Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

contrāctus

  • 41 lex contractus

    s.
    ley del lugar del contrato.

    Nuevo Diccionario Inglés-Español > lex contractus

  • 42 locus contractus

    s.
    lugar de contratar.

    Nuevo Diccionario Inglés-Español > locus contractus

  • 43 turpis contractus

    s.
    contrato inmoral.

    Nuevo Diccionario Inglés-Español > turpis contractus

  • 44 Скорченный

    - contractus;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Скорченный

  • 45 Контракт

    - contractus; tractatus; syngraphus; - pactio; pactum; conventio; conventus; contractus;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Контракт

  • 46 fides

    1) вера, доверие, fidem explere, оправдать доверие (1. 62 D. 12, 6);

    contractus, quos alienam fidem secuti (доверяя другим) instituimus (1. 1, D. 12, 1. I. 84 § 1 D. 50, 17);

    qui pecunias apud mensam, fidem publicam secuti (доверяя общественному кредиту) deposuerunt (1. 24 § 2 D. 42, 5);

    tidem alicuius sequi обозначает также давать кому в долг (1. 41 J. 2, 1:- si is, qui vendidit, fidem emtoris secutus est, dicendum est, statim rem emtoris fieri); в таком же смысле: fidem habere alicui (1. 19 D. 18, 1. 4 § 8 D. 40, 5).

    2) верность, честность, а) вообще;

    egregia in rempubl. fides (1. 1 pr. D. 50, 15);

    fides tutoris (1. 22 D. 34, 9), curatorum (1. 5 § 6. 1. 33 § 1 D. 26, 7);

    res ex fide agenda (1. 60 § 4 D. 17, 1. 1. 53 D. 5, 1. 1. 1 § 4 D. 16, 3. 1. 58. D. 17, 1. 1. 3 D. 22, 3), in fidem alicuius confugere (1. 5 D. 40, 1. 1. 12 D. 38, 5): fidem adhibere, exhibere (1. 7 D. 17, 1. 1. 1 § 2 D. 19, 5), praestare (1. 38 D. 3, 5. 1. 5 § 15. D. 24, 1. 1. 4 D. 27, 5);

    b) по отношению к исполнению данного обещания, слова (1. 1 pr. D. 2, 14);

    fidem praestare pacto, transactioni, placitis, исполнить все условия соглашения (1. 52 § 1 eod. 1. 17 pr. D. 5, 2. 1. 6 C. 2, 4);

    fidem contractus (non) implere (1. 19 § 9 D. 19, 2. 1. 9 D, 19, 5. 1. 26 § 3 D. 23, 4. 1. l0 pr. D. 2, 4. 1. 16 D. 2, 15. 1. 1 pr. 1. 25 pr. D. 13, 5. 11 § 4. 1. 5 pr. D. 16, 3. 1. 5 D. 18, 3);

    fides sacramenti rupta (1. 11 pr. D. 29, 1); слово, обещание, обязанность, tacitam fidem interponere (ut non capienti restituat hereditatem);

    in fraudem legum s. iuris fidem accommodare (1. 46 D. 5, 3. 1. 43. § 3 D. 28, 6. 1. 10 pr. D. 34, 9. 1. 40 § 1 D. 49, 14. 1. 3 C. 6, 50. 1. 67 D. 3, 3);

    fidem exsolvere (l. 5 § 15 D. 24, 1. 1. 40 pr. D. 18, 1); в особ. относится в поручительству: отсюда формула стипуляции: id fide tua esse iubes? (1. 75 § 6 D. 45, 1. 1. 51 pr. D. 46, 1. cf. 1. 60 § 1 D. 17, 1);

    fidem dicere pro aliquo = fideiubere (1. 62 § 1 eod.);

    in fidem suam recipere (1. 49 pr. D. 19, 1);

    fidem suam obligare pro aliquo (1. 27 § 2 D. 16, 1. 1. 28 § 6 D. 34, 3. 1. 54 D. 46, 1);

    fide et periculo alicuius dare (1. 24 eod.);

    fide alterius fideiubere pro alio (1. 53 D. 17, 1. 1. 46 § 1 D. 3, 5).

    3) достоверность, истина, fides instrumentorum (tit. D. 22, 4. C. 4, 21), testium, testationis, testimonii (1. 1 pr. 1. 2. 3. pr. § 1. 1. 13 D. 22, 5. 1. 11 eod. 1. 32. § 1 D. 47, 2), fides alicui contra se habebitur (1. 11 § 1 D. 11, 1. 1. 2 § 2 D. 50, 8. 1. 6 § 1 D. 1, 18);

    fides probationis (1. 49 C. 3, 32. 1. 1 C. 8, 2);

    fides veri, veritatis, (1. 2. 5 C. 2, 1. 1. 6. C. 6, 23. 1. 2 C. 8, 32. 1. 8. C. 8, 54).

    4) христианская вера: ministrt verae orthodoxae fidei (1. 27 C. 1, 3);

    a fide Christianorum discrepare (1. 12 C. 1, 9. I. 4 C. Th. 16, 7); символ веры, fides Nicaena (см.).

    5) bona fides, a) добрая вера, добросовестность, mala fides = dolus: fides bona contraria est fraudi et dolo (1. 3 § 3 D. 17, 2);

    bona fide противоп. per fraudem negotium contrahere (1. 35 pr. D. 19, 2);

    b. fide, non in fraudem, gestum negotium (1. 34 D. 3, 3);

    non mala fide, противоп. callide (1. 5 § 4. D. 26, 8);

    pactum mala fide factum (1. 9 C. 2, 3. 1. 68 pr. D. 18, 1. cf. 1. 18 D. 3, 5. 1. 10 pr. D. 17, 1. l. 5 § 7 D. 26, 7. 1. 32. § 2. 3. 1. 58 § 1. eod.);

    ex b. f. reddere (1. 11 D. 16, 3);

    ex b. f. esse, praestari (1. 22 § 4 D. 17, 1);

    bona f. exigit.: ut, quod convenit, fiat (1. 21 D. 19, 2. cf. 1. 11 § 1 D. 19, 1. 1. 57 D. 50, 17. 1. 1 § 7 D. 16, 3. 1. 23 D. 50, 17);

    contractus, quibus doli praestatio vel b. f. inest (1. 152 § 3 eod. 1. 31 pr. D. 16, 3);

    bonae fidei contractus, двусторонний договор, основанный на доброй вере (1. 11 § 18. 1. 48 D. 19, 1. 1. 32 § 2 D. 22, 1);

    bonae f. iudicium, иск, вытекающий из упомянутого договора, причем усмотрению судьи предоставлялся обширный простор принимать во внимание не только те обстоятельства, которые были указаны в формуле, но и всякие другие, на которые могла сослаться сторона при дальнейшем производстве дела. Bonae fidei iudicium противопоставляется stricti iuris iudicium (§ 30 J. 4, 6. 1. 7 § 5 D. 2, 14. 1. 7 D. 3, 5. 1. 3 § 2 D. 13, 6. 1. 24 D. 16, 3. 1. 54 pr. D. 17, 1. 1. 11. § 1 D. 19, 1. 1. 31 § 20 D. 21, 1. 1. 5 D. 22, 1. 1. 5 pr. cf. I. 2 § 3 D. 44, 1);

    iudicium, quod ex b. f. descendit (1. 57 § 3 D. 18, 1);

    actio, quae ex b. f. oritur (1. 2 § 2 D. 43, 26);

    arbitrium bonae f. iudicis (1. 4 § 2 D. 12, 4);

    b) добрая вера, т. е. убеждение лица в том, что оно не нарушает ничьих прав, действует добросовестно, против. mala fides, напр. bona - mala fide emere;

    bonae fid. emtor (§ 35 J. 2, 1. pr. J. 2, 6. Gai. II. 49. 1. 7 § 11. 17. 1. 13 § 2 D. 6, 2. 1. 27 D. 18, 1. 1. 2 pr. § 1 D. 41, 4. 1. 109 D. 50, 16);

    bona - mala fid. possidere;

    bonae-malae f. possessor (1. 25 § 7 D. 5, 3. 1. 45. D. 6, 1. 1. 48 § 1 D. 41, 1. 1. 3 § 22 D. 41, 2. Gai. II. 43. 45. 1. 38 D. 41, 3. 1. 136. D. 50, 17. 1. 137 eod.);

    bona f. accipere, praestare (Gai. VI. 43. III. 155);

    bona fide diutina possessione capere posse (1. 43 § 1 D. 41, 2);

    bona-mala f. percipere fructus (1. 4 § 2 D. 10, 1);

    bona f. servire (1. 23 § 6 1. 25. § 2. 1. 43 § 3 D. 21, 1. 1. 19. 21. 23. 49. 54. D. 41, 1. 19. 33. D. 45, 3. 1. 12. § 6 D. 40, 12).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > fides

  • 47 contraho

    con-traho, trāxī, tractum, ere, zusammenziehen, beiziehen, I) vereinigend: 1) eig.: a) zusammen-, beiziehen = ziehend vereinigen, von lebl. Subjj., pituitam, semen, Cels. – mit in u. Akk., umorem in caput, Cels.: aquam intus in uterum, Cels.: in se caliginem, Plin.

