Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

clŏāca

  • 41 immundus

    1. im-mundus, a, um (in u. 1. mundus), unrein, unsauber, schmutzig (Ggstz. mundus), humus, Cic. fr.: homo, Plaut. u.a.: Sabinae, Ov.: mulier (durch die Menstruation), Pallad.: canis, Hor.: ager, wild verwachsen, Pallad.: immundior lapsus aliquis, Plin. 14, 119: nilo mundius hoc, nihiloque immundior ille, Catull. 97, 3: immundius aliquid timere, Sen. nat. qu. 5, 4, 2: liquet mihi immundissimos fuisse, Sen. ep. 86, 12: cloaca turpis immundissimo aspectu, Plin. ep. 10, 98 (99), 1. – Plur. subst. immundae, ārum, f., unsaubere Frauen, Cic. ad Att. 9, 10, 2. – übtr., dicta, Hor. de art. poët. 247.
    ————————
    2. im-mundus, ī, m. (in u. 2. mundus), der Unputz, Tert. de habit. mul. 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > immundus

  • 42 receptaculum

    receptāculum, ī, n. (recepto), Ort zur Aufnahme eines Ggstds., I) im allg., Behältnis, Behälter, r. cibi et potionis (v. Magen), Cic.: aliquod animi r. (v. Körper), Cic. – für Waren u. Getreide, Stapelplatz, Magazin, Niederlage, Liv. u. Tac. – für Flüssigkeiten, cloaca maxima, receptaculum omnium purgamentorum urbis, Abzugsgraben, Liv.: Nili, Abzugskanal für das Nilwasser, Tac.: aquae, Aufbewahrungsort, Behälter für das W. übh., ICt., u. bes. Einfang, Röhrkasten (immissarium), Vitr. – für Tiere, avium, Colum.: aquatilium animalium (ἰχθυοτροφειον), Colum. – II) insbes., der Schlupfwinkel, Schutzort, Zufluchtsort, Sammelort, Flüchtiger, militum Catilinae, Cic.: aratorum, Cic.: clarorum virorum receptacula, Ruhesitze (v. Landgütern), Plin. pan.: receptaculum esse classibus nostris, Cic., fugientibus, Liv., fugae, adversae pugnae, Liv.: receptaculo esse hostibus, Liv. – perdices spinā et frutice sic muniunt receptaculum, ut etc., ihren Z., vom Neste, Plin. 10, 100 (bei Solin. 7. § 29 receptus). – übtr., (mors) aeternum nihil sentiendi r., Zuflucht, Cic. Tusc. 5, 117.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > receptaculum

  • 43 pertinere

    1) простираться, cloaca, quae ex aedibus eius in tuas pertinet, h. e. dirigitur, extenditur, pervenit (1. 1 pr. § 8. 10 D. 43, 23). 2) относиться, касаться (1. 3 § 8 D. 10, 4. cf. 1. 21 § 3 D. 28, 1. 1. 16. 18 D. 29, 7. 1. 1 § 2 D. 43, 5. 1. 45 § 1 D. 19. 1. 1. 60 pr. D. 23, 2. 1. 33 D. 36, 1. 1. 24 § 1. 1. 28 § 2 D. 49, 1. 1. 33 § 3. 1. 39 § 1. 2 D. 3, 3. 1. 9 pr. § 3 D. 42, 5. 1. 29 pr. § 1. 2 D. 48, 5. 1. 30 § 1 D. 48, 10. 1. 4 pr. cf. 1. 6 § 5. 1. 9 § 4 D. 2, 13. 1. 5 § 2 D. 24, 1);

    pert. ad animum alicuius, это у него на душе (1. 60 § 1 D. 17, 1).

    3) принадлежать, pert. ad officium iudicis (1. 10 D. 7, 9. 1. 1 § 2 D. 22, 1);

    ad notionem Praesidis (1. 1. 26 D. 49, 1);

    ad curam Praefecti (1. 1 § 11. 12 D. 1, 12. 1. 19 § 1 D. 2, 1. 1. 53 § 3 D. 42, 1).

    4) касаться, быть обязанным, datur actio (funeraria) adversus eos, ad quos funus pertinet, utputa adversus heredem etc. (1. 14 § 17 D. 11, 7. cf. 1. 3 pr. D. 47, 12);

    pertin. ad iudicem (1. 25 § 8 D. 21, 1);

    ad Praefectum (1. 1 § 4 D. 1, 12. 1. 11 D. 26, 8).

    5) принимать участие в чем, пользоваться: pert. ad stipulationem (1. 3 § 4 D. 7, 9);

    ad libertatem (1. 13 § 3 D. 40, 4);

    ad beneficium (1. 1 C. 8, 56).

    6) в том дело, напр. pertinet scire (1. 20 § 2 D. 11, 1);

    quaeri (1. 34 § 1 D. 17, 1);

    nec ad rem pertin. (1. 93 D. 35, 1).

    7) pert. ad legem, SCtum, edictum etc., подходить под что (1. 6. 7 § 1. 1. 8 § 3 D. 4, 2. 1. 60 pr. D. 23, 2. 1. 3 pr. D. 23, 5. 1. 8 D. 47, 12). 8) в тесн. юрид. см. обоз. pertin. ad aliquem принадлежать, составлять чью-либо собственность, напр. emtor omnesque, ad quos ea res pertinet (1. 1 § 1. 1. 19 § 5. 1. 34 § 21. 3 D. 12, 1. 1. 3 § 9 D. 27, 4. cf. 1. 7 D. 12, 2. 1. 53 § 1 D. 44, 7. 1. 3 pr. 1. 22 § 7 D. 46, 8. 1. 70 § 1 D. 50, 16. 1. 181 eod.);

    legatum s. rem legatam ad se pertin. velle прот. repudiare (1. 44 § 1 D. 30. 1. 66 D. 47, 2. 1. 43 D. 19, 1. 1. 36 D. 43, 3. 1. 3 § 1 D. 7, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > pertinere

