-
1 balneum
balnĕum, i. n. (in plur. usu. heterocl. balnĕae, ārum. f.; cf. Varr. L. L. 8, § 48 Müll.; since the Aug. per. sometimes bal-nĕa, ōrum, n.; cf. Dör. ad Plin. Ep. 2, 8, 2) [contr. from bălĭnĕum, also in use, and in Plaut. and post-Aug. prose predominant, = balaneion; plur. bălĭnĕae; the Lat. bal-neum stands for bad-neum, kindr. with Sanscr. root bād, lavare, se lavare; Germ. Bad; Engl. bath].I.A bath, a place for bathing (the public bath, as consisting of several apartments, only in plur., Varr. L. L. 9, § 68 Müll.; cf. aedes and aqua. Varro 1. 1. seems to assert that only the sing. was used for private baths, but this was not without exception, at least in a subsequent age; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 3, 2, 69; Plin. 13, 3, 4, § 22; 33, 12, 54, § 153; Mart. 12, 15, 2 al.).A.Balneum, plur. balneae, Plaut. Trin. 2, 4, 5; id. Pers. 1, 3, 10; Ter. Phorm. 2, 2, 25:B.balneae Seniae,
Cic. Cael. 25, 62:balneae Palatinae,
id. Rosc. Am. 7, 18; id. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 223; Caecil. ap. Non. p. 196, 12; Vitr. 6, 8; Plin. 13, 3, 4, § 22; Tac. H. 3, 11; id. A. 15, 52:(Caesar) ambulavit in litore: post horam octavam in balneum,
Cic. Att. 13, 52. 1:de structurā balnei cogitare,
Pall. 1, 40, 1.—Balineum, plur. balineae:C.balineum calfieri jubebo,
Cic. Att. 2, 3 fin.; 15, 13, 5 (with the var. lect. balneo):in balineas ire,
Plaut. As. 2, 2, 90; id. Rud. 2, 3, 52; id. Most. 3, 2, 69; id. Merc. 1, 2, 17:pensiles balineae,
Plin. 9, 54, 79, § 168; 22, 22, 43, § 87; 32, 10, 38, § 115; 33, 12, 54, § 153; Plin. Ep. 2, 17, 11; 3, 14, 8; 8, 8, 6; 10, 75, 1; Suet. Aug. 76 Oud.; 85; 94; id. Ner. 20; 31; 35; id. Vesp. 21; id. Calig. 37; id. Galb. 10; Tac. H. 2, 16; 3, 32 al.—Plur. balnea, ōrum, n., Hor. Ep. 1, 1, 92; 1, 11, 13; 1, 14, [p. 221] 15; id. A. P. 298; Ov. A. A. 3, 640; Liv. 23, 18, 12; Val. Max. 9, 1, 1; Sen. Ep. 86, 6; 90, 25; Cels. 1, 6; Plin. 28, 19, 77, § 248; 36, 15, 24, § 121; Juv. 1, 143; 6, 375; 6, 419; 7, 131; 7, 178; 7, 233 al.; Mart. 9, 19, 1; 10, 70, 13; 12, 50, 2; Inscr. Orell. 3324; 4816; Plin. Ep. 2, 8, 2; 7, 26, 2.—II.In Pliny, a bath (in abstracto);esp. in the connec. a balineis,
after the bath, after bathing, Plin. 28, 19 77, § 248; 13, 15, 30, § 99; 20, 14, 57, § 160; 24, 19, 118, § 181. -
2 balneum
balneum see balineum.* * *I IIbath; bathroom, (public) bath place/rooms (esp. pl.); bathtub; act of bathing -
3 balneum
bath, bathhouse, bathing-place. -
4 balnea
balnĕum, i. n. (in plur. usu. heterocl. balnĕae, ārum. f.; cf. Varr. L. L. 8, § 48 Müll.; since the Aug. per. sometimes bal-nĕa, ōrum, n.; cf. Dör. ad Plin. Ep. 2, 8, 2) [contr. from bălĭnĕum, also in use, and in Plaut. and post-Aug. prose predominant, = balaneion; plur. bălĭnĕae; the Lat. bal-neum stands for bad-neum, kindr. with Sanscr. root bād, lavare, se lavare; Germ. Bad; Engl. bath].I.A bath, a place for bathing (the public bath, as consisting of several apartments, only in plur., Varr. L. L. 9, § 68 Müll.; cf. aedes and aqua. Varro 1. 1. seems to assert that only the sing. was used for private baths, but this was not without exception, at least in a subsequent age; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 3, 2, 69; Plin. 13, 3, 4, § 22; 33, 12, 54, § 153; Mart. 12, 15, 2 al.).A.Balneum, plur. balneae, Plaut. Trin. 2, 4, 5; id. Pers. 1, 3, 10; Ter. Phorm. 2, 2, 25:B.balneae Seniae,
Cic. Cael. 25, 62:balneae Palatinae,
id. Rosc. Am. 7, 18; id. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 223; Caecil. ap. Non. p. 196, 12; Vitr. 6, 8; Plin. 13, 3, 4, § 22; Tac. H. 3, 11; id. A. 15, 52:(Caesar) ambulavit in litore: post horam octavam in balneum,
Cic. Att. 13, 52. 1:de structurā balnei cogitare,
Pall. 1, 40, 1.—Balineum, plur. balineae:C.balineum calfieri jubebo,
Cic. Att. 2, 3 fin.; 15, 13, 5 (with the var. lect. balneo):in balineas ire,
Plaut. As. 2, 2, 90; id. Rud. 2, 3, 52; id. Most. 3, 2, 69; id. Merc. 1, 2, 17:pensiles balineae,
