-
1 вражеский
düşman ° -
2 неприятельский
düşman ° -
3 враг
-
4 враждовать
-
5 уничтожать
yok etmek,imha etmek,ortadan kaldırmak; tahrip etmek* * *несов.; сов. - уничто́житьyok etmek, imha etmek, ortadan kaldırmak; tahrip etmek; kırmak, kırıp geçirmek; kökünü kazımak ( искоренять)уничтожа́ть крыс — sıçanları yok etmek
уничтожа́ть окружённые войска́ проти́вника — kuşatılmış düşman kuvvetlerini imha etmek / yok etmek
уничто́жить безрабо́тицу — işsizliği ortadan kaldırmak
враг уничто́жил всё населе́ние дере́вни — düşman köyün tüm halkını kırıp geçirdi
уничтожа́ть следы́ преступле́ния — cürmün izlerini yok etmek
мост был уничто́жен проти́вником — köprü düşman tarafından tahrip edildi
-
6 враждебно
-
7 враждебный
düşmanca* * *düşmanca; düşman °во вражде́бных це́лях — düşmanca amaçlarla
вражде́бная пропага́нда — düşman propagandası
си́лы, вражде́бные прогре́ссу — ilerleme düşmanı güçler
-
8 заклятый
в соч.закля́тый враг — uzlaşmaz düşman; can düşmanı; yeminli düşman
-
9 противник
м1) muhalif, aleyhtar, karşıt; düşman ( враг)мы реши́тельные проти́вники э́того — buna kesinlikle karşıyız
проти́вники разря́дки — yumuşama aleyhtarları / muhalifleri, yumuşamaya karşı çıkanlar
полити́ческие проти́вники дикта́тора — diktatörün siyasi muhalifleri
2) (в состязании, спорте) rakip (-bi); muarız ( в споре)3) собир. ( неприятель) düşman -
10 бежать
koşmak; akıp gitmek; akmak,taşmak* * *1) koşmak2) ( о времени) akıp gitmekбежа́ли дни, неде́ли... — günler haftalar birbirini kovalıyordu
3) ( течь) akmak; taşmak ( при кипении)4) несов., сов. ( спасаться бегством) kaçmakвраг / проти́вник бежа́л — düşman bozgun verdi
••ва́ши часы́ бегу́т — saatiniz ileri gidiyor
-
11 видеть
görmek,tanık olmak* * *1) тк. несов. görmek, çekmek ( испытывать); tanık olmakон пло́хо ви́дит — gözleri bozuktur / iyi görmez
он пло́хо ви́дит на оди́н глаз — bir gözü az görür
2) görmekя его́ где-то ви́дел — onu bir yerden gözüm ısırıyor
мо́жет, я тебя́ бо́льше не уви́жу — belki bir daha göremem seni
ви́деть его́ не хочу́! — gözüm görmesin!
ви́дел бы ты его́ сейча́с! — onu şimdi görme!
го́род ви́дел во́йны и наше́ствия — şehir savaş ve istilalar görmüştü
3) тк. несов. (принимать за кого-л.) görmekви́деть в ком-л. ли́чного врага́ — birini kişisel düşman görmek
••как ви́дите — → вводн. сл. gördüğünüz gibi
поживём - увидим! — bakalım, yaşayan görür!
