-
1 Mors
mors, tis, f. [root mor, v. morior] (dat. morte, Varr. ap. Gell. 24), death in every form, natural or violent (syn.: letum, nex).I.Lit.:B.omnium rerum mors est extremum,
Cic. Fam. 6, 21, 1:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79:mortem sibi consciscere,
to kill one's self, Cic. Verr. 2, 3, 56, § 129:obire,
to die, id. Phil. 5, 17, 48;Plaut Aul. prol. 15: nam necessest me... cras mortem exequi,
id. Ps. 4, 2, 38:certae occumbere morti,
to submit to, Verg. A. 2, 62:aliquem ad mortem dare,
to put to death, kill, Plaut. Am. 2, 2, 177:morti,
Hor. S. 2, 3, 197:aliquem morte multare,
Cic. Tusc. 1, 22, 50; so,per vim,
id. Verr. 2, 1, 5, § 14:morte multatus,
id. Tusc. 1, 40, 97; Tac. A. 6, 9; Plin. Ep. 8, 14, 15; Lact. 2, 9, 24:morte punire,
Plin. Ep. 8, 14, 12; Tac. A. 4, 44; 11, 18:mortis poena,
Cic. Cat. 4, 4, 7:morti addici,
id. Off. 3, 10, 45:omne humanum genus morte damnatum est,
Sen. Ep. 71, 15:Antonius civium suorum vitae sedebat mortisque arbiter,
Sen. Polyb. 16, 2:vitae et mortis habere potestatem,
Vulg. Sap. 16, 13:illata per scelus,
assassination, Cic. Mil. 7, 17:ad mortem se offerre pro patriā,
id. Tusc. 1, 15, 32: afferre, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare aliquem usque ad mortem,
Ter. Ad. 1, 2, 9:morte cadere,
Hor. C. 4, 2, 15: morte acerbissimā affici, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare,
id. de Or. 1, 43, 100:ad mortem duci,
id. Tusc. 1, 42, 100:cui legatio ipsa morti fuisset,
brought death, id. Phil. 9, 1, 3:imperfecta,
blindness, Stat. Th. 11, 582: morte suā mori, to die a natural death:bella res est, mori suā morte,
Sen. Ep. 69, 6:mors suprema,
Hor. Ep. 2, 2, 173; Sil. 5, 416: mortis fine, Boëth. Consol. 2, 7: quae rapit ultima mors est, Lucil. ap. Sen. Ep. 24, 20: proximus morti = moriens, Aug. Civ. Dei, 22, 8; App. M. 1, 72; cf.:morti vicinus,
Aug. Serm. 306, 10; Hier. in Joel, 1, 13 al.; cf.:cui, mors cum appropinquet,
Cic. Fin. 5, 11, 31:cujus aetati mors propior erat,
Sall. H. 2, 41, 9:adpropinquante morte,
Cic. Div. 1, 30, 64 sq.:ut prorogetur tibi dies mortis,
Sen. Ben. 5, 17, 6:circa mortis diem,
id. Ep. 27, 2:mansurum est vitium usque ad diem mortis,
Cels. 7, 7, 15 init. — Poet.:mors sola fatetur quantula sint hominum corpuscula,
Juv. 10, 173. —In plur.:mortes, when several persons are spoken of: praeclarae mortes sunt imperatoriae,
Cic. Fin. 2, 30, 97; so Hor. S. 1, 3, 108:meorum,
Plin. Ep. 8, 16, 1:perdere mortes,
to throw away lives, to die in vain, Stat. Th. 9, 58:hinc subitae mortes,
Juv. 1, 144.—Also of different forms or modes of death:omnīs per mortīs,
Verg. A. 10, 854; cf.:omni imagine mortium,
Tac. H. 3, 28; Sen. Clem. 1, 18, 2.—Rarely of an abstract thing:fere rerum omnium oblivio morsque memoriae,