  • 44 agō

        agō ēgī, āctus (old inf pass. agier), ere    [1 AG-], to put in motion, move, lead, drive, tend, conduct: bos Romam acta, L.: capellas, V.: pecus visere montīs, H.: ante se Thyum, N.: in exsilium, L.: Iris nubibus acta, borne on, V.: alqm in crucem, to crucify: Illum aget Fama, will carry, H.: quo hinc te agis? whither are you going? T.: se primus agebat, strode in front, V.: capellas potum, V.—Prov.: agas asellum, i. e. if you can't afford an ox, drive an ass. — Pass., to go, march: quo multitudo agebatur, L.: citius agi vellet agmen, march on quicker, L.: raptim agmine acto, L.— Esp., to drive away, carry off, steal, rob, plunder: pecoris praedas, S.; freq. with ferre, to rob, plunder: ferre agere plebem plebisque res, L.: res sociorum ferri agique vidit, L.—To chase, pursue, hunt: apros, V.: cervum, V. — Fig.: dum haec crimina agam ostiatim, track out from house to house: ceteros ruerem, agerem, T.: palantīs Troas, V.—To move, press, push forward, advance, bring up: multa undique portari atque agi, Cs.: vineis ad oppidum actis, pushed forward, Cs.: moles, Cu.: cloaca maxima sub terram agenda, to be carried under ground, L.: cuniculos ad aerarium, drive: per glaebas radicibus actis, O.: pluma in cutem radices egerit, struck deep root, O.: vera gloria radices agit: tellus Fissa agit rimas, opens in fissures, O.: in litus navīs, beached, L.: navem, to steer, H.: currūs, to drive, O.: per agmen limitem ferro, V.: vias, make way, V.: (sol) amicum Tempus agens, bringing the welcome hour (of sunset), H.—To throw out, stir up: spumas ore, V.: spumas in ore: se laetus ad auras Palmes agit, shoots up into the air, V.—Animam agere, to expire: nam et agere animam et efflare dicimus; cf. et gestum et animam ageres, i. e. exert yourself in gesturing and risk your life. — Fig., to lead, direct, guide: (poëmata), animum auditoris, H.— To move, impel, excite, urge, prompt, induce, rouse, drive: quae te Mens agit in facinus? O.: ad illa te, H.: eum praecipitem: viros spe praedae diversos agit, leads astray, S.: bonitas, quae nullis casibus agitur, N.: quemcunque inscitia veri Caecum agit, blinds, H.: quibus actus fatis, V.: seu te discus agit, occupies, H.: nos exquirere terras, V.: desertas quaerere terras agimur, V. — To pursue for harm, persecute, disturb, vex, attack, assail: reginam stimulis, V.: agentia verba Lycamben, H.: diris agam vos, H.: quam deus ultor agebat, O.—To pursue, carry on, think, reflect, deliberate, treat, represent, exhibit, exercise, practise, act, perform, deliver, pronounce: nihil, to be idle: omnia per nos, in person: agendi tempus, a time for action: industria in agendo: apud primos agebat, fought in the van, S.: quae continua bella agimus, are busy with, L.: (pes) natus rebus agendis, the metre appropriate to dramatic action, H.: Quid nunc agimus? what shall we do now? T.: quid agam, habeo, i. e. I know what to do, T.: quid agitur? how are you? T.: quid agis, dulcissime rerum? i. e. how are you? H.: vereor, quid agat Ino, what is to become of: quid agis? what do you mean? nihil agis, it is of no use, T.: nihil agis, dolor, quamvis, etc.: cupis abire, sed nihil agis, usque tenebo, you cannot succeed, H.: ubi blanditiis agitur nihil, O.—Esp., hoc or id agere, to give attention to, mind, heed: hocine agis, an non? are you attending? T.: id quod et agunt et moliuntur, their purpose and aim: qui id egerunt, ut gentem conlocarent, etc., aimed at this: sin autem id actum est, ut, etc., if it was their aim: summā vi agendum esse, ut, etc., L.: certiorem eum fecit, id agi, ut pons dissolveretur, it was planned, N.: Hoc age, ne, etc., take care, H.: alias res agis, you are not listening, T.: aliud agens ac nihil eius modi cogitans, bent on other plans: animadverti eum alias res agere, paid no attention: vides, quam alias res agamus, are otherwise occupied: populum aliud nunc agere, i. e. are indifferent.—To perform, do, transact: ne quid negligenter: suum negotium, attend to his own business: neque satis constabat, quid agerent, what they were at, Cs.: agentibus divina humanaque consulibus, busy with auspices and affairs, L.: per litteras agere, quae cogitas, carry on, N.: (bellum) cum feminis, Cu.: conventum, to hold an assize: ad conventūs agendos, to preside at, Cs.: census actus eo anno, taken, L.— Of public transactions, to manage, transact, do, discuss, speak, deliberate: quae (res) inter eos agi coeptae, negotiations begun, Cs.: de condicionibus pacis, treat, L.: quorum de poenā agebatur, L.— Hence, agere cum populo, of magistrates, to address the people on a law or measure (cf. agere ad populum, to propose, bring before the people): cum populo de re p.—Of a speaker or writer, to treat, discuss, narrate: id quod agas, your subject: bella per quartum iam volumen, L.: haec dum agit, during this speech, H.—In law, to plead, prosecute, advocate: lege agito, go to law, T.: causam apud iudices: aliter causam agi, to be argued on other grounds: cum de bonis et de caede agatur, in a cause relating to, etc.: tamquam ex syngraphā agere cum populo, to litigate: ex sponso egit: agere lege in hereditatem, sue for: crimen, to press an accusation: partis lenitatis et misericordiae, to plead the cause of mercy: ii per quos agitur, the counsel: causas, i. e. to practise law: me agente, while I am counsel: ii apud quos agitur, the judges; hence, of a judge: rem agere, to hear: reos, to prosecute, L.: alqm furti, to accuse of theft. —Pass., to be in suit, be in question, be at stake: non capitis eius res agitur, sed pecuniae, T.: aguntur iniuriae sociorum, agitur vis legum.—To represent, act, perform, of an orator: cum dignitate.—Of an actor: fabulam, T.: partīs, to assume a part, T.: Ballionem, the character of: gestum agere in scena, appear as actors: canticum, L. — Fig.: lenem mitemque senatorem, act the part of, L.: noluit hodie agere Roscius: cum egerunt, when they have finished acting: triumphum, to triumph, O.: de classe populi R. triumphum, over, etc.: ex Volscis et ex Etruriā, over, etc., L.: noctu vigilias, keep watch: alta silentia, to be buried in silence, O.: arbitria victoriae, to exercise a conqueror's prerogative, Cu.: paenitentiam, to repent, Cu.: oblivia, to forget, O.: gratias (poet. grates) agere, to give thanks, thank: maximas tibi gratias: alcui gratias quod fecisset, etc., Cs.: grates parenti, O. — Of time, to spend, pass, use, live through: cum dis aevom: securum aevom, H.: dies festos, celebrate: ruri vitam, L.: otia, V.: quartum annum ago et octogesimum, in my eightyfourth year: ver magnus agebat orbis, was experiencing, V.— Pass: mensis agitur hic septimus, postquam, etc., going on seven months since, T.: bene acta vita, well spent: tunc principium anni agebatur, L.: melior pars acta (est) diei, is past, V. — Absol, to live, pass time, be: civitas laeta agere, rejoiced, S.—Meton., to treat, deal, confer, talk with: quae (patria) tecum sic agit, pleads: haec inter se dubiis de rebus, V.: Callias quidam egit cum Cimone, ut, etc., tried to persuade C., N.: agere varie, rogando alternis suadendoque coepit, L.—With bene, praeclare, male, etc., to deal well or ill with, treat or use well or ill: praeclare cum eis: facile est bene agere cum eis.— Pass impers., to go well or ill with one, be well or badly off: intelleget secum esse actum pessime: in quibus praeclare agitur, si, etc., who are well off, if, etc.—Poet.: Tros Tyriusque mihi nullo discrimine agetur, will be treated, V.— Pass, to be at stake, be at hazard, be concerned, be in peril: quasi mea res minor agatur quam tua, T.: in quibus eorum caput agatur: ibi rem frumentariam agi cernentes, L.: si sua res ageretur, if his interests were involved: agitur pars tertia mundi, is at risk, O.: non agitur de vectigalibus, S.—Praegn., to finish, complete, only pass: actā re ad fidem pronius est, after it is done, L.: iucundi acti labores, past: ad impediendam rem actam, an accomplished fact, L.— Prov.: actum, aiunt, ne agas, i. e. don't waste your efforts, T.: acta agimus: Actum est, it is all over, all is lost, T.: iam de Servio actum rati, L.: acta haec res est, is lost, T.: tantā mobilitate sese Numidae agunt, behave, S.: ferocius agunt equites, L.: quod nullo studio agebant, because they were careless, Cs.: cum simulatione agi timoris iubet, Cs.—Imper. as interj, come now, well, up: age, da veniam filio, T.: en age, rumpe moras, V.: agite dum, L.: age porro, tu, cur, etc.? age vero, considerate, etc.: age, age, iam ducat: dabo, good, T.: age, sit ita factum.
    * * *
    agere, egi, actus V
    drive, urge, conduct; spend (time w/cum); thank (w/gratias); deliver (speech)

