Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aliquem+col

  • 101 differo

    dif-fĕro, distŭli, dīlātum, differre ( inf. differrier, Lucr. 1, 1088. In tmesi:

    disque tulissent,

    Plaut. Trin. 4, 1, 14), v. a. and n.
    I.
    Act., to carry different ways; to spread abroad, scatter, disperse, separate (cf.: reicere, proferre, procrastinare, producere, ampliare, prorogare—class.).
    A.
    Lit.:

    scintillas agere ac late differre favillam,

    Lucr. 2, 675; cf.:

    favillam longe (ventus),

    id. 6, 692:

    nubila (vis venti),

    id. 1, 273; Verg. G. 3, 197:

    ignem (ventus),

    Caes. B. C. 2, 14, 2:

    casae venti magnitudine ignem distulerunt,

    id. B. G. 5, 43, 2:

    majorem partem classis (vis Africi),

    Vell. 2, 79, 2:

    rudentes fractosque remos (Eurus),

    Hor. Epod. 10, 6 et saep.; cf. Plaut. Trin. 4, 1, 14:

    nos cum scapha tempestas dextrovorsum Differt ab illis,

    id. Rud. 2, 3, 39; cf. Lucr. 1, 1088: cytisum, to plant apart, in separate rows = disserere, digerere, Varr. R. R. 1, 43; Col. 11, 3, 30 sq.; 38; 42 al.; cf.:

    ulmos in versum,

    Verg. G. 4, 144:

    ut formicae frustillatim (te) differant,

    Plaut. Curc. 4, 4, 20; cf.:

    insepulta membra (lupi),

    Hor. Epod. 5, 99; and:

    Mettum in diversa (quadrigae),

    Verg. A. 8, 643. —
    B.
    Trop.
    1.
    To distract, disquiet, disturb a person (only ante-class.): vorsor in amoris rota miser, Exanimor, feror, differor, distrahor, diripior, Plaut. Cist. 2, 1, 5:

    differor clamore,

    id. Ep. 1, 2, 15:

    cupidine ejus,

    id. Poen. 1, 1, 28; cf.:

    amore istius,

    id. Mil. 4, 4, 27:

    laetitia,

    id. Truc. 4, 1, 3:

    doloribus,

    Ter. Ad. 3, 4, 40.—Less freq. act.:

    aliquem dictis,

    to confound, Plaut. Ps. 1, 3, 125; cf. Ter. And. 2, 4, 5 Ruhnk.—
    2.
    To spread abroad, publish, divulge; with a personal object, to cry down, to defame (mostly anteclass. and post-Aug.; not in Cic., Caes., or Sall.).
    (α).
    With acc. rei: cum de me ista foris sermonibus differs, Lucil. ap. Non. 284, 16; cf.:

    rumores famam differant licebit nosque carpant,

    Varr. ib. 18:

    commissam libertatem populo Rom. sermonibus,

    Liv. 34, 49:

    promissum jus anulorum fama distulit,

    Suet. Caes. 33.—With acc. and inf.:

    ne mi hanc famam differant, Me dedidisse, etc.,

    Plaut. Trin. 3, 2, 63; Ter. Heaut. prol. 16; Nep. Dion. 10; Val. Fl. 1, 753.—With quasi and dependent clause:

    rumore ab obtrectatoribus dilato, quasi eundem mox et discruciatum necasset,

    Suet. Aug. 14 et saep.— Pass. impers.:

    quo pertinuit differri etiam per externos, tamquam veneno interceptus esset,

    Tac. A. 3, 12; cf. id. ib. 4, 25.—
    (β).
    With acc. pers.:

    aliquem pipulo,

    Plaut. Aul. 3, 2, 32 (cf. Varr. L. L. 7, § 103 Müll., and see pipulum): aliquem maledicendo sermonibus, Lucil. ap. Non. 284, 24:

    dominos variis rumoribus,

    Tac. A. 1, 4:

    te circum omnes alias puellas,

    to bring into disrepute with them, Prop. 1, 4, 22.—In the pass.: differor sermone miser, Caecil. ap. Gell. 2, 93, 10:

    alterna differor invidia,

    Prop. 1, 16, 48.—
    3.
    With reference to time, to defer, put off, protract, delay any thing; with a personal object also to put off, amuse with promises, get rid of (class. and very freq.).
    (α).
    With acc. rei:

    cetera praesenti sermoni reserventur: hoc tamen non queo differre, etc.,

    Cic. Q. Fr. 2, 8:

    differre quotidie ac procrastinare rem,

    id. Rosc. Am. 9 fin.:

    saepe vadimonia,

    id. Quint. 5 fin.:

    iter in praesentia,

    Caes. B. C. 3, 85, 4:

    pleraque (with omittere in praesens tempus),

    Hor. A. P. 44:

    distulit ira sitim,

    Ov. M. 6, 366 et saep.:

    differri jam hora non potest,

    Cic. Phil. 6, 7, 19:

    tempus,

    id. ib. 8, 8; id. Prov. Cons. 11 fin.; Liv. 3, 46; Ov. M. 1, 724 al.:

    diem de die,

    Liv. 25, 25 et saep.—With inf.:

    quaerere distuli,

    Hor. Od. 4, 4, 21; so Liv. 42, 2 (but not Suet. Caes. 81, where agere belongs to proposuerat, cf. id. Aug. 72; id. Calig. 49).—With quin:

    nihil dilaturi, quin periculum summae rerum facerent,

    Liv. 6, 22 fin.; so Suet. Caes. 4; with in and acc.:

    reliqua in crastinum,

    Cic. Rep. 2, 44 fin.:

    in posterum diem,

    id. Deiot. 7, 21; cf. Caes. B. C. 1, 65 fin.:

    in posterum,

    Cic. Verr. 2, 1, 32; Caes. B. G. 7, 11, 5:

    in aliud tempus,

    Cic. Brut. 87; Caes. B. C. 1, 86, 2:

    in adventum tuum,

    Cic. Fam. 2, 3 fin.:

    diem edicti in a. d. IV. Kal. Dec.,

    id. Phil. 3, 8, 20:

    curandi tempus in annum,

    Hor. Ep. 1, 2, 39 et saep. — Poet.:

    tropaea in pueros suos,

    to reserve for, Prop. 4, 6, 82.—Rarely with ad:

    aliquid ad crudelitatis tempus,

    Cic. Vat. 11 fin.; cf. the foll.—
    (β).
    With acc. pers.:

    sin autem differs me in tempus aliud,

    Cic. Fam. 5, 12, 10; Liv. 26, 51; 41, 8:

    differri non posse adeo concitatos animos,

    id. 7, 14:

    dilatus per frustrationem,

    id. 25, 25; cf.:

    aliquem variis frustrationibus,

    Just. 9, 6 fin.:

    Campanos,

    Liv. 26, 33:

    aliquem petentem,

    Suet. Vesp. 23 Ern.:

    caros amicos (opp. properare),

    Mart. 13, 55 et saep.— Poet.: vivacem anum, to preserve alive, i. e. to postpone her death, Ov. M. 13, 519; cf.:

    decimum dilatus in annum (belli) Hector erat,

    id. ib. 12, 76:

    aliquem in spem impetrandi tandem honoris,

    Liv. 39, 32:

    aliquem in septimum diem,

    Suet. Tib. 32; id. Caes. 82 Oud.; id. Aug. 44 fin. et saep.— Rarely with ad:

    legati ad novos magistratus dilati,

    Liv. 41, 8:

    aliquem ad finem muneris,

    Suet. Vit. 12:

    quas (legationes) par tim dato responso ex itinere dimisit, partim distulit Tarraconem,

    Liv. 26, 51.—Once with post:

    aliquid post bellum differre,

    Liv. 4, 6, 4.—
    (γ).
    Absol. Prov.: differ;

    habent parvae commoda magna morae,

    Ov. F. 3, 394.
    II.
    Neut., to differ, be different (esp. freq. since the Ciceron. period—cf.:

    discrepare, distare, interesse): qui re consentientes vocabulis differebant,

    Cic. Fin. 4, 2 fin.; cf.:

    naturis differunt, voluntate autem similes sunt,

    id. de Or. 2, 23: verbo [p. 575] differre, re esse unum, id. Caecin. 21, 59:

    distare aliquid aut ex aliqua parte differre,

    id. ib. 14:

    nihil aut non fere multum differre,

    id. Brut. 40 fin.:

    paulum differre,

    id. Agr. 2, 31, 85 et saep.:

    nec quicquam differre, utrumne... an, etc.,

    Hor. S. 2, 3, 251; cf.:

    quid enim differt, barathrone Dones quicquid habes, an? etc.,

    id. ib. 166.—
    (β).
    With ab:

    ita ut pauxillum differat a cavillulis,

    Plaut. Truc. 3, 2, 18:

    quidnam esset illud, quo ipsi (poëtae) differrent ab oratoribus,

    Cic. Or. 19, 66; id. Off. 1, 27 fin.:

    quid hoc ab illo differt?

    id. Caecin. 14:

    non multum ab hostili expugnatione,

    id. de Imp. Pomp. 5 fin.:

    multum a Gallica consuetudine,

    Caes. B. G. 5, 14; cf. ib. 6, 21; 6, 28, 5:

    hoc fere ab reliquis differunt, quod, etc.,

    id. ib. 6, 18, 3 et saep.—
    (γ).
    With inter (esp. impers.):

    si nihil inter deum et deum differt,

    Cic. N. D. 1, 29, 80; id. Off. 1, 28, 99; id. Fin. 4, 25, 70:

    nequid inter privatum et magistratum differat,

    id. Rep. 1, 43:

    ut non multum differat inter summos et mediocres viros,

    id. Off. 2, 8, 30: multa sunt alia, quae inter locum et locum plurimum differunt (for which, shortly before, inter locorum naturas quantum intersit), id. Fat. 4:

    haec cogitatione inter se differunt, re quidem copulata sunt,

    id. Tusc. 4, 11: inter se aliqua re, id. Opt. gen. 2, 6; id. N. D. 1, 7, 16; Caes. B. G. 1, 1, 2; 6, 11, 1; Quint. 12, 10, 22; 34; 67 et saep.:

    quae quidem inter se plurimum differunt,

    id. 5, 14, 27.—
    (δ).
    Rarely with cum:

    occasio cum tempore hoc differt,

    Cic. Inv. 1, 27:

    hoc genus causae cum superiore hoc differt, quod, etc.,

    id. ib. 2, 30, 92 Orell. N. cr.
    (ε).
    Likewise rarely, differre in aliqua re, Lucr. 3, 314; Nep. Ages. 7 fin.
    (ζ).
    Rarely, and only poet. or in post-Aug. prose, with dat.:

    quod pede certo Differt sermoni sermo merus,

    Hor. S. 1, 4, 48:

    tragico differre colori,

    id. A. P. 236; Quint. 2, 21, 10; Plin. 9, 35, 54, § 107; cf. id. 9, 8, 7, § 23.—Hence, diffĕ-rens, entis, P. a., different, superior:

    differentius nomen,

    a more excellent name, Vulg. Heb. 1, 4; in Quintilian subst. n. (opp. proprium), a difference, Quint. 5, 10, 55; 58; 6, 3, 66; 7, 3, 3; 25 sq.—
    * Adv.: diffĕren-ter, differently, Sol. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > differo

  • 102 repono

    rĕ-pōno, pŏsŭi, pŏsĭtum, 3 ( perf. reposivi, Plaut. As. 3, 1, 16; part. sync. repostus, a, um, on account of the metre, Lucr. 1, 35; 3, 346; Verg. G. 3, 527; id. A. 1, 26; 6, 59; 655; 11, 149; Hor. Epod. 9, 1; Sil. 7, 507 al.), v. a., to lay, place, put, or set back, i. e.,
    I.
    With the idea of the re predominant.
    A.
    To lay, place, put, or set a thing back in its former place; to replace, restore, etc. (class.; syn. remitto).
    1.
    Lit.:

    cum suo quemque loco lapidem reponeret,

    Cic. Verr. 2, 1, 56, § 146:

    quicque suo loco,

    Col. 12, 3, 4:

    humum,

    the earth dug from a pit, Verg. G. 2, 231:

    pecuniam in thesauris,

    Liv. 29, 18, 15 Weissenb.; 31, 13; cf.:

    ornamenta templorum in pristinis sedibus,

    Val. Max. 5, 1, 6:

    infans repositus in cunas,

    Suet. Aug. 94:

    ossa in suas sedes,

    Cels. 8, 10, 1:

    femur ne difficulter reponatur vel repositum excidat,

    set again, id. 8, 20; 8, 10, 7: se in cubitum, to lean on the elbow again (at table), Hor. S. 2, 4, 39:

    insigne regium, quod ille de suo capite abjecerat, reposuit,

    Cic. Sest. 27, 58:

    columnas,

    id. Verr. 2, 1, 56, § 147:

    tantundem inaurati aeris,

    Suet. Caes. 54:

    togam,

    to gather up again, Quint. 6, 3, 54; 11, 3, 149:

    capillum,

    id. 11, 3, 8, prooem. §

    22: excussus curru ac rursus repositus,

    Suet. Ner. 24:

    nos in sceptra,

    to reinstate, Verg. A. 1, 253; cf.:

    reges per bella pulsos,

    Sil. 10, 487:

    aliquem solio,

    Val. Fl. 6, 742:

    veniet qui nos in lucem reponat dies,

    Sen. Ep. 36, 10:

    ut mihi des nummos sexcentos quos continuo tibi reponam hoc triduo aut quadriduo,

    Plaut. Pers. 1, 1, 38; Sen. Ben. 4, 32 fin.:

    quosdam nihil reposuisse,

    Plin. Ep. 8, 2, 6:

    donata,

    Hor. Ep. 1, 7, 39:

    flammis ambesa reponunt Robora navigiis,

    to replace, restore, Verg. A. 5, 752:

    aris ignem,

    id. ib. 3, 231:

    molem,

    Sil. 1, 558:

    ruptos vetustate pontes,

    Tac. A. 1, 63:

    fora templaque,

    id. H. 3, 34:

    amissa urbi,

    id. A. 16, 13:

    statuas a plebe disjectas,

    Suet. Caes. 65:

    cenam,

    Mart. 2, 37, 10;

    so esp. freq. in Vergil, of the serving up of a second course, as of a renewed banquet: sublata pocula,

