compertum atque deprehensum facinus,

    id. Clu. 14, 43:

    cum manifesto venenum deprehendisset,

    id. ib. 7, 20:

    apparet,

    Plin. 36, 22, 45, § 161; 9, 45, 69, § 148. —Form manifeste, Sulp. Sev. Chron. 2, 7, 5; Paul. Sent. 3, 6, 60; Dig. 50, 16, 243:

    manifeste comperire,

    App. M. 6, p. 180, 5.— Comp.:

    manifestius ipsi apparere,

    Verg. A. 8, 16; Tac. H. 4, 23; 1, 88.— Sup.:

    ut omnibus manifestissime pateat,

    App. Mag. p. 316, 26; so Dig. 33, 2, 32, § 6; Cod. Just. 4, 18, 2, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > manifesta

  • 2 manifestus

    mănĭfestus, old form mănŭfestus (v. Lachm. ad Lucr. 2, 867), a, um. adj. [manus and fendo; cf.: defendo, offendo, i. e. that one hits by the hand; hence], palpable, clear, plain, apparent, evident, manifest.
    I.
    In gen. (class.):

    manifesta res est,

    Plaut. Most. 3, 1, 8:

    Penates multo manifesti lumine,

    Verg. A. 3, 151:

    res ita notas, ita manifestas proferam, ut,

    Cic. Verr. 1, 16, 48:

    et apertae res,

    id. Rosc. Am. 34, 95:

    manifestus ex opere labor,

    Quint. 10, 3, 8:

    phrenesis,

    Juv. 14, 136.—With inf.:

    manifestus nosci,

    Stat. Th. 10, 759.— Comp.:

    manifestior fraus,

    Plin. 12, 25, 54, § 123.— Sup.:

    manifestissimum exemplum,

    Plin. 37, 10, 60, 3 165.—In neutr. sing. with a subjectclause, it is manifest that:

    manifestum est, ab exordio matutino latitudines scandi,

    Plin. 2, 16, 13, § 69.— Neutr. plur. as subst.: mănĭfesta, orum, obvious facts, palpable things:

    vera ac manifesta canere,

    Juv. 2, 64.—
    II.
    In partic., law t. t.
    A.
    Of offences, exposed, brought to light, proved by direct evidence: manifestum furtum est quod deprehenditur dum fit, Masur. ap. Gell. 11, 18, 11:

    atque deprehensum scelus,

    Cic. Cat. 3, 5, 11:

    peccatum,

    id. Verr. 2, 2, 78, § 191; Gai. Inst. 3, 183 sqq.; Paul. Sent. 2, 31, 2.—
    B.
    Of offenders, convicted of a thing, caught or apprehended in, manifestly betraying any thing; constr. absol., with a gen. or inf. (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.).
    (α).
    Absol.:

    nec magis manufestum ego hominem umquam ullum teneri vidi,

    Plaut. Men. 4, 2, 29:

    ut eos (sc. conjuratos) quam maxume manifestos habeant,

    i. e. bring to light, expose, Sall. C. 41:

    nocentes,

    i. e. evidently guilty, Ov. Nux, 3.—
    (β).
    With gen.:

    mendacii,

    Plaut. Truc. 1, 2, 30:

    sceleris,

    Sall. J. 35:

    rerum capitalium,

    id. C. 52, 36:

    ambitionis,

    Tac. A. 14, 29:

    offensionis,

    id. ib. 4, 53:

    doloris,

    Ov. F. 5, 313:

    vitae,

    giving manifest signs of life, Tac. A. 12, 51:

    magnae cogitationis,

    id. ib. 15, 54:

    novarum virium,

    Sen. Q. N. 4, 2, 8.—
    (γ).
    With inf.:

    dissentire manifestus,

    Tac. A. 2, 57.—Hence, adv., in two forms: mănĭfestō (class.) and mănĭ-festē (post-class.), palpably, clearly, openly, evidently, manifestly.—Form manifesto:

    teneor manifesto miser,

    Plaut. Trin. 4, 2, 66:

    alter alterum manifesto prehendunt,

    id. Ps. 5, 1, 16; id. Most. 2, 2, 79:

    ut tota res a vobis manifesto deprehenderetur,

    Cic. Cat. 3, 2, 4:

    compertum atque deprehensum facinus,

    id. Clu. 14, 43:

    cum manifesto venenum deprehendisset,

    id. ib. 7, 20:

    apparet,

    Plin. 36, 22, 45, § 161; 9, 45, 69, § 148. —Form manifeste, Sulp. Sev. Chron. 2, 7, 5; Paul. Sent. 3, 6, 60; Dig. 50, 16, 243:

    manifeste comperire,

    App. M. 6, p. 180, 5.— Comp.:

    manifestius ipsi apparere,

    Verg. A. 8, 16; Tac. H. 4, 23; 1, 88.— Sup.:

    ut omnibus manifestissime pateat,

    App. Mag. p. 316, 26; so Dig. 33, 2, 32, § 6; Cod. Just. 4, 18, 2, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > manifestus

