-
41 educo
I ē-duco, āvī, ātum, āre [intens. к educo II ]1) воспитывать (homo bene educatus Pl); выращивать, создавать ( oratorem Q)2) поэт. взращивать, производить, кормить, питать (imber educat flores Ctl; ager educat uvas O)II ē-dūco, dūxī, ductum, ere1)а) выводить (aliquem de senatu C; copias e cast ris Cs); уводить (aliquem ad consūles C; aliquem ab domo secum Cs)se e. — уходить, удаляться (foras Pl; multitudini Sen)б) привлекать, вызывать ( aliquem in jus C); выступить, двинуться ( ex hibernis Cs); вывозить ( equos ex Italia L); отводить (lacum C; aquam in fossas PM); извлекать ( gladium e vaginā C); вынимать, тянуть ( sortem C); вырывать, извлекать (radicem e terrā Vr; corpore telum rhH.); выпивать ( aliquid Pl)2) выстраивать, развёртывать ( in aciem L)3) высиживать, выводить ( pullos suos Pl); рождать ( aliquem V)4) подводитьrationem e. Pl — подводить итог, сосчитывать6) поднимать (sc. aulaea O)8) воздвигать ( aram caelo V); возводить, выстраивать ( turrim sub astra V)9) прожить ( pios annos Prp); провести ( insomnem noctem St) -
42 effero
I ef-fero (ecfero), extulī, ēlātum, efferre [ fero ]1)а) выносить ( aliquid ex aedibus C)e. pedem domo C (или se e. V, T etc.) — выходить из домуe. signa (vexilla, arma) L — выступить в походarma extra fines e. L — перейти границы с оружием в руках3) издавать, испускать ( clamorem Pl)e. lucem V — испускать свет, сиять4) приносить (effer aquam V; ager effert fruges C)5) хоронить (aliquem Pl etc.)6) претерпевать, выносить (quemvis laborem Lcr; mălum patiendo e. Poëta ap. C)7) вносить, записывать ( in album C)8) произносить, выражать ( graves sententias C)9) делать известным, разглашать, распространять (e. clandestina consilia Cs)10) уносить, увлекать, завлекать ( impetus eum extulit ad castra L)12) поднимать ( aliquem in murum Cs)aliquem in summum odium e. T — сделать кого-л. предметом сильнейшей ненависти14) превозносить, прославлять, хвалить (aliquem laudibus C; aliquid verbis C)e. se — проявляться, выказывать себя ( virtus se effert C)e. se или pass. efferri — зазнаваться, возгордиться (recenti victoriā Cs; opibus Nep)II effero, āvī, ātum, āre [ efferus ]1) делать диким, свирепым ( animos L)speciem oris e. L — придавать лицу свирепый вид2) приводить в бешенство, озлоблять ( ea caedes efferavit Thebanos L)3) придавать вид (форму) дикого животного (e. argentum Ap), ноe. aurum St — использовать золото для войны -
43 egero
I ē-gero, gessī, gestum, ere1) выносить, вытаскивать ( lapīdes e mari bAl); уносить, похищать (praedam T; pecuniam ex aerario L); опустошать ( Dorica castra Prp)2) удалять, прогонять ( egeritur lacrimis dolor O); убирать ( nivem L); опорожнять ( ventrem CA); выгонять, вытеснять ( gravitas caeli egerit populos Sen)3) изливать, выражать ( iras ululatibus Sil)e. querēlas Cld — жаловаться4)а) извергать (dapes O; aquam vomitu PM)e. sanguinem PM — иметь кровавую рвоту5) излагать письменно, записывать ( sermones Sen)6) проводить ( nox egesta metu VF)II ēgero fut. II к ago -
44 eliquo
ē-liquo, —, ātum, āre2) очищать (aquam Ap etc.; incommodum alvi Ap)3) цедить сквозь зубы, «тянуть» ( aliquid plorabile Pers)4) петь вполголоса, тихо напевать ( canticum semihiantibus labellis Ap) -
45 eructo
ē-rūcto, āvī, ātum, āre [frequ. к erugo II \]1)а) изрыгать, выплёвывать ( saniem V); изливать, извергать (flammam Just; aquam Vr); испускать, издавать ( odorem Vr); выбрасывать ( arenam V)e. caedem C — угрожать смертью3) врываться, вторгаться ( in Africain Tert) -
