-
81 spes
spēs, eī f.1) надежда, упование, чаяниеs. alicujus rei C etc. и de aliquā re Pl, Cs, Q — надежда на что-л.ad spem alicujus rei L, QC — в надежде на что-л.s. in aliquo est C — надежда возлагается на кого-л.aliquid in spe est C — есть надежда (виды) на что-л.s. me tenet (spem habeo или spe ducor) C — я надеюсьin spe habere (ponere) aliquid C — надеяться (рассчитывать) на что-л.spem alicui facere (dare или afferre) C — подать (внушить) кому-л. надежду, обнадёжить кого-л.in spem venire (ingrĕdi, adduci, induci) C — возыметь надеждуadulescens summae spei Cs — юноша, подающий большие надеждыspe dominationis или in spe potentiae T — в надежде достигнуть власти, т. е. из честолюбивых побуждений2) ожидание, предвидение, чаяниеspe serius C — позже, чем думалиspe celerius C — быстрее, чем можно было ожидатьpraeter или contra spem C, Cs, L — против ожидания (сверх всякого чаяния)spes (pl.) herēdis Iuli respĭce V — подумай о будущем (своего) наследника Иулаs. cogitationum et consiliorum C — замыслы и планыscribere aliquem in spem secundam T — назначить кого-л. второочередным наследником ( на случаи смерти основного)3) потомство, молодняк (s. gregis V)s. anni O — молодые всходы, т. е. виды на урожай4) опасение, боязнь ( naufragii Lcn) -
82 tollo
sustulī, sublātum, tollere1)potest taurum t. qui vitulum sustulerit погов. Pt — кто поднимал телёнка, тот (в конце концов) поднимет и быка ( о Милане Кротонском — см. Milon)t. aurem H — настораживатьсяб) воздевать (manus ad caelum H, Sen)t. sortes C — тянуть жребийaliquem in crucem t. C — распять кого-л. на крестеtectum altius t. C — надстраивать домt. ancoras Vr, Cs — сниматься с якоряt. ignem e speculā C — зажигать (сигнальный) огонь на высотеt. vexillum bAl, C — поднять флагt. signa Cs — поднимать военные знаки (знамёна), т. е. выступать в походt. ad se in navem C — принимать к себе на бортclamor tollitur C и se tollit V — раздаётся крикt. fisum H — расхохотатьсяt. aliquem H или animos alicui Pl, Ter, L — ободрять, утешать кого-л.t. poenas C — подвергаться кареt. pecuniam Cs — взимать деньгиtolle, lege Aug — возьми (книгу) и почитайt. onus C — поднимать (брать на себя) бремя2) ( по древнеримскому обряду) поднимать с земли новорождённого ребёнка, т. е. признавать своим ребёнком (t. natum Pl); воспитывать, растить ( puĕrum Pl)t. liberos ex aliqua C — иметь детей от какой-л. женщины3) возвеличивать, возвышать ( aliquem honoribus H); превозносить ( aliquem in caelum C)4)а) снимать, убирать ( frumentum de areā C); свозить (tritĭcum in horreum ex areā Pt); убирать, выносить ( omnes mensas Pt); удалять ( simulacra ex delubris C); уносить ( praedam Cs); устранять (aliquem de или e medio C, L)tolle hanc opinionem, luctum sustuleris C — отбрось это мнение, и печали не станетб) вычёркивать ( nomen ex или de libris C); отнимать или убавлять ( alicui potionis et cibi aviditatem C)5) убивать, умерщвлять ( aliquem venēno C); уничтожать (Carthagĭnem et Numantiam C; interitus omnia tollens atque delens C); изглаживать (alicujus rei memoriam t. ac delēre C)6) отменять, упразднять ( veteres leges novis legibus sublatae C); отвергать, отрицать ( deos C); прекращать, пресекать (querēlas H; bellum C)t. cupidinem alicujus rei H — подавить в себе влечение к чему-л.7) расходовать, терять ( tempus C)8) обходить молчанием (t. aliquem Sl) -
83 traho