уви́деть свет (о книге и т. п.) — вводн. сл. gün ışığına çıkmak
-
12 вспять
geriye* * *проти́вник поверну́л вспять — düşman yüz geri etti
нельзя поверну́ть колесо́ исто́рии вспять — tarihin çarkı geriye çevrilemez
-
13 деморализация
ahlak bozukluğu; moral bozukluğu* * *ж2) moralini / maneviyatını bozmaвноси́ть деморализа́цию в ряды́ проти́вника — düşman askerlerinin maneviyatını / moralini bozmak
-
14 дрогнуть
üşümek,buz kesmek* * *I несов.; сов. - продро́гнутьIIпродро́гнуть до косте́й — soğuk iliğine işlemek / geçmek
1) ( вздрогнуть) titremek; oynamakсе́рдце у неё дро́гнуло — yüreği oynadı
2) ( поколебаться) yılmakне дро́гнуть — yılmamak
неприя́тель дро́гнул — düşman dayanamayıp çekilmeye başladı
-
15 друг
arkadaş,dost* * *I мдруг де́тства — çocukluk arkadaşı
друзья́ и знако́мые — dost ve tanıdıklar; eş dost
мы с ним ста́рые друзья́ — onunla eski hukukumuz var
ста́рый друг лу́чше но́вых двух — посл. eski dost düşman olmaz; yenisinden vefa gelmez
••II в соч.будь дру́гом, помоги́ — bir arkadaşlık yap da yardım et
друг дру́га — birbir(ler)ini
друг за дру́гом — birbiri ardınca
друг дру́гу — birbir(ler)ine
друг про́тив дру́га — bir bir(ler)ine karşı
две вражде́бные друг дру́гу идеоло́гии — birbirinin düşmanı (olan) iki ideoloji
мы сиде́ли напро́тив друг дру́га — karşılıklı oturuyorduk
они́ полюби́ли друг дру́га — seviştiler
посмотре́ть друг на дру́га — bakışmak
пожа́ть друг дру́гу ру́ки — el sıkışmak
-
16 жестокий
katı yürekli,amansız,acımasız; müthiş* * *1) katı yürekli; amansız; acımasızжесто́кий челове́к — katı yürekli bir adam, zalim / gaddar (bir adam)
жесто́кая эксплуата́ция — insafsızca / acımasızca sömürme
враг был жесто́к — düşman amansızdı
учини́ть жесто́кую распра́ву над кем-л. (убить) — birini hunharca katletmek
2) çok şiddetli, müthiş, dehşetliжесто́кий моро́з — müthiş / yaman bir soğuk
жесто́кий уда́р — çok şiddetli / yıkıcı bir darbe
жесто́кая боль — müthiş bir ağrı
подве́ргнуть жесто́кой кри́тике — acımasızca eleştirmek
вступи́ть в жесто́кую борьбу́ — kıyasıya bir mücadeleye girişmek
жесто́кая борьба́ монопо́лий — tekellerin birbiriyle kıran kırana mücadelesi
3) amansızca; gaddarca; hunharca ( зверски)э́то (бы́ло) жесто́ко с ва́шей стороны́ — bu yaptığınız bir insafsızlıktır
4) müthişя жесто́ко оши́бся — müthiş / dehşetli yanılmışım
-
17 злейший
в соч.зле́йший враг — en azılı düşman
-
18 идти
несов.; сов. - пойти́1) тк. несов. gitmek; yürümek; gelmekидти́ домо́й — eve gitmek
идти́ пешко́м — yayan gitmek; yürümek
идти́ ры́сью — tırıs gitmek
иди́ к доске́! (ученику) — tahtaya kalk!
иди́ впереди́! — öne düş!
2) тк. несов. (двигаться, перемещаться) gitmek; yürümek; yol almakпо́езд шёл бы́стро — tren hızlı gidiyordu
су́дно шло на Оде́ссу — gemi Odesa'ya doğru yol alıyordu
навстре́чу шёл грузови́к — karşıdan bir kamyon geliyordu
иди́ по сле́ду — izi takip et
3) (отправляться, направляться) gitmek; yürümekидти́ на охо́ту — ava gitmek
пошёл бы погуля́л — gidip gezsen
идти́ в го́сти — misafirliğe gitmek
она́ пошла́ за водо́й — suya gitti
пошли́ / пойдём в кино́ — sinemaya gidelim
враг шёл на Москву́ — düşman Moskova'ya yürüyordu
4) тк. несов., перен. (двигаться, развиваться в каком-л. направлении) gitmekидти́ вперёд — ilerlemek; gelişmeler kaydetmek
идти́ к це́ли — hedefe doğru gitmek / ilerlemek
идти́ от побе́ды к побе́де — zaferden zafere koşmak
5) ( соглашаться) yanaşmak; kabul etmekпойти́ на предло́женные усло́вия — önerilen koşulları kabul etmek
пойти́ на усту́пку — ödüne gitmek
на тако́е де́ло он не пойдёт — böyle bir işe yanaşmaz
идти́ на расхо́ды — masraflar ihtiyar etmek
6) (выступать противником кого-чего-л.) karşı olmak; karşı çıkmak; karşı tutum / cephe almakпро́тив тебя́ он не пойдёт — sana karşı çıkmaz
идти́ про́тив зако́на — kanuna karşı gelmek
7) (вступать, поступать куда-л.) girmekо́сенью он пойдёт (посту́пит) в шко́лу — sonbaharda okula gidecek
идти́ в а́рмию — askere gitmek; orduya girmek
8) ( доставляться) gelmek; gitmekсюда́ идёт сырьё, отсю́да - гото́вые изде́лия — buraya hammadde(ler) gelir, buradan da mamul maddeler / eşya gider
пи́сьма всё иду́т и иду́т — mektupların ardı arkası kesilmiyor
9) тк. несов. (приближаться, появляться) gelmekпо́езд идёт! — tren geliyor!
