-
21 dedolo
dē-dolo, āvī, ātum, āre1) срубать, вырубать ( ridicas Col); вырезать, высекать ( vasculum crystallo Ap)2) обтёсывать ( arborem PM)4) ( sensu obsceno) разделывать ( aliquam Ap) -
22 delibro
dē-libro, āvī, ātum, āre [ liber II \]сдирать кору, обдирать (arborem Col; cacumina ramorum Cs); снимать ( cortīcem Col) -
23 derepo
dē-rēpo, rēpsī, —, ereползти, сползать (ad cubile Ph; arborem PM) -
24 detrunco
-
25 evello
ē-vello, vellī (vulsī), vulsum, ere1) вырывать (dentes PM; linguam, aculeum alicui C); срывать ( poma ex arboribus C); взламывать ( claustrum Ap); сбрасывать ( statuam de monumento Dig); выкорчёвывать ( arborem radicĭtus Sen); выдёргивать (clavos, hastam C); рвать, трепать ( linum PM)2) исторгать, отнимать, удалятьe. suspicionem C — положить конец подозрениюalicui ex animo scrupulum e. C — успокоить чьё-л. сердце3) уничтожать, искоренять (măla Lcr; pravas opiniones Aug)e. consules ex fastis C — исключить имена консулов из списков4) освобождать (castra obsessa, sc. ex obsidione Sil) -
26 everto
ē-verto, vertī, versum, ere1) опрокидывать, переворачивать (navem C; currum QC); валить ( arborem V); выворачивать ( cervicem Ter)2)e. rem publicam Su, Q — производить государственный переворотб) ниспровергать ( fundĭtus civitates C); разрушать ( Troja eversa Man); отменять, упразднять (leges, testamenta C); расстраивать, расторгать ( amicitiam C)3) вздымать, волновать (aequor ventis V; mare evertitur Sen); взрывать, вспахивать ( campum VF)4) разорять, разрушать (urbem C; castellum H); губить ( aliquem J); уничтожать (spem O; simul parta ac sperata decora L)5) выгонять, изгонять ( aliquem agro Pl)e. aliquem bonis (fortunis) omnibus Pl, C — лишить кого-л. всего имущества6) расточать, растрачивать ( patrimonium Dig) -
27 excido
I ex-cido, cidī, —, ere [ cado ]1)а) падать (equo Sen; in flumen L)e. metu O — упасть в обморок от страхаб) выпадать ( de manibus C)e. sorte L — выпадать по жребию3) исчезать, пропадать ( spes excĭdit O)excĭdit omnis constantia attonĭtis Pt — (мы) были так поражены, что вся наша решимость пропалаmemoria alicujus rei excĭdit L или aliquid excidit de memoria L (ex animo L или animo V, O) — что-л. изглаживается из памяти (забывается)non excidit mihi me id fecisse C — я не забыл, что сделал этоnon e. sibi Sen — не терять самообладанияnon e. ab aevo Prp — стать достоянием вечности, остаться навеки в памяти потомстваexcĭdat illa dies aevo! St — да изгладится этот день из вечности (т. е. будь он проклят)!4) вырваться, освободиться ( vinculis V); перен. выскальзывать, ускользать ( a digitis O)verbum alicui или ex ore alicujus excĭdit C — слово сорвалось с чьих-л. уст6) терять, утрачивать, лишаться (e. ex familia Pl; de regno L или QC; uxore Ter)e. formula Sen, Su ( = cadĕre causā) — проиграть (судебное) делоe. ausis O — терпеть провал в начинаниях7) отклониться, разойтись ( ab aliquo LM)8) переходить, перерождаться ( in vitium H)II excīdo, cīdī, cīsum, ere [ex + caedo ]1) вырубать, выламывать ( lapides e terra C); срубать ( arborem C); высекать ( columnas rupibus V); продолбить, прорыть (montem Su; saxum C); прорубать, прокладывать ( vias inter montes PM); выкраивать, вырезать ( peltam V); отрезать (alicui linguam C, Pt); отрубать (alicui caput PM etc.)3) разорять ( urbes C); опустошать ( agros VP); разбивать, взламывать ( portas Cs); разрушать (murum H; domos C); уничтожать, истреблять (exercitum VP; gentem Teutonum VP)4) искоренять, подавлять (măla, vitia C, Sen etc.); вычеркнуть, изъять, исключить (aliquid ex animo C; aliquem numero civium PJ) -
