it+happens

adventīcĭus (not - tĭus), a, um, adj. [advenio], that is present by coming, coming from abroad, foreign, strange (extrinsecus ad nos perveniens non nostrum, aut nostro labore paratum, Ern. Clav. Cic.; opp. proprius, innatus, insitus, etc.; in Cic. very freq., elsewhere rare).

In gen.:

genus (avium),

Varr. R. R. 3, 5, 7 (cf. advena):

Mithridates magnis adventiciis copiis juvabatur,

Cic. Imp. Pomp. 9, 24; so,

auxilium,

id. Verr. 2, 4, 37:

externus et adventicius tepor,

id. N. D. 2, 10:

externa atque adventicia visio,

proceeding from the senses, id. Div. 2, 58, 128:

doctrina transmarina et adventicia,

id. de Or. 3, 33:

dos,

given by another than the father, Dig. 23, 3, 5.—

Esp.

That is added to what is customary, or happens out of course, unusual, extraordinary:

fructus,

Liv. 8, 28; so,

casus,

Dig. 40, 9, 6. —

That is acquired without one's own effort: adventicia pecunia, obtained, not from one's own possessions, but by inheritance, usury, presents, etc., Cic. Inv. 2, 21; id. Rab. Post. 17:

humor adventicius,

rain, Varr. R. R. 1, 41, 3:

adventiciae res,

Sen. ad Helv. 5.—

That pertains to arrival (adventus):

adventicia cena,

a banquet given on one's arrival, Suet. Vit. 13 (cf. adventorius).— Adv. phrase: ex adventicio, from without, extrinsically:

quidquid est hoc, quod circa nos ex adventicio fulget, liberi, honores, etc.,

Sen. Consol. ad Marc. 10.

adventīcĭus (not - tĭus), a, um, adj. [advenio], that is present by coming, coming from abroad, foreign, strange (extrinsecus ad nos perveniens non nostrum, aut nostro labore paratum, Ern. Clav. Cic.; opp. proprius, innatus, insitus, etc.; in Cic. very freq., elsewhere rare).

In gen.:

genus (avium),

Varr. R. R. 3, 5, 7 (cf. advena):

Mithridates magnis adventiciis copiis juvabatur,

Cic. Imp. Pomp. 9, 24; so,

auxilium,

id. Verr. 2, 4, 37:

externus et adventicius tepor,

id. N. D. 2, 10:

externa atque adventicia visio,

proceeding from the senses, id. Div. 2, 58, 128:

doctrina transmarina et adventicia,

id. de Or. 3, 33:

dos,

given by another than the father, Dig. 23, 3, 5.—

Esp.

That is added to what is customary, or happens out of course, unusual, extraordinary:

fructus,

Liv. 8, 28; so,

casus,

Dig. 40, 9, 6. —

That is acquired without one's own effort: adventicia pecunia, obtained, not from one's own possessions, but by inheritance, usury, presents, etc., Cic. Inv. 2, 21; id. Rab. Post. 17:

humor adventicius,

rain, Varr. R. R. 1, 41, 3:

adventiciae res,

Sen. ad Helv. 5.—

That pertains to arrival (adventus):

adventicia cena,

a banquet given on one's arrival, Suet. Vit. 13 (cf. adventorius).— Adv. phrase: ex adventicio, from without, extrinsically:

quidquid est hoc, quod circa nos ex adventicio fulget, liberi, honores, etc.,

Sen. Consol. ad Marc. 10.

annŭus, a, um, adj. [annus].

That lasts a year or continues through a year, of a year's duration:

penus,

Plaut. Ps. 1, 2, 45:

tempus,

Cic. Att. 6, 5:

provincia,

id. Fam. 15, 14 fin.:

magistratus,

Caes. B. G. 1, 16:

reges,

Nep. Hann. 7, 4:

imperium,

Tac. H. 3, 46 al.:

spatium,

Hor. C. 4, 5, 11:

cultura,

id. ib. 3, 24, 14:

annui victus,

Plin. 7, 46, 47, § 151 et saep.—

That returns, recurs, or happens every year, yearly, annual.

Adj.: annuo in cursu, Att. ap. Non. p. 20, 28:

tempora,

Lucr. 5, 618:

commutationes,

changes of the seasons, Cic. Inv. 1, 34:

labor (agricolarum),

id. Verr. 2, 3, 48:

plenitudo annuae messis,

Vulg. Jer. 5, 24:

deponit flavas annua terra comas,

Tib. 2, 1, 48:

annua magnae Sacra refer Cereri,

Verg. G. 1, 338:

annuos reditus non dabunt,

Vulg. 1 Esdr. 4, 13:

annuā vice,

annually, Plin. 28, 8, 27, § 92:

annuis vicibus,

id. 10, 20, 22, § 44 al. —Hence,

Subst.: annŭum, i, and more freq. in the plur.: annŭa, ōrum, n., an annuity, annual stipend, pension:

publici servi annua accipiunt,

Plin. Ep. 10, 40; Suet. Vesp. 18; id. Tib. 50; id. Gram. 3, 23:

si cui annuum relictum fuerit,

Dig. 33, 1, 14; 33, 1, 10.

annŭus, a, um, adj. [annus].

That lasts a year or continues through a year, of a year's duration:

penus,

Plaut. Ps. 1, 2, 45:

tempus,

Cic. Att. 6, 5:

provincia,

id. Fam. 15, 14 fin.:

magistratus,

Caes. B. G. 1, 16:

reges,

Nep. Hann. 7, 4:

imperium,

Tac. H. 3, 46 al.:

spatium,

Hor. C. 4, 5, 11:

cultura,

id. ib. 3, 24, 14:

annui victus,

Plin. 7, 46, 47, § 151 et saep.—

That returns, recurs, or happens every year, yearly, annual.

Adj.: annuo in cursu, Att. ap. Non. p. 20, 28:

tempora,

Lucr. 5, 618:

commutationes,

changes of the seasons, Cic. Inv. 1, 34:

labor (agricolarum),

id. Verr. 2, 3, 48:

plenitudo annuae messis,

Vulg. Jer. 5, 24:

deponit flavas annua terra comas,

Tib. 2, 1, 48:

annua magnae Sacra refer Cereri,

Verg. G. 1, 338:

annuos reditus non dabunt,

Vulg. 1 Esdr. 4, 13:

annuā vice,

annually, Plin. 28, 8, 27, § 92:

annuis vicibus,

id. 10, 20, 22, § 44 al. —Hence,

Subst.: annŭum, i, and more freq. in the plur.: annŭa, ōrum, n., an annuity, annual stipend, pension:

publici servi annua accipiunt,

Plin. Ep. 10, 40; Suet. Vesp. 18; id. Tib. 50; id. Gram. 3, 23:

si cui annuum relictum fuerit,

Dig. 33, 1, 14; 33, 1, 10.

annŭus, a, um, adj. [annus].

That lasts a year or continues through a year, of a year's duration:

penus,

Plaut. Ps. 1, 2, 45:

tempus,

Cic. Att. 6, 5:

provincia,

id. Fam. 15, 14 fin.:

magistratus,

Caes. B. G. 1, 16:

reges,

Nep. Hann. 7, 4:

imperium,

Tac. H. 3, 46 al.:

spatium,

Hor. C. 4, 5, 11:

cultura,

id. ib. 3, 24, 14:

annui victus,

Plin. 7, 46, 47, § 151 et saep.—

That returns, recurs, or happens every year, yearly, annual.

Adj.: annuo in cursu, Att. ap. Non. p. 20, 28:

tempora,

Lucr. 5, 618:

commutationes,

changes of the seasons, Cic. Inv. 1, 34:

labor (agricolarum),

id. Verr. 2, 3, 48:

plenitudo annuae messis,

Vulg. Jer. 5, 24:

deponit flavas annua terra comas,

Tib. 2, 1, 48:

annua magnae Sacra refer Cereri,

Verg. G. 1, 338:

annuos reditus non dabunt,

Vulg. 1 Esdr. 4, 13:

annuā vice,

annually, Plin. 28, 8, 27, § 92:

annuis vicibus,

id. 10, 20, 22, § 44 al. —Hence,

Subst.: annŭum, i, and more freq. in the plur.: annŭa, ōrum, n., an annuity, annual stipend, pension:

publici servi annua accipiunt,

Plin. Ep. 10, 40; Suet. Vesp. 18; id. Tib. 50; id. Gram. 3, 23:

si cui annuum relictum fuerit,

Dig. 33, 1, 14; 33, 1, 10.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

carptim, adv. [carptus, carpo] (in the ante-Aug. per. very rare; not in Cic.), by pieces, by detached parts, in parts, separately:

favos congerere in qualum,

Col. 9, 15, 12:

res gestas carptim perscribere,

Sall. C. 4, 2 Kritz; cf. Plin. Ep. 6, 22, 2; 8, 4, 7:

carptim divisis agris,

into small pieces, Suet. Dom. 9:

carptim breviterque perstringi,

Plin. Pan. 25, 1 Schwarz.—

Meton.