death, total loss, Plin. 14, 22, 28, § 142.—Personified.1.Mors, a goddess, the daughter of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. A. 11, 197; Hyg. Fab. praef.—2.(Eccl. Lat.) = eum qui habebat mortis imperium, id est, diabolum, Vulg. Heb. 2, 14; id. Isa. 28, 15; cf.:II.ero mors tua, o mors,
id. Hos. 13, 14; id. Apoc. 6, 8.—Transf.A.A dead body, corpse (mostly poet.): morte campos contegi, with corpses, Att. ap. Non. 110, 31:B.mortem ejus (Clodii) lacerari,
body, corpse, Cic. Mil. 32, 86; Cat. 64, 362; Prop. 3, 5, 22:vitis, quam juxta hominis mors laqueo pependerit,
Plin. 14, 19, 23, § 119; Stat. Th. 1, 768.—Hence, jestingly, of an old man:odiosum est mortem amplexari,
a corpse, a skeleton, Plaut. Bacch. 5, 2, 33.—Like phonos, the blood shed by murder:C.ensem multā morte recepit,
Verg. A. 9, 348.—That which brings death (of missiles), a deadly weapon ( poet.):D.mille cavet lapsas circum cava tempora mortes,
Stat. Th. 6, 792; Luc. 7, 517:per pectora saevas Exceptat mortes,
Sil. 9, 369.—Of a sentence or threat of death:ut auferat a me mortem istam,
Vulg. Ex. 10, 17;of terrible pangs and anxieties: contritiones mortis,
id. 2 Reg. 22, 5:dolores mortis,
id. Psa. 18, 4; 116, 3;of a cruel and murderous officer: aderat mors terrorque sociorum et civium lictor Sestius,
Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118.—Esp. (eccl. Lat.):mors secunda,
the second death, future punishment, Vulg. Apoc. 2, 11; 20, 6; 14:mors alone,
id. 1 Joh. 5, 16; also spiritual death, that of a soul under the dominion of sin:stimulus mortis peccatum est,
id. 1 Cor. 15, 56; Rom. 8, 6 et saep.; cf. Lact. 7, 10 fin. -
2 mors
mors, tis, f. [root mor, v. morior] (dat. morte, Varr. ap. Gell. 24), death in every form, natural or violent (syn.: letum, nex).I.Lit.:B.omnium rerum mors est extremum,
Cic. Fam. 6, 21, 1:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79:mortem sibi consciscere,
to kill one's self, Cic. Verr. 2, 3, 56, § 129:obire,
to die, id. Phil. 5, 17, 48;Plaut Aul. prol. 15: nam necessest me... cras mortem exequi,
id. Ps. 4, 2, 38:certae occumbere morti,
to submit to, Verg. A. 2, 62:aliquem ad mortem dare,
to put to death, kill, Plaut. Am. 2, 2, 177:morti,
Hor. S. 2, 3, 197:aliquem morte multare,
Cic. Tusc. 1, 22, 50; so,per vim,
id. Verr. 2, 1, 5, § 14:morte multatus,
id. Tusc. 1, 40, 97; Tac. A. 6, 9; Plin. Ep. 8, 14, 15; Lact. 2, 9, 24:morte punire,
Plin. Ep. 8, 14, 12; Tac. A. 4, 44; 11, 18:mortis poena,
Cic. Cat. 4, 4, 7:morti addici,
id. Off. 3, 10, 45:omne humanum genus morte damnatum est,
Sen. Ep. 71, 15:Antonius civium suorum vitae sedebat mortisque arbiter,
Sen. Polyb. 16, 2:vitae et mortis habere potestatem,
Vulg. Sap. 16, 13:illata per scelus,
assassination, Cic. Mil. 7, 17:ad mortem se offerre pro patriā,
id. Tusc. 1, 15, 32: afferre, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare aliquem usque ad mortem,
Ter. Ad. 1, 2, 9:morte cadere,
Hor. C. 4, 2, 15: morte acerbissimā affici, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare,
id. de Or. 1, 43, 100:ad mortem duci,
