Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

ex-adversus

  • 81 concurro

    con-curro, curri, cursum, 3 ( perf. redupl. concucurrit, Flor. 4, 2, 33 Duker N. cr.: concucurrisse, Cato ap. Prisc. p. 901 P., and Suet. Caes. 15; cf. Liv. 1, 12 Oud., and Ind. Flor. s. h. v. Duker), v. n.
    I.
    To run together (of several persons), to come or assemble together in multitudes, to rush or flock together in crowds (very freq., and class.).
    A.
    Prop.
    1.
    Absol.:

    tota Italia concurret,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16: video hac tempestate concurrisse omnis adversarios, Cato ap. Prisc. 10, p. 901 P.:

    concurrunt jussu meo plures uno tempore librarii,

    Cic. Agr. 2, 5, 13:

    cum omnes, ut mos est, concurrerent,

    id. Verr. 2, 5, 26, § 65:

    licet concurrant omnes plebei philosophi, nihil tam eleganter explicabunt, etc.,

    unite, id. Tusc. 1, 23, 55:

    multi concurrerant,

    Nep. Dion, 10, 1; Sall. J. 60, 6:

    concurrite, concurrite, cives,

    Val. Max. 4, 1, 12.— Impers.: contionem inprimis advocari jubet;

    summā cum expectatione concurritur,

    Cic. Leg. 2, 5, 13.—
    2.
    Designating the place from which, or the place or purpose to or for which:

    non solum qui in urbe erant, sed etiam undique ex agris concurrerunt,

    Nep. Pelop. 3, 3:

    undique gentes,

    Luc. 3, 321:

    concurrunt laeti mi obviam cupedinarii omnes,

    Ter. Eun. 2, 2, 25: ad hos (sc. Druides) magnus adulescentium numerus disciplinae causā concurrit, Caes. B. G. 6, 13; cf. Quint. 1, 2, 16:

    ad eum magnae copiae,

    Sall. C. 56, 5:

    ad eum homines omnium ordirum corruptissimi,

    id. H. 1, 48, 7 Dietsch:

    ad curiam,

    Cic. Rab. Post. 7, 18 (corresp. to convolare ad Rostra); Liv. 4, 60, 1; Suet. Tit. 11:

    domum tuam cuncta civitas,

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 80:

    ad arma milites,

    Caes. B. G. 3, 22 fin.; so id. ib. 5, 39 fin.:

    ad non dubiam mortem,

    Cic. Tusc. 1, 37, 89:

    ad auxilium sociae,

    Luc. 3, 663:

    signum dedit, ut ad me restituendum Romam concurrerent,

    Cic. Mil. 15, 39:

    omnes concurrerunt ad Perdiccam opprimendum,

    united together, Nep. Eum. 3, 1; id. Phoc. 2, 5:

    ad aliquem audiendum,

    Suet. Caes. 32. — Impers.:

    concurritur undique ad commune incendium restinguendum,

    Cic. Phil. 10, 10, 21:

    concurrendum ad curiam putare,

    id. Rab. Post. 7, 18:

    cum ad arma concurri oporteret,

    Caes. B. G. 2, 20:

    ex proximis castellis eo concursum est,

    id. ib. 2, 33:

    concursum ad curiam esse,

    Liv. 4, 60, 1: Suet. Calig. 6; Quint. 1, 2, 16.—
    * b.
    Poet., to run in attendance upon, to accompany:

    est quibus Eleae concurrit palma quadrigae, as it were,

    follows him on foot, accompanies, Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—
    B.
    Trop. = confugere, to run for refuge or help, to take refuge (rare):

    ad C. Aquilium,

    Cic. Quint. 16, 53 B. and K.:

    nulla sedes, quo concurrant,

    Cic. Att. 8, 3, 4:

    ne darem perditis civibus hominem, quo concurrerent,

    id. Ep. ad Brut. 2, 2, 3:

    interea servitia repudiabat (Catilina), opibus conjurationis fretus,

    Sall. C. 56, 5; Just. 19, 1, 9.—
    2.
    Of words, as under military command:

    ante enim circumscribitur mente sententia confestimque verba concurrunt, quae mens eadem... statim dimittit, ut suo quodque loco respondeat,

    Cic. Or. 59, 200.—
    II.
    To run upon one another, to meet or dash together (class.).
    A.
    Of corporeal objects.
    1.
    In gen.:

    concurrunt nubes ventis,

    Lucr. 6, 97; cf. id. 6, 116:

    ne prorae concurrerent,

    Liv. 37, 30, 4 (al. prorā; cf. Weissenb. ad loc.); cf. id. 44, 42, 5; Luc. 3, 663:

    mediis concurrere in undis (montes, viz., the Symplegades),

    Ov. M. 7, 62; cf. id. Am. 2, 11, 3:

    concurrere montes duo inter se,

    Plin. 2, 83, 85, § 199: actor cum stetit in scaenā, concurrit dextera laevae (viz., in applauding), Hor. Ep. 2, 1, 205:

    labra concurrunt,

    draw together, close, Sen. Ep. 11, 2: os concurrit, id. Ira, 3, 15, 1; id. Ben. 2, 1, 3:

    os,

    Quint. 10, 7, 8; 11, 3, 121.— Transf., of letters and words:

    aspere concurrunt litterae,

    Cic. de Or. 3, 43, 172 (opp. diduci); so id. Or. 45, 154.—Hence,
    2.
    In partic., milit. t. t., to rush together in hostility, to engage in combat, to join battle, to fight (most freq. in the histt.); constr. inter se, cum aliquo, adversus, in, contra aliquem, alicui, and absol.
    (α).
    Inter se:

    concurrunt equites inter se,

    Caes. B. C. 2, 25; so Liv. 26, 51, 4; 29, 18, 10; Suet. Oth. 12; Verg. G. 1, 489; id. A. 10, 436.—
    (β).
    Cum aliquo:

    cum hoc concurrit ipse Eumenes,

    Nep. Eum. 4, 1; so Liv. 8, 8, 15; Vell. 2, 70, 1; Suet. Oth. 10; Ov. M. 13, 87.—
    (γ).
    Adversus, in, or contra aliquem:

    recenti milite adversus fessos longo itinere concurrerat,

    Liv. 35, 1, 6 Weissenb. ad loc.:

    in aliquem,

    Sall. J. 97, 4; Just. 4, 1, 10: equites contra tantam multitudinem audacissime concurrunt, run upon, against, etc., Auct. B. Afr. 6.—
    (δ).
    Alicui (freq. in the poets):

    audet viris concurrere virgo,

    Verg. A. 1, 493; 10, 8; Ov. M. 5, 89; 12, 595 al.:

    quibus (equitibus) cum inpigre, Numidae concurrissent,

    Liv. 24, 15, 7 Weissenb. ad loc.—
    (ε).
    Absol.: repente Antonius in aciem suas copias de vico produxit et sine morā concurrit, Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    cum infestis signis concurrunt,

    Sall. C. 60, 2; so Liv. 6, 7, 6; 8, 7, 9 al.; Tac. A. 6, 35; id. H. 2, 42; Suet. Claud. 21:

    ex insidiis,

    Liv. 9, 25, 8; 2, 11, 9:

    mutuis vulneribus,

    Sen. Suas. 7, 14.— Impers. pass.:

    ubi propius ventum est, utrimque magno clamore concurritur,

    Sall. J. 53, 2; so Liv. 10, 40, 13; Hor. S. 1, 1, 7.— Transf.:

    adversus has concurrentis belli minas, legati vallum murosque firmabant,

    Tac. H. 4, 22 init.
    b.
    Not in war; in the jurists, to make the same claim, enter into competition with:

    si non sit, qui ei concurrat, habeat solus bonorum possessionem,

    Dig. 37, 1, 2:

    in hereditatem fratri concurrere,

    ib. 5, 2, 16:

    in pignus,

    ib. 20, 4, 7: in pignore, ib.—
    c.
    Trop. (rare): in tantā causarum varietate cum alia colligantur vel ipsa inter se concurrant, vel in diversum ambiguitate ducantur, Quint. 12, 2, 15:

    cum dolore,

    Sen. Cons. ad Helv. 2:

    concurrit illinc publica, hinc regis salus,

    Sen. Oedip. 830.—
    B.
    Of abstract objects (occurrences, circumstances, points of time, etc.), to meet, concur, fall out at the same time, happen:

    multa concurrunt simul,

    Ter. And. 3, 2, 31; so,

    concurrunt multae opiniones,

    id. Heaut. 2, 2, 3:

    tot verisimilia,

    id. Ad. 4, 4, 19:

    res contrariae,

    Cic. Fin. 5, 10, 28:

    ista casu,

    id. Div. 2, 68, 141:

    quae ut concurrant omnia, optabile est,

    id. Off. 1, 14, 45:

    saepe concurrunt aliquorum bene de me meritorum inter ipsos contentiones,

    id. Planc. 32, 78:

    si quid tale accidisset, ut non concurrerent nomina,

    that the reciprocal accounts do not meet, become due on the same day, id. Att. 16, 3, 5; cf.:

    sponsalia in idem tempus,

    Dig. 3, 2, 13:

    concurrit actio legis Aquiliae et injuriarum,

    to have place together, to be coincident, ib. 9, 2, 5.—
    2.
    Pregn., to accord, agree with (in jurid. Lat.):

    concurrit cum veritate,

    Dig. 29, 2, 30:

    cum summā,

    ib. 29, 30, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > concurro

  • 82 consentiens

    con-sentĭo (also cosentĭo; v. infra), sensi, sensum, 4, v. n. and a
    I.
    = unā sentio, to feel together: multa (corpora, i. e. substances) Quae neque conecti potuere neque intus Vitalis motus consentire atque imitari, Lucr. 2, 717 Lachm.; cf.:

    consentire animam totam per membra videmus,

    id. 3, 153; Scrib. Comp. 104.—
    II.
    To agree, accord, harmonize with a person or thing; to assert unitedly, determine in common, decree, to unite upon something accordantly, etc. (freq and class. in prose and poetry); constr with cum, inter se, the dat., or absol. of person; and with the acc., de, ad, in, the inf.. causā, or absol. of the thing.
    A.
    Lit., with personal subjects.
    1.
    In a good sense, with acc. and inf.: HONC. OINO. PLOIRVME. COSENTIONT. ROMAI. DVONORO. OPTVMO. FVISE. VIRO... LVCIOM. SCIPIONE., etc. (i. e. hunc unum plurimi consentiunt Romanum bonorum optimum fuisse virum... Lucium Scipionem), inscription of the Scipios, C. I. L. 1, 32: Wordsworth, Fragm, and Spec. p. 160; cf. Cic. Fin. 2, 35, 116; and id. Sen. 17, 61:

    omnes mortales unā mente consentiunt, omnia arma eorum, qui haec salva velint, contra illam pestem esse capienda,

    id. Phil. 4, 3, 7; so Quint. 1, 10, 33; 2, 15, 36 al.; Tac. A. 6, 28 al.—With inf.:

    seu quicquid ubique magnificum est in claritatem ejus (sc. Herculis) referre consensimus,

    Tac. G. 34 fin. —With de de amicitiae utilitate omnes uno ore consentiunt, Cic. Lael. 23, 86; so id. Phil. 1, 9, 21:

    cum aliquo de aliquā re,

    id. Ac. 2, 42. 131.—With [p. 429] cum:

    consentire cum aliquā re, verbis discrepare,

    Cic. Fin. 4, 26, 72:

    cum his (oratoribus) philosophi consentiunt,

    Quint. 2, 17, 2; so Suet. Aug. 58.—With dat.:

    illis superioribus,

    Quint. 2, 15, 32; so id. 5, 14, 33:

    sibi ipse,

    Cic. Off. 1, 2, 5; cf. id. Clu. 22, 60:

    cui parti,

    Quint. 5, 14, 9:

    iis, quibus delectantur,

    id. 5, 11, 19:

    studiis alicujus,

    Hor. Ep. 1, 18, 65 al. —With adversus:

    adversus maleficium omne consensimus,

    Sen. Ben. 3, 6, 2:

    adversus patrem cum amicis,

    Val. Max. 9, 11, ext. 3.—With ad:

    parvo exercitu, sed ad benevolentiam erga nos consentiente,

    Cic. Att. 5, 18, 2; id. Tusc. 3, 2, 3; id. N. D. 2, 23, 60; 2, 46, 119; id. Cat. 4, 7, 15; 4, 9, 18; cf.:

    ad rem publicam conservandam,

    id. Phil. 4, 4, 10:

    ad decernendum triumphum,

    Liv. 36, 40, 10:

    ad necem ejus,

    id. 39, 50, 6:

    ad indutias,

    Suet. Calig. 5.—With in:

    in homine non, ut omne, omnia in unum consentientia, sed singulis membris suum cuique consilium,

    Liv. 2, 32, 9:

    in hoc non contumaciter consentio,

    Quint. 11, 3, 11; cf.:

    consentire in asserendā libertate,

    Suet. Calig. 60: puro pioque duello quaerendas censeo itaque consentio consciscoque, old formula of voting in Liv. 1, 32, 12.—With ut:

    senatus... censuit consensit conscivit ut bellum cum priscis Latinis fieret, old formula for declaring war,

    Liv. 1, 32, 13.—With ne:

    constat, ad alia discordes in uno adversus patrum voluntatem consensisse, ne dicerent dictatorem,

    Liv. 4, 26, 7.—With acc. rei:

    consensit et senatus bellum,

    i. e. has voted, decreed war, Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12:

    consensa in posterum diem contio,

    id. 24, 38, 11.—With inf.:

    si consenserint possessores non vendere, quid futurum est?

    Cic. Agr. 1, 5, 15. — Impers.:

    de prioribus consentitur,

    Tac. A. 1, 13:

    inter plurimos consensum est duas esse partes,

    Quint. 9, 1, 17; 5, 10, 12; Liv. 9, 7, 7; so,

    consensum est, ut, etc.,

    id. 30, 24, 11.—
    2.
    In a bad sense, to agree to any wrong, to join in, to plot together, conspire, take part in, etc.:

    neque se cum Belgis reliquis consensisse, neque contra populum Romanum omnino conjurasse,

    Caes. B. G. 2, 3; so id. ib. fin.:

    belli faciendi causā,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 18:

    urbem inflammare,

    id. Phil. 2, 7, 17:

    quod consensisset cum Hispanis quibusdam... eum (Pompeium) comprehendere,

    id. Fam. 6, 18, 2:

    ad prodendam Hannibali urbem Romanam,

    Liv. 27, 9, 14:

    ad aliquem opprimendum,

    Nep. Dat. 5, 2:

    quod undique abierat, antequam consentirent,

    Liv. 23, 28, 4; so absol., id. 34, 49, 9 al.—
    B.
    Transf., with inanimate subjects, to accord, agree, harmonize with, to fit, suit, etc.
    (α).
    With cum: sed mihi ne utiquam cor consentit cum oculorum aspectu, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 17, 52; cf.:

    cum vultus Domitii cum oratione non consentiret,

    Caes. B. C. 1, 19; Quint. 11, 1, 2; 11, 3, 113; 11, 3, 122: secum ipsa (oratio;

    together with sibi constet),

    Cic. Univ. 3; id. Brut. 38, 141:

    precor... ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntatibus suffragiisque consentiant,

    id. Mur. 1, 1; Dig. 46, 4, 14.—
    (β).
    With inter se:

    (pulchritudo corporis) delectat hoc ipso, quod inter se omnes partes cum quodam lepore consentiunt,

    Cic. Off. 1, 28, 98; Quint. 5, 7, 29.—
    (γ).
    With dat.:

    si personis, si temporibus, si locis ea quae narrantur consentiunt,

    Cic. Part. Or. 9, 32; id. Phil. 1, 1, 2; id. Att. 7, 3, 3; Quint. 11, 3, 65; 11, 3, 164 al.:

    sibi ipsa lex,

    id. 2, 4, 37.—
    (δ).
    Absol., Lucr. 3, 170; 2, 915; 3, 154:

    ratio nostra consentit, pugnat oratio, etc.,

    Cic. Fin. 3, 3, 10:

    judicationem et statum semper consentire,

    Quint. 3, 11, 20:

    nisi ab imo ad summum omnibus intenta nervis consentiat (cithara),

    id. 2, 8, 15:

    utrumque nostrum incredibili modo Consentit astrum,

    Hor. C. 2, 17, 22.—Hence,
    1.
    con-sentĭens, entis, P. a., agreeing, accordant, unanimous:

    tanta rerum consentiens, conspirans, continuata cognatio,

    Cic. N. D. 2, 7, 19:

    cujus de laudibus omnium esset fama consentiens,

    id. Sen. 17, 61:

    animi,

    id. Div. 2, 58, 119:

    consilium omnis vitae,

    id. Tusc. 5, 25, 72.— Abl. consentiente and -ti:

    hominum consentiente auctoritate contenti non sumus?