1)а) тащить, тянуть ( plaustra per montes V); таскать, влечь ( aliquem crinibus V)per me ista pedibus trahantur погов. C — по мне, пропади оно пропадомб) волочить ( Hectorem circum Pergăma O); вести за собой ( exercitum L); с трудом передвигать ( genua aegra V); вытаскивать ( ex puteis aquam C); увлекать, мчать (limum arenamque Sl; trahi studio laudis C)2)а) притягивать ( magnes ferrum trahit Sol); привлекать, вовлекать, склонять ( in suam sententiam L)trahit sua quemque voluptas V — каждого влечёт своё удовольствие, т. е. у всякого свой вкусad Poenos rem t. L — быть настроенным в пользу Карфагенаб) втягивать, завлекать ( Teucros in proelia V)ne pars sincēra trahatur O — чтобы и здоровая часть не оказалась вовлечённой, т. е. поражённой3) отнимать ( partem doloris L); утаскивать, уносить ( praedas L); грабитьt. et rapere Sl — грабить и расхищать4) вытаскивать, вынимать, извлекать (ferrum a, de и e vulnere или corpore O)5) стягивать ( vincla galeae O)t. vultum O — хмуритьсяt. vela V — убирать паруса6) вытягивать, удлинять ( digitos pedum O)t. lanam J — прясть шерсть7) тянуть в разные стороны, раздирать ( factionibus trahi T)8) расточать, растрачивать (pecuniam omnibus modis Sl)9) распределять, делить ( laborem sorte V)10) влечь за собой, причинять, вызывать ( ruinam V)11) отвлекать, отклонять (aliquem ab incepto Sl)12) втягивать (в себя), пить ( pocula fauce H); всасывать ( sucum e terra C); впивать, вдыхать (odorem naribus Ph; auras ore O)suspiria t. difficulter Aug — тяжело дышать13) присваивать (себе), захватывать (regnum L; t. in se munia senatus T); приписывать ( decus alicujus rei ad aliquem L)t. gratiam sibi Just — требовать себе благодарностиt. in se crimen O — брать вину на себяomnia non bene consulta in virtutem trahebantur Sl — всё плохо обдуманное приписывалось доблести14) испускать, издавать ( vocem imo a pectore V)15) выводить, вести ( originem ab aliquo PM)16) извлекать, перенимать, усваивать ( multum ex moribus Sarmatarum T)17) принимать, усваивать, получать (nomen ab aliquo C, O; colorem V, O; molestiam ex aliqua re C); приобретать ( lapidis figuram O)18) обдумывать, обсуждать, взвешивать ( rationes alicujus rei Sl)t. animo или cum animo suo Sl — обдумывать, размышлять19) проводить ( noctem sermone V); влачить ( vitam Ph)t. moram O — тянуть, медлитьt. quiētem Prp — отдыхать, спатьt. laborem V — долго трудиться20)а) откладывать ( omnia Sl); затягивать ( aliquid in serum L)21) растягивать, протяжно произносить ( verba Sil)22) тянуться, длиться ( decem annos Fl) -
84 vacatio
vacātio, ōnis f. [ vaco ]1) освобождение, освобождённость, свобода или увольнение ( alicujus rei или ab aliquā re)v. sumptūs, laboris, militiae, rerum denique omnium C — освобождение от расходов, трудовых повинностей, военной службы, словом — от всегоv. alicujus rei — освобождение вследствие чего-л. (v. aetatis C, Nep)v. militum L — увольнение солдат в отпуск -
85 commoneo
com-mŏnĕo ( conm-), ŭi, ĭtum, 2, v. a., to remind one forcibly of something, to put in mind, to impress upon, to bring to recollection (in good prose); constr. (cf. admoneo).(α).With aliquem:(β).ut commoneri nos satis sit, nihil attineat doceri,
Cic. Fin. 3, 1, 3:meretricem,
Plaut. Mil. 3, 3, 8:me,
Cic. Verr. 2, 4, 26, § 57; Quint. 11, 3, 130: commonito pro rostris populo, * Suet. Claud. 22; cf.:quarum (notarum) recordatio commoneat et quasi excitet memoriam,
Quint. 11, 2, 28.—With aliquem alicujus rei:(γ).mearum me absens miseriarum conmones,
Plaut. Rud. 3, 4, 38:grammaticos officii sui,
Quint. 1, 5, 7:te ejus matrimonii,
Auct. Her. 4, 33, 44; cf.:ut hic modo me commonuit anulus quod totum effluxerat,
Cic. Verr. 2, 4, 26, § 57.—With aliquem de aliquā re:(δ).de avaritiā tuā,
Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154:de periculo,
id. Part. Or. 27, 96. —With aliquem aliquid:(ε).officium vostrum ut vos malo cupiatis conmonerier,
Plaut. Ps. 1, 2, 17.—Simply with aliquid:cum amice aliquid commonemus,
Quint. 6, 1, 50:quae commonet usus,
Sil. 13, 111.—With rel.-clause:(ζ).quam hic mihi sit facile atque utile, Aliorum exempla commonent,
Ter. And. 4, 5, 17; so,commonere aliquem cur, etc.,
Quint. 11, 2, 30; and pass.:hoc qui venerit mi in mentem, re conmonitus sum modo,
Plaut. Trin. 4, 3, 47 Fleck. (Brix.: hoc qui in mentem venerit mi? Re ipsā conmonitus sum).—With ut or ne:(η).ut neque me consuetudo, neque amor commoneat, ut servem fidem,
Ter. And. 1, 5, 45:qui ut ordini rerum animum intendat, etiam commonendus est,
Quint. 4, 1, 78:commoneo tamen, ne quis hoc cottidianum habeat,
Cels. 1, 3.—With alicujus rei: horum tamen utcumque commonet locus, Quint. 11, 2, 24. -
86 conmoneo
com-mŏnĕo ( conm-), ŭi, ĭtum, 2, v. a., to remind one forcibly of something, to put in mind, to impress upon, to bring to recollection (in good prose); constr. (cf. admoneo).(α).With aliquem:(β).ut commoneri nos satis sit, nihil attineat doceri,
Cic. Fin. 3, 1, 3:meretricem,
Plaut. Mil. 3, 3, 8:me,
Cic. Verr. 2, 4, 26, § 57; Quint. 11, 3, 130: commonito pro rostris populo, * Suet. Claud. 22; cf.:quarum (notarum) recordatio commoneat et quasi excitet memoriam,
Quint. 11, 2, 28.—With aliquem alicujus rei:(γ).mearum me absens miseriarum conmones,
Plaut. Rud. 3, 4, 38:grammaticos officii sui,
Quint. 1, 5, 7:te ejus matrimonii,
Auct. Her. 4, 33, 44; cf.:ut hic modo me commonuit anulus quod totum effluxerat,
Cic. Verr. 2, 4, 26, § 57.—With aliquem de aliquā re:(δ).de avaritiā tuā,
Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154:de periculo,
id. Part. Or. 27, 96. —With aliquem aliquid:(ε).officium vostrum ut vos malo cupiatis conmonerier,
Plaut. Ps. 1, 2, 17.—Simply with aliquid:cum amice aliquid commonemus,
Quint. 6, 1, 50:quae commonet usus,
Sil. 13, 111.—With rel.-clause:(ζ).quam hic mihi sit facile atque utile, Aliorum exempla commonent,
Ter. And. 4, 5, 17; so,commonere aliquem cur, etc.,
Quint. 11, 2, 30; and pass.:hoc qui venerit mi in mentem, re conmonitus sum modo,
Plaut. Trin. 4, 3, 47 Fleck. (Brix.: hoc qui in mentem venerit mi? Re ipsā conmonitus sum).—With ut or ne:(η).ut neque me consuetudo, neque amor commoneat, ut servem fidem,
Ter. And. 1, 5, 45:qui ut ordini rerum animum intendat, etiam commonendus est,
Quint. 4, 1, 78:commoneo tamen, ne quis hoc cottidianum habeat,
Cels. 1, 3.—With alicujus rei: horum tamen utcumque commonet locus, Quint. 11, 2, 24. -
87 fama
fāma, ae f. [ for ]1) молва, слух (f. de re aliquā Cs, C etc. и alicujus rei C, Nep etc.)f. est L, it V, nuntiat C, fert C, affert и affertur L, perfertur Cs, tenet L — носится (держится) слухf. venerat C (exierat Nep) — разнёсся слух, распространилась молваaliquid famā accipere C, Cs — узнавать о чём-л. по слухам (понаслышке)2) общественное мнение (f. militum Cs; contra famam omnium Cs)3) репутация ( famā optimā frui PJ)4) преим. доброе имя, слава (famam alicujus lacerare L, T)f., eloquentiae alicujus C — слава (блеск) чьего-л. красноречия -
88 fastidio
