Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

civica

  • 1 civica

    cīvĭcus, a, um, adj. [civis].
    I.
    Of or pertaining to citizens, civil, civic, citizens (more rare than the class. civilis, and, except in the phrase civica corona, mostly poet.):

    jura,

    Hor. Ep. 1, 3, 23:

    motus,

    id. C. 2, 1, 1:

    rabies,

    id. ib. 3, 24, 26; Flor. 3, 21, 5; cf.

    furor,

    id. 4, 2, 75:

    bella,

    Ov. P. 1, 2, 126:

    invidia,

    Sil. 8, 21:

    arma pro trepidis reis,

    i. e. defence before a tribunal, Ov. F. 1, 22.—
    B.
    Esp. corona civica, the civic crown, made of oak leaves (hence, civilis quercus, Verg. A. 6, 772, and querna corona. Ov. F. 1, 614; id. Tr. 3, 1, 36), the crown of highest distinction, except the corona obsidionalis, and bestowed upon him who had saved the life of a fellow-citizen in war;

    its inscription was: OB CIVEM (CIVES) SERVATVM (SERVATOS),

    Liv. 6, 20, 7; Plin. 16, 4, 3, § 7 sq.; Gell. 5, 6, 11 sq.; Cic. Planc. 30, 72; id. Pis. 3, 6; Liv 10, 46, 3, Dict. of Antiq. p 310. —Also subst.: cīvĭca, ae, f.:

    civicam mereri,

    Sen. Clem. 1, 26, 5:

    aliquem civicā donare,

    Quint. 6, 3, 79:

    servati civis decus,

    Tac. A. 12, 31 fin.
    II.
    Of or pertaining to a town or city: errare intra muros civicos, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 181 P. (in Liv. 1, 40, 2, vicinae, not civicae, is the true reading).—No comp. or sup.

    Lewis & Short latin dictionary > civica

  • 2 civica

    civic crown/garland of oak-leaves; cognomen

    Latin-English dictionary > civica

  • 3 civicus

    , civica, civicum (m,f,n)
      гражданский

    Dictionary Latin-Russian new > civicus

  • 4 civicus

    cīvĭcus, a, um, adj. [civis].
    I.
    Of or pertaining to citizens, civil, civic, citizens (more rare than the class. civilis, and, except in the phrase civica corona, mostly poet.):

    jura,

    Hor. Ep. 1, 3, 23:

    motus,

    id. C. 2, 1, 1:

    rabies,

    id. ib. 3, 24, 26; Flor. 3, 21, 5; cf.

    furor,

    id. 4, 2, 75:

    bella,

    Ov. P. 1, 2, 126:

    invidia,

    Sil. 8, 21:

    arma pro trepidis reis,

    i. e. defence before a tribunal, Ov. F. 1, 22.—
    B.
    Esp. corona civica, the civic crown, made of oak leaves (hence, civilis quercus, Verg. A. 6, 772, and querna corona. Ov. F. 1, 614; id. Tr. 3, 1, 36), the crown of highest distinction, except the corona obsidionalis, and bestowed upon him who had saved the life of a fellow-citizen in war;

    its inscription was: OB CIVEM (CIVES) SERVATVM (SERVATOS),

    Liv. 6, 20, 7; Plin. 16, 4, 3, § 7 sq.; Gell. 5, 6, 11 sq.; Cic. Planc. 30, 72; id. Pis. 3, 6; Liv 10, 46, 3, Dict. of Antiq. p 310. —Also subst.: cīvĭca, ae, f.:

    civicam mereri,

    Sen. Clem. 1, 26, 5:

    aliquem civicā donare,

    Quint. 6, 3, 79:

    servati civis decus,

    Tac. A. 12, 31 fin.
    II.
    Of or pertaining to a town or city: errare intra muros civicos, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 181 P. (in Liv. 1, 40, 2, vicinae, not civicae, is the true reading).—No comp. or sup.

    Lewis & Short latin dictionary > civicus

  • 5 civicus

    cīvicus, a, um [ civis ]
    1) гражданский, гражданственный (jura H; bella O)
    civica arma ferre pro aliquo O — поднять гражданское оружие в чью-л. защиту (т. е. выступить с защитительной речью)
    corona civica (querna) C etc.венок из дубовых листьев (высшая награда, дававшаяся за спасение жизни соотечественника на войне)
    2) отечественный, т. е. римский ( stirps L)

    Латинско-русский словарь > civicus

  • 6 civicus

    cīvicus, a, um (civis), zum Bürger gehörig, bürgerlich, Bürger-, muri, Stadtmauern, Plaut. fr.: iura, den einzelnen Bürger angehende, Hor.: bella, Ov.: c. arma pro trepidis reis, Verteidigungsrede vor Gericht, Ov.: corona civica, ein Eichenkranz, den ein Bürger erhielt, wenn er einem Mitbürger im Treffen durch Niederstrecken des Feindes das Leben rettete, Cic. u.a.: ders. subst. bl. cīvica, ae, f., Sen. rhet. u. Plin. paneg.