id. Tusc. 1, 42, 100:cui legatio ipsa morti fuisset,
brought death, id. Phil. 9, 1, 3:imperfecta,
blindness, Stat. Th. 11, 582: morte suā mori, to die a natural death:bella res est, mori suā morte,
Sen. Ep. 69, 6:mors suprema,
Hor. Ep. 2, 2, 173; Sil. 5, 416: mortis fine, Boëth. Consol. 2, 7: quae rapit ultima mors est, Lucil. ap. Sen. Ep. 24, 20: proximus morti = moriens, Aug. Civ. Dei, 22, 8; App. M. 1, 72; cf.:morti vicinus,
Aug. Serm. 306, 10; Hier. in Joel, 1, 13 al.; cf.:cui, mors cum appropinquet,
Cic. Fin. 5, 11, 31:cujus aetati mors propior erat,
Sall. H. 2, 41, 9:adpropinquante morte,
Cic. Div. 1, 30, 64 sq.:ut prorogetur tibi dies mortis,
Sen. Ben. 5, 17, 6:circa mortis diem,
id. Ep. 27, 2:mansurum est vitium usque ad diem mortis,
Cels. 7, 7, 15 init. — Poet.:mors sola fatetur quantula sint hominum corpuscula,
Juv. 10, 173. —In plur.:mortes, when several persons are spoken of: praeclarae mortes sunt imperatoriae,
Cic. Fin. 2, 30, 97; so Hor. S. 1, 3, 108:meorum,
Plin. Ep. 8, 16, 1:perdere mortes,
to throw away lives, to die in vain, Stat. Th. 9, 58:hinc subitae mortes,
Juv. 1, 144.—Also of different forms or modes of death:omnīs per mortīs,
Verg. A. 10, 854; cf.:omni imagine mortium,
Tac. H. 3, 28; Sen. Clem. 1, 18, 2.—Rarely of an abstract thing:fere rerum omnium oblivio morsque memoriae,
death, total loss, Plin. 14, 22, 28, § 142.—Personified.1.Mors, a goddess, the daughter of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. A. 11, 197; Hyg. Fab. praef.—2.(Eccl. Lat.) = eum qui habebat mortis imperium, id est, diabolum, Vulg. Heb. 2, 14; id. Isa. 28, 15; cf.:II.ero mors tua, o mors,
id. Hos. 13, 14; id. Apoc. 6, 8.—Transf.A.A dead body, corpse (mostly poet.): morte campos contegi, with corpses, Att. ap. Non. 110, 31:B.mortem ejus (Clodii) lacerari,
body, corpse, Cic. Mil. 32, 86; Cat. 64, 362; Prop. 3, 5, 22:vitis, quam juxta hominis mors laqueo pependerit,
Plin. 14, 19, 23, § 119; Stat. Th. 1, 768.—Hence, jestingly, of an old man:odiosum est mortem amplexari,
a corpse, a skeleton, Plaut. Bacch. 5, 2, 33.—Like phonos, the blood shed by murder:C.ensem multā morte recepit,
Verg. A. 9, 348.—That which brings death (of missiles), a deadly weapon ( poet.):D.mille cavet lapsas circum cava tempora mortes,
Stat. Th. 6, 792; Luc. 7, 517:per pectora saevas Exceptat mortes,
Sil. 9, 369.—Of a sentence or threat of death:ut auferat a me mortem istam,
Vulg. Ex. 10, 17;of terrible pangs and anxieties: contritiones mortis,
id. 2 Reg. 22, 5:dolores mortis,
id. Psa. 18, 4; 116, 3;of a cruel and murderous officer: aderat mors terrorque sociorum et civium lictor Sestius,
Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118.—Esp. (eccl. Lat.):mors secunda,
the second death, future punishment, Vulg. Apoc. 2, 11; 20, 6; 14:mors alone,
id. 1 Joh. 5, 16; also spiritual death, that of a soul under the dominion of sin:stimulus mortis peccatum est,