    Cic. Div. 1, 39, 84; so,

    consentiente voce,

    Suet. Galb. 13;

    on the other hand, clamore consentienti pugnam poscunt,

    Liv. 10, 40, 1.—
    2.
    consensus, a, um, Part., agreed upon:

    consensis quibusdam et concessis,

    Gell. 15, 26, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > consentiens

  • 83 consentio

    con-sentĭo (also cosentĭo; v. infra), sensi, sensum, 4, v. n. and a
    I.
    = unā sentio, to feel together: multa (corpora, i. e. substances) Quae neque conecti potuere neque intus Vitalis motus consentire atque imitari, Lucr. 2, 717 Lachm.; cf.:

    consentire animam totam per membra videmus,

    id. 3, 153; Scrib. Comp. 104.—
    II.
    To agree, accord, harmonize with a person or thing; to assert unitedly, determine in common, decree, to unite upon something accordantly, etc. (freq and class. in prose and poetry); constr with cum, inter se, the dat., or absol. of person; and with the acc., de, ad, in, the inf.. causā, or absol. of the thing.
    A.
    Lit., with personal subjects.
    1.
    In a good sense, with acc. and inf.: HONC. OINO. PLOIRVME. COSENTIONT. ROMAI. DVONORO. OPTVMO. FVISE. VIRO... LVCIOM. SCIPIONE., etc. (i. e. hunc unum plurimi consentiunt Romanum bonorum optimum fuisse virum... Lucium Scipionem), inscription of the Scipios, C. I. L. 1, 32: Wordsworth, Fragm, and Spec. p. 160; cf. Cic. Fin. 2, 35, 116; and id. Sen. 17, 61:

    omnes mortales unā mente consentiunt, omnia arma eorum, qui haec salva velint, contra illam pestem esse capienda,

    id. Phil. 4, 3, 7; so Quint. 1, 10, 33; 2, 15, 36 al.; Tac. A. 6, 28 al.—With inf.:

    seu quicquid ubique magnificum est in claritatem ejus (sc. Herculis) referre consensimus,

    Tac. G. 34 fin. —With de de amicitiae utilitate omnes uno ore consentiunt, Cic. Lael. 23, 86; so id. Phil. 1, 9, 21:

    cum aliquo de aliquā re,

    id. Ac. 2, 42. 131.—With [p. 429] cum:

    consentire cum aliquā re, verbis discrepare,

    Cic. Fin. 4, 26, 72:

    cum his (oratoribus) philosophi consentiunt,

    Quint. 2, 17, 2; so Suet. Aug. 58.—With dat.:

    illis superioribus,

    Quint. 2, 15, 32; so id. 5, 14, 33:

    sibi ipse,

    Cic. Off. 1, 2, 5; cf. id. Clu. 22, 60:

    cui parti,

    Quint. 5, 14, 9:

    iis, quibus delectantur,

    id. 5, 11, 19:

    studiis alicujus,

    Hor. Ep. 1, 18, 65 al. —With adversus:

    adversus maleficium omne consensimus,

    Sen. Ben. 3, 6, 2:

    adversus patrem cum amicis,

    Val. Max. 9, 11, ext. 3.—With ad:

    parvo exercitu, sed ad benevolentiam erga nos consentiente,

    Cic. Att. 5, 18, 2; id. Tusc. 3, 2, 3; id. N. D. 2, 23, 60; 2, 46, 119; id. Cat. 4, 7, 15; 4, 9, 18; cf.:

    ad rem publicam conservandam,

    id. Phil. 4, 4, 10:

    ad decernendum triumphum,

    Liv. 36, 40, 10:

    ad necem ejus,

    id. 39, 50, 6:

    ad indutias,

    Suet. Calig. 5.—With in:

    in homine non, ut omne, omnia in unum consentientia, sed singulis membris suum cuique consilium,

    Liv. 2, 32, 9:

    in hoc non contumaciter consentio,

    Quint. 11, 3, 11; cf.:

    consentire in asserendā libertate,

    Suet. Calig. 60: puro pioque duello quaerendas censeo itaque consentio consciscoque, old formula of voting in Liv. 1, 32, 12.—With ut:

    senatus... censuit consensit conscivit ut bellum cum priscis Latinis fieret, old formula for declaring war,

    Liv. 1, 32, 13.—With ne:

    constat, ad alia discordes in uno adversus patrum voluntatem consensisse, ne dicerent dictatorem,

    Liv. 4, 26, 7.—With acc. rei:

    consensit et senatus bellum,

    i. e. has voted, decreed war, Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12:

    consensa in posterum diem contio,

    id. 24, 38, 11.—With inf.:

    si consenserint possessores non vendere, quid futurum est?

    Cic. Agr. 1, 5, 15. — Impers.:

    de prioribus consentitur,

    Tac. A. 1, 13:

    inter plurimos consensum est duas esse partes,

    Quint. 9, 1, 17; 5, 10, 12; Liv. 9, 7, 7; so,

    consensum est, ut, etc.,

    id. 30, 24, 11.—
    2.
    In a bad sense, to agree to any wrong, to join in, to plot together, conspire, take part in, etc.:

    neque se cum Belgis reliquis consensisse, neque contra populum Romanum omnino conjurasse,

    Caes. B. G. 2, 3; so id. ib. fin.:

    belli faciendi causā,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 18:

    urbem inflammare,

    id. Phil. 2, 7, 17:

    quod consensisset cum Hispanis quibusdam... eum (Pompeium) comprehendere,

    id. Fam. 6, 18, 2:

    ad prodendam Hannibali urbem Romanam,

    Liv. 27, 9, 14:

    ad aliquem opprimendum,

    Nep. Dat. 5, 2:

    quod undique abierat, antequam consentirent,

    Liv. 23, 28, 4; so absol., id. 34, 49, 9 al.—
    B.
    Transf., with inanimate subjects, to accord, agree, harmonize with, to fit, suit, etc.
    (α).
    With cum: sed mihi ne utiquam cor consentit cum oculorum aspectu, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 17, 52; cf.:

    cum vultus Domitii cum oratione non consentiret,

    Caes. B. C. 1, 19; Quint. 11, 1, 2; 11, 3, 113; 11, 3, 122: secum ipsa (oratio;

    together with sibi constet),

    Cic. Univ. 3; id. Brut. 38, 141:

    precor... ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntatibus suffragiisque consentiant,

    id. Mur. 1, 1; Dig. 46, 4, 14.—
    (β).
    With inter se:

    (pulchritudo corporis) delectat hoc ipso, quod inter se omnes partes cum quodam lepore consentiunt,

    Cic. Off. 1, 28, 98; Quint. 5, 7, 29.—
    (γ).
    With dat.:

    si personis, si temporibus, si locis ea quae narrantur consentiunt,

    Cic. Part. Or. 9, 32; id. Phil. 1, 1, 2; id. Att. 7, 3, 3; Quint. 11, 3, 65; 11, 3, 164 al.:

    sibi ipsa lex,

    id. 2, 4, 37.—
    (δ).
    Absol., Lucr. 3, 170; 2, 915; 3, 154:

    ratio nostra consentit, pugnat oratio, etc.,

    Cic. Fin. 3, 3, 10:

    judicationem et statum semper consentire,

    Quint. 3, 11, 20:

    nisi ab imo ad summum omnibus intenta nervis consentiat (cithara),

    id. 2, 8, 15:

    utrumque nostrum incredibili modo Consentit astrum,

    Hor. C. 2, 17, 22.—Hence,
    1.
    con-sentĭens, entis, P. a., agreeing, accordant, unanimous:

    tanta rerum consentiens, conspirans, continuata cognatio,

    Cic. N. D. 2, 7, 19:

    cujus de laudibus omnium esset fama consentiens,

    id. Sen. 17, 61:

    animi,

    id. Div. 2, 58, 119:

    consilium omnis vitae,

    id. Tusc. 5, 25, 72.— Abl. consentiente and -ti:

    hominum consentiente auctoritate contenti non sumus?

    Cic. Div. 1, 39, 84; so,

    consentiente voce,

    Suet. Galb. 13;

    on the other hand, clamore consentienti pugnam poscunt,

    Liv. 10, 40, 1.—
    2.
    consensus, a, um, Part., agreed upon:

    consensis quibusdam et concessis,

    Gell. 15, 26, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > consentio

  • 84 cosentio

    con-sentĭo (also cosentĭo; v. infra), sensi, sensum, 4, v. n. and a
    I.
    = unā sentio, to feel together: multa (corpora, i. e. substances) Quae neque conecti potuere neque intus Vitalis motus consentire atque imitari, Lucr. 2, 717 Lachm.; cf.:

    consentire animam totam per membra videmus,

    id. 3, 153; Scrib. Comp. 104.—
    II.
    To agree, accord, harmonize with a person or thing; to assert unitedly, determine in common, decree, to unite upon something accordantly, etc. (freq and class. in prose and poetry); constr with cum, inter se, the dat., or absol. of person; and with the acc., de, ad, in, the inf.. causā, or absol. of the thing.
    A.
    Lit., with personal subjects.
    1.
    In a good sense, with acc. and inf.: HONC. OINO. PLOIRVME. COSENTIONT. ROMAI. DVONORO. OPTVMO. FVISE. VIRO... LVCIOM. SCIPIONE., etc. (i. e. hunc unum plurimi consentiunt Romanum bonorum optimum fuisse virum... Lucium Scipionem), inscription of the Scipios, C. I. L. 1, 32: Wordsworth, Fragm, and Spec. p. 160; cf. Cic. Fin. 2, 35, 116; and id. Sen. 17, 61:

    omnes mortales unā mente consentiunt, omnia arma eorum, qui haec salva velint, contra illam pestem esse capienda,

    id. Phil. 4, 3, 7; so Quint. 1, 10, 33; 2, 15, 36 al.; Tac. A. 6, 28 al.—With inf.:

    seu quicquid ubique magnificum est in claritatem ejus (sc. Herculis) referre consensimus,

    Tac. G. 34 fin. —With de de amicitiae utilitate omnes uno ore consentiunt, Cic. Lael. 23, 86; so id. Phil. 1, 9, 21:

    cum aliquo de aliquā re,

    id. Ac. 2, 42. 131.—With [p. 429] cum:

    consentire cum aliquā re, verbis discrepare,

    Cic. Fin. 4, 26, 72:

    cum his (oratoribus) philosophi consentiunt,

    Quint. 2, 17, 2; so Suet. Aug. 58.—With dat.:

    illis superioribus,

    Quint. 2, 15, 32; so id. 5, 14, 33:

    sibi ipse,

    Cic. Off. 1, 2, 5; cf. id. Clu. 22, 60:

    cui parti,

    Quint. 5, 14, 9:

    iis, quibus delectantur,

    id. 5, 11, 19:

    studiis alicujus,

    Hor. Ep. 1, 18, 65 al. —With adversus:

    adversus maleficium omne consensimus,

    Sen. Ben. 3, 6, 2:

    adversus patrem cum amicis,

    Val. Max. 9, 11, ext. 3.—With ad:

    parvo exercitu, sed ad benevolentiam erga nos consentiente,

    Cic. Att. 5, 18, 2; id. Tusc. 3, 2, 3; id. N. D. 2, 23, 60; 2, 46, 119; id. Cat. 4, 7, 15; 4, 9, 18; cf.:

    ad rem publicam conservandam,

    id. Phil. 4, 4, 10:

    ad decernendum triumphum,

    Liv. 36, 40, 10:

    ad necem ejus,

    id. 39, 50, 6:

    ad indutias,

    Suet. Calig. 5.—With in:

    in homine non, ut omne, omnia in unum consentientia, sed singulis membris suum cuique consilium,

    Liv. 2, 32, 9:

    in hoc non contumaciter consentio,

    Quint. 11, 3, 11; cf.:

    consentire in asserendā libertate,

    Suet. Calig. 60: puro pioque duello quaerendas censeo itaque consentio consciscoque, old formula of voting in Liv. 1, 32, 12.—With ut:

    senatus... censuit consensit conscivit ut bellum cum priscis Latinis fieret, old formula for declaring war,

    Liv. 1, 32, 13.—With ne:

    constat, ad alia discordes in uno adversus patrum voluntatem consensisse, ne dicerent dictatorem,

    Liv. 4, 26, 7.—With acc. rei:

    consensit et senatus bellum,

    i. e. has voted, decreed war, Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12:

    consensa in posterum diem contio,

    id. 24, 38, 11.—With inf.:

    si consenserint possessores non vendere, quid futurum est?