Plin. 9, 54, 79, § 168; 22, 22, 43, § 87; 32, 10, 38, § 115; 33, 12, 54, § 153; Plin. Ep. 2, 17, 11; 3, 14, 8; 8, 8, 6; 10, 75, 1; Suet. Aug. 76 Oud.; 85; 94; id. Ner. 20; 31; 35; id. Vesp. 21; id. Calig. 37; id. Galb. 10; Tac. H. 2, 16; 3, 32 al.—Plur. balnea, ōrum, n., Hor. Ep. 1, 1, 92; 1, 11, 13; 1, 14, [p. 221] 15; id. A. P. 298; Ov. A. A. 3, 640; Liv. 23, 18, 12; Val. Max. 9, 1, 1; Sen. Ep. 86, 6; 90, 25; Cels. 1, 6; Plin. 28, 19, 77, § 248; 36, 15, 24, § 121; Juv. 1, 143; 6, 375; 6, 419; 7, 131; 7, 178; 7, 233 al.; Mart. 9, 19, 1; 10, 70, 13; 12, 50, 2; Inscr. Orell. 3324; 4816; Plin. Ep. 2, 8, 2; 7, 26, 2.—II.In Pliny, a bath (in abstracto);esp. in the connec. a balineis,
after the bath, after bathing, Plin. 28, 19 77, § 248; 13, 15, 30, § 99; 20, 14, 57, § 160; 24, 19, 118, § 181. -
5 tempero
tempĕro, āvi, ātum, 1 (old pres. subj. temperint, Plaut. Truc. 1, 1, 41; collat. dep. form tempĕror, Lact. 7, 5, 12), v. a. and n. [tempus].I.Act., to divide or proportion duly, mingle in due proportion; to combine or compound properly; to qualify, temper, etc. (class.; cf.: modifico, misceo).A.Lit.:2.nec vero qui simplex esse debet, ex dissimilibus rebus misceri et temperari potest,
Cic. Off. 3, 33, 119:qui (orbium motus) acuta cum gravibus temperans varios aequabiliter concentus efficit,
id. Rep. 6, 18, 18:ea cum tria sumpsisset, unam in speciem temperavit,
id. Univ. 7:tale quiddam esse animum, ut sit ex igni atque animă temperatum,
id. N. D. 3, 14, 36:aes conflare et temperare,
Plin. 7, 56, 57, § 197:ferrum,
id. 34, 14, 41, § 145:herbas,
Ov. F. 5, 402:acetum melle,
Plin. 14, 17, 21, § 114:vinum,
id. 29, 3, 11, § 50: pocula, to flavor, i. e. to fill, Hor. C. 1, 20, 11; id. Epod. 17, 80; Mart. 9, 12, 7:venenum,
Suet. Ner. 2 fin.:unguentum,
Plin. 13, 2, 2, § 18:collyrium,
id. 27, 10, 59, § 83:colores,
id. 2, 18, 16, § 79 et saep.:ejusdem solis tum accessus modici tum recessus et frigoris et caloris modum temperant,
Cic. N. D. 2, 19, 49:Etesiarum flatu nimii temperantur calores,
id. ib. 2, 53, 131; cf.:vitis solem umbra temperans,
Plin. 17, 12, 18, § 91: quis aquam (i. e. balneum) temperet ignibus, who shall temper, i. e. warm, Hor. C. 3, 19, 6; so, balneum, Mart. 3, 25, 1:scatebrisque arentia temperat arva,
i. e. waters, Verg. G. 1, 110; so,arva (Galesus),
Claud. Cons. Prob. 260.—Transf., to rule, regulate, govern, manage, arrange, order:B.rem publicam institutis et legibus,
Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:constituere et temperare civitates,
id. Ac. 2, 1, 3:Lycurgus, qui Lacedaemoniorum rem publicam temperavit,
id. Div. 1, 43, 96; cf.:qui (Juppiter) res hominum ac deorum, Qui mare ac terras variisque mundum Temperat horis,
Hor. C. 1, 12, 16:terram, mare, urbes, etc. (corresp. to regere),
id. ib. 3, 4, 45:mare,
id. ib. 4, 12, 1:aequor,
Verg. A. 1, 146:orbem,
Ov. M. 1, 770; 15, 869:arces aetherias,
id. ib. 15, 859:undas,
id. ib. 12, 580:ratem,
id. ib. 13, 366:solus id navigii genus temperans,
Vell. 2, 107:omnia pretio temperata,
id. 2, 60:senem delirum,
Hor. S. 2, 5, 71:ora frenis,
id. C. 1, 8, 7 et saep.:genius qui natale temperat astrum,
id. Ep. 2, 2, 187:annum,
id. ib. 1, 12, 16; Plin. 2, 6, 4, § 13:caeli fulgura,
Cic. Leg. 8, 21:fortunam suo arbitrio,
Petr. 137.— Poet.:carmen impositis articulis,
i. e. to tune, Prop. 2, 34 (3, 32), 80; cf.:testudinis aureae strepitum,
Hor. C. 4, 3, 18:Musam pede Archilochi,
id. Ep. 1, 19, 28 sq.:citharam nervis,
i. e. to string, Ov. M. 10, 108.—Trop.1.To regulate, rule, etc.:2.non modice temperatam sed nimis meracam libertatem sitiens haurire,
Cic. Rep. 1, 43, 96; cf.:cujus acerbitas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet,
id. Phil. 12, 11, 26:quod (genus) erit aequatum et temperatum ex tribus optimis rerum publicarum modis,
id. Rep. 1, 45, 69; cf. id. ib. 2, 39, 65:ita in variā et perpetuā oratione hi (numeri) sunt inter se miscendi et temperandi,
id. Or. 58, 197; so,joined with miscere,
id. Off. 3, 33, 119 (on the contrary, opp. miscere, id. Rep. 2, 23, 42); cf.:at haec interdum temperanda et varianda sunt,
id. Or. 29, 103; 18, 60; 52, 176:iracundiam cohibere, victoriam temperare,
id. Marcell. 3, 8:amara lento Temperet risu,
Hor. C. 2, 16, 27: annonam macelli quotannis temperandam censuit, to be regulated, i. e. fixed at moderate prices, Suet. Tib. 34:(Aeolus) Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras,
soothes, allays, Verg. A. 1, 57:sumptus,
Ov. Am. 1, 3, 10:Mercurius temperat astra,
Stat. Th. 1, 305.—Se temperare ab aliquā re, to refrain from, abstain from, forbear, etc. (late Lat.): temperare se a rectorum suorum reprehensione, Greg. M. in Job, 25, 38 init.; 18, 3: ab utro se temperat, Aug. c. Faust. 6, 5 fin.; id. Trin. 3 prooem.II.Neutr., to observe proper measure; to moderate or restrain one ' s self; to forbear, abstain; to be moderate or temperate (class.; cf. moderor).A.In gen., constr. with in aliquā re, alicui rei, ab aliquā re, a simple abl., an inf., or ne or quin with subj.(α).With in and abl.:(β).jam istoc probior es, cum in amore temperes,
Plaut. Ep. 1, 2, 8:in multa temperarunt tribuni,
Liv. 2, 52, 5; Sall. J. 85, 9.—With dat.:(γ).linguae tempera,
Plaut. Rud. 4, 7, 28; so,linguae,
Liv. 28, 44, 18:linguae,
Sen. Ira, 3, 6, 2:manibus,
Liv. 2, 23, 9; 4, 3, 6; 32, 20, 3; Curt. 7, 2, 24:oculis,
Liv. 21, 22, 7:irae,
id. 33, 20, 7:victoriae,
Sall. C. 11, 8:gulae,
Plin. Ep. 2, 6, 5:lacrimis,
Curt. 7, 2, 7.—With ab and abl.:(δ).temperare ab injuriā et maleficio,
Caes. B. G. 1, 7:a maleficio,
Auct. Her. 2, 19, 29:a lacrimis,
Verg. A. 2, 8:precibus ducis mitigati ab excidio civitatis temperavere,
Tac. H. 1, 63.—Rarely with sibi, etc.:cum sibi in contionibus credas a mendacio temperaturum?
Auct. Her. 4, 18, 25:ne a necessariis quidem sibi rabies temperat,
Sen. Clem. 1, 26, 4.—With abl. alone:(ε).lacrimis,
Liv. 30, 20; Tac. A. 15, 16:a venatibus,
Claud. III. Laud. Stil. 270:risu,
Liv. 32, 34, 3: neque verbis adversus principem neque factis, Suet. Vit. Lucan.—With inf.:(ζ).matronae Canorā hic voce suā tinnire temperent,
Plaut. Poen. prol. 33:dormire,
id. ib. 22:maledicere huic,
id. ib. 5, 2, 76: tollere puerum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):exordiri rem novam,
Gell. 4, 9, 5. —With ne and subj.:(η).quoi male faciundi est potestas, quom ne id faciat temperat,
Plaut. Stich. 1, 2, 60:quod in pluribus libris ne facerem temperavi,
Lact. 4, 3, 5.—With quin (post-Aug.):b.non temperante Tiberio quin premeret,
Tac. A. 3, 67: ne sedato quidem tumultu temperare potuit, quin, etc., Suet. Claud. 41; id. Calig. 54:vix temperabat, quin diceret,
Sen. Contr. 10, 1 (30), 7:Arruntius non temperavit, quin, etc.,
id. Ep. 114, 19.—With sibi or animis (so not in Cicero):c.neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin, etc.,
Caes. B. G. 1, 33:vix sibi temperant quin, etc.,
Sen. Ben. 2, 29, 2; Vell. 1, 16, 1: usque mihi temperavi, dum perducerem eo rem, ut, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2:nequeo mihi temperare, quominus, etc.,
Plin. 18, 6, 8, § 41; 1, praef. §30: non quivit temperare sibi in eo (signo), etc.,
id. 34, 8, 19, § 62; Plin. Ep. 6, 17, 1:vix temperavere animis, quin, etc.,
Liv. 5, 45, 7.—Impers. pass.:B.aegre temperatum est, quin, etc.,
they with difficulty refrained, Liv. 32, 10, 8:nec temperatum manibus foret, ni, etc.,
id. 2, 23, 10:jam superfundenti se laetitiae vix temperatum est,
id. 5, 7, 8:ab oppugnatione urbium temperatum,
id. 7, 20, 9:a caedibus,
id. 25, 25, 9.—In partic., pregn., to forbear, abstain, or refrain from; to spare, be indulgent to any thing (cf.: parco, abstineo); constr. with dat. or ab:A.ut si cuiquam ullā in re umquam temperaverit, ut vos quoque ei temperetis,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:superatis hostibus (shortly after, parcere),
id. ib. 2, 2, 2, §4: sociis,
id. ib. 2, 1, 59, §154: alicui in aliquā re,
id. ib. 2, 2, 6, §17: amicis,
id. Balb. 27, 60:privignis,
Hor. C. 3, 24, 18:ingenio suo,
Quint. 10, 1, 98 al.:in quo ab sociis temperaverant,
Liv. 6, 17, 8:ab his sacris,
id. 39, 10, 9:quamvis a plerisque cibis singuli temperemus,
Plin. Ep. 2, 5, 8; cf.:a mulso sibi temperare,
Cels. 4, 31.— Impers. pass.:templis deum temperatum est,
Liv. 1, 29, 6 Drak. N. cr.:nec ab ullo temperatum foret,
id. 24, 31, 11.—Hence,tempĕ-rans, antis, P. a., observing moderation, sober, moderate, temperate (syn.:B.modestus, abstinens): aut temperantem (dices), qui se in aliquā libidine continuerit, in aliquā effuderit?
Cic. Par. 3, 1, 21:homo in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, etc.,
id. Font. 18, 40; so,homo,
id. Att. 15, 1, 1.— Sup.:homo sanctissimus et temperantissimus,
Cic. Font. 17, 38:principes graviores temperantioresque a cupidine imperii,
refraining, abstaining, Liv. 26, 22, 14 Drak. N. cr. —With gen.:famae temperans,
Ter. Phorm. 2, 1, 41:temperans gaudii seraeque laetitiae,
Plin. Pan. 52, 5:potestatis temperantior,
Tac. A. 13, 46.—Hence, adv.: tempĕranter, with moderation, moderately, Tac. A. 4, 33; 15, 29. — Comp., Cic. Att. 9, 2, A, 2.— Sup. seems not to occur.—tempĕrātus, a, um, P. a.* 1. 2. (α).Lit.:(β).temperatae escae modicaeque potiones,
Cic. Div. 1, 51, 115:regiones caeli neque aestuosae neque frigidae sed temperatae,
Vitr. 1, 4; cf. Plin. 14, 2, 4, § 26.— Comp.:loca temperatiora,
Caes. B. G. 5, 12:o temperatae dulce Formiae litus,
Mart. 10, 30, 1:mitis ac temperatus annus,
Col. 3, 20, 1; cf. in sup.:temperatissimum anni tempus,
Varr. R. R. 2, 5, 14.—Trop., of moral character, of speech, etc., moderate, sober, calm, steady, temperate:a.est autem ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,
Cic. Fam. 12, 27:justi, temperati, sapientes,
id. N. D. 3, 36, 87: in victoriā tem, peratior, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1:mens in bonis Ab insolenti temperata Laetitiā,
Hor. C. 2, 3, 3:vim temperatam di provehunt In majus,
id. ib. 3, 4, 66:animum temperatum virtutibus fuisse,
Liv. 1, 18, 4:hoc multo fortius est... illud temperatius,
Sen. Ep. 18, 3:aequabile et temperatum orationis genus,
Cic. Off. 1, 1, 3:oratio modica ac temperata,
id. Or. 27, 95.— Comp.:temperatior oratio,
Cic. de Or. 2, 53, 212.— Sup.:temperatissimi sanctissimique viri monumentum,
Cic. Verr. 2, 4, 38, § 83. — Adv.: tempĕrātē, in due proportion, with moderation, moderately, temperately.Lit.:b.tepebit,
Cato, R. R. 69, 2:arbores umoris temperate, parum terreni habentes,
Vitr. 2, 9 med. —Trop.:agere,
Cic. Att. 12, 32, 1:temperatius scribere,
id. ib. 13, 1, 1:temperatissime et castissime vivere,
Aug. Mus. 6, 15. -
6 temperor
tempĕro, āvi, ātum, 1 (old pres. subj. temperint, Plaut. Truc. 1, 1, 41; collat. dep. form tempĕror, Lact. 7, 5, 12), v. a. and n. [tempus].I.Act., to divide or proportion duly, mingle in due proportion; to combine or compound properly; to qualify, temper, etc. (class.; cf.: modifico, misceo).A.Lit.:2.nec vero qui simplex esse debet, ex dissimilibus rebus misceri et temperari potest,
Cic. Off. 3, 33, 119:qui (orbium motus) acuta cum gravibus temperans varios aequabiliter concentus efficit,
id. Rep. 6, 18, 18:ea cum tria sumpsisset, unam in speciem temperavit,
id. Univ. 7:tale quiddam esse animum, ut sit ex igni atque animă temperatum,
id. N. D. 3, 14, 36:aes conflare et temperare,
Plin. 7, 56, 57, § 197:ferrum,
id. 34, 14, 41, § 145:herbas,
Ov. F. 5, 402:acetum melle,
Plin. 14, 17, 21, § 114:vinum,
id. 29, 3, 11, § 50: pocula, to flavor, i. e. to fill, Hor. C. 1, 20, 11; id. Epod. 17, 80; Mart. 9, 12, 7:venenum,
Suet. Ner. 2 fin.:unguentum,
Plin. 13, 2, 2, § 18:collyrium,
id. 27, 10, 59, § 83:colores,
id. 2, 18, 16, § 79 et saep.:ejusdem solis tum accessus modici tum recessus et frigoris et caloris modum temperant,
Cic. N. D. 2, 19, 49:Etesiarum flatu nimii temperantur calores,
id. ib. 2, 53, 131; cf.:vitis solem umbra temperans,
Plin. 17, 12, 18, § 91: quis aquam (i. e. balneum) temperet ignibus, who shall temper, i. e. warm, Hor. C. 3, 19, 6; so, balneum, Mart. 3, 25, 1:scatebrisque arentia temperat arva,