  • 3 manufestus

    mănĭfestus, old form mănŭfestus (v. Lachm. ad Lucr. 2, 867), a, um. adj. [manus and fendo; cf.: defendo, offendo, i. e. that one hits by the hand; hence], palpable, clear, plain, apparent, evident, manifest.
    I.
    In gen. (class.):

    manifesta res est,

    Plaut. Most. 3, 1, 8:

    Penates multo manifesti lumine,

    Verg. A. 3, 151:

    res ita notas, ita manifestas proferam, ut,

    Cic. Verr. 1, 16, 48:

    et apertae res,

    id. Rosc. Am. 34, 95:

    manifestus ex opere labor,

    Quint. 10, 3, 8:

    phrenesis,

    Juv. 14, 136.—With inf.:

    manifestus nosci,

    Stat. Th. 10, 759.— Comp.:

    manifestior fraus,

    Plin. 12, 25, 54, § 123.— Sup.:

    manifestissimum exemplum,

    Plin. 37, 10, 60, 3 165.—In neutr. sing. with a subjectclause, it is manifest that:

    manifestum est, ab exordio matutino latitudines scandi,

    Plin. 2, 16, 13, § 69.— Neutr. plur. as subst.: mănĭfesta, orum, obvious facts, palpable things:

    vera ac manifesta canere,

    Juv. 2, 64.—
    II.
    In partic., law t. t.
    A.
    Of offences, exposed, brought to light, proved by direct evidence: manifestum furtum est quod deprehenditur dum fit, Masur. ap. Gell. 11, 18, 11:

    atque deprehensum scelus,

    Cic. Cat. 3, 5, 11:

    peccatum,

    id. Verr. 2, 2, 78, § 191; Gai. Inst. 3, 183 sqq.; Paul. Sent. 2, 31, 2.—
    B.
    Of offenders, convicted of a thing, caught or apprehended in, manifestly betraying any thing; constr. absol., with a gen. or inf. (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.).
    (α).
    Absol.:

    nec magis manufestum ego hominem umquam ullum teneri vidi,

    Plaut. Men. 4, 2, 29:

    ut eos (sc. conjuratos) quam maxume manifestos habeant,

    i. e. bring to light, expose, Sall. C. 41:

    nocentes,

    i. e. evidently guilty, Ov. Nux, 3.—
    (β).
    With gen.:

    mendacii,

    Plaut. Truc. 1, 2, 30:

    sceleris,

    Sall. J. 35:

    rerum capitalium,

    id. C. 52, 36:

    ambitionis,

    Tac. A. 14, 29:

    offensionis,

    id. ib. 4, 53:

    doloris,

    Ov. F. 5, 313:

    vitae,

    giving manifest signs of life, Tac. A. 12, 51:

    magnae cogitationis,

    id. ib. 15, 54:

    novarum virium,

    Sen. Q. N. 4, 2, 8.—
    (γ).
    With inf.:

    dissentire manifestus,

    Tac. A. 2, 57.—Hence, adv., in two forms: mănĭfestō (class.) and mănĭ-festē (post-class.), palpably, clearly, openly, evidently, manifestly.—Form manifesto:

    teneor manifesto miser,

    Plaut. Trin. 4, 2, 66:

    alter alterum manifesto prehendunt,

    id. Ps. 5, 1, 16; id. Most. 2, 2, 79:

    ut tota res a vobis manifesto deprehenderetur,

    Cic. Cat. 3, 2, 4:

    compertum atque deprehensum facinus,

    id. Clu. 14, 43:

    cum manifesto venenum deprehendisset,

    id. ib. 7, 20:

    apparet,

    Plin. 36, 22, 45, § 161; 9, 45, 69, § 148. —Form manifeste, Sulp. Sev. Chron. 2, 7, 5; Paul. Sent. 3, 6, 60; Dig. 50, 16, 243:

    manifeste comperire,

    App. M. 6, p. 180, 5.— Comp.:

    manifestius ipsi apparere,

    Verg. A. 8, 16; Tac. H. 4, 23; 1, 88.— Sup.:

    ut omnibus manifestissime pateat,

    App. Mag. p. 316, 26; so Dig. 33, 2, 32, § 6; Cod. Just. 4, 18, 2, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > manufestus