    Latin-English dictionary > agō

  • 45 arx

        arx arcis (plur. only nom. and acc.), f    [ARC-], a castle, citadel, fortress, stronghold: (montem) murus arcem efficit, Cs.: munire arcem: arcem tradunt, N.: hostium, L. — In Rome, prop., the southwest summit of the Capitoline hill; in gen., the Capitoline hill, the Capitol: arcem habere, L.: de arce captā nuntii, L.; where auguries were taken: deductus in arcem, L.; often with Capitolium, C.—Plur., of the seven hills of Rome: beatae, H. — Poet.: me in arcem ex urbe removi, refuge (i. e. his villa), H. — Prov.: arcem facere e cloacā, a mountain of a molehill.—Poet.: summā in arce, at the very top, O.: Parnasi, O.: Quae pater ut summā vidit Saturnius arce, O.: caeli quibus adnuis arcem, V.: Dexterā sacras iaculatus arces, H.—Fig., a protection, refuge, bulwark: omnium gentium: arces libertatis tuendae, L.: caput atque arcem totius belli, head and front, L.: legis.
    * * *
    citadel, stronghold, city; height, hilltop; Capitoline hill; defense, refuge

    Latin-English dictionary > arx

  • 46 arx

    arx, arcis, f. [arx ab arcendo, quod is locus munitissimus rubis, a quo facillime possit hostis prohiberi, Varr. L. L. 5, § 151 Müll; cf. Serv. ad Verg. A. 1, 20; Isid. Orig. 15, 2, 32; Doed. Syn. IV. p. 428; v. arceo], a stronghold, castle, citadel, fortress, akropolis; in Rome, the Capitolium.
    I.
    A.. Lit.: arce et urbe orba sum, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 114 Müll.): optumates, Corinthum quae arcem altam habetis, id. ap. ejusd. Fam. 7, 6: edicite per urbem ut omnes qui arcem astuque accolunt, cives, etc.; Att. ap. Non. p. 357, 14:

    Illa autem in arcem [hinc] abiit,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 59; so id. Ps. 4, 6, 2:

    In arcem transcurso opus est,

    Ter. Hec. 3, 4, 17:

    Condere coeperunt urbīs arcemque locare,

    Lucr. 5, 1107:

    arcis servator, candidus anser,

    id. 4, 683:

    munire arcem,

    Cic. Pis. 34 fin.:

    cum Tarento amisso arcem tamen Livius retinuisset,

    id. de Or. 2, 67, 273: arx intra moenia in immanem altitudinem edita; Liv. 45, 28:

    arx Sion,

    Vulg. 2 Reg. 5, 7:

    arx Jerusalem,

    ib. 1 Macc. 13, 49:

    Romana,

    Liv. 1, 12:

    Capitolina,

    id. 6, 20; cf. id. 3, 18:

    Sabinus arcem Capitolii insedit mixto milite,

    Tac. H. 3, 69; Suet. Claud. 44 et saep. As the place on which auguries were received (cf. auguraculum):

    ut cum in arce augurium augures acturi essent,

    Cic. Off. 3, 16, 66; so Liv. 1, 18 and 24.—Hence,
    B.
    Trop., defence, prolection, refuge, bulwark, etc.:

    Castoris templum fuit te consule arx civium perditorum, receptaculum veterum Catilinae militum, castellum forensis latrocinii,

    Cic. Pis. 5, 11:

    haec urbs, lux orbis terrarum atque arx omnium gentium,

    id. Cat. 4, 6; cf. id. Agr. 1, 6, 18:

    Africa arx omnium provinciarum,

    id. Lig. 7, 22:

    Stoicorum,

    id. Div. 1, 6, 10:

    arx finitimorum, Campani,

    Liv. 7, 29; 37, 18:

    tribunicium auxilium et provocationem, duas arces libertatis tuendae,

    id. 3, 45:

    arx ad aliquid faciendum,

    id. 28, 3:

    eam urbem pro arce habiturus Philippus adversus Graeciae civitates,

    id. 33, 14; Flor. 3, 6, 5:

    quasi arx aeternae dominationis,

    Tac. A. 14, 31.—
    C.
    As the abode of tyrants, a poet. designation of tyranny (cf. Ascon. ad Cic. Div. in Caecil. 5), Claud. IV. Cons. Hon. 293 Heins.:

    cupidi arcium,

    Sen. Thyest. 342; cf. id. Contr. 4, 27:

    non dum attigit arcem, Juris et humani culmen,

    Luc. 7, 593 Corte; cf. id. 8, 490, and 4, 800; Tert. Apol. 4.—
    D.
    Prov.:

    arcem facere e cloacā,

    to make a mountain of a mole-hill, Cic. Planc. 40.—
    II.
    Since castles were generally on a height, meton., a height, summit, pinnacle, top, peak (usu. poet. and in Aug. and postAug. prose), lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    summā locum sibi legit in arce,

    upon the extreme height, Ov. M. 1, 27; cf. id. ib. 12, 43. —So,
    2.
    In partic.
    a.
    Of mountains:

    Parnasi constitit arce,

    Ov. M. 1, 467:

    arce loci summā,

    id. ib. 11, 393:

    Rhipaeae arces,

    Verg. G. 1, 240:

    flērunt Rhodopeïae arces,

    id. ib. 4, 461:

    septemque unā sibi muro circumdedit arces,

    id. ib. 2, 535:

    primus inexpertas adiit Tirynthius arces, i. e. Alpes,

    Sil. 3, 496; cf. Drak. ad id. 15, 305; Val. Fl. 3, 565:

    impositum arce sublimi oppidum cernimus,

    Petr. 116; cf. id. 123, 205, and 209.—
    b.
    Of houses built on an eminence, Petr. 121, 107, and 293.—
    c.
    Of the citadel of heaven:

    quae pater ut summā vidit Saturnius arce,

    Ov. M. 1, 163:

    summam petit arduus arcem,

    id. ib. 2, 306:

    sideream mundi qui temperat arcem,

    id. Am. 3, 10, 21.—
    d.
    Of the heavens themselves: aetheriae [p. 170] arces, Ov. Tr. 5, 3, 19:

    arces igneae,

    Hor. C. 3, 3, 10:

    caeli quibus adnuis arcem,

    Verg. A. 1, 250; cf. id. ib. 1, 259.—
    e.
    Of temples erected on an eminence:

    dexterā sacras jaculatus arces,

    Hor. C. 1, 2, 3.—
    f.
    Of the head:

    arx corporis,

    Sen. Oedip. 185; Claud. IV. Cons. Hon. 235.—
    B.
    Trop., height, head, summit, etc. (rare):

    celsā mentis ab arce,

    Stat. S. 2, 2, 131:

    summae laudum arces,

    Sil. 13, 771; Sid. Carm. 2, 173:

    ubi Hannibal sit, ibi caput atque arcem totius belli esse,

    head and front, Liv. 28, 42:

    arx eloquentiae,

    Tac. Or. 10.

    Lewis & Short latin dictionary > arx

  • 47 canalis

    cănālis, is, m. (rarely ante- and postclass., f., Cato, R. R. 18, 6; Varr. R. R. 3, 5, 2; 3, 7, 8; 3, 11, 2; Auct. Aetn. 127 and 149; cf. the dim. canaliculus, etc., Rudd. I. p. 25, n. 35) [kindr. with Sanscr. root khan, fodere, perfodere; Gr. chainô, chanô; Germ. gähnen, to yawn; or cf. canna, a pipe, reed; Fr. canale; Engl. canal; Sp. cañon].
    I.
    In gen., a pipe, groove, channel, whether open or closed, esp. a water-pipe or channel, a conduit, a canal, Cato, R. R. l. l.; Varr. R. R. l. l.; Verg. G. 3, 330; Caes. B. C. 2, 10; Verg. G. 4, 265; Liv. 23, 31, 9; Suet. Claud. 20; Vitr. 8, 7; Plin. 6, 22, 24, § 82; Stat. S. 1, 2, 205; Auct. Aetn. 127 al.—Of a channel or trench in mines, Plin. 33, 4, 21, § 69.—Of the windpipe:

    animae,

    Plin. 8, 10, 10, § 29. —Of the cervix vulvae, Cels. 4, 1, § 38.—Of a sewer running to the cloaca:

    (fore) in medio propter canalem,

    Plaut. Curc. 4, 1, 15; cf. canalicolae.—
    B.
    Trop. (not in Cic.), of vision:

    (pupillae) angustiae non sinunt vagari incertam aciem ac velut canali dirigunt,

    Plin. 11, 37, 55, § 148; cf.:

    cujus limine transmeato... jam canale directo perges ad regiam,

    App. M. 6, p. 180, 19.—And of the flow of speech:

    pleniore canali fluere,

    Quint. 11, 3, 167: certo canali cuncta decurrere, Gallicanus ap. Non. p. 198, 5.—
    II.
    Esp.
    A.
    In architecture, the groove or fluting upon Ionic capitals, Vitr. 3, 5, 7.— —
    B. C.
    In surgery, a splint for holding broken bones together, Cels. 8, 10, § 65 sq.—
    D. E.
    A musical instrument, the reed-pipe, Calp. Ecl. 4, 76.