At different places or points, on different sides:

aggredi,

Liv. 44, 41, 7:

carptim Poeni pugnavere,

id. 22, 16, 2:

superesse,

Suet. Dom. 9.—

Opp. to that which happens at once, at different times, at one time and another, now and then:

ut ad stipendium petendum convenirent Carthaginem, seu carptim partes, seu universi mallent,

Liv. 28, 25, 10:

dimissi carptim ac singuli,

Tac. H. 4, 46:

si (corvi) carptim vocem resorbebunt,

at intervals, Plin. 18, 35, 87, § 362.

cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].

Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).

A falling down, etc.:

stillicidi,

Lucr. 1, 313:

geli,

id. 5, 205:

nivis,

Liv. 21, 35, 6:

fulminum,

Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

celsae graviore casu Decidunt turres,

Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—

A fall, an overthrow, a throwing down:

occumbunt multi letum praecipe casu,

Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

vehiculi,

Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—

Trop.

Of time, the end:

extremae sub casum hiemis,

Verg. G. 1, 340.—

A moral fall, a false step, an error, fall:

multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—

Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

Sall. J. 62, 9.—

That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

novi casus temporum,

id. Imp. Pomp. 20, 60:

quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

Verg. A. 12, 321:

sive illud deorum munus sive casus fuit,

Curt. 4, 7, 13:

quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

Tac. A. 1, 29:

ut quemque casus armaverat,

Sall. C. 56, 3:

si quos locus aut casus conjunxerat,

id. J. 97 fin.:

in aleam tanti casus se regnumque dare,

Liv. 42, 50, 2:

ludibrium casūs,

id. 30, 30, 5:

casum potius quam consilium sequatur,

Quint. 7, prooem. §

3: parata ad omnes casus eloquentia,

id. 10, 1, 2:

bellorum,

Tac. A. 1, 61:

satis jam eventuum, satis casuum,

id. ib. 2, 26:

adversi, secundi,

Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

magnus,

Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

mirificus,

Cic. Fam. 7, 5, 2:

mirabiles,

Nep. Timol. 5, 1:

rariores,

Cic. Off. 2, 6, 19:

dubii,

Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

varii,

Verg. A. 1, 204:

subiti repentinique,

Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

Cic. Div. 2, 7, 18:

id evenit non temere nec casu,

id. N. D. 2, 2, 6:

sive casu sive consilio deorum,

Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

necessitate an casu,

Quint. 3, 6, 26:

casu an persuasu et inductu,

id. 5, 10, 69:

casu an manibus impeditus,

Tac. A. 1, 13:

accidit casu ut legati, etc.,

Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,

A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

Cic. Sen. 19, 67; cf.:

mortis durae casus,

Verg. A. 10, 791:

aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

Sall. J. 25, 9:

praeclari facinoris casum dare,

id. ib. 56, 4; so,

si casus daretur,

Tac. A. 1, 13; 11, 9:

invadendae Armeniae,

id. ib. 12, 50:

pugnae,

id. ib. 12, 28:

bene gerendae rei,

id. ib. 13, 36:

casum adferre,

Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,

Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

dolens civitatis casum,

Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

si alius casus lecto te adfixit,

Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

res minime in hujusmodi casu noxia,

in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

urbis Trojanae,

overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,

Euphemist. for death:

Saturnini atque Gracchorum casus,

Caes. B. C. 1, 7:

sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—

In gram. t. t., a case in the inflection of words:

propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

Cic. de Or. 3, 11, 40:

barbari casus... casus rectus,

id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

obliqui,

id. 1, 6, 22:

nominativo, dativo, ablativo,

id. 7, 9, 13:

genitivo,

id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

conversi, i. e. obliqui,

Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

vocandi,

id. ib.:

septimus,

Quint. 1, 4, 26.

Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].

Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).

A falling down, etc.:

stillicidi,

Lucr. 1, 313:

geli,

id. 5, 205:

nivis,

Liv. 21, 35, 6:

fulminum,

Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

celsae graviore casu Decidunt turres,

Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—

A fall, an overthrow, a throwing down:

occumbunt multi letum praecipe casu,

Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

vehiculi,

Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—

Trop.

Of time, the end:

extremae sub casum hiemis,

Verg. G. 1, 340.—

A moral fall, a false step, an error, fall:

multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—

Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

Sall. J. 62, 9.—

That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

novi casus temporum,

id. Imp. Pomp. 20, 60:

quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

Verg. A. 12, 321:

sive illud deorum munus sive casus fuit,

Curt. 4, 7, 13:

quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

Tac. A. 1, 29:

ut quemque casus armaverat,

Sall. C. 56, 3:

si quos locus aut casus conjunxerat,

id. J. 97 fin.:

in aleam tanti casus se regnumque dare,

Liv. 42, 50, 2:

ludibrium casūs,

id. 30, 30, 5:

casum potius quam consilium sequatur,

Quint. 7, prooem. §

3: parata ad omnes casus eloquentia,

id. 10, 1, 2:

bellorum,

Tac. A. 1, 61:

satis jam eventuum, satis casuum,

id. ib. 2, 26:

adversi, secundi,

Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

magnus,

Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

mirificus,

Cic. Fam. 7, 5, 2:

mirabiles,

Nep. Timol. 5, 1:

rariores,

Cic. Off. 2, 6, 19:

dubii,

Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

varii,

Verg. A. 1, 204:

subiti repentinique,

Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

Cic. Div. 2, 7, 18:

id evenit non temere nec casu,

id. N. D. 2, 2, 6:

sive casu sive consilio deorum,

Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

necessitate an casu,

Quint. 3, 6, 26:

casu an persuasu et inductu,

id. 5, 10, 69:

casu an manibus impeditus,

Tac. A. 1, 13:

accidit casu ut legati, etc.,

Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,

A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

Cic. Sen. 19, 67; cf.:

mortis durae casus,

Verg. A. 10, 791:

aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

Sall. J. 25, 9:

praeclari facinoris casum dare,

id. ib. 56, 4; so,

si casus daretur,

Tac. A. 1, 13; 11, 9:

invadendae Armeniae,

id. ib. 12, 50:

pugnae,

id. ib. 12, 28:

bene gerendae rei,

id. ib. 13, 36:

casum adferre,

Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,

Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

dolens civitatis casum,

Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

si alius casus lecto te adfixit,

Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

res minime in hujusmodi casu noxia,

in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

urbis Trojanae,

overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,

Euphemist. for death:

Saturnini atque Gracchorum casus,

Caes. B. C. 1, 7:

sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—

In gram. t. t., a case in the inflection of words:

propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

Cic. de Or. 3, 11, 40:

barbari casus... casus rectus,

id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

obliqui,

id. 1, 6, 22:

nominativo, dativo, ablativo,

id. 7, 9, 13:

genitivo,

id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

conversi, i. e. obliqui,

Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

vocandi,

id. ib.:

septimus,

Quint. 1, 4, 26.

Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].

Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).

A falling down, etc.:

stillicidi,

Lucr. 1, 313:

geli,

id. 5, 205:

nivis,

Liv. 21, 35, 6:

fulminum,

Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

celsae graviore casu Decidunt turres,

Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—

A fall, an overthrow, a throwing down:

occumbunt multi letum praecipe casu,

Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

vehiculi,

Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—

Trop.