    b) zusammenziehen, beiziehen = versammeln, sammeln, vereinigen, gew. leb. Wesen (Ggstz. dissipare, dispergere), captivos, Liv.: agrestes, Ov.: serpentes, Plin.: muscas, Plin.: undique fontes, Ov.: iumenta et camelos a Susis, Curt. – dispersos cives in unam urbem, Val. Max. – v. lebl. Subjj., contraxit eos non officii modo cura, sed etiam studium spectaculi, Liv. – Insbes.: α) (als milit. t. t.) Truppen, Schiffe usw. beiziehen, an sich ziehen, u. (mit u. ohne in unum locum, in unum) auf einen Punkt zusammenziehen, vereinigen, konzentrieren, auxilia, Suet. u. Iustin.: exercitum, Vell.: copias, Nep.: equitum et peditum copias, Pompei. in Cic. ep.: praesidia, quae in Umbria sunt, Pompei. in Cic. ep.: naves circiter LXXX cogere contrahereque, Caes.: magnam classem, Nep. – copias subito, Nep., celeriter, Nep. – undique exercitum, Liv., omnes copias, Curt., naves, Liv., od. auxilia a finitimis, Iustin.: ex omnibus oppidis copias, Pompei. in Cic. ep.: ex finitimis regionibus cohortes ex delectibus Pompeianis, Caes. – auxilia in Graecia, Iustin.: copias ad Bononiam, Suet. – illuc od. eo suas copias, Nep.: onerarias naves ex omni Graeciae ora eodem, Liv.: Luceriam omnes copias, Cic.: Veios ingentem exercitum, Liv.: in una castra decem legiones, Vell.: exercitum od. impedimenta in unum locum, Caes. u. Liv.: omnes od. omnia in unum, Liv. u. Cic.: dispersos milites in unum, Sall. – veteranos in suum auxilium, Suet.: naves ad exercitum traiciendum, Liv. – β) zur Unterredung, zur Beratung, zur Versammlung zusammenbringen, versammeln, kommen lassen, Scipionem et Hasdrubalem ad colloquium dirimendarum simultatium causā, Liv. – domum fidissimos amicorum, Iustin.: praefectos copiarum in praetorium, Curt.: in unum omnes copias ducesque, Liv. – bes. den Senat (b. Cic. cogere), pauci tantum patrum, quos casus obtulerat, contracti a consulibus, Liv.: senatus (Romanus) edicto contrahitur, Val. Max.: c. senatum (= βουλήν) in gymnasio, Iustin.: decuriones, Plin. ep. – γ) zu einer Korporation vereinigen, verbinden, ii, qui in idem contracti fuerint, Traian. in Plin. ep. 10, 34 (43), 1.

    c) einsammelnd zusammenbringen, zusammentragen, sammeln, omnis generis commeatum, Suet.: aurum, Plin.: exemplaria, Suet.: haec vetera (diese alten Schriftstücke), Tac. dial.: undique libros, Suet.: plures domos emptionibus per procuratores, Vell. – Insbes.: α) Früchte usw. zusammen-, einbringen, einheimsen, apes mella contrahunt, Plin.: venenum aliud ex radicibus herbarum contrahitur (vegetabilisches), aliud ex animalibus mortiferis reservatur (animalisches), Ps. Quint. decl. – β) Geld zusammenbringen, aufbringen, einnehmen, bes. als Erlös, c. pecuniam (Ggstz. erogare), Val. Max. – m. ex u. Abl., pecunia per quaestorem populi Romani ex praeda vendita contracta, Gell.: pecuniam ex viatico amicorum ipsiusque Caesaris, Tac.: ex pretio viridis olei plus quam multitudine mali nummorum contrahitur, Col. – m. Dat. (wozu?), pecuniam, quam tuae saluti contraxeram, Sen.

    2) übtr.: a) Gemüter zusammenbringen, in der Zuneigung vereinigen, contrahit celeriter similitudo eos, Liv.: illa (Venus) rudes animos hominum contraxit in unum, Ov.

    b) eines Verbindung zusammenbringen, herbeiführen, α) eine freundschaftliche od. verwandtschaftliche knüpfen, eingehen, v. lebl. Subjj., c. amicitiam, Cic. de amic. 48 u. (mit Ggstz. dissipare discordiam) Cic. de amic. 24: vinculum amicitiae, Val. Max. 4, 7 in. – v. Pers., c. matrimonium (Ggstz. matrimonium solvere, dimittere), Iustin. u. Suet.: affinitas inter Caesarem et Pompeium contracta nuptiis, Vell. – β) eine geschäftliche Verbindung eingehen, abschließen, in etw. sich einlassen, rem, rationem, negotium, Cic.: emptionem ac venditionem, ICt.: res contractae, Verträge, Cic.: male contractae res, mißliche Umstände, in die wir verfangen sind, Cic. – m. cum u. Abl. od. m. inter se, cum multis res rationesque contractae, Geschäfts- u. Handelsverbindungen, Cic.: c. magnam rationem cum Mauritaniae rege, Cic.: c. nihil cum alqo, sich mit jmd. nichts zu schaffen machen, Cic.: res inter se c. emendo, vendendo, mutuum dando, Liv. – u. ohne Objekt, is qui od. ii quibuscum contrahebat, sich (in ein Geschäft) einließ, Cic.: neque si tecum agas aliquid neque si cum altero contrahas, vacare officio potes, Cic.

    c) einen Zustand jmdm. od. sich zuziehen, herbeiführen, verwirken, α) übh.: aes alienum u. aes alienum novum, Cic.: aes alienum in popina, Cic., od. luxu, Curt.: aes alienum cum creditore, Sen. – a nostra persona benevolentiam, von seiten unserer Person W. gewinnen, Cornif. rhet.: bellum, Liv.: alci od. sibi bellum cum alqo, Liv.: causas bellorum et bella, Mela. – causam certaminis cum alqo, Liv.: mortis sibi causam, Plin.: contracto iam inter Aetolos et Trallos certamine, sich entsponnen hatte, Liv.: clades suā temeritate contracta, Liv.: c. culpam, ICt. (u. so ea est contracta a nobis culpa, ut etc., Cic. ad Att. 11, 24, 1). – in maximis lucris paulum aliquid damni (v. Kaufhandel), Cic. – inimicitias domui, Quint.: plurimum invidiae alqā re, Suet.: numinis iram sibi, Ov. – aliquid litigii inter hos duos, Plaut.: lites, Plaut. u. Cic. – malum culpā, Cic.: molestias liberalitate suā, Cic. – necessitates ad bellum cum Romanis, Liv.: contrahitur mihi negotium, ich werde in Verlegenheit gebracht, Cic.: c. nefas celanda effando, Liv.: c. noxam, Schaden nehmen, Col. u. Apul.: odium hoc facinore, Vell.: tantum odium immoderati imperii crudelitate, Iustin. – incerti, morando an veniendo plus periculi contraherent, Liv.: conscientia contracti culpā periculi, Liv.: c. peregre habitando in singulas noctes tantum sibi reique publicae piaculi, verwirken, Liv.: c. sibi poenam, Hirt. b. G.: c. porcam, als Strafe verwirken, Cic. – c. rixam ex occursu, Vell. – v. lebl. Subjj., si mercatura quaestuosa in maximis rebus aliquid damni contraxerit, Cic.: apud Lacedaemonios virtus Alcibiadis plus invidiae quam gratiae contraxit, Iustin.: eiusmodi res et invidiam contrahunt in vita et odium in oratione, si inconsiderate tractes, Cornif. rhet.: si causae turpitudo contrahet offensionem, Cic.: illa, quae rabie contracta toleravimus, Sall. fr. – β) physische Übel zuziehen, herbeiführen, αα) an andern, v. lebl. Subjj., multorum dierum inopia contraxerat pestem, Iustin.: tristitia, quam videtur bilis atra contrahere, Cels. – ββ) an sich, sich zuziehen, v. Pers., stranguriae morbum, Plin.: cruditatem illic (dort = beim Mahle), Quint.: valetudinem adversam ferventissimis aestibus, Plin. ep.: dolor capitis vel vino vel cruditate contrahitur, Cels.: tussis multis modis contrahitur, Cels. – c. morbum ex aegritudine od. ex dolore, Iustin.: causam valetudinis ex profluvio alvi, Suet.: saginam corporis et valetudinem oculorum ex nimia luxuria, Iustin. – v. Lebl., situm aut mucorem (v. Essig), Col.: ne situ penora mucorem contrahant, Col.