весна́ идёт — перен. bahar giriyor / geliyor
10) ( отправляться - о транспорте) kalkmak; hareket etmekпо́езд идёт в час — tren birde kalkıyor
11) тк. несов. ( действовать - о механизмах) işlemekчасы́ не иду́т — saat işlemiyor
12) ( об осадках) yağmakпохо́же, пойдёт снег — hava karlayacağa benziyor
13) тк. несов. (иметь место, происходить, производиться) yapılmak; yer almak; yürümek, gitmek ( развиваться)шла война́ — savaş yapılıyordu
иду́т перегово́ры — görüşmeler yapılıyor
в до́ме шла побе́лка — evde badana yapılıyordu
как иду́т дела́? — işler nasıl gidiyor / yürüyor?
торго́вля шла пло́хо — ticaret kötü gidiyordu
14) тк. несов. (проходить, протекать, длиться) geçmekвре́мя идёт — vakit geçiyor / ilerliyor
шли го́ды — yıllar yılları / birbirini kovalıyordu
шёл пя́тый час — saat dördü geçmişti
де́вушке шёл шестна́дцатый год — kız on altısını sürüyordu
идёт уже́ тре́тья неде́ля, как... — üçüncü haftadır...
15) тк. несов. ( пролегать) gitmek; uzanmakкуда́ идёт э́та доро́га? — bu yol nereye gider / çıkar?
хребе́т идёт с за́пада на восто́к — sıradağ batıdan doğuya doğru uzanır
э́тот проспе́кт идёт че́рез весь го́род — bu anacadde kenti boydan boya kateder
да́льше идёт лес — ötesi orman
16) (выходить, выделяться) çıkmak gelmek; yayılmak ( распространяться); akmak ( течь), sızmak; kaçmak ( просачиваться)вода́ идёт? (из крана) — su geliyor mu?
от земли́ шёл пар — topraktan bir buğudur tütüyordu
газ шёл из кла́пана — gazı kaçıran supaptı
у него́ но́сом пошла́ кровь — burnundan kan geldi
из трубы́ пошёл дым — baca tütmeye başladı
17) ( в играх) sürmek; oynamakидти́ с да́мы — kızı oynamak
он пошёл конём — atı sürdü / oynattı
18) ( предназначаться) kullanılmakна что идёт э́тот мех? — bu kürkler ne için kullanılır?
ма́сло, иду́щее в пи́щу — yemeklik yağ
19) ( расходоваться) gitmekде́нег идёт нема́ло — az para gitmiyor
цеме́нта пойдёт не бо́льше то́нны — bir tondan fazla çimento gitmez
на костю́м пошло́ три ме́тра — kostüm için üç metre gitti
20) разг. (находить сбыт, спрос) geçmek; aranmak; rağbet görmekра́ньше э́тот това́р шёл о́чень хорошо́ — önceleri bu mal çok geçiyordu / aranıyordu
почём иду́т сли́вы? — erik kaçtan satılıyor?