Of time, the end:

extremae sub casum hiemis,

Verg. G. 1, 340.—

A moral fall, a false step, an error, fall:

multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—

Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

Sall. J. 62, 9.—

That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

novi casus temporum,

id. Imp. Pomp. 20, 60:

quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

Verg. A. 12, 321:

sive illud deorum munus sive casus fuit,

Curt. 4, 7, 13:

quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

Tac. A. 1, 29:

ut quemque casus armaverat,

Sall. C. 56, 3:

si quos locus aut casus conjunxerat,

id. J. 97 fin.:

in aleam tanti casus se regnumque dare,

Liv. 42, 50, 2:

ludibrium casūs,

id. 30, 30, 5:

casum potius quam consilium sequatur,

Quint. 7, prooem. §

3: parata ad omnes casus eloquentia,

id. 10, 1, 2:

bellorum,

Tac. A. 1, 61:

satis jam eventuum, satis casuum,

id. ib. 2, 26:

adversi, secundi,

Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

magnus,

Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

mirificus,

Cic. Fam. 7, 5, 2:

mirabiles,

Nep. Timol. 5, 1:

rariores,

Cic. Off. 2, 6, 19:

dubii,

Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

varii,

Verg. A. 1, 204:

subiti repentinique,

Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

Cic. Div. 2, 7, 18:

id evenit non temere nec casu,

id. N. D. 2, 2, 6:

sive casu sive consilio deorum,

Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

necessitate an casu,

Quint. 3, 6, 26:

casu an persuasu et inductu,

id. 5, 10, 69:

casu an manibus impeditus,

Tac. A. 1, 13:

accidit casu ut legati, etc.,

Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,

A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

Cic. Sen. 19, 67; cf.:

mortis durae casus,

Verg. A. 10, 791:

aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

Sall. J. 25, 9:

praeclari facinoris casum dare,

id. ib. 56, 4; so,

si casus daretur,

Tac. A. 1, 13; 11, 9:

invadendae Armeniae,

id. ib. 12, 50:

pugnae,

id. ib. 12, 28:

bene gerendae rei,

id. ib. 13, 36:

casum adferre,

Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,

Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

dolens civitatis casum,

Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

si alius casus lecto te adfixit,

Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

res minime in hujusmodi casu noxia,

in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

urbis Trojanae,

overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,

Euphemist. for death:

Saturnini atque Gracchorum casus,

Caes. B. C. 1, 7:

sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—

In gram. t. t., a case in the inflection of words:

propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

Cic. de Or. 3, 11, 40:

barbari casus... casus rectus,

id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

obliqui,

id. 1, 6, 22:

nominativo, dativo, ablativo,

id. 7, 9, 13:

genitivo,

id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

conversi, i. e. obliqui,

Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

vocandi,

id. ib.:

septimus,

Quint. 1, 4, 26.

Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

dēnĭquē, adv. [etym. dub.; perh. dēnĭ, locative of de, and que].

Orig. denoting succession in time, and thereupon, and then, in the sequel.

In gen. (rare—for syn. cf.:

tum, demum, tandem, postremo): omnes negabant... denique hercle jam pudebat,

Ter. Hec. 5, 3, 8:

risu omnes qui aderant emoriri. Denique Metuebant omnes jam me,

id. Eun. 3, 1, 42:

ille imperat reliquis civitatibus obsides. Denique ei rei constituit diem,

Caes. B. G. 7, 64:

ferme ut quisque rem accurat suam, sic ei procedunt post principia denique,

Plaut. Pers. 4, 1, 4.—In the interrogatory formula:

quid denique agitis?

and what did you do then? Plaut. Bac. 2, 3, 60: id. Truc. 2, 4, 47.—More freq.,

Pregn., ending a period, at last, at length; lastly, finally:

boat caelum fremitu virum... Denique, ut voluimus, nostra superat manus,

Plaut. Am. 1, 1, 80; cf. id. ib. 1, 2, 12; Ter. And. 1, 1, 120:

nisi quia lubet experiri, quo evasuru 'st denique,

Plaut. Trin. 4, 2, 93; cf. Ter. Heaut. 3, 3, 8; id. Phorm. 1, 2, 71:

Nil nostri miserere? mori me denique coges,

Verg. E. 2, 7:

quid jam misero mihi denique restat?

id. A. 2, 70; 2, 295 al.—

Strengthened by ad extremum, ad postremum, or tandem:

boni nescio quomodo tardiores sunt, et principiis rerum neglectis ad extremum ipsa denique necessitate excitantur,

Cic. Sest. 47:

victus denique ad postremum est,

Just. 12, 16 fin.; 37, 1 fin.: et tandem denique devorato pudore ad Milonem aio, Ap. M. 2, p. 121.—

Sometimes of that which happens after a long delay = tandem:

quae (sc. urbana) ego diu ignorans, ex tuis jucundissimis litteris a. d. V. Cal. Jan. denique cognovi,

Cic. Att. 5, 20, 8:

aliquam mihi partem hodie operae des denique, jam tandem ades ilico,

Plaut. Mil. 4, 2, 40.—

With the particles tum, nunc, or an abl. of time (nearly = demum), just. precisely:

tum denique homines nostra intellegimus bona, cum, etc.,

Plaut. Capt. 1, 2, 39:

qui convenit polliceri operam suam reip. tum denique, si necessitate cogentur? etc.,

Cic. Rep. 1, 6;

so tum denique,

id. Quint. 13, 43; id. Tusc. 3, 31, 75; id. de Sen. 23, 82; id. Fin. 1, 19, 64 et saep.;

and separated,

id. Lael. 22, 84; id. Caecin. 34 fin.:

tantum accessit, ut mihi nunc denique amare videar, antea dilexisse,

id. Fam. 9, 14, 5; cf. id. Quint. 13:

ne is, de cujus officio nemo umquam dubitavit, sexagesimo denique anno dedecore notetur,

id. ib. 31, 99; cf. Caes. B. G. 1, 22, 4; id. B. C. 1, 5, 2; Sall. J. 105, 3.—

Like demum with pronouns, to give emphasis:

si qua metu dempto casta est, ea denique casta est,

Ov. Am. 3, 4, 3:

is enim denique honos mihi videri solet, qui, etc.,

Cic. Fam. 10, 10; cf.:

eo denique,

Cic. Quint. 11, 38.—

With vix (like vix demum):

posita vix denique mensa,

Ov. Her. 16, 215.—

Transf., in enumerations.

Like dein (deinde) followed by postremo, or ad postremum (rare):

denique sequitur... postremo si est, etc.,

Varr. L. L. 7, 19, 113:

omnes urbes, agri, regna denique, postremo etiam vectigalia vestra venierint,

Cic. Agr. 2, 23 fin.; id. Cat. 2, 11, 25; id. N. D. 3, 9, 23; cf. id. Fam. 2, 15, 4:

primum illis cum Lucanis bellum fuit.. Denique Alexander rex Epiri.. cum omnibus copiis ab his deletus est.. ad postremum Agathocles, etc.,

Just. 23, 1, 15. —

Pregn., to introduce the last of a series, finally, lastly, in fine (the usual meaning of the word; cf.:

postremo, novissime, ad extremum): consilium ceperunt... ut nomen hujus de parricidio deferrent, ut ad eam rem aliquem accusatorem veterem compararent... denique ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 10, 28; cf. id. Rep. 1, 43; Ov. Tr. 2, 231: cur etiam secundo proelio aliquos ex suis amitteret? cur vulnerari pateretur optime de se meritos milites? [p. 546] cur denique fortunam periclitaretur? Caes. B. C. 1, 72, 2:

aut denique,

Cic. Arch, 6, 12:

qui denique,

id. Rep. 1, 17:

tum denique,

Verg. G. 2, 369 et saep.:

cum de moribus, de virtutibus, denique de republica disputet (Socrates),

Cic. Rep. 1, 10:

mathematici, poetae, musici, medici denique, etc.,

id. Fin. 5, 3, 7:

denique etiam,

id. Fl. 4, 9:

primum omnium me ipsum vigilare, etc.: deinde magnos animos esse in bonis viris..: deos denique immortales. auxilium esse laturos,

id. Cat. 2, 9.—

Freq. in ascending to a climax, or to a higher or more general expression, in a word, in fine, in short, briefly, even, in fact, indeed:

quis hunc hominem rite dixerit, qui sibi cum suis civibus, qui denique cum omni hominum genere nullam esse juris communionem velit?

Cic. Rep. 2, 26:

nemo bonus, nemo denique civis est, qui, etc.,

id. Pis. 20, 45; id. Verr. 2, 2, 69; Liv. 4, 56; Tac. A. 2, 10 al.:

pernegabo atque obdurabo, perjurabo denique,

Plaut. As. 2, 2, 56; cf. Ter. Ad. 3, 4, 51; id. Hec. 4, 4, 95; Cic. Quint. 16, 51; id. Verr. 2, 2, 23 al.:

numquam tam mane egredior, neque tam vesperi domum revortor, quin te in fundo conspicer fodere, aut arare, aut aliquid facere denique, Heaut. 1, 1, 15: quod malum majus, seu tantum denique?