    II) nach innen, verkürzend, verengernd, verdichtend zusammenziehen, 1) eig.: a) verkürzend zusammenziehen, einziehen, α) die Gliedmaßen usw. am Körper, αα) übh.: c. membrum (Ggstz. porrigere, extendere, Cic. u. Cels.: collum, cerviculam (Ggstz. tendere, extendere), Cic. u. Quint.: supercilia (Ggstz. remittere), Quint.: manum celeri motu (Ggstz. explicare), Quint.: tres digitos (Ggstz. explicare), Quint.: medium digitum in pollicem explicitis tribus, Quint.: digitos in pugnum, Plin.: crura, Ov.: brachia alci, für jmd. (um ihm Platz zu machen), Verg.: labra nimium, Cels.: rictum, Lact.: frontem, in Falten ziehen, vor Unwillen, Kummer usw. (Ggstz. frontem exporrigere, explicare, remittere; zuw. auch Ggstz. gaudere), Plaut., Cic., Quint. u. Plin. ep.: u. so vultum, Ov. – bina cornua, v. den Schnecken (Ggstz. protendere), Plin.: pinnarum oculos in acervum, v. Pfau (Ggstz. expandere colores), Plin.: habiliora sunt corpora, quae in arma (Rüstung) sua contrahi possunt (sich einschnüren lassen), quam quae superfunduntur (darüber hinausgehen), Sen. – u. se contrahere, sich zusammenziehen, sich verengern, zB. contrahit se millepeda tactu, Plin.: u. (Ggstz. se dilatare) tum pulmones se contrahunt aspirantes tum respiratu dilatant, Cic. – u. Passiv contrahi medial, sich zusammenziehen, sich verengern, nervi musculique contrahuntur (Ggstz. in suum locum veniunt), Cels.: contrahitur rictus, Ov.: cum spiritus (Atem) timore contrahitur, Sen.: u. Ggstz. dilatari, zB. stomachi partes eae, quae sunt infra id quod devoratur, dilatantur; quae autem supra, contrahuntur, Cic.: u. Ggstz. diffundi, zB. tumor frigore omni contrahitur, calore diffunditur, Cels.: und Ggstz. distendi (aufgetrieben werden), ovis sanguinariam herbam pasta toto ventre distenditur contrahiturque, Col. – contractum aliquo morbo bovis cor, Cic. de div. 2, 37. – contractum genibus tangas caput, so das du zusammengekauert mit den Knien den K. berührst, Hor. sat. 2, 7, 61: und so gravissimo frigore solus atque contractus vigilabit in lectulo, Hieron. epist. 53 (dagegen Hor. ep. 1, 7, 12 contractus leget, eingezogen, ungestört). – ββ) (besond. als mediz. t. t.) krampfhaft zusammenziehen, einziehen, bes. Passiv contrahi medial = sich zusammenziehen, sich einziehen, sich vor Krampf krümmen, sowohl momentan, saepe crura manusque contrahuntur, Cels.: ubi aegro crura contrahuntur, Cels.: contractis membris clamitans se vivere, Suet. – als dauernd, nervi qui contrahuntur, gelähmte Sehnen, Cels.: contracti aliquo morbo nervi, Cels.: recenti cicatrice contracti articuli, Cels.: contracti cruris aridi nervi, Sen. – Partiz. subst., contractī, ōrum, m., Gelähmte, Arnob. 1, 48. – β) andere Ggstde.: αα) übh.: appropinquante manu folia (v. einem Kraute), Plin.: arcum, spannen, Iuven. – ββ) als naut. t. t., c. vela, die S. einziehen, reffen, bildl. = sich im Glücke mäßigen, s. Cic. ad Att. 1, 16, 2. Quint. 12. prooem. § 4. Hor. carm. 2, 10, 23. – γγ) als t. t. der Baukunst, zusammenziehen, verjüngen, columnam, Vitr. 4, 3, 4 (vgl. 3, 3, 12 u. 4, 7, 2): pyramis XXIV gradibus in metae cacumen se contrahens, Plin. 36, 31.

    b) verdichtend zusammenziehen, α) Wunden usw., vulnera, cicatrices, Plin.: fibulae oras vulneris paulatim contrahunt, Cels. – β) den Stuhlgang hart machen, verstopfen (Ggstz. solvere), alvum, ventrem, Cels.: in senectute alvus contrahitur, tritt Verstopfung ein, Cels. – γ) Gliedmaßen starr-, steif machen, v. Frost, Todeskälte, gew. Partiz. contractus = starr, steif, digitus torpens contractusque frigore, taub u. steif durch Fr., Suet.: vermes rigore contracti decidunt, Col.: mori contractam cum te cogunt frigora (die Mücke im Winter), Phaedr. – u. v. Frost selbst, contracto frigore pigrae, träg von starren- der Kälte (von den Bienen), Verg. georg. 4, 259; vgl. pigrum est enim contractumque frigus, Sen. de ira 2, 19, 2. – δ) eine Flüssigkeit zusammenziehen, gerinnen machen, lac, Plin.: sanguinem, v. der Furcht (Ggstz. diffundere), Gell.

    2) übtr.: a) räumlich zusammenziehen, verkürzen, verengern, diffunditur mare latissimum iterumque contrahitur, Mart. Cap.: c. castra (milit. t. t., auch mit dem Zusatz in exiguum orbem), Caes. u. Liv.: lacum, Plin. ep.: spatia orae magis magisque (v. Hispanien), Mela: contracta aequora iactis in altum molibus, Hor.: c. lucis iter (v. der Sonne), Prop.: orbem (v. Monde), Ov.: umbras (v. Tage), Ov.: horrida tempestas contraxit caelum, verengte (für den Augenschein) den Horizont, d.i. umhüllte, umnachtete den H., Hor. epod. 13, 1.

    b) der Zeitdauer nach verkürzen, abkürzen (Ggstz. extendere), tempus epulandi, Plin. pan.: tempora dicendi, Quint.

    c) Rede u. Schrift zusammenziehen, zusammenfassen, verkürzen, kürzer sprechen, kurz ausdrücken, kurz fassen (Ggstz. extendere, dilatare), poëta inusitatius contraxerat meûm factûm pro meorum factorum, Cic.: orationem aut ex verbo dilatare aut in verbum contrahere, Cic.: sit nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, Quint.: c. nomina, verba, Cic.: mollia vocabula et Graeca ad lenitatem versus contrahere, extendere, inflectere (v. Homer), Plin. ep.: ut breviter contraham summam, Quint.: rerum notitia in artum contracta, Vell.: c. praecepta in unum, Ov.: quaelibet ex iis artibus in paucos libros, Quint.: opus in minores gyros, Stat.

    d) dem numerischen usw. Umfang nach in die Enge zusammenziehen, einschränken, beschränken, ermäßigen, α) übh.: c. universitatem generis humani eamque gradatim ad pauciores, postremo deducere ad singulos, Cic.: ea contrahere in angustumque deducere, Cic. – u. scherzh., res tuae ita contractae, ut ›nec caput nec pedes‹, zusammengewickelt (= verwickelt), Cic. ep. 7, 31, 2. – β) Affekte: appetitus omnes contrahere sedareque, Cic.: cupidinem, Hor.

    e) Gemüt, Herz, Mut einengen, beengen, beklommen machen, pressen, c. animum (Ggstz. remittere), Cic.: animum c. ac demittere, Cic.: cui non animus formidine divûm contrahitur? Lucr.: cuius non contractum sollicitudine animum illius argutiae (kluge Einfälle) solvant? Sen. – u. übtr. auf die Pers., tum (sol) quasi tristitiā quādam contrahit terram tum vicissim laetificat, Cic.: ut et bonis amici (des Fr.) quasi diffundantur et incommodis contrahantur, daß man sich (das Herz) sowohl durch das Glück des Freundes erweitert als durch seine Unannehmlichkeiten beengt fühlt, Cic.

    lateinisch-deutsches > contraho

  • 48 kurz

    kurz, I) von kleiner Ausdehnung im Raume: brevis (im allg., Ggstz. longus, latus). – curtus (eig., verschnitten, verkürzt, d.i. kurz, zu kurz. von dem, dem die hinlängliche Größe od. Vollkommenheit fehlt). – contractus (zusammengezogen, eingeengt, eingeschränkt, der Ausdehnung nach). – astrictus (knapp angezogen, k. der Breite, Weite nach); verb. contractus et astrictus. – artus. angustus (knapp, eng, s. d.). – minutus (kleiner gemacht, winzig, von derkleinsten, kaum bemerkbaren Größe). prae cīsus (abgebrochen, kurz, z.B. Perioden, conclusiones). – pressus (kurz, aber erschöpfend, von der Rede, Schreibart u. vom Redner). – sehr k., perbrevis; brevissimus: nicht kurzer als etc., non minus longus m. Genet. (z.B. fistulae ne minus longae denûm pedum fundantur). – k. von Statur, k. gebaut, staturā brevis; auch bl. brevis; brevi corpore: ein k. Weg, via brevis: ein kürzerer Weg, via compendiaria; viae compendium: ein k. Gesicht, oculi non longe conspectum ferentes: ein k. Gesicht haben, s. kurzsichtig sein. – etw. ins kurze ziehen, in breve od. in angustum cogere; in angustum deducere; in brevem formam contrahere: den kürzern ziehen, inferiorem esse (im Kampfe, vor Gericht, Ggstz. superiorem discedere, z.B. in der Verhandlung, in agendo: u. in causa pari).Adv.breviter (im allg.). – arte. anguste (knapp, eng). – paucis. breviter (mit wenig Worten). – strictim. carptim (nur obenhin, nicht ausführlich); verb. breviter strictimque. – praecīse (abgebrochen, mit wenig Worten, Ggstz. plene et perfecte; dann auch = rundheraus, geradezu, z.B. abschlagen, negare). – presse od. pressius (kurz, aber erschöpfend, z.B. definire). – jmd. k. halten, alqm arte coërcere. alqm arte contenteque habere (im allg., keine Freiheit lassen); exigue alci praebere sumptum (jmdm. die Mittel zum Aufwand [1525] spärlich reichen): sich k. bei etwas fassen, breviter exponere od. paucis absolvere alqd;in pauca verba od. bl. in pauca conferre alqd; brevi comprehendere: ich will es k. machen, ich will mich k. fassen, brevi praecīdam; brevi faciam; in breve cogam; nolo esse longus: rem paucis absolvam; ganz k., in verba conferam paucissima: um es k. zu sagen od. zu machen, um mich k. zu fassen od. bloß kurz!, ut in pauca conferam od. conferamus; ne longum faciam; ne longum fiat; ne longus sim; ut paucis dicam od. absolvam; ne (multis) te morer (um dich nicht aufzuhalten); de quo ne multa disseram. ne diutius disseram (um mich darüber in keine weitläufige Erörterung einzulassen); ne multa; ne plura; quid multa? quid plura? quid quaeris? denique (den. bes. auch, wenn nach einer Reihe von Aufzählungen ein Schluß angefügt wird); uno verbo (mit einem Worte, steht nur da, wo wirklich nur ein Wort folgt, z.B. der Ausdruck des Ganzen nach Anführung der Teile, s. Cic. Phil. 2, 54). – k. u. gut, paucis quidem, sed bene (kurz u. zugleich gut); dictum est. stat sententia. certum est mihi (es bleibt dabei); ne multa etc., s. vorher (um mich kurz zu fassen, kurz!). – kurz u. bündig, contorte. – kurzer Hand, breviter. – II) von kleiner Ausdehnung in der Zeit: brevis. – exiguus (unbedeutend, unbeträchtlich; beide z.B. Zeit, Leben). – contractus (zusammengezogen, verkürzt, z.B. noctes). – parvi temporis (von kleiner, geringer Zeit, z.B. quies). – der kürzeste Tag, dies brumalis; bruma (übh. die Zeit der Sonnenwende zu Anfang des Winters): die kürzeste Nacht, nox solstitialis (die Nacht zur Zeit der Sommersonnenwende); solstitium (die Zeit der Sommersonnenwende übh.). – eine k. Silbe, syllaba brevis: eine Silbe k. gebrauchen, syllabam corripere: eine Silbe k. aussprechen. breviter dicere syllabam: in indoctus ist der erste Buchstabe (die erste Silbe) k., indoctusdicimus (dicitur) brevi primā litterā. – ein k. Gedächtnis, memoria hebes: die Zeit würde zu kurz sein, wenn ich die Könige und Feldherren aufzählen wollte, dies me deficiat, si reges imperatoresque enumerare velim. – in kurzem, brevi tempore od. spatio; gew. bl. brevi; celeriter (schnell): ganz in k., perbrevi. – kurz vorher, vor kurzem, brevi ante. paulo ante. proxime (ganz kurz vorher); modo (so eben, noch nicht längst); nuper (neulich, jüngst, von der nächsten, aber doch schon etwas entferntern Vergangenheit, s. Cic. Verr. 4, 6). – kurz nachher, brevi post od. postea; paulo post od. post paulo; non ita multo post; brevi spatio interiecto. – k. vor unserer Zeit, paulo supra hanc memoriam. – k. nach jmds. Tode, haud multum post mortem alcis: über k. od. lang, quandoque od. (seltener) quandocumque (irgend einmal, es sei, wann es wolle); serius ocius (früher oder später): k. vor Tage, paulo ante lucem: niemand hat zu k. (zu k. Zeit) gelebt, der etc., nemo parum diu vixit, qui etc.