id. 1 Cor. 15, 56; Rom. 8, 6 et saep.; cf. Lact. 7, 10 fin. -
3 subplicium
supplĭcĭum ( subpl-), ii, n. [supplex; prop. a kneeling down, either as a suppliant or to receive punishment].I.As a suppliant.A.In relig. lang., humiliation, a public prayer or supplication, an act of worship (mostly ante-Aug. and in prose after the Aug. period; not in Cic. or Cæs.; syn.: supplicatio, obsecratio): nunc pergam, ut suppliciis placans caelitum aras expleam, Att. ap. Non. 398, 19; cf.:2.deos suppliciis, sumptu, votis, donis, Precibus plorans, obsecrans,
Afran. ib. 398, 22:suppliciis votisque fatigare deos,
Liv. 27, 50, 5:non votis neque suppliciis muliebribus auxilia deorum parantur,
Sall. C. 52, 29.—Esp., a sacrificing, offering:B.nihil ei (Jovi) acceptum est a perjuris supplicii,
offering, sacrifice, Plaut. Rud. prol. 25:in suppliciis deorum magnifici,
Sall. C. 9, 2; id. J. 55, 1:precibus suppliciisque deos placare,
Liv. 22, 57, 5; cf.:quos (boves) ad deorum servant supplicia,
Varr. R. R. 2, 5, 10:tum supplicia dis ludique magni ab senatu decernuntur,
Tac. A. 3, 64 Nipperd. ad loc.:vannos onustas aromatis et hujuscemodi suppliciis congerunt,
App. M. 11, p. 265, 3; id. Dogm. Plat. 2, p. 16, 5: supplicia veteres quaedam sacrificia a supplicando vocabant, Fest. pp. 308 and 309 Müll. —Transf., out of the relig. sphere, an humble entreaty or petition, a supplication in gen. (very rare):II.Vagenses fatigati regis suppliciis,
Sall. J. 66, 2:igitur legatos ad consulem cum suppliciis mittit, qui tantummodo ipsi liberisque vitam peterent,
id. ib. 46, 2.—To receive punishment; hence, punishment, penalty, torture, torment, pain, distress, suffering (class. and freq.; usu. of the penalty of death; syn. poena).(α).Sing.:(β).dabitur pol supplicium mihi de tergo vestro,
Plaut. As. 2, 4, 75 sq.; cf.:illi de me supplicium dabo,
Ter. Heaut. 1, 1, 86; id. Eun. 1, 1, 24; Cat. 116, 8; Nep. Paus. 5, 5:de homine nobili virgis supplicium crudelissime sumere,
Cic. Verr. 2, 2, 37, § 91; 2, 5, 45, § 117:sumere (de aliquo),
Plaut. Pers. 5, 2, 72; id. Merc. 5, 4, 31; Ter. And. 3, 5, 17; Cic. Inv. 2, 28, 84; id. Rep. 3, 33, 45; Caes. B. G. 1, 39; Liv. 2, 5, 5; 3, 18, 10:aliquem hostibus ad supplicium dedere,
Caes. B. G. 7, 26:aliquem tradi ad supplicium jubere,
Tac. A. 11, 35:rapi,
Cic. de Or. 2, 59, 138:supplicio affici,
to be put to death, Caes. B. G. 1, 27:ne ad ultimum supplicium progredi necesse habeant,
to take their own lives, id. B. C. 1, 84:aliquem vinculis ac verberibus atque omni supplicio excruciatum necare,
Cic. Imp. Pomp. 5, 11:summo cruciatu supplicioque perire,
id. N. D. 3, 33, 81:gravissimum ei rei supplicium cum cruciatu constitutum est,
Caes. B. G. 6, 17: [p. 1815] talis improborum consensio supplicio omni vindicanda (est), Cic. Lael. 12, 43:satis supplicii tulisse,
Caes. B. C. 1, 84:supplicio culpa reciditur,
Hor. C. 3, 24, 34:suā manu supplicium persolvere,