Cic. Att. 10, 8, 4; Caes. B. G. 2, 33, 2:

ne nummi pereant, aut pyga aut denique fama,

Hor. S. 1, 2, 133:

haec denique ejus fuit postrema oratio,

Ter. Ph. 4, 3, 44; so Cic. de Or. 2, 78, 317; id. Verr. 1, 27, 70; Nep. Pelop. 4, 3; Vell. 2, 113; Tac. A. 1, 26; Ov. M. 2, 95 al. —Hence, freq. emphatic with ipse:

arma, tela, locos, tempora, denique naturam ipsam industria vicerat,

Sall. J. 76:

hoc denique ipso die,

Cic. Mil. 36, 100.—With omnia, prius flamma, prius denique omnia, quam, etc., id. Phil. 13, 21, 49; Quint. 10, 1, 119; Plin. Ep. 7, 9, 13; cf.:

quidquid denique,

Cels. 2, 28, 1.—

In post-Aug. prose (esp. in the jurists), to denote an inference, in consequence, therefore, accordingly:

hujus victoriae callide dissimulata laetitia est: denique non solita sacra Philippus illa die fecit, etc.,

Just. 9, 4, 1:

pulcherrima Campaniae plaga est: nihil mollius caelo: denique bis floribus vernat,

Flor. 1, 16, 3; Dig. 1, 7, 13; 10, 4, 3, § 15 et saep. So in citing a decision for a position assumed:

denique Scaevola ait, etc.,

Dig. 7, 3, 4; 4, 4, 3; 7, 8, 14:

exstat quidem exemplum ejus, qui gessit (sc. magistratum) caecus: Appius denique Claudius caecus consiliis publicis intererat,

ib. 3, 1, 1, § 5 and 6; 48, 5, 8.—In class. usage denique includes the connective -que;

once in Plaut. and often in late Lat. a copul. conj. precedes it: atque hoc denique,

Plaut. Merc. 2, 1, 18:

aurum, argentum, et denique aliae res,

Gai. Inst. 2, 13; Dig. 1, 8, 1. See Hand Turs. II. p. 260-278.

E, e, indecl. n. or (sc. littera) fem., a vowel corresponding to both the e and the ê of the Greeks, Ter. Maur. p. 2386 P.; Aus. Idyll. de Litter. Monos. 3 and 4; Mart. Cap. 3, § 235. Its sound varied; short e being sounded sometimes like Engl. e in men (so in pater, inter, etc.), sometimes more nearly like short i, as in Engl. pin (so in famelia, mereto, Menerva, etc.); whence, in the literary language, it passed, in a large class of words, into ĭ (familia, merito, etc.), though retained in the popular speech, and oft. in inscriptions. Long e also varied in sound, often resembling the diphthong ae, with which it is constantly confounded in MSS. and inscrr. (cf. raeda and reda; saeculum and seculum; ceteri and caeteri, etc.), and often approaching the sound of ī (v. Corss. Ausspr. 1, 324 sqq.). The short e in Latin is the least emphatic of all the vowels; hence, it not only took the place of other vowels in changes of words where the sounds became weakened, and in the vulgar language where the vowel sounds were less sharply distinguished, but frequently took the place of a final syllable ending in a consonant, and was sometimes, especially at the end of words, rejected.

The transition of ă into ĕ (which took place especially before two consonants, whereas usually ă passed into ĭ in open syllables, v. art. A.) is seen in the compounds refello, commendo, ineptus, confercio, incestus, perpetior, etc. In some words the orthography is unsettled, as in the compounds of spargo, which are written sometimes aspergo, conspergo, dispergo, etc., and sometimes aspargo, conspargo, dispargo, etc.; as along with dispando the vulgar form dispenno also occurs. So in all the verbal reduplications, as cĕcidi, cĕcini, pĕperi, pĕpigi, tĕtigi; pĕperci, fĕfelli; dĕdi and stĕti (from cado, cano, pario, pango, tango, parco, fallo, DA and STA), whereas the vowels i, o, u remain unchanged in reduplication (bĭbi; mŏmordi; tŭtudi; for the anomalous forms in Gell. 7, 9, are certainly Graecized). As along with pĕpĭgi there also arose by syncope (in the Lat. lang. a predominating element in the formation of words) the perfect pēgi; so we may explain the perfect forms cēpi, fēci, jēci, frēgi, and ēgi, as syncopated from cĕcĭpi, fĕfĭci, jĕjĭci, frĕfĭgi, and ĕïgi (this last analogously with dēgo, from dēĭgo).

For i stands ĕ

in the neuter forms of the adjectives in is (acre, agreste, facile, etc.).—

In the nominative forms: aedes, apes, canes, etc. (for aedis, apis, canis, etc. v. h. vv.).—

In the dative forms: morte, jure dicundo, Dijove, Victore, etc. (cf. Neue, Formenl. 1, 192 sq.; and Quint. 1, 4, 17). —

In the nominatives in es, whose genitive has ĭtis.—

In the nominatives from stems ending in c, b, p, t, n, etc., as, pollex, caelebs, princeps, comes, flumen, from pollic-, caelib-, princip-, comit-, flumin-; and

In the old and partly vulgar manner of writing and pronouncing: CEPET, EXEMET, NAVEBOS (Colum. Rostr.), FVET, DEDET, TEMPESTATEBVS, TIBE (Epit. of the Scipios), COMPROMESISE (S. C. de Bacch.), MENERVA, MAGESTER, HERE, VEA, VELLA, etc. (Quint. 1, 4, 8, and 17; Varr. R. R. 1, 2, 14; cf. Cic. de Or. 3, 12, 46). In the earliest period (before Plautus) ĕ was found in many words in which ĭ afterwards took its place; as: semul, fuet, mereto, tempestatebus, etc.—

It is prob. too that the abl. ĕ of the third declension proceeded from ī (or id); cf. Neue, Formenl. 1, 239 sqq.; Corss. Ausspr. 2, 241 sq.

It less freq. happens that o and u pass over into ĕ, as vello, ocellus, verto, vertex, vester, compared with vulsi, oculus, vorto, vortex, voster: generis from genus, societas from socius, etc.; and even for long u we have ĕ in dejĕro and pejĕro, from jūro.

The stem vowel o is weakened to ĕ in the vocative of nouns in us of the second declension; ĕ also represents o in the perf. and in pass. forms, such as scripsere, conabare, conabere, from scripserunt, conabaris, conaberis; in the future forms attinge, dice, facie, recipie, from attingam, dicam, faciam, recipiam (see under dico init.); in the forms mage, pote, from magis, potis, etc.; it is inserted for euphony in the nom. of many nouns and adjj whose stems end in r preceded by a mute, as ager, aper, liber, aeger, ruber, sacer, etc.

The vowel e is suppressed in the imperatives dic, duc, fac, fer, in the anteclass infinitive biber (from bibere); in the vocative of the second declension of nouns in ius, as Gai, geni, fili, canteri, columbari, mantuari, volturi, mi (cf. Freund in Jahn's Neue Jahrbüch, 1835, vol. 13, p. 148 sq.), in enclitic particles often, as: hic, haec, hoc, for hice, etc.; so, illaec, sic, nunc, nec, ac, etc.: viden, potin: quin, for quine, etc., and as an initial in the present forms of the verb esse (sum, sumus, sunt; sim, etc., for esum, esumus, esunt, esim, etc.). But the forms facul, simul, Bacchanal, etc., are not apocopated. Even a radical ĕ sometimes drops out when a prefix or suffix is taken; so, gigno, for gigeno: malignus, for maligenus: gnatus, for genatus.

The long e interchanges most freq. with the diphthongs ae and oe (q. v.); yet it sometimes also took the place of ā, as in anhēlo, from hālo, and in the rustic bēlo, for bālo; and likewise of ī, as LEBER, SPECA, AMECVS, for līber, spīca, amīcus (Quint. Inst. l. l.; Varr. R. R. 1, 48, 2; Paul. ex Fest. p. 15, 6 Müll.); and in words borrowed from the Greek, as chorēa, Darēus, along with Academīa, Alexandrīa; see the letter I.

As an abbreviation, E (mostly in connection with other abbreviations) signifies egregius, equus, eques, erexit, evocatus, etc.; e. g. E. M. V. = egregiae memoriae vir; E. Q. R. = eques Romanus; EE. QQ. RR. = equites Romani; E. P. = equo publico; E. M. D. S. P. E. = e monitu de sua pecunia erexit, etc.

e.. praep., out of, from, v. ex.