46 eruo
ē-ruo, ruī, rutum, ere1) выкапывать, вырывать (corporum reliquias T; aurum terrā O; annoso cum robore quercum V)2)а) отыскивать, открывать (argumenta C; arcana SenT; veritatem Q)3) исторгать, отнимать5) взрывать, разрывать (humum O; segetem V); бороздить ( aquam remis O)6) вырвать, выколоть (alicui oculos Sen etc.); проколоть, пронзить ( latus hastā O)7) срыть до основания, разрушать, разорять (urbem, regnum V; Corinthum fundĭtus VP) -
47 exhaurio
ex-haurio, hausī, haustum, īre1) вычерпывать ( aquam Col); вынимать, брать ( pecuniam ex aerario C); рыть ( humum manibus Cs); опорожнять ( fossam L); уносить ( praedam ex agris C)e. poenas V — отомстить2) отнимать, лишать (alicui amorem, dolorem, partem ex laudibus C)e. sibi spiritum (vitam) C — лишить себя жизни4) исчерпывать, истощать (aerarium C; vires Nep; facultates Nep; amicorum benevolentiam C); разорять, делать нищим ( aliquem C); разграблять (agros, tecta Nep)5) выносить, претерпевать, преодолевать (labores exhausti L; periculum V)8) приводить в исполнение, выполнять ( mandata C) -
48 exstinguo
ex-stinguo ( extinguo), stīnxī, stinctum, ere1) гасить, тушить ( incendium C); pass. угасать, потухать, гаснуть ( ignis exstinguitur C)2) высушивать, осушать ( dissipatam rivis aquam L); иссушать, истощать ( mammas PM); pass. высыхать ( tepōre sucus exstinguitur QC)3) лишать силы, обезвреживать ( venena PM)4)а) подавлять, пресекать ( bellum civile PM)б) устранять ( vitae mala PS); унимать, сдерживать ( iram Pt); утолять (sitim O, Sen; famem Sen)5) убивать, умерщвлять (populumque patresque V; aliquem morbo e. L); pass. exstingui умирать ( exstinctum Daphnim flere V)6) уничтожать (urbem V; superiorem gloriam Cs)7) заставлять забыть, замять ( invidam atque infamiam C)8) предавать забвению (improbitatem, inimicitias C); pass. приходить в забвение, изглаживаться из памяти (oblivione posteritatis C; vetustate rhH.)9) лишать законной силы, отменять, объявлять недействительным ( venditionem Dig); pass. утрачивать законную силу ( obligatio extinguitur Dig) или не подлежать больше судебному преследованию ( crimen morte exstinctum Dig) -
49 foras
I forās adv. [одного корня с foris ]1) наружу, из дому (exire Pt; ducere se, egrĕdi, ejicere, pellere aliquem Pl, Ter etc.)i или vade f. Pl, M — уходи вон (прочь)efferi f. Ter, C — обнаруживаться, открыватьсяdare f. C — сделать известным (достоянием гласности)aquam f., vinum intro! Pt — долой (прочь) воду, давайте вина!f. gerro Pl (v. l.) — выносящий (добро из дому)domi leones, f. vulpes погов. Pt — дома — львы, а в людях — лисицыII forās praep.вне, за пределамиcum gen. (f. corporis Ap) и cum acc. (f. civitātem Vlg) -
50 haurio
hausī (арх. hauriī), haustum, īre1) черпать (aquam ex fonte, de и ex puteo C)2) пропускать воду, протекать, течь ( alveus haurit aquas O)3)а) выкапыватьб) вырывать, выдёргивать ( arbusta ab imis radicibus Lcr)4) сгребать, выбирать, собирать (pulvĕrem palmis O; cinĕres hausti O)5) брать, заимствовать ( sumptum ex aerario C); почерпать (legem ex ipsā naturā C; aliquid ex vano L;h. praccepta vitae beatae H)6)а) вбирать в себя (h. caelum, auram V)h. suspiratūs O — тяжело вздыхатьб) упиваться, наслаждаться (h. voluptates C); усваивать, изучать (h. artes T); впивать, восприниматьh. aliquid oculis (auribus) V — видеть (слышать) что-л.h. strepĭtum V — слышать шумh. ignem O — загораться, воспылатьh. lucem V — увидеть свет, родитьсяanimo spem inanem h. V — тешить себя тщетной надеждой7) переносить, претерпевать (laborem H; calamitates C; supplicia V)8) пить, выпивать (poculum L; pateram V); поглощать ( multos hauserunt gurgites L); пожирать, истреблять ( incendium hausit cuncta T); истощать ( provincias immenso fenore T)9) тратить, проматывать ( opes patrias M)10) проливать (sanguinem C etc.; cruorem O)11) пронзать (latus gladio QC; pectus ferro O)12) быстро проходить, пробегать ( vastum iter St); завершать ( sol medium orbem hausit V) -