i. e. waters, Verg. G. 1, 110; so,arva (Galesus),
Claud. Cons. Prob. 260.—Transf., to rule, regulate, govern, manage, arrange, order:B.rem publicam institutis et legibus,
Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:constituere et temperare civitates,
id. Ac. 2, 1, 3:Lycurgus, qui Lacedaemoniorum rem publicam temperavit,
id. Div. 1, 43, 96; cf.:qui (Juppiter) res hominum ac deorum, Qui mare ac terras variisque mundum Temperat horis,
Hor. C. 1, 12, 16:terram, mare, urbes, etc. (corresp. to regere),
id. ib. 3, 4, 45:mare,
id. ib. 4, 12, 1:aequor,
Verg. A. 1, 146:orbem,
Ov. M. 1, 770; 15, 869:arces aetherias,
id. ib. 15, 859:undas,
id. ib. 12, 580:ratem,
id. ib. 13, 366:solus id navigii genus temperans,
Vell. 2, 107:omnia pretio temperata,
id. 2, 60:senem delirum,
Hor. S. 2, 5, 71:ora frenis,
id. C. 1, 8, 7 et saep.:genius qui natale temperat astrum,
id. Ep. 2, 2, 187:annum,
id. ib. 1, 12, 16; Plin. 2, 6, 4, § 13:caeli fulgura,
Cic. Leg. 8, 21:fortunam suo arbitrio,
Petr. 137.— Poet.:carmen impositis articulis,
i. e. to tune, Prop. 2, 34 (3, 32), 80; cf.:testudinis aureae strepitum,
Hor. C. 4, 3, 18:Musam pede Archilochi,
id. Ep. 1, 19, 28 sq.:citharam nervis,
i. e. to string, Ov. M. 10, 108.—Trop.1.To regulate, rule, etc.:2.non modice temperatam sed nimis meracam libertatem sitiens haurire,
Cic. Rep. 1, 43, 96; cf.:cujus acerbitas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet,
id. Phil. 12, 11, 26:quod (genus) erit aequatum et temperatum ex tribus optimis rerum publicarum modis,
id. Rep. 1, 45, 69; cf. id. ib. 2, 39, 65:ita in variā et perpetuā oratione hi (numeri) sunt inter se miscendi et temperandi,
id. Or. 58, 197; so,joined with miscere,
id. Off. 3, 33, 119 (on the contrary, opp. miscere, id. Rep. 2, 23, 42); cf.:at haec interdum temperanda et varianda sunt,
id. Or. 29, 103; 18, 60; 52, 176:iracundiam cohibere, victoriam temperare,
id. Marcell. 3, 8:amara lento Temperet risu,
Hor. C. 2, 16, 27: annonam macelli quotannis temperandam censuit, to be regulated, i. e. fixed at moderate prices, Suet. Tib. 34:(Aeolus) Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras,
soothes, allays, Verg. A. 1, 57:sumptus,
Ov. Am. 1, 3, 10:Mercurius temperat astra,
Stat. Th. 1, 305.—Se temperare ab aliquā re, to refrain from, abstain from, forbear, etc. (late Lat.): temperare se a rectorum suorum reprehensione, Greg. M. in Job, 25, 38 init.; 18, 3: ab utro se temperat, Aug. c. Faust. 6, 5 fin.; id. Trin. 3 prooem.II.Neutr., to observe proper measure; to moderate or restrain one ' s self; to forbear, abstain; to be moderate or temperate (class.; cf. moderor).A.In gen., constr. with in aliquā re, alicui rei, ab aliquā re, a simple abl., an inf., or ne or quin with subj.(α).With in and abl.:(β).jam istoc probior es, cum in amore temperes,
Plaut. Ep. 1, 2, 8:in multa temperarunt tribuni,
Liv. 2, 52, 5; Sall. J. 85, 9.—With dat.:(γ).linguae tempera,
Plaut. Rud. 4, 7, 28; so,linguae,
Liv. 28, 44, 18:linguae,
Sen. Ira, 3, 6, 2:manibus,
Liv. 2, 23, 9; 4, 3, 6; 32, 20, 3; Curt. 7, 2, 24:oculis,
Liv. 21, 22, 7:irae,
id. 33, 20, 7:victoriae,
Sall. C. 11, 8:gulae,
Plin. Ep. 2, 6, 5:lacrimis,
Curt. 7, 2, 7.—With ab and abl.:(δ).temperare ab injuriā et maleficio,
Caes. B. G. 1, 7:a maleficio,
Auct. Her. 2, 19, 29:a lacrimis,
Verg. A. 2, 8:precibus ducis mitigati ab excidio civitatis temperavere,
Tac. H. 1, 63.—Rarely with sibi, etc.:cum sibi in contionibus credas a mendacio temperaturum?
Auct. Her. 4, 18, 25:ne a necessariis quidem sibi rabies temperat,
Sen. Clem. 1, 26, 4.—With abl. alone:(ε).lacrimis,
Liv. 30, 20; Tac. A. 15, 16:a venatibus,
Claud. III. Laud. Stil. 270:risu,
Liv. 32, 34, 3: neque verbis adversus principem neque factis, Suet. Vit. Lucan.—With inf.:(ζ).matronae Canorā hic voce suā tinnire temperent,
Plaut. Poen. prol. 33:dormire,
id. ib. 22:maledicere huic,
id. ib. 5, 2, 76: tollere puerum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):exordiri rem novam,
Gell. 4, 9, 5. —With ne and subj.:(η).quoi male faciundi est potestas, quom ne id faciat temperat,
Plaut. Stich. 1, 2, 60:quod in pluribus libris ne facerem temperavi,
Lact. 4, 3, 5.—With quin (post-Aug.):b.non temperante Tiberio quin premeret,
Tac. A. 3, 67: ne sedato quidem tumultu temperare potuit, quin, etc., Suet. Claud. 41; id. Calig. 54:vix temperabat, quin diceret,
Sen. Contr. 10, 1 (30), 7:Arruntius non temperavit, quin, etc.,
id. Ep. 114, 19.—With sibi or animis (so not in Cicero):c.neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin, etc.,
Caes. B. G. 1, 33:vix sibi temperant quin, etc.,
Sen. Ben. 2, 29, 2; Vell. 1, 16, 1: usque mihi temperavi, dum perducerem eo rem, ut, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2:nequeo mihi temperare, quominus, etc.,
Plin. 18, 6, 8, § 41; 1, praef. §30: non quivit temperare sibi in eo (signo), etc.,
id. 34, 8, 19, § 62; Plin. Ep. 6, 17, 1:vix temperavere animis, quin, etc.,
Liv. 5, 45, 7.—Impers. pass.:B.aegre temperatum est, quin, etc.,
they with difficulty refrained, Liv. 32, 10, 8:nec temperatum manibus foret, ni, etc.,
id. 2, 23, 10:jam superfundenti se laetitiae vix temperatum est,
id. 5, 7, 8:ab oppugnatione urbium temperatum,
id. 7, 20, 9:a caedibus,
id. 25, 25, 9.—In partic., pregn., to forbear, abstain, or refrain from; to spare, be indulgent to any thing (cf.: parco, abstineo); constr. with dat. or ab:A.ut si cuiquam ullā in re umquam temperaverit, ut vos quoque ei temperetis,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:superatis hostibus (shortly after, parcere),
id. ib. 2, 2, 2, §4: sociis,
id. ib. 2, 1, 59, §154: alicui in aliquā re,
id. ib. 2, 2, 6, §17: amicis,
id. Balb. 27, 60:privignis,
Hor. C. 3, 24, 18:ingenio suo,
Quint. 10, 1, 98 al.:in quo ab sociis temperaverant,
Liv. 6, 17, 8:ab his sacris,
id. 39, 10, 9:quamvis a plerisque cibis singuli temperemus,
Plin. Ep. 2, 5, 8; cf.:a mulso sibi temperare,
Cels. 4, 31.— Impers. pass.:templis deum temperatum est,
Liv. 1, 29, 6 Drak. N. cr.:nec ab ullo temperatum foret,
id. 24, 31, 11.—Hence,tempĕ-rans, antis, P. a., observing moderation, sober, moderate, temperate (syn.:B.modestus, abstinens): aut temperantem (dices), qui se in aliquā libidine continuerit, in aliquā effuderit?