E, e, indecl. n. or (sc. littera) fem., a vowel corresponding to both the e and the ê of the Greeks, Ter. Maur. p. 2386 P.; Aus. Idyll. de Litter. Monos. 3 and 4; Mart. Cap. 3, § 235. Its sound varied; short e being sounded sometimes like Engl. e in men (so in pater, inter, etc.), sometimes more nearly like short i, as in Engl. pin (so in famelia, mereto, Menerva, etc.); whence, in the literary language, it passed, in a large class of words, into ĭ (familia, merito, etc.), though retained in the popular speech, and oft. in inscriptions. Long e also varied in sound, often resembling the diphthong ae, with which it is constantly confounded in MSS. and inscrr. (cf. raeda and reda; saeculum and seculum; ceteri and caeteri, etc.), and often approaching the sound of ī (v. Corss. Ausspr. 1, 324 sqq.). The short e in Latin is the least emphatic of all the vowels; hence, it not only took the place of other vowels in changes of words where the sounds became weakened, and in the vulgar language where the vowel sounds were less sharply distinguished, but frequently took the place of a final syllable ending in a consonant, and was sometimes, especially at the end of words, rejected.

The transition of ă into ĕ (which took place especially before two consonants, whereas usually ă passed into ĭ in open syllables, v. art. A.) is seen in the compounds refello, commendo, ineptus, confercio, incestus, perpetior, etc. In some words the orthography is unsettled, as in the compounds of spargo, which are written sometimes aspergo, conspergo, dispergo, etc., and sometimes aspargo, conspargo, dispargo, etc.; as along with dispando the vulgar form dispenno also occurs. So in all the verbal reduplications, as cĕcidi, cĕcini, pĕperi, pĕpigi, tĕtigi; pĕperci, fĕfelli; dĕdi and stĕti (from cado, cano, pario, pango, tango, parco, fallo, DA and STA), whereas the vowels i, o, u remain unchanged in reduplication (bĭbi; mŏmordi; tŭtudi; for the anomalous forms in Gell. 7, 9, are certainly Graecized). As along with pĕpĭgi there also arose by syncope (in the Lat. lang. a predominating element in the formation of words) the perfect pēgi; so we may explain the perfect forms cēpi, fēci, jēci, frēgi, and ēgi, as syncopated from cĕcĭpi, fĕfĭci, jĕjĭci, frĕfĭgi, and ĕïgi (this last analogously with dēgo, from dēĭgo).

For i stands ĕ

in the neuter forms of the adjectives in is (acre, agreste, facile, etc.).—

In the nominative forms: aedes, apes, canes, etc. (for aedis, apis, canis, etc. v. h. vv.).—

In the dative forms: morte, jure dicundo, Dijove, Victore, etc. (cf. Neue, Formenl. 1, 192 sq.; and Quint. 1, 4, 17). —

In the nominatives in es, whose genitive has ĭtis.—

In the nominatives from stems ending in c, b, p, t, n, etc., as, pollex, caelebs, princeps, comes, flumen, from pollic-, caelib-, princip-, comit-, flumin-; and

In the old and partly vulgar manner of writing and pronouncing: CEPET, EXEMET, NAVEBOS (Colum. Rostr.), FVET, DEDET, TEMPESTATEBVS, TIBE (Epit. of the Scipios), COMPROMESISE (S. C. de Bacch.), MENERVA, MAGESTER, HERE, VEA, VELLA, etc. (Quint. 1, 4, 8, and 17; Varr. R. R. 1, 2, 14; cf. Cic. de Or. 3, 12, 46). In the earliest period (before Plautus) ĕ was found in many words in which ĭ afterwards took its place; as: semul, fuet, mereto, tempestatebus, etc.—

It is prob. too that the abl. ĕ of the third declension proceeded from ī (or id); cf. Neue, Formenl. 1, 239 sqq.; Corss. Ausspr. 2, 241 sq.

It less freq. happens that o and u pass over into ĕ, as vello, ocellus, verto, vertex, vester, compared with vulsi, oculus, vorto, vortex, voster: generis from genus, societas from socius, etc.; and even for long u we have ĕ in dejĕro and pejĕro, from jūro.

The stem vowel o is weakened to ĕ in the vocative of nouns in us of the second declension; ĕ also represents o in the perf. and in pass. forms, such as scripsere, conabare, conabere, from scripserunt, conabaris, conaberis; in the future forms attinge, dice, facie, recipie, from attingam, dicam, faciam, recipiam (see under dico init.); in the forms mage, pote, from magis, potis, etc.; it is inserted for euphony in the nom. of many nouns and adjj whose stems end in r preceded by a mute, as ager, aper, liber, aeger, ruber, sacer, etc.

The vowel e is suppressed in the imperatives dic, duc, fac, fer, in the anteclass infinitive biber (from bibere); in the vocative of the second declension of nouns in ius, as Gai, geni, fili, canteri, columbari, mantuari, volturi, mi (cf. Freund in Jahn's Neue Jahrbüch, 1835, vol. 13, p. 148 sq.), in enclitic particles often, as: hic, haec, hoc, for hice, etc.; so, illaec, sic, nunc, nec, ac, etc.: viden, potin: quin, for quine, etc., and as an initial in the present forms of the verb esse (sum, sumus, sunt; sim, etc., for esum, esumus, esunt, esim, etc.). But the forms facul, simul, Bacchanal, etc., are not apocopated. Even a radical ĕ sometimes drops out when a prefix or suffix is taken; so, gigno, for gigeno: malignus, for maligenus: gnatus, for genatus.

The long e interchanges most freq. with the diphthongs ae and oe (q. v.); yet it sometimes also took the place of ā, as in anhēlo, from hālo, and in the rustic bēlo, for bālo; and likewise of ī, as LEBER, SPECA, AMECVS, for līber, spīca, amīcus (Quint. Inst. l. l.; Varr. R. R. 1, 48, 2; Paul. ex Fest. p. 15, 6 Müll.); and in words borrowed from the Greek, as chorēa, Darēus, along with Academīa, Alexandrīa; see the letter I.

As an abbreviation, E (mostly in connection with other abbreviations) signifies egregius, equus, eques, erexit, evocatus, etc.; e. g. E. M. V. = egregiae memoriae vir; E. Q. R. = eques Romanus; EE. QQ. RR. = equites Romani; E. P. = equo publico; E. M. D. S. P. E. = e monitu de sua pecunia erexit, etc.

e.. praep., out of, from, v. ex.

ē-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( praes. subj. evenat, Enn. ap. Non. 507, 20; Plaut. Trin. 1, 2, 3; id. Mil. 4, 1, 19:

evenant,

id. Ep. 3, 1, 2), v. n., to come out, come forth.

Lit. (very rare):

merses profundo: pulchrior evenit,

Hor. C. 4, 4, 65:

tota arundo serius praedicto tempore evenit,

comes up, grows up, Col. 4, 32, 2:

sine modo rus eveniat,

Plaut. Cas. 2, 8, 1:

Capuam,

id. Rud. 3, 2, 17; cf.:

evenit sermo Samuelis Israeli,

Vulg. 1 Reg. 3, 21.—Far more freq. and class.,

Trop.

In gen., to fall out, come to pass, happen; and with alicui, to befall, happen to, betide one (v. 2. accido, II., and 1. contingo, II. B. 3. b.):

in hominum aetate multa eveniunt hujusmodi,

Plaut. Am. 3, 2, 57 sq.; cf.:

maxime id in rebus publicis evenit,

Cic. Rep. 1, 44:

timebam, ne evenirent ea, quae acciderunt,

id. Fam. 6, 21; cf. id. Planc. 6, 15; Sall. C. 51, 26:

quid homini potest turpius, quid viro miserius aut acerbius usu venire? quod tantum evenire dedecus?