    deutsch-lateinisches > kurz

  • 49 contraho

    con-traho, trāxī, tractum, ere, zusammenziehen, beiziehen, I) vereinigend: 1) eig.: a) zusammen-, beiziehen = ziehend vereinigen, von lebl. Subjj., pituitam, semen, Cels. – mit in u. Akk., umorem in caput, Cels.: aquam intus in uterum, Cels.: in se caliginem, Plin.
    b) zusammenziehen, beiziehen = versammeln, sammeln, vereinigen, gew. leb. Wesen (Ggstz. dissipare, dispergere), captivos, Liv.: agrestes, Ov.: serpentes, Plin.: muscas, Plin.: undique fontes, Ov.: iumenta et camelos a Susis, Curt. – dispersos cives in unam urbem, Val. Max. – v. lebl. Subjj., contraxit eos non officii modo cura, sed etiam studium spectaculi, Liv. – Insbes.: α) (als milit. t. t.) Truppen, Schiffe usw. beiziehen, an sich ziehen, u. (mit u. ohne in unum locum, in unum) auf einen Punkt zusammenziehen, vereinigen, konzentrieren, auxilia, Suet. u. Iustin.: exercitum, Vell.: copias, Nep.: equitum et peditum copias, Pompei. in Cic. ep.: praesidia, quae in Umbria sunt, Pompei. in Cic. ep.: naves circiter LXXX cogere contrahereque, Caes.: magnam classem, Nep. – copias subito, Nep., celeriter, Nep. – undique exercitum, Liv., omnes copias, Curt., naves, Liv., od. auxilia a finitimis, Iustin.: ex omnibus oppidis copias, Pompei. in Cic. ep.: ex finitimis regionibus cohortes ex delectibus Pompeianis, Caes. – auxi-
    ————
    lia in Graecia, Iustin.: copias ad Bononiam, Suet. – illuc od. eo suas copias, Nep.: onerarias naves ex omni Graeciae ora eodem, Liv.: Luceriam omnes copias, Cic.: Veios ingentem exercitum, Liv.: in una castra decem legiones, Vell.: exercitum od. impedimenta in unum locum, Caes. u. Liv.: omnes od. omnia in unum, Liv. u. Cic.: dispersos milites in unum, Sall. – veteranos in suum auxilium, Suet.: naves ad exercitum traiciendum, Liv. – β) zur Unterredung, zur Beratung, zur Versammlung zusammenbringen, versammeln, kommen lassen, Scipionem et Hasdrubalem ad colloquium dirimendarum simultatium causā, Liv. – domum fidissimos amicorum, Iustin.: praefectos copiarum in praetorium, Curt.: in unum omnes copias ducesque, Liv. – bes. den Senat (b. Cic. cogere), pauci tantum patrum, quos casus obtulerat, contracti a consulibus, Liv.: senatus (Romanus) edicto contrahitur, Val. Max.: c. senatum (= βουλήν) in gymnasio, Iustin.: decuriones, Plin. ep. – γ) zu einer Korporation vereinigen, verbinden, ii, qui in idem contracti fuerint, Traian. in Plin. ep. 10, 34 (43), 1.
    c) einsammelnd zusammenbringen, zusammentragen, sammeln, omnis generis commeatum, Suet.: aurum, Plin.: exemplaria, Suet.: haec vetera (diese alten Schriftstücke), Tac. dial.: undique libros, Suet.: plures domos emptionibus per procuratores, Vell. –
    ————
    Insbes.: α) Früchte usw. zusammen-, einbringen, einheimsen, apes mella contrahunt, Plin.: venenum aliud ex radicibus herbarum contrahitur (vegetabilisches), aliud ex animalibus mortiferis reservatur (animalisches), Ps. Quint. decl. – β) Geld zusammenbringen, aufbringen, einnehmen, bes. als Erlös, c. pecuniam (Ggstz. erogare), Val. Max. – m. ex u. Abl., pecunia per quaestorem populi Romani ex praeda vendita contracta, Gell.: pecuniam ex viatico amicorum ipsiusque Caesaris, Tac.: ex pretio viridis olei plus quam multitudine mali nummorum contrahitur, Col. – m. Dat. (wozu?), pecuniam, quam tuae saluti contraxeram, Sen.
    2) übtr.: a) Gemüter zusammenbringen, in der Zuneigung vereinigen, contrahit celeriter similitudo eos, Liv.: illa (Venus) rudes animos hominum contraxit in unum, Ov.
    b) eines Verbindung zusammenbringen, herbeiführen, α) eine freundschaftliche od. verwandtschaftliche knüpfen, eingehen, v. lebl. Subjj., c. amicitiam, Cic. de amic. 48 u. (mit Ggstz. dissipare discordiam) Cic. de amic. 24: vinculum amicitiae, Val. Max. 4, 7 in. – v. Pers., c. matrimonium (Ggstz. matrimonium solvere, dimittere), Iustin. u. Suet.: affinitas inter Caesarem et Pompeium contracta nuptiis, Vell. – β) eine geschäftliche Verbindung eingehen, abschließen, in etw. sich einlassen, rem, rationem,
    ————
    negotium, Cic.: emptionem ac venditionem, ICt.: res contractae, Verträge, Cic.: male contractae res, mißliche Umstände, in die wir verfangen sind, Cic. – m. cum u. Abl. od. m. inter se, cum multis res rationesque contractae, Geschäfts- u. Handelsverbindungen, Cic.: c. magnam rationem cum Mauritaniae rege, Cic.: c. nihil cum alqo, sich mit jmd. nichts zu schaffen machen, Cic.: res inter se c. emendo, vendendo, mutuum dando, Liv. – u. ohne Objekt, is qui od. ii quibuscum contrahebat, sich (in ein Geschäft) einließ, Cic.: neque si tecum agas aliquid neque si cum altero contrahas, vacare officio potes, Cic.
    c) einen Zustand jmdm. od. sich zuziehen, herbeiführen, verwirken, α) übh.: aes alienum u. aes alienum novum, Cic.: aes alienum in popina, Cic., od. luxu, Curt.: aes alienum cum creditore, Sen. – a nostra persona benevolentiam, von seiten unserer Person W. gewinnen, Cornif. rhet.: bellum, Liv.: alci od. sibi bellum cum alqo, Liv.: causas bellorum et bella, Mela. – causam certaminis cum alqo, Liv.: mortis sibi causam, Plin.: contracto iam inter Aetolos et Trallos certamine, sich entsponnen hatte, Liv.: clades suā temeritate contracta, Liv.: c. culpam, ICt. (u. so ea est contracta a nobis culpa, ut etc., Cic. ad Att. 11, 24, 1). – in maximis lucris paulum aliquid damni (v. Kaufhandel), Cic. – inimicitias domui, Quint.: plurimum invidiae alqā re, Suet.: numinis iram sibi, Ov. –
    ————
    aliquid litigii inter hos duos, Plaut.: lites, Plaut. u. Cic. – malum culpā, Cic.: molestias liberalitate suā, Cic. – necessitates ad bellum cum Romanis, Liv.: contrahitur mihi negotium, ich werde in Verlegenheit gebracht, Cic.: c. nefas celanda effando, Liv.: c. noxam, Schaden nehmen, Col. u. Apul.: odium hoc facinore, Vell.: tantum odium immoderati imperii crudelitate, Iustin. – incerti, morando an veniendo plus periculi contraherent, Liv.: conscientia contracti culpā periculi, Liv.: c. peregre habitando in singulas noctes tantum sibi reique publicae piaculi, verwirken, Liv.: c. sibi poenam, Hirt. b. G.: c. porcam, als Strafe verwirken, Cic. – c. rixam ex occursu, Vell. – v. lebl. Subjj., si mercatura quaestuosa in maximis rebus aliquid damni contraxerit, Cic.: apud Lacedaemonios virtus Alcibiadis plus invidiae quam gratiae contraxit, Iustin.: eiusmodi res et invidiam contrahunt in vita et odium in oratione, si inconsiderate tractes, Cornif. rhet.: si causae turpitudo contrahet offensionem, Cic.: illa, quae rabie contracta toleravimus, Sall. fr. – β) physische Übel zuziehen, herbeiführen, αα) an andern, v. lebl. Subjj., multorum dierum inopia contraxerat pestem, Iustin.: tristitia, quam videtur bilis atra contrahere, Cels. – ββ) an sich, sich zuziehen, v. Pers., stranguriae morbum, Plin.: cruditatem illic (dort = beim Mahle), Quint.: valetudinem adversam ferventissimis aestibus, Plin. ep.: dolor capitis vel