  • 4 apertus

        apertus adj. with comp. and sup.    [P. of aperio], without covering, uncovered: magna corporis pars, Cs.: locus: naves, not decked: caelo invectus aperto, unclouded, V.: aperta serena prospicere, V.—Unclosed, open, not shut: nihil non istius cupiditati apertissimum: (milites), without breastworks, Cs.: aditus ad moenia, L.: aequor, O.: latus, exposed, H.: Alpes, i. e. a way through, V.: nostros latere aperto adgressi, on the exposed flank, Cs.—Poet.: Mars, an open fight, O.—As subst n., the open, a clear space: per apertum fugientes, H.: castris in aperto positis, L.—Fig., open, avowed, plain, clear, manifest: latrocinium: simultates: pericula, V.: rabies, H.: quis apertior in iudicium adductus? more plainly guilty: rivi, common (opp. Pindaricus fons), H.: magis magisque in aperto esse, to be evident, S.: agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat, easier, Ta. — Of character, frank, open, candid: pectus: cognovi te apertiorem in dicendo.—Outspoken, audacious. ut semper fuit apertissimus.
    * * *
    aperta -um, apertior -or -us, apertissimus -a -um ADJ
    open, public; uncovered, exposed; frank, clear; cloudless; manifest; wide

    Latin-English dictionary > apertus

  • 5 cōnfessus

        cōnfessus adj.    [P. of confiteor], confessed: reus, who pleads guilty, O.: gladiatores.— Plur m. as subst, criminals who have confessed: de confessis supplicium sumere, S. — Confessed, acknowledged, certain: quam confessam rem redimere conetur: dea, manifest, V.: voltibus ira, O.: confessam amplectitur, in her true form, O. — As subst n.: in confesso esse, acknowledged, Ta.
    * * *
    I
    confessa, confessum ADJ
    admitted, acknowledged; generally admitted, manifest, obvious; confessed
    II
    one who admits/confesses liability/crime

    Latin-English dictionary > cōnfessus

  • 6 prōmptus

        prōmptus adj. with comp. and sup.    [P. of promo], set forth, brought forward, disclosed, exposed, manifest: aliud clausum in pectore, aliud promptum in linguā habere, S.: prompta et aperta: nihil quod non istius cupiditati promptissimum esset.— At hand, prepared, ready, quick, prompt, inclined, disposed: homo: audacia, S.: sagittae, O.: promptissimus quisque interciderunt, ablest, Ta.: ad bella suscipienda animus, Cs.: ad usum forensem promptior esse: ad lacessendum certamen, L.: promptior in spem, Ta.: celeritas in agendo: in rebus gerendis, N.: utemini nobis etiam promptioribus pro patriā, L.: manu promptior, L.: promptior linguā quam manu, S.: nullam gentem promptiorem veniae dandae fuisse, L.— Bold, enterprising: promptissimus quisque, Ta.: post eventum, Ta.— Easy, practicable: defensio: aditus, Ta.: moenia haudquaquam prompta oppugnanti, L.: sed nec mihi dicere promptum, Nec facere est isti, O.: an promptum effectu aut certe non arduum sit, Ta.
    * * *
    prompta -um, promptior -or -us, promptissimus -a -um ADJ
    set forth, brought forward, manifest, disclosed; willing, ready, eager, quick

    Latin-English dictionary > prōmptus

  • 7 declaro

    dē-clāro, āvi, ātum, 1, v. a., to make clear, plain, evident (by disclosing, uncovering), to show, manifest, declare, etc., apophainô (class.; most freq. in the trop. sense). For syn. cf.: monstro, demonstro, probo, confirmo, ostendo, ostento, significo, indico, defero; exsisto, appareo, eluceo. —
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    praesentiam saepe divisuam declarant, ut et apud Regillum.... Castor et Pollux ex equis pugnare visi sunt, Cic. N: D. 2, 2, 6: dentibus (cervorum) senecta declaratur,