28 exseco
ex-seco (exsico, execo, exico), secuī, sectum, āre1) вырезывать, отрезывать, срезывать (arundinem Pl; linguam Ctl, C); отсекать ( vitiosas partes C); спиливать ( arborem serrā Col)e. pelles O — разрезать кожи ( на ремни)2) кастрировать (aliquem C, M)3) сдиратьe. quinas capiti mercedes H — выколачивать (извлекать) из капитала по 5% в месяц -
29 impello
im-pello, pulī, pulsum, ere1)i. remos V — приналечь на вёслаб) гнать, погонять (sues PM; unda impellitur undā O)saxis impulsa navis T — корабль, наскочивший на скалыi. terga alicujus Lcn — подталкивать кого-л. сзадив) волновать, шевелить ( segetes aquilonibus impulsae O)i. chordas O — перебирать струныi. lintea H — надувать парусаi. sagittam nervo O — спустить стрелу с тетивы2) отгонять, оттеснять, заставлять отступить (hostes, aciem L)i. aliquem in fugam C — обратить кого-л. в бегство3) ввергать, вовлекать (aliquem in periculum L); заставлять, вынуждать ( aliquem tot adire labores V); побуждать, возбуждать (animum labantem V; aliquem ad scelus C; i. aliquem ut faciat aliquid Ter, C etc.; impulsus aliquā re Cs)i. in fraudem C — втянуть в обманi. in casum C — ввергнуть в беду (в несчастье)4) ударять ( montem cuspide V)5) поражать, касаться6) мешать (i. aliquem sermone H)7) толкать, опрокидывать ( arborem L)i. aliquem praecipitantem погов. C (ruentem T) — толкнуть падающего (довершить чью-л. гибель) -
30 incido
I in-cido, cidī, —, ere [ cado ]1)а) падать, попадать (in laqueos Q и laqueos Vulc; in insidias, in manūs alicujus C, тж. i. manus alicujus Ap); наткнуться, натолкнуться ( alicui и in aliquem C); впадать ( amnis incidit flumīni L); упасть (in foveam C; ad terram V)i. in condicionem Ap — подпасть под условие (договора)in damnationem i. Ap — проиграть тяжбуб) врываться (patentibus portis—dat. L)i. ad aliquid faciendum C — прийти к мысли что-л. сделатьin mentionem alicujus rei i. C — упомянуть о чём-л.incĭdit in mentem alicui Ter, C — кому-л. приходит в голову (на ум)in opinionem i. T etc. — прийти к мнению или приобрести репутациюin sermonem hominum i. C — стать предметом людских толковin aliquem diem i. C — прийтись на какой-л. день (совпасть с каким л. днём)2) бросаться, устремляться ( in vallum portasque L); нападать ( alicui или in aliquem L)3) перен. охватывать, овладевать, объять (terror incĭdit alicui Cs; pestilentia incidit in urbem L); впадать ( in insaniam C): очутиться, оказатьсяi. in aes alienum C — наделать долговin morbum i. C — заболетьi. in iram Lact — прийти в яростьi. in Diodorum C — согласиться с мнением Диодора4)а) случаться, приключаться (bellum incĭdit Nep, Cs)б) возникать, представиться (potest i. quaestio Q)II in-cīdo, cīdī, cīsum, ere [ caedo ]1) надрезать ( arborem Cs); порезать, поранить ( manum bH); рассекать, вскрывать ( corpora mortuorum CC); разрезать, перерезать, перерубать (tortos funes V; vincula, venas alieui C etc.); нарезать ( faces V)2)а) врезать, вырезать, высекать (nomina in tabula L; i. aliquid in marmore, in aes, in columna aenea C; i. leges ligno, amores arboribus V)ferro dentes i. O — зазубрить железо, т. е. смастерить пилуб) покрывать резьбой, гравировкой (i. tabulam litteris L)3) обрезывать, подрезывать (pinnas C; vites V; arbores Cs, PM)4) резко обрывать, прекращать ( ludum H)5) перебивать, прерывать (sermonem L; ludum H; deliberationem C)6) предотвращать ( novas lites V)7) лишать, отнимать ( spem L)8) отменять, объявлять недействительным ( testamentum Dig) -
31 inoculo
in-oculo, āvī, ātum, āre [ oculus ]1) делать прививку, прививать (i. arborem Col, Ap; перен. i. pectoribus affectum justitiae Macr) -
32 inscendo
īn-scendo, scendī, scēnsum, ere [ scando ]1) подниматься, всходить (in currum Pl; in rogum ardentem C); садиться (на) (i. equum Su; navem Pl); вскарабкаться, влезать, взбираться ( in arborem Pl) -
33 insero
I īn-sero, sēvī, situm, ere1) сеять (i. frumentum Col); сажать ( insita arbor Col)2) прививать ( pirum bonam in pirum silvaticam Vr); делать прививку ( ex arbore in arborem Vr)3) сочетать, связывать (aliquid alicui rei, corpora animis C); принимать в качестве члена рода (in Calatinos Atilios i. C)4) насаждать, внушать, прививать, воспитывать, внедрять (novas opiniones C; vitia alicui H)naturā insitus C — врождённыйII īn-sero, seruī, sertum, ere1)а) всовывать, вдевать, продевать ( collum in laqueum C); вкладывать ( cibum alicui in ōs C); вделывать, вставлять ( sĕram posti O)subtemen i. O, Sen — продевать уток ( в основу посредством челнока)б) просовывать (manus vinculo Pt)2) вонзать ( telum L); вперять, устремлять ( oculos in aliquid O и alicui rei VM)3)а) прививать (arbores gemmis inserantur Hier; surculus insertus Col); вводить, включать (jocos historiae O; aliquem numero civium Su); вставлять, вделывать ( gemmas soleis QC)falces insertae longuriis Cs — серпы, насаженные на длинные шестыб) приобщать, сопричислять ( aliquem vatibus H)stellis i. H — поместить среди звёзд, т. е. даровать бессмертиеi. aliquem vitae St — сохранить кому-л. жизньi. nomen famae T — прославить имя4) вмешивать, впутывать ( deos minimis rebus L)i. se — вмешиваться (i. se bellis O) -
34 instituo
īn-stituo, uī, ūtum, ere [ statuo ]1)а) ставить ( amphoram H)i. boves ad aratrum Col — запрягать волов в плугvestigia i. V — ступатьб) водружать( arborem Su); сажать ( laureas Su); расставлять, размешать (partem copiarum, exercitum L)2) выстраивать, строить (i. aciem Cs); сооружать, воздвигать (строить) (turrim, pontem, naves Cs); проводить ( fossas Cs); создавать, делать ( opus H); формировать, комплектовать (exercitum, duas legiones Sl)3)а) устраивать (res C; convivium Su; ludos O)animum nequire ad cogitandum i. Ter — не быть в состоянии собраться с мыслямиaliquem in animum i. Ter — горячо привязаться к кому-л.argumenta in pectus multa i. Pl — много дум передуматьб) приготовлять, доставлять, добывать ( magnum pilorum numerum Cs); приобретать (i. sibi amicos C)4) вводить ( legem C); заводить ( codicem C); постановлять, устанавливать, учреждать (festos dies L; libertatem et consulatum T; aliquid in re militari Su)5) назначать (i. aliquem herēdem, tutorem C)7) выставлять, выдвигать ( condicionem C)8) организовывать, устраивать, приводить в порядок ( civitalem C)9) решать (i. aliquid facere C); предпринимать, приступать, начинать (i. historiam C; i. iter C; i. historias scribere Nep)perge, ut instituisti C — продолжай, как начал10)а) наставлять, учить ( adulescentes C); обучать (i. aliquem ad dicendum C; i. aliquem artibus Q; aliquem Latine loqui Col)i. aliquem lyrā Q — учить кого-л. игре на лиреб) дрессировать ( elephantos QC) -
35 marito
marīto, āvī, ātum, āre [ maritus ]m. matrimonia Ap — заключать браки; pass. maritari Vr (о животных) спариваться2) прививать, сращивать, соединять ( arborem vitium propagine H) -
36 produco
prō-dūco, dūxī, ductum, ere1) выводить ( copias pro castris Cs); уводить (exercitum in locum alienum L); приводить, представлять (aliquem testem C; aliquem in scaenam Su); выставлять на продажу ( serves Ter); выводить для сдачи, выдавать (captivos, equos Cs); провожать, сопровождать (virum C, O; aliquem funere V); выносить, придвигать ( scamnum lecto O); спускать ( navem ex navalibus L); распростирать, расстилать, окутывать (p. nubila menti St)2) увлекать ( aliquem longius Hirt); завлекать (aliquem dolo in proelium Nep); доводить, приводить (quo discordia Romanos produxit! V; ad faciendum aliquid PM); вынуждать (producti sumus, ut loqueremur rhH.)3) вести дальше ( navem longius Cs); проводить ( noctes Prp); делать долгим, растягивать ( syllăbam Q); удлинять (supercilium, sc. fuligine J); продлевать ( vitam alicui Pl); вытягивать (ferrum incude J; aliquid dentibus M); протягивать, проводить ( lincas PM)4) производить, создавать (nova vocabula H; magnanimes nos natura produxit Sen); рождать, выращивать (liberos LM; filiam Pl; arborem H)p. folia Pall — покрываться листвой5) затягивать ( convivium ad multam noctem C); тянуть, задерживать, вводить в заблуждение ( aliquem falsā spe Ter)vitam ad centesimum annum p. C — дожить до ста летp. moram alicui rei Ter — задержать наступление чего-л.paulatim p. diem Ter — коротать деньp. rem in hiemem Cs — затянуть дело до зимы6) возвышать, поднимать (aliquem ad honores C; aliquem pro ejus dignitate C; aliquem omni genere honoris L)ignes ad flammas p. O — раздуть яркое пламя7) увеличивать, повышать (legata ad vicies sestertium Su)8) издавать ( vocem SenT) -
37 revello
re-vello, vellī (vulsī), vulsum, ere1)а) вырывать, выдёргивать (tela de corpore V; arborem tellūre O): отрывать ( caput a cervice revulsum V); силой отнимать ( puerum O)2) искоренять, изглаживать (aliquid ex omni memoria C)r. omnes injurias C — предать забвению все обиды3) отрывать, срывать (tabulam C; claustra portarum C)r. sepulcrum rhH. — разрыть могилуr. humum O — разрыхлять землю -
38 statuo
tuī, tūtum, ere [от statum, supin. к sisto ]1) ставить (cratēras V; aliquem in medio L)2) останавливать, ставить на якорь ( navem Pt)3)а) сажать ( arborem agro H); устанавливать (machĭnas Pl; terminos alicui Sen); воздвигать, возводить ( moenia V)б) сооружать (aram alicui Pl, O); водружать (signifer, statue signum! L); основывать (urbem V; regnum C)s. exemplum in aliquem (in aliquo) C — показывать (ставить в) пример кому-л.5)а) выставлять, формулировать ( condiciones C); устанавливать, определять (tempus colloquio L; improbis poena statuenda est C)statuto (v. l. stato) tempore QC — в определённое времяб) назначать, ставить ( aliquem regem QC)6) выносить определение, постановлять, решать (s. exsilium in reum T; s. res privatas O; s. de capite alicujus C)de se s. T — лишать себя жизни7) принимать решение, решаться (s. apud animum suum L или cum animo suo C)8) считать, полагать (aliquem hostem C; sic statuo et judico C) -
39 stirpitus
adv. [ stirps ]1) со стволом и с корнями (eruere CJ; transferre arborem Dig)2) целиком, полностью, совершенно ( errorem extrahere C) -
40 strangulo