    ————
    vino vel cruditate contrahitur, Cels.: tussis multis modis contrahitur, Cels. – c. morbum ex aegritudine od. ex dolore, Iustin.: causam valetudinis ex profluvio alvi, Suet.: saginam corporis et valetudinem oculorum ex nimia luxuria, Iustin. – v. Lebl., situm aut mucorem (v. Essig), Col.: ne situ penora mucorem contrahant, Col.
    II) nach innen, verkürzend, verengernd, verdichtend zusammenziehen, 1) eig.: a) verkürzend zusammenziehen, einziehen, α) die Gliedmaßen usw. am Körper, αα) übh.: c. membrum (Ggstz. porrigere, extendere, Cic. u. Cels.: collum, cerviculam (Ggstz. tendere, extendere), Cic. u. Quint.: supercilia (Ggstz. remittere), Quint.: manum celeri motu (Ggstz. explicare), Quint.: tres digitos (Ggstz. explicare), Quint.: medium digitum in pollicem explicitis tribus, Quint.: digitos in pugnum, Plin.: crura, Ov.: brachia alci, für jmd. (um ihm Platz zu machen), Verg.: labra nimium, Cels.: rictum, Lact.: frontem, in Falten ziehen, vor Unwillen, Kummer usw. (Ggstz. frontem exporrigere, explicare, remittere; zuw. auch Ggstz. gaudere), Plaut., Cic., Quint. u. Plin. ep.: u. so vultum, Ov. – bina cornua, v. den Schnecken (Ggstz. protendere), Plin.: pinnarum oculos in acervum, v. Pfau (Ggstz. expandere colores), Plin.: habiliora sunt corpora, quae in arma (Rüstung) sua contrahi possunt (sich einschnüren lassen), quam quae superfunduntur (dar-
    ————
    über hinausgehen), Sen. – u. se contrahere, sich zusammenziehen, sich verengern, zB. contrahit se millepeda tactu, Plin.: u. (Ggstz. se dilatare) tum pulmones se contrahunt aspirantes tum respiratu dilatant, Cic. – u. Passiv contrahi medial, sich zusammenziehen, sich verengern, nervi musculique contrahuntur (Ggstz. in suum locum veniunt), Cels.: contrahitur rictus, Ov.: cum spiritus (Atem) timore contrahitur, Sen.: u. Ggstz. dilatari, zB. stomachi partes eae, quae sunt infra id quod devoratur, dilatantur; quae autem supra, contrahuntur, Cic.: u. Ggstz. diffundi, zB. tumor frigore omni contrahitur, calore diffunditur, Cels.: und Ggstz. distendi (aufgetrieben werden), ovis sanguinariam herbam pasta toto ventre distenditur contrahiturque, Col. – contractum aliquo morbo bovis cor, Cic. de div. 2, 37. – contractum genibus tangas caput, so das du zusammengekauert mit den Knien den K. berührst, Hor. sat. 2, 7, 61: und so gravissimo frigore solus atque contractus vigilabit in lectulo, Hieron. epist. 53 (dagegen Hor. ep. 1, 7, 12 contractus leget, eingezogen, ungestört). – ββ) (besond. als mediz. t. t.) krampfhaft zusammenziehen, einziehen, bes. Passiv contrahi medial = sich zusammenziehen, sich einziehen, sich vor Krampf krümmen, sowohl momentan, saepe crura manusque contrahuntur, Cels.: ubi aegro crura contrahuntur, Cels.: contractis membris clamitans se vivere, Suet. – als
    ————
    dauernd, nervi qui contrahuntur, gelähmte Sehnen, Cels.: contracti aliquo morbo nervi, Cels.: recenti cicatrice contracti articuli, Cels.: contracti cruris aridi nervi, Sen. – Partiz. subst., contractī, ōrum, m., Gelähmte, Arnob. 1, 48. – β) andere Ggstde.: αα) übh.: appropinquante manu folia (v. einem Kraute), Plin.: arcum, spannen, Iuven. – ββ) als naut. t. t., c. vela, die S. einziehen, reffen, bildl. = sich im Glücke mäßigen, s. Cic. ad Att. 1, 16, 2. Quint. 12. prooem. § 4. Hor. carm. 2, 10, 23. – γγ) als t. t. der Baukunst, zusammenziehen, verjüngen, columnam, Vitr. 4, 3, 4 (vgl. 3, 3, 12 u. 4, 7, 2): pyramis XXIV gradibus in metae cacumen se contrahens, Plin. 36, 31.
    b) verdichtend zusammenziehen, α) Wunden usw., vulnera, cicatrices, Plin.: fibulae oras vulneris paulatim contrahunt, Cels. – β) den Stuhlgang hart machen, verstopfen (Ggstz. solvere), alvum, ventrem, Cels.: in senectute alvus contrahitur, tritt Verstopfung ein, Cels. – γ) Gliedmaßen starr-, steif machen, v. Frost, Todeskälte, gew. Partiz. contractus = starr, steif, digitus torpens contractusque frigore, taub u. steif durch Fr., Suet.: vermes rigore contracti decidunt, Col.: mori contractam cum te cogunt frigora (die Mücke im Winter), Phaedr. – u. v. Frost selbst, contracto frigore pigrae, träg von starren- der Kälte (von den Bienen), Verg. georg. 4, 259; vgl. pigrum est enim contractumque frigus, Sen. de ira 2, 19, 2. –
    ————
    δ) eine Flüssigkeit zusammenziehen, gerinnen machen, lac, Plin.: sanguinem, v. der Furcht (Ggstz. diffundere), Gell.
    2) übtr.: a) räumlich zusammenziehen, verkürzen, verengern, diffunditur mare latissimum iterumque contrahitur, Mart. Cap.: c. castra (milit. t. t., auch mit dem Zusatz in exiguum orbem), Caes. u. Liv.: lacum, Plin. ep.: spatia orae magis magisque (v. Hispanien), Mela: contracta aequora iactis in altum molibus, Hor.: c. lucis iter (v. der Sonne), Prop.: orbem (v. Monde), Ov.: umbras (v. Tage), Ov.: horrida tempestas contraxit caelum, verengte (für den Augenschein) den Horizont, d.i. umhüllte, umnachtete den H., Hor. epod. 13, 1.
    b) der Zeitdauer nach verkürzen, abkürzen (Ggstz. extendere), tempus epulandi, Plin. pan.: tempora dicendi, Quint.
    c) Rede u. Schrift zusammenziehen, zusammenfassen, verkürzen, kürzer sprechen, kurz ausdrücken, kurz fassen (Ggstz. extendere, dilatare), poëta inusitatius contraxerat meûm factûm pro meorum factorum, Cic.: orationem aut ex verbo dilatare aut in verbum contrahere, Cic.: sit nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, Quint.: c. nomina, verba, Cic.: mollia vocabula et Graeca ad lenitatem versus contrahere, extendere, inflectere (v. Homer), Plin. ep.: ut breviter contraham summam, Quint.: rerum notitia
    ————
    in artum contracta, Vell.: c. praecepta in unum, Ov.: quaelibet ex iis artibus in paucos libros, Quint.: opus in minores gyros, Stat.
    d) dem numerischen usw. Umfang nach in die Enge zusammenziehen, einschränken, beschränken, ermäßigen, α) übh.: c. universitatem generis humani eamque gradatim ad pauciores, postremo deducere ad singulos, Cic.: ea contrahere in angustumque deducere, Cic. – u. scherzh., res tuae ita contractae, ut ›nec caput nec pedes‹, zusammengewickelt (= verwickelt), Cic. ep. 7, 31, 2. – β) Affekte: appetitus omnes contrahere sedareque, Cic.: cupidinem, Hor.
    e) Gemüt, Herz, Mut einengen, beengen, beklommen machen, pressen, c. animum (Ggstz. remittere), Cic.: animum c. ac demittere, Cic.: cui non animus formidine divûm contrahitur? Lucr.: cuius non contractum sollicitudine animum illius argutiae (kluge Einfälle) solvant? Sen. – u. übtr. auf die Pers., tum (sol) quasi tristitiā quādam contrahit terram tum vicissim laetificat, Cic.: ut et bonis amici (des Fr.) quasi diffundantur et incommodis contrahantur, daß man sich (das Herz) sowohl durch das Glück des Freundes erweitert als durch seine Unannehmlichkeiten beengt fühlt, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > contraho