    Lewis & Short latin dictionary > canalis

  • 48 cloacarium

    clŏācārĭum, ĭi, n. [cloaca], the duty paid for conducting the private sewers into the public ones or for maintaining and cleansing the sewers, Dig. 30, 1, 39, § 5; 7, 1, 27, § 3; cf. Becker, Antiq. II. 2, p. 121, n. 616.

    Lewis & Short latin dictionary > cloacarium

  • 49 cloacula

    clŏācŭla, ae, f. dim. [cloaca], a small sewer, drain, Lampr. Elag. 17.

    Lewis & Short latin dictionary > cloacula

  • 50 Cluacina

    Clŭācīna ( Clŏācīna, on account of a derivation from cloaca, Lact. 1, 20), ae, f. [cluo], the purifier:

    Cluacina Venus, so called because the Romans, after the end of the Sabine war, purified themselves in the vicinity of her statue with myrtle branches,

    Plin. 15, 29, 36, § 119; Liv. 3, 48, 5; Serv. ad Verg. A. 1, 720; Plaut. Curc. 4, 1, 10; Prud. Apoth. 265; Lact. 1, 20, 11; plur., Tert. Pall. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > Cluacina

  • 51 dum

    dum, conj. [for dium, acc. from dius; cf. diu, Corss. Ausspr. 2, 856], denotes the temporal relation of two actions to cach other,
    I.
    As contemporaneous, or,
    II.
    As in immediate succession, so that with the commencement of one action the other ceases.
    I.
    As contemporaneous.
    A.
    Without respect to the limits of the two actions, while, whilst, during the time in which.
    1.
    In gen., construed with the indicative, except in oratio obliqua, where the subjunctive was sometimes used. In Aug. poets and late prose the subjunctive often stands in oratio directa, v. the following).
    (α).
    Indic. praes.:

    dum cum hac usuraria Uxore mihi nunc morigero, haec curata sint Fac sis,

    Plaut. Am. 3, 3, 25; so id. Aul. 4, 2, 14; id. Bacch. 4, 7, 19; Ter. Heaut. 2, 2, 11; Cic. Clu. 32 fin.; Verg. E. 3, 75; Hor. Ep. 2, 1, 190 et saep.— In the praes. histor.:

    dum haec loquimur, interea loci ad macellum ubi advenimus, etc.,

    Ter. Eun. 2, 2, 24; id. Phorm. 5, 9, 18; Cic. de Or. 2, 4, 15; id. Div. in Caec. 17, 56:

    dum haec geruntur, Caesari nuntiatum est, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 1; cf.

    these forms of transition,

    id. ib. 3, 17, 1; 4, 32, 1; 4, 34, 3; 5, 22, 1; 6, 7, 1; 7, 57, 1; id. B. C. 1, 56, 1; 2, 1, 1 et saep. dum ea conquiruntur et conferuntur, nocte intermissa circiter hominum milia VI ad Rhenum contenderunt, Caes. B. G. 1, 27, 4; cf. id. B. C. 1, 37, 1; id. ib. 1, 36, 1; Liv. 21, 7, 1; Verg. G. 4, 559.—In the imperf.:

    dum haec in Appulia gerebantur, Samnites... urbem non tenuerunt,

    Liv. 10, 36 fin.; 21, 53; 41, 14; Nep. Hann. 2, 4; Tac. Agr. 41; cf.:

    dum is in aliis rebus erat occupatus,

    Cic. Rosc. Am. 32, 91 —In the fut.; nunc animum advortite Dum argumentum hujus eloquar comoediae, Plaut. Am. prol. 96.—In the perf.:

    dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, Crassorum inventus est dissimillimus,

    Cic. Brut. 81, 292; so id. Mur. 27, 55; id. Fin. 2, 13; id. Phil. 14, 12, 33; id. Att. 1, 16, 2; Nep. Reg. 2, 2 al.—In the pluperf.:

    dum in unam partem oculos animosque hostium certamen averterat, pluribus locis scalis capitur murus,

    Liv. 32, 24.—In the fut. perf.:

    bellum ingens geret Italia... Tertia dum Latio regnantem viderit aestas,

    Verg. A. 1, 265.—Prov.:

    dum loqueris,

    i. e. this instant, Petr. 99.—In the oratio obliqua: dic, hospes, Spartae, nos te hic vidisse jacentes, Dum sanctis patriae legibus obsequimur, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 42, 101; Liv. 2, 57; 26, 16; Tac. A. 15, 59; id. H. 1, 33; Ov. M. 4, 776 et saep.—
    (β).
    Subj. In oratio obliqua:

    dixisti, dum Planci in me meritum verbis extollerem, me arcem facere e cloaca,

    Cic. Planc. 40; so id. de Or. 1, 41 fin.; id. Mur. 24; id. Att. 5, 17, 3; Sall. C. 7, 6; Tac. H. 4, 17 fin. al.—In oratio recta:

    o quotiens ausae, caneret dum valle sub alta, Rumpere mugitu carmina docta boves,

    Tib. 2, 3, 19:

    dum intentus in eum se rex totus averteret, etc.,

    Liv. 1, 40, 7:

    dum ea in Samnio gererentur,

    id. 10, 18, 1; Ov. Pont. 3, 3, 2; Verg. G. 4, 457; Mart. 1, 22, 1; Hirt. B. Hisp. 23; Aur. Vict. Vir. Ill. 35; id. Caes. 39; Hyg. Fab. 12 al.—
    b.
    When the principal action is an immediate and sudden sequence of that described in [p. 618] the clause with dum, subito or repente is often used in the principal clause:

    dum tempus teritur, repente milites, etc.,

    Liv. 29, 9, 5: dum advenientes filia interrogat, repente in osculis, etc. Suet. Aug. 99:

    dum Appium orno, subito sum factus accusatoris ejus socer,

    Cic. Att. 6, 6, 1; Hirt. B. Afr. 61.—
    c.
    When the actions are simply presented as contemporaneous, interea, jam or interea jam is often used in the principal clause:

    dum haec mecum reputo, accersitur lavatum interea virgo,

    Ter. Eun. 3, 5, 44; Cic. Quint. 6, 28:

    dum ea Romani parant, jam Saguntum oppugnabatur,

    Liv. 21, 7, 1; cf.