fastīdio, īvī (iī), ītum, īre [ fastidium ]1) испытывать отвращение, чувствовать антипатию (f. aliquam rem и aliquem H, VP, QC, реже alicujus rei и alicujus Pl, LM)fastidītus alicui O — опротивевший (надоевший) кому-л.2) с презрением отвергать, отклонять ( preces alicujus L)si non fastīdis, veni Ph — если ты не против, приходи3) быть недовольным, негодовать, досадовать, капризничать ( in aliquā re C)fastidiens stomachus Sen — пресыщенный желудок, перен. испорченный аппетит4) важничать, чваниться ( gloriosus fastīdit Pl) -
89 incido
I in-cido, cidī, —, ere [ cado ]1)а) падать, попадать (in laqueos Q и laqueos Vulc; in insidias, in manūs alicujus C, тж. i. manus alicujus Ap); наткнуться, натолкнуться ( alicui и in aliquem C); впадать ( amnis incidit flumīni L); упасть (in foveam C; ad terram V)i. in condicionem Ap — подпасть под условие (договора)in damnationem i. Ap — проиграть тяжбуб) врываться (patentibus portis—dat. L)i. ad aliquid faciendum C — прийти к мысли что-л. сделатьin mentionem alicujus rei i. C — упомянуть о чём-л.incĭdit in mentem alicui Ter, C — кому-л. приходит в голову (на ум)in opinionem i. T etc. — прийти к мнению или приобрести репутациюin sermonem hominum i. C — стать предметом людских толковin aliquem diem i. C — прийтись на какой-л. день (совпасть с каким л. днём)2) бросаться, устремляться ( in vallum portasque L); нападать ( alicui или in aliquem L)3) перен. охватывать, овладевать, объять (terror incĭdit alicui Cs; pestilentia incidit in urbem L); впадать ( in insaniam C): очутиться, оказатьсяi. in aes alienum C — наделать долговin morbum i. C — заболетьi. in iram Lact — прийти в яростьi. in Diodorum C — согласиться с мнением Диодора4)а) случаться, приключаться (bellum incĭdit Nep, Cs)б) возникать, представиться (potest i. quaestio Q)II in-cīdo, cīdī, cīsum, ere [ caedo ]1) надрезать ( arborem Cs); порезать, поранить ( manum bH); рассекать, вскрывать ( corpora mortuorum CC); разрезать, перерезать, перерубать (tortos funes V; vincula, venas alieui C etc.); нарезать ( faces V)2)а) врезать, вырезать, высекать (nomina in tabula L; i. aliquid in marmore, in aes, in columna aenea C; i. leges ligno, amores arboribus V)ferro dentes i. O — зазубрить железо, т. е. смастерить пилуб) покрывать резьбой, гравировкой (i. tabulam litteris L)3) обрезывать, подрезывать (pinnas C; vites V; arbores Cs, PM)4) резко обрывать, прекращать ( ludum H)5) перебивать, прерывать (sermonem L; ludum H; deliberationem C)6) предотвращать ( novas lites V)7) лишать, отнимать ( spem L)8) отменять, объявлять недействительным ( testamentum Dig) -
90 laetus
I a, um1) упитанный, жирный ( armenta V); тучный, роскошный, цветущий, изобильный, богатый (ager Vr; seges C; pascua L)l. umbrae V — тенистый2) радующийся, исполненный радости, весёлый (vultus l. C); довольный (l. aliquā re Ter, L)fronte l., pectore anxius T — на вид весёлый, а в душе печальныйl. (de) aliquā re Ter, L etc., ob aliquid V или alicujus rei V, Sil — радующийся чему-л. (вследствие чего-л.)l. animi et ingenii VP — в радостном настроении3) гордый (aliquā re Ter, V)4) благоприятный (ventus VF; bellum Pl, Sil); счастливый ( augurium T); радостный, отрадный (prodigium PM, T; omen, sors VF)5) приятный, прелестный (color PM; flores C); блистательный, цветистый (loci, sc. orationum Ciceronis T)II laetus, ī m.лет, иноземец, получивший для обработки от государства земельный надел и поставивший себя этим в крепостную зависимость от государства CTh -
91 libido