ему́ уже́ идёт зарпла́та — maaşı işliyor artık
проце́нты иду́т (с вклада) — faizi işliyor
за сверхуро́чную рабо́ту идёт надба́вка — fazla mesai için zam ödenir
22) (украшать, быть к лицу) gitmek; yakışmakэ́та шля́па тебе́ идёт — bu şapka sana gidiyor
коке́тство ей не идёт — ona cilve yakışmaz
23) тк. несов., разг. (входить, вдвигаться) girmekсапо́г не идёт на́ ногу — ayağım bu çizmeye girmiyor
24) oynamakгде идёт э́та карти́на? — bu filim nerede / hangi sinemada oynuyor
пье́са пойдёт в двух теа́трах — oyun / piyes iki tiyatroda oynanacak
25) ( выходить замуж) varmakза тако́го, как ты, она́ не пойдёт — senin gibisine varmaz
26) тк. несов., перен., разг. (иметь каким-л. результатом, показателем) olmakна́ша кома́нда идёт на второ́м ме́сте — bizim takım ikinci durumdadır
он идёт на одни́ тро́йки — aldığı notlar hep orta
••речь пойдёт не об э́том — söz edilecek olan bu değil
вода́ пошла́ на у́быль — sular inmeye başladı
идти́ на по́мощь кому-л. — birinin yardımına koşmak
мы гото́вы идти́ за тобо́й — arkandan gelmeye hazırız
иду́т слу́хи, что... —...dığı söyleniyor / rivayet ediliyor
пошли́ слу́хи, что... —...dığı yolunda söylentiler çıktı
пошли́ спле́тни — dedikodu alıp yürümüştü
докуме́нт пойдёт на по́дпись — belge imzaya sunulacak
-
19 или
1) ya da; veyaи́ли... и́ли — ya... ya...
будь то друг и́ли враг — ister dost ister düşman olsun
свобо́да и́ли смерть! — ya hürriyet ya ölüm!
он не мог реши́ть, е́хать и́ли нет — gitmekle gitmemek arasında karar veremiyordu
нра́вится нам э́то и́ли нет — hoşumuza gitsin gitmesin
2) ( иначе) yoksa3) ( разве) yoksa4) ( то есть) yani -
20 коварный
sinsi* * *hain; sinsiкова́рный враг — hain düşman
кова́рная улы́бка — sinsi gülüş
кова́рный у́мысел — sinsi niyet
э́та боле́знь кова́рна — bu hastalık sinsidir
См. также в других словарях:
duşman — DUŞMÁN, Ă, duşmani, e, s.m. şi f., adj. 1. (Persoană) care are o atitudine ostilă, răuvoitoare faţă de ceva sau de cineva, care urăşte ceva sau pe cineva; vrăjmaş. 2. Inamic (1) (în război). [acc. şi: (reg.) dúşman] – Din tc. düşman. Trimis de… … Dicționar Român
düşman — is., Far. duşmān 1) Birinin kötülüğünü isteyen, ondan nefret eden, ona zarar vermeye çalışan kimse, yağı, hasım, dost karşıtı Ben ki dans salonlarına, barlara düşman bir adamımdır. S. F. Abasıyanık 2) Birbirleriyle savaşan devletler ve bu… … Çağatay Osmanlı Sözlük
düşman (veya düşmanı) kesilmek — düşman olmak, düşman gibi görmek Şu dakika yalnız bu memleketin değil, bütün insanlığın düşmanı kesilmişti. Y. K. Karaosmanoğlu … Çağatay Osmanlı Sözlük
düşman başına — durumun kötü olduğunu göstermek için kullanılan bir söz Hele ihtiyarlıkta yatağa düşmek, düşman başına. A. İlhan … Çağatay Osmanlı Sözlük
dúšman — a m (ȗ) zastar. sovražnik, zlasti Turek: bojevati se z dušmani / aziatski, turški dušmani … Slovar slovenskega knjižnega jezika
düşman ağzı — is. 1) Düşmanın uydurduğu söz 2) Bir durumu kötü gösteren söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
düşman çatlatmak — iyi durum ve başarılarla düşmanı kıskandırmak veya kızdırmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
düşman olmak — kin beslemeye başlamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
düşman düşmana gazel (veya Yasin) okumaz — düşmandan ancak kötülük beklenir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
eski dost düşman olmaz, yenisinden vefa gelmez — aralarında ufak tefek dargınlıklar olsa bile eski dostlar birbirlerine düşman olmazlar, yeni kazanılan dostlarla arada henüz sıkı bir bağ oluşmadığı için bu durum söz konusu değildir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
borç vermekle, düşman vurmakla — yok edilir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük