Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

compŏs

  • 1 compos

    com-pŏs ( conp-), pŏtis, adj. [potis], having the mastery, control, or power over a thing, master of, partaking of, possessing, participating or sharing in, guilty of, etc. (very freq. and class.); constr. usu. with gen., more rarely with abl., or absol.
    (α).
    With gen.: animi, of a sane mind, * Ter. Ad. 3, 2, 12:

    mentis,

    Cic. Phil. 2, 38, 97; id. Pis. 20, 48; Ov. M. 8, 35; Quint. 11, 3, 77; Tac. A. 15, 70; Suet. Vesp. 5:

    territum et vix mentis suae compotem opprimere,

    Curt. 6, 3, 16:

    nec satis compotem mentis... deferunt,

    id. 3, 5, 4:

    sui,

    Liv. 8, 18, 12; Cels. 5, 26, 13; Curt. 4, 12, 17:

    rationis et consilii,

    Cic. N. D. 2, 13, 36; cf. id. de Or. 1, 48, 210:

    libertatis,

    Plaut. Capt. prol. 41:

    patriae,

    id. ib. 3, 4, 89; Liv. 1, 32, 7:

    ejus doni,

    id. 1, 10, 7:

    hujus urbis,

    Cic. Sest. 69, 146:

    bellicae laudis,

    Liv. 30, 1, 5:

    spei,

    id. 29, 22, 5; Suet. Tib. 5: voti, having obtained or gratified one ' s wish, Hor. A. P. 76; Ov. A. A. 1, 486; Liv. 7, 40, 6; Suet. Aug. 28; id. Calig. 13; Sen. Hippol. 710; Curt. 9, 9 fin.; cf.

    votorum,

    Suet. Aug. 58.—
    (β).
    With abl.:

    qui essent animo et scientiā compotes,

    Cic. de Or. 1, 48, 210:

    corpore atque animo,

    Liv. 4, 40, 3:

    mente,

    Verg. Cul. 189:

    praedā ingenti,

    Liv. 3, 70, 13.—
    (γ).
    Absol.:

    vix compos (sc. mentis) Imilce,

    Sil. 4, 808.—
    B.
    Referring to misfortune or guilt, sharing in, participating in, confederate in, etc. (anteclass. and post-Aug.).
    (α).
    With gen.:

    miseriarum,

    Plaut. Ep. 4, 1, 32: probri, Naev. ap. Non. p. 456, 25 (Trag. Rel. v. 6 Rib.):

    culpae,

    Plaut. Truc. 4, 3, 61:

    sceleris,

    Quint. 12, 1, 7.—
    (β).
    With abl.: magnis et multis malis, Att. ap. Non. p. 521, 27 (Trag. Rel. v. 36 Rib.).—
    II.
    Transf., of the thing:

    compote voto,

    Sen. Agam. 364.

    Lewis & Short latin dictionary > compos

  • 2 compos

    (gen.), compotis ADJ
    in possession/control/mastery of; sharing, guilty of, afflicted with; granted

    Latin-English dictionary > compos

  • 3 Compos mentis

    Latin Quotes (Latin to English) > Compos mentis

  • 4 Non compos mentis

    Latin Quotes (Latin to English) > Non compos mentis

  • 5 com-pos (conp-)

        com-pos (conp-) potis, adj.    [com- + POT-], master of, powerful over, possessing, participating in: animi, sane, T.: mentis: sui, L.: rationis et consili: eius doni, sharing in, L.: huius urbis: me conpotem voti facere, grant my wish, L.: voti sententia compos, i. e. the expression of joy in success, H.: animo et scientiā. corpore atque animo, L.: praedā ingenti, L.

    Latin-English dictionary > com-pos (conp-)

  • 6 sānus

        sānus adj. with comp. and sup.    [2 SAV-], sound, whole, healthy, well: pars corporis: sensūs: Si noles sanus, curres hydropicus, H.: eo medicamento sanus factus.—Fig., of the state, sound, safe, whole, unharmed: res p.: civitas, L.—Of the mind, sound, rational, sane, sober, discreet, sensible: eos sanos intellegi necesse est, quorum mens, etc.: Satin' sanus es? in your senses? T.: mens bene, H.: vix sanae compos Mentis, O.: illum male sanum putare, of unsound mind: male sana (Dido), i. e. raving, V.: male sani poëtae, i. e. inspired, H.: excludit sanos Helicone poëtas, sober, H.: bene sanus Ac non incautus, discreet, H.: rem p. capessere hominem bene sanum non oportere: nihil pro sano facturus, i. e. rationally, Cs.: Solve senescentem sanus equum, H.: tumultu etiam sanos consternante animos, self-possessed, L.: ab illis (vitiis), i. e. free from, H.: qui sanior, ac si, etc., H.: quisquam sanissimus tam certa putat, quae videt, quam? etc.—Of style, sound, correct, sensible, sober, chaste: nihil erat in eius oratione, nisi sanum: (oratores) saniores.
    * * *
    sana, sanum ADJ
    sound; healthy; sensible; sober; sane

    Latin-English dictionary > sānus

  • 7 suus

        suus (suae, monosyl., T.; gen plur. suūm, T.), pron poss. 3d pers.    [cf. sui, ἕοσ].    I. In gen.    A. With reflex reference, of oneself, belonging to oneself, his own, her own, his, her, its, their.—Referring to a subst. expressed or understood, in any gender or case: Caesar copias suas divisit, his, Cs.: in suā sententiā perseverat, Cs.: anteposuit suam salutem meae: suos parentes reperire, T.: omne animal et se ipsum et omnīs partīs suas diligit, its: (legiones) si consulem suum reliquerunt, their: naves cum suis oneribus, with their several cargoes, L.: suae causae confidere: hunc sui cives e civitate eiecerunt, was exiled by his fellow-citizens: ipsum suo nomine diligere, for his own sake: suis flammis delete Fidenas, i. e. the flames kindled by the Fidenates, L.: (Siculis ereptae sunt) suae leges: Scipio suas res Syracusanis restituit, L.: inimicissimus suus: Clodius, suus atque illius familiaris, Cs.: diffidens rebus suis: Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc., Cs.: doloris sui de me declarandi potestas.—Rarely with a subj clause as antecedent: secutum suā sponte est, ut, etc., of course, L.—Without a grammatical antecedent, one's, one's own: si quidem est atrocius, patriae parentem quam suum occidere: in suā civitate vivere: levius est sua decreta tollere quam aliorum, L.—Referring to an antecedent determined by the context, and conceived as authority for the statement, or as entertaining the thought, his, her, its, their: (Clodius) Caesaris potentiam suam esse dicebat: hostes viderunt... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire, Cs.: ne ea quae rei p. causā egerit (Pompeius) in suam (i. e. Caesaris) contumeliam vertat, Cs.: mulieres viros orantes, ne parricidio macularent partūs suos (i. e. mulierum), L.—    B. Without reflex reference, his, her, its, their.—To avoid ambiguity: petunt rationes illius (Catilinae), ut orbetur auxilio res p., ut minuatur contra suum furorem imperatorum copia (for eius, which might be referred to res p.).—For emphasis, instead of eius, own, peculiar: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratūs sui fecerant, their own magistrates.—Rarely for eius without emphasis (poet. or late): Cimon incidit in eandem invidiam quam pater suus, N.: Ipse sub Esquiliis, ubi erat sua regia Concidit, O.    II. Esp.    A. Plur m. as subst., of intimates or partisans, one's people, their own friends: Cupio abducere ut reddam suis, to her family, T.: mulier praecepit suis, omnia Caelio pollicerentur, her slaves: vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset, to his posterity: naviculam conscendit cum paucis suis, a few of his followers, Cs.: inprimis inter suos nobilis, his associates: subsidio suorum proelium restituere, comrades, L.: bestias ad opem suis ferendam avertas, their young, L.— Sing f., a sweetheart, mistress: illam suam suas res sibi habere iussit.—Sing. and plur n., one's own things, one's property: ad suum pervenire: sui nihil deperdere, Cs.: meum mihi placebat, illi suum, his own work: expendere quid quisque habeat sui, what peculiarities: tibi omnia sua tradere, all he had: se suaque transvehere, their baggage, L.: Aliena melius diiudicare Quam sua, their own business, T.—    B. Predicative uses, under one's own control, self-possessed, composed: semper esse in disputando suus: Vix sua, vix sanae compos Mentis, O.—In gen., under one's control, his property, his own: causam dicere aurum quā re sit suum, T.: qui suam rem nullam habent, nothing of their own: ut (Caesar) magnam partem Italiae suam fecerit, has made subject, Cs.: exercitum senatūs populique R. esse, non suum: ne quis quem civitatis mutandae causā suum faceret, made any one his slave, L.: eduxit mater pro suā, as her own, T.: arbitrantur Suam Thaidem esse, devoted to them, T.: Vota suos habuere deos, had the gods on their side, O.—    C. In phrases, suā sponte, of one's own accord, voluntarily, by oneself, spontaneously, without aid, unprompted: bellum suā sponte suscipere: omne honestum suā sponte expetendum, for its own sake ; see (spons).—Suus locus, one's own ground: restitit suo loco Romana acies, in its own lines, L.: aciem instruxit suis locis, Cs.—    D. Praegn., characteristic, peculiar voluptatem suis se finibus tenere iubeamus, within the limits assigned to it.—Intrinsic, original. (Platoni) duo placet esse motūs, unum suum, alterum externum, etc.— Private: in suis rebus luxuriosus militibus agros ex suis possessionibus pollicetur, i. e. his private property, Cs.— Just, due, appropriate: imperatori exercituique honos suus redditus, due to them, L.: is mensibus suis dimisit legionem, i. e. in which each soldier's term ended, L.: suo iure, by his own right: lacrimae sua verba sequuntur, i. e. appropriate (to tears), O.— Own, peculiar, exclusive, special: mentio inlata est, rem suo proprio magistratu egere, i. e. a special officer, L.: ni suo proprio eum proelio equites exceptum tenuissent, i. e. in which they alone fought, L.: quae est ei (animo) natura? Propria, puto, et sua: equitem suo alienoque Marte pugnare, i. e. both as cavalry and as infantry, L.: Miraturque (arbos) novas frondes et non sua poma (of engrafted fruit), V.— Own, devoted, friendly, dear: habere suos consules, after his own heart: conlegit ipse se contra suum Clodium, his dear Clodius.—Own, chosen by himself, favorable, advantageous: suo loco pugnam facere, S.: suis locis bellum in hiemem ducere, Cs.: numquam nostris locis laboravimus, L.: suam occasionem hosti dare, L.: aestuque suo Locros traiecit, a favorable tide, L.: Ventis ire non suis, H.— Proper, right, regular, normal: si suum numerum naves haberent, their regular complement: numerum non habet illa (ratis) suum, its full number, O.: cum suo iusto equitatu, L.: cessit e vitā suo magis quam suorum civium tempore, the right time for himself: sua tempora exspectare, L.— Own, independent: ut suae leges, sui magistratūs Capuae essent, L.: in suā potestate sunt, suo iure utuntur.—    E. In particular connections, strengthened by ipse (agreeing with the antecedent): valet ipsum (ingenium eius) suis viribus, by its own strength: legio Martia non ipsa suis decretis hostem iudicavit Antonium? by its own resolutions: suāmet ipsae fraude omnes interierunt, L.: alios sua ipsos invidia interemit, L. —Distributively, with quisque, each... his own, severally... their own: suum quisque noscat ingenium, let every man understand his own mind: celeriter ad suos quisque ordines rediit, Cs.: ut omnes in suis quisque centuriis primā luce adessent, each in his own centuria, L.: sua cuiusque animantis natura est: ne suus cuique domi hostis esset, L.: trahit sua quemque voluptas, V.: in tribuendo suum cuique: clarissimorum suae cuiusque gentis virorum mors, L.: hospitibus quisque suis scribebant, L.—With quisque in the same case (by attraction): in sensibus sui cuiusque generis iudicium (i. e. suum cuiusque generis iudicium): equites suae cuique parti post principia conlocat (i. e. equites suos cuique parti), L.: pecunia, quae suo quoque anno penderetur (i. e. suo quaeque anno), each instalment in the year when due, L.—With uterque, distributively (of two subjects): suas uterque legiones reducit in castra, Cs.: cum sui utrosque adhortarentur, L.—Strengthened by sibi, own (colloq.): Suo sibi gladio hunc iugulo, his own sword, T.; cf. idem lege sibi suā curationem petet, for himself.—Strengthened by unius: ut sua unius in his gratia esset, that the credit of it should belong to him alone, L.: qui de suā unius sententiā omnia gerat, L.—With a pron, of his, of hers, of theirs: postulat ut ad hanc suam praedam adiutores vos profiteamini, to this booty of his: cum illo suo pari: nullo suo merito, from no fault of theirs, L.—With an adj. (suus usu. emphatic, preceding the adj.): suis amplissimis fortunis: simili ratione Pompeius in suis veteribus castris consedit, Cs.: propter summam suam humanitatem: in illo ardenti tribunatu suo.—For the gen obj. (rare): neque cuiquam mortalium iniuriae suae parvae videntur (i. e. sibi inlatae), S.: te a cognitione suā reppulerunt (i. e. a se cognoscendo).— Abl sing. fem., with refert or interest, for gen. of the pers. pron: neminem esse qui quo modo se habeat nihil suā censeat interesse; see intersum, rēfert.—Strengthened by the suffix - pte (affixed to suā or suo; never with ipse): ferri suopte pondere: locus suāpte naturā infestus, L. —Strengthened by the suffix - met (affixed to sua, sui, suo, suā, suos and suis; usu. followed by ipse): suomet ipsi more, S.: intra suamet ipsum moenia, L.: suosmet ipsi cives, L.
    * * *
    I
    sua, suum ADJ
    his/one's (own), her (own), hers, its (own); (pl.) their (own), theirs
    II
    his men (pl.), his friends

    Latin-English dictionary > suus

  • 8 vix

        vix adv.    [1 VIC-], with difficulty, with much ado, hardly, scarcely, barely: quae vix aut ne vix quidem adpareant: profluens amnis aut vix aut nullo modo: vix sum compos animi, T.: vix in ipsis tectis frigus vitatur: ex hominum milibus LX vir ad D sese redactos esse dixerunt, to scarcely five hundred, Cs.: ego vix teneor, quin accurram. —Of time, hardly, scarcely, just: Adsum atque advenio Acherunte vix viā altā atque arduā: ah! Vix tandem sensi stolidus! T.—Of immediate sequence, with cum: vix agmen novissimum extra munitiones processerat, cum Galli, etc., Cs.: vix erat hoc plane imperatum, cum illum... videres: Vix ea fatus erat, cum, etc., V.—With et or -que (poet.): Vix primos inopina quies laxaverat artūs, Et superincumbens... proiecit, etc., V.: Vix ea fatus erat, subitoque fragore Intonuit, V.—With ellips. of cum: Vix proram attigerat: rumpit Saturnia funem, V.: Unam promorat vix pedem Ruina camarae, etc., Ph.
    * * *
    hardly, scarcely, barely, only just; with difficulty, not easily; reluctantly

    Latin-English dictionary > vix

  • 9 compes

    1.
    com-pēs ( conp-), pĕdis, f. (m. acc. compedem meum, Vulg. Thren. 3, 7; plur. compedes parati, Lact. Mort. Persec. c. 21), a (wooden) fetter or shackle, for the feet (usu. in plur.).
    I.
    Prop., nom. and acc.:

    jubete huic crassas conpedis inpingier,

    Plaut. Capt. 3, 5, 76:

    ut istas conpedis Tibi adimam,

    id. ib. 5, 4, 30; id. Men. 1, 1, 4; id. Pers. 2, 3, 17; Ter. Phorm. 2, 1, 19; gen. conpedium, Plaut. Pers. 3, 3, 15, abl.:

    conpedibus levior filius,

    id. Capt. 5, 4, 28; Cato ap. Gell. 11, 18, 18; Hor. Ep. 1, 16, 77; Juv. 10, 182.—In sing. gen. compedis, Claud. in Eutr. prol. 2, 3; acc. compedem, Vulg. Thren. 3, 7; abl.:

    durā compede,

    Tib. 1, 7, 42:

    validā,

    id. 2, 6, 25; Hor. Epod. 4, 4; Ov. Tr. 4, 1, 5:

    magnā,

    Juv. 11, 80 (nom. and dat. of sing. apparently not in use).—Prov.:

    compedes, quas ipse fecit, ipsus ut gestet faber,

    Aus. Idyll. 7 fin.
    II.
    Trop., fetlers, bonds, bands, chains:

    corporis,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    ipsum Philippum compedes eas (urbes) Graeciae appellare,

    Liv. 32, 37, 4:

    grata (of the chains of love),

    Hor. C. 1, 33, 14:

    gratā compede vinctum aliquem puella tenet,

    id. ib. 4, 11, 24:

    nivali compede vinctus Hebrus,

    id. Ep. 1, 3, 3: aërias corpori imponere, of adverse winds, Varr. ap. Non. p. 28, 13.—And of a hinderance in gen.:

    has compedes, fasces inquam hos laureatos, etc.,

    Cic. Att. 8, 3, 5. —
    B.
    As a female ornament of silver, Plin. 33, 12, 54, § 151.
    2.
    compes, i. q. compos, acc, to Prisc. 1, p. 553.

    Lewis & Short latin dictionary > compes

  • 10 compotio

    compŏtĭo ( conp-), īvi, ītum, 4, v. a. [compos], to make partaker of (only anteand post- class.); constr. with acc. pers. and abl. or gen. rei.
    a.
    Act.:

    me piscatu novo,

    Plaut. Rud. 4, 2, 6:

    aliquem praedae,

    App. de Deo Socr. prol. p. 366, 20:

    aliquem voti,

    id. M. 11, p. 267, 34.—
    b.
    Pass., to become partaker of, to obtain, become master of:

    locis,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22 (i. e. to come into; cf. the same, v. 7:

    laborem hunc potiri): visu, auditu ejus,

    Tert. adv. Valent. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > compotio

  • 11 conpes

    1.
    com-pēs ( conp-), pĕdis, f. (m. acc. compedem meum, Vulg. Thren. 3, 7; plur. compedes parati, Lact. Mort. Persec. c. 21), a (wooden) fetter or shackle, for the feet (usu. in plur.).
    I.
    Prop., nom. and acc.:

    jubete huic crassas conpedis inpingier,

    Plaut. Capt. 3, 5, 76:

    ut istas conpedis Tibi adimam,

    id. ib. 5, 4, 30; id. Men. 1, 1, 4; id. Pers. 2, 3, 17; Ter. Phorm. 2, 1, 19; gen. conpedium, Plaut. Pers. 3, 3, 15, abl.:

    conpedibus levior filius,

    id. Capt. 5, 4, 28; Cato ap. Gell. 11, 18, 18; Hor. Ep. 1, 16, 77; Juv. 10, 182.—In sing. gen. compedis, Claud. in Eutr. prol. 2, 3; acc. compedem, Vulg. Thren. 3, 7; abl.:

    durā compede,

    Tib. 1, 7, 42:

    validā,

    id. 2, 6, 25; Hor. Epod. 4, 4; Ov. Tr. 4, 1, 5:

    magnā,

    Juv. 11, 80 (nom. and dat. of sing. apparently not in use).—Prov.:

    compedes, quas ipse fecit, ipsus ut gestet faber,

    Aus. Idyll. 7 fin.
    II.
    Trop., fetlers, bonds, bands, chains:

    corporis,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    ipsum Philippum compedes eas (urbes) Graeciae appellare,

    Liv. 32, 37, 4:

    grata (of the chains of love),

    Hor. C. 1, 33, 14:

    gratā compede vinctum aliquem puella tenet,

    id. ib. 4, 11, 24:

    nivali compede vinctus Hebrus,

    id. Ep. 1, 3, 3: aërias corpori imponere, of adverse winds, Varr. ap. Non. p. 28, 13.—And of a hinderance in gen.:

    has compedes, fasces inquam hos laureatos, etc.,

    Cic. Att. 8, 3, 5. —
    B.
    As a female ornament of silver, Plin. 33, 12, 54, § 151.
    2.
    compes, i. q. compos, acc, to Prisc. 1, p. 553.

    Lewis & Short latin dictionary > conpes

  • 12 conpos

    com-pŏs ( conp-), pŏtis, adj. [potis], having the mastery, control, or power over a thing, master of, partaking of, possessing, participating or sharing in, guilty of, etc. (very freq. and class.); constr. usu. with gen., more rarely with abl., or absol.
    (α).
    With gen.: animi, of a sane mind, * Ter. Ad. 3, 2, 12:

    mentis,

    Cic. Phil. 2, 38, 97; id. Pis. 20, 48; Ov. M. 8, 35; Quint. 11, 3, 77; Tac. A. 15, 70; Suet. Vesp. 5:

    territum et vix mentis suae compotem opprimere,

    Curt. 6, 3, 16:

    nec satis compotem mentis... deferunt,

    id. 3, 5, 4:

    sui,

    Liv. 8, 18, 12; Cels. 5, 26, 13; Curt. 4, 12, 17:

    rationis et consilii,

    Cic. N. D. 2, 13, 36; cf. id. de Or. 1, 48, 210:

    libertatis,

    Plaut. Capt. prol. 41:

    patriae,

    id. ib. 3, 4, 89; Liv. 1, 32, 7:

    ejus doni,

    id. 1, 10, 7:

    hujus urbis,

    Cic. Sest. 69, 146:

    bellicae laudis,

    Liv. 30, 1, 5:

    spei,

    id. 29, 22, 5; Suet. Tib. 5: voti, having obtained or gratified one ' s wish, Hor. A. P. 76; Ov. A. A. 1, 486; Liv. 7, 40, 6; Suet. Aug. 28; id. Calig. 13; Sen. Hippol. 710; Curt. 9, 9 fin.; cf.

    votorum,

    Suet. Aug. 58.—
    (β).
    With abl.:

    qui essent animo et scientiā compotes,

    Cic. de Or. 1, 48, 210:

    corpore atque animo,

    Liv. 4, 40, 3:

    mente,

    Verg. Cul. 189:

    praedā ingenti,

    Liv. 3, 70, 13.—
    (γ).
    Absol.:

    vix compos (sc. mentis) Imilce,

    Sil. 4, 808.—
    B.
    Referring to misfortune or guilt, sharing in, participating in, confederate in, etc. (anteclass. and post-Aug.).
    (α).
    With gen.:

    miseriarum,

    Plaut. Ep. 4, 1, 32: probri, Naev. ap. Non. p. 456, 25 (Trag. Rel. v. 6 Rib.):

    culpae,

    Plaut. Truc. 4, 3, 61:

    sceleris,

    Quint. 12, 1, 7.—
    (β).
    With abl.: magnis et multis malis, Att. ap. Non. p. 521, 27 (Trag. Rel. v. 36 Rib.).—
    II.
    Transf., of the thing:

    compote voto,

    Sen. Agam. 364.

    Lewis & Short latin dictionary > conpos

  • 13 conpotio

    compŏtĭo ( conp-), īvi, ītum, 4, v. a. [compos], to make partaker of (only anteand post- class.); constr. with acc. pers. and abl. or gen. rei.
    a.
    Act.:

    me piscatu novo,

    Plaut. Rud. 4, 2, 6:

    aliquem praedae,

    App. de Deo Socr. prol. p. 366, 20:

    aliquem voti,

    id. M. 11, p. 267, 34.—
    b.
    Pass., to become partaker of, to obtain, become master of:

    locis,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22 (i. e. to come into; cf. the same, v. 7:

    laborem hunc potiri): visu, auditu ejus,

    Tert. adv. Valent. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > conpotio

  • 14 constringo

    con-stringo, strinxi, strictum, 3, v. a., to draw together, bind together, to bind, tie up (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    vineam alligato recte, dum ne nimium constringas,

    Cato, R. R. 33, 1:

    sarcinam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 96:

    galeam,

    Val. Fl. 3, 80.— Poet.:

    Haec Amor ipso suo constringet pignera signo,

    stamp, seal, Prop. 3, 20, 17 (4, 20, 7).—
    B.
    In partic., freq.,
    1.
    To bind together with fetters, to fetter, bind (a criminal, insane person, etc.).
    (α).
    With abl.:

    corpora vinculis,

    Cic. de Or. 1, 52, 226; Quint. 7, 3, 14:

    illum laqueis,

    Cic. Sest. 41, 88.—
    (β).
    Without abl.:

    manus,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 1; id. Mil. 3, 1, 11:

    aliquem pro moecho,

    Ter. Eun. 5, 5, 23; cf.:

    aliquem quadrupedem,

    i. e. hands and feet, id. And. 5, 2, 24; Cic. Phil. 7, 9, 27; Suet. Calig. 35; * Hor. S. 1, 6, 23 al.:

    tu mentis es compos? Tu non constringendus?

    Cic. Phil. 2, 38, 97; cf. id. Pis. 20, 48.—
    (γ).
    With ad:

    te hodie constringam ad carnarium,

    Plaut. Ps. 1, 2, 66.—
    2.
    T. t. of medic. lang., to draw together, contract:

    constringens vis suci,

    Plin. 23, 6, 54, § 100:

    in febribus constrictis,

    id. 23, 7, 63, § 120 al. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to hold or bind together, to bind, fetter, restrain, hold in check, etc. (a [p. 440] favorite trope of Cic.;

    elsewh. less freq.): illa pars animi vinciatur et constringatur amicorum custodiis,

    Cic. Tusc. 2, 21, 48:

    conjurationem omnium horum conscientiā,

    id. Cat. 1, 1, 1:

    fidem religione potius quam veritate,

    id. Balb. 5, 12:

    psephismata jure jurando,

    id. Fl. 6, 15:

    leges immutabili necessitate,

    Quint. 2, 13, 1:

    orbem terrarum novis legibus,

    Cic. Agr. 2, 10, 26:

    (mulieres), quae Oppiis quondam aliisque legibus constrictae, nunc, etc.,

    Tac. A. 3, 33 fin.:

    scelus fraudemque odio civium supplicioque,

    Cic. de Or. 1, 46, 202; Liv. 34, 3, 1:

    superstitione constricti,

    Quint. 12, 2, 26:

    nec ullā religione, ut scelus tegat, se posse constringi,

    Curt. 6, 7, 8.—
    B.
    In partic., of discourse or reasoning, to bring into a narrow compass, to compress:

    (sententia) cum aptis constricta verbis est, cadit etiam plerumque numerose,

    Cic. Brut. 8, 34:

    constricta narratio (opp. latius fusa),

    Quint. 2, 13, 5:

    quae (ars logica) rem dissolutam divulsamque conglutinaret et ratione quādam constringeret,

    Cic. de Or. 1, 42, 188.— Hence, constrictus, a, um, P. a., compressed, contracted, abridged, short, brief, concise, compact:

    frons,

    knit, Petr. 132, 15; cf.

    supercilia (opp. dissidentia),

    Quint. 1, 11, 10:

    arbor,

    pruned, confined, Plin. 17, 12, 18, § 90; cf.:

    folium tenuius et constrictius et angustius,

    id. 21, 10, 32, § 58:

    nives perpetuo rigore,

    condensed, Curt. 7, 3, 11:

    pulticula constrictior,

    thicker, Cael. Aur. Acut. 2, 18, 108.— Sup. not in use.—
    * Adv.: con-strictē, closèly:

    constrictius jungi alicui,

    Aug. Doctr. Christ. 1, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > constringo

  • 15 furiosus

    fŭrĭōsus, a, um, adj. [furiae], full of madness or rage, mad, raging, furious (freq. and class.; syn. v. furialis): lex XII. Tabularum) est: SI FVRIOSVS EST, AGNATORVM GENTILIVMQVE IN EO PECVNIAQVE EIVS POTESTAS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148; cf.:

    itaque non est scriptum: SI INSANVS, sed: SI FVRIOSVS ESCIT, etc.,

    Cic. Tusc. 3, 5, 11; id. Rep. 3, 33:

    ego te non vecordem, non furiosum, non mente captum putem?

    id. Pis. 20, 47:

    aiunt hominem, ut erat furiosus, respondisse, etc. (shortly before: hominem longe audacissimum et insanissimum),

    id. Rosc. Am. 12, 33; cf. Hor. S. 2, 3, 222; 207; 303:

    dormientium et vinolentorum et furiosorum visa imbecilliora esse quam vigilantium, siccorum, sanorum,

    Cic. Ac. 2, 27, 88:

    mulier jam non morbo sed scelere furiosa,

    id. Clu. 65, 182:

    furiosus vultus et acer,

    Lucr. 6, 1184:

    quod si delira haec furiosaque cernimus esse,

    id. 2, 985; Asin. ap. Quint. 9, 2, 9:

    exululant comites, furiosaque tibia flatur,

    i. e. inciting to frenzy, maddening, Ov. F. 4, 341:

    laevam involvere togā, etc.... paene furiosum est,

    Quint. 11, 3, 146: quaedam pars exercitus non minus furiosa est, quam qui cum Antonio fuerunt, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 2:

    bello furiosa Thrace,

    Hor. C. 2, 16, 5:

    cupiditas effrenata ac furiosa,

    Cic. Cat. 1, 10, 25: fervido quodam et petulanti et furioso genere dicendi, id. Brut. 68, 241:

    dictum,

    Quint. 11, 1, 37:

    vociferatio,

    id. 2, 18, 8:

    initium,

    id. 3, 8, 59:

    inceptum,

    Liv. 36, 34, 3:

    vota,

    Ov. M. 10, 370.—Esp., in law, insane, =non compos mentis:

    furiosus mutusve morbosi sunt,

    Gell. 4, 2, 15:

    furiosus nullum negotium gerere potest, quia non intelligit quid agat,

    Gai. Inst. 3, 106:

    infans non multum a furioso differt,

    id. ib. 3, 109; Paul. Sent. 2, 17, 10 et saep.— Comp.:

    furiosior amor,

    Ov. M. 9, 737:

    quanto hoc furiosius atque Majus peccatum est,

    Hor. S. 1, 3, 83.— Sup.:

    nisi eum furiosissimum judicas,

    Cic. Deiot. 5, 15:

    contiones furiosissimae Publii,

    id. Att. 4, 3, 4.—Hence, adv.: fŭrĭōse, furiously, madly:

    etsi solet eum, cum aliquid furiose fecit, paenitere,

    Cic. Att. 8, 5, 1.— Comp.:

    servo in se cum gladio furiosius irruente,

    Spart. Hadr. 12, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > furiosus

  • 16 impos

    impŏs ( inp-), ŏtis, adj. [2. in-potis; cf. the opp., compos], not master of, not possessed of, without power over (ante- and postclass.):

    homo, animi impos,

    Plaut. Trin. 1, 2, 94:

    sui est impos animi,

    id. Cas. 3, 5, 7; id. Bacch. 4, 3, 3:

    mentis,

    Suet. Aug. 19 fin.;

    Lact. de Ira Dei, 21, 3: sui,

    Sen. Ep. 83, 3; Sen. Agm. 178; and absol., App. Dogm. Plat. 2, p. 22; cf.: impos est, qui animi sui potens non est, qui animum suum in potestate non habet, Paul. ex Fest. p. 109 Müll.:

    impos sui amore caeco,

    Sen. Agm. 117: veritatis, not partaking of, without, App. de Deo Socr. init. p. 43:

    damni,

    unable to bear, Aus. Idyll. 10, 274.

    Lewis & Short latin dictionary > impos

  • 17 incompos

    incompos, ŏtis, adj. [2. in-compos], not having control over (late Lat.): incompotem mentis hominem, [App.] Polem. Physiog. p. 125.

    Lewis & Short latin dictionary > incompos

  • 18 inpos

    impŏs ( inp-), ŏtis, adj. [2. in-potis; cf. the opp., compos], not master of, not possessed of, without power over (ante- and postclass.):

    homo, animi impos,

    Plaut. Trin. 1, 2, 94:

    sui est impos animi,

    id. Cas. 3, 5, 7; id. Bacch. 4, 3, 3:

    mentis,

    Suet. Aug. 19 fin.;

    Lact. de Ira Dei, 21, 3: sui,

    Sen. Ep. 83, 3; Sen. Agm. 178; and absol., App. Dogm. Plat. 2, p. 22; cf.: impos est, qui animi sui potens non est, qui animum suum in potestate non habet, Paul. ex Fest. p. 109 Müll.:

    impos sui amore caeco,

    Sen. Agm. 117: veritatis, not partaking of, without, App. de Deo Socr. init. p. 43:

    damni,

    unable to bear, Aus. Idyll. 10, 274.

    Lewis & Short latin dictionary > inpos

  • 19 medicinalis

    mĕdĭcīnālis, e, adj. [medicina], of or pertaining to medicine, medical, medicinal (not ante-Aug.):

    ars, Cels. praef.: cucurbitulae,

    cupping-glasses, Plin. 32, 10, 42, § 123:

    mortarium,

    id. 36, 22, 43, § 157:

    scalprum,

    Scrib. Compos. 53:

    digitus,

    the next to the little finger, Macr. S. 7, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > medicinalis

  • 20 Musigena

    Mūsĭ-gĕna, ae, m. [Musa-gigno], muse-born, son of a muse (post-class.), Rufin. de Compos. et Metr. Orat.

    Lewis & Short latin dictionary > Musigena

См. также в других словарях:

  • compos — com·pos (kŏmʹpəs) adj. Compos mentis; sane: “The well being of the country, even the survival of the world, depends on the president s being compos” (Morton Kondracke).   [Short for compos mentis.] * * * …   Universalium

  • compos — var. of COMPOS MENTIS. * * * plural of compo * * * compos see compos mentis …   Useful english dictionary

  • compos mentis — com·pos men·tis / käm pəs men təs, kȯm pȯs men tis/ adj [Latin, literally, having possession of one s mind]: competent Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • Compos mentis — can refer to:*Adjective: Of sound mind, memory, and understanding. Sane. [Latin : compos, having mastery of + mentis, genitive of mens, mind.] * A Danish metal band; see Compos Mentis (band). * An Australian Funk Band; see Compos Mentis… …   Wikipedia

  • Compos Mentis (band) — Compos Mentis Origin Denmark Genres Death metal Melodic death metal Years active 1996–present Labels Mighty Music Lost Disciple Records …   Wikipedia

  • Compos-mentis — Com pos men tis, n. One who is {compos mentis}. [Colloq.] [Webster 1913 Suppl.] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • compos mentis — Latin, lit. in command of one s mind; from compos having the mastery of, from com with (see COM (Cf. com )) + stem of potis powerful, master (see POTENT (Cf. potent)); + mentis, gen. of mens mind (see …   Etymology dictionary

  • Compos mentis — Com pos men tis a. [L.] (Law) Sane in mind; being of sound mind, memory, and understanding. [Webster 1913 Suppl.] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Compos mentis — (lat.), seines Verstandes, seiner Sinne mächtig …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • compos mentis — Cualidad de estar en su sano juicio. Diccionario Mosby Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud, Ediciones Hancourt, S.A. 1999 …   Diccionario médico

  • compos mentis — ► ADJECTIVE ▪ having full control of one s mind. ORIGIN Latin …   English terms dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»