    lateinisch-deutsches > civicus

  • 7 corona

    [st1]1 [-] corona, ae, f.: - [abcl][b]a - couronne, guirlande. - [abcl]b - cercle, réunion, assemblée. - [abcl]c - cordon de troupes (pour assiéger ou défendre une place); circonvallation; siège, blocus. - [abcl]d - couronne, récompense militaire. - [abcl]e - ceinture de montagnes. - [abcl]f - corniche; larmier; qqf. couronne, partie de la corniche. - [abcl]g - halo. - [abcl]h - lisière d'un champ.[/b]    - cf. gr. κορώνη: objet recourbé.    - sub corona venire: être vendu comme prisonnier de guerre.    - sub corona emere, vendere: acheter, vendre des prisonniers de guerre (on les couronnait de fleurs).    - regni corona, Virg.: couronne royale, diadème.    - muralis corona, Liv.: couronne murale (qui se donnait à celui qui était entré le premier dans une ville assiégée).    - castrensis (vallaris) corona: couronne vallaire (accordée à celui qui avait pénétré le premier dans un camp ennemi).    - civica corona: couronne civique (couronne de chêne qui se donnait à celui qui avait sauvé la vie à un citoyen).    - navalis (rostrata) corona: couronne navale (qui se donnait à celui qui, dans un combat naval, sautait le premier dans un vaisseau ennemi).    - obsidionalis corona: couronne obsidionale (donnée au général qui a fait lever un siège).    - triumphalis corona: couronne triomphale, couronne du triomphateur.    - corona (fidei), Lact.: couronne du martyre. [st1]2 [-] Corona, ae, f.: la Couronne d'Ariane ou la Couronne australe (constellations).
    * * *
    [st1]1 [-] corona, ae, f.: - [abcl][b]a - couronne, guirlande. - [abcl]b - cercle, réunion, assemblée. - [abcl]c - cordon de troupes (pour assiéger ou défendre une place); circonvallation; siège, blocus. - [abcl]d - couronne, récompense militaire. - [abcl]e - ceinture de montagnes. - [abcl]f - corniche; larmier; qqf. couronne, partie de la corniche. - [abcl]g - halo. - [abcl]h - lisière d'un champ.[/b]    - cf. gr. κορώνη: objet recourbé.    - sub corona venire: être vendu comme prisonnier de guerre.    - sub corona emere, vendere: acheter, vendre des prisonniers de guerre (on les couronnait de fleurs).    - regni corona, Virg.: couronne royale, diadème.    - muralis corona, Liv.: couronne murale (qui se donnait à celui qui était entré le premier dans une ville assiégée).    - castrensis (vallaris) corona: couronne vallaire (accordée à celui qui avait pénétré le premier dans un camp ennemi).    - civica corona: couronne civique (couronne de chêne qui se donnait à celui qui avait sauvé la vie à un citoyen).    - navalis (rostrata) corona: couronne navale (qui se donnait à celui qui, dans un combat naval, sautait le premier dans un vaisseau ennemi).    - obsidionalis corona: couronne obsidionale (donnée au général qui a fait lever un siège).    - triumphalis corona: couronne triomphale, couronne du triomphateur.    - corona (fidei), Lact.: couronne du martyre. [st1]2 [-] Corona, ae, f.: la Couronne d'Ariane ou la Couronne australe (constellations).
    * * *
        Corona, coronae, pen. prod. Couronne ou chappeau de fleurs.
    \
        Gemmifera corona. Valer. Flac. Garnies de pierreries.
    \
        Insignis gemmis corona. Virgil. Embellie et enrichie de pierres precieuses.
    \
        Marcentes coronae. Claud. Flestries et fanees.
    \
        Populea. Horat. De peuplier. \ Querna. Ouid. De chesne.
    \
        Iam ipsae defluebant coronae. Cic. Couloyent et tomboyent.
    \
        Pingere tempora coronis. Ouid. Mettre sur sa teste un chappeau de fleurs de diverses couleurs.
    \
        Premere crinem corona. Stat. Mettre une couronne sur sa teste.
    \
        Corona. Cic. Une assemblee de gens.
    \
        Socia corona. Claud. Assemblee qui accompaigne aucun.
    \
        Muros corona cingere. Virgil. Environner une ville de gensdarmes, et l'assieger.
    \
        Corona cingere aliquem. Lucan. Entourer.
    \
        Coronae. Vitruuius. Les larmiers d'une maison.

    Dictionarium latinogallicum > corona

  • 8 quercus

    quercŭs, ūs, f. [st2]1 [-] chêne; bois de chêne. [st2]2 [-] feuillage de chêne, couronne (confectionnée avec des feuilles de chêne). [st2]3 [-] gland (syn. de glans). [st2]4 [-] vaisseau. [st2]5 [-] lance.    - dat. et abl. plur.: quercubus -- gén. querci, Pall. -- gén. plur. quercorum, Cic. Fragm. ap. Prisc.    - rogabat an Capitolinam deberet Pollio quercum sperare, Juv. 6: elle cherchait à savoir si Pollion pouvait espérer la couronne de chêne aux Jeux Capitolins.    - civilis quercus, Virg. (= corona civica): couronne civique (faite avec des feuilles de chêne).
    * * *
    quercŭs, ūs, f. [st2]1 [-] chêne; bois de chêne. [st2]2 [-] feuillage de chêne, couronne (confectionnée avec des feuilles de chêne). [st2]3 [-] gland (syn. de glans). [st2]4 [-] vaisseau. [st2]5 [-] lance.    - dat. et abl. plur.: quercubus -- gén. querci, Pall. -- gén. plur. quercorum, Cic. Fragm. ap. Prisc.    - rogabat an Capitolinam deberet Pollio quercum sperare, Juv. 6: elle cherchait à savoir si Pollion pouvait espérer la couronne de chêne aux Jeux Capitolins.    - civilis quercus, Virg. (= corona civica): couronne civique (faite avec des feuilles de chêne).
    * * *
        Quercus, huius quercus, ablatiuo plurali quercubus. Cic. Un chesne.

    Dictionarium latinogallicum > quercus

  • 9 rabies

    răbĭēs, f. (acc. -em; abl. -e) [st2]1 [-] rage (maladie). [st2]2 [-] rage, colère violente, fureur, frénésie, violence. [st2]3 [-] fureur (de l'inspiration), délire prophétique. [st2]4 [-] passion excessive, violence.    - gén. rabies, Lucr. 4, 1083; cf. Gell. 9, 14.    - fatalem rabiem temporis ejus accusat, Liv. 28: il incrimine le délire envoyé par le destin à ce moment.    - sine rabie aliquid fortiter facere, Cic.: agir courageusement sans que la fureur nous anime.    - furore et rabie, Tac.: dans un accès de fureur et de rage.    - rabies civica, Hor.: fureur des guerres civiles.    - rabies ventris (rabies edendi): rage de la faim, faim furieuse.
    * * *
    răbĭēs, f. (acc. -em; abl. -e) [st2]1 [-] rage (maladie). [st2]2 [-] rage, colère violente, fureur, frénésie, violence. [st2]3 [-] fureur (de l'inspiration), délire prophétique. [st2]4 [-] passion excessive, violence.    - gén. rabies, Lucr. 4, 1083; cf. Gell. 9, 14.    - fatalem rabiem temporis ejus accusat, Liv. 28: il incrimine le délire envoyé par le destin à ce moment.    - sine rabie aliquid fortiter facere, Cic.: agir courageusement sans que la fureur nous anime.    - furore et rabie, Tac.: dans un accès de fureur et de rage.    - rabies civica, Hor.: fureur des guerres civiles.    - rabies ventris (rabies edendi): rage de la faim, faim furieuse.
    * * *
        RAbies, rabiei, foem. gen. Plin. Rage.
    \
        Edendi rabies. Virgil. Une faim enragee.
    \
        Rabies. Horat. Fureur.
    \
        Addere rabiem in fines Italum. Sil. Inciter aucun à faire guerre mortelle aux Italiens.
    \
        Parare rabiem alicui. Horat. Fureur bellique.
    \
        Sparget rabiem draconis. Seneca. Venim serpentin.

    Dictionarium latinogallicum > rabies

  • 10 civicus

    cīvicus, a, um (civis), zum Bürger gehörig, bürgerlich, Bürger-, muri, Stadtmauern, Plaut. fr.: iura, den einzelnen Bürger angehende, Hor.: bella, Ov.: c. arma pro trepidis reis, Verteidigungsrede vor Gericht, Ov.: corona civica, ein Eichenkranz, den ein Bürger erhielt, wenn er einem Mitbürger im Treffen durch Niederstrecken des Feindes das Leben rettete, Cic. u.a.: ders. subst. bl. cīvica, ae, f., Sen. rhet. u. Plin. paneg.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > civicus

  • 11 civilis

    I cīvīlis, e [ civis ]
    jus civile C etc. — гражданское право, тж. политические права
    mos c. (= mos civium) Cобычай граждан
    victoria c. Nep — победа, одержанная в гражданской войне
    c. quercus Vcorona civica (см. civicus)
    2) государственный, политический (res, oratio, scientia, officia C)
    3) достойный гражданина, подобающий гражданину (sermo, animas L)
    4) учтивый, приветливый, вежливый (circa amicos, in cunctos Eutr; genus vitae Su)
    II Cīvīlis, is m. (Julius или Claudius)
    Цивилис, знатный батав, руководивший восстанием своих соплеменников против римлян в 69—70 гг. н. э. T

    Латинско-русский словарь > civilis

  • 12 corona

    I corōna, ae f. (греч.)
    1) венок, венец, гирлянда (laurea C; quercea T); наград ной венок (c. castrensis, civica, navalis, obsidionalis, muralis Pl, C, AG etc.)
    decernere alicui coronam C — присудить кому-л. венок
    c. perenni fronde Lcr — венок из вечнозелёной листвы, т. е. неувядаемая поэтическая слава
    nectere alicui coronam H — сплести кому-л. венок, т. е. прославить кого-л.
    2) архит. край, кайма, карниз Vtr, PM
    воен. бруствер, парапет (angusta muri c. QC)
    3) круг слушателей, зрителей или собеседников, собрание людей
    4) межа Cato
    6) войско, ведущее осаду (urbem corona cingere, circumdăre, oppugnare, capere Cs, L etc.); гарнизон, расставленный по стенам осаждаемого города ( coronā vallum defendere L)
    II Corōna, ae f.
    Северный Венец (созвездие) C, Col, V, O etc.