51 immitto
im-mitto, misī, missum, ere1) отпускать, отправлять, посылать (servos in urbem C; gladiatores in forum C; milites in stationes L)2) проводить, отводить (aquam canalibus Cs; cloacam privatam in publicam Dig)3) вводитьi. aliquem in bona C — ввести кого-л. во владение имуществом4) всовывать, продевать ( collum in laqueum C)5) набрасывать, надевать, обматывать ( mappam circa cervices Pt)6) пускать, бросать, метать (pila in hostes Cs; calĭcem in faciem alicujus Pt; aliquid in undas, in flumen Cs)immitti и i. se — бросаться, устремляться (in medios hostes C, L)immitti undis O и i. corpus in undas O — броситься в волны7) напускать, спускать, натравливать ( canes V)8)а) подсылать, подговаривать ( aliquem ad spoliandam aram C)eum a Cicerone immissum dicebant Sl — говорили, что он подослан Цицерономб) насылать (alicui duras i. curas V)9) причинять, наносить ( injuriam alicui C)10) внушать (timorem V; amorem SenT)i. alicui fugam V — обращать кого-л. в бегство11) вбивать, вставлять ( tigna in flumen Cs); впускать, вплетать ( aurum filis O); прививать ( plantas V)13) пускать, давать волю (i. juga = equos jugales V)i. habenas и frena V etc. — отпустить поводья, перен. поплыть на всех парусахi. equum ad legionem C — пустить коня (поскакать во всю прыть) к легионуi. vitem Vr — дать винограду свободно растиpalmes laxis immissus habenis V — свободно (дико) растущий побегi. rudentes velis PJ — распустить паруса15) отпускать, отращиватьimmissus — отпущенный, длинный (barba V, Sen; capilli O) -
52 indo
in-do, didī, ditum, ere1) класть (в), вкладывать ( salem in aquam Pl); вливать ( venenum potioni QC)2) налагать ( compedes alicui Pl)3) возлагать, разводить ( ignem in aram Pl)4) вставлять, вделывать ( fenestras Pl); оправлять ( speculum auro Sen)5) приставлять ( custodes alicui T)6) придавать, давать, сообщать (alicui nomen Pl, cognomen L)7) внушать ( alicui favorem erga aliquem Su); вселять, нагонять (i. alicui pavorem T)8) вводить (i. novos ritūs T)9) закладывать, строить ( castella rupibus T); наводить ( pontes T) -
53 induco
in-dūco, dūxī, ductum, ere1) вводить (aliquem in senatum Su, PJ; milites in pugnam L; перен.: i. aliquem in errorem C; nova verba in linguam C)2) проводить ( aquam in domos bAl)3) внедрять ( novos mores C); вносить (i. discordiam in civitatem C)i. aliquam penatibus suis T — ввести кого-л. в свой дом (т. е. жениться на ком-л.)4) выводить (в сочинении), представлять (i. Scipionem de re publicā disputantem Aug)i. Tiresiam deplorantem caecitatem suam C — выводить Тиресия, оплакивающего свою слепоту5) выводить на сцену (i. elephantos PJ; gladiatores C; i. novam personam C); ставить на сцене ( comoediam Su)6) побуждать, склонять (i. aliquem ad bellum Nep, ad misericordiam C; i. aliquem ut mentiatur C)inductus — побуждённый, прельщённый, увлечённый (spe, pretio, cupiditate regni C)i. in animum или i. animum Pl, C, Sl etc. — намереваться, замышлять, решиться или приходить к убеждению, убеждаться, соглашатьсяi. animum