    also: dum... interim,

    Plaut. Trin. 1, 1, 8; id. Men. 1, 3, 31; Liv. 21, 47, 7 al.—
    2.
    Esp., of duration in the present, now, yet.
    a.
    In combination with etiam primum, and esp. freq. with the negations non, nec, ne, haud, nihil, nullus, nemo, v. h vv.—
    b.
    Colloq., as an enclitic with imperatives and interjections (by some separately written ades dum, abi dum, etc, but v. Ritschl, Opusc Phil p. 567 sq.), orig, acc of time, a moment, a second, a little Sosia adesdum, paucis te volo, Ter. And 1, 1, 2 abidum, id. Heaut. 2, 3, 8 circumspicedum, Plaut Trin. 1, 2, 109:

    dicdum,

    Ter. Hec 5, 3, 5 facitodum, id. Heaut 3, 2, 39 iteradum, Poëta ap. Cic. Att. 14, 14 jubedum, Plaut. Rud. 3, 5, 7:

    manedum,

    id. Bacch. 4, 6, 24; Ter. Hec. 5, 4, 4:

    memoradum,

    Plaut. Poen. 5, 2, 103:

    tacedum,

    id. Men. 2, 2, 73:

    tangedum,

    id. Rud. 3, 5, 5 al.:

    agedum (most freq.),

    id. Am. 2, 2, 151; 5, 1, 29; id. As. 4, 1, 1; 5, 1, 1 et saep. (for which, agidum, id. Trin. 2, 2, 89 Ritschl ad loc.); Ter. Eun. 4, 4, 27; id. Heaut. 2, 3, 69; id. Hec. 3, 1, 35; id. Phorm. 5, 3, 1; Cic. Sull. 26; Liv. 7, 9; 9, 16 al.; Cat. 63, 78; Stat. Th. 7, 126 al.:

    agitedum,

    Liv. 3, 62 Drak.; 5, 52; 7, 34 fin.:

    cedodum,

    Ter. Phorm. 2, 2, 15:

    ehodum,

    id. And. 1, 2, 13; 2, 1, 24; 3, 5, 10; id. Eun. 2, 3, 68; also in Plaut. in enumerations: primumdum (= Gr. prôton men), Plaut. Mil. 2, 3, 26; id. Most. 2, 1, 53; id. Trin. 1, 2, 61 al.—
    B.
    With respect to the temporal limit of both actions, i. q. tamdiu quam or usque eo, as long as, while.
    1.
    Lit. (with indic. when the duration of the action in the principal clause is alone implied, except in the oratio obliqua).—In praes.: bene factum a vobis, dum vivitis, non abscedet, Cato ap. Gell. 16, 1 fin.; so Cic. Lael. 4, 14; id. de Sen. 23, 86; id. Fin. 3, 2, 9; Caes. B. G. 7, 50 fin. al.—In fut.: quid illos opinamini animi habuisse atque habituros, dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 13, 17; Plaut. Ps. 1, 3, 103; Cic. Rosc. Am. 32 fin.; id. Leg. 1, 1, 2; Verg. A. 1, 607 sq. et saep.—
    (β).
    Subj., often, when the clause with dum expresses a desired end, or refers to an indefinite future:

    non tibi venit in mentem, Si, dum vivas, tibi bene facias, etc.,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    pars, dum vires suppeterent, eruptionem censebant,

    Caes. B. G. 7, 77, 2:

    ut sua sponte, dum sine periculo liceret, excederet Gadibus,

    id. B. C. 2, 20, 3:

    hoc unum esse tempus de pace agendi, dum sibi uterque confideret ut pares ambo viderentur,

    id. ib. 3, 10, 7:

    de quo (sc. animo) dum disputarem, tuam mihi dari vellem, Cotta, eloquentiam,

    Cic. N. D. 2, 59, 147 Bait. (v. Roby, Gram. 2, 284 sq.). —
    b.
    With tamdiu, tantum, tantummodo, tantisper, usque; or opp. postea, postquam, deinde, ubi, nunc, etc.—With tamdiu, Cic. Verr. 2, 4, 3; id. Cat. 3, 7; id. de Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33 fin.; id. Att. 9, 6, 5 al.—With tantum, Liv. 27, 42.—With tantummodo, Sall. J. 53, 3.—With tantisper, Plaut. Truc. prol. 11; Ter. Ad. 1, 1, 44; id. Heaut. 1, 1, 54.—With usque, Cic. Verr. 2, 1, 5: dum... postea, id. Mur. 12, 26—dum... postea quam, Caes. B. G. 7, 82, 1; Cic. Rosc. Am. 43 fin. —dum... postquam, Sall. J. 53, 3; Liv. 21, 13; cf. Ter. And. 1, 1, 27—dum... deinde, Cic. Att. 9, 6, 5; Liv. 27, 42, 13—dum... sed ubi, Plaut. Capt. 2, 1, 37; Caes. B. C. 1, 51, 5—dum... nunc, Ter. And. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 4, 11.—For tamdiu... dum, less freq. dum... dum, as long as... so long:

    sic virgo dum intacta manet, dum cara suis,

    Cat. 62, 45 and 56; cf. Quint. 9, 3, 16:

    dum habeat, dum amet,

    Plaut. Truc. 2, 1, 23 (al. tum).—
    c.
    In Plautus repeatedly with an emphatic quidem, Plaut. As. 2, 4, 57; 5, 2, 20; id. Bacch. 2, 2, 48; id. Merc. 2, 3, 53; id. Ps. 1, 5, 92.—
    2.
    Transf.
    a.
    In conditional relations as a restrictive particle, like quatenus and duntaxat, so long as, if so be that, provided that, if only (so regularly connected with the subjunctive;

    freq. in prose and poetry): dum pereas, nihil interduo aiant vivere,

    Plaut. Capt. 3, 5, 36: Ly. Concede, inspiciam quid sit scriptum. Cu. Maxime, Tuo arbitratu, dum auferam abs te id quod peto, id. Curc. 3, 58; cf.:

    dum res maneant, verba fingant arbitratu suo,

    Cic. Fin. 5, 29 fin.: oderint, dum metuant, Att. ap. Cic. Off. 1, 28, 97:

    licet lascivire, dum nihil metuas,

    Cic. Rep. 1, 40 et saep.; in the imperf.:

    qui sese in cruciatum dari cuperet, dum de patris morte quaereretur,

    id. Rosc. Am. 41, 119; Sall. C. 40, 4; id. J. 68, 3; Quint. 10, 1, 33: An. Non pudet vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, Ter. Phorm. 3, 2, 41;

    so without a verb,

    Cic. Fam. 7, 9; id. Ac. 2, 32, 104; Quint. 4, 1, 70; 9, 4, 58; 10, 3, 5; cf.:

    dum eatenus,

    id. 1, 11, 1.—
    (β).
    With an emphatic modo, and often in one word, dummodo:

    aeque istuc facio dummodo Eam des, quae sit quaestuosa, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 189; id. Aul. 2, 2, 62; id. Mil. 2, 2, 98; Cic. Rep. 3, 3; id. Off. 3, 21; id. Cat. 1, 5; 9; Prop. 3, 17, 17 (4, 16, 17 M.); Ov. F. 5, 242 al.; cf.:

    sin autem jejunitatem... dummodo sit polita, dum urbana, dum elegans, in Attico genere ponit, etc.,

    Cic. Brut. 82, 285:

    dummodo sit dives, barbarus ille placet,

    Ov. A. A. 2, 276.—Separated by other words:

    mea nil refert, dum patiar modo,

    Ter. Eun. 2, 3, 28:

    certumst pati, dum illum modo habeam mecum,

    id. Heaut. 3, 1, 57; Val. Fl. 5, 265.—
    (γ).
    With tamen, and, in Plautus (cf. above, 1. c.), with quidem.—With tamen, Cic. de Or. 2, 77, 314; Cels. 3, 4; Quint. 1, 1, 11; 2, 12, 7; 8 prooem. § 32; Dig. 39, 22, 4.—With quidem, Plaut. Trin. 1, 2, 20; id. Aul. 2, 2, 34; cf. the foll. number.—
    (δ).
    In negative conditional clauses, with ne, so long as not, provided that not, if only not:

    VTEI. SENATVS. NOSTER. DECERNERET. DVM. NE. MINVS. SENATORIBVS. C. ADESENT., S. C. de Bac. (thrice): id faciat saepe, dum ne lassus fiat,

    Cato, R. R. 5, 4; Plaut. Trin. 4, 2, 137; cf. id. Bacch. 4, 8, 26; id. Curc. 1, 1, 36; Ter. Hec. 4, 4, 12; Cic. Att. 6, 1, 4; 8, 11, B fin.; Liv. 3, 21 Drak.; 28, 40; Ov. H. 3, 81.—So too, dummodo ne, Cic. de Or. 3, 48, 185; id. Fam. 10, 25, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 7; id. Att. 12, 45 al.:

    dum quidem ne,

    Plaut. Merc. 2, 3, 89.—
    b.
    With a causal accessory notion, until, long enough for, etc (very rare, only with subjunctive) obsidio deinde per paucos dies magis quam oppugnatio fuit, dum vulnus ducis curaretur, Liv 21, 8; cf. id. 24, 40; Suet Aug. 78 fin. nam se quoque moveri finget, dum aditum sibi ad aures faciat, Quint. 4, 1, 46.
    II.
    In immediate suceession, until, until that (with the subjunctive or the indicative, as the idea of aim or simply of time predominates; cf.

    e.g.: quid dicam, quantus amor bestiarum sit in educandis custodiendisque iis, quae procreaverunt, usque ad eum finem, dum possint se ipsa defendere?

    Cic. N. D. 2, 51 fin.:

    ea mansit in condicione atque pacto usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt,

    id. Verr. 1, 6, 16; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 32; id. Eun. 1, 2, 126; Liv. 4, 21 fin.; 27, 42. Cicero generally, Caesar always employs the subjunctive).
    (α).
    Subj.:

    is dum veniat, sedens ibi opperibere,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 14; cf.:

    paulisper mane, dum edormiscat unum somnum,

    id. Am. 2, 2, 64; cf. also Cic. Att. 7, 1, 4;

    so with exspectare,

    id. Lael. 13; Caes. B. G. 1, 11 fin.; 4, 13, 2; Liv. 3, 11 fin.: Tac. Or. 19 fin.; Hor. Ep. 1, 2, 42; Luc. 5, 303 et saep.;

    with morari,

    Hirt. B. G. 8, 28; Liv. 4, 21 fin.; 22, 38 al.; cf. infra, b:

    sic deinceps omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleatur,

    Caes. B. G. 7, 23, 4; id. B. C. 1, 58, 4; cf.:

    multa quoque et bello passus, dum conderet urbem Inferretque deos Latio,

    Verg. A. 1, 5:

    ut spatium intercedere posset, dum milites convenirent, legatis respondit, etc.,

    Caes. B. G. 1, 7 fin.: Caesar ex eo tempore, dum ad flumen Varum veniatur, se frumentum daturum pollicetur, from that time until, etc., id. B. C. 1, 87, 1:

    differant in tempus aliud, dum defervescat ira,

    Cic. Tusc. 4, 36, 78 (cf. ib.:

    dum se ipsi colligant): quippe qui moram temporis quaererent, dum Hannibal in Africam traiceret,

    Liv. 30, 16 fin. et saep.—
    (β).
    Indic.:

    tu hic nos, dum eximus, interea opperibere,

    Ter. Heaut. 4, 7, 5;

    so with opperiri,

    Cic. Att. 10, 3;

    with manere aliquem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28;

    with exspectare,

    id. Eun. 1, 2, 126;

    with morari,

    Liv. 27, 42; cf.:

    causas innecte morandi, Dum pelago desaevit hiems,

    Verg. A. 4, 52:

    retine, dum ego huc servos evoco,

    Ter. Phorm. 5, 7, 89; cf.:

    Tityre, dum redeo, pasce capellas,

    Verg. E. 9, 23: struppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari jussit, dum animam efflavit, Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. in the perf., Prop. 1, 3, 45; in the fut., id. 1, 14, 14. See Hand, Turs. II. pp. 303-330.