    Plin. 8, 32, 50, § 116:

    ducis nave declarata suis,

    Nep. Hann. 11, 2.—
    B.
    In pub. law lang., t. t., to announce any one in public session as elected to an office (esp. that of consul), to declare or proclaim publicly:

    ejusdem hominis voce et declaratus consul et defensus,

    Cic. Mur. 1, 2 (for which shortly before, L. Murenam consulem renunciavi); cf. id. ib. 2, 3;

    so consulem,

    id. Agr. 2, 2, 4; id. Rep. 1, 15; Sall. C. 24; id. J. 27, 4; Liv. 24, 9 et saep.:

    declaratus rex Numa de templo descendit,

    id. 1, 18 fin.; 1, 46:

    consulem, praetorem,

    id. 9, 40 fin.:

    tribunatum militarem,

    Sall. J, 63, 4: Suet. Caes. 80:

    victorem magnā praeconis voce Cloanthum Declarat,

    Verg. A. 5, 245. —
    II.
    Trop., to make clear to the mind, to manifest, demonstrate, prove, show, explain:

    cum tot signis eadem natura declaret quid velit, tamen, etc.,

    Cic. Lael. 24.—Constr. with acc., acc. and inf., a relat. clause, or absol.
    (α).
    With acc.:

    volatibus avium et cantibus declarari res futuras putant,

    Cic. Div. 1, 1, 2; cf. id. ib. 1, 56; id. N. D. 2, 65, 163:

    ipsa consolatio litterarum tuarum declarat summam benevolentiam,

    id. Fam. 5, 13, 1:

    declarant gaudia vultu, * Catull. 64, 34 et saep.: propriam cujusque (generis juris civilis) vim definitione,

    Cic. de Or. 1, 42, 190: nullum (verbum) inveniri potest, quod magis idem declaret Latine, quod Graece hêdonê, quam declarat voluptas, id. Fin. 2, 4, 13; cf.

    in like manner of the meaning of words,

    id. ib. 3, 4, 14; id. Or. 22, 73; id. de Or. 3, 13, 49:

    verba ipsa per se declarant intellectum,

    Quint. 8, 3, 83:

    quae (litera C.) inversa mulierem declarat,

    Quint. 1, 7, 28.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    hominem catum eum esse declaramus,

    Plaut. Ps. 2, 3, 16; Lucr. 1, 366; 6, 468:

    quod plurimis locis perorationes nostrae voluisse nos atque animo contendisse declarant,

    Cic. Or. 62, 210; Quint. 8 prooem. § 15 et saep.—
    (γ).
    With a relative clause:

    quae cujusque ingenium ut sit declarat maxume,

    Ter. Heaut. 2, 3, 43:

    ut matres familiae eorum sortibus et vaticinationibus declararent, utrum, etc.,

    Caes. B. G. 1, 50, 4:

    qui declaravit quanti me faceret,

    Cic. Att. 6, 1, 10: cf. Sall. J. 24, 7 et saep.—
    (δ).
    Absol.:

    ut ratio declarat eorum, qui, etc.,

    Lucr. 5, 693:

    declarant illae contiones,

    Cic. Mil. 5, 12 al.

    Lewis & Short latin dictionary > declaro

  • 8 pateo

    păteo, ŭi, 2, v. n. root pat. (perh. orig. spat.; cf. spatium); Gr petannumi, pitnêmi, to spread out; petasma, curtain; petalon, leaf; cf.: patulus, patina; also perh. pando (for pantdo)], to stand open, lie open, be open.
    I.
    Lit.:

    januae, aedes patent,

    Plaut. As. 1, 3, 89:

    facite totae plateae pateant,

    id. Aul. 3, 1, 2. nares semper propter necessarias utilitates patent, Cic. N. D. 2, 57, 145:

    omnibus haec ad visendum patebant cotidie,

    id. Verr 2, 4, 3, § 5:

    cur valvae Concordiae non patent?

    id. Phil. 2, 44, 112:

    semitae patuerant,

    Caes. B. G. 7, 8:

    ne fugae quidem patebat locus,

    Liv. 27, 18:

    patuere fores,

    Ov. M. 2, 768: (fenestrae) sine injuriā patent, Plin. Ep. 2, 17, 16 et saep. —
    B.
    In partic.
    1.
    To lie open, be exposed to any thing:

    patens vulneri equus,

    Liv. 31, 39, 12:

    latus ictui,

    Tac. H. 5, 11.—
    2.
    To stretch out, extend (cf. porrigor):