Cic. Par. 3, 1, 21:homo in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, etc.,
id. Font. 18, 40; so,homo,
id. Att. 15, 1, 1.— Sup.:homo sanctissimus et temperantissimus,
Cic. Font. 17, 38:principes graviores temperantioresque a cupidine imperii,
refraining, abstaining, Liv. 26, 22, 14 Drak. N. cr. —With gen.:famae temperans,
Ter. Phorm. 2, 1, 41:temperans gaudii seraeque laetitiae,
Plin. Pan. 52, 5:potestatis temperantior,
Tac. A. 13, 46.—Hence, adv.: tempĕranter, with moderation, moderately, Tac. A. 4, 33; 15, 29. — Comp., Cic. Att. 9, 2, A, 2.— Sup. seems not to occur.—tempĕrātus, a, um, P. a.* 1. 2. (α).Lit.:(β).temperatae escae modicaeque potiones,
Cic. Div. 1, 51, 115:regiones caeli neque aestuosae neque frigidae sed temperatae,
Vitr. 1, 4; cf. Plin. 14, 2, 4, § 26.— Comp.:loca temperatiora,
Caes. B. G. 5, 12:o temperatae dulce Formiae litus,
Mart. 10, 30, 1:mitis ac temperatus annus,
Col. 3, 20, 1; cf. in sup.:temperatissimum anni tempus,
Varr. R. R. 2, 5, 14.—Trop., of moral character, of speech, etc., moderate, sober, calm, steady, temperate:a.est autem ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,
Cic. Fam. 12, 27:justi, temperati, sapientes,
id. N. D. 3, 36, 87: in victoriā tem, peratior, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1:mens in bonis Ab insolenti temperata Laetitiā,
Hor. C. 2, 3, 3:vim temperatam di provehunt In majus,
id. ib. 3, 4, 66:animum temperatum virtutibus fuisse,
Liv. 1, 18, 4:hoc multo fortius est... illud temperatius,
Sen. Ep. 18, 3:aequabile et temperatum orationis genus,
Cic. Off. 1, 1, 3:oratio modica ac temperata,
id. Or. 27, 95.— Comp.:temperatior oratio,
Cic. de Or. 2, 53, 212.— Sup.:temperatissimi sanctissimique viri monumentum,
Cic. Verr. 2, 4, 38, § 83. — Adv.: tempĕrātē, in due proportion, with moderation, moderately, temperately.Lit.:b.tepebit,
Cato, R. R. 69, 2:arbores umoris temperate, parum terreni habentes,
Vitr. 2, 9 med. —Trop.:agere,
Cic. Att. 12, 32, 1:temperatius scribere,
id. ib. 13, 1, 1:temperatissime et castissime vivere,
Aug. Mus. 6, 15. -
7 alveus
alveus ī, m [alvus], a hollow, cavity, excavation: vitiosae ilicis, V.—Esp., of a river, a bed, channel: fluminis, V. — Meton., a trough, tray: fluitans, L.—Of a ship, a hold, hull: alvei navium, S.—A small ship, boat: accipit alveo Aeneam, V. —A bathroom, with a step at the bottom, which the bather could use as a seat: in balneum venit... ut in alveum descenderet.—A bathing-tub, bathtub: alveus impletur aquis, O.— A bee-hive, Tb.* * *cavity, hollow; tub; trough, bowl, tray; gameboard; beehive; canoe; hold (ship), ship, boat; channel, bed (river), trench -
8 balnea, balneae
balnea, balneae see balneum. -
9 balneārius
balneārius adj. [balneum], of baths, at baths: fur, Ct.— Plur n. as subst, a bath, bath-room.* * *balnearia, balnearium ADJpertaining/relating to baths/bathhouse; bathhouse -
10 balneātor
-
11 balneolum
-
12 prae-fervidus
-
13 temperō
temperō āvī, ātus, āre [tempus], to observe proper measure, be moderate, restrain oneself, forbear, abstain, be temperate, act temperately: in potestatibus, S.: in multā temperarunt tribuni, L.: linguae, L.: oculis, to keep from looking, L.: temperare oculis, refrain from tears, Cu.: risu (dat.), L.: victoriae, S.: nec nos temperamus imperiis, quo minus illi auxili egeant, L.: sibi, quin exirent, Cs.: vix temperavere animis, quin, etc., L.: temperare ab iniuri<*> et maleficio, refrain, Cs.: a lacrimis, V.: tollere puerum: temperatum agere est, quin, etc., they with difficulty refrained, L.: nec temperatum manibus foret, ni, etc., L.— To forbear, abstain, refrain, spare, be indulgent: si cuiquam ullā in re umquam temperaverit: Privignis, H.: templis deum temperatum est, L.: in quo ab sociis temperaverant, L.— To divide duly, mingle in due proportion, combine suitably, compound properly, qualify, temper: ex dissimillimis rebus misceri et temperari: alqd ex igni atque animā temperatum: Pocula, to mix, i. e. fill, H.: Etesiarum flatu nimii temperantur calores: aquam (i. e. balneum) ignibus, i. e. warm, H.: scatebris arva, i. e. water, V.— To rule, regulate, govern, manage, arrange, order: rem p. institutis et legibus: aequor, V.: arces aetherias, O.: ora frenis, H.: testudinis aureae strepitum, H.: citharam nervis, i. e. to string, O.: temperata frumenti subvectio, facilitated, Ta.—Fig., to regulate, rule, control, govern, sway, moderate: cuius acerbitas morum ne vino quidem permixta temperari solet: haec interdum temperanda sunt: amara lento Temperet risu, H.: iras, soothe, V.: sumptūs, O.* * *temperare, temperavi, temperatus Vcombine, blend, temper; make mild; refrain from; control oneself -