Cic. Quint. 15, 49:

quem (sc. tyrannum) si optimates oppresserunt, quod ferme evenit, habet, etc.,

id. Rep. 1, 42; cf.:

quod evenit saepius,

id. ib.:

quod plerumque evenit,

id. ib.; 2, 28 fin.:

hoc in hac conformatione rei publicae non sine magnis principum vitiis evenit,

id. ib. 1, 45 fin.:

ut alia Tusculi, alia Romae eveniat saepe tempestas,

id. Div. 2, 45:

quota enim quaeque res evenit praedicta ab istis? aut si evenit quippiam: quid afferri potest, cur non casu id evenerit?

id. ib. 2, 24, 52:

ubi pax evenerat,

had been concluded, Sall. C. 9, 3 et saep.:

vereor, ne idem eveniat in meas litteras,

that the same thing will happen to my letter, Cic. Fam. 2, 10.— Impers., it happens (cf.: accidit, incidit, contigit, obtingit, fit), with ut:

evenit, senibus ambobus simul Iter ut esset,

Ter. Phorm. 1, 2, 15; so Cic. Inv. 1, 35; Brutus ap. Cic. de Or. 2, 55, 224; Quint. 1, 5, 28; 2, 12, 5 et saep.; with quod, Enn. ap. Non. 507, 20 (cf. 2. accido):

ob id, quod furtum fecit servus, evenit, quo minus eum habere domino liceat,

Dig. 30, 1, 45.—With dat.:

illi divitiae evenerunt maxumae,

Plaut. Men. prol. 67; cf.:

damna evenerunt maxuma misero mihi,

id. Stich. 1, 3, 56:

merito sibi ea evenerunt a me,

id. Capt. 2, 3, 55:

cum mihi nihil improviso evenisset,

Cic. Rep. 1, 4:

quibus (improbis) utinam ipsis evenissent ea, quae tum homines precabantur!

id. Sest. 33; cf. id. Fin. 1, 16, 53 et saep.:

L. Genucio consuli ea provincia sorte evenit,

fell to, Liv. 7, 6;

in the same sense without sorte,

Sall. J. 35, 3; Liv. 2, 40 fin.; 9, 41 et saep.: si quid sibi eveniret, if any thing should happen to himself, euphemist. for if he should die, Suet. Caes. 86 Ruhnk.; Vop. Prob. 6 fin.; cf.:

si in Pompeio quid humani evenisset,

Sall. H. Fragm. 5, 8, p. 244 ed. Gerl. (v. 2. accido, II.).—

In partic., to proceed, follow, result (as a consequence) from any thing; to turn out, issue, end in any way (cf. evado, I. B. 2.; evado is used both of [p. 667] persons and things, but evenio only of things):

eventus est alicujus exitus negotii, in quo quaeri solet, quid ex quaque re evenerit, eveniat, eventurum sit, etc.,

Cic. Inv. 1, 28, 42:

ut nobis haec habitatio bona, fausta, felix fortunataque eveniat,

Plaut. Trin. 1, 2, 3:

quae (auspicia) sibi secunda evenerint,

Cic. Div. 1, 15, 27 (al. secunde); cf. Suet. Vit. 9:

cuncta prospera eventura,

Sall. J. 63, 1; cf. Liv. 21, 21; 37, 47:

quoniam quae occulte tentaverat, aspera foedaque evenerant (opp. prospere cessere),

Sall. C. 26 fin. Kritz.; cf.:

si adversa pugna evenisset,

Liv. 8, 31:

ut ea res mihi magistratuique bene atque feliciter eveniret,

Cic. Mur. 1; so,

bene ac feliciter,

Liv. 31, 5; cf. feliciter, * Caes. B. G. 4, 25, 3:

prospere,

Cic. Fam. 3, 12, 2 (with cadere); so,

prospere,

Plaut. Ps. 2, 1, 1; Cic. N. D. 2, 66 fin.; Liv. 9, 19:

bene,

Sall. J. 92, 3; cf.:

male istis eveniat,

Plaut. Curc. 1, 1, 39:

vides omnia fere contra ac dicta sint evenisse,

Cic. Div. 2, 24 fin.; cf.:

quod si fors aliter quam voles evenerit,

Plaut. Cas. 2, 5, 37:

si quid praeter spem evenit,

Ter. And. 2, 6, 5; id. Ad. 5, 3, 29; id. Phorm. 2, 1, 16; 21:

quoniam haec evenerunt nostra ex sententia,

Plaut. Men. 5, 9, 89; cf. Ter. Heaut. 4, 5, 17; id. Hec. 5, 4, 32:

istaec blanda dicta quo eveniant,

Plaut. Most. 2, 1, 48; so,

quo,

id. ib. 1, 2, 52; id. Bacch. 1, 2, 36; cf.

quorsum,

Ter. Hec. 1, 2, 118.—Hence, ēventum, i, n. (acc. to evenio, II.).

An occurrence, chance, event.

In gen. (rare):

semper me causae eventorum magis movent quam ipsa eventa,

Cic. Att. 9, 5, 2:

plurimorum seculorum et eventorum memoria,

id. Rep. 3, 9, 14:

si cujusque facti et eventi causa ponetur,

id. Part. Or. 9, 32.—

In Lucr. opp. conjunctum, of the external conditions, or accidents, of persons and things (as poverty, riches, freedom, etc.), Lucr. 1, 450; 458; 467; 470 al.—

Alicujus, that which befalls one, experience, fortune:

ei qui sciunt quid aliis acciderit, facile ex aliorum eventis suis rationibus possunt providere,

Auct. Her. 4, 9, 13:

ut te ex nostris eventis communibus admonendum putarem,

Cic. Fam. 1, 7, 9:

fabula rerum eventorumque nostrorum,

id. ib. 5, 12, 6:

cui omnia pendere ex alterius eventis coguntur,

id. Tusc. 5, 12, 36:

plures aliorum eventis docentur,

Tac. A. 4, 33.—

The issue, consequence, result, effect of an action (cf.: exitus, eventus, successus, obitus, occasus), freq. in Cic., usually plur.:

consilia eventis ponderare,

Cic. Rab. Post. 1;

so opp. facta,

id. Pis. 41; Fragm. ap. Non. 204, 6;

opp. causae,

id. Div. 1, 6 fin.; id. Top. 18:

quorum praedicta quotidie videat re et eventis refelli,

id. Div. 2, 47 fin. —In sing., Cic. Att. 3, 8, 4.

hăbĕo, ui, itum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. kôpê, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).

In gen.

Of personal subjects.

With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.:

aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere,

Caes. B. G. 1, 18, 6:

si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt,

Cic. Rep. 1, 37 fin.:

quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet,

id. Rosc. Am. 50, 147:

cum ille haberet filium delicatiorem,

id. de Or. 2, 64, 257:

quod non ingenuous habeat clarosque parentes,

Hor. S. 1, 6, 91:

habebat saepe ducentos, saepe decem servos,

id. ib. 1, 3, 11:

fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier?

id. Rep. 3, 10:

tantas divitias habet,

Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so,

aurum,

id. ib. 2, 3, 35; and:

vectigalia magna Divitiasque,

Hor. S. 2, 2, 101:

tantum opum,

Cic. Rep. 1, 48:

classes,

id. Phil. 9, 2, 4:

naves,

id. Verr. 2, 5, 40, § 104:

denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus,

Hor. S. 1, 1, 92:

tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis,

id. Ep. 1, 17, 50:

Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba?

Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu;

longe fuge,

Hor. S. 1, 4, 34:

leges in monumentis habere,

Cic. Rep. 2, 14:

hostis habet muros,

Verg. A. 2, 290:

hostis habet portus,

Val. Fl. 3, 45 al.:

quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus,

Cic. Rep. 1, 10:

Ciceronem secum,

id. Att. 4, 9, 2; cf.:

ea legione, quam secum habebat,

Caes. B. G. 1, 8, 1:

secum senatorem,

Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf.

also: magnum numerum equitatus circum se,

Caes. B. G. 1, 18, 5:

haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens,

Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.:

quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem,

Hor. Ep. 2, 2, 52:

qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant,

Cic. Rep. 1, 17.—

With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent,

Cic. Div. 2, 45, 95:

febrim,

id. Fam. 7, 26, 1:

instrumenta animi,

id. Rep. 3, 3:

nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare,

id. ib. 1, 2:

in populos perpetuam potestatem,

id. ib. 2, 27; cf.:

in populum vitae necisque potestatem,

id. ib. 3, 14; so,

potestatem,

id. ib. 2, 29; 32;

36: eo plus auctoritatis,

id. ib. 3, 16:

ornamenta dicendi,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

summam prudentiam summamque vim dicendi,

id. ib. 1, 20, 89:

Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc.,

id. N. D. 1, 6, 15:

neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat,

Caes. B. G. 4, 20 fin.:

nonnullam invidiam ex eo, quod, etc.,

Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

spem in fide alicujus,

Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:

tantum spei ad vivendum,

id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf.

also: summam spem de aliquo,

id. Lael. 3, 11:

odium in equestrem ordinem,

id. Clu. 55, 151:

metum,

Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem [p. 834] semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Mull.:

rogavi, ut diceret, quid haberet in animo,

Cic. Att. 8, 10:

neque modum neque modestiam victores habere,

observe no bounds, Sall. C. 11, 4;

v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem,

Cic. Att. 1, 6; cf.:

haec habui de amicitia quae dicerem,

this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.—In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights ( eyes), Ov. M. 1, 720.—