    Helvetiorum fines in longitudinem milia passuum CCXL. patebant,

    Caes. B. G. 1, 2; 1, 10:

    schoenus patet stadia XL.,

    Plin. 12, 14, 30, § 53.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to be open, free, allowable, accessible, attainable:

    si nobis is cursus pateret,

    Cic. Att. 10, 12, 4:

    ad quos omnis nobis aditus, qui paene solis patuit, obstructus est,

    id. Brut. 4, 16:

    praemia quae pateant stipendiariis,

    id. Balb. 9, 24:

    ut intellegant omnia Ciceronis patere Trebiano,

    id. Fam. 6, 10, 3: alicui, to yield to:

    lux aeterna mihi... dabatur, Si mea virginitas Phoebo patuisset amanti,

    Ov. M. 14, 133; id. A. A. 1, 362; Auct. Priap. 83.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the hearing, etc., to be open, ready to hear:

    (constare inter omnis video) patere aurīs tuas querelis omnium,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    si cujus aures ad hanc disputationem patent,

    id. Fam. 3, 8, 3: meas auris... omnium praeceptis patuisse. id. Phil. 14, 7, 20:

    tamquam nullo magis tempore ad simplices cogitationes pateat animus,

    Tac. G. 22, 2:

    semita Tranquillae per virtutem patet unica vitae,

    Juv. 10, 364.—
    2.
    To be exposed or subject to any thing, Cic. Off. 1, 21, 73:

    longis morbis senectus, acutis adulescentia magis patet,

    Cels. 2, 1:

    qui vanus et excors est patebit contemptui,

    Vulg. Prov 12, 8.—
    3.
    To extend:

    in quo vitio latissime patet avaritia,

    Cic. Off. 1, 7, 20:

    late patet et ad multos pertinet,

    id. de Or. 1, 55, 235.—
    4.
    To be clear, plain, well known, evident, manifest (cf.:

    appareo, detegor): operta quae fuere, aperta sunt, patent praestigiae,

    Plaut. Capt. 3, 3, 9:

    cum illa pateant in promptuque sint omnibus, etc.,

    Cic. de Or. 1, 6, 23:

    quod in tabulis patebat,

    id. Phil. 2, 37, 93:

    in adversariis (hoc nomen) patere contendit,

    id. Rosc. Com. 2, 5.—With subject-clause:

    cum pateat aeternum id esse, quod, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 23, 54.— Absol.:

    quid porro quaerendum est? factumne sit? at constat: a quo? at patet,

    Cic. Mil. 6, 15.—Hence, pă-tens, entis, P. a., open, accessible, unobstructed, passable.
    A.
    Lit.:

    caelum ex omni parte patens atque apertum,

    Cic. Div. 1, 1, 2:

    campi patentes,

    Sall. J. 101, 11.— Comp.:

    in locis patentioribus,

    Caes. B. G. 7, 28:

    via patentior,

    Liv. 7, 36.—
    2.
    Transf., open, wide:

    dolium quam patentissimi oris,

    Col. 12, 6.—
    B.
    Trop.
    1.
    Open, exposed:

    domus patens, et exposita cupiditati et voluptatibus,

    Cic. Quint. 30, 93:

    pelagoque volans da vela patenti,

    Verg. G. 2, 41:

    urbs patens,

    unwalled, Vulg. Prov. 25, 28.—
    2.
    Evident, manifest:

    causa,

    Ov. M. 9, 536.—
    * Adv.: pătenter, openly, clearly; in comp.:

    patentius et expeditius (opp: implicite et abscondite),

    Cic. Inv. 2, 23, 69

    Lewis & Short latin dictionary > pateo

  • 9 praesto

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praesto

  • 10 praestu

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praestu

  • 11 propalam

    prō-pălam, adv., openly, publicly, notoriously, manifestly (class.):

    minus jam furtificus sum: rapio propalam,

    Plaut. Ep. 1, 1, 10: signis propalam collocatis, * Cic. de Or. 1, 35, 161:

    dicere,

    Liv. 34, 33:

    obviam ire,

    id. 3, 25:

    alii propalam, alii per occultum,

    Tac. A. 6, 7:

    propalam aspici,

    id. ib. 2, 39:

    timeo, ne hoc propalam fiat,

    may become manifest, Plaut. Mil. 4, 8, 38: propalam est, it is clear, manifest (post-class.), Ter. Maur. p. 2435 P.