    Cic. Agr. 1, 5, 15. — Impers.:

    de prioribus consentitur,

    Tac. A. 1, 13:

    inter plurimos consensum est duas esse partes,

    Quint. 9, 1, 17; 5, 10, 12; Liv. 9, 7, 7; so,

    consensum est, ut, etc.,

    id. 30, 24, 11.—
    2.
    In a bad sense, to agree to any wrong, to join in, to plot together, conspire, take part in, etc.:

    neque se cum Belgis reliquis consensisse, neque contra populum Romanum omnino conjurasse,

    Caes. B. G. 2, 3; so id. ib. fin.:

    belli faciendi causā,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 18:

    urbem inflammare,

    id. Phil. 2, 7, 17:

    quod consensisset cum Hispanis quibusdam... eum (Pompeium) comprehendere,

    id. Fam. 6, 18, 2:

    ad prodendam Hannibali urbem Romanam,

    Liv. 27, 9, 14:

    ad aliquem opprimendum,

    Nep. Dat. 5, 2:

    quod undique abierat, antequam consentirent,

    Liv. 23, 28, 4; so absol., id. 34, 49, 9 al.—
    B.
    Transf., with inanimate subjects, to accord, agree, harmonize with, to fit, suit, etc.
    (α).
    With cum: sed mihi ne utiquam cor consentit cum oculorum aspectu, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 17, 52; cf.:

    cum vultus Domitii cum oratione non consentiret,

    Caes. B. C. 1, 19; Quint. 11, 1, 2; 11, 3, 113; 11, 3, 122: secum ipsa (oratio;

    together with sibi constet),

    Cic. Univ. 3; id. Brut. 38, 141:

    precor... ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntatibus suffragiisque consentiant,

    id. Mur. 1, 1; Dig. 46, 4, 14.—
    (β).
    With inter se:

    (pulchritudo corporis) delectat hoc ipso, quod inter se omnes partes cum quodam lepore consentiunt,

    Cic. Off. 1, 28, 98; Quint. 5, 7, 29.—
    (γ).
    With dat.:

    si personis, si temporibus, si locis ea quae narrantur consentiunt,

    Cic. Part. Or. 9, 32; id. Phil. 1, 1, 2; id. Att. 7, 3, 3; Quint. 11, 3, 65; 11, 3, 164 al.:

    sibi ipsa lex,

    id. 2, 4, 37.—
    (δ).
    Absol., Lucr. 3, 170; 2, 915; 3, 154:

    ratio nostra consentit, pugnat oratio, etc.,

    Cic. Fin. 3, 3, 10:

    judicationem et statum semper consentire,

    Quint. 3, 11, 20:

    nisi ab imo ad summum omnibus intenta nervis consentiat (cithara),

    id. 2, 8, 15:

    utrumque nostrum incredibili modo Consentit astrum,

    Hor. C. 2, 17, 22.—Hence,
    1.
    con-sentĭens, entis, P. a., agreeing, accordant, unanimous:

    tanta rerum consentiens, conspirans, continuata cognatio,

    Cic. N. D. 2, 7, 19:

    cujus de laudibus omnium esset fama consentiens,

    id. Sen. 17, 61:

    animi,

    id. Div. 2, 58, 119:

    consilium omnis vitae,

    id. Tusc. 5, 25, 72.— Abl. consentiente and -ti:

    hominum consentiente auctoritate contenti non sumus?

    Cic. Div. 1, 39, 84; so,

    consentiente voce,

    Suet. Galb. 13;

    on the other hand, clamore consentienti pugnam poscunt,

    Liv. 10, 40, 1.—
    2.
    consensus, a, um, Part., agreed upon:

    consensis quibusdam et concessis,

    Gell. 15, 26, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > cosentio

  • 85 firmus

    firmus, a, um, adj. [Sanscr. dhar-, dharā-mi, hold, support; Gr. thra-, thrê-sasthai, to sit down, thrênus, thronos; cf.: frētus, frēnum], firm (in opp. to frail, destructible), steadfast, stable, strong, powerful (freq. and class.; esp. in the trop. sense; syn.: constans, stabilis, solidus).
    I.
    Lit.:

    nos fragili vastum ligno sulcavimus aequor: Quae tulit Aesoniden, firma carina fuit,

    Ov. P. 1, 4, 35:

    robora,

    Verg. A. 2, 481:

    arbor,

    Ov. A. A. 2, 652:

    vincula,

    id. F. 1, 370:

    janua,

    i. e. shut fast, id. Am. 2, 12, 3; cf.

    sera,

    id. P. 1, 2, 24:

    solum,

    Curt. 5, 1:

    firmioris testae murices,

    Plin. 9, 33, 52, § 102: sunt et Amineae vites, firmissima vina. Verg. G. 2, 97:

    firmo cibo pasta pecus,

    strengthening, Varr. R. R. 2, 11, 2:

    firmius est triticum quam milium: id ipsum quam hordeum: ex tritico firmissima siligo,

    Cels. 2, 18:

    effice ut valeas, et ut ad nos firmus ac valens quam primum venias,

    Cic. Fam. 16, 8, 1 and 2; cf.:

    mihi placebat, si firmior esses, etc.,

    id. ib. 16, 5, 1:

    nondum satis firmo corpore,

    id. ib. 11, 27, 1:

    hinc remiges firmissimi, illinc inopia affectissimi,

    Vell. 2, 84, 2.—With dat.:

    area firma templis sustinendis,

    Liv. 2, 5, 4:

    testa in structura oneri ferendo firma,

    Vitr. 2, 8, 19:

    adversis,

    Tac. Agr. 35 fin.
    II.
    Trop., firm in strength or durability, also in opinion, affection, etc., fast, constant, steadfast, immovable, powerful, strong, true, faithful:

    quae enim domus tam stabilis, quae tam firma civitas est, quae non odiis et discidiis funditus possit everti?

    Cic. Lael. 7, 23:

    res publica firma atque robusta,

    id. Rep. 2, 1 fin.; cf.:

    civitas imprimis firma,

    Caes. B. G. 5, 54, 2:

    Trinobantes prope firmissima earum regionum civitas,

    id. ib. 5, 20, 1; cf.

    also: Mutina firmissima et splendidissima colonia,

    Cic. Phil. 5, 9, 24:

    tres potentissimi ac firmissimi populi,

    id. ib. 1, 3 fin.; and:

    evocatorum firma manus,

    id. Fam. 15, 4, 3: Antonius ab equitatu firmus esse dicebatur, strong in cavalry, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 2.— With ad and acc.: satis firmus ad castra facienda, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 1:

    Chrysippi consolatio ad veritatem firmissima est,

    Cic. Tusc. 3, 33, 79:

    exercitus satis firmus ad tantum bellum,

    Liv. 23, 25, 6; cf.:

    cohortes minime firmae ad dimicandum,

    Caes. B. G. 7, 60, 2; Sall. H. 4, 62, 16.— With contra: Jugurtha nihil satis firmum contra Metellum putat, Sall. J. 80, 1.—With adversus:

    firmus adversus militarem largitionem,

    Tac. H. 2, 82:

    firmior adversus fortuita,

    id. ib. 4, 51:

    adversus convicia malosque rumores,

    Suet. Tib. 28.— Absol.:

    cum neque magnas copias neque firmas haberet,

    Nep. Eum. 3, 3; Caes. B. G. 1, 3, 8; Sall. J. 56, 2:

    concordi populo nihil esse immutabilius, nihil firmius,

    Cic. Rep. 1, 32:

    praesidia firmissima,

    id. Fin. 1, 10, 35:

    fundamenta defensionis firmissima,

    id. Cael. 2, 7:

    firmior fortuna,

    id. Rep. 1, 17:

    constitutio Romuli,

    id. ib. 2, 31 (ap. Non. 526, 10):

    illud ratum, firmum, fixum fuisse vis,

    Cic. Ac. 2, 46, 141:

    officii praecepta firma, stabilia,

    id. Off. 1, 2, 6; cf.:

    opinio, firma et stabilis,

    id. Brut. 30, 114:

    firma et constans assensio,

    id. Ac. 1, 11, 42:

    ne in maximis quidem rebus quicquam adhuc inveni firmius,

    id. Or. 71, 237:

    spem firmissimam habere,

    id. Fam. 6, 5, 4; cf.

    , transf.: firmior candidatus,

    i. e. who has stronger, greater hopes of being elected, id. Att. 1, 1, 2:

    litterae,

    i. e. containing news that may be relied upon, id. ib. 7, 25; cf. id. ib. 16, 5:

    senatum sua sponte bene firmum firmiorem vestra auctoritate fecistis,

    id. Phil. 6, 7, 18; cf.:

    vir in suscepta causa firmissimus,

    id. Mil. 33, 91:

    accusator firmus verusque,

    id. Div. in Caecil. 9, 29;

    with this cf.: vir pro veritate firmissimus,

    Plin. Ep. 2, 11, 19:

    sunt fortasse in sententia firmiores,

    id. Balb. 27, 61:

    firmus in hoc,

    Tib. 3, 2, 5:

    non firmus rectum defendis et haeres,

    Hor. S. 2, 7, 26:

    firmus proposito,

    Vell. 2, 63 fin.; so,

    firmissimus irā,

    Ov. M. 7, 457: firmo id constantique animo facias licet, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 2:

    nunc opus pectore firmo,

    Verg. A. 6, 261:

    firmi amici sunt (opp.: amici collabascunt),

    Plaut. Stich. 4, 1, 16:

    firmi et stabiles et constantes (amici),

    Cic. Lael. 17, 62:

    ex infidelissimis sociis firmissimos reddere,

    id. Fam. 15, 4, 14:

    non brevis et suffragatoria, sed firma et perpetua amicitia,

    Q. Cic. Petit. Cons. 7, 26:

    firmissimae amicitiae,

    Quint. 1, 2, 20:

    fides firma nobis,

    Plaut. Capt. 5, 1, 6.—
    * (β).
    Poet. with inf.:

    fundus nec vendibilis nec pascere firmus,

    able, capable, Hor. Ep. 1, 17, 47. —Hence, adv., firmly, steadily, lastingly, powerfully; in two (equally common) forms: firme and firmĭter.
    (α).
    Form firme, Plaut. Mil. 4, 2, 24; id. Trin. 2, 2, 54:

    insistere,

    Suet. Calig. 26:

    firme graviterque aliquid comprehendere,

    Cic. Fin. 1, 21, 71; cf.:

    satis firme aliquid concipere animo,

    id. ib. 2, 2, 6:

    continere multa,

    Quint. 11, 2, 2:

    sustinere assensus suos,

    Cic. Fin. 3, 9, 31:

    graviter et firme respondere,

    Plin. Ep. 6, 13, 3.—
    (β).
    Form firmiter: firmiter hoc tuo sit pectore fixum, Lucil. ap. Non. 512, 20:

    nisi suffulcis firmiter,

    Plaut. Ep. 1, 1, 77:

    insistere,

    Caes. B. G. 4, 26, 1:

    in suo gradu collocari,

    Cic. Rep. 1, 45 fin.: stabilita matrimonia, Cic. Fragm. ap. Non. 512, 23 (Rep. 6, 2 ed. Mos.):

    promisisse,

    Plaut. Ps. 3, 2 111:

    meminisse,

    Gell. 13, 8, 2.—
    b.
    Comp.:

    firmius durare,

    Plin. 35, 12, 46, § 165:

    firmius coire,

    Ov. H. 19, 67.—
    c.
    Sup.:

    asseverare,

    Cic. Att. 10, 14 fin.:

    pulvinus quam firmissime statuatur,

    Vitr. 5, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > firmus

  • 86 consisto

    cōn-sisto, stitī, —, ere
    1) становиться (ad mensam C, Pt; ad fores Capitolii Su; in muro Cs; post aliquem Q)
    2) твёрдо стоять на ногах, перен. уметь устоять, не поддаваться ( adversus formidata Sen)
    3) подойти ( propius O); оказаться, появиться ( in contione C)
    4) воен. занять позицию, расположиться (in superiore acie, sub muro Cs; in sinistro cornu L)
    5) юр. выступить на суде (ad horam Q; adversus aliquem Dig; loco testis VM)
    6) задержаться, остановиться ( in urbe negotiandi causa Cs)
    7) поселиться (in agris alicujus Hirt; in eā sede QC)
    8) находиться, пребывать, оставаться, состоять (in equestri ordine Su; intra professionem suam CC)
    9)
    а) останавливаться (hic V; procul O)
    ire modo ocius, interdum c. H — то идти быстрее, то (временами) останавливаться
    cum aliquo c. Pl, C — остановиться с кем-л. ( для беседы)
    neque c. flumen nec lĕvis hora potest O — ни река, ни быстротечное время остановиться не могут
    cogere aliquem c. Cs — заставить остановиться (остановить) кого-л.
    c. ad ancoram C in ancoris Cs) — стать на якоре
    б) застывать, замерзать ( frigore constĭtit flumen O); твердеть, густеть, уплотняться ( album ex ovo constitit CC)
    10) подробнее развить, остановиться ( in singulis C)
    11) переставать, прекращаться, проходить ( morbus consistit CC — ср. 12.; ira constĭtit O)
    12) гнездиться, сосредоточиться ( morbus consistit circa cervīcem CC — ср. 11.)
    13) состоять, заключаться
    victus eorum in lacte, caseo, carne consistit Csих пища состоит из молока сыра и мяса
    14) устоять, продержаться (vires prohibent c. O); твёрдо держаться, стоять (in arido Cs; firmo c. gradu L)
    contra aliquem in contione c. C — выдержать борьбу против кого-л. на собрании
    animo или mente c. C — ясно соображать, сохранять душевное равновесие
    neque mente neque lingua neque ore c. Cсовершенно растеряться
    alicujus animum c. non sinere C — не давать кому-л. успокоиться
    15) быть, существовать
    sunt certi depĭque fines, quos ultrā citrāque nequit consistere rectum H — существуют же известные пределы, по обе стороны которых не может быть ничего нормального (истинных норм)
    16) ( об очках при игре в кости) выпадать (casu c. C)
    17) соглашаться (cum aliquo verbis c. C)
    18) устанавливать, излагать ( consistendae causae gratiā venire AG); утверждать, устраивать
    19) вступать в спор, спорить или обсуждать (cum aliquo de aliquā re и adversus aliquid Eccl)

    Латинско-русский словарь > consisto

  • 87 benignus

    benīgnus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl. (zsgz. aus benigenus, von bonus u. gignere, genus), von guter Art, -Natur, gütig (Ggstz. malignus), I) in der Gesinnung u. im äußern Benehmen gegen andere, gütig, freundlich, liebevoll, leutselig, gewogen, mild, glimpflich, A) eig.: alqo uti benigno et lepido et comi, Ter.: comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur, Cic.: homines benefici et benigni, Cic.: Apelles in aemulis b., Plin.: divi b., numen b., Hor.: homo plus quam benignissimus, Corp. inscr. Lat. 9, 1876. – B) übtr., v. Lebl.: 1) freundlich, angenehm, mild, vultus benigni, Liv.: b. vultus et sermo, Liv.: b. oratio, Cic.: b. verba, Prop. – 2) insbes., mild, nachsichtig, gnädig, interpretatio (Ggstz. dura, d.i. die der Strenge des Buchstabens folgt), ICt: so sententia benignior, ICt. – 3) poet., günstig, glücklich, dies, nox, Stat. – II) in der Tat, wohltätig, gefällig, spendend, freigebig, A) eig.: 1) im guten Sinne: Fortuna b., Hor.: qui benigniores volunt esse quam res patitur, Cic.: is, qui benignus liberalisque dicitur, officium, non fructum sequitur, Cic. – m. erga u. Akk., erga alqm, Plaut. rud. 1389; mil. 1230: mit Dat., alci, Plaut. trin. 740 u.a. Hor. carm. 3, 29, 52. – m. adversus u. Akk., adversus amicos benignus, adversus inimicos temperatus, Sen. ep. 120, 10. – mit in u. Abl. Gerund., alter eorum in dando benignus, alter in accipiendo astutus, Rut. Lup. 2, 16. – poet. m. Genet., vini somnique b., mit Wein und Schlaf sich gütlich tuend, Hor. sat. 2, 3, 3. – 2) im üblen Sinne: freigebig = verschwenderisch (Ggstz. bonae frugi, haushälterisch), Plaut. truc. 34 u. 41. – B) übtr. v. Lebl., reichlich spendend, reichlich, reich (Ggstz. malignus, s. Schwarz Plin. pan. 31 extr.), terra, Tibull.: ager, Ov.: cornu. Hor.: daps. Hor.: ingenii vena, Hor.: materia, fruchtbarer, dankbarer Stoff, Mela: benignissimum inventum, sehr wohltätige, Plin.: velut rivi ex illo benignissimo fonte decurrunt, Plin. ep.: nemo est, ad quem non aliquid ex illo benignissimo fonte (aus jenem Urquell der Güte) manaverit, Sen.: so auch sermo b., reichlich strömende Reden, lange Gespräche, Hor. ep. 1, 5, 11.