Tac. A. 6, 32 (26):luere,
Just. 2, 5, 6; Tac. A. 15, 60:supplicium redimere opimā mercede,
Amm. 26, 3, 4.—Plur.:ad exquisita supplicia proficisci,
Cic. Off. 3, 27, 100:semper iis (improbis) ante oculos judicia et supplicia versentur,
id. Rep. 3, 16, 26:ad innocentum supplicia descendunt,
Caes. B. G. 6, 17:supplicia annua pendere,
Plin. 29, 4, 14, § 57:subire,
Cic. Ep. ad Brut. 1, 12, 1:suppliciis delicta coërcere,
Hor. S. 1, 3, 79:subplicia in post futuros conposuit,
Sall. H. 1, 41, 6 Dietsch:domant impios saeva supplicia,
Sen. Herc. Fur. 749:supplicia haurire,
Verg. A. 4, 383. -
4 supplicium
supplĭcĭum ( subpl-), ii, n. [supplex; prop. a kneeling down, either as a suppliant or to receive punishment].I.As a suppliant.A.In relig. lang., humiliation, a public prayer or supplication, an act of worship (mostly ante-Aug. and in prose after the Aug. period; not in Cic. or Cæs.; syn.: supplicatio, obsecratio): nunc pergam, ut suppliciis placans caelitum aras expleam, Att. ap. Non. 398, 19; cf.:2.deos suppliciis, sumptu, votis, donis, Precibus plorans, obsecrans,
Afran. ib. 398, 22:suppliciis votisque fatigare deos,
Liv. 27, 50, 5:non votis neque suppliciis muliebribus auxilia deorum parantur,
Sall. C. 52, 29.—Esp., a sacrificing, offering:B.nihil ei (Jovi) acceptum est a perjuris supplicii,
offering, sacrifice, Plaut. Rud. prol. 25:in suppliciis deorum magnifici,
Sall. C. 9, 2; id. J. 55, 1:precibus suppliciisque deos placare,
Liv. 22, 57, 5; cf.:quos (boves) ad deorum servant supplicia,
Varr. R. R. 2, 5, 10:tum supplicia dis ludique magni ab senatu decernuntur,
Tac. A. 3, 64 Nipperd. ad loc.:vannos onustas aromatis et hujuscemodi suppliciis congerunt,
App. M. 11, p. 265, 3; id. Dogm. Plat. 2, p. 16, 5: supplicia veteres quaedam sacrificia a supplicando vocabant, Fest. pp. 308 and 309 Müll. —Transf., out of the relig. sphere, an humble entreaty or petition, a supplication in gen. (very rare):II.Vagenses fatigati regis suppliciis,
Sall. J. 66, 2:igitur legatos ad consulem cum suppliciis mittit, qui tantummodo ipsi liberisque vitam peterent,
id. ib. 46, 2.—To receive punishment; hence, punishment, penalty, torture, torment, pain, distress, suffering (class. and freq.; usu. of the penalty of death; syn. poena).(α).Sing.:(β).dabitur pol supplicium mihi de tergo vestro,
Plaut. As. 2, 4, 75 sq.; cf.:illi de me supplicium dabo,
Ter. Heaut. 1, 1, 86; id. Eun. 1, 1, 24; Cat. 116, 8; Nep. Paus. 5, 5:de homine nobili virgis supplicium crudelissime sumere,
Cic. Verr. 2, 2, 37, § 91; 2, 5, 45, § 117:sumere (de aliquo),
Plaut. Pers. 5, 2, 72; id. Merc. 5, 4, 31; Ter. And. 3, 5, 17; Cic. Inv. 2, 28, 84; id. Rep. 3, 33, 45; Caes. B. G. 1, 39; Liv. 2, 5, 5; 3, 18, 10:aliquem hostibus ad supplicium dedere,
Caes. B. G. 7, 26:aliquem tradi ad supplicium jubere,
Tac. A. 11, 35:rapi,
Cic. de Or. 2, 59, 138:supplicio affici,