  • 50 emphyteusis

    вещное, наследственное, отчуждаемое право пользования чужим поземельным имуществом, с обязанностью вносить собственнику земли ежегодную ренту (pensio, canon), и платить общественные налоги: наследственная аренда, эмфитевзис, эмфитевтическое право (tit. C. 4, 66. § 3 J. 3, 24). Уже во время Республики муниципии отдавали в наймы земли частным лицам на продолжительные сроки или навсегда за известную ежегодную пошлину, которая называлась vectigal, а земли оброчные - agri vectigales - самое право - ius ип agro vectigali. В III столет. по Р. X. императорские земли отдавались за известную плату в наследственную аренду. Земли такие носили название agri emphyteuticarii, и эту аренду стали только называть emphyteusis, ius emphyteuticum. Впоследствии подобное отношение встречается и при частных поземельных имуществах: contractus emphyleuticarius - emphyteuseos contractus (§ 3. 5. cit.);

    res, quae per emphyteusin data est (1. 1 C. cit.); (1. 2 eod.);

    emphyt. fundorum patrimonialium vel rei publ. (1. 7 C. 11, 61);

    dominium, vel emphyteusiu, vel conductionem merere (1. 8 eod.). Emphyteuta, наследственный арендатор, эмфитевта (1. 2. 3 C. h. t.);

    emphyteuticarius s. emphyteuticus, касающийся упомянутого правоотношения: ager vectigalis i. e. emphyteut. (rubr. D. 6, 3. 1. 15 § 1 D. 2, 8); (1. 13 C. 5, 71);

    vectigal praedio emphyteut. impo situm (1. 23 C. 5, 37); (1. 12 C. 11, 61. 1. 2 C. 11, 62. 1. 4 C. 11, 64);

    a praediis emphyteut. repellere aliquem (1. 2 C. h. t.);

    ius emphyteut. (1. 1. 3. eod,);

    fund. emphyteutici iuris (1. 1 C. 11, 61); (1. 4 eod.); (1. 7 § 6 C. 7, 39); (1. 1 C. 1, 34);

    contractus emphyteut. (1. 2. 3 cit.);

    emphyteut. possessores (1. 1 C. 11, 64);

    emphyteuticarius как subst., уполномоченное лицо = emphyteuta (§ 3 J. cit. 1. 1 C. h. t. 1. 5. 12 C. 11, 61).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > emphyteusis

  • 51 сделка в обход закона

    Бизнес, юриспруденция. Русско-английский словарь > сделка в обход закона

  • 52 eng

    eng, angustus (nicht breit, nicht geräumig, beengt, schmal, Ggstz. latus, meist als Tadel). – artus (eingeengt, nicht weit, knapp angezogen, Ggstz. laxus, gew. als Lob; dah. auch uneig. [= eng verbindend] von der Freundschaft etc.). – contractus (zusammengezogen, steht dem ang. näher als dem art.; dah. verb. contractus et angustus, z.B. Nilus). – compressus (zusammengedrückt, gedrängt, Ggstz. spatiosus, z.B. os [Mündung]). – brevis (kurz, verkürzt, schmal, Ggstz. latus, plenus, z.B. orbis: u. confinium). – sehr e., perangustus. – eine engere Verbindung, Gemeinschaft, Gesellschaft, societas interior od. propior. – enger machen, contrahere (z.B. um die halbe Breite, dimidiā latitudine); eine Örtl., s. einengen: enger werden, in artius coire, cogi: die Welt wird ihm zu e., orbis terrarum eum non capit.Adv.anguste; arte. – die Schiffe e. zusammenstellen, naves in arto stipare: die Truppen e. zusammenziehen, exercitum in unum locum contrahere; exercitum in unum locum od. in unum cogere: eine Stadt e. einschließen, urbem operibus undique cingere (rings mit Belagerungswerken umgeben); urbem obsidione premere (stark blockieren).

    deutsch-lateinisches > eng

  • 53 intercedo

    intercēdo, ĕre, cessi, cessum, intr. [st1]1 [-] venir entre, être dans l'intervalle, intervenir (comme obstacle), interrompre.    - intercedente lunā, Plin. 2, 49: la lune s'interposant (entre le soleil et la terre).    - palus perpetua intercedebat, Caes. B. G. 7, 26: un marais couvrait tout l'espace intermédiaire.    - inter singulas legiones impedimentorum magnus numerus intercedit, Caes. BG. 2, 17, 2: les légions sont séparées les unes des autres par le grand nombre de leurs bagages respectifs.    - prata, intercedente viā publicā, Plin. 2, 83: les prairies coupées par la route.    - intercessit Favorinus, Gell.: Favorinus l'interrompit. [st1]2 [-] faire opposition (légalement); s'opposer, faire obstacle à.    - intercedere alicui, Cic. Leg. 3, 18: faire opposition à qqn.    - rogationi intercedere, Cic. de Or. 2, 197: s’opposer à un projet de loi.    - jus intercedendi, Varr.: droit d'opposition, droit de veto.    - non intercedere alicui quominus, Liv. 38, 60, 3: ne pas empêcher par son veto qqn de.    - intercedere imaginibus, Tac.: proscrire les images.    - intercedere casibus, Plin.: corriger les hasard.    - lex qua intercedi de provinciis non licebit, Cic. Prov. 17: la loi d'après laquelle il ne pourra être fait d'opposition au sujet de l'attribution des provinces. [st1]3 [-] venir pendant, survenir, se joindre à.    - huc si quis intercedat tertius, Plaut. Most. 5.1.56: s'il nous arrivait un tiers.    - magni casus intercedunt, Caes. BC. 1, 21, 2, de grands événements surviennent.    - inter bellorum curas intercessit res... Liv. 34, 1, 1: au milieu des préoccupations causées par les guerres survint un incident...    - contractus intercedit, Dig.: un contrat intervient.    - ira inter eas intercessit, Ter. Hec. 3, 1, 25: il est survenu entre elles une brouille.    - nullum meum minimum dictum pro Caesare intercessit, Cic. Fam. 1, 9: je n'ai pas dit le moindre mot en faveur de César. [st1]4 [-] s'écouler entre, exister entre, subsister.    - nullum intercedebat tempus quin: il ne s’écoulait pas un moment sans que.    - annus intercesserat ab hoc sermone... Cic.: une année après ce discours...    - nullus dies intercessit quin... Nep.: un jour ne se passa pas sans que...    - inter nos vetus usus intercedit, Cic. Fam. 13, 23, 1: une vieille amitié s'est établie entre nous.    - necessitudinem sibi nihilo minorem cum Caesare intercedere, Caes. BC. 2, 17, 2: (Varron disait) que des liens d'amitié non moindres existaient entre lui et César.    - huic paternum hospitium cum Pompeio intercedebat, Caes. BC. 2, 25, 4: des liens d'amitié, qu'il tenait de son père, existaient entre lui et Pompée.    - mihi inimicitiae cum eo intercedunt, Cic. Cael. 32: il existe de l'inimitié entre lui et moi. [st1]5 [-] intervenir (comme médiateur), intercéder.    - qui intercessuri sunt, Aug.: ceux qui doivent être les intercesseurs. [st1]6 [-] intervenir (comme répondant), cautionner; - tr. - donner comme caution.    - intercedere pro aliquo, Cic. Phil. 2, 45: répondre pour qqn, cautionner qqn.    - pro aliquo magnam pecuniam intercedere, Cic. Att. 6, 1, 5: cautionner qqn pour une grosse somme.
    * * *
    intercēdo, ĕre, cessi, cessum, intr. [st1]1 [-] venir entre, être dans l'intervalle, intervenir (comme obstacle), interrompre.    - intercedente lunā, Plin. 2, 49: la lune s'interposant (entre le soleil et la terre).    - palus perpetua intercedebat, Caes. B. G. 7, 26: un marais couvrait tout l'espace intermédiaire.    - inter singulas legiones impedimentorum magnus numerus intercedit, Caes. BG. 2, 17, 2: les légions sont séparées les unes des autres par le grand nombre de leurs bagages respectifs.    - prata, intercedente viā publicā, Plin. 2, 83: les prairies coupées par la route.    - intercessit Favorinus, Gell.: Favorinus l'interrompit. [st1]2 [-] faire opposition (légalement); s'opposer, faire obstacle à.    - intercedere alicui, Cic. Leg. 3, 18: faire opposition à qqn.    - rogationi intercedere, Cic. de Or. 2, 197: s’opposer à un projet de loi.    - jus intercedendi, Varr.: droit d'opposition, droit de veto.    - non intercedere alicui quominus, Liv. 38, 60, 3: ne pas empêcher par son veto qqn de.    - intercedere imaginibus, Tac.: proscrire les images.    - intercedere casibus, Plin.: corriger les hasard.    - lex qua intercedi de provinciis non licebit, Cic. Prov. 17: la loi d'après laquelle il ne pourra être fait d'opposition au sujet de l'attribution des provinces. [st1]3 [-] venir pendant, survenir, se joindre à.    - huc si quis intercedat tertius, Plaut. Most. 5.1.56: s'il nous arrivait un tiers.    - magni casus intercedunt, Caes. BC. 1, 21, 2, de grands événements surviennent.    - inter bellorum curas intercessit res... Liv. 34, 1, 1: au milieu des préoccupations causées par les guerres survint un incident...    - contractus intercedit, Dig.: un contrat intervient.    - ira inter eas intercessit, Ter. Hec. 3, 1, 25: il est survenu entre elles une brouille.    - nullum meum minimum dictum pro Caesare intercessit, Cic. Fam. 1, 9: je n'ai pas dit le moindre mot en faveur de César. [st1]4 [-] s'écouler entre, exister entre, subsister.    - nullum intercedebat tempus quin: il ne s’écoulait pas un moment sans que.    - annus intercesserat ab hoc sermone... Cic.: une année après ce discours...    - nullus dies intercessit quin... Nep.: un jour ne se passa pas sans que...    - inter nos vetus usus intercedit, Cic. Fam. 13, 23, 1: une vieille amitié s'est établie entre nous.    - necessitudinem sibi nihilo minorem cum Caesare intercedere, Caes. BC. 2, 17, 2: (Varron disait) que des liens d'amitié non moindres existaient entre lui et César.    - huic paternum hospitium cum Pompeio intercedebat, Caes. BC. 2, 25, 4: des liens d'amitié, qu'il tenait de son père, existaient entre lui et Pompée.    - mihi inimicitiae cum eo intercedunt, Cic. Cael. 32: il existe de l'inimitié entre lui et moi. [st1]5 [-] intervenir (comme médiateur), intercéder.    - qui intercessuri sunt, Aug.: ceux qui doivent être les intercesseurs. [st1]6 [-] intervenir (comme répondant), cautionner; - tr. - donner comme caution.    - intercedere pro aliquo, Cic. Phil. 2, 45: répondre pour qqn, cautionner qqn.    - pro aliquo magnam pecuniam intercedere, Cic. Att. 6, 1, 5: cautionner qqn pour une grosse somme.
    * * *
        Intercedo, intercedis, pen. prod. intercessi, intercessum, intercedere. Caes. Estre entredeux, ou Venir entredeux, Entrevenir.
    \
        Dies nondum decem intercesserant, quum ille, etc. Cic. Il n'y avoit point encore dix jours passez, que, etc.
    \
        Intercessere pauci dies per quos ingens vis hominum, etc. Liu. Peu de jours apres.
    \
        Vna nox intercesserat, quum, etc. Cic. Le jour ensuyvant.
    \
        Nox nulla intercessit, interfectus est, etc. Cic. Ce jour mesme.
    \
        Tamen spatium intercedere posset, dum milites conuenirent. Caesar. Qu'il y eust temps pour assembler ses gents.
    \
        Si nulla aegritudo huic gaudio intercesserit. Terent. Entrevient, Survient entredeux, ou parmi.
    \
        Sinautem in Reip. partibus dissensio intercesserit, etc. Ci. S'il survient quelque dissension.
    \
        Tacebit dum intercedet familiaritas. Terent. Tant qu'il y aura familiarité ou affaire entre nous deux.
    \
        Intercedit illi tecum amicitia. Caesar. Il y a amitié entre vous deux.
    \
        Veteres mihi necessitudines cum his omnibus intercedunt. Cic. J'ay grande amitié d'ancienneté avec eulx.
    \
        Quae ratio tibi cum illo intercesserat? Cic. Qu'avois tu à faire avec luy?
    \
        Cui inimicitiae cum P. Scipione intercedebant. Liu. Qui avoit inimitié avec Scipion.
    \
        Cum genere humano quasi ciuile ius intercedit. Cic. Tout le monde est comme une ville, de laquelle touts les hommes sont citoyens et bourgeois, et subjects à certains droicts et loix communes entre eulx.
    \
        Quadringentorum remigum obsequio contra se intercedit. Plin. Il empesche que quatre cens qui tiroyent à l'aviron, n'obeissent à iceluy Caius, et arreste leur navire, Il resiste et tient bon contre eulx.
    \
        Intercedere pro alio. Cic. Respondre pour aucun de ce qu'il doibt.
    \
        Nullum meum minimum dictum pro Caesare intercessit, quod ille non illustri gratia exceperit. Cic. Jamais je ne portay parolle, si petite fust elle, pour Cesar, qu'il, etc.
    \
        Tribuni intercesserunt. Liu. Se sont opposez, et ont empesché, Ont interjecté une opposition.
    \
        Ne sibi (inquit) intercedamus, quo minus suapte potestate vti liceat. Gell. Que luy empeschons de, etc.