    Латинско-русский словарь > corona

  • 13 civilis [1]

    1. cīvīlis, e (civis), Adi. m. Compar. u. Superl., I) den Bürger (u. insbes. den Mitbürger) betreffend, bürgerlich, Bürger-, des Bürgers, der Bürger, des Mitbürgers, der Mitbürger, 1) eig.: mos, Cic.: clamor, Liv.: furor, Hor.: sanguis, Cic.: cruor, Cic.: bellum, Cic.: victoria, über Mitbürger, Nep. Epam. 10, 3 u. Pelop. 5, 4, im Bürgerkriege, Sall. Iug. 45, 9: quercus, poet. = corona civica (s. cīvicus), Verg.: ius, entweder (im weit. Sinne) das bürgerliche Staatsrecht (Ggstz. ius naturale), Cic., Hor. u.a., od. (im engern Sinne) das Zivilrecht, Privatrecht (Ggstz. ius publicum), Cic.: actio, Klage eines Bürgers gegen seinen Mitbürger, Cic.: controversia, Cic.: dies, der bürgerliche Tag (von Mitternacht bis Mitternacht, Ggstz. dies naturalis, vom Aufgang bis zum Untergang der Sonne), Varr.: so auch annus, das aus 365 bürgerlichen Tagen bestehende Jahr, Gell. – 2) übtr.: a) bürgerlich = voll Bürgersinn; populär = gemeinnützig, dem Gemeinwohl zuträglich, nulli civilis animus, Liv. 45, 32, 5: at hercule sermo est minime c., Liv. 6, 40, 15: neque magistratum continuari satis civile esse, Liv. 27, 6, 4: neutr. subst., si quicquam in vobis non dico civilis, sed humani esset, wenn in auch noch ein Funke, nicht etwa von Bürgersinn, aber doch von Menschlichkeit wäre, Liv. 5, 3, 9: quid civilius ordinatione? wodurch kann man sich um Bürger verdienter machen als durch Verleihung einer ordentlichen Verfassung, Plin. ep. 8, 24, 7. – b) populär = leutselig, gewinnend, herablassend, höflich, schonend, animus, Suet.: ingenium, Tac.: ingressus, Quint.: genus vitae, Suet.: quid civilius illo (patre patriae), Ov.: aequissimum se et civilissimum praebuit, Eutr. – m. Abl., civilis ingressu, Plin. pan. 83, 7. – m. in u. Abl., in colloquiis, etiam humilissimorum, civilissimus fuit, Spart. Hadr. 20, 1: civilis in semet augendo, Suet. Claud. 12, 1. – m. circa od. in u. Akk., civilis circa quosdam amicos, Eutr. 7, 13: civilis in cunctos, Eutr. 10, 16. – civile reabatur mit folg. Infin. Präs. Pass., Tac. ann. 1, 54. – n. pl. subst., plus quam civilia agitare, Tac. ann. 1, 12: civilia loqui de se, Tac. hist. 4, 5. – II) den Staat od. Staatsdienst betreffend, öffentlich, Staats-, a) übh.: oratio, Cic.: res, Cic.: officia, Quint.: scientia, ratio, Staatswissenschaft, Cic.: rerum civilium cognitio, Staatskunde, Cic.: vir, Staatsmann (ἀνώρ πολιτικός), Quint.: dass. civilium rerum peritus, Tac.: fluctus, procellae, des Staatslebens, Nep. – b) dem Zivildienst betreffend, Zivil- (Ggstz. militaris, bellicus), officia (Ggstz. bellica off.), Cic. de off. 1, 122: non militaria solum sed civilia quoque munera, Liv. 9, 3, 5: civiles res (Ggstz. bella), Liv. 6, 22, 7. – n. pl. subst., ut militarium aliquis ad civilia (zum Zivildienste, zur Zivilverwaltung) transiret, Amm. 21, 16, 3.

    lateinisch-deutsches > civilis [1]

  • 14 corona [1]