With inf. (analog. to the Gr. echô), to have something to do, be able to do something:

habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc.,

Cic. Rosc. Am. 35, 100:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6.—So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something:

rogas, ut id mihi habeam curare,

Varr. R. R. 1, 1, 2:

filius hominis, quod carne indui haberet in terra,

Lact. 4, 12, 15:

habemus humiliare eum in signo,

id. 4, 18, 22:

quod plurimae haereses haberent existere,

id. 4, 30, 2:

etiam Filius Dei mori habuit,

Tert. Hab. Mul. 1:

si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse?

id. Apol. 37:

de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc.,

Col. 5, 5, 3:

praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc.,

Plin. Ep. 1, 8, 12:

si nunc primum statuendum haberemus,

Tac. A. 14, 44:

cum respondendum haberent,

id. Or. 36.—

Of inanim. or abstr. subjects:

prima classis LXXXVIII. centurias habeat,

Cic. Rep. 2, 22:

locus ille nihil habet religionis,

id. Leg. 2, 22, 57:

humani animi eam partem, quae sensum habeat,

id. Div. 1, 32, 70:

animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,

Sall. J. 2, 3:

divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,

id. Rep. 1, 42; cf.:

nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,

id. ib. 1, 28:

ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,

id. ib. 1, 27:

nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,

id. ib. 1, 31:

nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,

id. ib. 1, 4; cf.:

viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,

id. Fam. 5, 12, 5:

habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,

id. Rep. 2, 4:

quid habet illius carminis simile haec oratio?

id. ib. 1, 36:

magnam habet vim disciplina verecundiae,

id. ib. 4, 6 et saep.:

quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,

Sen. Ep. 119 med.; cf.:

animalia somnus habebat,

Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329:

me somno gravatum Infelix habuit thalamus,

Verg. A. 6, 521; cf.:

non me impia namque Tartara habent,

id. ib. 5, 734:

habentque Tartara Panthoiden,

Hor. C. 1, 28, 9:

qui (metus) major absentes habet,

id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7:

et habet mortalia casus,

Luc. 2, 13:

terror habet vates,

Stat. Th. 3, 549.

In partic.

Pregn., to have or possess property (mostly absol.):

miserum istuc verbum et pessumum'st, habuisse et nihil habere,

Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis,

Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so,

in nummis,

id. Att. 8, 10:

in Salentinis aut in Brutiis,

i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1:

et belli rabies et amor successit habendi,

Verg. A. 8, 327; cf.:

amore senescit habendi,

Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = hoi echontes, the wealthy, Lact. 5, 8, 7. —

With an object - or relative-clause, to have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing.

With an objectclause:

de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum,

Cic. Fam. 1, 5, 3:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6:

haec fere dicere habui de natura deorum,

this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.:

quid habes igitur dicere de Gaditano foedere?

id. Balb. 14, 33:

habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit,

id. Rosc. Am. 35, 100:

illud affirmare pro certo habeo, etc.,

Liv. 44, 22, 4:

sic placet, an melius quis habet suadere?

Hor. Epod. 16, 23.—

With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam;

or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar,

Cic. N. D. 3, 25, 64:

de pueris quid agam, non habeo,

id. Att. 7, 19:

usque eo quid arguas non habes,

id. Rosc. Am. 15, 45:

quid huic responderet, non habebat,

id. Mur. 12, 26:

nec quid faceret habebat,

id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7:

qui, quo se reciperent, non haberent,

Caes. B. G. 4, 38, 2:

nihil habeo, quod ad te scribam,

Cic. Att. 7, 19:

nil habeo, quod agam,

Hor. S. 1, 9, 19; and:

nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare,

Cic. Lael. 27, 103.—

To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti):

anulus in digito subter tenuatur habendo,

i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.:

aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi,

Ov. Am. 1, 8, 51:

quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant,

Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.:

magnae opes innocenter paratae et modeste habitae,

Tac. A. 4, 44.—Hence,

To hold, use, wield, handle, manage:

nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila,

Tac. A. 2, 14.— Trop.:

quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere,

Sall. C. 5, 9; cf.:

reipublicae partes,

Tac. A. 4, 6 init. —

To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light:

aliquem in obsidione,

Caes. B. C. 3, 31, 3:

aliquem in liberis custodiis,

Sall. C. 47, 3; so,

aliquem in custodiis,

id. ib. 52, 14:

aliquem in vinculis,

id. ib. 51 fin.;

for which also: in custodiam habitus,

i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.:

quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet,

Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate):

cum talem virum in potestatem habuisset,

Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.:

quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit,

id. ib. 79, 3:

alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent,

Liv. 26, 24:

aegros in tenebris,

Cels. 3, 18:

aquam caelestem sub dio in sole,

Col. 12, 12, 1:

in otio militem,

Liv. 39, 2, 6; cf.:

legiones habebantur per otium,

Tac. H. 1, 31:

externa sine cura habebantur,

id. A. 1, 79 init.:

exercitus sine imperio et modestia habitus,

Sall. J. 44, 1:

quos ille postea magno in honore habuit,

Caes. B. C. 1, 77, 2;

for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit,

id. B. G. 5, 54, 4:

habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu,

i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.— So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition:

ita me mea forma habet sollicitum,

Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21:

miserrimum ego hunc habebo amasium,

id. Cas. 3, 3, 27 al.:

laetum Germanicum,

Tac. A. 2, 57; 65:

sollicitum habebat cogitatio,

Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.—Hence,

With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.):

cum haberet collegam in praetura Sophoclem,

Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93:

an heredem habuerit eum, a quo, etc.,

id. 7, 2, 37:

istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam?

Cic. Fl. 29, 71:

obvium habuerunt patrem,

Quint. 7, 1, 29:

reliquas civitates stipendiarias,

Caes. B. G. 1, 30, 3:

quod (cognomen) habes hereditarium,

Cic. Rep. 6, 11:

quae habuit venalia,

id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1:

qui auro habeat soccis suppactum solum,

Plaut. Bacch. 2, 3, 98:

me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum,

have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.:

inclusum in curia senatum habuerunt,

Cic. Att. 6, 2, 8:

(Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam,

id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.:

si nondum eum satis habes cognitum,

id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11:

decumas ad aquam deportatas,

id. Verr. 2, 3, 14, § 36:

domitas habere libidines,

id. de Or. 1, 43, 194:

omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6:

innumerabilia, quae collecta habent Stoici,

id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3:

quare velim ita statutum habeas, me, etc.,

Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave epos ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6:

in adversariis scriptum habere (nomen),

id. Rosc. Com. 3, 9:

de Caesare satis dictum habebo,

id. Phil. 5, 19, 52:

bellum habere susceptum,

id. Agr. 2, 6, 14:

quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas,

id. Att. 1, 6, 1:

ut omnes labores, pericula consueta habeam,

Sall. J. 85, 7:

compertum ego habeo,

id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum ( part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j'ai vu, qs. habeo visum, I have seen).—

Also, with a double object, to make, render:

praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant,

Sall. C. 41, 5:

qui pascua publica infesta habuerant,

Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3:

necdum omnia edita facinora habent,

id. 39, 16, 3; 31, 42, 1:

anxium me et inquietum habet petitio Sexti,

Plin. Ep. 2, 9, 1:

sed Pompeium gratia impunitum habuit,

kept, Vell. 2, 1, 5.—

Hence:

in aliquo (aliqua re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,

Sall. J. 14, 1:

in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,

Curt. 6, 9, 12:

majora in eo obsequia habiturus,

Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.—

To have or hold a person in any manner, to treat, use:

is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit,

Plaut. Capt. 2, 2, 64:

equitatu agmen adversariorum male habere et carpere,

Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21:

exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere,

Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.:

eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit,

id. J. 103, 5; 113, 2:

Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti,

Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5:

video quam molliter tuos habeas,

Plin. Ep. 5, 19, 1:

militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent,

Curt. 8, 8, 11:

virgines tam sancte habuit,

id. 3, 12, 21; 4, 10, 33:

male habere aliquem,

Nep. Eum. 12, 1:

neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi,

Tac. A. 2, 10.—

With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.