    lateinisch-deutsches > benignus

  • 88 consisto

    cōn-sisto, stitī, ere, sich beistellen, d.i. sich hinstellen, I) im allg., sich hinstellen, hintreten, auftreten, 1) eig.: a) v. Fuße u. v. leb. Wesen, ubi (crus) consistit, calx quoque terram non contingit, Cels. – is qui proxime constiterat, der Zunächststehende, Val. Max.: qui constitit intus, Ov.: c. ex diverso, Quint.: eo loci, ubi etc., Val. Max. – c. ad mensam, Cic.: ad aras, Ov.: ad fores Capitolii, Suet.: ante vestibulum regiae, Curt.: ante oculos (auch bildl.), Ov.: apud ripam, Suet.: circa alqm (von mehreren), Curt.: iuxta alqm, Eutr.: in caelo iuxta solium Iovis, Suet.: inter aves albas (v. Raben), Ov.: post (hinter) alqm, Quint.: supra ripam stagni (v. Vögeln), Ov. – in vinea media, Cic.: in limine domus suae, Curt.: in extrema parte theatri, Val. Max.: pontibus crebris (v. Bienen), Verg.: c. in pedes, auf die F. zu stehen kommen, Sen. ep. 121, 8. – calce aliquem super ipsum os debere consistere, mit dem Hacken müsse einer auf den (ausgetretenen) Knochen treten, Cels. 8, 14. – mit Ang. wie? durch Advv., recte et in loco, Cic.; od. (als wer?) durch Adii., hi proximi constitere, Liv.: ne quem paterentur in circo forove nisi positis lacernis togatum consistere, Suet.: consistens inter fratres medius, Suet. – So nun bes.: α) als Betrachter sich hinstellen, hinzutreten, fert animus propius consistere (bildl. = die Sache näher zu besprechen), Ov. art. am. 3, 467. – β) als Zuhörer in einer Versammlung sich einfinden, tota in illa contione Italia constitit, Cic. Sest. 107. – γ) zu einer Leistung, bes. zum Kampf sich hinstellen, auftreten, sich aufstellen, vom Zitharöden, ut constitit, Suet. Ner. 21 2: v. einem Possenreißer, in scaena vero postquam solus constitit, Phaedr. 5, 5, 13. – v. Redner, c. in communibus suggestis, Cic. Tusc. 5, 29. – Aesopus media subito in turba constitit, Phaedr. 4, 5, 29. – v. Schützen (beim Wettschießen), post acer Mnestheus adducto constitit arcu, Verg. Aen. 5, 507. – vom Faustkämpfer, Athleten, Verg. Aen. 5, 426. Plin. 7, 83: v. Zweikämpfern, c. inter duas acies, Liv. 7, 10, 9: vom Gladiator, cum alqo, Petr. 19, 5 (übtr.). – v. Wächter, Schützer, Verteidiger einer Örtl., sich aufstellen, sich postieren, ante fores curiae, Val. Max.: in porta, Caes.: in ponte sublicio, Val. Max.: pari intervallo, Caes. – bes. als milit. t. t., sich aufstellen zum Kampf, Stellung nehmen, antreten, ne saucio quidem eius loci, ubi constiterat, relinquendi facultas dabatur, Caes.: c. iuxta, Caes.: contra, Caes. – c. ad Alliam, Liv.: circa alqm, Liv.: inter primos, Curt.: sub muro, Caes.: pro castris, Sall.: in sinistro cornu propius montes, Liv.: cum equitibus contra pedites, Curt.: in foro cuneatim, Liv.: in sinistra parte acie (in Schlachtordnung), Caes. – m. in u. Akk., in orbem (in einem Kreis, im Kr.), Caes.: acies quadratum consistit in agmen (in einer viereckigen Marschkolonne), Tibull. – sine ducis opera copiae sic ordinatae consistunt, ut etc., Nep.: proximi cornibus constiterunt regii equites, Liv.: naves profectae ex portu nostris adversae constiterunt, Caes. – δ) als gerichtl. t. t., vor Gericht treten, -erscheinen, als Zeuge, loco testis, Val. Max. 8, 5, 6. – gew. als Kläger = seine Sache vor Gericht führen, rechten, prozessieren,ad horam, Quint.: in iure, ICt.: cum matre, Sen.: cum debitoribus, ICt.: adversus dominos, ICt.; vgl. Oehler Tert. de idol. 13 in.

    b) v. lebl. Subjj., und zwar als t. t. des Würfelspiels, v. Wurf, zu stehen kommen = fallen, quadringentis talis centum Venerios non posse casu consistere, Cic. de div. 2, 48.

    2) übtr.: a) sich auf jmds. Seite mit seiner Ansicht stellen, jmdm. beitreten, mit jmd. übereinstimmen (Ggstz. dissidere), videsne igitur Zenonem tuum cum Aristone verbis consistere, re dissidere; cum Aristotele et illis re consentire, verbis discrepare, Cic. de fin. 4, 72 zw. – b) mit jmd. sich in Erörterung über etwas einlassen, mit jmd. disputieren, de alqa re, cum alqo de alqa re, adversus alqd, Eccl.; vgl. Oehler Tert. de idol. 13 in.

    II) insbes., von der Bewegung aus sich hinstellen = stille stehen, stehen bleiben, A) übh., stille stehen, stehen bleiben, haltmachen (Ggstz. ire, progredi, inambulare, moveri u. dgl.), 1) eig.: a) v. leb. Wesen: consistite! Ov.: ubi ad ipsum veni diverticulum, constiti, Ter.: egressi tecta consistimus, Plin. ep.: ire modo ocius, modo consistere, Hor. – constitit hic, Verg.: c. procul, Ov.: c. non eodem loci prae ardore (v. (Redner), Suet. – u. im Bilde, in hoc igitur campo cum liceat oratori vagari libere atque ubicumque constiterit, consistere in suo, Cic.: ipsa mihi veritas manum iniecit et paulisper consistere et commorari cogit, Cic. – c. ante domum, Ov.: c. citra limen foresque, Ov.: neque is consistens in loco (auf der Stelle), sed inambulans atque ascensu ingrediens arduo, Cic.: iumenta, quae Dareum vehebant, in quadam valle constiterant, Curt.: quocumque constiti loco (wo ich gehe und stehe), ibi cogitationes meas tracto, Sen.: c. limine, Ov. – So nun bes.: α) der Unterhaltung wegen stehen bleiben, consistimus, Hor.: viatores etiam invitos consistere cogunt, Caes. – cum hoc consistit, hunc amplexatur, Cic.: in hoc loco cum altero constitit, Plaut. – β) neugierig, betrachtend, bewundernd, staunend usw. stehen bleiben, prohibitis per militem obviis ac viatoribus respicere usquam vel consistere, Suet.: hanc effigiem eius subinde respicere, sub hac consistere, praeter hanc commeare, Plin. ep.: bestiae saepe immanes cantu flectuntur et consistunt, Cic.: Hypsipyle vacuo consistit in thalamo (vor Verwunderung und Schmerz), Prop. – im Passiv unpers., ista quae spectantur, ad quae consistitur, Sen. – γ) mitten im Tanze stille halten, si ludius constitit aut tibicen repente conticuit, Cic. de har. resp. 23 – δ) als milit. t. t., stille stehen, haltmachen, Rast machen, standhalten, sich setzen, sowohl für kurze Zeit, im Kampfe, auf dem Marsche, auf der Flucht, agmen nec progredi nec consistere audet, Curt.: agmen od. signa consistere iubet, Curt. u. Liv.: nemo consistere audet, Caes.: is locus ubi constitissent, ihr jetziger Lagerplatz, Caes.: constitit nusquam prius, quam ad Vada venit, Brut. in Cic. ep. – c. ad medium fere spatium, Caes.: c. paulum ad Rubiconem, Suet.: ad bivia, Liv.: ante oppidum, Hirt. b. Afr.: prope hostem, Caes.: sub castris Afranii, Caes.: signa consistunt in radicibus collium, Liv.: c. in hac urbe diutius quam usquam, Curt.: in locis superioribus u. bl. locis superioribus, Caes.: consistit a fuga Romana acies, Liv. – als auch auf die Dauer, eine feste Stellung einnehmen, sich festsetzen, cum (Pompeius) constiterit et timere desierit, Balb. in Cic. ep.: ego, ne consistere possit in Italia Antonius, dabo operam, Brut. in Cic. ep.: (Antonius) non mehercules horam constitisset, Planc. in Cic. ep. – ε) als Reisender, Flüchtling an einem Orte haltmachen, anhalten, sich aufhalten, v. Seefahrern auch = wo sich vor Anker legen, wo anlegen, sowohl augenblicklich, plura scribam ad te cum constitero; nunc eram plane in medio mari, Cic.: in quibus (oppidis) consistere praetores et conventum agere solebant, Cic.: c. unum diem Veliae, Cic.: Romae vix triduum, Cic.: ad ancoram unā nocte, Cic.: contra Lissum in ancoris (v. Schiffen), Caes.: in portu (v. Schiffen), Liv. – als auch auf die Dauer sich wo aufhalten, sich niederlassen, sich ansässig machen, hic, Sen.: in agris Cadurcorum, Hirt. b. G.: in Aonia, Ov.: in ea sede, Curt.: nec tamen hāc profugum consistere Pelea terrā fata sinunt, Ov. – v. den in einer Provinz sich aufhaltenden, ansässigen röm. Bürgern, ibi negotiandi causā, Caes.: Uticae, Val. Max. – ζ) als Verkäufer wo seinen Stand haben, ausstehen, feil haben, ede, ubi consistas, Iuven. 3, 296: c. in taberna, Varr. LL. 5, 5; in schola, sub theatro Aug. Pompeiano, Corp. inscr. Lat. 6, 9404. – η) als Kollegium wo zusammentreten, in Palatio, Corp. inscr. Lat. 6, 8750: Arelicae, ibid. 5, 4017: Clastidi, ibid. 5, 7357. Vgl. Mommsen im Hermes 7, 309 f.

    b) von lebl. Subjj.: vel concĭdat omne caelum omnisque natura (N. = Schöpfung) consistat necesse est, Cic.: oculus consistit (Ggstz. huc illucve sine ratione movetur), Cels.: Ixionii vento (durch den W. = durch den Stillstand des W.) rota constitit orbis, Verg.: inanes nuces in summo umore consistere (sich halten, verbleiben) et plenas integro fructu ad ima deferri, Petr.: illic et nebulas, illic consistere nubes iussit, sich lagern, Ov. – So nun bes.: α) v. Flüssigkeiten, stillstehen (Ggstz. fluere, profluere, manare), ut, si pluerit, non consistat aqua, Varr.: quin rapidum placidis etiam mare constitit undis, Tibull.: ter frigore constitit Ister, Ov.: v. Blut usw., tandem constitit sanguis, Curt.: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, Enn. tr. fr. – v. Most, sich setzen, cum iam perfecte mustum deferbuit et constitit, Col. 12, 21, 3. – u. als mediz. t. t., Konsistenz gewinnen, album ex ovo cnm rosa (Rosenöl) mixtum, adiecto, quo facilius consistat, contritae rosae pulvere, Cels. 4, 27 (20), 1. p. 154, 2 D. – β) v. Magen, Unterleib, von der Ausleerung nach oben od. unten (vom Erbrechen od. Durchfall nachlassen, sich beruhigen, stehen (als mediz. t. t.), stomachus od. ventriculus consistit, Cels.: alvus consistit, Cels. – u. v. den Absonderungen nach oben u. unten selbst, stehen, pituitae cursus (Schleimabsonderung) consistit, Cels.: tanta me διάῤῥοια arripuit, ut hodie primum videatur posse consistere, Cic.

    2) übtr.: a) v. Pers.u. personif. Lebl., α) stehen bleiben, αα) in der Rede bei einem Punkte stehen bleiben, verweilen, um ihn näher zu besprechen, quoniam ille hic constitit paulisper, mihi quoque necesse est paulum commorari, Cic.: ipsa mihi veritas manum iniecit et paulisper consistere et commorari coëgit, Cic. – m. in u. Abl., in uno nomine, Cic.: in singulis, Cic. – ββ) innerhalb der Grenzen eines Faches, einer Methode stehen bleiben, sich halten, m. intra u. Akk., intra professionem suam, Cels.: u. Passiv unpers., intra quietem et unctionem et cibum consistendum est, Cels. – u. übh. innerhalb einer Grenze bei etw. stehen bleiben, es bei etw. bewenden lassen, maledictum, quod intra verba constitit, Ps. Quint. decl. 279. – u. in einem Stande verbleiben, m. in u. Abl., seu fortunā seu voluntate in equestri ordine usque ad Augusti patrem, Suet. Aug. 2, 2. – β) bestehen = existieren, sine agri cultoribus nec consistere mortales nec ali posse manifestum est, Col. 1. praef. 6.

    b) von Zuständen, α) stille stehen übh., teils = weder zu-, noch abnehmen, einen Stillstand eintreten lassen, im Stillstand begriffen sein (Ggstz. augeri, increscere od. decedere, minui), cum febris augeatur, consistat, decedat, Cels.: morbus increscit, consistit, minuitur, Cels. – teils = zum Stillstand kommen, stocken, nachlassen, aufhören, si infinitus forensium rerum labor... aetatis flexu constitisset, Cic.: quā novā re oblatā omnis administratio belli consistit, Caes.: cum ad Trebiam terrestre constitisset bellum, Liv. (vgl. Drak. Liv. 35, 4, 1. Fabri Liv. 21, 49, 1): consistere usura debuit, quae erat in edicto meo, die in m. E. erlaubte Verzinsung mußte aufhören, Cic.: infracta constitit ira, Ov. (s. Bach Ov. met. 6, 627). – β) wo seinen Sitz nehmen, Platz greifen, αα) v. körperl. Übeln, teils übh. wo seinen Sitz nehmen od. haben, morbus consistit in toto corpore od. intra intestina, Cels.: maximi dolores in macerrimis consistunt corporis partibus, Sen.: si (erysipelas) circa cervicem aut caput constitit, Cels. – teils (wie καθίστημι) anhalten, fortdauern, Konsistenz gewinnen, sich festsetzen, si nihilo magis malum constitit, Cels.: dolor constitit cum furore, Scrib. – ββ) v. andern Zuständen, wo Platz greifen, stattfinden, teils = wo zur Anwendung und Geltung kommen, ut unde culpa orta esset, ibi poena consisteret, Liv.: in quo (viro) non modo culpa nulla, sed ne suspicio quidem potuit consistere, Cic.: non in te quoque constitit idem exitus, Ov.: si putabit posse omnia penes unum consistere (könne in der Hand einer Person in Anwendung kommen = sei in einer Person vereinbar), Cornif. rhet.: omni tempore summa studia officii inter nos constiterunt, Cic.: quaestio consistit inter utile atque honestum od. circa res personasque, Quint.: sunt certi denique fines, quos ultra citraque nequit consistere rectum, Hor. – teils = auf etw. beruhen, in etw. bestehen, in etw. seinen Grund haben, auf etw. sich gründen, maior pars victus eorum in lacte, caseo, carne consistit, Caes.: vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit, Caes.: omnium superiorum dimicationum fructum in eo die atque hora consistere, Caes.: cum omnibus Gallicis navibus spes in velis armamentisque consisteret, Caes.: in interitu tuo salus et vita optimi cuiusque, libertas populi Romani dignitasque consistit, Cic.: causa perniciosissimi belli in persona tua constitit, Cic.: ea, in quibus vita beata consistit, Cic. – m. bl. Abl., ita exiguo tempore magnoque casu totius exercitus salus constitit, Caes. – mit ex u. Abl., reliquae (legiones) ex fugitivis consistebant, Auct. b. Hisp.