    Lewis & Short latin dictionary > dum

  • 52 receptaculum

    rĕceptācŭlum, i, n. [id.], a place to receive or keep things in, a reservoir, magazine, receptacle.
    I.
    In gen.:

    corpus quasi vas est aut aliquod animi receptaculum,

    Cic. Tusc. 1, 22, 52:

    cibi et potionis (alvus),

    id. N. D. 2, 54, 136:

    frugibus,

    Tac. G. 16:

    cibi receptaculum ventriculus, Lact. Opif. Dei, 11: avium,

    Col. 8, 15, 4:

    aquatilium animalium,

    id. 8, 1, 3:

    praedarum,

    Plin. Pan. 36, 1:

    olei,

    Pall. 1, 20, 2:

    cloaca maxima, receptaculum omnium purgamentorum urbis,

    Liv. 1, 56, 2:

    aquae,

    a reservoir, Vitr. 8, 7; cf.

    Nili,

    Tac. A. 2, 61:

    ignium,

    Vulg. Exod. 27, 3. —
    II.
    In partic., a place of refuge, a lurking-place, shelter, retreat, = locus ad receptum aptus (so usually):

    castra sunt victori receptaculum, victo perfugium,

    Liv. 44, 39:

    (Sicilia) illud receptaculum classibus nostris,

    Cic. Verr. 2, 2, 1, § 3:

    pro castello ac receptaculo turrim facere,

    Caes. B. C. 2, 8; cf. Cic. Pis. 5, 11; and:

    castella diruit, ne receptaculo hostibus essent,

    Liv. 9, 41, 6:

    Capua receptaculum aratorum,

    Cic. Agr. 2, 23, 89; Caes. B. G. 7, 14:

    servitiis ex Achaiā fugientibus receptacula Macedonia erat,

    a rendezvous, Liv. 41, 23; cf. id. 8, 11.— With gen.:

    illud tibi oppidum receptaculum praedae fuit,

    a hiding-place for booty, Cic. Verr. 2, 5, 23, § 59:

    receptaculum adversae pugnae,

    a place of refuge, Liv. 6, 33:

    hostium,

    id. 1, 33:

    receptaculum fugae,

    id. 8, 9;

    with which cf. exsulum,

    Curt. 8, 2, 12:

    perfugarum,

    Tac. A. 14, 29:

    receptaculum habuere castra sociorum,

    Just. 2, 4, 30; 9, 1, 2:

    perdices spinā et frutice sic muniunt receptaculum,

    their nest, Plin. 10, 33, 51, § 160:

    (mors) aeternum nihil sentiendi receptaculum,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117.

    Lewis & Short latin dictionary > receptaculum

См. также в других словарях:

  • cloacă — CLOÁCĂ, cloace, s.f. 1. Canal subteran în care se adună murdăriile dintr un oraş. 2. (Adesea fig.) Băltoacă murdară şi rău mirositoare; loc infect, plin de murdării. 3. Cavitate a corpului batracienilor, reptilelor şi păsărilor, în care se… …   Dicționar Român

  • Cloaca — Clo a ca, n.; pl. {Cloac[ae]}. [L.] 1. A sewer; as, the Cloaca Maxima of Rome. [1913 Webster] 2. A privy. [1913 Webster] 3. (Anat.) The common chamber into which the intestinal, urinary, and generative canals discharge in birds, reptiles,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • cloaca — porción terminal del intestino posterior antes de su división durante el desarrollo en recto, vejiga y estructuras genitourinarias primitivas. Puede ser persistente y ser evidente después del nacimiento [ICD 10: Q43 7] Diccionario ilustrado de… …   Diccionario médico

  • cloaca — s.f. [dal lat. cloaca, dalla stessa radice del gr. klýzō lavare, pulire ]. 1. (idraul.) [condotto sotterraneo che raccoglie e scarica le acque piovane e di rifiuto] ▶◀ chiavica, fogna. ‖ smaltitoio. 2. (fig., spreg.) [luogo lurido e maleodorante …   Enciclopedia Italiana

  • cloaca — 1650s, Modern Latin, euphemism for sewer, from L. cloaca sewer, drain, from cluere to cleanse, from PIE root *kleue to wash, clean (Cf. Gk. klyzein to dash over, wash off, rinse out, klysma liquid used in a washing; Lith. ЕЎluoju to sweep; O.E.… …   Etymology dictionary

  • cloaca — s. f. 1. Lugar onde se deitam as dejeções. = ESGOTO, LATRINA 2.  [Figurado] Lugar imundo. = SENTINA 3.  [Zoologia] Parte dos intestinos das aves e répteis.   ‣ Etimologia: latim cloaca, ae, esgoto, ventre …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • cloaca — sustantivo femenino 1. Conducto por donde van las aguas sucias o residuales: Las ratas de las cloacas son asquerosas, pero ayudan a desatascarlas. Sinónimo: alcantarilla. 2. Lugar sucio y repugnante: Los sótanos de la casa eran una cloaca. 3.… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • cloaca — (Del lat. cloāca). 1. f. Conducto por donde van las aguas sucias o las inmundicias de las poblaciones. 2. Lugar sucio, inmundo. 3. Zool. Porción final, ensanchada y dilatable, del intestino de las aves y otros animales, en la cual desembocan los… …   Diccionario de la lengua española

  • Cloaca — vgl. Kloake …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • cloaca — [klō ā′kə] n. pl. cloacae [klō′ā′sē΄, klō′ākē΄] or cloacas [L < cluere, to cleanse < IE base * k̑lū , to rinse, clean > Gr klyzein, to wash, Ger lauter, pure] 1. a sewer or cesspool 2. Zool. a) the cavity into which both the intestinal… …   English World dictionary

  • Cloaca — For other meanings, see Cloaca (disambiguation). An avian cloaca or vent; in this example, a red tailed hawk (Buteo jamaicensis) …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»