to be put to death, Caes. B. G. 1, 27:ne ad ultimum supplicium progredi necesse habeant,
to take their own lives, id. B. C. 1, 84:aliquem vinculis ac verberibus atque omni supplicio excruciatum necare,
Cic. Imp. Pomp. 5, 11:summo cruciatu supplicioque perire,
id. N. D. 3, 33, 81:gravissimum ei rei supplicium cum cruciatu constitutum est,
Caes. B. G. 6, 17: [p. 1815] talis improborum consensio supplicio omni vindicanda (est), Cic. Lael. 12, 43:satis supplicii tulisse,
Caes. B. C. 1, 84:supplicio culpa reciditur,
Hor. C. 3, 24, 34:suā manu supplicium persolvere,
Tac. A. 6, 32 (26):luere,
Just. 2, 5, 6; Tac. A. 15, 60:supplicium redimere opimā mercede,
Amm. 26, 3, 4.—Plur.:ad exquisita supplicia proficisci,
Cic. Off. 3, 27, 100:semper iis (improbis) ante oculos judicia et supplicia versentur,
id. Rep. 3, 16, 26:ad innocentum supplicia descendunt,
Caes. B. G. 6, 17:supplicia annua pendere,
Plin. 29, 4, 14, § 57:subire,
Cic. Ep. ad Brut. 1, 12, 1:suppliciis delicta coërcere,
Hor. S. 1, 3, 79:subplicia in post futuros conposuit,
Sall. H. 1, 41, 6 Dietsch:domant impios saeva supplicia,
Sen. Herc. Fur. 749:supplicia haurire,
Verg. A. 4, 383.
См. также в других словарях:
POENA — et Beneficium, pro Diis habitos apud quosdam Aethiopiae populos legimus: Sunt qui non ab Aethioplbus, sed ab Assyriis et Persis hos cultos fuisse asserunt; illam quod malorum, hunc quod bonorum largitorem esse opinantur, Alex. ab Alex. l. 18. c.… … Hofmann J. Lexicon universale
POENA Theatralis — seu potius Poena Legis Theatralis, indigitatur apud Ael. Spartian. in Hadriano, c. 18. ubi ait: Decoctores bonorum suorum, si suae auctoritatis (seu sui iuris) essent, catamidiari in amphitheatro et dimitti iussit. Nempe iam olim Lege fuerat… … Hofmann J. Lexicon universale
Friedrich Gottlieb Zoller — (* 3. Dezember 1717 in Leipzig; † 22. Mai 1782 ebenda) war ein deutscher Rechtswissenschaftler. Leben Sein Vater war der königlich polnische und kurfürstlich sächsische Hofrat sowie Leipziger Ratsherr Johann Friedrich Zoller. Seine Mutter war… … Deutsch Wikipedia
FURTUM — contrectatio est rei alienae, invito domino: Ei nomen an a ferendo, an a furvo, i. e. atro, quod nocte et velo gaudeant proximi bonis insidiantes? Saturno regnante nullum fuisse dicitur. Apud Lacedaemonios, sobrios illos et acres viros, verba… … Hofmann J. Lexicon universale
AURIS — oboedientiae symbolum et servitutis, ut vidimus supra, ubi de Aurem perforandi ritu. Eandem Memoriae consecratam, refert Servius: quod de ima eius parte Plinius habet, unde Aures tangendi vellendique mos, de quo ibid. Sic autem is, l. 11. c. 45.… … Hofmann J. Lexicon universale
ennuy — et fascherie, AEgrimonia, AEgritudo, Diuidia, Incommoditas, Molestia, Odium, Satietas, Senium, Taedium. L ennuy qu on prend d une chose premier qu elle advienne, Praemolestia. Legier ennuy, Offensiuncula. Plein d ennuy et fascheries, AErumnosus.… … Thresor de la langue françoyse