    B) prägn., zum festen Stande kommen, festen Füß fassen, sich auf den Füßen halten (Ggstz. cadere u. dgl.), 1) eig.: a) v. Pers., si prohibent consistere vires, Ov. met. 7, 573. – ita alte, ut consistere homo ipse non possit, Cels. 8, 15. p. 356, 16 D. – im Kampfe, α) v. Faustkämpfer, Ringer (Ggstz. de gradu deici, cadere), minimeque in lubrico versabitur et, si semel constiterit, numquam cadet (im Bilde v. Redner), Cic.: nec tamen tradidisti te, sed subsiluisti et acrior constitisti (im Bilde von dem, der mit dem Geschicke kämpft), Sen.: attolle animum, adversus formidata consiste, Sen. – β) als milit. t. t. v. Soldaten, in muro, Caes.: in fluctibus, in arido, Caes.: pro opere, Sall. – u. im Bilde (vom Redner), confiteor... me consistere in meo praesidio sic, ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causā cessisse videar, Cic. de or. 2, 294.

    b) v. lebl. Subjj. Halt gewinnen, quales cum vertice celso aëriae quercus... constiterunt, festgewurzelt dastehen, Verg. Aen. 3, 681. – und (im Bilde), nullo in loco, nulla in persona stabilibus nixa radicibus consistunt, fesseln sich bleibend an keinen Ort, an keine Person, Val. Max. 6, 9. ext. 7.

    2) übtr., gleichs. festen Fuß fassen, certa aliqua in sententia, einen bestimmten, festen Entschluß fassen, Cic.: consistit consilium, der Entschluß steht fest, Cic. – So nun bes.: a) im gerichtl. Kampfe, festen od. sichern Stand gewinnen, seinen Platz od. sich behaupten, sich halten, bestehen (Ggstz. cadere, concĭdere, de gradu deici), vom Redner, in hac causa, Cic.: in forensibus causis praeclare, Cic.: contra vos in contione, Cic.: c. in dicendo (seine Rede durchführen), Cic.: Passiv unpers., aut ita consistendum est, ut etc., man muß sich so festsetzen (darauf bestehen), daß usw., Cic. – v. Beklagten, spes est et hunc miserum... aliquando tandem posse consistere, Cic.: verbo quidem me superabis ipso iudice, re autem ne consistes quidem ullo iudice, Cic.: Pisonem consulem nulla in re consistere umquam sum passus, Cic. – v. Prozesse selbst, quia magistratus aliquis reperiebatur, apud quem Alfeni causa consisteret, Cic. Quinct. 71. – b) in Stimme, Gesicht od. Gemüt Fassung (Ruhe) gewinnen od. behalten, sich fassen, sich sammeln, v. Pers., neque mente nec linguā neque ore c., Cic.: u. so c. mente, Cic.: tranquillo animo, quietā mente, Fassung u. Ruhe des Gemüts, des Geistes gewinnen, Cic. – v. der Stimme usw. selbst, neque mens neque vox neque lingua consistit, Cic.: religiones violatae... consistere eius animum sine furore atque amentia non sinunt, Cic.: neque enim patrius consistere mentem passus amor, ihm läßt Vaterliebe nicht ruhig das Herz, Verg. – c) in der öffentlichen Meinung festen Fuß fassen, sich behaupten, Geltung gewinnen, vix singulis aetatibus binos oratores laudabiles constitisse, Cic. Brut. 333. – / consistere mit Akk. ist überall unsichere Lesart; vgl. Lachm. Lucr. 6, 11. Gronov Liv. 27, 17, 11.

    lateinisch-deutsches > consisto

  • 89 glorior

    glōrior, ātus sum, āri (gloria), sich einer Sache (mit od. wegen einer Sache) rühmen, mit etw. prahlen, großtun, sich viel mit etw. wissen, sich viel auf etw. zugute tun, in etw. seinen Ruhm setzen od. suchen, α) absol.: tu ipse mihi gloriari videbare, Cic.: hic tu me gloriari vetas, Cic.: defendendi haec causā, non gloriandi eloquor, Cic. – m. Ang. wie? durch ein Adv. od. einen Abl., aperte gloriari, Quint.: nimis, Cic.: insolenter, Cic.: falso, Apul.: iure, Cic.: quo modo ipse gloriari solet, Cic.: ita gloriari solent, Quint. (vgl. auch no. β u. γ). – m. Ang. bei wem? durch apud m. Akk., licet enim mihi apud te gloriari, Cic.: dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse non recusare se etc., Caes.: apud omnes intemperatissime, Apul. – m. Ang. wem gegenüber? gegen wen? durch adversus m. Akk., sed ne adversus te quidem gloriabor, Liv.: nec gloriandi tempus adversus unum est, Liv. – m. Ang. wobei? wovor? durch in m. Abl., in (bei) victoria vel ignavis gloriari licet, Sall.: hos quidem diutius in nostro conspectu (vor unsern Augen) gloriari magno nobis et dedecori et dolori est, Auct. b. Alex. – β) m. Abl.: nominibus veterum, Cic.: alienis bonis, Phaedr.: vitiis solis, Tac.: malis eorum, Iustin.: iisdem amicis, Plin. pan.: iustitiā, Lact.: isto dicto, Aur. Vict.: nimis eo beneficio, Auct. b. Alex.: qui sordido vehiculo erubescit, pretioso gloriabitur, Sen.: Aegyptus alendis augendisque seminibus ita gloriata est, ut etc., rühmte sich des Gedeihens u. der Fruchtbarkeit seiner Saaten so, daß usw., Plin. pan. – m. Ang. wie? durch ein Adv., suā victoriā tam insolenter, Caes.: immodice immodesteque non Hannibale magis victo ab se quam Q. Fabio, Liv. – m. Ang. an wem? durch in m. Abl., sed hoc non concedo, ut quibus rebus gloriemini in vobis, easdem in aliis reprehendatis, Cic.: rogo ergo, domine, ut honestis, ut spero, affectibus meis praestes ut non in me tantum verum et in amico gloriari iudiciis tuis possim, Plin. ep. – m. dopp. Abl., socero illo, seiner als Schw., Ov. met. 6, 176 (vgl. unten mit dopp. Acc.). – γ) m. Genet.: adoriae plenae gloriarer, Apul. met. 7, 16 in. – δ) mit de u. Abl.: num quando vides Tusculanum aliquem de M. Catone illo in virtute principe gloriari? Cic.: si longiorem orationem non cupiditas gloriandi de me, sed necessaria criminum defensio facit, Liv.: m. Ang. wie? durch ein Adv., quoniam pecunias aliorum despicis, de tuis beneficiis intolerantissime gloriaris, Cic. – ε) mit in u. Abl. = in etw. seinen Ruhm setzen od. suchen, nobis quoque licet in hoc quodam modo gloriari, Cic.: propter virtutem enim iure laudamur, in virtute recte gloriamur, Cic. – ζ) m. folg. Infin.: sustinuisse mihi gloriatur bellum Antoni togatus Cicero noster, Cic. ep. ad Brut. 1, 17, 2: nunc gloriantis quamlibet mulierculam vincere mollitiā amor Lycisci me tenet, Hor. epod. 11, 23 sq. – η) m. folg. Acc. u. Infin.: vah, gloriare evenisse ex sententia? Ter.: is mihi etiam gloriatur se omnes magistratus sine repulsa assecutum? Cic.: id se reperisse Cassius gloriabatur, Cels.: nec inventos illis toto orbe pares viros gloriatur, Iustin. – m. Ang. unter (bei) wem? durch inter m. Akk., se alterum fore Sullam inter suos gloriatur, Caes.: Ptolemaeus inter suos belli metu pacem Gallos petere gloriatus est, Iustin. – m. Ang. wie? durch ein Adv., quod insolenter adversarii gloriarentur L. Lentulum et C. Marcellum consules creatos, Hirt. b. G. – in eo multum gloriari solent m. folg. Acc. u. Infin. = darein ihren Ruhm zu setzen, daß usw., Cic. – m. Abl. u. m. Acc. u. Infin., non ego secundis rebus nostris gloriabor, duos consules ac duos consulares exercitus ab nobis sub iugum missos, Liv. 23, 42, 7. – θ) m. folg. indir. Fragesatz: gloriatus est expergefactā e somno Caesoniā quantum egisset, dum ea meridiaret, Suet. Cal. 38, 3. – ι) mit Acc. = in bezug auf usw., u. zwar gew. m. allg. Acc. pronom., vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus, Cic.: in eum haec gloriantem impetum facit, Liv.: quod et ipse gloriatur in quadam sua epistula, worauf er sich viel weiß, Vopisc.: u. (zugl. m. de u. Abl.) ut de me ipso aliquid more senum glorier, Cic. – selten m. bestimmtem Acc., rem ineptam, Vopisc. Procul. 12, 8: m. dopp. Acc., victorem Pacorum Romanorum, von P. als Besieger der R. viel Rühmens machen, Iustin. 42, 4, 11 (vgl. oben m. dopp. Abl.). – dah. Partiz. Fut. Pass. gloriandus = rühmenswert, beata vita glorianda et praedicanda est, Cic.: nec in misera vita quidquam est praedicabile aut gloriandum, Cic.: tamquam honesta erubescenda sint et inhonesta glorianda, Augustin. – / Spätlat. auch se gloriari, sich rühmen, et ego nomine hoc participato me glorier gloriatusque sim, Iul. Val. 2, 17 (5). p. 79, 20 K.

    lateinisch-deutsches > glorior

  • 90 ingratus

    in-grātus, a, um, unangenehm, I) im allg., unangenehm, unlieb, unfreundlich, widrig, unbeliebt, a) v. Lebl., frons, unfreundliche, störrische Miene, Prop.: vita, Jammerleben, Hor.: otium, unwillkommene, Hor.: labor, Verg. (vgl. no. II, B): ingrati successus hominum, Ov.: fuit haec oratio non ingrata Gallis, Caes.: ne invisa dis immortalibus oratio nostra aut ingrata esse videatur, Cic.: quorum sermo (Stil) ieiunus est et ingratus, Lact.: Tiberio haud ingratum accĭdit turbari res Orientis, Tac. – b) v. Pers., alci non ingratus, bei jmd. nicht unbeliebt, gar wohl gelitten, Tac. ann. 6, 30. – II) unangenehm durch Nichtbezeigen von Dankbarkeit = A) undankbar, unerkenntlich, homo, Ter., Cic. u.a.: patria, Cic. u.a.: forum, Ov.: ingrata tua, die nicht leicht zufrieden gestellt wird, Prop.: ingrati animi crimen horreo, Cic.: nihil cognovi ingratius, Cic. ad Att. 8, 4, 2.: ingratissimus omnium, Sen.: ingratissimi cives, Curt.: tam impie ingratus esse (audet), ut etc., Cic. – m. in u. Akk., ingratus in amicos, Cornif. rhet.: in Democritum, Cic.: duas maximas orbis terrarum urbes ingratas uno prope tempore in principes inventas, Romam ingratiorem, Liv. – m. adversus od. contra u. Akk., ingratus adversus beneficium, Sen.: vir adversus merita ingratissimus, Vell. 2, 69, 1: mulier contra patronum suum ingrata, Paul. dig. 4, 2, 21 pr. – mit Dat. (gegen), suae condicioni, Lact.: caelestibus beneficiis, Lact.: manifestis beneficiis, Augustin.: tot tantisque beneficiis dei, Sulp. Sev. – mit Genet., salutis, wegen usw., Verg. Aen. 10, 666. – mit in u. Abl., ingratus in referenda gratia, Caes. b. c. 3, 1, 6. – v. Lebl., cinis, die den Dienst nicht vergelten kann, Verg.: ingluvies, unersättliche, Hor.: ager non ingr., fruchtbarer, Mart. – neutr. subst. = der Undank, alqm ingrati postulare, Sen. exc. contr. 3. praef. § 17. – B) objektiv, undankbar, danklos = nicht mit Dank erkannt, nicht dankbar erkannt, keinen Dank empfangend od. bringend, unersprießlich, dona odiosa ingrataque, Plaut.: labor, Sall. (vgl. no. I, a): pericula, Verg.: odores, Ov.: umeri, Stat.: et id erit ingratum, du wirst keinen Dank dafür ernten, Ter.: sin ingrata esse sciam, Cic.: omnia sunt ingrata, Catull.: mit ad (bei) u. Akk., ingratum ad vulgus iudicium, Liv. 1, 26, 5.

    lateinisch-deutsches > ingratus

  • 91 invalidus

    in-validus, a, um, schwach (Ggstz. validus, fortis), I) eig. u. übtr.: 1) eig., schwach, kraftlos, hinfällig, unpäßlich, krank, milites, Liv.: vires, Ov.: invalidus senectā, Liv., senectā ac debilitate pedum, Tac.: invalidus vulnere, Tac.: invalidissimum urso caput, quod leoni fortissimum, Plin. – m. Genet., non invalidus virium, Dict. 6, 15 extr. – m. Dat. Gerund., cibus, cui capiendo invalidus eram, Augustin. conf. 7, 18. – m. ad u. Akk., Camillus iam ad munera corporis senectā invalidus, Liv. 6, 8, 2: si homo morbo aut aetate aeger ad ingrediendum invalidus est, Gell. 20, 1, 11. – Subst., invalidus, ein Schwacher, Curt. u. Iuven.; Plur., saucii et invalidi (Kranke), Curt. – 2) übtr.: a) schwach zum Widerstande, exercitus, Liv.: statio, Liv.: invalidiores Persae, Iustin.: m. adversus u. Akk., moenia invalida adversus irrumpentes, Tac.: Ptolemaeus adversus Perdiccam exercitu praevalentem ipse invalidus, Frontin. 4, 7, 20. – b) schwach der Wirkung nach, unwirksam, ignes, Tac.: venenum, Claud. – II) bildl., schwach, causa, argumentum, ICt.

    lateinisch-deutsches > invalidus

  • 92 medeor

    medeor, ērī (vgl. meditor), heilen, helfen, konstr. mit Dat., selten mit Acc. od. mit adversus u. Akk., zuw. absol., I) eig.: α) v. Pers., m. Dat., morbo, Cic.: vino veteri morbo, Vet. formul. bei Varro LL.: m. Akk. medendae valetudini nullam opem non adhibuit, Suet. Tit. 8, 5: mit adversus u. Akk., adversus venena huiusmodi, Dict. 2, 14: absol., ars medendi, Heilkunst, Arzneikunst, Ov. u. Sen.: scientia medendi, Aur. Vict. – Partic. subst., medentes, die Heilenden, Heilkünstler = die Ärzte, Lucr., Ov. u. Tac. – sprichw., s. reduvia. – β) von Heilmitteln, gew. m. Dat., oculis aut vulneribus, Quint.: dolori dentium, Plin.: alci, Plin.: selten mit Acc., vulnus, vitia (v. Heilquellen), Vitr.: aquae salubritate medendisque corporibus nobiles, Vell. 2, 25, 4: ut medendis corporibus animi multo prius militum imperatori reconciliarentur, Liv. 8, 36, 7: passiv, ut ex vino stomachi dolor medeatur, Hieron. epist. 22, 4. – mit contra u. Akk., contra ictus serpentium, Plin. 9, 99. – absol., Cels. u. Plin. – II) übtr., heilen = zu Hilfe kommen, helfen, abhelfen, steuern, vorbeugen u. dgl., α) mit Dat.: malo, rei publicae afflictae, incommodis omnium, religioni, Cic.: inopiae, Caes.: stultis, Cic. – Passiv, ut huic vitio medeatur, sic erit faciundum, Vitr. 6, 8, 6. – β) mit Acc.: quas (cupiditates) mederi possis, Ter. Phorm. 822: ad casum tam ancipitem medendum, Gell. 1, 3, 55. – γ) absol.: aegrescit medendo, durch die Heilung, Verg. – / Aktive Nbf. mederet, Ven. Fort. vit. S. Mart. 2, 21.