āvī, ātum, āre1) душить, (у)давить (aliquem C etc.); med.-pass. strangulari задыхаться ( difficultate spirandi CC)2) заглушать ( vocem Q); глушить ( arborem PM); делать бесплодным ( solum PM)3) мучить ( dolor strangulat O)4) прятать, скрывать в себе ( arca strangulat divitias St); утаивать ( deposĭta vestis strangulatur Pt)
См. также в других словарях:
ARBOR — inter Numina Idololatrarum. Cuiusmodi cultum antiquissimum fuisse, arguit Iudaica superstitio, a Cananaeis veterib. hausta et ad gentes postmodum alias illata. Hinc Hoseae c. 4. v. 13. Super capita montium sacrificabant et super colles,… … Hofmann J. Lexicon universale
ARBORIS — in Duello, usus memoratur in Speculo Saxon. l. 1. artic 36. §. 6. et Wichbild Magdeburg. ubi duelli formam describunt: Cuilibet eorum (duello contendentium) Iudex unum, qui arborem sub Phalagam eius ferat, ordinabit, qui ferentes neminem eorum… … Hofmann J. Lexicon universale
CARYA — I. CARYA apud Servium ad Eclog. 8. filia fuit Dionis Laconiae Regis et Iphitheae, quae a Libero amata, in monte Taygeto, in arborem sui nominis mutata fingitur, cum arctius a sororibns suis custodiretur. Ita enim is, Caryam vero, quam amaverat,… … Hofmann J. Lexicon universale
CITRUS — nomen quô diversissimae arbores duae Veteribus indigitatae sunt, ἡ ςθύα scil. καὶ ἡ Μηδικὴ μηλέα, thya et Medica seu Citrea malus, de qua modo dictum. Et quidem thya seu Citrus Veter. peculiaris Cyrenaicae et Hammoniacae Libyes arbor, iuxta… … Hofmann J. Lexicon universale
EBENUS — Hebr. hobnim, cum ebore, iungitur Ezech. c. 27. v. 15. quia utrique est extremus color, eodem excellentiae gradu; ebori viz. pulcherrimi candoris, hebeno speciosissimi nigroris. Utrumque politissimum, nitidisiimum et incomparabili laevore… … Hofmann J. Lexicon universale
FEAE — Germanis Albae, Alvinnen, Belgis Witte Urowen, spectra erant formâ, et habit ufe minarum apparentia, ad arborem, quae hinc Fearum arbor dicta est, et fontem, prope vicum Dompre, in Lotharingia. Cum hisce commercii ac familiaritatis olim accusata… … Hofmann J. Lexicon universale
PINUS — I. PINUS Cybelae sacra, propter Attidem vel Atym, puerum formosum, qui ipsi in delitiis erat, sub illa castratum iacentemque, quam historiam fuse narrat Servius, ad Aen. l. 9. v. 116. vel in eam conversum, ut fabulatur Ovid. Met. l. 10. Ita autem … Hofmann J. Lexicon universale
rechausser — Se Rechausser, Recalceare se, Calceos rursus induere, Calceos rursum sibi inducere. Rechausser un arbre, Arborem aggerare, Terram circa arborem aggerare, Ablaqueatam arborem operire, vel adobruere … Thresor de la langue françoyse
Асклепиад, поэт — (греч. Άσκλεπιάδης) из Самоса, сын Сикела, оттого иногда называемый Сикелидом греческий поэт, друг, несколько старший летами, Феокрита. Его именем помечены в Антологии 39 эпиграмм, по большей части эротического характера, из которых часть,… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
ARBORES Frugiferae — in hostico non succidendae, ex Lege, Deuter. c. 20. v. 19. velut oliva, palma, pomum. Fructus licite comedebatur; arbore, ut in humanos usus fructum postea itidem ferret, servandâ. At si arbor omnino streilis esset, aut sie fructum ferret… … Hofmann J. Lexicon universale
BALSAMUM — ἐπιάργυρον Hesychio, quod argentô rependebatur. Nempe Alexandri Magni temporibus balsamum duplô argentô pensabatur, teste Pliniô l. 12. c. 25. Alexandrô magnô res ibi agente, totô die aestivô, unam concham implere iustum erat. omni vero… … Hofmann J. Lexicon universale