ad и in aliquid Ter etc. — направить свои мысли на что-л. (jacentem animum i. in spem meliorem C)7) записывать, ставить в счёт (i. in rationibus C; i. pecuniam in rationem C)8) подводить, обманывать (aliquem C, Tib)9) наводить ( pontem saxis QC)10) натягивать, надевать ( aliquid alicui rei PM и super aliquid Cs)i. sibi calceum Su, PM — надеть сапогi. soleas in pedes и in pedibus rhH. — обуться в сандалииcalceamenta, quibus erat inductus Ap — обувь, которая была на нём11) расстилатьi. nubem caelo L — покрыть (задёрнуть) небо тучейi. terris umbras H — покрыть землю теньюi. plumas membris H — покрыть члены (тело) перьямиmagnitudine suā caliginem alicui i. VP — затмить кого-л. своим величиемi. aliquid aliquā re — покрывать что-л. чём-л. (scuta pellibus Cs; postem pice Pl)12) выравнивать ( solum PM)13) затирать написанное (на восковых дощечках), перен. отменять, уничтожать (nomina, senatūs consultum C; decretum Su); кассировать ( venditionem Hirt)14) юр. допускать, вводить ( aliquem in bonorum possessionem Dig) -
54 inficio
īn-ficio, fēcī, fectum, ere [ facio ]1) смешивать, пропитывать ( aquam aliquā re O)i. aliquid veneno Just, Su — отравить что-л.2) красить, окрашивать, раскрашивать (i. lanas PM; i. se vitro Cs; aequor infectum sanguine H; infecta medicamine facies Pt)arma sanguine infecta V — оружие, обагрённое кровьюinfectus sole PM — загорелыйinfectus pallore Cld — побледневший, бледныйi. diem O — затмить дневной светcana senecta infecit caput Tib — старческая седина покрыла голову3) обучать ( aliquem artibus C)i. animos C — воздействовать (иметь влияние) на умы4) напитывать, заражать (i. aliquem superstitione T, vitiis Sen, C; i. animum desidiā; infici opinionum pravitate C) -
55 inflo
īn-flo, āvī, ātum, āre1)а) вдувать ( aquam in ōs Cato); надувать, раздувать (ambas buccas H; rugosam pellem, sc. ranae Ph; carbasum V)i. se — надуваться ( tanquam rana Pt)б) вспучивать ( ventrem C); взбивать ( capillos O)amnis inflatus aquis L — вздувшаяся река2) опухать, отекать (corpus inflat Pers, Scr)3) трубить, играть ( на духовом инструменте)i. tibias C, Ap — играть на флейтеinflata verba C — слова, произносимые с сопением4) (тж. i. ad superbiam L) делать заносчивым (надменным), наполнять спесью (aliquem или animum alicujus aliquā re Q, H, Sil)5) воодушевлять, окрылять ( poētam divīno spiritu C)6) раздувать, усиливать (spem alicujus aliquā re L, QC) -
56 infrio
īn-frio, āvī, ātum, āreвтирать ( salem vulneribus Col); всыпать, насыпать ( farinam in aquam Cato) -
57 ingero
in-gero, gessī, gestum, ere1) (в)носить, класть, вкладывать ( ligna foco Tib); бросать, метать (saxa, tela, jacula in aliquem L и alicui QC); нагромождать ( scelus sceleri SenT); вливать ( aquam Pl); подносить, наполнять ( alicui calices Ctl)2)а) давать, навязывать (i. alicui nomen T, judicem T; i. alicui omnia imperia Just)i. alicui osculum Su — поцеловать кого-лб) присуждать (dira supplicia, sc. alicui SenT)ingeri (i. se) omnium oculis Just — показываться всемi. se periculis Sil — бросаться навстречу опасностямi. alicui contumelias T (convicia H, probra L) — бранить, ругать кого-либоi. verbera QC (pugnos Ter) — наносить побои, бить -
58 intinctio
-
59 intra