    lateinisch-deutsches > medeor

  • 93 moderatio

    moderātio, ōnis, f. (moderor), das Mäßigen, I) objekt. – das Zügeln, In-Schranken-Halten, A) eig.: eiusdem (oratoris) est languentis populi incitatio et effrenati moderatio, Cic.: cupiditatum, Cornif. rhet. – insbes. = die Einschränkung, rei familiaris, Cic. – B) übtr.: a) die Leitung von usw., Herrschaft über usw., mundi moderatio in homines nulla est, si etc., Cic.: oculorum est quaedam magna m., der Ausdruck, den man den Augen zu geben weiß, Cic. – b) die harmonische Abmessung, pronuntiatio est ex rerum et verborum dignitate vocis ac corporis m., Cic. – II) subjekt. = das Maßhalten in jedem Tun u. Lassen, A) eig.: 1) in phys. Hinsicht: a) die Mäßigung, Behutsamkeit, habita eadem moderatio, quae hic quoque necessaria est, Cels.: moderatio in cibo quoque adhibenda est, Cels. – b) das rechte Maß, die gemäßigte Beschaffenheit, Milde, der Hitze u. dgl., moderatione et temperatione sublatā, Cic.: temperatio lunae caelique moderatio, Cic. – 2) in geistiger u. moral. Hinsicht, a) das gehörige Maß, die rechte Mitte, die Bescheidenheit im Ausdruck (im Ggstz zur Übertreibung), quare adhibebitur a me certa ratio moderatioque dicendi, Cic.: de huius hominis felicitate hāc utar moderatione dicendi, mich bescheiden äußern, Cic. – b) das Maßhalten im Benehmen, die Mäßigung, Selbstbeherrschung, Fassung, Gewalt über sich, Überwindung, besonders von Siegern, Herrschern usw. = Schonung, Milde, Gerechtigkeit u. dgl. (Ggstz superbia), Cic. u.a.: animi, Cic.: verb. moderatio animi tui et aequitas, Cic.: continentia et moderatio (Ggstz. superbia ac lascivia), Curt.: moderatio clementiaque regis, Curt.: temperantia et moderatio naturae tuae, das Gehaltene u. Gemäßigte (Taktvolle) deines Wesens, Cic.: tranquilla moderatio imperii, Liv.: melior moderatio et nonnumquam etiam patientia, Quint.: alia patris adversus filium, tutoris adversus pupillum, mariti adversus uxorem moderatio est, Quint. – B) übtr., die harmonische Einrichtung, die Messung, Modulation, astrictus certā quādam numerorum moderatione et pedum, Cic.: m. vocis, Artikulation, Cic.

    lateinisch-deutsches > moderatio

  • 94 provocatio

    prōvocātio, ōnis, f. (provoco), I) die Herausforderung, per provocationem pugnare, Liv.: octiens ex provocatione victor, Plin.: ex provocatione dimicare, Plin.: ex provocatione hostem interimere, Vell.: alqm ex provocatione interficere, Plin.: sortiuntur contra provocationes duces anulis, Plin. – II) die Appellation an, die Berufung auf einen höheren Richter, prov. ad populum, Cic. u. Val. Max.: pr. adversus magistratus ad populum, Liv.: appellatio provocatioque adversus iniuriam, Liv.: provocatione certare, Vet. lex bei Liv.: dare populo ius provocationis adversus consules, Flor.: provocationem interponere, ICt.: sine provocatione dictatura est, Liv.: est provocatio, man kann (darf) appellieren, Liv.: provocationem ad populum et a regibus fuisse, Sen.: magistratus sine provocatione, von der nicht an eine andere appelliert werden kann, Liv.: poena sine provocatione, gegen die der zu Bestrafende nicht an eine andere Behörde appellieren kann, Cic. – Plur., provocationes omnium rerum (in allen Stücken), Cic. de rep. 1, 62.

    lateinisch-deutsches > provocatio

  • 95 pugno

    pūgno, āvī, ātum, āre (pugna), kämpfen, fechten, streiten, ein Gefecht-, ein Treffen liefern, I) eig., sowohl von einzelnen als von ganzen Heeren, caesim, Veget. mil.: constanter ac non timide, Caes.: contra (Adv.), Ov.: comminus, Curt.: comminus gladiis, Caes.: eminus fundis, sagittis, Caes.: eminus glande aut lapidibus, Sall.: manu, Ov.: male (unglücklich), Sall. u. Liv.: pari Marte, Curt.: de genu, kniend, Sen.: de ponte, Auct. b. Hisp.: de rogis Ov.: ex equo, Cic. u. Liv.: pugnatur omnibus locis, Caes.: in hostem, Sall. u. Tac.: in Gallos, Claud. Quadr. fr.: in adversarii os atque oculos, seinen Angriff richten, Gell.: u. so in frontem lateraque, von vorn u. von der Seite einen Angriff machen, Liv.: ne in frontem simul et latera suorum pugnaretur, Tac.: adversus alqm, Nep.: vario eventu adversus alqm, Nep.: male adversus alqm, Liv. epit.: cum alqo, Caes. u. Vell.: cum alqo comminus in acie, Cic.: inter se cornibus, Varro: pro aliquo, Caes. u. Curt.: pro commodis patriae, Cic.: pro libertate patriae, Curt.: de gloria, Curt.: de possessione, Gell.: de loco, wegen des Platzes, Ter.: ad bestias, Cypr.: ad ursos, Corp. inscr. Lat. 4, 1989: ad Ticinum amnem, ad Trebiam, Liv.: claram pugnam, Liv., od. inclutam pugnam, Liv. (u. so haec illi vi pugnata pugna est usque a mane ad vesperum, Plaut.: illa pugna, quae cum rege commissa est et summā contentione pugnata, Cic.): pugnavit proelia, Hor.: proelium male pugnatum, Sall.: bella pugnata, durchgefochtene, Verg.: absol., pugnandi tempora, Ov.: oppidum pugnando capere, Auct. b. Afr.: Partiz. subst., pugnantes, die Kämpfenden, die Kämpfer, Caes. b. G. 3, 25, 1. Curt. 4, 12 (46), 23. – II) übtr.: A) im allg., streiten, im Streite liegen, pugnant (es streiten miteinander) materque sororque, Ov.: p. arte medendi, Ov.: cum Peripateticis, Cic. de dis immortalibus non magno opere, Cic.: sed ego tecum in eo non pugnabo, quo minus utrum velis eligas, Cic. div. in Caec. 58. – m. folg. Acc. u. Infin. = in seinem Streite behaupten, Cic. de fin. 3, 41. – übtr., v. lebl. Subjj., frigida pugnabant calidis, umentia siccis, mollia cum duris, Ov.: mea cum pugnat sententia secum, Hor.: pugnat diu sententia secum, Ov. – B) insbes.: a) widersprechen, sich widersprechen, secum, Cic.: pugnantia loqui, Cic. – poet. m. folg. Dat., widersprechen, die Widerpart halten, ne cupias pugnare puellae, Prop.: placitone pugnabis amori? Verg. – b) Mühe anwenden, um etw. zu erreichen od. zu verhindern, ringen, ernstlich streben, -sich bemühen, darauf dringen, nach etw. ringen, pugno in mea vulnera, ich ringe, mich selbst zu verwunden, Ov. met. 7, 738. – m. folg. ut od. ne od. quo minus u. Konj., id pugnant, id agunt, ut etc., Cic.: illud pugna et enitere ut etc., Cic.: pugnarent collegae, ut etc., Liv.: id ne impetremus, pugnabis, Cic.: quoque minus venias, invita pugnat hiems, Ov. her. 18 (19), 120. – m. folg. Infin., Ov. met. 1, 685; 2, 822 u.a. Lucan. 4, 753 u.a. spät. Dicht.; v. lebl. Subjj., Lucr. 2, 205. – / Abl. d. Gerund. pucnandod, Corp. inscr. Lat. 1, 195, 5. lin. 10.

    lateinisch-deutsches > pugno

  • 96 tueor

    tueor, tuitus, selten tūtus sum, tuērī, ins Auge fassen, schauen, anschauen, ansehen, betrachten, I) eig.: 1) übh.: naturam, Cic.: caelum, Lucr. – poet. mit neutr. Plur. des Adi. statt des Adv., transversa (seitwärts), Verg.: acerba, wild blicken, Verg. – mit folg. Acc. u. Infin., hāc nocte in somnis visus sum tuerier procul sedere longe a me Aesculapium, Plaut. Curc. 260 G.: quae fieri in terris caeloque tuentur mortales, Lucr. 6, 50; u. so 1, 152 u.a. – 2) insbes., betrachten = untersuchen, vulnera, Gratt. cyn. 345. – II) übtr.: A) im allg., ansehen, betrachten, quod ego perinde tuebar, ac si usus essem, Cic. ad Att. 13, 49, 1. – B) prägn., mit dem Nbbegr. der sorgfältigen Aufsicht u. Obhut: 1) auf etwas sehen = für etwas sorgen, Sorge tragen, sich einer Person od. Sache annehmen, sie unter Aufsicht od. Obhut halten, bewahren, aufrecht erhalten, sich jmds. od. einer Sache annehmen, sie in Schutz nehmen, etwas behaupten, valetudinem, Nep.: munus suum, Planc. in Cic. ep.: beneficium, dankbar im Herzen bewahren, Cic.: mores et instituta vitae melius et lautius, besser u. mit mehr Anstand wahren, Cic.: concordiam congregatam, Cic.: dignitatem suam, Cic.: paternam gloriam, Nep.: personam principis civis facile dicendo, Cic.: ut nos liberosque tueare, Cic.: Caecilium tueor, Cic. – 2) insbes.: a) verteidigend behaupten, bewah ren = schützen, verteidigen, decken, α) mit Waffen, bes. als milit. t.t.: castra, impedimenta, Caes.: suos fines, Caes.: fines, Liv.: oram maritimam, Caes.: Syriam, Tac.: oppidum unius legionis praesidio, Caes.: illum defendere, tueri praecipuum sacramentum est, Tac.: alci media acies od. media pugna tuenda traditur, jmdm. (einem Befehlshaber) wird der Auftrag, mit dem Mitteltreffen standzuhalten, Liv. (s. Fabri Liv. 22, 45, 8). – m. ab u. Abl., domum a furibus, Phaedr.: fines suos ab incursionibus et latrociniis, Cic.: mare ab hostibus, Auct. b. Afr.: salutem suam ab alqo, Curt. – m. contra od. adversus u. Akk., liberorum nostrorum pueritiam contra improbitatem magistratuum, Cic. prov. cons. 11 (vgl. Cic. II. Verr. 1, 153): contra piratas Siciliam, Quint. 5, 13, 35: quando quidem nostra tueri adversus vim atque iniuriam iustā vi non vultis, vestra certe defendetis, Liv. 7, 31, 3: ut vel sine praesidio tueri se adversus Romanos possent, Liv. 25, 11, 7. – m. ad u. Akk., turrim militibus complevit tuendamque ad omnes repentinos casus tradidit, Caes. b.c. 3, 39, 2. – β) m. Worten usw., armis prudentiae causas tueri et defendere, Cic.: alqm tueri et defendere, Tac.: diligentissime tueri ac defendere, Cic.: adulescentis miserrimi causam, Ps. Quint. decl.: reos, Ov. – γ) von lebl. Subjj., herba tuetur ab inflammationibus plagas, Plin.: lex tuetur alqm, ICt. – b) als t.t. der Geschäftssprache = ein Gebäude usw. im guten-, im baulichen Stande erhalten, aedem Castoris, Cic.: sarta tecta aedium tueri, Cic.: absol., idem tam parcus in aedificando, quam diligens in tuendo, Plin. pan. – c) erhalten, unterhalten, ernähren, se, vitam corpusque, Cic.: se ac suos, Liv.: sex legiones (re suā), Cic.: magnum comitatum non nisi vi belloque, Tac.: canem, Colum. – / Perf. tuitus sum, Plin. ep. 6, 29, 10. Ps. Quint. decl. 1, 13. Paul. dig. 50, 5, 12. Vulg. 2. regg. 23, 12. Cypr. epist. 3, 2: Partiz. tuitus, Quint. 5, 13, 35. – Perf. tutus sum, Frontin. 2, 12, 3. Apul. apol. 103. Dosith. 61, 15 K. – Parag. Infin. tuerier, Plaut. Curc. 260 G. – PAdi. tutus, s. bes. – Nbf. nach der 3. Konjug., tuor, Catull. 20, 5 (Priap. 85, 5). Stat. Theb. 3, 152: tuĕris, Plaut. trin. 708 R2.: tuitur, Gloss. II, 202, 62. Not. Tir. 25, 83: tuimur, Lucr. 1, 300; 4, 447 (449); 6, 930 (934): tuamur, Lucr. 4, 359 (361): tuantur, Lucr. 4, 997 (1004): tuĕre, Lucr. 5, 318. – Akt. Nbf. tueo u. Passiv tueor, s. oben tueo bes.

    lateinisch-deutsches > tueor

  • 97 valeo

    valeo, valuī, valitūrus, ēre (zu gotisch waldan, ahd. waltan, nhd. walten), bei Kräften sein, sich bei Kräften befinden, kräftig sein, Kraft haben, stark sein, I) eig.: A) im allg.: a) übh.: sanus homo, qui bene valet, Cels.: puer ille ut magnus est et multum valet! Plaut.: si corpus valet, Cels.: si satis valet (aeger), Cels.: prout nervi valent, Cels. – animo parum valere, seiner Denkkraft nicht recht mehr mächtig sein, geistesschwach sein, Sall. Iug. 11, 5. Aur. Vict. epit. 14, 10. – b) körperlich zu etwas stark-, tüchtig sein, α) v. Pers.u. personif. Ggstdn.: αα) m. Praepp.: alios videmus velocitate ad cursum, alios viribus ad luctandum valere, Cic. de off. 1, 107: v. Lebl., sunt mihi quae valeant in talia pondera vires, Ov. met. 13, 286: non valere in impetum, keine Schlagkraft haben, Sen. nat. qu. 1, 14, 4: non valere in flammam, zu einer Fl. nicht Kraft genug haben, ibid. 2, 18. – ββ) m. folg. Infin., physisch die Kraft haben, stark genug-, imstande sein, vermögen, si aut valeo stare aut etc., Hor.: valet ima summis mutare deus, Hor.: aegre v. evadere, Suet.: ut neque calceum perpeti neque libellos evolvere aut tenere omnino valeret, Suet. – v. Lebl., aestus non valet e lapide hoc impellere res, Lucr.: quid ferre recusent, quid valeant (sc. ferre) umeri, Hor.: m. Dat. Gerund. als grammat. t.t., ve et agendae rei et minuendae valet, bewirkt eine Vergrößerung od. Verminderung, Gell. 5, 12, 10: m. pro u. Abl., nam (i littera) pro brevi et pro longa valet, Mar. Victorin. 17, 18 K. – β) von Heilmitteln, kräftig-, wirksam sein, wirken, αα) mit Praepp. u. Advv. und mit Abl. causae: valere ad id, v. ad omnia, Cels.: valere contra serpentium morsus, Plin.: v. adversus animal nominis sui, Plin.: v. aeque, v. parum, Cels.. v. eodem, Cels. – v. potu, illitu, suffitu, Plin. – ββ) m. Dat. Gerund., medicamenta, quae gerendis venenis valent, Gell. – γγ) m. Infin., die Kraft haben, marrubii sucus et porri valet eiusmodi necare animalia, Colum.: sandaracha valet purgare, sistere, excalfacere, Plin. – c) sehr stark sein, v. Lauten = stark tönen, stark ausgesprochen werden, cum C ac similiter G non valuerunt, in T ac D molliuntur, Quint. 1, 11, 5.