    Verg. A. 8, 175:

    plena pocula,

    id. G. 4, 378:

    vina mensis (soon after, instaurare epulas),

    id. A. 7, 134:

    epulas,

    id. G. 3, 527:

    festas mensas,

    Stat. Th. 2, 88:

    cibi frigidi et repositi,

    Quint. 2, 4, 29.—
    2.
    Trop., to put or bring back; to replace, restore, renew:

    ut, si quid titubaverint (testes), opportuna rursus interrogatione velut in gradum reponantur,

    Quint. 5, 7, 11; cf.:

    excidentes unius admonitione verbi in memoriam reponuntur,

    id. 11, 2, 19:

    nec vera virtus, cum semel excidit, Curat reponi deterioribus,

    Hor. C. 3, 5, 30.—
    (β).
    To represent or describe again, to repeat:

    fabula quae posci vult et spectata reponi,

    Hor. A. P. 190:

    Achillem (after Homer),

    id. ib. 120; cf.:

    dicta paterna,

    Pers. 6, 66.—
    (γ).
    To repay, requite, return:

    cogitemus, alios non facere injuriam, sed reponere,

    Sen. Ira, 2, 28; cf. Cic. Fam. 1, 9, 19:

    semper ego auditor tantum? nunquamne reponam?

    repay, Juv. 1, 1.—
    (δ).
    To put back, put to rest, quiet:

    pontum et turbata litora,

    Val. Fl. 1, 682; cf.:

    post otiosam et repositam vitam,

    Amm. 29, 1, 44.—
    B.
    To bend backwards, lay back: (grues) mollia crura reponunt, bend back (in walking), Enn. ap. Serv. ad Verg. G. 3, 76 (Ann. v. 545 Vahl.);

    imitated by Virgil: pullus mollia crura reponit,

    Verg. G. 3, 76:

    cervicem reponunt et bracchium in latus jactant,

    Quint. 4, 2, 39:

    tereti cervice repostā,

    Lucr. 1, 35:

    interim quartus (digitus) oblique reponitur,

    Quint. 11, 3, 99:

    hic potissimum et vocem flectunt et cervicem reponunt,

    id. 4, 2, 39:

    membra (mortui) toro,

    Verg. A. 6, 220:

    membra stratis,

    id. ib. 4, 392.—
    C.
    To lay aside or away for preservation; to lay up, store up, keep, preserve, reserve (class.; cf.: regero, reservo).
    1.
    Lit.: nec tempestive demetendi [p. 1571] percipiendique fructūs neque condendi ac reponendi ulla pecudum scientia est, Cic. N. D. 2, 62, 156:

    cibum,

    Quint. 2, 4, 29:

    formicae farris acervum tecto reponunt,

    Verg. A. 4, 403:

    Caecubum ad festas dapes,

    Hor. Epod. 9, 1:

    mella in vetustatem,

    Col. 12, 11, 1; 12, 44, 7:

    alimenta in hiemem,

    Quint. 2, 16, 16:

    (caseum) hiemi,

    Verg. G. 3, 403:

    omnia quae multo ante memor provisa repones,

    id. ib. 1, 167:

    thesaurum,

    Quint. 2, 7, 4:

    scripta in aliquod tempus,

    id. 10, 4, 2.— Poet.:

    eadem (gratia) sequitur tellure repostos, i. e. conditos,

    buried, Verg. A. 6, 655; cf.:

    an poteris siccis mea fata reponere ocellis? (= me mortuum),

    Prop. 1, 17, 11:

    tu pias laetis animas reponis Sedibus,

    Hor. C. 1, 10, 17:

    repono infelix lacrimas, et tristia carmina servo,

    Stat. S. 5, 5, 47.—
    2.
    Trop.:

    opus est studio praecedente et acquisitā facultate et quasi repositā,

    Quint. 8, prooem. §

    29: aliquid scriptis,

    id. 11, 2, 9:

    manet altā mente repostum Judicium Paridis,

    Verg. A. 1, 26:

    reponere odium,

    Tac. Agr. 39 fin.:

    sensibus haec imis... reponas,

    Verg. E. 3, 54.—
    D.
    To put in the place of, to substitute one thing for another (class.).
    1.
    Lit.:

    non puto te meas epistulas delere, ut reponas tuas,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    Aristophanem pro Eupoli,

    id. Att. 12, 6, 2; Quint. 11, 2, 49:

    eorumque in vicem idonea reponenda,

    Col. 4, 26, 2:

    dira ne sedes vacet, monstrum repone majus,

    Sen. Phoen. 122.—
    2.
    Trop.:

    at vero praeclarum diem illis reposuisti, Verria ut agerent,

    Cic. Verr. 2, 2, 21, § 52.—
    E. 1.
    Lit.:

    remum,

    Plaut. As. 3, 1, 16:

    arma omnia,

    Caes. B. C. 2, 14:

    caestus artemque,

    Verg. A. 5, 484:

    feretro reposto,

    id. ib. 11, 149:

    onus,

    Cat. 31, 8:

    telasque calathosque infectaque pensa,

    Ov. M. 4, 10; Sil. 7, 507:

    rursus sumptas figuras,

    Ov. M. 12, 557:

    bracchia,

    to let down, Val. Fl. 4, 279.— Poet.:

    jam falcem arbusta reponunt,

    i. e. permit to be laid aside, Verg. G. 2, 416.—
    2.
    Trop.:

    brevem fugam,

    to end the flight, Stat. Th. 6, 592:

    iram,

    Manil. 2, 649.—
    II.
    With the idea of the verb predominant, to lay, place, put, set a thing anywhere (freq. and class.; syn. colloco).
    A.
    Lit.:

    grues in tergo praevolantium colla et capita reponunt,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    colla in plumis,

    Ov. M. 10, 269:

    litteras in gremio,

    Liv. 26, 15:

    hunc celso in ostro,

    Val. Fl. 3, 339:

    ligna super foco Large reponens,

    Hor. C. 1, 9, 6:

    (nidum) ante fores sacras reponit,

    Ov. M. 15, 407.— With in and acc.:

    uvas in vasa nova,

    Col. 12, 16:

    data sunt legatis, quae in aerarium reposuerant,

    Val. Max. 4, 3, 9:

    anulos in locellum,

    id. 7, 8, 9; cf.:

    mergum altius in terram,

    Plin. 17, 23, 35, § 205.—
    B.
    Trop., to place, put, set; to place, count, reckon among:

    in vestrā mansuetudine atque humanitate causam totam repono,

    Cic. Sull. 33, 92:

    vos meam defensionem in aliquo artis loco reponetis,

    id. de Or. 2, 48, 198:

    suos hortatur, ut spem omnem in virtute reponant,

    Caes. B. C. 2, 41:

    in se omnem spem,

    Cic. Tusc. 5, 12, 36:

    nihil spei in caritate civium,

    Liv. 1, 49; 2, 39:

    salutem ac libertatem in illorum armis dextrisque,

    id. 27, 45:

    verum honorem non in splendore titulorum, sed in judiciis hominum,

    Plin. Pan. 84, 8; id. Ep. 1, 3, 3:

    plus in duce quam in exercitu,

    Tac. G. 30; Liv. 24, 37:

    plus in deo quam in viribus reponentes,

    Just. 24, 8, 2:

    fiduciam in re reponere,

    Plin. Ep. 3, 9, 16; 1, 8, 14:

    ea facta, quae in obscuritate et silentio reponuntur,

    id. ib. 1, 8, 6:

    quos equidem in deorum immortalium coetu ac numero repono,

    place, count, reckon among, Cic. Sest. 68, 143; so,

    sidera in deorum numero,

    id. N. D. 2, 21, 54; cf. id. ib. 3, 19, 47 Mos. N. cr.:

    Catulum in clarissimorum hominum numero,

    id. Verr. 2, 3, 90, § 210: aliquem in suis, Antonius ap. Cic. Att. 10, 8, A, 1.— With in and acc.:

    homines morte deletos in deos,

    Cic. N. D. 1, 15, 38:

    in deorum numerum reponemus,

    id. ib. 3, 19, 47:

    Isocratem hunc in numerum non repono,

    id. Opt. Gen. 6, 17:

    aliquid in fabularum numerum,

    id. Inv. 1, 26, 39; and:

    hanc partem in numerum,

    id. ib. 1, 51, 97:

    in ejus sinum rem publicam,

    Suet. Aug. 94.—Hence, rĕpŏsĭ-tus ( rĕpostus), a, um, P. a.
    I.
    Remote, distant (syn. remotus;

    very rare): penitusque repostas Massylum gentes,

    Verg. A. 6, 59:

    terrae,

    id. ib. 3, 364:

    populi,

    Sil. 3, 325:

    convalles,

    App. M. 4, p. 145, 6.—
    II.
    Laid aside, stored up:

    spes,

    Vulg. Col. 1, 5:

    corona justitiae,

    id. 2, Tim. 4, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > repono

  • 103 prosequor

    prō-sequor, secūtus sum, sequī depon.
    1) провожать, сопровождать (aliquem usque ad portam C; abeuntem T)
    p. exsequias C (defunctum Pt) — провожать покойника
    2) снабжать, одарять ( aliquem magnis donis L); удостаивать (aliquem aliqua re C etc.)
    p. aliquem laudibus L, bAl, Col и laudationibus Pt — хвалить кого-л.
    p. aliquem benevolentiā C — быть благосклонным к кому-л.
    p. honorificis verbis C — обращаться к кому-л. с любезными речами
    p. aliquem beneficiis C — делать добро, оказывать услуги кому-л.
    3) следовать (aliquem p. et. imitari C)
    4) преследовать (fugientes, hostem Cs)