    Dictionarium latinogallicum > intercedo

  • 54 contrahere

    1) собирать: turbam (1. 4 § 6 D. 47, 8), frumentum (1. 7 pr. D. 49, 5), aureos (1. 96 pr. D. 30.) 2) в силу соглашения установить правоотношение, hypothecam contrahere (l. 33 § 4. D. 41, 3), особ. а) заключить обязательное отношение: contractus (subst.) договор, добровольное соглашение двух сторон, по которому или обе стороны взаимно, или одна относительно другой обязываются к определенному действию: оmnem obligationem pro contiractu habendam existimandum est, ut, ubicunque aliquis obligetur, et contrahi videatur (1. 20 D. 5, 1. 1. 16 D. 3, 5. 1. 3 § 3. 1. 4 D. 42, 4. 1. 23 D. 50, 17);

    contractum esse ultro citroque obligationem, quod ухнЬллбгмб vocant (1. 19 D. 50, 16);

    verba contraxerunt, gesserunt non pertinent ad testandi jus (1. 20 eod.); (1. 3 D. 42, 5. 1. 21 D. 44, 7); (§ 2 J. 3, 13. 1. 1 pr. D. 44, 7);

    prout quidque contractum est, ita et solvi debet (1. 80 D. 46, 3); (1. 100 D. 50, 17);

    contrah. stipulationem (1. 1 pr § 4 D. 45, 1), negotia (1. 57 D. 44, 7. 1. 5 D. 50, 17), nomina (1. 37 § 1 D. 3, 5), debita (1. 39 § 3 D. 10, 2), aes alienum (1. 17 § 1 D. 29, 1). Contractus в собств. смысле означ. договор, который по гражданскому праву можно было осуществить посредством иска против. pactum (1. 7 § 1 D. 2, 14. Gai. III. 137. IV. 38. 80); о займе (1. 20 D. 5, 1. 1. 9 § 2 D. 14, 6. 1. 2 D. 20, 4); иногда в против. этому договору (1. 10. 19. D. 50, 16); тк. самый акт, документ (1. 14 C. 4, 30. 1. 14 §1 C. 8, 38);

    b) совершить сговор или вступить в брак: contrah. aponsalia, nuptias, matrimonium (1. 10. 11. 14 D. 23, 1. 1. 10. 12 § 1. 1. 34 § 1. 1 35 D. 23, 2);

    c) установить родственную связь в силу усыновления (1. 12 § 4 D. 23, 2).

    3) совершать, contrah. delicta (1. 1 D. 1, 3), crimen (1. 2 § 2 D. 12, 5. 1. 15. 31 § 4 D. 39, 5), stuprum, incestum (1. 16 § 1 D. 34, 9. 1. 39 § 8 D. 48, 5), fraudem (1. 8 pr. D. 39, 4), culpam (1. 31 § 2 D 3, 5), damnum (1. 57 l). 26, 7).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > contrahere

  • 55 ley del lugar del contrato

    • law of the place
    • law of the place of birth
    • law of the place where the contract was made
    • law of trial by ordeal
    • lex contractus
    • lex loci contractus

    Diccionario Técnico Español-Inglés > ley del lugar del contrato

  • 56 contraho

    con-trăho, xi, ctum, 3, v. a., to draw or bring several objects together, to collect, assemble (freq. and class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (syn. colligo;

    opp. dissipo): quae in rerum naturā constarent quaeque moverentur, ea contrahere amicitiam, dissipare discordiam,

    Cic. Lael. 7, 24:

    cohortes ex finitimis regionibus,

    Caes. B. C. 1, 15:

    exercitum in unum locum,

    id. B. G. 1, 34; cf.:

    omnes copias Luceriam,

    Cic. Att. 8, 1, 2; and:

    omnia in unum locum,

    id. ib. 8, 11, B, 3:

    omnes copias eo,

    Nep. Ages. 3, 1:

    navibus circiter LXXX. coactis, contractisque,

    Caes. B. G. 4, 22; cf.:

    magnam classem,

    Nep. Con. 4, 4:

    naves,

    Suet. Calig. 19:

    agrestes,

    Ov. F. 4, 811:

    captivos,

    Liv. 37, 44, 3:

    utrumque ad colloquium,

    id. 28, 18, 2:

    undique libros,

    Suet. Aug. 31; cf.

    exemplaria,

    id. Gram. 24:

    muscas in manu,

    Plin. 12, 25, 54, § 122; cf.

    serpentes,

    id. 28, 9, 42, § 151: ii, qui in idem (collegium) contracti fuerint, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 34 (43), 1—
    B.
    Trop.
    1.
    To bring about, carry into effect, accomplish, execute, get, contract, occasion, cause, produce, make, etc. (very freq.):

    amicitiam,

    Cic. Lael. 14, 48:

    vinculum amicitiae,

    Val. Max. 4, 7 init.:

    aliquid litigii,

    Plaut. Cas. 3, 2, 31; cf.

    lites,

    id. Capt. prol. 63: qui hoc [p. 458] mihi contraxit, id. Cas. 3, 2, 21; cf.:

    negotium mihi,

    Cic. Cat. 4, 5, 9; and:

    numinis iram mihi (arte),

    Ov. M. 2, 660:

    bellum Saguntinis,

    Liv. 24, 42, 11:

    aliquid damni,

    Cic. Fin. 5, 30, 91:

    molestias,

    id. Fam. 2, 16, 5; cf. Sall. H. 2, 41, 8 Dietsch:

    aes alienum,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    causam certaminis,

    Liv. 22, 28, 4; cf.