    B) prägn., physisch wohl-, gesund-, munter sein, sich wohl befinden (Ggstz. aegrotare, aegrum esse), a) übh.: α) m. Advv.: optime v. et gravissime aegrotare, Cic.: bene, melius v., Cic.: recte v., Plaut. u. Dolab. in Cic. ep.: minus v., unpäßlich sein, Cic.: impers., quibus aut deficitur aut recte valetur, Th. Prisc. 2, 16 in. – β) mit bl. Abl. od. ab u. Abl. des Körpers u. Körperteiles usw., v. corpore, Cic.: v. pedibus, Nep.: v. stomacho, Iuven. – v. a corpore, Plaut.: ab oculis, Gell.: nec minus valeo, quam corpore, mente, Ov. trist. 3, 8, 33. – γ) m. ab u. Abl. der Krankheit: a morbo valui, ab animo aeger fui, Plaut. – δ) absol.: valeo et salvus sum, Plaut.: qui valere (gesund bleiben) et senescere volet, Cels.: ut vales? wie befindest du dich? wie steht's (mit der Gesundheit)? Ter. – so der Anfang in Briefen: si vales, bene est (abgekürzt S.V.B.E.), auch mit dem Zusatze ego od. equidem valeo (abgekürzt E.V. od. E.Q.V.), Cic. ep. 13, 6 in. Vatin. in Cic. ep. 5, 9 in. u.a.: nos valemus, Fronton. epist. ad M. Caes. 4, 5 u. 6. – impers., quid agitur, Sagaristio? ut valetur? wie geht's? wie steht's (mit der Gesundheit)? Plaut. Pers. 309. – b) als Abschiedsgruß: α) vale od. valeas, lebe wohl! Ph. valeas. Di. vale, Plaut. truc. 433: bene vale, Plaut.: vale atque salve, Plaut.: valete, Plaut. – dictoque vale ›vale‹ inquit et Echo, Verg. ecl. 3, 79; vgl. Ov. met. 3, 501. – so auch der häufige Schluß der Briefe: vale, Cic. ep. 6, 22, 3: vive valeque! Hor. sat. 2, 5, 110: vive, vale! Hor. ep. 1, 6, 67: bene vale et me dilige, Mat. in Cic. ep. 11, 28, 8: cura ut valeas, Cic. ep. 7, 20, 3 u.a. – auch als Abschiedsgruß an Verstorbene, zB. salve aeternum mihi aeternumque vale, Verg. Aen. 11, 98; vgl. Donat. Ter. Andr. 4, 2, 13. – als Ausdruck der Abweisung, Verschmähung, wie unser gehab' dich wohl! geh! geht! fahre hin! fahret hin! fort mit! valeas, habeas istam, Ter.: ›haud mihi vitā est opus hāc‹ ut et ›valeas (laß mich ungeschoren)‹, Hor.: si talis est deus, valeat, Cic.: valeat Venus valeantque puellae, Tibull.: valete curae, Petron.: quare valeant ista, fort damit! genug davon! Cic.: valeant, qui inter nos discidium volunt, Ter. – β) valere iubere od. dicere od. (bei Spät.) facere, jmdm. Lebewohl sagen, von jmd. Abschied nehmen, illum salutavi, post etiam iussi valere, Cic. – obstinatissime retinuit, ut liberti servique mane salvere, vesperi valere sibi singuli dicerent, wir »einen guten Morgen, eine gute Nacht wünschen«, Suet.: dicere triste ›vale‹, Ov.: supremum ›vale‹ dicere, Ov.: saepe ›vale‹ dicto rursum sum multa locutus, Ov.: u. vale dicere (in Ausgaben auch als ein Wort valedicere) alci (Ggstz. salutare alqm), Sen. ep. 17, 11. Sulp. Sev. dial. 1, 3. § 1 (wo Perf. vale dixi): u. so iam dixisse rebus humanis valere, Apul. flor. 16. p. 21, 19 Kr. – dafür spätlat. vale facere od. als ein Wort valefacere (alci), zB. Apul. met. 4, 18. Augustin. epist. 65, 2. Vulg. act. apost. 18, 18 u. 21; 21, 6. Paul. in vit. Ambros. 25: valefecerunt mundo, entsagten der W., Augustin. serm. 15, 9: fecit vale patri suo et matri suae, Vulg. Tob. 5, 22. – c) in der Beteuerungsformel ne valeam, nisi etc., ich will nicht gesund sein, wenn nicht usw., M. Aurel. bei Fronto ad M. Caes. 2, 3 (6). p. 28 19 N.

    II) übtr.: A) im allg., Kraft-, Geltung haben, Einfluß-, Macht-, Wirkung haben, gelten, vermögen, etw. ausrichten, seine Geltung behaupten, überwie gen, den Ausschlag geben, a) übh.: qui plus opibus, armis, potentiā valent, Cic.: plurimum, Cic.: plurimum proficere et v., Cic.: longe plurimum valere ingenio, Cic.: satis valere in populari genere dicendi, Cic.: quicquid valebo, valebo tibi, Cic.: multum (plus, plurimum) valere apud alqm, Cic. u. Caes.: multum v. equitatu, Caes.: minus v., Caes.: tantum v., Caes.: ne valeret nimis, Cic. – v. Lebl., sine veritate nomen amicitiae valere non potest, seine Geltung behaupten, Cic.: utrum apud eos pudor atque officium an timor valeret (überwiege), Caes.: sed haec eadem num censes apud eos ipsos valere, hätte eine gleiche Wirkung, Cic.: cuius ratio etsi non valuit, zur Geltung gelangte, durchdrang, Nep.: ut valeret (lex), effecit, brachte es zur Geltung, Nep.: ignari, quid gravitas valeret, Cic.: hanc auctoritatem quantum valituram esse existimetis, Cic.: nihil putas valere in iudiciis bonorum virorum testimonia, Cic.: in uno servulo familiae nomen non valet, ist der N. Fam. nicht anwendbar, Cic.: gravis illa facultas, quae saepe valuit in consule deligendo, den Ausschlag gab, Cic.: nescis, quo valeat nummus? in welchem Wert stehe? Hor. – valere m. allg. Acc., valere nihil aliud quam ut etc., Liv. 7, 17, 13. – b) mit Rücksicht auf ein bestimmtes Ziel = α) m. ad u. Akk. od. m. in u. Akk. od. m. Infin., zu etw. die Kraft-, die Macht haben, beitragen, mitwirken, etw. zu tun imstande-, geeignet sein, vermögen, tu non solum ad neglegendas leges, verum etiam ad evertendas valuisti, Cic.: v. Lebl., illud perficiam, ut invidia mihi valeat ad gloriam, Cic.: hoc praeceptum ad tollendam amicitiam valet, Cic.: sive illa vestis mutatio ad luctum ipsorum sive ad deprecandum valebat (eine Geltung, Bedeutung hatte), Cic.: ad corporum sanationem multum ipsa corpora et natura valet, trägt viel bei, wirkt sehr mit, Cic.: valet igitur multum ad vincendum probari mores eorum, qui etc., viel trägt zur siegreichen Führung der Sache bei, daß usw., Cic.: qui (amici) parum valent in unius elati solacium, vermögen uns eben nicht über den Tod eines einzigen zu trösten, Sen. ep. 63, 10. – dafür m. folg. Infin., nam si certam finem esse viderent aerumnarum homines, aliquā ratione valerent religionibus atque minis obsistere vatum, Lucr.: nec continere suos ab direptione castrorum valuit, Liv.: atqui P. Rutilio auctoritatem adimere non valuerunt, Val. Max.: suorum (manus) effugere non valuit, Curt.: von Lebl., res secundae valent commutare naturam, Curt.: quas (feminas) condicio naturae et verecundia stolae ut in foro et iudicio tacerent cohibere non valuit, Val. Max. – u. valere ad id, ut od. ne, Liv.: u. non (nec) valere m. folg. quin u. Konj., nec potestas nec suffragatio horum valuit, quin, quorum patres avosque consules viderant, eos nobilitate praeferrent, Liv. 4, 44, 2. – β) m. in u. Akk. od. m. Ziel- Advv., für od. gegen jmd. gelten, wohin abzielen, in se, in Romanos, in ipsum, Cic.: definitio in omnes valet, gilt für alle, Cic.: responsum quo valeret, Nep.: hoc eo valebat, ut etc., Nep. – γ) m. contra u. Akk., cur desperemus veritatem ipsam contra fallacem captiosamque facundiam suā propriā vi et claritate valituram (esse)? Lact. de opif. dei 20, 5. – δ) m. adversus u. Akk., quantum istae minae adversus plebis consensum valerent, ausrichten könnten, Liv. 4, 4, 3.

    B) insbes.: 1) v. Geldeswert = so u. so viel gelten, wert sein, zustehen kommen, nummi denarii decuma libella (dicta), quod libram pondo aeris valebat, Varro LL.: ita ut scrupulum valeret sestertios vicenos, Plin.: dum pro argenteis decem aureus unus valeret, Liv.: quanti omnibus valet (servus), ICt.: quasi minimo valeret hereditas, ICt.: caro (teuer) mihi valent stillae temporum, Augustin. conf. 11, 2, 1: carum est, quia caro valet, Augustin. serm. 21, 4: tanto quisque comparat quanto valet, Augustin. serm. 117, 1: pluris apud eum valere David amicitiam iudicabat, Ambros. de off. 2, 7, 36. – 2) v. Wortbedeutungen, wie das griech. δύνασθαι, gelten, bedeuten, heißen, nuncupare nominare valere apparet in legibus, Varro LL.: verbum, quod idem valeat, gleichbedeutend, synonym ist, Cornif. rhet. u. Cic.: et intellego et sentio et video saepe idem valent, quod scio, Quint.: becco valet gallinacei rostrum, Suet. – / valen = valesne, Plaut. trin. 50. – vulg. Fut. valevit (= valebit), Corp. inscr. Lat. 8, 5352.

    lateinisch-deutsches > valeo

  • 98 ankämpfen

    ankämpfen, gegen etc., repugnare alci u. alci rei (defensiv gegen jmd. od. etw. kämpfen). – oppugnare alqd (offensiv gegen etwas kämpfen), – resistere alci od. alci rei (defensiven Widerstand leisten); verb. repugnare et resistere; resistere et repugnare. – obsistere alci od. alci rei (offensiven Widerstand leisten); verb. repugnare obsistereque. – contendere contra od. adversus alqm od. alqd (gegen jmd. od. etw. obzusiegen sich anstrengen, z. B. contra vim gravitatemque morbi: u. adversus calamitates). – luctari cum alqa re (mit etwas ringen, z. B. bene cum morbo). – mit aller Macht gegen etw. a., omnibus viribus atque opibus repugnare; summā ope anniti adversus alqd (gegen etw. sich gleichs. anstemmen). – es ist umsonst, gegen die Natur anzukämpfen, irritus labor obstante naturā.