    Латинско-русский словарь > prosequor

  • 104 subduco

    subdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. -    - parf. sync. subduxti, Ter. Eun. 795; inf. subduxe Varr. R. 2, 1, 6.    - voir subductus    - tirer de bas en haut. [st1]1 [-] soulever.    - subducere sursum, Plaut. Aul 366: amener en haut. --- cf. Cato, Agr. 157, 15.    - subducere cataractam funibus, Liv. 27, 28, 10: soulever la herse avec des cordages.    - subductis tunicis, Hor. S. 1, 2, 26: les tuniques étant retroussées.    - subducere supercilia, Sen. Ep. 48, 5: relever, froncer les sourcils. [st1]2 [-] amener les vaisseaux sur le rivage.    - subducere naves in aridum, Caes. BG. 4, 29, 2: amener les vaisseaux au sec sur le rivage.    - subductis navibus, Caes. BG. 5, 11, 7: les navires étant tirés sur le rivage. --- cf. Cic. Off. 3, 49.    - navis subducta in terra, Plaut. Most. 738: navire tiré sur le rivage. --- cf. Liv. 45, 42.    - tirer de dessous. [st1]3 [-] retirer de dessous, retirer, soustraire.    - ignem subducere, Cato, Agr. 105, 1: retirer le feu de dessous.    - lapidibus ex turri subductis, Caes. BC. 2, 11, 4: des pierres ayant été retirées à la base de la tour.    - capiti ensem subducere, Virg. En. 6, 524: soustraire une épée du chevet de qqn.    - subducere cibum athletae, Cic. Tusc. 2, 40: retirer la nourriture à un athlète.    - rerum fundamenta subducere, Cic. Fin. 4, 42: saper les fondements des choses.    - cubiculum subductum ventis, Plin. 2, 17, 10: chambre soustraite aux vents. [st1]4 [-] retirer, emmener.    - subducere copias in proximum collem, Caes. BG. 1, 22, 3: retirer les troupes sur la plus proche colline [à la fois retraite et montée]. --- cf. Sall. J. 98, 4.    - cohortes e dextro cornu subductae, Liv. 27, 48, 13: cohortes tirées de l'aile droite.    - subducere aliquem periculo, Vell. 2: soustraire qqn au danger.    - nos manum ferulae subduximus, Juv. 1, 15: **nous avons retiré la main à la férule** = nous avons esquivé la férule en retirant la main.    - subducere rem judicio, Dig. 10, 2, 14: retirer une affaire du rôle.    - lac subducitur agnis, Virg. B. 3: le lait est enlevé aux agneaux.    - subducere in primam aciem, Sall. C. 59, 3: faire passer des soldats au premier rang.    - subduci, Liv.: se replier, battre en retraite.    - cf. Liv. 22, 48 ; 44, 37, etc. [st1]5 [-] retirer secrètement, enlever à la dérobée, furtivement.    - furto obsides subducere, Liv. 9, 11, 6: soustraire furtivement des otages.    - alicui anulum subducere, Plaut. Curc. 360: soustraire un anneau à qqn.    - post ignem aetheria domo subductum, Hor. O. 1, 3, 30: après que le feu eut été dérobé au ciel.    - de circulo se subducere, Cic. Q. 3 4, 1: s'éclipser du groupe.    - clam se subducere ab custodibus, Nep. Alc. 4, 4: se dérober secrètement à ses gardiens.    - subducit se pedibus terra, Lucr. 1, 1106: la terre manque sous les pieds.    - fons nascitur simulque subducitur, Plin. Ep. 5, 6, 39: la source jaillit et se perd aussitôt.    - cum eo te clam subduxti, Ter. Eun. 4, 7, 25: tu t'es discrètement retirée avec lui. [st1]6 [-] compter, calculer, supputer.    - subducere ratiunculam, Plaut. Cap. 192, etc., ou rationem Fin. 2, 78: faire un compte, calculer, supputer.    - rationibus subductis summam feci cogitationum mearum, Cic. Fam. 1, 9, 10: ayant tout calculé, j'ai fait la somme de mes pensées.    - subducamus summam, Cic. Att. 5, 21, 11: calculons le montant total.    - voluptatum calculis subductis, Cic. Fin. 2, 60: en faisant la supputation des plaisirs.    - hoc quid intersit, certe habes subductum, Cic. Att. 5, 21, 13: la différence, certes tu en as le calcul tout fait.    - absol. adsidunt, subducunt, Cic. Att. 5, 21, 12: ils s'assoient, ils font le calcul. [st1]7 [-] doubler (un vêtement).    - tandem venit hiems; sumptum est aliud pileum: mutavit ille picturam; sumpta est vestis hiberna pellibus subducta: pinxit novam vestem, Erasm. Cic.: enfin voici l’hiver: (Murion) prend un autre bonnet: notre peintre modifie son tableau ! Murion prend une veste d’hiver, doublée de fourrure: il peint la nouvelle veste !
    * * *
    subdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. -    - parf. sync. subduxti, Ter. Eun. 795; inf. subduxe Varr. R. 2, 1, 6.    - voir subductus    - tirer de bas en haut. [st1]1 [-] soulever.    - subducere sursum, Plaut. Aul 366: amener en haut. --- cf. Cato, Agr. 157, 15.    - subducere cataractam funibus, Liv. 27, 28, 10: soulever la herse avec des cordages.    - subductis tunicis, Hor. S. 1, 2, 26: les tuniques étant retroussées.    - subducere supercilia, Sen. Ep. 48, 5: relever, froncer les sourcils. [st1]2 [-] amener les vaisseaux sur le rivage.    - subducere naves in aridum, Caes. BG. 4, 29, 2: amener les vaisseaux au sec sur le rivage.    - subductis navibus, Caes. BG. 5, 11, 7: les navires étant tirés sur le rivage. --- cf. Cic. Off. 3, 49.    - navis subducta in terra, Plaut. Most. 738: navire tiré sur le rivage. --- cf. Liv. 45, 42.    - tirer de dessous. [st1]3 [-] retirer de dessous, retirer, soustraire.    - ignem subducere, Cato, Agr. 105, 1: retirer le feu de dessous.    - lapidibus ex turri subductis, Caes. BC. 2, 11, 4: des pierres ayant été retirées à la base de la tour.    - capiti ensem subducere, Virg. En. 6, 524: soustraire une épée du chevet de qqn.    - subducere cibum athletae, Cic. Tusc. 2, 40: retirer la nourriture à un athlète.    - rerum fundamenta subducere, Cic. Fin. 4, 42: saper les fondements des choses.    - cubiculum subductum ventis, Plin. 2, 17, 10: chambre soustraite aux vents. [st1]4 [-] retirer, emmener.    - subducere copias in proximum collem, Caes. BG. 1, 22, 3: retirer les troupes sur la plus proche colline [à la fois retraite et montée]. --- cf. Sall. J. 98, 4.    - cohortes e dextro cornu subductae, Liv. 27, 48, 13: cohortes tirées de l'aile droite.    - subducere aliquem periculo, Vell. 2: soustraire qqn au danger.    - nos manum ferulae subduximus, Juv. 1, 15: **nous avons retiré la main à la férule** = nous avons esquivé la férule en retirant la main.    - subducere rem judicio, Dig. 10, 2, 14: retirer une affaire du rôle.    - lac subducitur agnis, Virg. B. 3: le lait est enlevé aux agneaux.    - subducere in primam aciem, Sall. C. 59, 3: faire passer des soldats au premier rang.    - subduci, Liv.: se replier, battre en retraite.    - cf. Liv. 22, 48 ; 44, 37, etc. [st1]5 [-] retirer secrètement, enlever à la dérobée, furtivement.    - furto obsides subducere, Liv. 9, 11, 6: soustraire furtivement des otages.    - alicui anulum subducere, Plaut. Curc. 360: soustraire un anneau à qqn.    - post ignem aetheria domo subductum, Hor. O. 1, 3, 30: après que le feu eut été dérobé au ciel.    - de circulo se subducere, Cic. Q. 3 4, 1: s'éclipser du groupe.    - clam se subducere ab custodibus, Nep. Alc. 4, 4: se dérober secrètement à ses gardiens.    - subducit se pedibus terra, Lucr. 1, 1106: la terre manque sous les pieds.    - fons nascitur simulque subducitur, Plin. Ep. 5, 6, 39: la source jaillit et se perd aussitôt.    - cum eo te clam subduxti, Ter. Eun. 4, 7, 25: tu t'es discrètement retirée avec lui. [st1]6 [-] compter, calculer, supputer.    - subducere ratiunculam, Plaut. Cap. 192, etc., ou rationem Fin. 2, 78: faire un compte, calculer, supputer.    - rationibus subductis summam feci cogitationum mearum, Cic. Fam. 1, 9, 10: ayant tout calculé, j'ai fait la somme de mes pensées.    - subducamus summam, Cic. Att. 5, 21, 11: calculons le montant total.    - voluptatum calculis subductis, Cic. Fin. 2, 60: en faisant la supputation des plaisirs.    - hoc quid intersit, certe habes subductum, Cic. Att. 5, 21, 13: la différence, certes tu en as le calcul tout fait.    - absol. adsidunt, subducunt, Cic. Att. 5, 21, 12: ils s'assoient, ils font le calcul. [st1]7 [-] doubler (un vêtement).    - tandem venit hiems; sumptum est aliud pileum: mutavit ille picturam; sumpta est vestis hiberna pellibus subducta: pinxit novam vestem, Erasm. Cic.: enfin voici l’hiver: (Murion) prend un autre bonnet: notre peintre modifie son tableau ! Murion prend une veste d’hiver, doublée de fourrure: il peint la nouvelle veste !
    * * *
        Subduco, subducis, penul. prod. subduxi, subductum, subducere. Iuuenal. Mettre dessoubs.
    \
        Subducere. Cato. Soubtraire et retirer, Oster de dessoubs.
    \
        Tempus est subducere hinc me. Plaut. De me retirer d'ici.
    \
        Aurum subducitur terrae. Ouid. On fouille et tire on l'or hors de terre.
    \
        Subducere cibum athletae. Cic. Ne luy bailler que manger, Luy soubtraire la viande.
    \
        Colla subducere oneri. Ouid. Oster le col de dessoubs la charge, Se descharger.
    \
        Subducere lac agnis. Virgil. Sevrer les agneauls.
    \
        Memoriam tempus interpositum subduxit. Seneca. Le temps en a osté et faict perdre la memoire, L'a faict oublier.
    \
        Morti subducere aliquem. Claud. Oster et delivrer du peril de mort.
    \
        Pugnae subducere aliquem. Virgil. Le tirer hors du combat.
    \
        Terra se pedibus raptim subducit. Lucret. Se soubtrait et oste de dessoubs les pieds.
    \
        Qua se subducere colles incipiunt. Virgil. Commencent à s'applanir et applatir ou abbaiser et perdre leur haulteur.
    \
        Subducere. Martial. Oster par larcin, Desrobber, Prendre furtivement et à la desrobbee.
    \
        Subducere pallium lapsum a cubito. Martial. Lever et emporter furtivement et desrobber.
    \
        Subducere. Plin. iunior. Mener en hault.
    \
        Subducere copias in collem satis arduum. Liu. Mener sus.
    \
        Subducere naues. Virgil. Tirer et mener à port, Mettre à terre.
    \
        Subducere sursum e puteo. Plaut. Tirer en hault.
    \
        Subducere supercilia. Seneca. Haulcer et froncer les sourcils.
    \
        Vultu subducto procedere. Propert. Severe et renfrongné.
    \
        Subducere animam. Cato. Retirer son haleine.
    \
        Subducere succum aliquem naribus. Plinius. Attirer par les narines.
    \
        Subducere aliquem. Plaut. Tromper et decevoir aucun.
    \
        Subducere aliquem dictis. Terent. Circonvenir et decevoir aucun par belles parolles.
    \
        Subducere cum hoc nomine RATIO, significat computare, quod et inire, et habere, et facere rationem dicimus. Plaut. Compter, Rapporter le chapitre des receptes au chapitre des mises.
    \
        Inita et subducta ratione scelera meditari. Cicero. De faict a pensé.
    \
        Subducere calculos voluptatum. Cic. Compter combien de voluptez et de plaisirs on peult recevoir.
    \
        Numerum stellarum subducere. Catul. Nombrer les estoilles, Compter le nombre, et combien il est d'estoilles.
    \
        Subducere summam. Cicero. Sommer une somme en deduisant et rabbatant.
    \
        Subducere, non adiecto nomine RATIO. Cic. Compter, Faire un compte et calcul.
    \
        Subducere fundamenta alicuius rei. Cicero. Oster les fondements.

    Dictionarium latinogallicum > subduco

  • 105 destituo

    dē-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo].
    I.
    To set down; to set, place anywhere (ante-class. and freq. in Liv.; elsewh. rare): destituit omnes servos ad mensam ante se, Caecil. ap. Non. 280, 3: navem in alto ancoris, Naev. ib.: palum in foro, C. Gracchus ap. Gell. 10, 3, 3:

    aliquem in convivio (sc. ludendi causa),

    Cic. Verr. 2, 3, 26 fin.:

    armatos in medio,

    Liv. 7, 10:

    aliquem ante tribunal,

    id. 2, 12; cf. id. 23, 10:

    cohortes extra vallum,

    id. 10, 4:

    duo signa hic,

    Plaut. Rud. 3, 5, 43 et saep.—Far more freq. and class.,
    II.
    ( Lit., to put away from one's self; hence) To leave alone, to forsake, abandon, desert (derelinquo, desero, q. v.):

    T. Roscius novem homines honestissimos induxit, decepit, destituit, adversariis tradidit,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    destitutus ab aliquo,

    id. Clu. 30 fin.; id. Off. 1, 10, 32; cf. id. Quint. 16:

    funditores inermes,

    Caes. B. C. 3, 93, 5:

    aliquem in septemviratu,

    Cic. Phil. 2, 38, 99; cf.:

    defensores in ipso discrimine periculi,

    Liv. 6, 17 et saep.:

    inceptam fugam,

    to desist from, Ov. Am. 3, 13, 20:

    morando spem,

    Liv. 1, 51:

    spem vindemiae,

    Col. 4, 24, 12:

    consilium,

    Suet. Caes. 9:

    honorem,

    id. Claud. 45:

    conata ejus,

    Vell. 2, 42: partem verborum, to pronounce indistinctly (with devorare), Quint. 11, 3, 33 Spald. et saep.— Poet., with acc. and abl.: ex quo destituit deos Mercede pactā Laomedon, i. e. defrauded of their stipulated reward, * Hor. Od. 3, 3, 21.—
    (β).
    Of inanimate and abstract subjects:

    neque reperias, quos aut pronior fortuna comitata sit, aut, veluti fatigata, maturius destituerit, quam, etc.,

    Vell. 2, 69 fin.:

    cum primas spes fortuna destituit,

    Curt. 4, 1, 5, § 29; cf. Suet. Aug. 65:

    ventus aliquem,

    Liv. 30, 24:

    aliquem vadum,

    id. 21, 28:

    aliquem poplites,

    Suet. Claud. 30; cf.:

    aliquem memoria, mens,

    Curt. 7, 1:

    alveum fluitantem aqua,

    Liv. 1, 4; cf.: freta destituent nudos in litore pisces, * Verg. E. 1, 61.—
    (γ).
    Part. perf. destitutus, constr. usu. ab aliquo, aliquā re, rarely ab aliquā re, freq. with ab, abandoned, forsaken by; robbed of, destitute of:

    in divite ac paupere: propinquis, amicis, clientibus abundante, et his omnibus destituto,

    Quint. 5, 10, 26:

    alicujus consiliis, promissis, praeceptis destitutus,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 8:

    scientiā juris,

    Quint. 12, 3, 10:

    lenociniis,

    id. 12, 1, 30 et saep.; but with spe, a is more freq.:

    destituti ab unica spe auxilii,

    Liv. 40, 47:

    a spe,

    id. 31, 24; 36, 33, 3; Curt. 4, 3 (with spe, Curt. 8, 6):

    a re familiari,

    Suet. Ner. 10.—
    (δ).
    Absol.:

    si is destituat, nihil satis tutum habebis,

    Liv. 37, 7:

    simul, si destituat spes, alia praesidia molitur,

    Liv. 1, 41; so,

    spes,

    id. Tib. 1, 1, 9; Luc. 2, 728:

    pietasque fidesque,

    id. 5, 298:

    ego,

    Vulg. Isai. 49, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > destituo

  • 106 erudio

    ē-rŭdĭo, īvi or ii, ītum, 4, v. a., qs. to free from roughness, i. e. to polish, educate, instruct, teach (freq. and class.; cf.: doceo, edoceo, praecipio, instituo).
    I.
    Prop.:

    studiosos discendi erudiunt atque docent,

    Cic. Off. 1, 44, 156:

    aliquem,

    id. Div. 2, 2 (with docere); id. de Or. 3, 9, 35 (with instituere); id. ib. 2, 1, 12; Quint. prooem. § 1;

    6 et saep.: filios ad majorum instituta (with instituere),

    Cic. Verr. 2, 3, 69; cf. id. Tusc. 1, 26:

    aliquem artibus,

    id. Fam. 1, 7 fin.; cf. id. Rep. 2, 19, 34:

    eum ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum erudiit,

    id. ib. 2, 21, 37:

    aliquem in jure civili,

    id. de Or. 1, 59 fin.; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 3.—With two acc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    aliquem leges praeceptaque belli,

    Stat. Th. 10, 507; cf. Val. Fl. 2, 50; v. also under P. a.: aliquem, with an object-clause, Plin. 33, 11, 53, § 149; cf.

    without aliquem,

    Ov. F. 3, 820; Sil. 11, 352.—With a rel.-clause as object:

    qua possint arte capi,

    Ov. F. 3, 294:

    tirones neque in ludo, neque per lanistas,

    i. e. to cause to be instructed, Suet. Caes. 26:

    gladiatores sub eodem magistro eruditi,

    Quint. 2, 17, 33:

    Athenas erudiendi gratia missus,

    Just. 17, 3, 11;

    once: aliquem de aliqua re, Cic.: obviae mihi velim sint tuae litterae, quae me erudiant de omni re publica,

    instruct me, keep me informed of, Cic. Fam. 2, 12, 1.—
    II.
    Transf., of objects not personal:

    artes,

    Ov. M. 8, 215:

    ut flerent, oculos erudiere suos,

    id. R. Am. 690; id. Am. 1, 14, 30:

    Polycletus consummasse hanc scientiam judicatur et toreuticen sic erudisse, ut Phidias aperuisse,

    to have cultivated, brought to perfection, Plin. 34, 8, 19, § 56.— Hence, ērŭdītus, a, um, P. a., learned, accomplished, well-informed, skilled, experienced (cf.: litteratus, doctus, peritus, gnarus, scitus).
    A.
    Prop.:

    est non satis politus iis artibus, quas qui tenent eruditi appellantur,

    Cic. Fin. 1, 7 fin.:

    Graeculus otiosus et loquax, et fortasse doctus atque eruditus,

    id. de Or. 1, 22, 102:

    semper mihi et doctrina et eruditi homines placuerunt,

    id. Rep. 1, 17 fin.; id. Tusc. 1, 3:

    nec sicut vulgus sed ut eruditi solent appellare sapientem,

    id. Lael. 2, 6; cf.

    opp. rusticus,

    Quint. 11, 1, 45; 8, 6, 75 et saep.:

    non transmarinis nec importatis artibus eruditi, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    Cic. Rep. 2, 15 fin.:

    homines non litteris ad rei militaris scientiam, sed rebus gestis ac victoriis eruditos,

    id. Font. 15, 33; id. Q. Fr. 1, 1, 7 fin.; cf. id. Brut. 67, 236; id. Arch. 7; id. N. D. 3, 9, 23 al.:

    eruditi Socraticis disputationibus,

    id. de Or. 3, 34, 139:

    a pueris eruditi artibus militiae,

    Liv. 42, 52 et saep.; cf. in the comp.:

    litteris eruditior quam Curio,

    Cic. Brut. 82; and in the sup.:

    Scaevola, homo omnium et disciplina juris civilis eruditissimus,

    id. de Or. 1, 39, 180.— With acc.:

    Graecas res eruditi,

    Gell. 2, 21, 3; cf. id. 19, 12, 9.—With inf.:

    eruditus utilia honestis miscere,

    Tac. Agr. 8.—
    B.
    Transf., of inanimate and abstract subjects:

    quod ceteri minus eruditis hominum seculis fuerunt,

    Cic. Rep. 2, 10:

    tempora (with docti homines),

    id. ib.:

    aures,

    id. ib. 2, 42; id. Or. 34, 119; Quint. 10, 1, 32:

    animus,

    Cic. Fam. 5, 14: oratio (opp. popularis), id. Par. prooem. § 4; cf. Quint. 8, 3, 17; 8, 6, 24 al.:

    Graecorum copia,

    fulness of Greek learning, Cic. Leg. 1, 2, 7: palata, i. e. practised, fine (with docta), Col. 8, 16, 4; cf.

    gustus,

    Tac. A. 16, 18.—In neutr. with a subject-clause:

    ex historia ducere urbanitatem, eruditum est,

    Quint. 6, 3, 98; cf.:

    eruditissimum longe, si, etc.,

    id. 9, 2, 97.— Adv.: ērŭdītē, learnedly, eruditely.Comp., Cic. de Sen. 1 fin.; Quint. 1, 5, 36.— Sup., Cic. Or. 52; Plin. Ep. 1, 9, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > erudio

  • 107 erudite

    ē-rŭdĭo, īvi or ii, ītum, 4, v. a., qs. to free from roughness, i. e. to polish, educate, instruct, teach (freq. and class.; cf.: doceo, edoceo, praecipio, instituo).
    I.
    Prop.:

    studiosos discendi erudiunt atque docent,

    Cic. Off. 1, 44, 156:

    aliquem,

    id. Div. 2, 2 (with docere); id. de Or. 3, 9, 35 (with instituere); id. ib. 2, 1, 12; Quint. prooem. § 1;

    6 et saep.: filios ad majorum instituta (with instituere),

    Cic. Verr. 2, 3, 69; cf. id. Tusc. 1, 26:

    aliquem artibus,

    id. Fam. 1, 7 fin.; cf. id. Rep. 2, 19, 34:

    eum ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum erudiit,

    id. ib. 2, 21, 37:

    aliquem in jure civili,

    id. de Or. 1, 59 fin.; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 3.—With two acc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    aliquem leges praeceptaque belli,

    Stat. Th. 10, 507; cf. Val. Fl. 2, 50; v. also under P. a.: aliquem, with an object-clause, Plin. 33, 11, 53, § 149; cf.

    without aliquem,

    Ov. F. 3, 820; Sil. 11, 352.—With a rel.-clause as object:

    qua possint arte capi,

    Ov. F. 3, 294:

    tirones neque in ludo, neque per lanistas,

    i. e. to cause to be instructed, Suet. Caes. 26:

    gladiatores sub eodem magistro eruditi,

    Quint. 2, 17, 33:

    Athenas erudiendi gratia missus,

    Just. 17, 3, 11;

    once: aliquem de aliqua re, Cic.: obviae mihi velim sint tuae litterae, quae me erudiant de omni re publica,

    instruct me, keep me informed of, Cic. Fam. 2, 12, 1.—
    II.
    Transf., of objects not personal:

    artes,

    Ov. M. 8, 215:

    ut flerent, oculos erudiere suos,

    id. R. Am. 690; id. Am. 1, 14, 30:

    Polycletus consummasse hanc scientiam judicatur et toreuticen sic erudisse, ut Phidias aperuisse,

    to have cultivated, brought to perfection, Plin. 34, 8, 19, § 56.— Hence, ērŭdītus, a, um, P. a., learned, accomplished, well-informed, skilled, experienced (cf.: litteratus, doctus, peritus, gnarus, scitus).
    A.
    Prop.:

    est non satis politus iis artibus, quas qui tenent eruditi appellantur,

    Cic. Fin. 1, 7 fin.:

    Graeculus otiosus et loquax, et fortasse doctus atque eruditus,

    id. de Or. 1, 22, 102:

    semper mihi et doctrina et eruditi homines placuerunt,

    id. Rep. 1, 17 fin.; id. Tusc. 1, 3:

    nec sicut vulgus sed ut eruditi solent appellare sapientem,

    id. Lael. 2, 6; cf.

    opp. rusticus,

    Quint. 11, 1, 45; 8, 6, 75 et saep.:

    non transmarinis nec importatis artibus eruditi, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    Cic. Rep. 2, 15 fin.:

    homines non litteris ad rei militaris scientiam, sed rebus gestis ac victoriis eruditos,

    id. Font. 15, 33; id. Q. Fr. 1, 1, 7 fin.; cf. id. Brut. 67, 236; id. Arch. 7; id. N. D. 3, 9, 23 al.:

    eruditi Socraticis disputationibus,

    id. de Or. 3, 34, 139:

    a pueris eruditi artibus militiae,

    Liv. 42, 52 et saep.; cf. in the comp.:

    litteris eruditior quam Curio,

    Cic. Brut. 82; and in the sup.:

    Scaevola, homo omnium et disciplina juris civilis eruditissimus,

    id. de Or. 1, 39, 180.— With acc.:

    Graecas res eruditi,

    Gell. 2, 21, 3; cf. id. 19, 12, 9.—With inf.:

    eruditus utilia honestis miscere,

    Tac. Agr. 8.—
    B.
    Transf., of inanimate and abstract subjects:

    quod ceteri minus eruditis hominum seculis fuerunt,

    Cic. Rep. 2, 10:

    tempora (with docti homines),

    id. ib.:

    aures,

    id. ib. 2, 42; id. Or. 34, 119; Quint. 10, 1, 32:

    animus,

    Cic. Fam. 5, 14: oratio (opp. popularis), id. Par. prooem. § 4; cf. Quint. 8, 3, 17; 8, 6, 24 al.:

    Graecorum copia,

    fulness of Greek learning, Cic. Leg. 1, 2, 7: palata, i. e. practised, fine (with docta), Col. 8, 16, 4; cf.

    gustus,

    Tac. A. 16, 18.—In neutr. with a subject-clause:

    ex historia ducere urbanitatem, eruditum est,

    Quint. 6, 3, 98; cf.:

    eruditissimum longe, si, etc.,

    id. 9, 2, 97.— Adv.: ērŭdītē, learnedly, eruditely.Comp., Cic. de Sen. 1 fin.; Quint. 1, 5, 36.— Sup., Cic. Or. 52; Plin. Ep. 1, 9, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > erudite

  • 108 reduco

    rĕ-dūco, xi, ctum, 3 (rēduco or redduco, Lucr. 1, 228; 4, 992; 5, 133; old imp. redduce, Ter. Hec. 4, 2, 29), v. a.
    I.
    To lead or bring back, to conduct back (very freq. and class.; syn. redigo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.
    a.
    Of living objects:

    reducam te ubi fuisti,

    Plaut. Capt. 3, 5, 106:

    hunc ex Alide huc reducimus,

    id. ib. 5, 4, 17; cf.:

    aliquem ex errore in viam,

    id. Ps. 2, 3, 2:

    aliquem de exsilio,

    Cic. Phil. 2, 4, 9; id. Att. 9, 14, 2; cf.:

    ab exsilio,

    Quint. 5, 11, 9:

    socios a morte,

    Verg. A. 4, 375:

    Silenium ad parentes,

    Plaut. Cist. 2, 3, 86; so,

    ad aliquem,

    Cic. Off. 3, 22, 86; Caes. B. G. 6, 32; id. B. C. 1, 24; 2, 38 fin.; cf.:

    a pastu vitulos ad tecta,

    Verg. G. 4, 434:

    reduci in carcerem,

    Cic. Att. 4, 6, 2:

    in Italiam,

    Caes. B. C. 3, 18:

    reducere uxorem,

    to take again to wife, marry again, Ter. Hec. 3, 3, 31; 43; 3, 5, 51; 4, 4, 12 sq. al.; Nep. Dion, 6, 2; Suet. Dom. 3; 13; cf.:

    uxorem in matrimonium,

    id. ib. 8:

    regem,

    to restore to the throne, to reinstate, Cic. Rab. Post. 8, 19; id. Fam. 1, 2, 1; 1, 7, 4; id. Q. Fr. 2, 2, 3 (v. reductio):

    possum excitare multos reductos testes liberalitatis tuae,

    i. e. who have been brought back by your generosity, id. Rab. Post. 17, 47; cf.: cum in Italiam reductus existimabor, Pomp. ap. Caes. B. C. 3, 18, 4. —
    b.
    With inanimate objects, to draw back, bring back:

    (falces) tormentis introrsus reducebant,

    Caes. B. G. 7, 22:

    reliquas munitiones ab eā fossā pedes CCCC. reduxit,

    id. ib. 7, 22; cf.

    turres,

    id. ib. 7, 24 fin.: calculum, Cic. Fragm. ap. Non. 170, 30:

    in jaculando bracchia,

    Quint. 10, 3, 6:

    sinum dextrā usque ad lumbos,

    id. 11, 3, 131:

    ad pectora remos,

    Ov. M. 11, 461; Verg. A. 8, 689:

    clipeum,

    to draw back, Ov. M. 12, 132:

    gladium (opp. eduxit),

    Gell. 5, 9, 3:

    auras naribus,

    Lucr. 4, 990 al.:

    furcillas hibernatum in tecta,

    Varr. R. R. 1, 8, 6. — Poet.:

    solem reducit,

    Verg. A. 1, 143; so,

    diem (Aurora),

    id. G. 1, 249:

    lucem (Aurora),

    Ov. M. 3, 150:

    noctem die labente (Phoebus),

    Verg. A. 11, 914:

    aestatem,

    id. G. 3, 296:

    hiemes,

    Hor. C. 2, 10, 15:

    febrim,

    id. S. 2, 3, 294:

    somnum (cantus),

    id. C. 3, 1, 21 al.:

    umbram,

    to make the shadow move backwards, Vulg. 4 Reg. 20, 11.—
    2.
    In partic.
    a.
    Reducere aliquem domum (opp. deducere), to conduct or accompany one home, Plaut. Merc. 5, 4, 19:

    (P. Scipio) cum senatu dimisso domum reductus ad vesperum est a patribus conscriptis,

    Cic. Lael. 3, 12; cf. Liv. 4, 24; cf.:

    quos Elea domum reducit Palma,

    Hor. C. 4, 2, 17.—So, without domum:

    in ludum (puellulam) ducere et reducere,

    Ter. Phorm. 1, 2, 36:

    aliquem ad suam villam,

    Cic. Ac. 1, 1, 1:

    bene comitati per forum reducuntur,

    Quint. 12, 8, 3:

    quantā reduci Regulus solet turbā,

    Mart. 2, 74, 2: assurgi, deduci, reduci, Cic. Sen. 18, 63.—
    b.
    In milit. lang., to draw off, withdraw troops:

    vastatis omnibus eorum agris Caesar exercitum reduxit,

    Caes. B. G. 3, 29 fin.:

    legiones reduci jussit,

    id. B. C. 3, 46; so,

    exercitum (copias, legiones suas, etc.),

    id. B. G. 6, 29; 7, 68; id. B. C. 2, 28 fin.; Liv. 5, 5; Front. Strat. 2, 3, 1; 5; 2, 5, 13 sq.:

    suos incolumes,

    Caes. B. G. 5, 22; Front. Strat. 1, 1, 11; 5, 13:

    legiones ex Britanniā,

    Caes. B. G. 4, 38:

    a munitionibus,

    id. ib. 7, 88:

    ab oppugnatione,

    id. ib. 5, 26 fin.:

    in castra,

    id. ib. 1, 49 fin.; 1, 50; 2, 9;

    4, 34 et saep.: in hiberna,

    id. ib. 6, 3:

    in Treviros, etc.,

    id. ib. 5, 53; 7, 9 fin.; Liv. 43, 20:

    intra fossam,

    Caes. B. C. 1, 42; cf.:

    ab radicibus collis intra munitiones,

    id. B. G. 7, 51 fin.Absol. (like duco and educo):

    instituit reducere,

    to march back, Front. Strat. 1, 4, 5 and 8.—
    c.
    To recall to the stage a player:

    a magno Pompeio magni theatri dedicatione anus pro miraculo deducta,

    Plin. 7, 48, 49, § 158.—
    B.
    Trop., to bring back, restore, replace:

    ad divitias,

    Plaut. Cist. 2, 3, 17:

    animum aegrotum ad misericordiam,

    Ter. And. 3, 3, 27:

    aliquem in gratiam,

    id. ib. 5, 4, 45; Cic. Clu. 36, 101:

    in gratiam cum aliquo,

    id. Rab. Post. 8, 19; Liv. 10, 5 fin.; Quint. 5, 11, 19; cf.: ut Caesarem et Pompeium perfidiā hominum distractos rursus in pristinam concordiam reducas, Balbus ap. Cic. Att. 8, 15, A, 1:

    aliquem ad officium sanitatemque,

    Cic. Verr. 2, 2, 40, § 98:

    propinquum ad officium,

    Nep. Dat. 2, 3:

    judices ad justitiam,

    Quint. 6, 1, 46:

    legiones veterem ad morem,

    Tac. A. 11, 18:

    meque ipse reduco A contemplatu,

    withdraw myself, Ov. Tr. 5, 7, 65:

    verba paulum declinata ad veritatem,

    Quint. 1, 6, 32:

    judicatio est ad eum statum reducenda,

    id. 7, 3, 35:

    reducere in memoriam quibus rationibus unam quamque partem confirmāris,

    Cic. Inv. 1, 52, 98; cf.:

    in memoriam gravissimi luctūs,

    Plin. Ep. 3, 10, 2:

    dolorem in animum judicantium,

    Quint. 11, 1, 54:

    vocem in quendam sonum aequabilem,

    Auct. Her. 3, 12, 21:

    verborum facilitatem in altum,

    Quint. 10, 7, 28:

    haec benignā in sedem vice,

    Hor. Epod. 13, 7 sq.:

    tu spem reducis mentibus anxiis Viresque,

    id. C. 3, 21, 17:

    diem et convivia mente re duxit,

    has recalled to mind, Sil. 8, 136:

    vel instituere vel reducere ejusmodi exemplum, etc.,

    to introduce again, restore, Plin. Ep. 4, 29, 3; so,

    habitum vestitumque pristinum,

    Suet. Aug. 40:

    morem transvectionis post longam intercapedinem,

    id. ib. 38. — To bring back, restore to the right path:

    scire est liberum Ingenium et animum, quo vis illos tu die Redducas,

    Ter. Ad. 5, 3, 44.—
    II.
    After the Aug. period, sometimes with the idea of ducere predominating, for the usual redigere (q. v. II.).
    * A.
    To bring or get out, to produce a certain quantity:

    LX. pondo panis e modio (milii) reducunt,

    Plin. 18, 7, 10, § 54.—
    B.
    To bring, make, reduce to some shape, quality, condition, etc. (rare;

    usually redigere): aliquid in formam,

    Ov. M. 15, 381:

    faecem in summum,

    to bring up, raise, Col. 12, 19, 4:

    excrescentes carnes in ulceribus ad aequalitatem efficacissime reducunt (just before, redigit),

    Plin. 30, 13, 39, § 113:

    cicatrices ad colorem,

    id. 27, 12, 82, § 106:

    corpus sensim ad maciem,

    id. 24, 8, 30, § 46:

    ulcera ac scabiem jumentorum ad pilum,

    id. 22, 22, 32, § 72.— Hence, rĕ-ductus, a, um, P. a., drawn back, withdrawn; of place, retired, remote, distant, lonely.
    A.
    Lit.:

    inque sinus scindit sese unda reductos,

    Verg. G. 4, 420; id. A. 1, 161; so,

    vallis,

    id. ib. 6, 703; Hor. C. 1, 17, 17; id. Epod. 2, 11.—
    B.
    Trop.:

    virtus est medium vitiorum et utrimque reductum,

    from either extreme, Hor. Ep. 1, 18, 9.—

    In painting: alia eminentiora, alia reductiora fecerunt,

    less prominent, Quint. 11, 3, 46: producta et reducta (bona), a transl. of the Gr. proêgmena kai apoproêgmena of the Stoics, things to be preferred and those to be deferred, Cic. Fin. 5, 30, 90.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > reduco

  • 109 removeo

    rĕ-mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2 (sync. pluperf. remorant, Hor. S. 2, 1, 71; Sil. 11, 175; inf. remosse, Lucr. 3, 69; perf. remorunt, Ov. Ib. 240), v. a., to move back, draw back; to take away, set aside, withdraw, remove (freq. and class.; syn.: amolior, repono, segrego).
    I.
    Lit.:

    tolle hanc patinam, remove pernam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 163 sq.:

    pecora,

    Caes. B. C. 1, 48:

    equos,

    Sall. C. 59, 1:

    equos ex conspectu,

    Caes. B. G. 1, 25:

    dapes,

    Ov. M. 8, 571:

    mensam,

    id. ib. 13, 676:

    frena, Hor.S.2, 7, 74: tegimen,

    to lay aside, Ov. M. 1, 674:

    Aurora removerat ignes,

    had driven away, id. ib. 4, 81:

    monstra,

    id. ib. 5, 216:

    remoto atque ablegato viro,

    Cic. Verr. 2, 5, 31, § 82:

    remotis arbitris,

    id. Off. 3, 31, 112:

    custode remoto,

    Hor. A. P. 161:

    remoto Hannibale,

    Just. 31, 5, 1:

    quae jam infantem removerit,

    i. e. has weaned, Plin. 28, 7, 21, § 72:

    naves longas ab onerariis navibus,

    Caes. B. G. 4, 25:

    cupas furcis ab opere,

    id. B. C. 2, 11:

    castra sex milia ab oppido,

    Liv. 9, 24:

    quae natura occultavit ab oculis,

    Cic. Off. 1, 35, 127:

    bracchia a latere modice,

    Quint. 11, 3, 159:

    comas a fronte ad aures,

    Ov. M. 5, 488:

    se a corpore,

    Lucr. 3, 895:

    se a vulgo,

    Hor. S. 2, 1, 71:

    parvos natos a se,

    id. C. 3, 5, 43:

    se a conspectu, Auct. B. Afr. 62: plura de medio (with auferre),

    Cic. Rosc. Am. 8, 23:

    togam inde,

    Quint. 11, 3, 124:

    oculos,

    Cic. Balb. 5, 11:

    arcanis oculos profanos,

    Ov. M. 7, 256:

    tactu viriles virgineo manus,

    id. ib. 13, 467:

    toto sumus orbe remoti,

    id. P. 2, 2, 123: mensae remotae, Verg. A. 1, 216; Ov. M. 13, 676:

    cum paulum ab legionibus nostros removissent,

    Caes. B. G. 5, 16:

    aliquem ab exercitu, Auct. B. Afr. 54: praesidia ex iis locis, quae, etc.,

    Cic. Fam. 16, 12, 3:

    se in montes ex urbe,

    Hor. S. 2, 6, 16:

    ex oculis manus,

    Ov. M. 9, 390:

    ut propinquis suis ultra ducentesimum lapidem removeretur,

    Tac. A. 2, 50.—
    II.
    Trop.:

    removete moram,

    Plaut. Stich. 2, 1, 37; Quint. 8, prooem. §

    3: sumptum removit,

    Cic. Rep. 2, 14, 27:

    hominum conscientiā remotā,

    id. Fin. 2, 9, 28:

    remotā subtilitate disputandi,

    id. ib. 2, 38, 98:

    omnia removistis, avaritiam, imperitiam, superbiam,

    Sall. J. 85, 45; cf.:

    remoto metu,

    id. ib. 87, 4; Tac. Agr. 15:

    remoto joco,

    jesting aside, Cic. Fam. 7, 11, 3:

    remoto personarum complexu,

    Quint. 3, 6, 57; 12, 11, 30:

    formam anilem,

    Ov. M. 6, 43:

    soporem,

    id. ib. 6, 493:

    obstantia fata,

    id. ib. 13, 373: remove istaec, no more of that (i. e. do not speak of it), Cic. ap. Suet. Caes. 49 fin.:

    aliquem ab studio, Ter. Hec. prol. alt. 14: aliquem ab republicā,

    Caes. B. C. 3, 21; Liv. 5, 11:

    aliquem ab hoc sermone,

    Cic. Lael. 9, 32:

    aliquem a legibus (sc. ferendis),

    id. Q. Fr. 2, 6, 5:

    aliquem a vitā (natura),

    Lucr. 5, 350:

    se a negotiis publicis,

    Cic. Off. 1, 20, 69:

    se ab omni ejusmodi negotio,

    id. Clu. 15, 43:

    se ab amicitiā alicujus,

    id. Lael. 21, 77; cf.:

    se ab aliquo,

    id. Att. 4, 8, b, 3:

    se a suspitione,

    id. Agr. 2, 8, 22; cf.:

    illam suspitionem ab sese removere,

    id. Verr. 2, 3, 59, § 136:

    invidiam a se,

    Ov. M. 12, 626:

    vim procul hinc,

    id. Am. 1, 14, 29:

    (levissima) secerni arbitror oportere atque ex oratione removeri,

    Cic. de Or. 2, 76, 309:

    quartum (statum) ex generalibus,

    Quint. 3, 6, 67:

    omnes tribu remoti,

    Liv. 45, 15 Drak. N. cr.:

    ordine,

    Tac. A. 13, 11:

    quaesturā,

    Suet. Tib. 35:

    pudorem thalamis,

    Ov. M. 8, 157; cf.:

    se artibus suis,

    Cic. Or. 2, 5:

    se ministerio sceleris,

    Ov. M. 3, 645:

    aliquem tutelā,

    Dig. 26, 10, 4.— Absol., Dig. 26, 10, 3. —
    B.
    To deduct, subtract:

    si de quincunce remota est Uncia,

    Hor. A. P. 327.—Hence, rĕmōtus, a, um, P. a., removed, i. e. afar off, distant, remote.
    A.
    Lit.:

    silvestribus ac remotis locis,

    distant, retired, Caes. B. G. 7, 1; cf.:

    remoto loco,

    Cic. Fam. 7, 20, 2:

    terrae,

    Lucr. 2, 534:

    Gades,

    Hor. C. 2, 2, 10:

    Britanni,

    id. ib. 4, 14, 47:

    fontes,

    id. S. 2, 4, 94:

    gramen,

    id. C. 2, 3, 6:

    rupes,

    id. ib. 2, 19, 1:

    domūs pars, i. e. penetralia,

    Ov. M. 6, 638. — Neutr. as subst.:

    in remoto,

    far away, Sen. Q. N. 3, 26, 1:

    remotius antrum,

    Ov. F. 6, 121:

    sedes, remotas a Germanis,

    Caes. B. G. 1, 31:

    ab arbitris remoto loco,

    Cic. Verr. 2, 5, 31, § 80:

    civitas a conspectu remota,

    id. ib. 2, 3, 37, §

    85: in quibus (studiis) remoti ab oculis populi omne otiosum tempus contrivimus,

    id. Lael. 27, 104:

    ab aulā,

    Ov. M. 11, 764.— With abl.:

    civitatis oculis remotus,

    Suet. Tib. 42:

    quamvis longā regione remotus Absim,

    by however great a distance I am removed from you, Ov. Tr. 3, 4, 73; cf.:

    licet caeli regione remotus,

    id. M. 15, 62.—
    B.
    Trop., removed, disconnected, separate, clear, free from, strange to any thing:

    quae jam diu gesta et a memoriā remota,

    Cic. Inv. 1, 26, 39:

    genus (narrationum) remotum a civilibus causis,

    id. ib. 1, 19, 27:

    natura deūm longe remota Sensibus ab nostris,

    Lucr. 5, 148:

    scientia remota ab justitiā,

    Cic. Off. 1, 19, 63:

    (defensio) remota ab utilitate rei publicae,

    id. Verr. 2, 3, 84, § 193:

    a verā ratione longe remotum,

    Lucr. 6, 853:

    (fabula) non a veritate modo, sed etiam a formā veritatis remota,

    Quint. 2, 4, 2:

    naturae jura a vulgari intellegentiā remotiora,

    Cic. Inv. 2, 22, 67:

    sermo a forensi strepitu remotissimus,

    id. Or. 9, 32; Quint. 11, 1, 89 Spald. N. cr.:

    (Vestorium) hominem remotum a dialecticis, in arithmeticis satis versatum,

    Cic. Att. 14, 12, 3:

    homines maxime ab injuriis nostrorum magistratuum remoti,

    id. Verr. 2, 2, 66, § 160:

    a Tib. Gracchi aequitate ac pudore longissime remotus,

    id. Agr. 2, 12, 31:

    hic a culpā est remotus,

    id. Mur. 35, 73:

    ab inani laude et sermonibus vulgi,

    id. Fam. 15, 4, 13:

    a vulgo longe lateque,

    Hor. S. 1, 6, 18:

    vitio ab omni,

    id. A. P. 384:

    ab omni minimi errati suspicione remotissimus,

    Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40:

    (vilica) a vino, ab escis, a superstitionibus remotissima sit,

    Col. 12, 1, 3 et saep.—
    2.
    In the philos. lang. of the Stoics, remota, a transl. of the Gr. proêgmena, things not to be preferred; [p. 1564] things to be rejected or postponed (opp. promota), Cic. Fin. 3, 16, 52.—Hence, adv.: rĕmōtē, at a distance, afar off, remotely (very rare).— Comp.:

    stellae eundem orbem tenentes aliae propius a terris, aliae remotius ab eisdem principiis eadem spatia conficiunt,

    Cic. N. D. 1, 31, 87.— Sup.:

    remotissime,

    Aug. Trin. 12, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > removeo

  • 110 restituo

    rē-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo], to put or set up again, i. e. either to replace in its former position, or (more freq.) to restore to its former condition, to rebuild, revive, etc. (freq. and class.; syn.: restauro, renovo, reficio).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    senatus decrevit, ut Minerva nostra, quam turbo dejecerat, restitueretur,

    Cic. Fam. 12, 25, a, 1:

    arborem,

    Verg. G. 2, 272:

    luxatum femur ex toto,

    Cels. 8, 20: aedes (with reficere), Cic. Top. 3, 15:

    domum a Clodio disjectam,

    i. e. to rebuild, Vell. 2, 45, 3; cf.

    domum,

    Suet. Ner. 31:

    theatrum,

    id. Claud. 21:

    statuas (disjectas),

    id. Calig. 34:

    tropaea disjecta,

    id. Caes. 11:

    fores effractas,

    Ter. Ad. 1, 2, 40:

    oppida vicosque, quos incenderant,

    Caes. B. G. 1, 28:

    fontes et Flumina,

    Ov. M. 2, 407:

    turbatas comas,

    id. F. 3, 16:

    ordines,

    Sall. J. 51, 3; cf.

    aciem,

    Liv. 5, 18; 29, 2 al.:

    inclinatam aciem,

    Suet. Caes. 62:

    (eos, qui) quaedam contra naturam depravata habent, restituere et corrigere,

    Cic. Div. 2, 46, 96:

    oculos (luminibus orbati),

    Suet. Vesp. 7:

    visum,

    Plin. 25, 8, 50, § 89:

    pilos,

    id. 32, 10, 40, § 119:

    se (apes, with reviviscere),

    Varr. R. R. 3, 16 fin.; cf.:

    aliquem a limine mortis,

    Cat. 68, 4; Verg. Cul. 223;

    and restinctos,

    to raise the dead, Ov. P. 3, 6, 35:

    apes restituunt se ac reviviscunt,

    Varr. R. R. 3, 16, 38.—
    B.
    Trop., to restore, revive, renew, reform, etc.: unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84; Cic. Att. 2, 19, 2; Liv. 30, 26; Verg. A. 6, 846 Serv.; Macr. S. 6, 1; Ov. F. 2, 242; Aug. ap. Suet. Tib. 21 al. (Ann. v. 313 Vahl.); cf.:

    rem prolapsam,

    Liv. 2, 63:

    res perditas,

    id. 25, 37; 6, 22:

    rem impeditam et perditam,

    Ter. And. 3, 5, 13;

    and simply rem,

    Liv. 3, 12 Drak.; 8, 11;

    25, 37: veteres clientelas,

    Caes. B. G. 6, 12:

    veterem tuam illam calliditatem atque prudentiam,

    Cic. Rosc. Am. 22, 61:

    tribuniciam potestatem,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    tribuniciam intercessionem armis,

    Caes. B. C. 1, 7: proelium, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 23, 52; Caes. B. G. 7, 87; 1, 53; Liv. 6, 8; cf.:

    pugnam omnibus locis,

    id. 4, 38 fin.; 2, 19:

    damna Romano accepta bello,

    id. 31, 43:

    sanitatem,

    Just. 6, 4, 13:

    bellum,

    id. 35, 1, 10; Plin. 20, 6, 23, § 56; cf.

    vires,

    Val. Fl. 2, 70:

    adulescentem corruptum,

    to reform, Plaut. Trin. 1, 2, 81:

    suorum a pudore maritimae ignominiae restituti animi,

    restored, revived, Liv. 35, 27:

    consolando aliquorum restituere voluntatem aut benevolentiam in dominum,

    Varr. R. R. 1, 17, 7.—
    II.
    In partic., to give back, deliver up, return, restore a thing belonging to a person or place (syn. reddo).
    A.
    Lit.: Mi. Paterna oportet reddi filio bona. Ha. Restituentur omnia, Plaut. Poen. 5, 2, 122:

    tribuni vobis amissa reddent ac restituent?

    Liv. 3, 68.—

    With a personal object: virginem suis Restituere ac reddere,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; 4, 6, 8:

    alicui filium,

    id. Heaut. 3, 1, 83; id. And. 3, 3, 38; id. Hec. 5, 3, 20:

    amissa cuique,

    Caes. B. C. 1, 87:

    bona iis,

    id. ib. 2, 21:

    majorum locum huic,

    id. B. G. 5, 25:

    agrum Veientibus,

    Liv. 2, 13 et saep.:

    alicui suum familiarem et hospitem, ereptum e manibus hostium,

    Caes. B. G. 1, 53:

    Sextus Pompeius civitati restitutus,

    Cic. Phil. 5, 15, 41:

    captum victori,

    Liv. 9, 11:

    apibus fructum suum,

    Phaedr. 3, 13, 15:

    Caesaris imperio restituendus erat,

    Ov. P. 4, 13, 38:

    illum restituam huic, hic autem in Alidem me meo patri,

    Plaut. Capt. 3, 4, 56:

    aliquem natalibus,

    to set free, Dig. 40, tit. 11;

    v. natalis.— With abstr. object: sed etiam meam vocem et auctoritatem et vobis et rei publicae conservatam ac restitutam puto,

    Cic. Marcell. 1, 2:

    lucem salutemque redditam sibi ac restitutam,

    id. Dom. 28, 75.—Without dat.:

    amissa (opp. adimere),

    Caes. B. C. 1, 7:

    fraudata,

    id. ib. 3, 60 fin. al.:

    Arpi restituti ad Romanos,

    Liv. 24, 47; cf.:

    (Cloelia) sospites omnes Romam ad propinquos restituit,

    id. 2, 13; 49:

    aliquem in aliquem locum,

    Ter. And. 4, 1, 58; cf. Plaut. Mil. 3, 1, 108:

    (Siciliam) in antiquum statum,

    Cic. Verr. 1, 4, 12; cf.:

    civitates afflictas in melius,

    Suet. Vesp. 17. —
    2.
    Publicists' and jurid. t. t., to bring back or restore to his previous state or condition; to recall, reinstate a person condemned, banished, deprived of his property, etc. (cf. reduco):

    restituebat multos calamitosos... Licinium Denticulam de aleā condemnatum restituit,

    Cic. Phil. 2, 23, 56:

    omnes, qui lege Pompeiā condemnati essent,

    id. Att. 10, 4, 8:

    quae fuisset justa causa restituendi mei, nisi fuisset injusta eiciendi?

    id. Mil. 14, 36; cf. id. ib. 15, 39:

    aliquem (damnatum),

    Suet. Caes. 41; id. Calig. 15:

    exsulem,

    id. Claud. 12:

    legionem totam cum ignominiā missam,

    id. Caes. 69:

    neque enim praetor, si ex eo fundo essem dejectus, ita me restitui jussit,

    Cic. Caecin. 29, 82; cf. id. ib. 8, 23: nonnullos ambitus Pompeiā lege damnatos in integrum restituit, Caes. B. C. 3, 1:

    aliquem in integrum,

    Cic. Clu. 36, 98; Dig. 4, 1, 4; 4, 15 (cf. the whole section, ib. 4, 1: De in integrum restitutionibus); cf.:

    Sampsiceramum restitui in eum locum cupere, ex quo decidit,

    Cic. Att. 2, 23, 2:

    equites Romanos in tribunicium honorem,

    Caes. B. C. 1, 77 fin.:

    tribunos plebis in suam dignitatem,

    id. ib. 1, 22:

    restitutus in patriam (Camillus) patriam ipsam restituit,

    Liv. 7, 1 fin.; so,

    in patriam,

    Suet. Ner. 3.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Of things, to deliver up again, to make restitution of, restore:

    in utriusque bonis nihil erat, quod restitui posset, nisi quod moveri loco non poterat,

    Cic. Verr. 2, 2, 25, § 62; Dig. 43, 8, 2, § 34; 43, 12, 1, § 19 al.—
    (β).
    Of a previous judicial sentence or of injustice committed, to reverse, i. e. to make null and void, to make good again, repair (cf.:

    rescindo, resolvo): alia judicia Lilybaei, alia Agrigenti, alia Panhormi restituta sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 26, § 63:

    qui (praetor) dies totos aut vim fieri vetat aut restitui factam jubet, etc.,

    id. Caecin. 13, 36:

    ut si ego eum condemnaro, tu restituas,

    id. Fam. 9, 10, 2; cf.:

    restitui in integrum aequom est,

    Ter. Phorm. 2, 4, 11.—
    (γ).
    To compensate for, make good (rare):

    damnum,

    Liv. 31, 43, 4; Vulg. Exod. 22, 12:

    jacturam,

    Col. 11, 1, 28. —
    B.
    Trop., to restore to a former condition, to re-establish, etc.:

    ut anno XVI. post reges exactos secederent, leges sacratas ipsi sibi restituerent,

    restored for themselves, re-established, Cic. Corn. 1, Fragm. 23, p. 450 fin. Orell.:

    restituit his animos parva una res,

    Liv. 25, 18; cf. id. 21, 53:

    ut interfecto Punico praesidio restituerent se Romanis,

    join themselves again to the Romans, id. 23, 7:

    ulcera sanitati restituens,

    restoring, Plin. 20, 6, 23, § 51; cf. id. 14, 18, 22, § 118:

    Bacchus peccasse fatentem Restituit,

    restored to his former condition, Ov. M. 11, 135; cf.:

    cum semel occideris... Non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,

    Hor. C. 4, 7, 24:

    restituam jam ego te in gaudia,

    Plaut. Merc. 5, 2, 44:

    haud facile te in eundem rursus restitues locum,

    Cic. Prov. Cons. 9, 23; Plaut. Mil. 3, 1, 108; cf.:

    cives ex servitute in libertatem,

    Liv. 28, 39:

    poëtam in locum, Ter. Hec. prol. alt. 13: aliquem rursus in gratiam,

    id. ib. 3, 1, 11; cf.:

    fratrem in antiquum locum gratiae et honoris,

    Caes. B. G. 1, 18:

    fratrem (sc. in gratiam),

    Curt. 8, 6, 26:

    Acarnanas in antiquam formulam jurisque ac dicionis eorum,

    Liv. 26, 24:

    vos in amicitiam societatemque nostram,

    id. 31, 31 fin. et saep.:

    cum praecipitata raptim consilia neque revocari neque in integrum restitui possint,

    id. 31, 32:

    patientiae veteri (Britanniam),

    Tac. Agr. 16.

    Lewis & Short latin dictionary > restituo

  • 111 subscribo

    subscrībo, ĕre, scripsi, scriptum - tr. - [st1]1 [-] écrire dessous, inscrire en bas ou à la suite de, écrire à la fin.    - aliquid subscribere statuae, Cic.: mettre une inscription au bas d'une statue.    - litterae quarum exemplum subscripsi, Cic.: lettre dont je joins plus bas la copie.    - haec subscribe libello, Hor.: ajoute ce vers à ma satire.    - eā ratione quam deinceps subscripsimus, Col. 5: de la manière indiquée ci-dessous. [st1]2 [-] souscrire, contre-signer, ratifier; prendre fait et cause pour, approuver, adhérer à, s'associer à, souscrire à, appuyer, favoriser.    - subscribere de supplicio, Suet. signer un arrêt de mort.    - ne subscribite Caesaris irae, Ov.: ne vous associez pas à la colère de César.    - bellum subscribitur astris, Manil.: les astres conseillent la guerre.    - subscribere luxuriae, Cels.: favoriser la débauche.    - nec quicquam prius subscripsit quam quingenties sestertium ad peragendam Auream domum, Suet. Oth. 7: il ne ratifia rien avant d'avoir accordé par sa signature la somme de cinquante millions de sesterces pour l'achèvement de la Maison dorée.    - si voto fortuna subscripserit, Col.: si la fortune sourit à nos voeux. [st1]3 [-] signer une plainte judiciaire, attaquer en justice, s'associer à une accusation.    - subscripsit quod is pecuniam accepisset, Cic.: il l'accusa d'avoir reçu de l'argent.    - subscribere dicam alicui, Plaut.: intenter un procès à qqn.    - Gabinium de ambitu reum fecit, subscribende provigno, Cic.: il accusa Gabinius de brigue, soutenu par son beau-fils.    - neminem neque suo nomine neque subscribens accusavit, Nep.: il ne soutint aucune accusation contre qui que ce fût, ni pour son propre compte, ni pour le compte d'un autre.    - Agrippae subscripsit in Cassium, Vell.: il se joignit à Agrippa pour attaquer en justice Cassius. [st1]4 [-] marquer de la note censoriale, noter, flétrir (en parl. du censeur).    - subscribere aliquem auspicia ementitum, Cic.: signaler qqn comme coupable d'avoir simulé les auspices. [st1]5 [-] inscrire sur une liste, recueillir par écrire, noter par écrit, enregistrer.    - lege Hieronica numerus aratorum quotannis apud magistratus publice subscribitur, Cic. Verr. 2, 3: suivant la loi de Hiéron, le nombre des cultivateurs est chaque année consigné sur les registres publics devant les magistrats.    - cum suspiria nostra subscriberentur, Tac. Agr.: alors que nos soupirs étaient notés par écrit.    - Pinarium equitem cum subscribere quaedam animadvertisset, Suet.: comme il avait remarqué que le chevalier Pinarius prenait des notes.
    * * *
    subscrībo, ĕre, scripsi, scriptum - tr. - [st1]1 [-] écrire dessous, inscrire en bas ou à la suite de, écrire à la fin.    - aliquid subscribere statuae, Cic.: mettre une inscription au bas d'une statue.    - litterae quarum exemplum subscripsi, Cic.: lettre dont je joins plus bas la copie.    - haec subscribe libello, Hor.: ajoute ce vers à ma satire.    - eā ratione quam deinceps subscripsimus, Col. 5: de la manière indiquée ci-dessous. [st1]2 [-] souscrire, contre-signer, ratifier; prendre fait et cause pour, approuver, adhérer à, s'associer à, souscrire à, appuyer, favoriser.    - subscribere de supplicio, Suet. signer un arrêt de mort.    - ne subscribite Caesaris irae, Ov.: ne vous associez pas à la colère de César.    - bellum subscribitur astris, Manil.: les astres conseillent la guerre.    - subscribere luxuriae, Cels.: favoriser la débauche.    - nec quicquam prius subscripsit quam quingenties sestertium ad peragendam Auream domum, Suet. Oth. 7: il ne ratifia rien avant d'avoir accordé par sa signature la somme de cinquante millions de sesterces pour l'achèvement de la Maison dorée.    - si voto fortuna subscripserit, Col.: si la fortune sourit à nos voeux. [st1]3 [-] signer une plainte judiciaire, attaquer en justice, s'associer à une accusation.    - subscripsit quod is pecuniam accepisset, Cic.: il l'accusa d'avoir reçu de l'argent.    - subscribere dicam alicui, Plaut.: intenter un procès à qqn.    - Gabinium de ambitu reum fecit, subscribende provigno, Cic.: il accusa Gabinius de brigue, soutenu par son beau-fils.    - neminem neque suo nomine neque subscribens accusavit, Nep.: il ne soutint aucune accusation contre qui que ce fût, ni pour son propre compte, ni pour le compte d'un autre.    - Agrippae subscripsit in Cassium, Vell.: il se joignit à Agrippa pour attaquer en justice Cassius. [st1]4 [-] marquer de la note censoriale, noter, flétrir (en parl. du censeur).    - subscribere aliquem auspicia ementitum, Cic.: signaler qqn comme coupable d'avoir simulé les auspices. [st1]5 [-] inscrire sur une liste, recueillir par écrire, noter par écrit, enregistrer.    - lege Hieronica numerus aratorum quotannis apud magistratus publice subscribitur, Cic. Verr. 2, 3: suivant la loi de Hiéron, le nombre des cultivateurs est chaque année consigné sur les registres publics devant les magistrats.    - cum suspiria nostra subscriberentur, Tac. Agr.: alors que nos soupirs étaient notés par écrit.    - Pinarium equitem cum subscribere quaedam animadvertisset, Suet.: comme il avait remarqué que le chevalier Pinarius prenait des notes.
    * * *
        Subscribo, subscribis, pen. prod. subscripsi, subscriptum, subscribere. Suet. Escrire au dessoubs, Soubscrire, Signer de sa main.
    \
        Subscribere audita. Quintil. Mettre par escript ce qu'on a ouy.
    \
        Iudicium cum aliquo subscribere. Plin. iunior. Soubscrire à l'encontre d'aucun en quelque accusation.
    \
        Subscribere. Cic. Se joindre avec un accusateur.
    \
        Subscribere voluntati alicuius. Marcellus. Luy accorder ce qu'il demande.
    \
        Si voto fortuna subscripserit. Columel. Si fortune me favorise tant qu'elle me face ce que je souhaite.
    \
        Subscribere odiis alicuius. Liu. Ayder et favoriser à aucun à se venger de son ennemi.
    \
        Subscribere causam. Cicero. Adjouster la raison pourquoy on fait quelque chose.