    1. corōna, ae, f. (κορώνη), der Kranz, I) eig., der Kranz, die Krone aus Blumen (natürlichen od. künstlichen), Zweigen u. dgl. (als Schmuck der Menschen bei fröhlichen u. ernsten, feierlichen Gelegenheiten, wie der Gäste beim Mahle um Kopf und Hals, der Opfernden [s. Fabri Liv. 23, 11, 5], der Toten, der Mischkessel u. Becher bei Trinkgelagen [s. Voß Verg. georg. 2, 528. p. 454. Wagner Verg. Aen. 1, 724], sowie der Götterbilder, der Gebäude, der Schiffe [s. Mützell Curt. 4, 4, 5] u. der Opfertiere; als Geschenk für Geliebte, Freunde usw. [goldene, als Geschenk für Könige u. Feldherren, s. Mützell Curt. 4, 2, 2. p. 190. Drak. Liv. 7, 37, 1; 38, 14, 5] usw., c. aurea, Cornif. rhet., Liv. u.a.: laurea, Cic.: myrtea, Val. Max.: pinea, Plin.: quercea, Tac.: quernea, Suet.: spicea, Inscr.: spinea, Dornenkrone (Christi), Lact.: facta duabus virgulis oleaginis, Nep.: lemniscata, Serv.: corona modici circuli (von geringem Umfang od. Durchmesser), Liv. – als Kampfpreis, Belohnung, bes. tapferer Krieger, c. castrensis, civica, muralis, navalis, obsidionalis etc., Plaut., Cic. u.a.: c. aurea muralis, vallaris, Inscr. – corona virtute parta, Cic.: corona victoriae, Greg. in Iob 22, 45: corona victrix, Lact. de mort. pers. 16, 11. – coronam imponere alci, Cic. u. Liv., statuae, Suet.: redimire frontem coronā, Mart. (u. so redimitus coronis, bei Gelagen, Cic.): coronam (capite) gerere oder gestare, Suet.: decernere alci coronam lauream, Cic.: dare alci honoris coronam, Nep.: alqm coronā donare, Cic.: coronam habere unam in capite, alteram in collo, Cic.: coronam ponere, Cic.: deponere, Liv.: coronam capiti detrahere, Liv.: ludis circensibus coronā laureā uti, Vell.: coronas venditare, Plin.: sternere vicos floribus coronisque, Curt.: totum iter floribus coronisque consternere, Curt.: complere alqm floribus coronisque, Cic. – coronas bibere, aus den Kränzen die Blätter in die Becher pflücken u. sie mittrinken, Plin. 21, 12. – poet., corona perenni fronde, d.i. unsterblicher Dichterruhm, Lucr. 1, 118: u. so v. Dichterruhm, alci Delphicā lauro cingere comam, Hor.: insignem suo capiti petere coronam, Lucr. – nectere alci coronam, jmdm. einen Kranz flechten = jmd. durch ein Gedicht verherrlichen, Hor., od. = jmd. wegen eines Gedichtes verherrlichen, preisen, Hor.; vgl. Mitscherl. Hor. carm. 1, 26, 8. Schmid Hor. ep. 2, 2, 96. – sub corona vendere, einen Kriegsgefangenen als Sklaven verkaufen (weil die Gefangenen bekränzt wurden, vgl. Cael. Sabinus b. Gell. 7, 4, 3), Caes. u. Liv.: ebenso sub corona venire od. venundari, Liv.: sub corona emere, Varr. – poet., regni corona = diadema, Verg. Aen. 8, 505. – corona fidei, Märtyrerkrone, Cypr. ep. 58 u. 60. Lact. epit. 72, 23 (dies. auch bl. corona, Lact. 4, 25, 10). – II) übtr.: 1) in der Baukunst = Kranzleiste, Einfassung, Gesims, Vitr. u. Plin. – 2) in der Kriegskunst = Rand, Einfassung einer Mauer, angusta muri corona erat, Curt. 9, 4 (18), 30. Vgl. Held Hirt. b. G. 8, 9, 3 (wo einige Hdschrn. auch coronis haben). – 3) bei den Agrim. = oberster Rand der Äcker als Abgrenzungslinie, Cato r. r. 6, 3. Gromat. vet. 217, 1 u. 218, 3. – 4) cor. montium, kreisförmige Gebirgskette, Plin. 6, 73. – 5) haarige Krone über dem Pferdehufe, Col. u. Veget. mul. – 6) Hof um die Sonne, für das griech. ἅλως, Sen. nat. qu. 1, 2. – 7) gew. = Kreis von Menschen, Zuschauer, Zuhörer, Versammlung, Menge, Cic. u.a. (s. Schmid Hor. ep. 1, 18, 53). – dah. als milit. t. t. = die einen Ort feindlich od. als Schutz rings umgebende (einfache, zweifache, ja dreifache) Truppenlinie, Belagerungslinie, Befestigungslinie (s. Fabri Liv. 23, 18, 5. Mützell Curt. 4, 6, 10. p. 250), (urbem etc.) coronā cingere, Caes. u. Liv., circumdare od. oppugnare, Liv. u.a. – zum Schutze, coronā vallum defendere, Liv. 4, 19, 8. – 8) corona bubula = cunila bubula, großer Saturei, so genannt wegen seiner Vortrefflichkeit, Apul. Apic. 4, 144 u. 145. – / chorona geschr., Corp. inscr. Lat. 6, 22102 = Carm. epigr. 92 ed. Buecheler; vgl. Quint. 1, 5, 20. Ter. Scaur. de orthogr. (VII) 14, 11.

    lateinisch-deutsches > corona [1]

  • 15 rabies

    rabiēs, em, ē, f. (rabio), die Wut, Tollheit, I) im engeren Sinne, als Krankheit, die Hirnwut, des Hundes, Colum. u. Plin.: des Wolfes, Ov.: der Stuten, Colum. – v. der Tollheit, dem Wahnsinn, der Raserei der Menschen, Plaut. u. Plin. – in rabiem venire, Cael. Aur.: in rabiem efferari (v. Hunden u. Menschen), Solin. u. Petron.: contactos eo scelere velut iniectā rabie ad arma ituros, Liv. 21, 48, 4. – II) im weiteren Sinne, als hoher Grad leidenschaftl. Aufregung, A) im allg., die Wut, Tollheit, Wildheit, der Ingrimm, a) leb. Wesen, v. der Zorneswut, animi acerbitas quaedam et rabies, Cic.: ira et rabies Latinorum, Liv.: r. hostilis, Liv.: r. civica, des Bürgerkrieges, Hor.: eadem deûm ira, eadem hominum rabies, Tac.: in rabiem ira versa, Liv. u. Curt.: ira deinde vertit in rabiem, Curt.: continuā rabie lacerare alqm, Vell.: arma rapere furore et rabie, Tac.: ea desperatio Tuscis rabiem magis quam audaciam accendit, Liv.: tanta rabies feros animos invaserat, ut etc., Iustin.: renuntiarunt coërceri rabiem gentis non posse, Liv. – vom Ingrimm, der Spottwut des Archilochus, Hor. – v. der Liebeswut, praeut huius (hominis) rabies quae dabit, Ter. – v. der Wildheit der Tiere, ferae bestiae caeco impetu ac rabie concitatae, Liv.: animalium infesta rabies, Apul.: canum rabies, poet. = die grimmigen Hunde, Ov. – personif., Rabies, als Begleiterin des Mars, Val. Flacc. 2, 206. – b) übtr., v. Lebl., die Wut, Wildheit, das Toben, der Ungestüm, fatalis temporis, Liv.: caeli marisque, Verg.: ventorum, Ov.: noti, Hor.: ventris, Heißhunger, Verg. – B) insbes., von der Begeisterung der Sibylle, die Raserei, der Wahnsinn, Verg. Aen. 6, 49. – / Genet. rabies, Lucr. 4, 1075 (1083). – Nbf. rabia, Serv. Verg. Aen. 1, 200. Gloss. V, 478, 34.

    lateinisch-deutsches > rabies

  • 16 civilis

    1. cīvīlis, e (civis), Adi. m. Compar. u. Superl., I) den Bürger (u. insbes. den Mitbürger) betreffend, bürgerlich, Bürger-, des Bürgers, der Bürger, des Mitbürgers, der Mitbürger, 1) eig.: mos, Cic.: clamor, Liv.: furor, Hor.: sanguis, Cic.: cruor, Cic.: bellum, Cic.: victoria, über Mitbürger, Nep. Epam. 10, 3 u. Pelop. 5, 4, im Bürgerkriege, Sall. Iug. 45, 9: quercus, poet. = corona civica (s. civicus), Verg.: ius, entweder (im weit. Sinne) das bürgerliche Staatsrecht (Ggstz. ius naturale), Cic., Hor. u.a., od. (im engern Sinne) das Zivilrecht, Privatrecht (Ggstz. ius publicum), Cic.: actio, Klage eines Bürgers gegen seinen Mitbürger, Cic.: controversia, Cic.: dies, der bürgerliche Tag (von Mitternacht bis Mitternacht, Ggstz. dies naturalis, vom Aufgang bis zum Untergang der Sonne), Varr.: so auch annus, das aus 365 bürgerlichen Tagen bestehende Jahr, Gell. – 2) übtr.: a) bürgerlich = voll Bürgersinn; populär = gemeinnützig, dem Gemeinwohl zuträglich, nulli civilis animus, Liv. 45, 32, 5: at hercule sermo est minime c., Liv. 6, 40, 15: neque magistratum continuari satis civile esse, Liv. 27, 6, 4: neutr. subst., si quicquam in vobis non dico civilis, sed humani esset, wenn in auch noch ein Funke, nicht etwa von Bürgersinn, aber doch von Menschlichkeit wäre, Liv. 5, 3, 9: quid civilius ordinatione? wodurch kann man sich
    ————
    um Bürger verdienter machen als durch Verleihung einer ordentlichen Verfassung, Plin. ep. 8, 24, 7. – b) populär = leutselig, gewinnend, herablassend, höflich, schonend, animus, Suet.: ingenium, Tac.: ingressus, Quint.: genus vitae, Suet.: quid civilius illo (patre patriae), Ov.: aequissimum se et civilissimum praebuit, Eutr. – m. Abl., civilis ingressu, Plin. pan. 83, 7. – m. in u. Abl., in colloquiis, etiam humilissimorum, civilissimus fuit, Spart. Hadr. 20, 1: civilis in semet augendo, Suet. Claud. 12, 1. – m. circa od. in u. Akk., civilis circa quosdam amicos, Eutr. 7, 13: civilis in cunctos, Eutr. 10, 16. – civile reabatur mit folg. Infin. Präs. Pass., Tac. ann. 1, 54. – n. pl. subst., plus quam civilia agitare, Tac. ann. 1, 12: civilia loqui de se, Tac. hist. 4, 5. – II) den Staat od. Staatsdienst betreffend, öffentlich, Staats-, a) übh.: oratio, Cic.: res, Cic.: officia, Quint.: scientia, ratio, Staatswissenschaft, Cic.: rerum civilium cognitio, Staatskunde, Cic.: vir, Staatsmann (ἀνώρ πολιτικός), Quint.: dass. civilium rerum peritus, Tac.: fluctus, procellae, des Staatslebens, Nep. – b) dem Zivildienst betreffend, Zivil- (Ggstz. militaris, bellicus), officia (Ggstz. bellica off.), Cic. de off. 1, 122: non militaria solum sed civilia quoque munera, Liv. 9, 3, 5: civiles res (Ggstz. bella), Liv. 6, 22, 7. – n. pl. subst., ut militarium aliquis ad civilia (zum Zivildienste, zur Zivilverwaltung) transiret, Amm. 21, 16, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > civilis

  • 17 corona

    1. corōna, ae, f. (κορώνη), der Kranz, I) eig., der Kranz, die Krone aus Blumen (natürlichen od. künstlichen), Zweigen u. dgl. (als Schmuck der Menschen bei fröhlichen u. ernsten, feierlichen Gelegenheiten, wie der Gäste beim Mahle um Kopf und Hals, der Opfernden [s. Fabri Liv. 23, 11, 5], der Toten, der Mischkessel u. Becher bei Trinkgelagen [s. Voß Verg. georg. 2, 528. p. 454. Wagner Verg. Aen. 1, 724], sowie der Götterbilder, der Gebäude, der Schiffe [s. Mützell Curt. 4, 4, 5] u. der Opfertiere; als Geschenk für Geliebte, Freunde usw. [goldene, als Geschenk für Könige u. Feldherren, s. Mützell Curt. 4, 2, 2. p. 190. Drak. Liv. 7, 37, 1; 38, 14, 5] usw., c. aurea, Cornif. rhet., Liv. u.a.: laurea, Cic.: myrtea, Val. Max.: pinea, Plin.: quercea, Tac.: quernea, Suet.: spicea, Inscr.: spinea, Dornenkrone (Christi), Lact.: facta duabus virgulis oleaginis, Nep.: lemniscata, Serv.: corona modici circuli (von geringem Umfang od. Durchmesser), Liv. – als Kampfpreis, Belohnung, bes. tapferer Krieger, c. castrensis, civica, muralis, navalis, obsidionalis etc., Plaut., Cic. u.a.: c. aurea muralis, vallaris, Inscr. – corona virtute parta, Cic.: corona victoriae, Greg. in Iob 22, 45: corona victrix, Lact. de mort. pers. 16, 11. – coronam imponere alci, Cic. u. Liv., statuae, Suet.: redimire frontem coronā, Mart. (u. so redimitus coronis,
    ————
    bei Gelagen, Cic.): coronam (capite) gerere oder gestare, Suet.: decernere alci coronam lauream, Cic.: dare alci honoris coronam, Nep.: alqm coronā donare, Cic.: coronam habere unam in capite, alteram in collo, Cic.: coronam ponere, Cic.: deponere, Liv.: coronam capiti detrahere, Liv.: ludis circensibus coronā laureā uti, Vell.: coronas venditare, Plin.: sternere vicos floribus coronisque, Curt.: totum iter floribus coronisque consternere, Curt.: complere alqm floribus coronisque, Cic. – coronas bibere, aus den Kränzen die Blätter in die Becher pflücken u. sie mittrinken, Plin. 21, 12. – poet., corona perenni fronde, d.i. unsterblicher Dichterruhm, Lucr. 1, 118: u. so v. Dichterruhm, alci Delphicā lauro cingere comam, Hor.: insignem suo capiti petere coronam, Lucr. – nectere alci coronam, jmdm. einen Kranz flechten = jmd. durch ein Gedicht verherrlichen, Hor., od. = jmd. wegen eines Gedichtes verherrlichen, preisen, Hor.; vgl. Mitscherl. Hor. carm. 1, 26, 8. Schmid Hor. ep. 2, 2, 96. – sub corona vendere, einen Kriegsgefangenen als Sklaven verkaufen (weil die Gefangenen bekränzt wurden, vgl. Cael. Sabinus b. Gell. 7, 4, 3), Caes. u. Liv.: ebenso sub corona venire od. venundari, Liv.: sub corona emere, Varr. – poet., regni corona = diadema, Verg. Aen. 8, 505. – corona fidei, Märtyrerkrone, Cypr. ep. 58 u. 60. Lact. epit. 72, 23 (dies. auch bl. corona, Lact. 4, 25, 10). – II) übtr.: 1)
    ————
    in der Baukunst = Kranzleiste, Einfassung, Gesims, Vitr. u. Plin. – 2) in der Kriegskunst = Rand, Einfassung einer Mauer, angusta muri corona erat, Curt. 9, 4 (18), 30. Vgl. Held Hirt. b. G. 8, 9, 3 (wo einige Hdschrn. auch coronis haben). – 3) bei den Agrim. = oberster Rand der Äcker als Abgrenzungslinie, Cato r. r. 6, 3. Gromat. vet. 217, 1 u. 218, 3. – 4) cor. montium, kreisförmige Gebirgskette, Plin. 6, 73. – 5) haarige Krone über dem Pferdehufe, Col. u. Veget. mul. – 6) Hof um die Sonne, für das griech. ἅλως, Sen. nat. qu. 1, 2. – 7) gew. = Kreis von Menschen, Zuschauer, Zuhörer, Versammlung, Menge, Cic. u.a. (s. Schmid Hor. ep. 1, 18, 53). – dah. als milit. t. t. = die einen Ort feindlich od. als Schutz rings umgebende (einfache, zweifache, ja dreifache) Truppenlinie, Belagerungslinie, Befestigungslinie (s. Fabri Liv. 23, 18, 5. Mützell Curt. 4, 6, 10. p. 250), (urbem etc.) coronā cingere, Caes. u. Liv., circumdare od. oppugnare, Liv. u.a. – zum Schutze, coronā vallum defendere, Liv. 4, 19, 8. – 8) corona bubula = cunila bubula, großer Saturei, so genannt wegen seiner Vortrefflichkeit, Apul. Apic. 4, 144 u. 145. – chorona geschr., Corp. inscr. Lat. 6, 22102 = Carm. epigr. 92 ed. Buecheler; vgl. Quint. 1, 5, 20. Ter. Scaur. de orthogr. (VII) 14, 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > corona