libīdo, inis f. [ libet ]1)а) желание, влечение, стремление(ex) libidĭne (ad libidĭnem) C, Sl etc. — по желанию (как захочется, по усмотрению)libidinem in aliquā re habere Sl — находить удовольствие в чём-л.l. alicujus rei C etc. — влечение к чему-л. (жажда чего-л.)l. sanguinis T — кровожадностьl. ulciscendi C — мстительностьl. lucri Capit — любостяжание, корыстолюбиеl. dominandi Sl — властолюбиеб) позыв (l. urinae AG)l. est Pl — хочется, угодно2)а) страсть, сладострастие, жажда наслаждений, похоть (libidĭne incensus C)б) распутство, разврат ( vinolentia ac libidines T)3) каприз, прихоть ( libidinem alicujus comprimĕre C)4) произвол (l. in jure dicundo C; libertatem in libidinem vertere Sl)hoc positum est in libidine alicujus C — это зависит от чьего-л. произвола (усмотрения)5) pl. эротические сценки ( in pocŭlis libidines celare PM) -
92 praeverto
prae-verto (арх. -vorto), vertī, versum, ere тж. depon.1)а) отдавать преимущество, предпочитать (aliquid alicui rei C и prae aliquā re Pl etc.); уделять преимущественное внимание, прежде всего обращаться (ad aliquid Col etc.)illuc praevertamur H — обратим внимание вот на что, вспомнимalia sibi praevertenda esse dixit L — он сказал, что у него есть другие и более важные делаnon potest bello praevertisse quidquam L — (когда враг у ворот), нельзя ни о чём думать, кроме войныб) предаваться ( pigritiae Pl)2) опережать, обгонять ( ventes equo V); превосходить, иметь большее значение, быть важнее (alicui rei L etc.)3) предотвращать, предупреждать, расстраивать, препятствовать (aliquid Pl, L, O или alicui rei Cs)p. usum alicujus rei L — сделать бесполезным что-л.4) заранее завладевать, стремиться пленить ( aliquem amore V) -
93 commonefacio
commŏnĕ-făcĭo ( conm-), fēci, factum ( pass. -fio, -factus sum, -fieri), 3, v. a. [commoneo], to remind one forcibly (of something), to put in mind, to admonish, to impress upon (in good prose, most freq. in Cic.); constr. with acc. (personae or rei), a rel.clause, ut or acc. and inf.:te propter magnitudinem provinciae etiam atque etiam esse commonefaciendum,
Cic. Fam. 13, 72, 1; cf.humorously: commonefacere aliquem monimentis bubulis,
to give one a remembrance, Plaut. Stich. 1, 2, 6.—With aliquem alicujus rei:cum ipse te veteris amicitiae commonefaceret, Auct,
Her. 4, 24, 35; so,quemque beneficii sui,
Sall. J. 49, 4; and pass., Cic. Verr. 2, 5, 43, § 112.—With aliquem de aliquā re, Cod. Th. 1, 1, 3: simul commonefacit, quae ipso praesente in concilio Gallorum de Dumnorige sint dicta, * Caes. B. G. 1, 19 fin.; so with a rel.-clause, Metell. ap. Cic. Fam. 5, 3, 2: simul commonefecit, sanxisse Augustum, etc., * Tac. A. 6, 12:illi eum commonefaciunt, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 17, § 41.—With acc. rei:istius turpem praeturam,
Cic. Verr. 2, 4, 64, § 144:mores vetustatis,
Vitr. 2, 1, 5. -
94 conmonefacio
commŏnĕ-făcĭo ( conm-), fēci, factum ( pass. -fio, -factus sum, -fieri), 3, v. a. [commoneo], to remind one forcibly (of something), to put in mind, to admonish, to impress upon (in good prose, most freq. in Cic.); constr. with acc. (personae or rei), a rel.clause, ut or acc. and inf.:te propter magnitudinem provinciae etiam atque etiam esse commonefaciendum,
Cic. Fam. 13, 72, 1; cf.humorously: commonefacere aliquem monimentis bubulis,
to give one a remembrance, Plaut. Stich. 1, 2, 6.—With aliquem alicujus rei:cum ipse te veteris amicitiae commonefaceret, Auct,
Her. 4, 24, 35; so,quemque beneficii sui,
Sall. J. 49, 4; and pass., Cic. Verr. 2, 5, 43, § 112.—With aliquem de aliquā re, Cod. Th. 1, 1, 3: simul commonefacit, quae ipso praesente in concilio Gallorum de Dumnorige sint dicta, * Caes. B. G. 1, 19 fin.; so with a rel.-clause, Metell. ap. Cic. Fam. 5, 3, 2: simul commonefecit, sanxisse Augustum, etc., * Tac. A. 6, 12:illi eum commonefaciunt, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 17, § 41.—With acc. rei:istius turpem praeturam,