    Dictionarium latinogallicum > subscribo

  • 112 alligo

    al-ligo, āvī, ātum, āre
    1) привязывать (canem ad ostium Sen; ad palum alligari C); подвязывать ( vineas ad arbusta Col); связывать ( beluam C); обвязывать, скреплять (sarcinulas PJ; manipulos Col); завязывать ( oculum C); перевязывать (vulnus C, L); повязывать, обматывать ( caput lanā M)
    2) останавливать, укреплять, тормозить (proram unco dente, sc. ancorae L)
    arenae humore alligatae Sen — пески, скреплённые (уплотнённые) влагой
    4) фиксировать, закреплять, сгущать ( colorem PM)
    virtutem a. C — сковывать энергию, стеснять свободу деятельности
    jure jurando a. aliquem Pl — связать (обязать) кого-л. клятвой
    se a. aliquā re (scelere C) или alicujus rei (furti Ter) — впутаться во что-л., погрязнуть, провиниться в чём-л.
    beneficio aliquem a. C — обязать кого-л. благодеянием
    alligatus calculus Sen — запертый камешек, «узник» ( в игре)

    Латинско-русский словарь > alligo

  • 113 custodio

    custōdio, īvī, (iī), ītum, īre [ custos ]
    1)
    а) охранять, защищать, нести охрану, оберегать (aliquem ab injuria Q; provinciam C; salutem alicujus C, VM)
    se c. C, Q — беречься, остерегаться
    б) беречь, держать в сохранности ( librum C)
    2) соблюдать (praecepta Col; modum ubique Q); хранить ( morem PM); сохранять ( aliquid memoriā C)
    3) наблюдать ( side rum motūs Pt); следить, иметь надзор (sc. Catilinam C)
    4) заготовлять впрок, консервировать ( poma in melle Col)
    aliquem honorate c. T — держать кого-л. под почётным арестом

    Латинско-русский словарь > custodio

  • 114 depono

    dē-pōno, posuī (posīvī Pl, Ctl), positum, ere
    1)
    а) класть, положить ( caput terrae O)
    d. aliquem vino шутл. Plмертвецки напоить кого-л
    б) складывать, откладывать ( onus C)
    corpora sub ramis d. Vулечься в тени ветвей
    d. arma Csсложить оружие (т. е. признать себя побеждённым), но тж. L, V etc. снимать с себя (откладывать в сторону) оружие
    d. animam Nep — испустить дух, умереть
    в) снимать (persōnam C, Ap; cadaver de cruce Vlg)
    3) слагать с себя (imperium Cs, Su; magistratum Cs; tutelam L); отказываться, оставлять (simultates C; consilium adeundae Syriae Cs; spem H); отбрасывать прочь ( omnes molestias et sollicitudines C); отклонять (provinciam C; triumphum L)
    4) (тж. d. in terram Just) высаживать на берег ( legiones bAfr)
    5) снимать, срезывать, состригать (crinem T; ungues et capillos Pt)
    6) сворачивать, убирать ( vela Sil)
    7) сеять, бросать ( semina sulco Col)
    8) сажать (malleolum in terram Col; plantam in hortis O)
    10) задерживать, затаивать ( spiritum Q)
    11) производить на свет, рожать (onus naturae Ph; fetum Ph; Latoniam prope Deliam olivam Ctl)
    13) (тж. d. memoriam alicujus rei и d. ex memoriā aliquid C) предавать забвению
    14) отдавать на хранение ( pecuniam apud aliqaem C); укрывать, прятать (liberes, uxores suaque omnia in silvis Cs); юр. депонировать (est depositum quod custodiendum reddendumque traditur Dig); вверять
    d. rimosā in aure aliquid H — доверить что-л. дырявому уху, т. е. болтливому человеку
    15) склонять, преклонять ( colla GT)
    16) опрокидывать, сносить, разрушать (statuas alicujus Spart; aedes usque ad aream deposita Dig)
    17) погружать, топить ( aliquem medio ponto VF)
    18) смещать с поста, увольнять ( aliquem Eccl)
    см. тж. depositus

    Латинско-русский словарь > depono

  • 115 evoco

    ē-voco, āvī, ātum, āre
    1) звать, вызывать, приглашать (aliquem foras Ter; ad colloquium L; aliquos ad pugnam Cs; e convivio J); призывать (aliquem ad honorem ; magistratūs ad se C)
    2) вызывать, возбуждать (risum, lacrimas Sen; sudorem CC; vomitiones PM; iram alicujus Sen)
    3) доводить (aliquem ad saevitiam Sen; vitis evocata ad fructūs PM)
    4) извлекать, вытягивать (sucum quasi per siphonem Col; перен. aliquem e tenebris in lucem C)
    5) культ. вызывать, заклинать (aliquem ab infĕris C; proăvos sepulchris O)
    6) воен. вызывать добровольцев, вербовать, приглашать, привлекать ( oppidanos ad bellum Cs)
    aliquem spe praedae e. Cs — завербовать кого-л. перспективами (военной) добычи. — см. тж. evocati

    Латинско-русский словарь > evoco

  • 116 impono

    im-pōno, posuī, positum, ere
    1) класть, положить ( aliquem sepulcro O); возлагать (dextram in caput L; dona aris V; alicui coronam C; lecticae imponi Pt)
    impositis pedibus premere aliquem Prp — попирать ногами кого-л.
    9) случать (i. admissarium equae Col)
    i. maculam alicui rei Pt — оставить пятно на чём-л.
    i. summam PM (ultimam VP, supremam O, extremam V) manum alicui rei — оканчивать (отделывать) что-л.
    11) сажать (aliquem in equum, in plaustrum L); грузить ( milites in naves Cs)
    12)
    а) возлагать (alicui labores Cs, negotium C); налагать (civitati stipendium Cs, vectigal C; i. tributum in singula capita Cs)
    i. solitudinem alicui Pt — обречь кого-л. на одиночество
    13) предписывать (leges alicui и alicui rei C, O etc.)
    14) ставить во главе (aliquem legionibus i. T); ставить, назначать ( aliquem vilicum C)
    modum alicui rei i. VM, L — положить меру чему-л.
    finem (clausulam) alicui rei i. V, Pt etc. — положить конец чему-л. (завершить, окончить что-л.)
    15) наносить, причинять (alicui vulnus, plāgam, injuriam C)
    16) давать (alicui nomen C, Q, Pt; vocabula rebus H); придавать ( fraudi speciem juris L)
    17) вводить в заблуждение, обманывать (alicui C, PJ, J, Q)
    si mihi imposuisset aliquid C — если бы я в чём-л. ошибся

    Латинско-русский словарь > impono

  • 117 acuo

    ăcŭo, ĕre, ăcŭi, ăcūtum - tr. - [st1]1 [-] rendre aigu, rendre pointu, aiguiser, rendre tranchant.    - acuere falcem, Col.: affiler une faux.    - acuere sagittam, Hor.: aiguiser la pointe d'une flèche.    - audiunt ne stridorem quidem serrae, tum cum acuitur, Cic.: ils n'entendent pas non plus le grincement de la scie, quand on l'aiguise. [st1]2 [-] au fig.: aiguiser, rendre pénétrant, donner du ressort, donner de la vivacité.    - acuere lumina, Cic.: aiguiser la vue.    - multa e corpore exsistunt quae acuant mentem, multa quae obtundant, Cic. Tusc. 1, 80: [beaucoup d'influences proviennent du corps, qui aiguisent l'intelligence, et beaucoup qui l'émoussent] = du corps proviennent beaucoup d'influences pour aiguiser l'intelligence, mais beaucoup d'autres pour l'émousser. [st1]3 [-] aiguillonner, animer, exciter, stimuler; augmenter.    - hos aetas acuet, Ter.: l'âge les rend hostiles.    - gloria vos acuat, Ov.: que la gloire vous enflamme.    - acuere iras, Virg.: irriter la colère.    - acuere studia, Liv.: accroître l'enthousiasme.    - acuere desiderium, Plin.-jn.: raviver le regret.    - acuere gradum, Stat.: doubler le pas.    - fletus acuunt, V.-Fl.: elles redoublent de larmes.    - nec alia provincia militem magis ad virtutem acuebat, Liv. 39: aucune autre province n'excitait davantage le soldat à la vaillance.    - eorum ipsorum ad crudelitatem te acuit oratio, Cic.: leur discours t'excite à la cruauté.    - acuere aliquem ad aemulandas virtutes, Liv.: exercer qqn à imiter les vertus.    - se acuere ad... Cic.: se mettre en état de...    - acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem, Cic. Att. 2: je m'étais mis en état de critiquer son ambassade. [st1]4 [-] rendre aigu (t. de gram.).    - acuitur prima (syllaba), Quint.: la première syllabe est marquée de l'accent aigu.    - ante se positam acuet, Quint.: elle rendra aiguë la syllabe précédente.    - voir acutus.
    * * *
    ăcŭo, ĕre, ăcŭi, ăcūtum - tr. - [st1]1 [-] rendre aigu, rendre pointu, aiguiser, rendre tranchant.    - acuere falcem, Col.: affiler une faux.    - acuere sagittam, Hor.: aiguiser la pointe d'une flèche.    - audiunt ne stridorem quidem serrae, tum cum acuitur, Cic.: ils n'entendent pas non plus le grincement de la scie, quand on l'aiguise. [st1]2 [-] au fig.: aiguiser, rendre pénétrant, donner du ressort, donner de la vivacité.    - acuere lumina, Cic.: aiguiser la vue.    - multa e corpore exsistunt quae acuant mentem, multa quae obtundant, Cic. Tusc. 1, 80: [beaucoup d'influences proviennent du corps, qui aiguisent l'intelligence, et beaucoup qui l'émoussent] = du corps proviennent beaucoup d'influences pour aiguiser l'intelligence, mais beaucoup d'autres pour l'émousser. [st1]3 [-] aiguillonner, animer, exciter, stimuler; augmenter.    - hos aetas acuet, Ter.: l'âge les rend hostiles.    - gloria vos acuat, Ov.: que la gloire vous enflamme.    - acuere iras, Virg.: irriter la colère.    - acuere studia, Liv.: accroître l'enthousiasme.    - acuere desiderium, Plin.-jn.: raviver le regret.    - acuere gradum, Stat.: doubler le pas.    - fletus acuunt, V.-Fl.: elles redoublent de larmes.    - nec alia provincia militem magis ad virtutem acuebat, Liv. 39: aucune autre province n'excitait davantage le soldat à la vaillance.    - eorum ipsorum ad crudelitatem te acuit oratio, Cic.: leur discours t'excite à la cruauté.    - acuere aliquem ad aemulandas virtutes, Liv.: exercer qqn à imiter les vertus.    - se acuere ad... Cic.: se mettre en état de...    - acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem, Cic. Att. 2: je m'étais mis en état de critiquer son ambassade. [st1]4 [-] rendre aigu (t. de gram.).    - acuitur prima (syllaba), Quint.: la première syllabe est marquée de l'accent aigu.    - ante se positam acuet, Quint.: elle rendra aiguë la syllabe précédente.    - voir acutus.
    * * *
        Acuo, acuis, acui, acutum, pen. prod. acuere. Colum. Cic. Aguiser en trenchant, Faire trencher, Affiler.
    \
        Est etiam acuere, mucronem alicui rei facere. Virg. Faire agu.
    \
        Acuere, per translationem pro Incitare, instigare, stimulare. Inciter, Esmouvoir, Espoindre.
    \
        AEtas illos satis acuet. Terent. L'aage les apprendra assez, Les enseignera, Les fera assez fins.
    \
        Acuere, pro Irritare. Virg. Quam Iuno his acuit verbis. Irriter, Agacer.
    \
        Acuere animos. Liuius. Donner plus grand courage, Augmenter le courage.
    \
        Acuere aliquem ad crudelitatem. Cic. Inciter à cruaulté.
    \
        Dentes acuere. Horat. Aguiser, Apprester à bien mordre.
    \
        Fletus. Val. Fac. Inciter à plourer.
    \
        Gradum. Stat. Haster son pas.
    \
        Industriam. Ad Herennium. Exciter l'industrie.
    \
        Ingenium. Cic. Aguiser l'entendement.
    \
        Iras. Virg. Faire courroucer, Inciter à courroux.
    \
        Linguam exercitatione dicendi. Cic. Affiler la langue, Habiliter.
    \
        Lumina. Ouid. Aguiser la veue, Faire veoir fort cler.
    \
        Lupos acuunt agni balatibus. Virg. Esmeuvent.
    \
        Martem. Virg. Se inciter à ire pour mieulx combatre.
    \
        Mentem. Cic. Aguiser l'esprit.
    \
        Metum alicui. Virg. Faire avoir grand paour.
    \
        Plausus acuunt equum certantem de celeritate. Stat. Incitent.
    \
        Prudentiam intelligendi acuere. Cic. Faire subtil à entendre, Faire l'esprit plus prompt et subtil à entendre.
    \
        Ruborem acuere. Claud. Faire un rouge plus vif et plus ardent.
    \
        Tubae milites acuunt. Lucan. Esveillent, Animent, Esmeuvent.
    \
        Gloria vos acuat. Ouid. Vous incite.