I intrā adv. [из *. intĕrā, sc. parte] (compar. interius, superl. intimē)1) внутри (ea pars, quae i. CC; i. forisque Pt)2) внутрь, вглубь (i. penetrare VP; spectare Q)spatium vitae interius flectĕre погов. Sen — идти кратчайшим путём, т. е. ограничивать себяinsistere interius C — остановиться, сделать остановку (в середине речи)II intrā praep. cum acc.1) внутри (i. extraque munitiones Cs; i. urbem L)i. se — про себя, втайне ( scelus cogitare J)2) внутрь, в (se recipere i. fines suos Cs)3) в течение, в продолжение (i. annos quattuordecim Cs)i. juventam T — в расцвете молодостиi. hos dies Pt — в течение последних дней, на дняхi. sextum mensem Pt — до истечения шестого месяца, т. е. в шестимесячный срок4) менее, доi. centum L — до стаi. famam esse Q — быть ниже (своей) репутации (хуже, чем можно было ждать)i. fiduciam ponere Pt — считать маловероятнымi. annum vicesimum Cs — до достижения 20-летнего возраста5) только, в пределахi. jactum teli V к — пределах брошенного копьяi. aquam manere CC — пить только водуi. vos futura PJ — (это) должно быть сохранено вами в тайнеi. verba peccare QC — грешить только на словахi. finem juris L — в рамках законаi. fortunam manere O — сохранять своё (социальное) положениеi. silentium tenere PJ — соблюдать молчаниеi. se dicere O — говорить про себя6) по сю сторону (i. montem Taurum C) -
60 irrigo
ir-rigo, āvī, ātum, āre1) отводить (aquam in areas Cato; imbres plantis V)2) орошать, поливать ( hortos fontibus C)3) наводнять, заливать ( circus Tiberi superfuso irrigatus L)4) увлажнять, мочить ( irrīgat terram cruor SenT)5) освежать, подкреплять (fessos artūs V; membra sopore irrigata Lact)6) перен. разливать, вдыхать, разносить ( placidam per membra quietem V)7) перен. напитыватьaliquem plāgis i. шутл. Pl — избить кого-л. M
См. также в других словарях:
aquam — aquam·e·try; … English syllables
AQUAM et Terram poscendi ritus — verterum Persarum a gentibus, quas sibi subici volebant, indigitatur Curtio l. 3. c. 10 Darii Xerxis insolentia, aquam ipsam terramque postulantium: ut neque fontium haustum, nec solitos cibos relinquerent. Quâ petitione absolutam dantium… … Hofmann J. Lexicon universale
Aquam haurit cribro qui discere vult sine libro. — (scholae). См. Дурака учить, что решетом воду носить … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
aquam ducendi — See jus aquam ducendi … Ballentine's law dictionary
Aquam in mortario tundere. — См. Воду толочь … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Vidi aquam — (J ai vu l eau vive) est le nom de l antienne chantée en grégorien chaque dimanche au tout début de la forme extraordinaire de la messe de l Église catholique romaine lors du temps pascal et cette antienne peut aussi être chantée dans la forme… … Wikipédia en Français
vidi aquam — (entrée créée par le supplément) (vi di a kouam ) s. m. Locution latine qui se disait familièrement pour se sauver, prendre la fuite. • Vous ferez beaucoup plus que le preux et vaillant Achille ; car il est mort par le talon, et les vôtres… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
Vidi aquam — Krug mit Taufwasser Vidi aquam ist der Name der Antiphon, die während der Heiligen Messe gesungen wird, wenn die Gemeinde beim sonntäglichen Taufgedächtnis zwischen Ostern und Pfingsten vom Zelebranten mit Taufwasser besprengt wird. Auch in der … Deutsch Wikipedia
Mari e fossa aquam infundere. — См. В море воды довольно … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Qui discit sine libro, is aquam haurit cribro. — См. Дурака учить, что решетом воду носить … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Contra aquam remigare. — См. Идти против течения … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)