Habere se:

Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,

Cic. Att. 7, 2, 3:

praeclare te habes, cum, etc.,

id. Verr. 2, 2, 61, § 149:

ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,

id. Att. 11, 7, 4:

Bene habemus nos,

id. ib. 2, 8, 1:

ego me bene habeo,

am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat ( is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114:

male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,

id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313:

quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,

id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.:

ita se res habet, ut ego, etc.,

id. Quint. 1, 2:

sic profecto res se habet,

id. de Or. 2, 67, 271:

scire aveo, quomodo res se habeat,

id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140:

ut se tota res habeat,

id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.:

ut meae res sese habent,

Ter. Phorm. 5, 4, 1.—

Mid.:

virtus clara aeternaque habetur,

exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4:

sicuti pleraque mortalium habentur,

as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.—

Neutr. (as also the Gr echô): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,

I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. [p. 835] Mil. 3, 1, 130:

bene habent tibi principia,

Ter. Phorm. 2, 3, 82:

bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,

it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6:

magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,

so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.—

To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so:

aliquem fidelem sibi habere,

Plaut. Bacch. 3, 3, 87:

deos aeternos et beatos,

Cic. N. D. 1, 17, 45:

id habent hodie vile et semper habuerunt,

id. Balb. 22, 51:

maximam illam voluptatem habemus, quae, etc.,

id. Fin. 1, 11, 37:

eum nos ut perveterem habemus... nec vero habeo quemquam antiquiorem,

id. Brut. 15, 61:

Ut et rex et pater habereter omnium,

id. Rep. 1, 36; 2, 21:

parentem Asiae et dici et haberi,

id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.:

eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc.,

id. N. D. 1, 15, 38:

cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poet. ap. Cic. Div. 1, 58, 132:

cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur,

Caes. B. G. 4, 21, 7:

nihil pensi habere,

Quint. 11, 1, 29; cf.

also: an perinde habenda sit haec atque illa,

id. 7, 3, 11:

sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum,

Caes. B. G. 1, 44, 19; so,

aliquem pro hoste,

Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.:

nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem,

Cic. Fam. 5, 20, 2:

licet omnia Italica pro Romanis habeam,

Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73:

istuc jam pro facto habeo,

Cic. Att. 13, 1, 2:

Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam,

to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.:

id obliviscendum, pro non dicto habendum,

Liv. 23, 22, 9:

hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas,

Cic. Att. 5, 5 fin.:

aliquem in deorum numero,

id. N. D. 1, 14, 36:

aliquem in hostium numero,

Caes. B. G. 1, 28, 1:

aliquem suorum In numero,

Hor. S. 2, 6, 41;

for which also: hostium numero haberi,

Cic. Att. 11, 6, 6:

numero impiorum ac sceleratorum haberi,

Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2:

quem Aegyptii nefas habent nominare,

Cic. N. D. 3, 22, 56:

mutare nefas habent,

Quint. 12, 8, 6:

nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere,

to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.:

nec eam rem habuit religioni,

id. Div. 1, 35, 77:

quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,

you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19:

non sic ludibrio tuis factis habitus essem,

Ter. Hec. 4, 1, 11.—Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know:

sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc.,

Cic. Fam. 3, 13, 2:

unum hoc sic habeto: si, etc.,

id. ib. 2, 6 fin.:

sic habeto: omnibus, etc.,

id. Rep. 6, 13:

enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc,

id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.—Without sic:

id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc.,

Cic. Fam. 13, 29, 2:

tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc.,

id. ib. 2, 8, 2.—

To take, accept, bear, submit to, endure:

neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,

Sall. C. 51, 11:

egestas facile habetur sine damno,

id. ib. 6, 37:

quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,

Tac. A. 4, 21:

neque tantum maleficium impune habendum,

id. ib. 3, 70;

12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,

Liv. 7, 5, 7 Weissenb.—

To hold, have possession of, occupy, a place:

urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,

Sall. C. 6, 1:

qui mortales initio Africam habuerint,

id. J. 17, 7; 18, 1; cf.

Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,

rule, administer, Flor. 4, 2, 22:

urbem Romanam a principio reges habuere,

Tac. A. 1, 1:

Hispaniae tribus legionibus habebantur,

id. ib. 4, 5; 12, 54.—

More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.):

ille geminus qui Syracusis habet,

Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6:

ubi nunc adulescens habet?

id. Trin. 1, 2, 156:

apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,

Varr. L. L. 5, § 50 Mull.; cf.:

situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,

Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).—

To spend, pass (time, etc.):

aetatem procul a republica,

Sall. C. 4, 1:

vitam,

id. ib. 51, 12 al.—

To have in one's mind, to know, be acquainted with:

siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,

Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra;

nunc cognosce de Bruto,

there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10:

habetis igitur primum ortum tyranni,

id. Rep. 2, 27:

habetis sermonem bene longum hominis,

id. de Or. 2, 88, 361; cf.

also: habes nostras sententias,

Suet. Claud. 4:

habes, quae fortissime de beata vita dici putem,

Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291. —

To have as a habit, peculiarity, or characteristic:

habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,

Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.—

To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause:

alium quaerebam, iter hac habui,

made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.:

ex urbe profectus iter ad legiones habebat,

Caes. B. C. 1, 14, 3; so,

iter,

id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2:

vias,

Luc. 2, 439:

C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,

to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

senatum,

id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1:

concilia,

id. B. G. 5, 53, 4:

contionem,

Cic. Att. 4, 1, 6:

censum,

id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

delectum (militum),

id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1;

v. delectus: ludos,

Suet. Rhet. 1:

sermonem,

Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.:

orationem,

to deliver, id. Rep. 1, 46:

multis verbis ultro citroque habitis,

id. ib. 6, 9 fin.:

disputationem,

id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1:

dialogum,

Cic. Att. 2, 9, 1:

verba,

id. de Or. 2, 47, 190:

querelam de aliquo apud aliquem,

id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:

controversiam de fundo cum aliquo,

id. Fam. 13, 69, 2 et saep.:

deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,

caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96:

latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,

Caes. B. G. 6, 23, 6.—

Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse):

istum exheredare in animo habebat,

Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11:

hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,

Caes. B. G. 6, 7, 5:

neque bello eum invadere animo habuit,

Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.—

Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.):

clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,

Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47:

per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,

Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces:

res tuas tibi habeas or habe,

Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7:

illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,

Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.:

apage sis amor: tuas tibi res habeto,

Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.:

secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,

Cic. Fam. 7, 25, 2:

verum haec tu tecum habeto,

id. Att. 4, 15, 6.—

Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy:

postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,

Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22:

duxi, habui scortum,

Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida;

habeo, inquit, non habeor a Laide,

Cic. Fam. 9, 26, 2.—

Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit:

desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,

Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.—

Transf.:

hoc habet: reperi, qui senem ducerem,

Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum;

Certe captus est! Habet!

Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).

In gen.

Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.—

Trop.:

ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit,

Ter. Heaut. 2, 4, 22.—

In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent:

corpulentior videre atque habitior,

Plaut. Ep. 1, 1, 8:

si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,

Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

menstrŭus, a, um, adj. [mensis].

Of or belonging to a month, that happens every month, monthly.

In gen. (class.):

ferias menstruas edicere,

Varr. L. L. 6, § 13 Müll.:

usura,

Cic. Att. 6, 1, 3:

ventorum ratio,

Plin. 2, 47, 48, § 128.—

Subst.

menstrŭa, ōrum, n., the monthly sacri fices: ad menstrua solvenda montem ascendunt, Sall. Fragm. ap. Non. 492, 32. —

menstrŭum, i, n.:

menstruum meum Calend Septembr finitur,

a monthly term of office, monthly service, Plin. Ep. 10, 24, 3.—

In partic., of or belonging to monthly purgations, to menstruation, menstruous:

menstruae purgationes,

Plin. 32, 10, 46, § 132:

cursus,

id. 11, 39, 94, § 230:

sanguis,

Vulg. Lev. 15, 25. —As subst.: menstrŭa, ōrum, n., monthly purgations, menses, catamenia, Cels. 6, 6, 38:

ciere,

Plin. 22, 21, 30, § 65:

sedare,

id. 20, 14, 54, § 154.—In sing., Plin. 28, 7, 23, § 78.—Of female animals:

canis,

menstruous, Plin. 29, 5, 32, § 98.—

That lasts a month, for the space of a month, monthly: vita menstrua. Cic. Fin. 4, 12, 30:

spatium,

id. N. D. 1, 31, 87: menstrua cibaria. Cic. Verr. 2, 3, 30, § 72.—As subst.: men-strŭum, i, n., a month's provisions, Liv. 44, 2.