    Lewis & Short latin dictionary > propalam

  • 12 edictum

    ēdictum, ī, n. (edico), die Aussage, I) im allg.: a) als Befehl, Ter. heaut. 623. – b) = ἀξίωμα, der dialektische Ausspruch, Satz, Sen. ep. 117, 13 (neben effatum u. enuntiatum). – II) insbes., das Edikt = die öffentliche Bekanntmachung, Kundgebung, bes. zu anderer Nachachtung, das Manifest, die Proklamation, die Verordnung, a) übh. eines Magistrats, Feldherrn, Königs, Cic., Liv. u.a.: Archilochia in illum edicta Bibuli, die E. des B. gegen ihn mit ihrer archilochischen Bitterkeit, Cic.: ed. constituere, Cic.: ed. proponere, Cic.: edictum praemittere (vor sich her gehen lassen), Caes., ex itinere, Liv. – b) des Prätors beim Antritte seines Amts, in dem er die Grundsätze angab, nach denen er Recht sprechen wollte, Cic. II. Verr. 1, 105 sq.; Flacc. 67 u.a.: ed. perpetuum, das aus den frühern Edikten der Prätoren entstandene stehende, gemeingültige Edikt, zu dem jeder neue Prätor noch neue Bestimmungen hinzufügen konnte, Eutr. 8, 17. – c) das stehende zensorische Edikt, multas res (Bestimmungen) novas in edictum addidit, Nep. Cato 2, 3. – d) der Anschlag, auf dem die öffentlichen Spiele bekanntgemacht wurden, Sen. ep. 117, 30. Pers. 1, 134 (u. dazu Jahn).

    lateinisch-deutsches > edictum

  • 13 edictum

    ēdictum, ī, n. (edico), die Aussage, I) im allg.: a) als Befehl, Ter. heaut. 623. – b) = ἀξίωμα, der dialektische Ausspruch, Satz, Sen. ep. 117, 13 (neben effatum u. enuntiatum). – II) insbes., das Edikt = die öffentliche Bekanntmachung, Kundgebung, bes. zu anderer Nachachtung, das Manifest, die Proklamation, die Verordnung, a) übh. eines Magistrats, Feldherrn, Königs, Cic., Liv. u.a.: Archilochia in illum edicta Bibuli, die E. des B. gegen ihn mit ihrer archilochischen Bitterkeit, Cic.: ed. constituere, Cic.: ed. proponere, Cic.: edictum praemittere (vor sich her gehen lassen), Caes., ex itinere, Liv. – b) des Prätors beim Antritte seines Amts, in dem er die Grundsätze angab, nach denen er Recht sprechen wollte, Cic. II. Verr. 1, 105 sq.; Flacc. 67 u.a.: ed. perpetuum, das aus den frühern Edikten der Prätoren entstandene stehende, gemeingültige Edikt, zu dem jeder neue Prätor noch neue Bestimmungen hinzufügen konnte, Eutr. 8, 17. – c) das stehende zensorische Edikt, multas res (Bestimmungen) novas in edictum addidit, Nep. Cato 2, 3. – d) der Anschlag, auf dem die öffentlichen Spiele bekanntgemacht wurden, Sen. ep. 117, 30. Pers. 1, 134 (u. dazu Jahn).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > edictum

  • 14 appārēns

        appārēns ntis, adj.    [P. of appareo], visible, manifest: tympana, O.
    * * *
    (gen.), apparentis ADJ
    exposed to the air; exposed to view, visible; perceptible, audible; apparent

    Latin-English dictionary > appārēns

  • 15 appāreō (ad-p-)