Cic. Verr. 2, 4, 64, § 144:mores vetustatis,
Vitr. 2, 1, 5. -
95 aufero
au-fero, abstulī, ablātum, auferre1) уносить, убиратьdomum suam aliquid a. C — перенести что-л. к себе домойaufer manum! Pl — руки прочь!se abstulisse e conspectu alicujus C — скрыться с чьих-л. глазauferri (pennis) V, O, PM — улетатьa. calcaribus equum Sil — пришпорив коня, пустить его вскачь2) увлекатьabstulerunt me velut de spatio Graeciae res L — греческие события отклонили меня, так сказать, от моего пути3)а) отнимать, похищать ( pecuniam de aerario C)hi ludi dies XV auferent C — эти празднества отнимут (т. е. будут длиться) 15 днейa. alicui vitam veneno Su — отравить кого-л.б) лишать (spem alicujus rei C; somnos H; vitam O)quid mihi aufert qui ridet? Pt — разве меня убудет от чьих-л. насмешек?в) отрезать, отсекать (linguam ense O; arbori cacumen PM)a. fugam Fl — отрезать путь к бегству (отступлению)г) снимать, утолять (dolorem Tib; curas H); умерщвлять4) отделять, разобщать5) получать, доставать (responsum ab aliquo C; praemium Su)6) достигатьabstulisti (ut) C — ты достиг (того, что)auferre aliquid ex aliquā re C — вынести (узнать) что-л. из чего-л.a. docti senis famam H — стяжать славу учёного старца -
96 condemno
con-demno, āvī, ātum, āre [ damno ]1) осуждать (aliquem alicujus rei или de aliquā re C etc.; c. aliquem innocentem C)aliis criminibus condemnatus est C — он был осуждён на основании других обвинений (за другие преступления)c. aliquem sibi C — осудить кого-л. в свою пользуc. quadrupli Cato и quadruple C — наложить штраф в четверном размереc. certam pecuniam и certā pecuniā Dig — приговорить к уплате определённой суммыc. aliquem capitis C, capite и capitali poenā Su или ad mortem Lact — приговорить кого-л. к смертной казниPublias Cn. Pisonem accusavit condemnavitque Su — Публий обвинил Гнея Пизона и добился его осуждения3) обвинять, винить ( aliquem uno hoc crimine C); порицать ( factum alicujus C)c. aliquem inertiae C — порицать кого-либо за бездействие -
97 convinco
con-vinco, vīcī, victum, ere1) уличать, изобличать ( aliquā re или alicujus rei)c. aliquem neglegentiae C — уличить кого-л. в нерадивости2) доказывать, обнаруживать (avaritiam Cs; inauditum facīnus C)c. scelere C, Su etc. и in scelere C — доказать виновность в преступлении3) доказывать неосновательность, опровергать (adversarium, errores alicujus C)c. poētarum portenta C — доказать неверность чудес (в творениях) поэтовfalsum veris c. rebus Lcr — ложь опровергнуть непреложными фактами -
98 damno
āvī, ātum, āre [ damnum ]1) признавать виновным, осуждать, приговаривать ( aliquem inauditum T)damnari alicujus rei C, Cs, L etc., de aliquā re C, T etc. и ob aliquam rem T — быть осуждённым за что-л.contra edictum fecisse damnari C — быть осуждённым за неподчинение указуd. aliquem exsilio Sen, T — присудить кого-л. к изгнаниюd. aliquem capite C, Cs, Nep, L (capitis C, L) — приговорить кого-л. к высшей мере наказания (смерти, лишению гражданских прав, тюремному заключению, изгнанию)damnari capitali crimine ( judicio) VM или capitalis poenae L (тж. morte Fl, SenT, ad mortem и ad extremum supplicium T) — быть приговорённым к смертной казниd. aliquem ad bestias Su — приговорить кого-л. к отдаче на растерзание диким зверямdamnari alicui VM, Sen — быть осуждённым в чью-л. пользуd. aliquem morti (Orco) Lcr, O — осудить (обречь) кого-л. на смерть2)а) порицать, критиковать (libros, scriptorem Q)judex damnatur, ubi nocens absolvitur погов. PS — оправдание преступника — позор для судьиб) отвергать, считать негодным ( boves ad laborem PM)d. fidem alicujus QC — отказать кому-л. в доверииd. aliquem summae stultitiae C — приписывать кому-л. величайшую глупостьd. aliquem votis V — связать кого-л. обетами, т. е. исполнить просьбу (того, кто дал обет)damnari voti (редко voto) L etc. — достичь желаемого4) обвинять, добиваться осуждения ( aliquem lege Juliā T)5) отвергать, отказыватьсяales (собир.) damnavit vesci Sil — (священные) куры отказались клевать ( дурная примета в птицегадании)numquam somno damnatus lumina (acc. graec.) Lcn — никогда не засыпающий -
99 defendo
dē-fendo, fendī, fēnsum, ere1) отражать, давать отпор (hostem Enn etc.; vi vis illata defenditur C); отвращать, отводить ( pericula C)d. crimen C — отклонить от себя обвинениеd. bellum Cs — вести оборонительную войнуd. aliquem ab aliquā re Cs etc. (alicui rei V) — отвращать что-л. от кого-л., ограждать кого-л. от чего-л.2) защищать, оборонять (aliquem ab injuriā alicujus Cs; castra ab hostibus Cs; d. se adversus populum Romanum C)d. frigus H и a frigore V — защищать от холода3) утверждать ( aliquid C)ille nihil ex his sponte susceptum, sed principi paruisse defendebat T — он (Суилий) утверждал, что всё это он делал не по собственной воле, а подчиняясь государюverissime defenditur numquam aequitatem ab utilitate posse sejungi C — совершенно правильно утверждают, что справедливость не может быть отделена от полезности4) исполнять ( officium censurae C); играть роль (d. actorum partes officiumque virile H)5) юр. возбуждать судебное дело, преследовать по суду ( necem alicujus Dig)d. aliquem in libertatem Dig — требовать возвращения свободы кому-л -
100 excutio
ex-cutio, cussī, cussum, ere [ex + quatio ]1)а) отряхивать, стряхивать ( pulvĕrem digĭtis O)e. pulverem pedum и de pedibus Vlg, Eccl — отряхнуть прах со своих ногб) сбрасывать ( equus excussit equitem L); свергать ( jugum PJ); швырять, бросать ( litteras in terram C); метать (glandem L; tela T); извергать, проливать ( imbrem QC)2) выбивать (oculum Pl, Su); сбивать (circulus de cupa excussus Pt); молотить ( baculis spicas Col)e. onus O — вытравить плод5) вырывать, исторгать (agnam ore lupi O; aliquid de manibus C)6) вызывать, вынуждать ( risum H)e. sudorem Nep — заставить вспотеть, бросить в потe. alicui lacrimas Pl, Ter — исторгнуть у кого-л. слёзы7) выгонять, изгонять (aliquem patriā V; hostem oppidis Fl)se e. domo Ter — бежать из домуe. aliquem somno V, O — нарушить чей-л. сонpass. excuti — быть унесённым ( cursu V)8) разрушать ( fundo moenia St); устранять, удалять, уничтожать (febrem PM; verborum jactationem C)e. sibi opinionem aliquam C — отказаться от какого-л. мненияe. somnum O — прогнать сонe. foedus V — расторгнуть договорe. nasum Pers — высморкатьсяe. aliquem aliquā re V, H, O — лишить кого-л. чего-л.9) встряхивать, трясти (vestem Pt; pallium Pl); обшарить, перерыть ( bibliothecas Q); обрыскать ( freta O)e. aliquem (sc. vestem alicujus) C — обыскать кого-л.10) перебирать, рассматривать, исследовать, разбирать (omne scriptorum genus Q; verbum C; delata QC); разъяснять ( causam alicujus rei Pt); допрашивать ( aliquem C)11) развёртывать ( rudentem V); простирать, выпрямлять, протягивать (lacertum Sen, O; brachia O)12) потрясать, качать, махать (caesariem, pennas O)
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Русский
- Французский
de+aliquā+re+ag+и+alicujus+rei+ap
Страницы