14 alveus
alvĕus, i, m. (alveum, n., ap. Paul. ex Fest. s. v. naustibulum, p. 169 Müll.) [alvus], a hollow, a cavity.I.In gen.:II.vitiosae ilicis alveo,
Verg. G. 2, 453.—Esp.A.A hollow, deep vessel, a basket, trough, tray; also, a deep cavity, excavation, Cato, R. R. 11, 5:B.in alveo,
id. ib. 11, 81:fluitans alveus,
Liv. 1, 4; Plin. 11, 10, 10, § 22:alveus scrobis,
Col. 4, 4, 2 al. —The hold or hull of a ship:C.alveos navium,
Sall. J. 18, 5:alvei navium quassati,
Liv. 23, 34.—Hence (pars pro toto), a small ship, a boat, skiff:cavatus ex materiā alveus,
Vell. 2, 107:accipit alveo Aeneam,
Verg. A. 6, 412.—A hollowed gaming-board, Varr. ap. Non. 108, 33:D.alveus cum tesseris lusorius,
Plin. 37, 2, 6, § 13; Suet. Claud. 33:alveo et calculis vacare,
Val. Max. 8, 8, n. 2.—= alvus and alvearium, a beehive (in Pliny, alvus (Jan), q. v. II. C.):E.gens universa totius alvei consumitur,
Col. 9, 4, 3; so id. 9, 4, 1; 9, 9, 4; App. M. 4, p. 150, 37.—A bathing-tub: in balneum venit... ut in alveum descenderet, etc., Auct. ad Her. 4, 10; Cic. Cael. 28.—F.The channel or bed of a river:fluminis alveo,
Verg. A. 7, 33; id. G. 1, 203:fluminis Ritu feruntur, nunc medio alveo Cum pace delabentis etc.,
Hor. C. 3, 29, 34:nec quisquam citus aeque Tusco denatat alveo,
id. ib. 3, 7, 28 Müll. (not elsewhere):pleno alveo fluere,
Quint. 2, 1, 4:alveo navigabile perfodere angustias,
i. e. a canal, Plin. 4, 4, 5, § 10:per crepidinem alvei,
Vulg. Exod. 2, 5:reversae sunt aquae in alveum suum,
ib. Jos. 4, 18 al. -
15 balineae
bălĭnĕae = balneae, v. balneum, I. B. -
16 balineum
bălĭnĕum, v. balneum init. -
17 balneae
balneae, v. balneum. -
18 balnearia
balnĕārĭs, e, adj. [balneum], of or pertaining to a bath (post-Aug. for the foll.):argentum,
silver utensils used in baths, Dig. 34, 2, 33:jocus,
Spart. Had. 17:vestis,
Lampr. Alex. Sev. 42.— Subst.: balnĕā-rĭa, ĭum, n., bathing utensils, App. M. 3, p. 134, 36. -
19 balnearis
balnĕārĭs, e, adj. [balneum], of or pertaining to a bath (post-Aug. for the foll.):argentum,
silver utensils used in baths, Dig. 34, 2, 33:jocus,
Spart. Had. 17:vestis,
Lampr. Alex. Sev. 42.— Subst.: balnĕā-rĭa, ĭum, n., bathing utensils, App. M. 3, p. 134, 36. -
20 balneator
balnĕātor, ōris, m. (acc. to Serv. ad Verg. A. 12, 159, and Prob. p. 1452 P., gen. comm., yet v. balneatrix) [balneum], one who has the care of a bath, a bath-keeper, balaneus, Plaut. Poen. 3, 3, 90; id. Truc. 2, 3, 4:balnearis,
Cic. Cael. 26, 62; id. Phil. 13, 12, 26; Plin. 18, 17, 44, § 156; Dig. 3, 2, 4, § 2; ib. 19, 2, 30, § 1 al.—Facetè, of Neptune:edepol, Neptune, es balneator frigidus,
Plaut. Rud. 2, 6, 43.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Balneum — steht für: Thermen Balneum (Gattung), eine Heuschrecken Gattung Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort bezeichneter Begriffe … Deutsch Wikipedia
Balnĕum — (lat.), 1) Bad, s.d., so wie die verschiedenen Arten von Bädern, wie B. animāle, B. arenōsum, B. cinerĕum, B. coenŏsum etc.; 2) Badehaus; die theils durch Größe des Baues, theils durch die übrig gebliebene Kunde von ihnen merkwürdigen Bäder Roms … Pierer's Universal-Lexikon
Balnĕum — (lat.), Bad; in balneis (est) salus, in Bädern (ist) Heil … Meyers Großes Konversations-Lexikon
BALNEUM — I. BALNEUM Ordo militaris in Anglia a Richardo II institutus, qui illorum 4. esse voluit. Henricus IV. autem ad 46. numerum extendit. Illorum insigne tres coronae auteae, in campo caeruleo, cum lemmate, Tres in uno. Quôtres virtutes Theolog.… … Hofmann J. Lexicon universale
Balneum — Bạlneum [aus lat. balneum = Bad] s; s, ...nea: Bad (Reinigungs od. Heilbad) … Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke
Balneum Regis — (Bagnoregio,Италия) Категория отеля: Адрес: Via Colesanti 6, Bagnoregio, 01022 Bagnor … Каталог отелей
Balneum Boutique Hotel & B&B — (Bagno di Romagna,Италия) Категория отеля: 3 звездочный отель Адрес: Vi … Каталог отелей
BALNEUM Helenae — vide infra Cythera … Hofmann J. Lexicon universale
balneum Mariae — /balˈni əm ma rīˈē or balˈne ŭm ma rēˈī/ (Latin) noun A bain marie … Useful english dictionary
Balneum Mariae — Einfaches Wasserbad Die Bain Marie (frz: Bad der Marie, Wasserbad) ist ein in der Gastronomie verwendetes Küchengerät zum Warmhalten von Speisen. [1],[2] Die Bain Marie ist ein beheizbares Wasserbecken, in dem verschiedene Schöpfgerichte wie… … Deutsch Wikipedia
balneum — … Useful english dictionary