Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

quiet

  • 1 placidus

    quiet, still, gentle.

    Latin-English dictionary of medieval > placidus

  • 2 quiesco

    quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.
    I.
    Lit.:

    placida compostus pace quiescit,

    Verg. A. 1, 249:

    felicius ossa quiescant,

    Ov. Ib. 305:

    patrono meo ossa bene quiescant,

    Petr. 39:

    numquam hodie quiescet,

    Plaut. Mil. 2, 2, 59:

    renovat pristina bella, nec potest quiescere,

    Cic. Rep. 6, 11, 11:

    non somno quiescere,

    to get no rest, Curt. 4, 13, 18:

    non aure quiescit, Non oculis,

    Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:

    quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,

    which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:

    pro condicione temporum quieturus,

    Suet. Caes. 16:

    quieverant per paucos dies,

    Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—
    2.
    To rest, sleep:

    quievi in navi noctem perpetem,

    Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:

    eo cum venio, praetor quiescebat,

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    somnum humanum quievi,

    I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—
    3.
    Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:

    et prato gravia arma quiescunt,

    Verg. A. 10, 836:

    flamma,

    ceases to burn, id. ib. 6, 226:

    quiērunt Aequora,

    the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:

    molliter ossa quiescant,

    Verg. E. 10, 33:

    quiescentes Nili aquae,

    standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:

    venti,

    id. 17, 22, 35 §

    170: quiescit terra,

    rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:

    humus,

    Petr. 123:

    quiescunt voces,

    are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—
    4.
    To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—
    II.
    Trop.
    A.
    To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:

    quiescere rem adduci ad interregnum,

    Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:

    ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,

    Just. 14, 3, 10.—
    B.
    Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:

    quiesce hanc rem modo petere,

    Plaut. Most. 5, 2, 51:

    statuere atque ediscere,

    Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:

    indoctus discive trochive,

    Hor. A. P. 380.—
    2.
    Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:

    laudes,

    Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).
    A.
    Enjoying rest, keeping quiet, quiet:

    aliquem quietum reddere,

    Ter. Eun. 2, 2, 46:

    animus,

    Cic. Tusc. 2, 1, 2:

    quietus et solutus animus,

    id. Rosc. Com. 15, 43:

    integri, quieti, otiosi homines,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    homo quietissimus,

    id. Verr. 2, 4, 19, § 40:

    regnum,

    Hor. C. 1, 12, 33:

    de istoc quietus esto,

    be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;

    at is quem petebat, quietus, imbellis,

    Sall. J. 20, 2:

    quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,

    Nep. Pelop. 4, 1:

    quietos lacessit,

    Just. 7, 6, 13:

    nihilo quietiores postea res habuit,

    Liv. 33, 19.—
    b.
    Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:

    ad quam spem (praeturae) quietissimus,

    Plin. Ep. 10, 12 (7):

    vir rectus, integer, quietus,

    Plin. Ep. 7, 31, 1:

    vir ingenio mitis, moribus quietus,

    Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—
    c.
    Tame, gentle:

    equi fiunt quietiores,

    Varr. R. R. 2, 7.—
    d.
    Resting, sleeping:

    quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,

    Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:

    si sentire datur post fata quietis,

    i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—
    B.
    Of things, calm, quiet:

    amnes,

    gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:

    quietiore aequore ferri,

    id. Epod. 10, 11:

    aër,

    Verg. A. 5, 216:

    baca,

    that has lain a while, Col. 12, 50, 19:

    res publica (opp. perturbata),

    Cic. Cat. 2, 9, 19:

    aetas,

    id. Sen. 23, 82:

    quietus et remissus sermo,

    calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.
    1.
    quĭētum, i, n., the still, tranquil, motionless air, Petr 131, 9. —
    2.
    Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:

    quod aptissimum est ad quiete vivendum,

    Cic. Fin. 1, 16, 52:

    quiete acta aetas,

    id. Sen. 5, 13.— Comp.:

    quietius tranquilliusque,

    Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:

    quietissime se receperunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > quiesco

  • 3 Quieta

    quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.
    I.
    Lit.:

    placida compostus pace quiescit,

    Verg. A. 1, 249:

    felicius ossa quiescant,

    Ov. Ib. 305:

    patrono meo ossa bene quiescant,

    Petr. 39:

    numquam hodie quiescet,

    Plaut. Mil. 2, 2, 59:

    renovat pristina bella, nec potest quiescere,

    Cic. Rep. 6, 11, 11:

    non somno quiescere,

    to get no rest, Curt. 4, 13, 18:

    non aure quiescit, Non oculis,

    Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:

    quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,

    which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:

    pro condicione temporum quieturus,

    Suet. Caes. 16:

    quieverant per paucos dies,

    Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—
    2.
    To rest, sleep:

    quievi in navi noctem perpetem,

    Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:

    eo cum venio, praetor quiescebat,

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    somnum humanum quievi,

    I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—
    3.
    Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:

    et prato gravia arma quiescunt,

    Verg. A. 10, 836:

    flamma,

    ceases to burn, id. ib. 6, 226:

    quiērunt Aequora,

    the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:

    molliter ossa quiescant,

    Verg. E. 10, 33:

    quiescentes Nili aquae,

    standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:

    venti,

    id. 17, 22, 35 §

    170: quiescit terra,

    rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:

    humus,

    Petr. 123:

    quiescunt voces,

    are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—
    4.
    To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—
    II.
    Trop.
    A.
    To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:

    quiescere rem adduci ad interregnum,

    Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:

    ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,

    Just. 14, 3, 10.—
    B.
    Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:

    quiesce hanc rem modo petere,

    Plaut. Most. 5, 2, 51:

    statuere atque ediscere,

    Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:

    indoctus discive trochive,

    Hor. A. P. 380.—
    2.
    Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:

    laudes,

    Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).
    A.
    Enjoying rest, keeping quiet, quiet:

    aliquem quietum reddere,

    Ter. Eun. 2, 2, 46:

    animus,

    Cic. Tusc. 2, 1, 2:

    quietus et solutus animus,

    id. Rosc. Com. 15, 43:

    integri, quieti, otiosi homines,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    homo quietissimus,

    id. Verr. 2, 4, 19, § 40:

    regnum,

    Hor. C. 1, 12, 33:

    de istoc quietus esto,

    be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;

    at is quem petebat, quietus, imbellis,

    Sall. J. 20, 2:

    quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,

    Nep. Pelop. 4, 1:

    quietos lacessit,

    Just. 7, 6, 13:

    nihilo quietiores postea res habuit,

    Liv. 33, 19.—
    b.
    Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:

    ad quam spem (praeturae) quietissimus,

    Plin. Ep. 10, 12 (7):

    vir rectus, integer, quietus,

    Plin. Ep. 7, 31, 1:

    vir ingenio mitis, moribus quietus,

    Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—
    c.
    Tame, gentle:

    equi fiunt quietiores,

    Varr. R. R. 2, 7.—
    d.
    Resting, sleeping:

    quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,

    Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:

    si sentire datur post fata quietis,

    i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—
    B.
    Of things, calm, quiet:

    amnes,

    gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:

    quietiore aequore ferri,

    id. Epod. 10, 11:

    aër,

    Verg. A. 5, 216:

    baca,

    that has lain a while, Col. 12, 50, 19:

    res publica (opp. perturbata),

    Cic. Cat. 2, 9, 19:

    aetas,

    id. Sen. 23, 82:

    quietus et remissus sermo,

    calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.
    1.
    quĭētum, i, n., the still, tranquil, motionless air, Petr 131, 9. —
    2.
    Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:

    quod aptissimum est ad quiete vivendum,

    Cic. Fin. 1, 16, 52:

    quiete acta aetas,

    id. Sen. 5, 13.— Comp.:

    quietius tranquilliusque,

    Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:

    quietissime se receperunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > Quieta

  • 4 quieti

    quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.
    I.
    Lit.:

    placida compostus pace quiescit,

    Verg. A. 1, 249:

    felicius ossa quiescant,

    Ov. Ib. 305:

    patrono meo ossa bene quiescant,

    Petr. 39:

    numquam hodie quiescet,

    Plaut. Mil. 2, 2, 59:

    renovat pristina bella, nec potest quiescere,

    Cic. Rep. 6, 11, 11:

    non somno quiescere,

    to get no rest, Curt. 4, 13, 18:

    non aure quiescit, Non oculis,

    Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:

    quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,

    which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:

    pro condicione temporum quieturus,

    Suet. Caes. 16:

    quieverant per paucos dies,

    Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—
    2.
    To rest, sleep:

    quievi in navi noctem perpetem,

    Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:

    eo cum venio, praetor quiescebat,

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    somnum humanum quievi,

    I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—
    3.
    Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:

    et prato gravia arma quiescunt,

    Verg. A. 10, 836:

    flamma,

    ceases to burn, id. ib. 6, 226:

    quiērunt Aequora,

    the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:

    molliter ossa quiescant,

    Verg. E. 10, 33:

    quiescentes Nili aquae,

    standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:

    venti,

    id. 17, 22, 35 §

    170: quiescit terra,

    rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:

    humus,

    Petr. 123:

    quiescunt voces,

    are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—
    4.
    To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—
    II.
    Trop.
    A.
    To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:

    quiescere rem adduci ad interregnum,

    Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:

    ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,

    Just. 14, 3, 10.—
    B.
    Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:

    quiesce hanc rem modo petere,

    Plaut. Most. 5, 2, 51:

    statuere atque ediscere,

    Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:

    indoctus discive trochive,

    Hor. A. P. 380.—
    2.
    Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:

    laudes,

    Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).
    A.
    Enjoying rest, keeping quiet, quiet:

    aliquem quietum reddere,

    Ter. Eun. 2, 2, 46:

    animus,

    Cic. Tusc. 2, 1, 2:

    quietus et solutus animus,

    id. Rosc. Com. 15, 43:

    integri, quieti, otiosi homines,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    homo quietissimus,

    id. Verr. 2, 4, 19, § 40:

    regnum,

    Hor. C. 1, 12, 33:

    de istoc quietus esto,

    be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;

    at is quem petebat, quietus, imbellis,

    Sall. J. 20, 2:

    quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,

    Nep. Pelop. 4, 1:

    quietos lacessit,

    Just. 7, 6, 13:

    nihilo quietiores postea res habuit,

    Liv. 33, 19.—
    b.
    Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:

    ad quam spem (praeturae) quietissimus,

    Plin. Ep. 10, 12 (7):

    vir rectus, integer, quietus,

    Plin. Ep. 7, 31, 1:

    vir ingenio mitis, moribus quietus,

    Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—
    c.
    Tame, gentle:

    equi fiunt quietiores,

    Varr. R. R. 2, 7.—
    d.
    Resting, sleeping:

    quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,

    Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:

    si sentire datur post fata quietis,

    i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—
    B.
    Of things, calm, quiet:

    amnes,

    gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:

    quietiore aequore ferri,

    id. Epod. 10, 11:

    aër,

    Verg. A. 5, 216:

    baca,

    that has lain a while, Col. 12, 50, 19:

    res publica (opp. perturbata),

    Cic. Cat. 2, 9, 19:

    aetas,

    id. Sen. 23, 82:

    quietus et remissus sermo,

    calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.
    1.
    quĭētum, i, n., the still, tranquil, motionless air, Petr 131, 9. —
    2.
    Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:

    quod aptissimum est ad quiete vivendum,

    Cic. Fin. 1, 16, 52:

    quiete acta aetas,

    id. Sen. 5, 13.— Comp.:

    quietius tranquilliusque,

    Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:

    quietissime se receperunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > quieti

  • 5 quietum

    quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.
    I.
    Lit.:

    placida compostus pace quiescit,

    Verg. A. 1, 249:

    felicius ossa quiescant,

    Ov. Ib. 305:

    patrono meo ossa bene quiescant,

    Petr. 39:

    numquam hodie quiescet,

    Plaut. Mil. 2, 2, 59:

    renovat pristina bella, nec potest quiescere,

    Cic. Rep. 6, 11, 11:

    non somno quiescere,

    to get no rest, Curt. 4, 13, 18:

    non aure quiescit, Non oculis,

    Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:

    quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,

    which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:

    pro condicione temporum quieturus,

    Suet. Caes. 16:

    quieverant per paucos dies,

    Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—
    2.
    To rest, sleep:

    quievi in navi noctem perpetem,

    Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:

    eo cum venio, praetor quiescebat,

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    somnum humanum quievi,

    I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—
    3.
    Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:

    et prato gravia arma quiescunt,

    Verg. A. 10, 836:

    flamma,

    ceases to burn, id. ib. 6, 226:

    quiērunt Aequora,

    the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:

    molliter ossa quiescant,

    Verg. E. 10, 33:

    quiescentes Nili aquae,

    standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:

    venti,

    id. 17, 22, 35 §

    170: quiescit terra,

    rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:

    humus,

    Petr. 123:

    quiescunt voces,

    are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—
    4.
    To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—
    II.
    Trop.
    A.
    To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:

    quiescere rem adduci ad interregnum,

    Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:

    ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,

    Just. 14, 3, 10.—
    B.
    Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:

    quiesce hanc rem modo petere,

    Plaut. Most. 5, 2, 51:

    statuere atque ediscere,

    Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:

    indoctus discive trochive,

    Hor. A. P. 380.—
    2.
    Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:

    laudes,

    Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).
    A.
    Enjoying rest, keeping quiet, quiet:

    aliquem quietum reddere,

    Ter. Eun. 2, 2, 46:

    animus,

    Cic. Tusc. 2, 1, 2:

    quietus et solutus animus,

    id. Rosc. Com. 15, 43:

    integri, quieti, otiosi homines,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    homo quietissimus,

    id. Verr. 2, 4, 19, § 40:

    regnum,

    Hor. C. 1, 12, 33:

    de istoc quietus esto,

    be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;

    at is quem petebat, quietus, imbellis,

    Sall. J. 20, 2:

    quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,

    Nep. Pelop. 4, 1:

    quietos lacessit,

    Just. 7, 6, 13:

    nihilo quietiores postea res habuit,

    Liv. 33, 19.—
    b.
    Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:

    ad quam spem (praeturae) quietissimus,

    Plin. Ep. 10, 12 (7):

    vir rectus, integer, quietus,

    Plin. Ep. 7, 31, 1:

    vir ingenio mitis, moribus quietus,

    Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—
    c.
    Tame, gentle:

    equi fiunt quietiores,

    Varr. R. R. 2, 7.—
    d.
    Resting, sleeping:

    quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,

    Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:

    si sentire datur post fata quietis,

    i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—
    B.
    Of things, calm, quiet:

    amnes,

    gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:

    quietiore aequore ferri,

    id. Epod. 10, 11:

    aër,

    Verg. A. 5, 216:

    baca,

    that has lain a while, Col. 12, 50, 19:

    res publica (opp. perturbata),

    Cic. Cat. 2, 9, 19:

    aetas,

    id. Sen. 23, 82:

    quietus et remissus sermo,

    calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.
    1.
    quĭētum, i, n., the still, tranquil, motionless air, Petr 131, 9. —
    2.
    Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:

    quod aptissimum est ad quiete vivendum,

    Cic. Fin. 1, 16, 52:

    quiete acta aetas,

    id. Sen. 5, 13.— Comp.:

    quietius tranquilliusque,

    Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:

    quietissime se receperunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > quietum

  • 6 quiētus

        quiētus adj. with comp. and sup.    [P. of quiesco], at rest, free from exertion, inactive, in repose: Sex te mensīs quietum reddam, T.: aër, V.: amnes, flowing gently, H.: Quietiore ferri aequore, H.— Undisturbed, free from agitation, quiet, peaceful: aetatem quietam traducere: quietā re p.: quieto exercitu pacatum agrum peragravit, L.: habuit post id factum quietiorem Galliam, Cs.: pacatissima et quietissima pars, Cs.: nihilo quietiora ea (hiberna) aestivis habuit, L.: nihil apud hostīs quietum pati, quo minus popularetur, etc., Ta.: omnia a bello, L.— Plur n. as subst: quieta movere, the public tranquillity, S.— Inactive, taking no part, neutral: ne Iugurtha quidem interea quietus erat, idle, S.: aut boni sunt aut quieti: quieto sedente rege ad Elpeum, L.—Of speech, calm, quiet: sermo.—Of time, undisturbed, restful, quiet: caelestium quieti dies feriae nominarentur: neque Iugurthae dies aut nox ulla quieta fuit, S.—Fig., quiet, calm, unruffled, still, silent: homines: virtus, quae in tempestate saevā quieta est: quieto sum animo: quietus aciem exornat, quietly, S.: Quietus esto, inquam, don't be uneasy, T.
    * * *
    quieta -um, quietior -or -us, quietissimus -a -um ADJ
    at rest; quiet, tranquil, calm, peaceful; orderly; neutral; still; idle

    Latin-English dictionary > quiētus

  • 7 tranquillus

        tranquillus adj.    with comp. and sup, quiet, calm, still, tranquil: mare, quod naturā suā tranquillum sit: tranquillo mari gubernare, L.: aquae, O.—As subst n., a quiet sea, calm: te ad scopulum e tranquillo auferre, T.: in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est: tranquillo pervectus Chalcidem, on the calm sea, L.: non tranquillo navigamus, L.—Of the countenance, calm, undisturbed, serene: frons tranquilla et serena.—Fig., calm, quiet, peaceful, placid, composed, untroubled, undisturbed, serene, tranquil: ut appetitūs sint tranquilli: tutae tranquillaeque res omnes, S.: senectus, H.: tranquillior in plebem fecerunt, L.: tranquillior animo esse: in transferendis faciendisque verbis tranquillior: tranquillae tuae quidem litterae, i. e. bring peaceful tidings: tranquillissima res, T.: tranquillissimus animus. —As subst n., calmness, quiet, tranquillity, peace: esse amorem in tranquillo, T.: in urbe ex tranquillo moles discordiarum... exorta est, L.: videre nihil tranquilli.
    * * *
    tranquilla, tranquillum ADJ
    quiet, calm

    Latin-English dictionary > tranquillus

  • 8 otiosus

    ōtĭōsus, a, um, adj. [otium], at leisure, unoccupied, disengaged, unemployed, idle (class.; cf. feriatus, immunis; opp. negotiosus).
    I.
    Of persons.
    A.
    In gen.:

    nimis otiosum te arbitror hominem esse,

    Plaut. Truc. 1, 2, 34; 40:

    quamvis etiam maneo otiosus hic,

    Ter. Ad. 2, 4, 15:

    cum essem otiosus domi,

    Cic. Brut. 3, 10:

    rebus humanis aliquos otiosos deos praeficere,

    id. N. D. 3, 39, 93.—
    B.
    In partic.
    1.
    Without official employment, free from public affairs:

    quo in studio hominum quoque ingeniosissimorum otiosissimorumque totas aetates videmus esse contritas,

    Cic. de Or. 1, 51, 219:

    quem locum nos otiosi convertimus,

    in an interval of leisure, id. Div. 2, 30, 63:

    Graeculum se atque otiosum putari maluit,

    id. Sest. 51, 110: numquam se minus otiosum esse, quam cum otiosus, that he was never less at leisure than when [p. 1285] free from official business, Cato ap. Cic. Off. 3, 1, 1:

    cum a te tua promissa flagitabam, ad urbem te otiosissimum esse arbitrabar,

    Cic. Fam. 3, 11, 3:

    cum otiosus stilum prehenderat,

    id. Brut. 24, 93.—
    2.
    With respect to participation, quiet, unconcerned, indifferent, neutral:

    spectatores otiosi Leuctricae calamitatis,

    Cic. Off. 2, 7, 26:

    quidam enim non modo armatis, sed etiam otiosis minabantur,

    id. Marcell. 6, 18.—
    3.
    Without excitement, quiet, passionless, calm, tranquil:

    etiam istos, quibus odio est otium, quietissimos atque otiosissimos reddam,

    Cic. Agr. 2, 37, 102:

    vide ut otiosus it,

    Ter. Eun. 5, 3, 10; Cic. Fam. 9, 25, 3.—
    4.
    Of style, tedious, dull:

    (Cicero) lentus est in principiis, longus in narrationibus, otiosus circa excessus,

    Tac. Or. 22.—
    5.
    That has leisure for any thing; with gen.: studiorum otiosi, Plin. H. N. praef. § 6.—Hence,
    C.
    Subst.: ōtĭōsus, i, m., a private person, one not in official life:

    et facilior et tutior vita est otiosorum,

    Cic. Off. 1, 21, 70:

    otioso vero et nihil agenti privato,... quando imperium senatus dedit?

    id. Phil. 11, 8, 20.—
    2.
    Non-combatants, civilians:

    crudeliter enim otiosis minabantur,

    Cic. Fam. 9, 6, 3 (B. and K. otiosissimi):

    militare nomen grave inter otiosos,

    Tac. Agr. 40.—
    II.
    Of inanim. and abstr. things, at leisure, free, idle, unemployed: otioso in otio animus nescit, quid velit, Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 256 Vahl.):

    ego, cui fuerit ne otium quidem umquam otiosum,

    Cic. Planc. 27, 66: pecuniae, idle, unemployed (opp. occupatus), Plin. Ep. 10, 62, 1:

    senectus,

    Cic. Sen. 14, 49:

    his supplicationum otiosis diebus,

    id. Q. Fr. 3, 8, 3:

    quid quiete otiosius animi,

    Sen. Ira, 2, 13, 4.—
    B.
    Transf.
    1.
    Idle, useless, unprofitable, superfluous (cf.:

    ignavus, iners, desidiosus): sententiae,

    Quint. 1, 1, 35:

    sermo,

    id. 8, 2, 19:

    otiosissimae occupationes,

    Plin. Ep. 9, 6, 4; so,

    otiosum est persequi singula,

    Lact. 2, 4, 28; cf. Min. Fel. 23, 1.—
    2.
    Quiet, free from any thing; with ab:

    animo nunc jam otioso esse impero,

    Ter. And. 5, 2, 1:

    ab animo,

    id. Phorm. 2, 2, 26:

    a metu,

    Gell. 2, 29, 9:

    quid est animi quiete otiosius,

    Sen. Ira, 2, 13, 2.—
    3.
    With a quiet or gentle motion, quiet, gentle:

    fons vel rivus huc conveniat otiosus,

    flowing quietly, gently, Pall. 1, 37, 3.—Hence, adv.: ōtĭōsē.
    A.
    Lit., at leisure, at ease, without occupation:

    vivere,

    Cic. Off. 3, 26, 97:

    inambulare in foro,

    Liv. 23, 7 fin.:

    sequi,

    Plaut. Mil. 4, 6, 8:

    ire,

    id. Ep. 5, 1, 21:

    magnast res, quam ego tecum otiose, si otiumst, cupio loqui,

    id. Aul. 4, 10, 41.—
    B.
    Transf.
    1.
    Calmly, quietly, without haste, gently, gradually: ambula ergo cito. Sy. Immo otiose, Plaut. Ps. 4, 1, 14; cf. id. Truc. 1, 2, 66 (opp. to properare):

    bene et otiose percoquere,

    Cato, R. R. 76 fin.:

    contemplari unumquodque otiose et considerare coepit,

    Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    quaerere,

    id. Fin. 4, 13, 22:

    segniter, otiose, neglegenter, contumaciter omnia agere,

    Liv. 2, 57.—
    2.
    Free from fear, quietly, fearlessly:

    ademptum tibi jam faxo omnem metum, in aurem utramvis otiose ut dormias,

    Ter. Heaut. 2, 3, 100.

    Lewis & Short latin dictionary > otiosus

  • 9 quies

    1.
    quĭes, ētis (abl. quie, Naev. ap. Prisc. p. 703 P.), f. [Sanscr. çi = jacēre; Gr. keimai, to lie; cf. Lat. cīvis], rest, quiet.
    I.
    Lit., rest, repose, cessation from labor, from cares, etc.:

    locus quietis et tranquillitatis plenissimus,

    Cic. de Or. 1, 1, 2:

    senectutis,

    id. Deiot. 13, 38:

    quem non quies, non remissio delectarent,

    id. Cael. 17, 39:

    mors laborum ac miseriarum quies est,

    a state of rest, id. Cat. 4, 4, 7:

    ex diutino labore quieti se dare,

    Caes. B. C. 2, 14:

    quietem capere,

    to take repose, id. B. G. 6, 27:

    tribus horis exercitui ad quietem datis,

    id. ib. 7, 41:

    quietem pati,

    Sall. J. 101, 11:

    nulla metuentibus quies,

    Just. 2, 13, 11.— In plur.:

    uti somno et quietibus ceteris,

    recreations, Cic. Off. 1, 29, 103. —
    B.
    In partic.
    1.
    A quiet life, a keeping still, neutrality between political parties:

    Attici quies tantopere Caesari fuit grata, ut,

    Nep. Att. 7, 3; Suet. Tib. 15; Tac. A. 14, 47.—
    2.
    Quiet, peace:

    quae diuturna quies pepererat,

    Sall. C. 31, 1:

    quieti Subdita montanae bracchia Dalmatiae,

    Ov. P. 2, 2, 77:

    ingrata genti quies,

    Tac. G. 14:

    atrox clamor et repente quies,

    id. A. 1, 25:

    longa,

    id. Agr. 11. — Transf., of inanim. things:

    si non tanta quies iret frigusque caloremque Inter,

    i. e. the repose of spring, Verg. G. 2, 344:

    ventorum,

    Plin. 18, 26, 62, § 231:

    pelagi,

    Stat. S. 2, 2, 26:

    lenis materiae,

    evenness, smoothness, Plin. 16, 16, 28, § 70.—
    3.
    The rest of sleep, repose, sleep, Plaut. Cure. 2, 2, 22:

    capere quietem,

    to fall asleep, go to sleep, Ov. F. 1, 205:

    alta,

    deep sleep, Verg. A. 6, 522:

    ire ad quietem,

    to go to rest, go to sleep, Cic. Div. 1, 29, 60:

    quieti se tradere,

    id. ib. 1, 29, 61:

    secundum quietem,

    in sleep, id. ib. 2, 66, 135:

    per quietem,

    Suet. Caes. 81:

    neque vigiliis neque quietibus,

    Sall. C. 15, 4.—
    4.
    The sleep of death, death:

    olli dura quies oculos et ferreus urget Somnus,

    Verg. A. 10, 745:

    quod si forte tibi properarint fata quietem,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 25. —
    II.
    Transf.
    1.
    A dream:

    vanae nec monstra quietis, Nec somno comperta loquor,

    Stat. Th. 10, 205:

    praesaga,

    id. ib. 10, 324; Vell. 2, 70, 1:

    ducem terruit dira quies, nam Varum cernere visus est, etc.,

    Tac. A. 1, 65.—
    2.
    A resting-place, lair of a wild beast ( poet.):

    intectae fronde quietes,

    Lucr. 1, 405.—
    III.
    Personified:

    Quies,

    the goddess of rest, Liv. 4, 41, 8; Stat. Th. 10, 89.
    2.
    quĭes, ētis, adj., for quietus, a, um (cf. inquies), quiet, peaceful (ante-class.): mens, Naev. ap. Prisc. p. 704 P.: milites quietes, Licin. Macer. ib.

    Lewis & Short latin dictionary > quies

  • 10 tacenda

    tăcĕo, cŭi, cĭtum, 2, v. n. and a. [etym. dub.; perh. root tak-, tvak-, to be or make quiet, content; Sanscr. tucyati, to satisfy; v. Fick, Vergl. Wört. s. v. § 73; 362].
    I.
    Neutr., to be silent, i. e. not to speak, to say nothing, hold one ' s peace (therefore more limited in signif. than silere, to be still, to make no noise): qui dicta loquive tacereve possit, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 255 Vahl.); so, tacere ac fabulari, id. ap. Non. 475, 2 (Trag. v. 182 ib.): Ag. Ne obturba ac tace. Mil. Taceo. Ag. Si tacuisses, jam istuc taceo non natum foret, Plaut. Poen. 1, 2, 49 sq.:

    silete et tacete,

    id. ib. prol. 3; cf. id. Capt. 3, 1, 19:

    taceamne an praedicem,

    Ter. Eun. 4, 4, 54; 5, 2, 60; id. And. 2, 3, 25:

    ea lingulaca est nobis, nam numquam tacet,

    Plaut. Cas. 2, 8, 62:

    ad loquendum atque ad tacendum tute habeas portisculum,

    id. As. 3, 1, 15:

    tacendo loqui videbantur,

    Cic. Sest. 18, 40:

    hic Abdera, non tacente me,

    id. Att. 4, 17, 3 B. and K.:

    nobis tacentibus,

    id. Ac. 2, 32, 101:

    an me taciturum tantis de rebus existimavistis?

    id. Verr. 1, 9, 27:

    taceamus,

    Liv. 40, 9, 5:

    tacere nondum volumus,

    Sid. Ep. 8, 16.— Impers. pass.:

    taceri si vis, vera dicito,

    Ter. Eun. 1, 2, 26:

    ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus de se et de suis factis taceri velit,

    Cic. Agr. 3, 2, 4.—
    B.
    Transf., for silere, of animals and things, concr. and abstr., to be still, noiseless, quiet, at rest (mostly poet.):

    canis ipse tacet,

    Tib. 2, 4, 34; cf.:

    vere prius volucres taceant, aestate cicadae,

    Ov. A. A. 1, 271:

    nox erat... Cum tacet omnis ager pecudes pictaeque volucres,

    Verg. A. 4, 525; cf.

    nox,

    Cat. 7, 7:

    nec diu taceat procax locutio,

    id. 61, 126:

    non oculi tacuere tui,

    Ov. Am. 2, 5, 17: plectra dolore tacent;

    muta dolore lyra est,

    id. H. 15, 198:

    tacet stridor litui,

    Sen. Thyest. 575:

    essedo tacente,

    noiseless, Mart. 4, 64, 19:

    Ister tacens,

    i. e. standing still, frozen, id. 7, 84, 3:

    solitudo et tacentes loci,

    hushed, still, Tac. H. 3, 85:

    loca tacentia,

    the under world, the silent land, Verg. A. 6, 265:

    aquae tacentes,

    Prop. 4 (5), 4, 49:

    tacere indolem illam Romanam,

    i. e. did not show itself, had disappeared, Liv. 9, 6, 12:

    blanditiae taceant,

    Ov. Am. 1, 4, 66.—
    II.
    Act., to pass over in silence, be silent respecting a thing (rare but class.):

    et tu hoc taceto,

    Plaut. Pers. 2, 2, 64:

    quae vera audivi, taceo et contineo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23; Plaut. Ep. 5, 1, 44:

    enuntiabo... quod adhuc semper tacui et tacendum putavi,

    Cic. de Or. 1, 26, 119:

    quid dixit aut quid tacuit?

    Hor. Epod. 5, 49:

    commissa tacere Qui nequit,

    id. S. 1, 4, 84:

    ut alios taceam,

    not to speak of others, Ov. M. 13, 177; so,

    Narcissum,

    Verg. G. 4, 123:

    novercas,

    Sen. Hippol. 558 et saep.:

    tacebimus, quid in ipso homine prosit homini?

    Plin. 28, 1, 1, § 1.— Pass.:

    ignotumst, tacitumst, creditumst,

    Ter. Ad. 3, 4, 28:

    aureus in medio Marte tacetur Amor,

    Ov. Am. 2, 18, 36:

    vir Celtiberis non tacende gentibus,

    Mart. 1, 50, 1. — Hence, subst.: tăcenda, ōrum, n., things not to be uttered: dicenda tacenda locutus, rhêta kai arrêta, things fit and unfit to be spoken, Hor. Ep. 1, 7, 72; cf.:

    gravis est culpa tacenda loqui,

    Ov. A. A. 2, 604.—Hence, tă-cĭtus, a, um, P. a.
    A.
    Pass., that is passed over in silence, not spoken of, kept secret, unmentioned:

    prima duo capita epistulae tuae tacita mihi quodammodo relinquenda sunt,

    Cic. Fam. 3, 8, 2:

    aliquid tacitum tenere,

    id. de Or. 3, 17, 64; cf.:

    quod cum ab antiquis tacitum praetermissumque sit,

    Liv. 6, 12, 3; Verg. A. 6, 841:

    tacitum erit,

    Plaut. Pers. 2, 2, 64:

    suspendas potins me, quam tacita tu haec auferas,

    i. e. without my speaking of it, uncontradicted by me, id. As. 4, 2, 7; cf.:

    cetera si reprehenderis, non feres tacitum,

    Cic. Att. 2, 3, 2:

    ne id quidem ab Turno tulisse tacitum ferunt: dixisse enim, etc.,

    Liv. 1, 50, 9; so, too, tacitum ferre. id. 3, 45, 6: non patientibus tacitum tribunis, quod, etc., id. 7, 1, 5:

    tacere nequeo misera, quod tacito usus est,

    silence, Plaut. Cist. 1, 2, 7. —
    2.
    Transf.
    a.
    In jurid. lang., that is done without words, assumed as a matter of course, silent, implied, tacit:

    non omnia scriptis, sed quaedam, quae perspicua sint, tacitis exceptionibus caveri,

    Cic. Inv. 2, 47, 140:

    conventio,

    Dig. 20, 2, 3:

    condicio,

    ib. 23, 3, 68:

    jus,

    ib. 29, 2, 66:

    substitutio,

    ib. 28, 5, 25:

    indutiae,

    Liv. 2, 18; 2, 64; 23, 46:

    fideicommissum,

    Quint. 9, 2, 74.—
    b.
    That is done or exists in silence; silent, secret, hidden, concealed:

    senatus decrevit, ut tacitum judicium ante comitia fierit,

    Cic. Att. 4, 17, 3 Bait.:

    aures ipsae tacito eum (modum) sensu sine arte definiunt,

    id. Or. 60, 203:

    omnes enim tacito quodam sensu sine ullā arte aut ratione quae sint... recta ac prava dijudicant,

    id. de Or. 3, 50, 195:

    ob tacitas cum Marcello offensiones,

    Vell. 2, 93, 2:

    tacitum vivit sub pectore vulnus,

    Verg. A. 4, 67; so,

    affectus,

    Ov. M. 7, 147:

    pudor,

    id. ib. 7, 743:

    ira,

    id. ib. 6, 623:

    dissimulare sperasti, tacitusque meā decedere terrā,

    secretly, unobserved, Verg. A. 4, 306.— Subst.: tăcĭtum, i, n., a secret:

    taciti vulgator,

    Ov. Am. 3, 7, 51. —
    B.
    Act. or neutr., that does not speak, not uttering a sound, silent, still, quiet, noiseless, mute:

    quod boni est, id tacitus taceas tute tecum et gaudeas,

    Plaut. Ep. 5, 1, 44:

    tacitus tace modo,

    id. Poen. 4, 2, 84:

    mulier,

    id. Rud. 4, 4, 70; cf.:

    lacrumans tacitus auscultabat, quae ego loquebar,

    id. Bacch. 4, 9, 59:

    quid exspectas auctoritatem loquentium, quorum voluntatem tacitorum perspicis?

    Cic. Cat. 1, 8, 20; 3, 11, 26:

    vos me jam hoc tacito intellegetis,

    id. Verr. 2, 2, 73, § 180:

    quae (patria) tecum tacita loquitur,

    id. Cat. 1, 7, 18: voluntas;

    quae si tacitis nobis intellegi posset, verbis omnino non uteremur,

    id. Caecin. 18, 53; id. Verr. 2, 3, 16, § 41:

    nihil me mutum delectare potest, nihil tacitum,

    id. Cat. 3, 11, 26:

    si quam conjecturam adfert hominibus tacita corporis figura,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    tacita vestra exspectatio,

    id. Clu. 23, 63:

    assensiones nec tacitae nec occultae,

    implied, tacit, id. Mil. 5, 12:

    si mori tacitum oportet, taceamus,

    i. e. without making a defence, Liv. 40, 9, 5:

    contumeliam tacitus tulit,

    id. 35, 19, 1:

    ut forte legentem Aut tacitum impellat,

    i. e. meditating, Hor. S. 1, 3, 65:

    pro sollicitis non tacitus reis,

    eloquent, outspoken, id. C. 4, 1, 14:

    tacitus pasci si posset corvus,

    id. Ep. 1, 17, 50:

    tacitā fistula cum lyrā,

    id. C. 3, 19, 20:

    totum pererrat Luminibus tacitis,

    with silent glances, Verg. A. 4, 364:

    fulmen,

    i. e. without thunder, Luc. 1, 533 et saep.:

    per tacitum nemus ire,

    still, silent, quiet, Verg. A. 6, 386; so,

    unda,

    id. ib. 8, 87:

    caelum,

    id. ib. 3, 515:

    aër,

    Mart. 8, 32, 1:

    domus,

    id. 9, 62, 12:

    limen,

    Verg. A. 7, 343:

    nox,

    Ov. H. 18, 78; id. F. 2, 552.— Subst.: tăcĭtum, i, n., silence:

    septem surgens sedatis amnibus altus Per tacitum Ganges,

    in its silent course, flowing silently, Verg. A. 9, 31; cf.:

    trahitur Gangesque Padusque Per tacitum mundi,

    i. e. through subterranean passages, Luc. 10, 253:

    somnus per tacitum allapsus,

    silently, in silence, Sil. 10, 354:

    erumpunt sub casside fusae Per tacitum lacrimae,

    id. 12, 554; 17, 216.—
    C.
    As proper name: Tă-cĭta, ae, f., = Muta, the goddess of Silence:

    ecce anus in mediis residens annosa puellis Sacra facit Tacitae,

    Ov. F. 2, 572; v. also 2. Tacitus.— Adv.: tăcĭtē, silently, in silence, secretly (class.):

    auscultemus,

    Plaut. As. 3, 2, 42:

    tacite rogare,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13:

    tacite dat ipsa lex potestatem defendendi,

    id. Mil. 4, 11:

    perire tacite obscureque,

    id. Quint. 15, 50:

    non tulit verecundiam senatus,

    Liv. 5, 28, 1:

    exsecrari praetereuntem,

    id. 2, 58, 8:

    annus labens,

    Ov. F. 1, 65; Just. 15, 2; Plin. Ep. 5, 17, 2; Val. Max. 6, 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > tacenda

  • 11 taceo

    tăcĕo, cŭi, cĭtum, 2, v. n. and a. [etym. dub.; perh. root tak-, tvak-, to be or make quiet, content; Sanscr. tucyati, to satisfy; v. Fick, Vergl. Wört. s. v. § 73; 362].
    I.
    Neutr., to be silent, i. e. not to speak, to say nothing, hold one ' s peace (therefore more limited in signif. than silere, to be still, to make no noise): qui dicta loquive tacereve possit, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 255 Vahl.); so, tacere ac fabulari, id. ap. Non. 475, 2 (Trag. v. 182 ib.): Ag. Ne obturba ac tace. Mil. Taceo. Ag. Si tacuisses, jam istuc taceo non natum foret, Plaut. Poen. 1, 2, 49 sq.:

    silete et tacete,

    id. ib. prol. 3; cf. id. Capt. 3, 1, 19:

    taceamne an praedicem,

    Ter. Eun. 4, 4, 54; 5, 2, 60; id. And. 2, 3, 25:

    ea lingulaca est nobis, nam numquam tacet,

    Plaut. Cas. 2, 8, 62:

    ad loquendum atque ad tacendum tute habeas portisculum,

    id. As. 3, 1, 15:

    tacendo loqui videbantur,

    Cic. Sest. 18, 40:

    hic Abdera, non tacente me,

    id. Att. 4, 17, 3 B. and K.:

    nobis tacentibus,

    id. Ac. 2, 32, 101:

    an me taciturum tantis de rebus existimavistis?

    id. Verr. 1, 9, 27:

    taceamus,

    Liv. 40, 9, 5:

    tacere nondum volumus,

    Sid. Ep. 8, 16.— Impers. pass.:

    taceri si vis, vera dicito,

    Ter. Eun. 1, 2, 26:

    ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus de se et de suis factis taceri velit,

    Cic. Agr. 3, 2, 4.—
    B.
    Transf., for silere, of animals and things, concr. and abstr., to be still, noiseless, quiet, at rest (mostly poet.):

    canis ipse tacet,

    Tib. 2, 4, 34; cf.:

    vere prius volucres taceant, aestate cicadae,

    Ov. A. A. 1, 271:

    nox erat... Cum tacet omnis ager pecudes pictaeque volucres,

    Verg. A. 4, 525; cf.

    nox,

    Cat. 7, 7:

    nec diu taceat procax locutio,

    id. 61, 126:

    non oculi tacuere tui,

    Ov. Am. 2, 5, 17: plectra dolore tacent;

    muta dolore lyra est,

    id. H. 15, 198:

    tacet stridor litui,

    Sen. Thyest. 575:

    essedo tacente,

    noiseless, Mart. 4, 64, 19:

    Ister tacens,

    i. e. standing still, frozen, id. 7, 84, 3:

    solitudo et tacentes loci,

    hushed, still, Tac. H. 3, 85:

    loca tacentia,

    the under world, the silent land, Verg. A. 6, 265:

    aquae tacentes,

    Prop. 4 (5), 4, 49:

    tacere indolem illam Romanam,

    i. e. did not show itself, had disappeared, Liv. 9, 6, 12:

    blanditiae taceant,

    Ov. Am. 1, 4, 66.—
    II.
    Act., to pass over in silence, be silent respecting a thing (rare but class.):

    et tu hoc taceto,

    Plaut. Pers. 2, 2, 64:

    quae vera audivi, taceo et contineo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23; Plaut. Ep. 5, 1, 44:

    enuntiabo... quod adhuc semper tacui et tacendum putavi,

    Cic. de Or. 1, 26, 119:

    quid dixit aut quid tacuit?

    Hor. Epod. 5, 49:

    commissa tacere Qui nequit,

    id. S. 1, 4, 84:

    ut alios taceam,

    not to speak of others, Ov. M. 13, 177; so,

    Narcissum,

    Verg. G. 4, 123:

    novercas,

    Sen. Hippol. 558 et saep.:

    tacebimus, quid in ipso homine prosit homini?

    Plin. 28, 1, 1, § 1.— Pass.:

    ignotumst, tacitumst, creditumst,

    Ter. Ad. 3, 4, 28:

    aureus in medio Marte tacetur Amor,

    Ov. Am. 2, 18, 36:

    vir Celtiberis non tacende gentibus,

    Mart. 1, 50, 1. — Hence, subst.: tăcenda, ōrum, n., things not to be uttered: dicenda tacenda locutus, rhêta kai arrêta, things fit and unfit to be spoken, Hor. Ep. 1, 7, 72; cf.:

    gravis est culpa tacenda loqui,

    Ov. A. A. 2, 604.—Hence, tă-cĭtus, a, um, P. a.
    A.
    Pass., that is passed over in silence, not spoken of, kept secret, unmentioned:

    prima duo capita epistulae tuae tacita mihi quodammodo relinquenda sunt,

    Cic. Fam. 3, 8, 2:

    aliquid tacitum tenere,

    id. de Or. 3, 17, 64; cf.:

    quod cum ab antiquis tacitum praetermissumque sit,

    Liv. 6, 12, 3; Verg. A. 6, 841:

    tacitum erit,

    Plaut. Pers. 2, 2, 64:

    suspendas potins me, quam tacita tu haec auferas,

    i. e. without my speaking of it, uncontradicted by me, id. As. 4, 2, 7; cf.:

    cetera si reprehenderis, non feres tacitum,

    Cic. Att. 2, 3, 2:

    ne id quidem ab Turno tulisse tacitum ferunt: dixisse enim, etc.,

    Liv. 1, 50, 9; so, too, tacitum ferre. id. 3, 45, 6: non patientibus tacitum tribunis, quod, etc., id. 7, 1, 5:

    tacere nequeo misera, quod tacito usus est,

    silence, Plaut. Cist. 1, 2, 7. —
    2.
    Transf.
    a.
    In jurid. lang., that is done without words, assumed as a matter of course, silent, implied, tacit:

    non omnia scriptis, sed quaedam, quae perspicua sint, tacitis exceptionibus caveri,

    Cic. Inv. 2, 47, 140:

    conventio,

    Dig. 20, 2, 3:

    condicio,

    ib. 23, 3, 68:

    jus,

    ib. 29, 2, 66:

    substitutio,

    ib. 28, 5, 25:

    indutiae,

    Liv. 2, 18; 2, 64; 23, 46:

    fideicommissum,

    Quint. 9, 2, 74.—
    b.
    That is done or exists in silence; silent, secret, hidden, concealed:

    senatus decrevit, ut tacitum judicium ante comitia fierit,

    Cic. Att. 4, 17, 3 Bait.:

    aures ipsae tacito eum (modum) sensu sine arte definiunt,

    id. Or. 60, 203:

    omnes enim tacito quodam sensu sine ullā arte aut ratione quae sint... recta ac prava dijudicant,

    id. de Or. 3, 50, 195:

    ob tacitas cum Marcello offensiones,

    Vell. 2, 93, 2:

    tacitum vivit sub pectore vulnus,

    Verg. A. 4, 67; so,

    affectus,

    Ov. M. 7, 147:

    pudor,

    id. ib. 7, 743:

    ira,

    id. ib. 6, 623:

    dissimulare sperasti, tacitusque meā decedere terrā,

    secretly, unobserved, Verg. A. 4, 306.— Subst.: tăcĭtum, i, n., a secret:

    taciti vulgator,

    Ov. Am. 3, 7, 51. —
    B.
    Act. or neutr., that does not speak, not uttering a sound, silent, still, quiet, noiseless, mute:

    quod boni est, id tacitus taceas tute tecum et gaudeas,

    Plaut. Ep. 5, 1, 44:

    tacitus tace modo,

    id. Poen. 4, 2, 84:

    mulier,

    id. Rud. 4, 4, 70; cf.:

    lacrumans tacitus auscultabat, quae ego loquebar,

    id. Bacch. 4, 9, 59:

    quid exspectas auctoritatem loquentium, quorum voluntatem tacitorum perspicis?

    Cic. Cat. 1, 8, 20; 3, 11, 26:

    vos me jam hoc tacito intellegetis,

    id. Verr. 2, 2, 73, § 180:

    quae (patria) tecum tacita loquitur,

    id. Cat. 1, 7, 18: voluntas;

    quae si tacitis nobis intellegi posset, verbis omnino non uteremur,

    id. Caecin. 18, 53; id. Verr. 2, 3, 16, § 41:

    nihil me mutum delectare potest, nihil tacitum,

    id. Cat. 3, 11, 26:

    si quam conjecturam adfert hominibus tacita corporis figura,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    tacita vestra exspectatio,

    id. Clu. 23, 63:

    assensiones nec tacitae nec occultae,

    implied, tacit, id. Mil. 5, 12:

    si mori tacitum oportet, taceamus,

    i. e. without making a defence, Liv. 40, 9, 5:

    contumeliam tacitus tulit,

    id. 35, 19, 1:

    ut forte legentem Aut tacitum impellat,

    i. e. meditating, Hor. S. 1, 3, 65:

    pro sollicitis non tacitus reis,

    eloquent, outspoken, id. C. 4, 1, 14:

    tacitus pasci si posset corvus,

    id. Ep. 1, 17, 50:

    tacitā fistula cum lyrā,

    id. C. 3, 19, 20:

    totum pererrat Luminibus tacitis,

    with silent glances, Verg. A. 4, 364:

    fulmen,

    i. e. without thunder, Luc. 1, 533 et saep.:

    per tacitum nemus ire,

    still, silent, quiet, Verg. A. 6, 386; so,

    unda,

    id. ib. 8, 87:

    caelum,

    id. ib. 3, 515:

    aër,

    Mart. 8, 32, 1:

    domus,

    id. 9, 62, 12:

    limen,

    Verg. A. 7, 343:

    nox,

    Ov. H. 18, 78; id. F. 2, 552.— Subst.: tăcĭtum, i, n., silence:

    septem surgens sedatis amnibus altus Per tacitum Ganges,

    in its silent course, flowing silently, Verg. A. 9, 31; cf.:

    trahitur Gangesque Padusque Per tacitum mundi,

    i. e. through subterranean passages, Luc. 10, 253:

    somnus per tacitum allapsus,

    silently, in silence, Sil. 10, 354:

    erumpunt sub casside fusae Per tacitum lacrimae,

    id. 12, 554; 17, 216.—
    C.
    As proper name: Tă-cĭta, ae, f., = Muta, the goddess of Silence:

    ecce anus in mediis residens annosa puellis Sacra facit Tacitae,

    Ov. F. 2, 572; v. also 2. Tacitus.— Adv.: tăcĭtē, silently, in silence, secretly (class.):

    auscultemus,

    Plaut. As. 3, 2, 42:

    tacite rogare,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13:

    tacite dat ipsa lex potestatem defendendi,

    id. Mil. 4, 11:

    perire tacite obscureque,

    id. Quint. 15, 50:

    non tulit verecundiam senatus,

    Liv. 5, 28, 1:

    exsecrari praetereuntem,

    id. 2, 58, 8:

    annus labens,

    Ov. F. 1, 65; Just. 15, 2; Plin. Ep. 5, 17, 2; Val. Max. 6, 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > taceo

  • 12 tacitum

    tăcĕo, cŭi, cĭtum, 2, v. n. and a. [etym. dub.; perh. root tak-, tvak-, to be or make quiet, content; Sanscr. tucyati, to satisfy; v. Fick, Vergl. Wört. s. v. § 73; 362].
    I.
    Neutr., to be silent, i. e. not to speak, to say nothing, hold one ' s peace (therefore more limited in signif. than silere, to be still, to make no noise): qui dicta loquive tacereve possit, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 255 Vahl.); so, tacere ac fabulari, id. ap. Non. 475, 2 (Trag. v. 182 ib.): Ag. Ne obturba ac tace. Mil. Taceo. Ag. Si tacuisses, jam istuc taceo non natum foret, Plaut. Poen. 1, 2, 49 sq.:

    silete et tacete,

    id. ib. prol. 3; cf. id. Capt. 3, 1, 19:

    taceamne an praedicem,

    Ter. Eun. 4, 4, 54; 5, 2, 60; id. And. 2, 3, 25:

    ea lingulaca est nobis, nam numquam tacet,

    Plaut. Cas. 2, 8, 62:

    ad loquendum atque ad tacendum tute habeas portisculum,

    id. As. 3, 1, 15:

    tacendo loqui videbantur,

    Cic. Sest. 18, 40:

    hic Abdera, non tacente me,

    id. Att. 4, 17, 3 B. and K.:

    nobis tacentibus,

    id. Ac. 2, 32, 101:

    an me taciturum tantis de rebus existimavistis?

    id. Verr. 1, 9, 27:

    taceamus,

    Liv. 40, 9, 5:

    tacere nondum volumus,

    Sid. Ep. 8, 16.— Impers. pass.:

    taceri si vis, vera dicito,

    Ter. Eun. 1, 2, 26:

    ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus de se et de suis factis taceri velit,

    Cic. Agr. 3, 2, 4.—
    B.
    Transf., for silere, of animals and things, concr. and abstr., to be still, noiseless, quiet, at rest (mostly poet.):

    canis ipse tacet,

    Tib. 2, 4, 34; cf.:

    vere prius volucres taceant, aestate cicadae,

    Ov. A. A. 1, 271:

    nox erat... Cum tacet omnis ager pecudes pictaeque volucres,

    Verg. A. 4, 525; cf.

    nox,

    Cat. 7, 7:

    nec diu taceat procax locutio,

    id. 61, 126:

    non oculi tacuere tui,

    Ov. Am. 2, 5, 17: plectra dolore tacent;

    muta dolore lyra est,

    id. H. 15, 198:

    tacet stridor litui,

    Sen. Thyest. 575:

    essedo tacente,

    noiseless, Mart. 4, 64, 19:

    Ister tacens,

    i. e. standing still, frozen, id. 7, 84, 3:

    solitudo et tacentes loci,

    hushed, still, Tac. H. 3, 85:

    loca tacentia,

    the under world, the silent land, Verg. A. 6, 265:

    aquae tacentes,

    Prop. 4 (5), 4, 49:

    tacere indolem illam Romanam,

    i. e. did not show itself, had disappeared, Liv. 9, 6, 12:

    blanditiae taceant,

    Ov. Am. 1, 4, 66.—
    II.
    Act., to pass over in silence, be silent respecting a thing (rare but class.):

    et tu hoc taceto,

    Plaut. Pers. 2, 2, 64:

    quae vera audivi, taceo et contineo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23; Plaut. Ep. 5, 1, 44:

    enuntiabo... quod adhuc semper tacui et tacendum putavi,

    Cic. de Or. 1, 26, 119:

    quid dixit aut quid tacuit?

    Hor. Epod. 5, 49:

    commissa tacere Qui nequit,

    id. S. 1, 4, 84:

    ut alios taceam,

    not to speak of others, Ov. M. 13, 177; so,

    Narcissum,

    Verg. G. 4, 123:

    novercas,

    Sen. Hippol. 558 et saep.:

    tacebimus, quid in ipso homine prosit homini?

    Plin. 28, 1, 1, § 1.— Pass.:

    ignotumst, tacitumst, creditumst,

    Ter. Ad. 3, 4, 28:

    aureus in medio Marte tacetur Amor,

    Ov. Am. 2, 18, 36:

    vir Celtiberis non tacende gentibus,

    Mart. 1, 50, 1. — Hence, subst.: tăcenda, ōrum, n., things not to be uttered: dicenda tacenda locutus, rhêta kai arrêta, things fit and unfit to be spoken, Hor. Ep. 1, 7, 72; cf.:

    gravis est culpa tacenda loqui,

    Ov. A. A. 2, 604.—Hence, tă-cĭtus, a, um, P. a.
    A.
    Pass., that is passed over in silence, not spoken of, kept secret, unmentioned:

    prima duo capita epistulae tuae tacita mihi quodammodo relinquenda sunt,

    Cic. Fam. 3, 8, 2:

    aliquid tacitum tenere,

    id. de Or. 3, 17, 64; cf.:

    quod cum ab antiquis tacitum praetermissumque sit,

    Liv. 6, 12, 3; Verg. A. 6, 841:

    tacitum erit,

    Plaut. Pers. 2, 2, 64:

    suspendas potins me, quam tacita tu haec auferas,

    i. e. without my speaking of it, uncontradicted by me, id. As. 4, 2, 7; cf.:

    cetera si reprehenderis, non feres tacitum,

    Cic. Att. 2, 3, 2:

    ne id quidem ab Turno tulisse tacitum ferunt: dixisse enim, etc.,

    Liv. 1, 50, 9; so, too, tacitum ferre. id. 3, 45, 6: non patientibus tacitum tribunis, quod, etc., id. 7, 1, 5:

    tacere nequeo misera, quod tacito usus est,

    silence, Plaut. Cist. 1, 2, 7. —
    2.
    Transf.
    a.
    In jurid. lang., that is done without words, assumed as a matter of course, silent, implied, tacit:

    non omnia scriptis, sed quaedam, quae perspicua sint, tacitis exceptionibus caveri,

    Cic. Inv. 2, 47, 140:

    conventio,

    Dig. 20, 2, 3:

    condicio,

    ib. 23, 3, 68:

    jus,

    ib. 29, 2, 66:

    substitutio,

    ib. 28, 5, 25:

    indutiae,

    Liv. 2, 18; 2, 64; 23, 46:

    fideicommissum,

    Quint. 9, 2, 74.—
    b.
    That is done or exists in silence; silent, secret, hidden, concealed:

    senatus decrevit, ut tacitum judicium ante comitia fierit,

    Cic. Att. 4, 17, 3 Bait.:

    aures ipsae tacito eum (modum) sensu sine arte definiunt,

    id. Or. 60, 203:

    omnes enim tacito quodam sensu sine ullā arte aut ratione quae sint... recta ac prava dijudicant,

    id. de Or. 3, 50, 195:

    ob tacitas cum Marcello offensiones,

    Vell. 2, 93, 2:

    tacitum vivit sub pectore vulnus,

    Verg. A. 4, 67; so,

    affectus,

    Ov. M. 7, 147:

    pudor,

    id. ib. 7, 743:

    ira,

    id. ib. 6, 623:

    dissimulare sperasti, tacitusque meā decedere terrā,

    secretly, unobserved, Verg. A. 4, 306.— Subst.: tăcĭtum, i, n., a secret:

    taciti vulgator,

    Ov. Am. 3, 7, 51. —
    B.
    Act. or neutr., that does not speak, not uttering a sound, silent, still, quiet, noiseless, mute:

    quod boni est, id tacitus taceas tute tecum et gaudeas,

    Plaut. Ep. 5, 1, 44:

    tacitus tace modo,

    id. Poen. 4, 2, 84:

    mulier,

    id. Rud. 4, 4, 70; cf.:

    lacrumans tacitus auscultabat, quae ego loquebar,

    id. Bacch. 4, 9, 59:

    quid exspectas auctoritatem loquentium, quorum voluntatem tacitorum perspicis?

    Cic. Cat. 1, 8, 20; 3, 11, 26:

    vos me jam hoc tacito intellegetis,

    id. Verr. 2, 2, 73, § 180:

    quae (patria) tecum tacita loquitur,

    id. Cat. 1, 7, 18: voluntas;

    quae si tacitis nobis intellegi posset, verbis omnino non uteremur,

    id. Caecin. 18, 53; id. Verr. 2, 3, 16, § 41:

    nihil me mutum delectare potest, nihil tacitum,

    id. Cat. 3, 11, 26:

    si quam conjecturam adfert hominibus tacita corporis figura,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    tacita vestra exspectatio,

    id. Clu. 23, 63:

    assensiones nec tacitae nec occultae,

    implied, tacit, id. Mil. 5, 12:

    si mori tacitum oportet, taceamus,

    i. e. without making a defence, Liv. 40, 9, 5:

    contumeliam tacitus tulit,

    id. 35, 19, 1:

    ut forte legentem Aut tacitum impellat,

    i. e. meditating, Hor. S. 1, 3, 65:

    pro sollicitis non tacitus reis,

    eloquent, outspoken, id. C. 4, 1, 14:

    tacitus pasci si posset corvus,

    id. Ep. 1, 17, 50:

    tacitā fistula cum lyrā,

    id. C. 3, 19, 20:

    totum pererrat Luminibus tacitis,

    with silent glances, Verg. A. 4, 364:

    fulmen,

    i. e. without thunder, Luc. 1, 533 et saep.:

    per tacitum nemus ire,

    still, silent, quiet, Verg. A. 6, 386; so,

    unda,

    id. ib. 8, 87:

    caelum,

    id. ib. 3, 515:

    aër,

    Mart. 8, 32, 1:

    domus,

    id. 9, 62, 12:

    limen,

    Verg. A. 7, 343:

    nox,

    Ov. H. 18, 78; id. F. 2, 552.— Subst.: tăcĭtum, i, n., silence:

    septem surgens sedatis amnibus altus Per tacitum Ganges,

    in its silent course, flowing silently, Verg. A. 9, 31; cf.:

    trahitur Gangesque Padusque Per tacitum mundi,

    i. e. through subterranean passages, Luc. 10, 253:

    somnus per tacitum allapsus,

    silently, in silence, Sil. 10, 354:

    erumpunt sub casside fusae Per tacitum lacrimae,

    id. 12, 554; 17, 216.—
    C.
    As proper name: Tă-cĭta, ae, f., = Muta, the goddess of Silence:

    ecce anus in mediis residens annosa puellis Sacra facit Tacitae,

    Ov. F. 2, 572; v. also 2. Tacitus.— Adv.: tăcĭtē, silently, in silence, secretly (class.):

    auscultemus,

    Plaut. As. 3, 2, 42:

    tacite rogare,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13:

    tacite dat ipsa lex potestatem defendendi,

    id. Mil. 4, 11:

    perire tacite obscureque,

    id. Quint. 15, 50:

    non tulit verecundiam senatus,

    Liv. 5, 28, 1:

    exsecrari praetereuntem,

    id. 2, 58, 8:

    annus labens,

    Ov. F. 1, 65; Just. 15, 2; Plin. Ep. 5, 17, 2; Val. Max. 6, 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > tacitum

  • 13 tranquillum

    tranquillus, a. um. adj., quiet, calm, still, tranquil, opp. to motion or excitement (syn. serenus).
    I.
    Lit., chiefly of calmness of weather:

    ut mare, quod suā naturā tranquillum sit, ventorum vi agitari atque turbari,

    Cic. Clu. 49, 138:

    tranquillo mari gubernare,

    Liv. 24, 8, 12; 38, 10, 5; 28, 17. 12:

    leni ac tranquillo mari,

    Curt. 4, 2, 8:

    aequora,

    Val. Fl. 2, 609:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 8:

    caelum,

    calm, tranquil, Plin. 2, 79, 81, § 192; cf.

    dies,

    id. 2, 45, 44, § 114:

    serenitas,

    Liv. 2, 62, 2:

    sic tranquillum mare dicitur, cum leviter movetur neque in unam partem inclinatur... scito illud non stare, sed succuti leviter et dici tranquillum, quia neque huc neque illo impetum faciat,

    Sen. Q. N. 5, 1, 1.—
    b.
    Subst.: tranquillum, i, n., a calm; a quiet sea:

    tranquillum est, Alcedonia sunt circum forum,

    Plaut. Cas. prol. 26; cf.:

    qui te ad scopulum e tranquillo auferat,

    Ter. Phorm. 4, 4, 8:

    in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est,

    Cic. Off. 1, 24, 83:

    ita aut tranquillum aut procellae in vobis sunt,

    Liv. 28, 27, 11:

    tranquillo pervectus Chalcidem,

    on the calm, tranquil sea, Liv. 31, 23, 4:

    classicique milites tranquillo in altum evecti,

    id. 26, 51, 6:

    non tranquillo navigamus,

    id. 24, 8, 13 Weissenb. ad loc.; cf.:

    tranquillo, ut aiunt, quilibet gubernator est,

    Sen. Ep. 85, 30:

    alia tranquillo velut oscitatio,

    Plin. 9, 7, 6, § 18.— Plur.:

    testudines eminente dorso per tranquilla fluitantes,

    Plin. 9, 10, 12, § 35:

    immoti jacent tranquilla pelagi,

    Sen. Troad. 200.—
    B.
    Transf.:

    tranquilla et serena frons,

    calm, not disturbed, Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    tranquillo serenoque vultu,

    Suet. Aug. 79. —
    II.
    Trop., calm, quiet, peaceful, placid, composed, untroubled, undisturbed, serene, tranquil (cf. quietus):

    efficiendum est, ut appetitus sint tranquilli atque omni perturbatione animi careant,

    Cic. Off. 1, 29, 102:

    tranquillum facere ex irato,

    Plaut. Cist. 3, 21; so (opp. irata) id. Poen. 1, 2, 145:

    locus,

    id. Ep. 3, 4, 8:

    ut liqueant omnia et tranquilla sint,

    id. Most. 2, 1, 70:

    tranquillam concinna viam,

    id. Stich. 2, 1, 13:

    placata, tranquilla, quieta, beata vita,

    Cic. Fin. 1, 21, 71; cf.:

    pacatae tranquillaeque civitates,

    id. de Or. 1, 8, 30:

    nihil quieti videre, nihil tranquilli,

    id. Fin. 1, 18, 38:

    tutae tranquillaeque res omnes,

    Sall. C. 16, 5; so,

    res,

    Liv. 38, 28, 1:

    tranquillo animo esse potest nemo,

    Cic. Sen. 20, 74; cf.:

    tranquillo pectore vultuque sereno,

    Lucr. 3, 294:

    senectus,

    Hor. S. 2, 1, 57:

    otia sine armis,

    Luc. 2, 266:

    pax,

    id. 1, 171.— Comp.:

    ita hanc canem faciam tibi oleo tranquilliorem,

    Plaut. Poen. 5, 4, 66:

    tranquilliorem plebem fecerunt,

    Liv. 2, 63, 3:

    esse tranquillior animo,

    Cic. Fam. 4, 5, 6.—Of an orator:

    in transferendis faciendisque verbis tranquillior (Isocrates),

    Cic. Or. 52, 176.— Sup.:

    illud meum turbulentissimum tempus profectionis tuo tranquillissimo praestat,

    Cic. Pis. 15, 33:

    cetera videntur esse tranquilla: tranquillissimus autem animus meus,

    id. Att. 7, 7, 4:

    tranquillissima res,

    Ter. And. 3, 5, 14:

    otium,

    Plin. Ep. 7, 25, 2.—
    b.
    Subst.: tranquillum, i, n., calmness, quiet, tranquillity, etc.:

    vitam... in tam tranquillo... locare,

    Lucr. 5, 12; cf.:

    esse in tranquillo,

    Ter. Eun. 5 (8), 9, 8:

    in urbe ex tranquillo nec opinata moles discordiarum... exorta est,

    Liv. 4, 43, 3:

    seditionem in tranquillum conferre,

    Plaut. Am. 1, 2, 16:

    republicā in tranquillum redactā,

    Liv. 3, 40, 11.— Plur.:

    tranquilla tuens nec fronte timendus,

    Val. Fl. 1, 38.—Hence, adv., in two forms.
    1.
    tranquillē, calmly, quietly, tranquilly:

    inclamare,

    Plaut. Cist. 1, 1, 112:

    tranquille placideque,

    Cic. Tusc. 3, 11, 25:

    dicere, with leniter, definite, etc.,

    id. Or. 28, 99.— Comp.:

    tranquillius manere,

    Sen. Ep. 71, 15.— Sup.:

    tranquillissime senuit,

    Suet. Aug. 2 med.
    2.
    tranquillō, quietly, without disturbance (very rare):

    nec cetera modo tribuni tranquillo peregere,

    Liv. 3, 14, 6; cf. supra, I. b.—
    B.
    Transf., tranquillizing, bringing peaceful news:

    tranquillae tuae quidem litterae,

    Cic. Att. 14, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > tranquillum

  • 14 tranquillus

    tranquillus, a. um. adj., quiet, calm, still, tranquil, opp. to motion or excitement (syn. serenus).
    I.
    Lit., chiefly of calmness of weather:

    ut mare, quod suā naturā tranquillum sit, ventorum vi agitari atque turbari,

    Cic. Clu. 49, 138:

    tranquillo mari gubernare,

    Liv. 24, 8, 12; 38, 10, 5; 28, 17. 12:

    leni ac tranquillo mari,

    Curt. 4, 2, 8:

    aequora,

    Val. Fl. 2, 609:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 8:

    caelum,

    calm, tranquil, Plin. 2, 79, 81, § 192; cf.

    dies,

    id. 2, 45, 44, § 114:

    serenitas,

    Liv. 2, 62, 2:

    sic tranquillum mare dicitur, cum leviter movetur neque in unam partem inclinatur... scito illud non stare, sed succuti leviter et dici tranquillum, quia neque huc neque illo impetum faciat,

    Sen. Q. N. 5, 1, 1.—
    b.
    Subst.: tranquillum, i, n., a calm; a quiet sea:

    tranquillum est, Alcedonia sunt circum forum,

    Plaut. Cas. prol. 26; cf.:

    qui te ad scopulum e tranquillo auferat,

    Ter. Phorm. 4, 4, 8:

    in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est,

    Cic. Off. 1, 24, 83:

    ita aut tranquillum aut procellae in vobis sunt,

    Liv. 28, 27, 11:

    tranquillo pervectus Chalcidem,

    on the calm, tranquil sea, Liv. 31, 23, 4:

    classicique milites tranquillo in altum evecti,

    id. 26, 51, 6:

    non tranquillo navigamus,

    id. 24, 8, 13 Weissenb. ad loc.; cf.:

    tranquillo, ut aiunt, quilibet gubernator est,

    Sen. Ep. 85, 30:

    alia tranquillo velut oscitatio,

    Plin. 9, 7, 6, § 18.— Plur.:

    testudines eminente dorso per tranquilla fluitantes,

    Plin. 9, 10, 12, § 35:

    immoti jacent tranquilla pelagi,

    Sen. Troad. 200.—
    B.
    Transf.:

    tranquilla et serena frons,

    calm, not disturbed, Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    tranquillo serenoque vultu,

    Suet. Aug. 79. —
    II.
    Trop., calm, quiet, peaceful, placid, composed, untroubled, undisturbed, serene, tranquil (cf. quietus):

    efficiendum est, ut appetitus sint tranquilli atque omni perturbatione animi careant,

    Cic. Off. 1, 29, 102:

    tranquillum facere ex irato,

    Plaut. Cist. 3, 21; so (opp. irata) id. Poen. 1, 2, 145:

    locus,

    id. Ep. 3, 4, 8:

    ut liqueant omnia et tranquilla sint,

    id. Most. 2, 1, 70:

    tranquillam concinna viam,

    id. Stich. 2, 1, 13:

    placata, tranquilla, quieta, beata vita,

    Cic. Fin. 1, 21, 71; cf.:

    pacatae tranquillaeque civitates,

    id. de Or. 1, 8, 30:

    nihil quieti videre, nihil tranquilli,

    id. Fin. 1, 18, 38:

    tutae tranquillaeque res omnes,

    Sall. C. 16, 5; so,

    res,

    Liv. 38, 28, 1:

    tranquillo animo esse potest nemo,

    Cic. Sen. 20, 74; cf.:

    tranquillo pectore vultuque sereno,

    Lucr. 3, 294:

    senectus,

    Hor. S. 2, 1, 57:

    otia sine armis,

    Luc. 2, 266:

    pax,

    id. 1, 171.— Comp.:

    ita hanc canem faciam tibi oleo tranquilliorem,

    Plaut. Poen. 5, 4, 66:

    tranquilliorem plebem fecerunt,

    Liv. 2, 63, 3:

    esse tranquillior animo,

    Cic. Fam. 4, 5, 6.—Of an orator:

    in transferendis faciendisque verbis tranquillior (Isocrates),

    Cic. Or. 52, 176.— Sup.:

    illud meum turbulentissimum tempus profectionis tuo tranquillissimo praestat,

    Cic. Pis. 15, 33:

    cetera videntur esse tranquilla: tranquillissimus autem animus meus,

    id. Att. 7, 7, 4:

    tranquillissima res,

    Ter. And. 3, 5, 14:

    otium,

    Plin. Ep. 7, 25, 2.—
    b.
    Subst.: tranquillum, i, n., calmness, quiet, tranquillity, etc.:

    vitam... in tam tranquillo... locare,

    Lucr. 5, 12; cf.:

    esse in tranquillo,

    Ter. Eun. 5 (8), 9, 8:

    in urbe ex tranquillo nec opinata moles discordiarum... exorta est,

    Liv. 4, 43, 3:

    seditionem in tranquillum conferre,

    Plaut. Am. 1, 2, 16:

    republicā in tranquillum redactā,

    Liv. 3, 40, 11.— Plur.:

    tranquilla tuens nec fronte timendus,

    Val. Fl. 1, 38.—Hence, adv., in two forms.
    1.
    tranquillē, calmly, quietly, tranquilly:

    inclamare,

    Plaut. Cist. 1, 1, 112:

    tranquille placideque,

    Cic. Tusc. 3, 11, 25:

    dicere, with leniter, definite, etc.,

    id. Or. 28, 99.— Comp.:

    tranquillius manere,

    Sen. Ep. 71, 15.— Sup.:

    tranquillissime senuit,

    Suet. Aug. 2 med.
    2.
    tranquillō, quietly, without disturbance (very rare):

    nec cetera modo tribuni tranquillo peregere,

    Liv. 3, 14, 6; cf. supra, I. b.—
    B.
    Transf., tranquillizing, bringing peaceful news:

    tranquillae tuae quidem litterae,

    Cic. Att. 14, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > tranquillus

  • 15 quiēscō

        quiēscō ēvī (quiērunt, V.; quiērim, C.; quiēssem, T., H.; quiēsset, T.; quiēsse, C., L.), ētus, ere    [quies], to rest, repose, keep quiet, be inactive, be at peace: placidā compostus pace quiescit, V.: non somno quiescere, get no rest, Cu.: Quid faciam? ‘quiescas,’ do nothing, H.: Indoctus pilae quiescit, does not play, H.: Quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset! which we might easily have been spared, T.— To rest, sleep, be asleep: eo cum venio, praetor quiescebat: casa, in quā quiescebat, N.—In war, to be inactive, make no movement: per paucos dies, L.: pavore mutuo iniecto velut torpentes quieverunt, L.— To keep in retirement, take no part, be neutral: scribis Peducaeo probari, quod quierim.— To acquiesce, quietly permit: quiescat (Caesar) rem adduci ad interregnum.— To pause, make a pause, keep silence, be still: quiesce, T.: quiescere, id est h(suxa/zein.— To rest, lie still, be still, be quiet, be undisturbed: ager qui multos annos quievit, lay fallow: nec umquam quieturas Syracusas, donec, etc., L.: flamma, ceases to burn, V.: quierunt Aequora, the waves are laid, V.: felicius ossa quiescant, O.: quiescunt voces, are silent, O.— To be calm, be unruffled, be composed: quiescas, T.: Quaeso, ego dabo, quiesce, T.—Fig., to be inactive, be powerless: ista potentia quiescit.
    * * *
    quiescere, quievi, quietus V
    rest, keep quiet/calm, be at peace/rest; be inactive/neutral; permit; sleep

    Latin-English dictionary > quiēscō

  • 16 statārius

        statārius adj.    [1 status], standing fast, standing firm, stationary, steady: miles, L.: hostis, L. —Fig., quiet, calm, tranquil: orator.—As subst f. (sc. comoedia), a quiet comedy, character-play: Statariam agere, T.— Plur m. as subst, actors in quiet comedy.
    * * *
    stataria, statarium ADJ

    Latin-English dictionary > statārius

  • 17 compono

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > compono

  • 18 compositum

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > compositum

  • 19 conpono

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conpono

  • 20 conposite

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conposite

См. также в других словарях:

  • Quiet — Qui et, a. [Compar. {Quieter}; superl. {Quietest}.] [L. quietus, p. p. pf quiescere to rest, keep quiet; akin to quies rest, and prob. to E. while, n. See {While}, and cf. {Coy}, a., {Quiesce}, {Quietus}, {Quit}, a., {Quite}, {Requiem}.] 1. In a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • quiet — quiet, quiète [ kjɛ, kjɛt ] adj. • XIIIe; lat. quietus ♦ Vx Paisible, tranquille. ⇒ 2. calme. « Il referma la porte de l air le plus quiet » (A. Gide). ⊗ CONTR. Inquiet. ● quiet, quiète adjectif (latin quietus) Littéraire. Paisible : Mener une… …   Encyclopédie Universelle

  • quiet — [kwī′ət] adj. [ME quiete < OFr < L quietus, pp. of quiescere, to become quiet < quies (gen. quietis), rest < IE base * kweye , to rest > WHILE] 1. still; calm; motionless 2. a) not noisy; hushed [a quiet motor] b) not speaking;… …   English World dictionary

  • Quiet — Qui et, n. [L. quies, etis. See {Quiet}, a.] [1913 Webster] 1. The quality or state of being quiet, or in repose; as an hour or a time of quiet. [1913 Webster] 2. Freedom from disturbance, noise, or alarm; stillness; tranquillity; peace; security …   The Collaborative International Dictionary of English

  • quiet — qui‧et [ˈkwaɪət] adjective 1. if business, a market etc is quiet, there are not many customers or there is not much activity: • August is a quiet time of year for the retail trade. • The market has been quiet this morning. 2. quiet enjoyment LAW… …   Financial and business terms

  • quiet — quiet, quieten As a verb, quiet has been used transitively (with an object) since the 16c in the meaning ‘to make (someone or something) quiet’, and is still in use in this sense: • The unexpectedness of this departure from the routine at first… …   Modern English usage

  • quiet — ► ADJECTIVE (quieter, quietest) 1) making little or no noise. 2) free from activity, disturbance, or excitement. 3) without being disturbed or interrupted: a quiet drink. 4) discreet, moderate, or restrained. 5) (of a person) tranquil and… …   English terms dictionary

  • Quiet — may refer to:* Quiet (John Scofield album), a jazz album * Silence, a relative or total lack of sound * Quiet (The Smashing Pumpkins song) * Quiet game, a children s game where children must stay quiet and still, on fear of punishment * QUIET… …   Wikipedia

  • Quiet — Qui et, v. t. [imp. & p. p. {Quieted}; p. pr. & vb. n. {Quieting}.] 1. To stop motion in; to still; to reduce to a state of rest, or of silence. [1913 Webster] 2. To calm; to appease; to pacify; to lull; to allay; to tranquillize; as, to quiet… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • quiet — qui·et 1 adj: free from disturbance, interference, or dispute (as from an adverse claim) quiet enjoyment of property quiet 2 vt: to establish or make (title) secure by means of an action that produces a final determination of the respective… …   Law dictionary

  • quiet — [adj1] without or with little sound buttoned up*, clammed up*, close, closemouthed, could hear a pin drop*, dumb, hushed, hushful, inaudible, low, low pitched, muffled, mute, muted, noiseless, not saying boo*, peaceful, quiescent, quieted,… …   New thesaurus

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»