    certamen,

    id. 23, 26, 11; 25, 34, 10 al.:

    necessitates ad bellum,

    id. 44, 27, 12:

    culpam,

    to incur, Cic. Att. 11, 24, 1 al.:

    cruditatem,

    Quint. 7, 3, 38; cf. id. 2, 10, 6:

    morbum,

    Plin. 30, 8, 21, § 65:

    pestilentiam,

    id. 36, 27, 69, § 202:

    saginam corporis,

    Just. 21, 2:

    causam valetudinis ex profluvio alvi,

    Suet. Aug. 97 fin. et saep.: porca contracta, owed, due, sc. for the expiation of a crime, Cic. Leg. 2, 22, 57 fin.
    2.
    In the lang. of business, t. t., to make a contract, conclude a bargain, to contract:

    rationem, rem cum illo,

    Cic. Clu. 14, 41; cf. id. Off. 1, 17, 53; id. Sull. 20, 56; id. Att. 7, 7, 7:

    in tribuendo suum cuique et rerum contractarum fide,

    id. Off. 1, 5, 14:

    ex rebus contrahendis,

    id. ib. 3, 15, 61:

    in contrahendis negotiis,

    id. ib. 2, 11, 40:

    adfinitas inter Caesarem et Pompeium contracta nuptiis,

    Vell. 2, 44, 3 et saep.—
    b.
    Transf. beyond the sphere of business:

    cum aliquo,

    to have intercourse with, to associate with, Cic. Off. 1, 2, 4:

    nihil cum populo,

    id. Tusc. 5, 36, 105.—
    II.
    In partic., with the prevailing idea of shortening or diminishing by drawing together (cf.: cogo, colligo, etc.), to draw close or together, to draw in, contract, shorten, narrow, lessen, abridge, diminish (freq. and class.; opp. porrigo, dilato, tendo).
    A.
    Lit.:

    animal omne membra quocumque volt flectit, contorquet, porrigit, contrahit,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    pulmones tum se contrahunt adspirantes, tum intrante spiritu dilatant,

    id. N. D. 2, 55, 136:

    contractum aliquo morbo bovis cor,

    id. Div. 2, 16, 37; cf.:

    se millepeda tactu,

    Plin. 29, 6, 39, § 136:

    bina cornua (opp. protendere),

    id. 9, 32, 51, § 101: collum. Cic. Tusc. 2, 17, 41;

    opp. tendere,

    Quint. 11, 3, 82:

    frontem,

    to wrinkle, contract, Cic. Clu. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125:

    supercilia (opp. deducere),

    Quint. 11, 3, 79:

    medium digitum in pollicem,

    id. 11, 3, 92; cf.:

    contractum genibus tangas caput,

    Hor. S. 2, 7, 61:

    gravissimo frigore solus atque contractus vigilabit in lectulo,

    Hier. Ep. 53:

    castra,

    Caes. B. G. 7, 40:

    vela,

    Hor. C. 2, 10, 23; Quint. 12, prooem. § 4; cf. Cic. Att. 1, 16, 2:

    orbem (lunae),

    Ov. M. 15, 198:

    umbras,

    id. ib. 3, 144:

    orationem (with summittere),

    Quint. 11, 1, 45; cf. id. 12, 11, 16:

    tempora dicendi,

    id. 6, 5, 4 et saep.:

    lac,

    to curdle, coagulate, Plin. 23, 7, 63, § 117.—Of bees:

    contracto frigore pigrae ( = contractae frigore pigro),

    Verg. G. 4, 259; cf.:

    pigrum est enim contractumque frigus,

    Sen. Ira, 2, 19, 2:

    horrida tempestas contraxit caelum,

    narrows, Hor. Epod. 13, 1:

    vulnera,

    Plin. 24, 8, 33, § 48; cf.

    cicatrices,

    id. 12, 17, 38, § 77:

    ventrem,

    to stop, check, Cels. 4, 19; cf.

    alvum,

    id. ib.:

    vomitiones,

    Plin. 20, 2, 6, § 11.—
    2.
    Esp., archit. t. t., to narrow, make smaller or tapering:

    columnam,

    Vitr. 4, 3, 4; cf. id. 3, 3, 12; 4, 7, 2:

    pyramis XXIV. gradibus in metae cacumen se contrahens,

    Plin. 36, 5, 4, § 31.—
    B.
    Trop., to draw in, lessen, check, restrain ( = certis limitibus quasi coartare et circumscribere;

    opp. remittere, diffundere): cui non animus formidine divum contrahitur?

    Lucr. 5, 1219; cf.:

    te rogo, ne contrahas ac demittas animum,

    do not suffer your spirits to droop, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4; and:

    animos varietas sonorum (opp. remittere),

    id. Leg. 2, 15, 38: terram quasi tristitiā (sol;

    opp. laetificas),

    id. N. D. 2, 40, 102:

    ut et bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur,

    are made sad, id. Lael. 13, 48 (cf. id. Tusc. 4, 6, 14):

    ex quibus intellegitur, appetitus omnes contrahendos sedandosque,

    id. Off. 1, 29, 103; cf.

    cupidmem,

    Hor. C. 3, 16, 39 et saep. —Hence, contractus, a, um, P. a. (acc. to II.), drawn together into a narrow space, i. e. compressed, contracted, close, short, narrow, abridged, restricted, limited, etc.
    A.
    Lit.:

    tanto contractioribus ultimis digitis,

    Quint. 11, 3, 95:

    nares contractiores habent introitus,

    Cic. N. D. 2, 57, 145:

    contractior ignis,

    smaller, Lucr. 5, 569:

    aequora,

    Hor. C. 3, 1, 33; cf.

    freta,

    Ov. F. 6, 495:

    locus (with exiguus),

    Verg. G. 4, 295:

    Nilus contractior et exilior,

    Plin. Pan. 30, 3: contractiora spatia ordinum, Col. 5, 5, 3.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of language, etc.:

    et brevis ambitus verborum,

    Cic. Brut. 44, 162; cf.:

    contractior oratio,

    id. ib. 31, 120:

    propositum dicendi (opp. uberius),

    Quint. 11, 1, 32:

    summissā atque contractā voce (opp. erectā et concitatā),

    id. 11, 3, 175; so,

    vox,

    id. 11, 3, 64: parvum opusculum lucubratum his jam contractioribus noctibus, Cic. Par. prooem. § 5.—
    2.
    In gen.:

    quae studia in his jam aetatibus nostris contractiora esse debent,

    Cic. Cael. 31, 76:

    paupertas,

    stinted, Hor. Ep. 1, 5, 20 (cf.:

    angusta pauperies,

    id. C. 3, 2, 1);

    in the same sense transf. to the person: ad mare descendet vates tuus et sibi parcet Contractusque leget,

    retired, solitary, id. ib. 1, 7, 12; cf.

    homo,

    Verg. M. 78.— Adv.: contractē, on a contracted scale; only in comp.:

    assuescamus. servis paucioribus serviri, habitare contractius,

    Sen. Tranq. 9, 3; Lact. 2, 8, 39 al.

    Lewis & Short latin dictionary > contraho

  • 57 место заключения договора

    Большой англо-русский и русско-английский словарь > место заключения договора

  • 58 condicionalis

    condiciōnālis, e
    подчинённый известному условию, условный (condemnatio G; contractus Dig)
    c. servus CTh, CJ — раб, навечно прикреплённый к своим обязанностям

    Латинско-русский словарь > condicionalis

  • 59 contracte

    contractē [ contractus I \]
    в тесноте, тесно ( habitare Sen)

    Латинско-русский словарь > contracte

  • 60 contraho

    con-traho, trāxī, tractum, ere
    1) стягивать, сжимать (membrum C, CC; digitos in pugnum PM); втягивать ( collum C); натягивать ( arcum J); стягивать, заживлять ( vulnus CC)
    c. vela C, H, Oубирать паруса
    c. frontem Pl, C etc.морщить лоб
    3) сокращать (frigore contrăhi Hier; pulmones se contrăhunt C; c. tempus epularum PJ)
    contractus frigore Su, Col — закоченевший от холода, но
    contractum frigus V, Sen — холод, от которого коченеют
    4) крепить (вызывать запор), закреплять (alvum, ventrem CC; in senectute alvus contrahitur CC); свёртывать ( fici sucus lac contrahit PM)
    5) ограничивать, умерять (appetitūs C; jura Sil)
    6) собирать, набирать (exercitum VP etc.; magnam classera Nep); сосредоточивать, стягивать (dispersos cives in unam urbem VM; auxilia a finitimis Just)
    7) созывать, собирать (senatum Just etc.; aliquos ad colloquium L); собирать, скоплять, нагромождать (aquam intus in uterum CC; omnis generis commeatum Su; niella PM — о пчёлах; pecuniam Col, Sen etc.; undique libros Su)
    8) соединять, сближать, сочетать ( rudes animos in unum O)
    9) навлекать, причинять, доставлять (molestias aliquā re C; inimicitias domui O; numinis iram sibi O)
    (тж. c. sibi Hirt, O) навлекать на себя, причинять себе, получать
    c. benevolentiam ab aliquo rhH. — снискать чьё-л. благоволение
    c. morbum PMзаболеть
    c. alicui negotium C — наделать кому-л. хлопот, но
    c. negotium (или rem) cum aliquo C etc. — заключить сделку с кем-л.
    nefas c. L — совершить беззаконие, согрешить
    c. matrimonium Just, Su и nuptias Digвступать в брак
    nihil omnino cum aliquo c. C — не иметь решительно ничего общего с кем-л.
    causam certaminis cum aliquo c. velle L — искать повода сразиться с кем-л.
    10) омрачать (horrida tempestas contraxit caelum H)
    c. animum C — огорчаться, приуныть

    Латинско-русский словарь > contraho

См. также в других словарях:

  • Contractus — (lat., Rechtsw.), s. Contract …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Contractus — (lat.), s. Kontrakt …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Contractus — (lat.), Vertrag …   Kleines Konversations-Lexikon

  • contractus — index narrow Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • CONTRACTUS — vide infra Syngrapha, it. Shoterim …   Hofmann J. Lexicon universale

  • contractus — con|trạctus, ...ta, ...tum [zu lat. contrahere, contractum = zusammenziehen]: zusammengezogen; z. B. in der Fügung ↑Pulsus contractus …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • contractus — A contract See forum contractus …   Ballentine's law dictionary

  • Contractus, Hermann — • Chronicler, mathematician, and poet (1013 1054) Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006 …   Catholic encyclopedia

  • CONTRACTUS Hermannus — vide Hermannus …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Contractus lex — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar …   Wikipedia Español

  • contractus civiles — /kantraektas sivaliyz/ In Roman law, civil contracts. Those contracts which were recognized as actionable by the strict civil law of Rome, or as being founded upon a particular statute, as distinguished from those which could not be enforced in… …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»