    Dictionarium latinogallicum > acuo

  • 118 admoneo

    admŏnĕo, ēre, mŏnŭi, mŏnĭtum - tr. - [st2]1 [-] avertir, faire souvenir de, faire songer (à une chose, présente ou passée), rappeler, informer. [st2]2 [-] faire songer (à un fait à venir), inviter, exhorter. [st2]3 [-] donner une leçon, châtier, admonester.    - admonere aliquem alicujus rei (aliqua re, aliquid): faire songer à qqn à propos de qqch, avertir qqn de qqch, rappeler qqch à qqn.    - admonere alicujus rei (de aliqua re): faire songer à qqch.    - admonere + prop. inf.: rappeler que, avertir que.    - quanta vis fraterni sit amoris admonere, Cic. Fam. 5, 2: faire comprendre quelle est la puissance de l'amour fraternel.    - admonere aeris alieni, Cic. Top. 1, 5: rappeler une dette, sommer un débiteur.    - sol ire lavatum admonuit, Hor. S. 1, 6, 125: le soleil nous fit souvenir d'aller au bain.    - admoneri ad: être poussé à, être engagé à.    - admonere (ut) + subj.: engager à.    - me tuis verbis admonuit, ut scriberem, Cic. Fam. 9, 6: il m'a engagé de ta part à écrire.    - hunc admonet iter caute faciat: il l’avertit d’être sur ses gardes pendant son trajet.    - admonere ne: engager à ne pas.    - admonere juvencum flagello, Col.: stimuler un taureau avec le fouet.    - admonere liberos verberibus, Sen. Clem. 1, 14: corriger ses enfants en les frappant.
    * * *
    admŏnĕo, ēre, mŏnŭi, mŏnĭtum - tr. - [st2]1 [-] avertir, faire souvenir de, faire songer (à une chose, présente ou passée), rappeler, informer. [st2]2 [-] faire songer (à un fait à venir), inviter, exhorter. [st2]3 [-] donner une leçon, châtier, admonester.    - admonere aliquem alicujus rei (aliqua re, aliquid): faire songer à qqn à propos de qqch, avertir qqn de qqch, rappeler qqch à qqn.    - admonere alicujus rei (de aliqua re): faire songer à qqch.    - admonere + prop. inf.: rappeler que, avertir que.    - quanta vis fraterni sit amoris admonere, Cic. Fam. 5, 2: faire comprendre quelle est la puissance de l'amour fraternel.    - admonere aeris alieni, Cic. Top. 1, 5: rappeler une dette, sommer un débiteur.    - sol ire lavatum admonuit, Hor. S. 1, 6, 125: le soleil nous fit souvenir d'aller au bain.    - admoneri ad: être poussé à, être engagé à.    - admonere (ut) + subj.: engager à.    - me tuis verbis admonuit, ut scriberem, Cic. Fam. 9, 6: il m'a engagé de ta part à écrire.    - hunc admonet iter caute faciat: il l’avertit d’être sur ses gardes pendant son trajet.    - admonere ne: engager à ne pas.    - admonere juvencum flagello, Col.: stimuler un taureau avec le fouet.    - admonere liberos verberibus, Sen. Clem. 1, 14: corriger ses enfants en les frappant.
    * * *
        Admoneo, admones, pen. corr. admonui, admonitum, pen. cor. admonere. Admonnester, Adviser, Advertir.
    \
        Admonere ad aurem. Cic. Advertir tout bas à l'oreille.
    \
        Admonere aliquem verbis alterius. Cic. L'advertir de par un autre.
    \
        Admonere flagello. Columel. Fouetter, Donner du fouet au beuf pour le haster un petit d'aller.

    Dictionarium latinogallicum > admoneo

  • 119 colloco

    colloco (conloco), locare, locavi, locatum - tr. - [st2]1 [-] mettre, placer, établir, poser. [st2]2 [-] établir, marier (une fille). [st2]3 [-] en parl. de l'argent: placer, faire valoir, employer, dépenser. [st2]4 [-] instituer, régler, arranger, mettre en ordre. [st2]5 [-] faire mention de.    - collocare castra: installer un camp.    - collocare pecuniam: placer de l’argent.    - adulescentiam in voluptatibus collocare: consacrer sa jeunesse aux plaisirs.    - bene apud aliquem collocare beneficium: bien placer sur qqn ses bienfaits.    - patrimonium in rei publicae salute collocare, Cic. Phil. 3, 2, 3: dépenser sa fortune pour sauver la république.    - collocare aliquam nuptum ou collocare aliquam in matrimonium: donner une (fille) en mariage.    - collocare sese palam in meretriciâ vitâ, Cic. Cael. 20: faire profession ouverte de femme débauchée.
    * * *
    colloco (conloco), locare, locavi, locatum - tr. - [st2]1 [-] mettre, placer, établir, poser. [st2]2 [-] établir, marier (une fille). [st2]3 [-] en parl. de l'argent: placer, faire valoir, employer, dépenser. [st2]4 [-] instituer, régler, arranger, mettre en ordre. [st2]5 [-] faire mention de.    - collocare castra: installer un camp.    - collocare pecuniam: placer de l’argent.    - adulescentiam in voluptatibus collocare: consacrer sa jeunesse aux plaisirs.    - bene apud aliquem collocare beneficium: bien placer sur qqn ses bienfaits.    - patrimonium in rei publicae salute collocare, Cic. Phil. 3, 2, 3: dépenser sa fortune pour sauver la république.    - collocare aliquam nuptum ou collocare aliquam in matrimonium: donner une (fille) en mariage.    - collocare sese palam in meretriciâ vitâ, Cic. Cael. 20: faire profession ouverte de femme débauchée.
    * * *
        Colloco, collocas, pen. corr. collocare. Cic. Colloquer, Poser, Mettre en un lieu.
    \
        Aliquem collocare apud hospitem. Cic. Le loger par fourrier, Luy marquer son logis en la maison de, etc.
    \
        In animis aliquid condi et collocari. Cic. Estre logé.
    \
        Collocare in collo. Catul. Mettre sur son col.
    \
        Collocare multa in pectore. Plaut. Penser à diverses choses.
    \
        Collocare aliquem in soporem. Plaut. L'endormir sans resveiller, Le tuer.
    \
        In tuto collocare. Cic. Mettre en sauf, en seureté.
    \
        Collocare beneficium. Cic. Faire plaisir.
    \
        Dotem in aliquo fundo collocare. Cic. Assigner à une femme son dot sur quelque heritage.
    \
        Male collocare horas. Martial. Mal employer le temps.
    \
        Collocare insidias. Caesar. Asseoir une embusche, et gens qui guettent un autre.
    \
        Collocare bene pecuniam. Cic. Asseurer bien son argent, Le mettre en main seure.
    \
        Pecuniam collocare vsuris leuioribus. Sueton. Bailler à petite usure.
    \
        Praesidium collocare. Caesar. Mettre, ou asseoir garnison.
    \
        Studium suum in doctrina collocare. Cic. Mettre, ou employer tout son estude à apprendre.
    \
        Collocare se palam in meretricia vita. Cic. S'abandonner et s'addonner publiquement à paillardise.
    \
        Collocare se totum in exquirendo vitae statu. Cic. Mettre toute sa peine.
    \
        Collocare se in otium. Plaut. Se mettre en repos.
    \
        Collocare filiam suam alicui. Cic. Bailler sa fille en mariage à aucun.
    \
        Collocare filiam nuptui in parte agri. Columel. Bailler la moitie de son champ à sa fille en mariage.
    \
        Collocare in matrimonium filiam. Cic. Marier.
    \
        Collocare familiam suam in possessione praediorum alicuius. Cic. Establir ses serviteurs et domestiques en la possession des heritages d'aucun.
    \
        Collocare in luce benefacta. Cic. Mettre à descouvert les biensfaicts, Ne les celer point.
    \
        Collocata in vsu quotidiano. Cic. Qu'on met tous les jours en usage, De quoy on use tous les jours.
    \
        Collocata bene est res nostra isthoc matrimonio. Plaut. Bien assise.
    \
        Collocare aliquem in aliquo gradu. Cic. L'eslever en quelque degré, en dignité d'honneur.
    \
        Aliquem in aedibus suis collocare. Cic. Le remettre et restablir en sa maison.
    \
        Collocare in deorum numero. Cic. Mettre au nombre des dieux.
    \
        Collocare sextantes in capita. Liu. Se tailler chascun d'un sextans, Bailler chascun un sextans par teste, Imposer par teste.
    \
        Coxa parum apte collocata. Plin. iunior. Mal remise.

    Dictionarium latinogallicum > colloco

  • 120 compesco

    compesco, ĕre, ŭi, (itum) [*comperc-sco, cum et parco] - tr. - retenir, arrêter, réprimer.    - supin compescitum Prisc. 10, 19.    - ramos compesce fluentes, Virg. G. 2, 370: arrête le débordement des rameaux.    - compescere Istrum, Sil. 3, 617: tenir en respect les riverains du Danube.    - vitem compescere, Col. 4, 21, 2: élaguer la vigne.    - compescere linguam, Plaut. Poen. 1035: retenir sa langue.    - avec inf. compesce in illum dicere injuste, Plaut. Bacch. 363: abstiens-toi de l'attaquer injustement.    - iram compescere: apaiser la colère.
    * * *
    compesco, ĕre, ŭi, (itum) [*comperc-sco, cum et parco] - tr. - retenir, arrêter, réprimer.    - supin compescitum Prisc. 10, 19.    - ramos compesce fluentes, Virg. G. 2, 370: arrête le débordement des rameaux.    - compescere Istrum, Sil. 3, 617: tenir en respect les riverains du Danube.    - vitem compescere, Col. 4, 21, 2: élaguer la vigne.    - compescere linguam, Plaut. Poen. 1035: retenir sa langue.    - avec inf. compesce in illum dicere injuste, Plaut. Bacch. 363: abstiens-toi de l'attaquer injustement.    - iram compescere: apaiser la colère.
    * * *
        Compesco, compescis, compescui, compescere. Festus. Paistre ensemble.
    \
        Compescere. Plin. Retirer et refrener.
    \
        Auro aliquem compescere. Valer. Flac. Le garder par argent de faire ce qu'il avoit entreprins.
    \
        Catenis compescere aliquem. Ouid. L'encheiner.
    \
        Compescere aliquem compedibus. Ouid. Luy lier les pieds.
    \
        Damna compescere cantu. Stat. Appaiser par chansons l'ennuy qu'on avoit d'avoir perdu quelque chose.
    \
        Impiam dextram compescere. Senec. Arrester.
    \
        Dolores compescere. Tibul. Appaiser.
    \
        Equum celerem arcto fraeno compescere. Tibul. Arrester.
    \
        Famam compescere. Senec. Oster la faim en mangeant.
    \
        Flammam mero compescere. Ouid. Estaindre.
    \
        Flammas amoris, nefasque compescere. Senec. Reprimer.
    \
        Fluctus compescere. Ouid. Appaiser.
    \
        Ripis compescere fluuium. Sil. Reserrer, Le garder de desborder.
    \
        Frondes vere nouo compescere. Valer. Flac. Couper, Roigner.
    \
        Furores compescere. Ouid. Reprimer.
    \
        Gaudia compescere lachrymis. Claud. Faire cesser.
    \
        Ignes. Ouid. Estaindre.
    \
        Compescere incendia. Plin. iunior. Estaindre.
    \
        Digito compesce labellum. Prouerbium apud Iuuenalem. Garde toy de parler.
    \
        Luxuriantia compescere. Horat. Resequer, Oster, Couper.
    \
        Mentem compescere. Horat. Refrener son affection et cupidité.
    \
        Timor compescit officium. Ouid. Me garde et empesche de faire ce que je debvroye.
    \
        Pennas alicuius compescere. Ouid. Arrester ou empescher le vol, Le garder de voler.
    \
        Compescere tumentes populos. Plin. iunior. Appaiser.
    \
        Sitim compescere vnda. Ouid. Boire de l'eaue, Estancher la soif.
    \
        Compescere vitem. Columel. Tailler la vigne à un pied pres de la souche, ou environ, et la garder qu'elle ne se dilate par trop, L'empescher qu'elle ne bourgeonne, luy oster le sarment.
    \
        Compesce in illum iniuste dicere. Plaut. Cesse, Abstiens toy.

    Dictionarium latinogallicum > compesco

См. также в других словарях:

  • tirer — Tirer, act. acut. Signifie ores mener à puissance de corps quelque chose, Trahere, Le cheval tire la charrete, Carrum trahit, Ores mettre hors. Il a tiré un escu de la bourse, E crumena aureum nummum scutatum eduxit, Il a tiré un fardeau de l… …   Thresor de la langue françoyse

  • Renaissance du 12e siècle — Renaissance du XIIe siècle La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger.… …   Wikipédia en Français

  • Renaissance du 12è siècle — Renaissance du XIIe siècle La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger.… …   Wikipédia en Français

  • Renaissance du XIIe siecle — Renaissance du XIIe siècle La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger.… …   Wikipédia en Français

  • Renaissance du XIIe siècle — La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger. Stimulée par un contexte de… …   Wikipédia en Français

  • Renaissance du xiie siècle — La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger. Stimulée par un contexte de… …   Wikipédia en Français

  • XIIe siècle: l'age d'or de l'occident médiéval — Renaissance du XIIe siècle La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger.… …   Wikipédia en Français

  • XIIe siècle: l'âge d'or de l'Occident médiéval — Renaissance du XIIe siècle La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger.… …   Wikipédia en Français

  • Âge d'or de l'Occident médiéval — Renaissance du XIIe siècle La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger.… …   Wikipédia en Français

  • Renaissance du XIIe siècle — La renaissance du XIIe siècle est une période majeure de renouveau du monde culturel au Moyen Âge, mise en évidence par les travaux des historiens Charles H. Haskins, Jacques Le Goff ou encore Jacques Verger. Stimulée par un contexte de… …   Wikipédia en Français

  • oster — Oster, {{t=g}}hothô,{{/t}} id est, Pello, Impello, Summoueo, Protrudo. Oster, Adimere, Auferre, Detrahere, Amouere, Eximere, Perimere, Semouere. Resequer et oster du tout, Resecare. Oster et mettre à neant, Abrogare. Oster aucun de son office et… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»