  • 18 rabies

    rabiēs, em, ē, f. (rabio), die Wut, Tollheit, I) im engeren Sinne, als Krankheit, die Hirnwut, des Hundes, Colum. u. Plin.: des Wolfes, Ov.: der Stuten, Colum. – v. der Tollheit, dem Wahnsinn, der Raserei der Menschen, Plaut. u. Plin. – in rabiem venire, Cael. Aur.: in rabiem efferari (v. Hunden u. Menschen), Solin. u. Petron.: contactos eo scelere velut iniectā rabie ad arma ituros, Liv. 21, 48, 4. – II) im weiteren Sinne, als hoher Grad leidenschaftl. Aufregung, A) im allg., die Wut, Tollheit, Wildheit, der Ingrimm, a) leb. Wesen, v. der Zorneswut, animi acerbitas quaedam et rabies, Cic.: ira et rabies Latinorum, Liv.: r. hostilis, Liv.: r. civica, des Bürgerkrieges, Hor.: eadem deûm ira, eadem hominum rabies, Tac.: in rabiem ira versa, Liv. u. Curt.: ira deinde vertit in rabiem, Curt.: continuā rabie lacerare alqm, Vell.: arma rapere furore et rabie, Tac.: ea desperatio Tuscis rabiem magis quam audaciam accendit, Liv.: tanta rabies feros animos invaserat, ut etc., Iustin.: renuntiarunt coërceri rabiem gentis non posse, Liv. – vom Ingrimm, der Spottwut des Archilochus, Hor. – v. der Liebeswut, praeut huius (hominis) rabies quae dabit, Ter. – v. der Wildheit der Tiere, ferae bestiae caeco impetu ac rabie concitatae, Liv.: animalium infesta rabies, Apul.: canum rabies, poet. = die grimmigen Hunde, Ov. – personif., Rabies, als Begleiterin
    ————
    des Mars, Val. Flacc. 2, 206. – b) übtr., v. Lebl., die Wut, Wildheit, das Toben, der Ungestüm, fatalis temporis, Liv.: caeli marisque, Verg.: ventorum, Ov.: noti, Hor.: ventris, Heißhunger, Verg. – B) insbes., von der Begeisterung der Sibylle, die Raserei, der Wahnsinn, Verg. Aen. 6, 49. – Genet. rabies, Lucr. 4, 1075 (1083). – Nbf. rabia, Serv. Verg. Aen. 1, 200. Gloss. V, 478, 34.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > rabies

  • 19 cīvicus

        cīvicus adj.    [civis], of citizens, civil, civic: iura, H.: rabies, H.: bella, O.: arma pro trepidis reis, i. e. defence, O.: corona, the civic crown (of oak-leaves, given for saving the life of a citizen in war), C., L.
    * * *
    civica, civicum ADJ
    of one's town/city/fellow-citizens; civil, civic; legal, civil (not military)

    Latin-English dictionary > cīvicus

  • 20 cīvīlis

        cīvīlis e, adj. with comp.    [civis], of citizens, civil, civic: bellum: discordia, S.: acies, O.: aestus, H.: victoria, N.: mos consuetudoque: clamor, L.: quercus (i. e. corona civica), V.—As subst n.: si quicquam in vobis civilis esset, sense of public duty, L.—In the phrase ius civile, private rights, the law (as protecting citizens): sit ergo in iure civili finis hic: neque naturali neque civili iure descripto: de iure civili si quis novi quid instituit, the Civil Law: quod agas mecum ex iure civili non habes: civile ius evolgavit, a code of procedure, L.: inteream si... novi civilia iura, legal process, H.—Meton., of the state, relating to public life, political, public, state: scientia, political science: mersor civilibus undis, H.— Civil (opp. military): officia: munera, L.: res, L. — Fig., courteous, polite, civil, affable, urbane: quid enim civilius illo? O.: sermo minime, L.: ingenium, Ta.: parum civile, unbecoming a private citizen, L.
    * * *
    civilis, civile ADJ
    of/affecting fellow citizens; civil; legal; public; political; unassuming

    Latin-English dictionary > cīvīlis

См. также в других словарях:

  • Civica — Group Ltd Type Private company Industry Outsourcing services and specialist systems Predecessor The Sanderson Group Founded London, U …   Wikipedia

  • CIVICA — patruus Veri Imperatoris, cuius mentio apud Capitolin. in Macro, c. 9. sub Hadriano Consulatum gessit cum L. Ceionio Commodo Vero, qui postea dictus est Caesar. Nominatur in Lapide antiquo, SEX. VETULENUS. CIVICA. POMPEIANUS. Casaubon. ad Histor …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CIVICA Corona — inter omnes millitares nobilissima, illi unî seponi solebat, qui e manibus hostium civem Romanum eripuisset, quippe Civis, ut ait Seneca, de Ira, l. 2. c. 31. est pars Patriae. Dabatur autem veteri Republ. mann illius, qui servatus esset, A.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Civĭca corōna — (röm. Ant.), Bürgerkrone, s. u. Kranz …   Pierer's Universal-Lexikon

  • CIVICA Pompejanus — Consul, collega L. Ceionii Commodi an. Urb. Cond. 888. Item Africae Proconsul, a Domitiano sublatus. Tacitus, Agric. c. 42 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Coalición Cívica (confederación) — Para otros usos de este término, véase Coalición Cívica. Coalición Cívica Presidente Adrián Perez …   Wikipedia Español

  • Unión Cívica Radical — «UCR» redirige aquí. Para otras acepciones, véase UCR (desambiguación). Unión Cívica Radical Escudo de la UCR Presidente …   Wikipedia Español

  • Coalición Cívica ARI — Existen desacuerdos sobre la neutralidad en el punto de vista de la versión actual de este artículo o sección. En la página de discusión puedes consultar el debate al respecto. No debe confundirse con Coalición Cívica (confederación) …   Wikipedia Español

  • Historia de la Unión Cívica Radical: 1903 - 1916 — Saltar a navegación, búsqueda 1906. Marcha de los revolucionarios radicales al ser amnistiados La Unión Cívica Radical de Argentina, partido político de la Argentina, c …   Wikipedia Español

  • Unión Cívica Radical del Pueblo — (se mantiene el escudo original) Líder Ricardo Balbín Fundación …   Wikipedia Español

  • Historia de la Unión Cívica Radical: 1916-1930 — Saltar a navegación, búsqueda Hipólito Yrigoyen …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»