        appāreō (ad-p-) uī, itūrus, ēre,    to appear, come in sight, make an appearance: ille nusquam apparet, T.: Apparent rari nantes, are seen, V.: huic questioni, at this trial: in his (subselliis): de sulcis, O. — Esp., to be evident, be apparent, be visible, be seen, show oneself, be in public: fac sis nunc promissa adpareant, T.: ubi campus Leontinus appareat, what there is to show for: nihil apparet in eo ingenuum: (iambus) apparet rarus, occurs, H.: apparet vetus cicatrix, O.: Rebus angustis Fortis appare, show thyself, H.: non apparere labores Nostros, are not appreciated, H. — Fig.: res adparet, is plain, T.: apparuit causa plebi, the reason was clear, L.: apparebat atrox cum plebe certamen, was evidently on hand, L.: ut ad quandam rationem vivendi (membra) data esse appareant.—Impers., with subj clause, it is evident, is manifest: cui non apparere, id actum esse, ut, etc., L.: adparet servom hunc esse domini pauperis, T.: quid senserit apparet in libro, etc.: Nec apparet cur, etc., H.: quas impendere iam apparebat omnibus, N. — To appear as servant, attend, serve: sacerdotes diis apparento, lictores consulibus, L.: septem annos Philippo, N.: Iovis ad solium, V.

    Latin-English dictionary > appāreō (ad-p-)

  • 16 arguō

        arguō uī, ūtus, ere    [ARG-], to make known, show, prove, manifest, disclose, declare, betray: genus arguitur voltu, O.: Degeneres animos timor arguit, V.: amantem silentium Arguit, H.— Pass reflex., to betray oneself: Laudibus arguitur vini vinosus Homerus, H. — To accuse, complain of, inform against, charge, blame, denounce: servos: ambigue dictum, censure, H.: quid arguis? What is your accusation?: ea culpa quam arguo, L.: facinoris: sceleris: culpae regem, L.: occupandae rei p. argui, Ta.: me timoris, V.: te hoc crimine: quo (crimine) argui posset, N.: id quod me arguis: de quibus verbo: civīs Romanos necatos esse: pulsum (me esse), V.: me patrium temerasse cubile Arguit, O.: animalia mensis Arguit imponi, censured the practice, O.: occidisse patrem arguitur.
    * * *
    arguere, argui, argutus V TRANS
    prove, argue, allege; disclose; accuse, complain of, charge, blame, convict

    Latin-English dictionary > arguō

  • 17 clārus

        clārus adj. with comp. and sup.    [1 CAL-], clear, bright, shining, brilliant: lux, open day: clarissimā luce laetari: mundi lumina, V.: lucerna, H.: nox, Ta.: pater clarus intonat, in the clear sky, V.: clarissimae gemmae: vitrum, O.: purpurarum sidere clarior usus, H.: argento delphines, V.: gemmis corona, O.: aquilo, clearing, V.—Clear, loud, distinct: clarissima vox: clarior vox, Cs.: plangor, O.—Fig., clear, manifest, plain, evident, intelligible: haec certa et clara adferre, T.: omnia non properanti clara certaque erunt, L.: luce clariora consilia: id quod est luce clarius: somno clarius, O. —Brilliant, celebrated, renowned, illustrious, honorable, famous, glorious: viri: oppidum: gloriā clariores: vir clarissimus: pax clarior quam bellum, L.: ad memoriam imperium, L.: facundia, S.: clarissima civitas, N.: agendis causis, H.: bello, Ta.: ex doctrinā: ob id factum, H.: Troianoque a sanguine Acestes, V.—Notorious, noted, marked: minus clarum putavit fore quod, etc.: populus luxuriā, L.
    * * *
    clara -um, clarior -or -us, clarissimus -a -um ADJ
    clear, bright, gleaming; loud, distinct; evident, plain; illustrious, famous

    Latin-English dictionary > clārus

  • 18 cōnfiteor

        cōnfiteor fessus, ērī, dep.    [com- + fateor], to acknowledge, confess, own, avow, concede, allow, grant: confitere, T.: confitentem audire alqm: non infitiando confiteri videbantur: Confessas manūs tendens, in surrender, O.: scelus: amorem nutrici, O.: se victos, Cs.: se, reveal, O.: deam, V.: se hostem: hoc de statuis: hoc confiteor iure Mi obtigisse, T.: sese plurimum ei debere, Cs.: largitionem factam esse: O cui debere salutem confiteor, O.—Fig., to reveal, manifest, show: confessa voltibus iram, O.
    * * *
    confiteri, confessus sum V DEP
    confess (w/ACC), admit, acknowledge, reveal, disclose; concede, allow; denote