    deutsch-lateinisches > ankämpfen

  • 99 auftreten

    auftreten, I) v. tr.effringere od. confringere pedibus (z. B. fores). – II) v. intr. 1) auf den Boden treten: insistere (Fuß fassen, z. B. summis digitis [mit den Fußspitzen]: u. in sinistrum pedem: u. in terra: u. plantam [auf die Fußsohle, mit der F.]: u. firmiter). – niti (sich mit dem Fuße aufstemmen, beim Fortschreiten). – ingredi (auftretend einhergehen). – leise, sanft au., suspensum ponere vestigium. suspenso pede ire (eig.); parce ac molliter facere (übtr., behutsam zu Werke gehen); lenitatis partes agere. ad lenitatem se dare. lenius agere (übtr., gelindere Maßregeln ergreifen, Ggstz. acerbius agere). – nicht au. können, insistere oder ingredi non quire: wieder au. können, ingredi incipere. [228] – 2) öffentlich hintreten: a) v. Pers.: prodire (hervorgehen vor ein Publikum, z. B. in publicum, d. i. auf die Straße, öffentlich). – procedere (hervortreten vor ein Publikum, z. B. in publicum [auf die Straße, öffentlich]). – advenire (herbeikommen, z. B. me ultro accusatum advenit). – produci (vorgeführt werden vor ein Publikum, in den Kreis einer Versammlung). – induci (eingeführt werden in einen Ort, in eine Versammlung). – exsistere (in einer Eigenschaft hervortreten). – surgere (sich vom Sitze erheben, aufstehen, um zu sprechen). – cooriri (sich zu einer Tätigkeit erheben, bes. stürmisch, losbrechen, z. B. in alqm: u. ad legem perferendam, von den Volkstribunen). – exoriri (entstehend sich erheben). – se gerere (so u. so sich vor den Leuten zeigen, sich benehmen, z. B. parum splendide: u. contumacius). – agere so u. so handeln, verfahren, z. B. hostium more). – mit etw. austr. (bildl.), durch coepisse m. Infin., z. B. mit der Forderung au., daß etc., postulare coepisse, ut etc.: mit der offenen Erklärung au., daß nicht etc., propalam ne gare coepisse m. folg. Akk. u. Infin. – jmd. au. lassen, alqm producere (vorführen, z. B. in conspectum populi, in contionem); alqm inducere (einführen, z. B. in curiam). – So nun insbes.: α) auf der Bühne auftreten, prodire, procedere in scaenam, im Zshg. auch bl. prodire, procedere (auf die Bühne vorgehen, vortreten. vorkommen). – induci in fabula (in einem Bühnenstücke eingeführt werden. z. B. in hac fabula Orcus inducitur gladium gestans: bl. induci auch übtr. = in einer Schrift handelnd od. redend eingeführt werden, auftreten). – produci in scaenam, im Zshg. auch bl. produci (auf die Bühne vorgeführt werden). – in scaena pronuntiare (auf der Bühne vortragen). – in scaena gestum agere (auf der Bühne gestikulieren, v. Mimen). – saltare (tanzen = als pantomimischer Tänzer auftreten, z. B. primus togatus [in der Toga] saltare instituit). – zum ersten Male au., initium in scaenam prodeundi auspicari; produci in scaenam tirocinio (um sein Probestück zu machen). – nicht mehr au., de scaena decedere (von der Bühne abgehen = die Schauspielkunst aufgeben). – wieder au., in scaenam redire. – in einem Stücke au., fabulam agere (ein Stück spielen, v. Schauspieler); in fabula esse (in einem Stücke als handelnde Person vorkommen, z. B. ii fratres, qui in Adelphis sunt): in einem neuen Stücke au., novam fabulam agere. – als jmd., in jmds. Rolle au., agere alqm od. alcis partes (jmd., jmds. Rolle spielen, z. B. Ballionem od. Ballionis partes: übtr. = jmds. Rolle im Leben spielen, z. B. ag. matrem, als M. au.: ag. lenitatis partes, gelind au.); alcis personam capere, sumere (assumere), gerere, ferre (jmds. Maske aufsetzen, tragen, bildl. = jmds. Rolle im Leben spielen): in derselben Rolle au., easdem partes agere; eandem personam gerere oder ferre (beide eig. u. bildl.): in der Hauptrolle, in einer Nebenrolle au., primas partes agere, secundas partes agere (eig. u. bildl.); esse primarum, secundarum partium (eig.). – aufgetreten sein, in scaena esse od. stare (auf der Bühne sein, od. stehen). – jmd. au. lassen, [229] alqm in scaenam inducere, producere (auf die Bühne vorführen; induc. auch bildl. = in einer Schrift etc. handelnd, redend einführen); in scaenam mittere alqm (auf die Bühne treten lassen); alci aditum dare in scaenam (jmdm. die Erlaubnis zum Auftreten geben): jmd. wieder au. lassen, alqm in scaenam reducere. – β) im Zirkus: induci in circum; produci in circo; im Zshg. auch bl. induci, produci (alle v. Wagenrennern, Gladiatoren u. wilden Tieren zum Tierkampf). – jmd. au. lassen, alqm in circum inducere, in circo producere (Wagenrenner, Gladiatoren, wilde Tiere zum Tierkampf). – γ) auf der Rednerbühne, im Senate, vor Gericht als Redner: aggredi ad dicendum (sich zum Reden anschicken). – surgere ad dicendum, im Zshg. auch bl. surgere (sich von seinem Sitze zum Reden erheben). – dicere (reden, eine Rede halten, z. B. qui dixit, der als Redner aufgetreten ist: qui ante me dixit, der vor mir als Redner aufgetreten ist). – öffentlich au., in publico dicere: nicht öffentlich aufgetreten sein, non in publico dixisse (übh.); carere forensi luce (auf dem röm. Forum als Gerichtsort etc.). – auf der Rednerbühne au., in rostra escendere (die R. besteigen); procedere in rostra (auf die R. vortreten). – vor jmd. au., dicere ad od. apud alqm: vor einer Versammlung au., in contionem prodire, escendere. – als Redner für jmd. od. etw. au., dicere pro alqo od. pro alqa re: gegen jmd. au., dicere in oder contra alqm: gegen etw. au., dicere ad alqd (erwidernd als Gegenredner); dicere od. perorare in alqd (als Gegner, u. zwar peror., indem man die Sache gründlich bespricht). – als Lobredner für jmd. od. etw. au., laudatorem esse alcis od. alcis rei (z. B. rerum ab alqo gestarum). – als Verteidiger einer Sache au., defendere alqd (im allg.); patronum esse od. exsistere alci causae (vor Gericht; exs., indem man aus der Zahl der übrigen hervortritt); patrocinium alcis rei suscipere (die Verteidigung einer Sache übernehmen, bes. als Anwalt mu Gericht). – als Verteidiger jmds., für jmd. au., dicere pro alqo (übh. für jmd. sprechen); defendere alqm (übh. jmd. mit Worten verteidigen); dicere causam pro alqo. causam alcis defendere oder perorare (vor Gericht jmds. Sache verteidigen): patrocinium alcis profiteri (sich zum Verteidigerjmds. [bes. als Anwalt vor Gericht] aufwerfen, auch gegen jmd., adversus alqm). – als Anwalt, Sachwalter au., actoris partes sustinere (die Rolle des A. haben); surgere ad agendum (sich von seinem Sitze erheben, um als A. zu sprechen); causam agere (die Sache als A. führen, z. B. apud centumviros): für jmd., agere causam alcis (z. B. clientis); agere ab alqo (z. B. a petitore, für den Kläger: a possessore, für den Beklagten): gegen jmd., causam agere contra alqm u. bl. agere adversus od. in alqm. – als Kläger (in einer Zivilsache) au., petere (gerichtl. auf etw. als sein Eigentum Anspruch machen, für sich, sibi); petitoris personam capere (die Rolle eines Klägers übernehmen); gegen jmd., petere ab alqo. – als Ankläger (in einer Kriminalsache) au., accusare (die Anklagerede halten); ad accusandum descendere (sich auf [230] das [so gehässige] Anklagen einlassen); accusatoris partes obtinere. accusatoris nomen sustinere (die Rolle od. den Namen des Anklägers haben); accusationem exercere. accusationes factitare (aus dem Anklagen ein Gewerbe machen): gegen jmd., venire contra alqm; accusare alqm (jmd. anklagen, w. vgl.). – als Angeber gegen jmd. au., crimen deferre in alqm (z. B. in dominum). – als Zeuge au., testem esse (Zeuge sein); testem in medium venire (als Zeuge vor die Gerichtsversammlung treten); testimonium dicere (eine Zeugenaussage ablegen, gegen jmd., in od. contra alqm: in. betreff einer Sache, de alqa re): für jmd. (als Zeuge) au., surgere ab alqo: Zeugen au. lassen, testes, verb. auctores (Gewährsmänner) testesqueproducere (vorführen, auch alcis rei); testibus uti (Zeugen gebrauchen, absol. od. gegen jmd., contra alqm, auch in Schriften); testes adhibere alci rei (Zeugen beiziehen, z. B. in dieser Sache, huic causae); testes dare (Zeugen geben, gegen etwas, in alqd): jmd. als Zeugen au. lassen, alqm testem citare (einer Sache, z. B. rerum a se gestarum: u. gegen etw., z. B. in hanc rem totam Siciliam). – δ) in der Politik, v. Staatsmann, ad rem publicam accedere. rem publicam capessere (sich an der Verwaltung des Gemeinwesens beteiligen); personam principis tueri (die Rolle eines Führers im Staate spielen, als erster Mann im Staate auftreten). – v. Parteigänger, für jmd. au., stare cum od. ab alqo; facere cum alqo: gegen jmd., stare adversus alqm. – b) v. Krankheiten: oriri (z. B. mit hitzigem Fieber, cum acuta febre). – das Fieber tritt heftiger auf, febris intenditur: eine Krankheit tritt heftiger auf, morbus crescit, ingravescit.

    deutsch-lateinisches > auftreten

  • 100 für

    für, I) zur Angabe des Eintretens einer Person oder Sache statt einer andern: pro mit Abl. (z.B. für jmd. sterben, mori pro alqo: zwei Minen für etw. geben, duas minas dare pro alqa re: jmd. für tot wegtragen, alqm pro mortuo auferre). – loco alcis (an der Stelle jmds., z.B. calonum loco). – Bei den Verben »halten, ansehen, nehmen, ausgeben« usw. durch den bl. Akkusat., beim Passiv durch den bl. Nominat., z.B. jmd. für einen braven Mann halten, alqm virum bonum habere: er wird gehalten (gilt) für einen br. M., vir bonus habetur. – Bei Angaben des Wertes od. Preises [968] setzen die Lateiner bei allgemeinen Angaben, wie »für hoch, für gering« etc., für magni, maximi, pluris, plurimi, parvi, minoris, minimi, tanti etc., u. nach aestimare auch, nach den Verben des »Kaufens u. Verkaufens« nur die Ablative magno, permagno, plurimo, parvo, nihilo; hingegen bei bestimmten Angaben nur den Ablat. (z.B. für zwanzig Talente etw. kaufen, decem talentis emere alqd).

    II) zum Besten, für das Bedürfnis jmds.: pro) mit Abl. (doch nur in dem Falle, wenn sich contra od. adversus als Gegensatz denken läßt, da immer die Grundbedeutung »an jmds. Stelle« vorherrscht). – secundum mit Akk. (in Übereinstimmung mit, gemäß). – in usum od. gratiam alcis (für jmds. Nutzen, Vorteil, Gunsten). – ab alqo (von, auf der Seite jmds., z.B. testis a reo, Ggstz. testis in reum). – das Terrain war für den Feind, loca pro hoste fuerunt: er brachte vielerlei für unsere Sache vor, multa secundum causam nostram disputavit: für und gegen eine Sache sprechen, in utramque partem disputare. – für jmd. od. etw. sein, alci od. alci rei favere (jmd. od. etw. begünstigen); alci od. alci rei suffragari (durch seine Empfehlung unterstützen, befürworten); probare alqd (etwas billigen); suadere alqd (zu etwas raten); facere cumalqo. stare cum alqo u. ab alqo od. (übtr.) ab alqa re (auf jmds. Seite, Partei sein, es mit jmd. halten): es ist oder spricht etw. für den Gegner, alqd facit (stat) ab adversario;alqd stat cum adversario. – durch den bloßen Dativ, z.B. wir lernen nicht für die Schule, sondern für das Lehen, non scholae, sed vitae discimus.

    III) zu dem u. dem Endzweck: in mit Akk. (z.B. nullam pecuniam alci, nisi in rem militarem dare: u. alqm in id certamen legere). – ad mit Akk. bes. mit Akk. Gerundii (z.B. ea, quae ad proficiscendum pertinent,comparare: u. utilis, idoneus ad etc.).

    IV) auf den u. den Zeitpunkt: in mit Akk. (z.B. indutias in decem annos facere; u. solis defectiones in multos annospraedicere) – Auch durch den Genet., z.B. für 3 Monate Mehl mitnehmen, trium mensium molita cibaria sibi domo efferre.

    V) in bezug auf, gegen: in u. adversus mit Akk. (im freundlichen und feindlichen Sinne). – erga mit Akk. (im freundlichen Sinne). – ad mit Akk. (im feindlichen Sinne). – Liebe für jmd., amor in od. erga alqm: ein Mittel für etwas, remedium adversus (ad) alqd. – In vielen Fällen reicht jedoch nach der Grundbedeutung des Wortes, von dem »für« abhängig ist, ein bloßer Kasus zur Bezeichnung von »für« in dieser Beziehung hin, u. zwar der Genet. bes. bei Substantiven, z.B. Liebe für jmd., amoralcis: ein Mittel für die Furcht, remediumtimoris (auch timori). – Ferner steht ein bloßer Kasus nach Adjektiven, häufig der Dativ, wie nach »passend, tauglich« etc.: od. der Genet, z.B. eifrig für etwas, studiosus alcis rei. – endlich nach Verben, z.B. es schickt, geziemt sich für jmd., decet alqm.

    VI) nach Verhältnis, Maßgabe: pro. – Hier [969] tritt jedoch oft eine eigentümliche Wendung mit dem Pronom. relat. ein, z.B. für deine Einsicht, quae tua est prudentia od. quā es prudentiā (den Untersch. beider Konstr. s. »bei no. II, A, 4, a«). – Eine ebenso der latein. Sprache eigentümliche Wendung ist die mit ut (wie) mit esse u. elliptisch ohne esse, z.B. Alexander, ein für einen Ätoler beredter Mann, Alexander, vir ut inter Aetolos facundus: besonders für die jetzigen Sitten, praesertim ut nunc sunt mores. – Beim Komparativ steht bei Livius elliptisch quam pro, z.B. es wird ein für die Zahl der Streitenden zu heftiges Treffen geliefert, proelium atrocius quam pro numero pugnantium editur; wofür aber Cicero die volle Form wählt, z.B. eine Lehre, die, weil sie für das Erzeugnis eines Menschen zu wichtig zu sein schien, deshalb einer Gottheit zugeschrieben worden ist, quod praeceptum quia maius erat, quam ut ab homine esse videretur, idcirco assignatum est deo.

    VII) Besondere Wendungen: was für, s. was: fürs erste..., fürs andere etc., primum..., deinde etc. (s. erstens): Jahr für Jahr, Monat für Monat, Tag für Tag, quot annis, quot mensibus, quot diebus; omnibus annis etc. – für jetzt, in praesens (tempus); in praesenti; in praesentia: für (auf) einige Zeit, ad tempus. – ich für meinen Teil, ich für meine Person, d. i. was mich betrifft, equidem (bei Cicero immer nur mit der ersten Person verbunden). – für sich, d. i. a) ohne äußere Veranlassung: meā (tuā, suā etc.) sponte. ultro (den Untersch. s. »freiwillig Adv.«). – b) ohne Auftrag von seiten jmds. od. des Staates: meā (tuā, suā etc.) sponte; auctoritate suā; privato suo consilio. – c) ohne fremde Hilfe: per se; auch per se ipse; per se solus; meo (tuo, suo etc.) Marte (doch immer mit Rücksicht auf das Bild des Ausdrucks); suo nomine (auf eigenen Namen etc. = auf eigene Faust oder Hand, für seine Person, aus Privatrücksichten; verb. suo nomine atque arbitrio). – d) allein: solus; separatim (besonders, apart, z.B. Spiele gab er teils mit seinem Kollegen, teils für sich, ludos et cum collega et separatim edidit). – für sich leben, secum vivere.

    deutsch-lateinisches > für

См. также в других словарях:

  • Adversus Judaeos — regroupe une série d homélies du IVe siècle, rédigées par Jean Chrysostome (considéré comme un saint par l Église catholique romaine et par l Église orthodoxe), qui ont circulé à l époque pour propager l antisémitisme[1]. James Parkes désigne ces …   Wikipédia en Français

  • Adversus — nach der Veröffentlichung von Einer Nacht Gewesenes , 2006 …   Deutsch Wikipedia

  • Adversus Haereses — Adversus Hæreses Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Adversus Hæreses (expression latine, en français « contre les hérésies ») peut désigner : Dénonciation et réfutation de la …   Wikipédia en Français

  • Adversus haereses — Adversus Hæreses Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Adversus Hæreses (expression latine, en français « contre les hérésies ») peut désigner : Dénonciation et réfutation de la …   Wikipédia en Français

  • Adversus omnes haereses — may refer to*The work On the Detection and Overthrow of the So Called Gnosis by Irenaeus, usual Latin title Adversus haereses *A work by Pseudo Tertullian *A lost work by Gennadius of Massilia …   Wikipedia

  • Adversus — est un groupe de musique expérimentale originaire d Allemagne, qui mêle musiques traditionnelles et techno. Il y a deux chanteuses : une mezzo soprano et une soprano, les autres voix étant des voix death metal ou des passages parlés.… …   Wikipédia en Français

  • adversus — index adverse (opposite), antipode, contrary, unfavorable Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Adversus Haereses — ( Against Heresies ) is the standard name of two books on Gnosticism and other Christian heresies.*A book which actually has the title On the Detection and Overthrow of the So Called Gnosis written by Irenaeus in the second century A.D. *A book… …   Wikipedia

  • Adversus haereses — (Contra los Herejes o Contra las Herejías) es el nombre estándar de dos libros sobre el gnosticismo y otras herejías anticatólicas. Un libro también llamado Desenmascarar y Refutar la falsamente llamada Ciencia, escrito por Ireneo de Lyon en el… …   Wikipedia Español

  • Adversus Hæreses — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Adversus Hæreses (expression latine, en français « contre les hérésies ») peut désigner : Dénonciation et réfutation de la gnose au nom… …   Wikipédia en Français

  • adversus — /aedvarsas/ In the civil law, against (contra). Adversus bonos mores, against good morals …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»