    Latin-English dictionary > cōnfiteor

  • 19 dē-clārō

        dē-clārō āvī, ātus, āre,    to disclose, make evident, reveal: praesentiam saepe divi suam declarant: ducis nave declaratā suis, N.—To announce, proclaim, declare (as chosen to office): hominis voce declaratus consul: ad bellum Gallicum alquos consules, L.: declaratus rex Numa, L.: tribunatum militarem, S.: Victorem magnā praeconis voce Cloanthum, V.—Fig., to make clear, manifest, demonstrate, reveal, disclose, prove, show, explain: ut declarat cicatrix: tot signis quid velit: volatibus avium declarari res futuras putant: gaudia voltu, Ct.: omnia per nuntios consuli, S.: se non terrorem inferre: quoiusque ingenium ut sit, T.: his lacrimis quā sit pietate: utrum, etc., Cs.: quanti fecerit pericula mea, S.—Of language, to express, mean, signify: verbum quod satis declararet utrasque res: propriam cuiusque (generis) vim definitione: alqd Latine.

    Latin-English dictionary > dē-clārō

  • 20 ē-lūceō

        ē-lūceō ūxī, —, ēre,    to shine out, shine forth, gleam: inter flammas circulus elucens: Elucent aliae (apes), V.—Fig., to shine out, be apparent, be conspicuous, appear, be manifest: scintilla ingeni elucebat in puero: in eo ingenium: virtutibus (Pausanias), N.

    Latin-English dictionary > ē-lūceō

См. также в других словарях:

  • manifest — man·i·fest 1 / ma nə ˌfest/ adj 1: capable of being readily perceived by the senses and esp. by sight a manifest injury 2: capable of being easily understood or recognized: clearly evident, obvious, and indisputable vacating an arbitrator s award …   Law dictionary

  • Manifest — has different meanings. It may refer to the following: Arts Manifest (convention), the Melbourne Anime Festival Business Manifest Limited, the UK marketing company Computing Manifest file, a file that contains information about accompanying files …   Wikipedia

  • manifest — MANIFÉST, Ă, manifeşti, ste, s.n., adj. 1. Declaraţie prin care şeful statului, guvernul, un partid politic, o grupare literară etc. îşi face cunoscute în mod public programul, hotărârile, concepţiile, intenţiile etc.; text cu conţinut politic,… …   Dicționar Român

  • Manifest — Man i*fest, a. [F. manifeste, L. manifestus, lit., struck by the hand, hence, palpable; manus hand + fendere (in comp.) to strike. See {Manual}, and {Defend}.] 1. Evident to the senses, esp. to the sight; apparent; distinctly perceived; hence,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Manifest — Sn Programm einer Gruppierung erw. fach. (17. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus ml. manifestum, einer Substantivierung von l. manifēstus offenbar, augenscheinlich, handgreiflich , zu l. manus f. Hand (manuell). Verb: manifestieren.    Ebenso nndl.… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • manifest — manìfest m DEFINICIJA 1. proglas kulturnog, političkog ili kakvog drugoga pokreta namijenjen javnosti, koji, ob. ima svojstva dugoročnog programa [manifest nadrealizma; izdati manifest; objaviti manifest] 2. pom. u pomorskom pravu a. isprava sa… …   Hrvatski jezični portal

  • Manifest — Man i*fest, n.; pl. {Manifests}. [Cf. F. manifeste. See {Manifest}, a., and cf. {Manifesto}.] 1. A public declaration; an open statement; a manifesto. See {Manifesto}. [Obs.] [1913 Webster] 2. A list or invoice of a ship s cargo, containing a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • manifest — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. u, Mc. manifesteście {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} uroczyste orędzie wystosowane przez władzę do narodu; także: przedstawione publicznie założenia programowe i postulaty ideowe …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • manifest — Ⅰ. manifest [1] ► ADJECTIVE ▪ clear and obvious. ► VERB 1) show or demonstrate. 2) become apparent. 3) (of a ghost) appear. DERIVATIVES manifestly adverb …   English terms dictionary

  • Manifest — Man i*fest, v. t. [imp. & p. p. {Manifested}; p. pr. & vb. n. {Manifesting}.] 1. To show plainly; to make to appear distinctly, usually to the mind; to put beyond question or doubt; to display; to exhibit. [1913 Webster] There is nothing hid… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • manìfest — m 1. {{001f}}proglas kulturnog, političkog ili kakvog drugoga pokreta namijenjen javnosti, koji, ob. ima svojstva dugoročnog programa [∼ nadrealizma; izdati ∼; objaviti ∼] 2. {{001f}}pom. u pomorskom pravu a. {{001f}}isprava sa svim potrebnim… …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»