-
61 frons
1.frons (also anciently fruns; plur. frundes, Enn. Ann. 266 Vahl.; cf. Charis. p. 105 P.—Also in nom. fros or frus, Varr. ib.; Enn. v in the foll.; cf. Prisc. p. 554 P.; and FRONDIS, acc. to Serv. Verg. G. 2, 372), dis, f. [etym. dub.], a leafy branch, green bough, foliage.I.Lit. (class.; in sing. and plur.; syn. folium).(α).Sing.: populea frus, Enn. ap. Aus. Technop. (Edyll. 5) 158 sq. (id. Ann. v. 562 Vahl.):(β).ilignea, quernea,
Cato, R. R. 37, 2:in nemoribus, ubi virgulta et frons multa,
Varr. R. R. 2, 5, 11:bobus praestabit vilicus frondem,
Col. 11, 3, 101: alta frons decidit, Varr. ap. Non. 486, 13:ne caules allii in frondem luxurient,
Plin. 19, 6, 34, § 113:perenni frunde corona,
Lucr. 1, 119:nigrae feraci frondis in Algido,
Hor. C. 4, 4, 58:sine fronde,
Ov. Tr. 3, 10, 75:immaturam destringere,
Quint. 12, 6, 2.—Plur.: russescunt frundes, Enn. ap. Charis. p. 105 P. (Ann. v. 266 Vahl.):II.deserta via et inculta atque interclusa jam frondibus et virgultis relinquatur,
Cic. Cael. 18, 42:viminibus salices fecundi, frondibus ulmi,
Verg. G. 2, 446:frondibus teneris non adhibendam esse falcem,
Quint. 2, 4, 11:bovemque Disjunctum curas et strictis frondibus exples,
Hor. Ep. 1, 14, 28; id. C. 3, 18, 14.—Poet. transf., a garland made of leafy boughs, a garland of leaves, leafy chaplet: donec Alterutrum velox victoria fronde coronet, Hor. Ep. 1, 18, 64; so in sing., id. C. 4, 2, 36; id. Ep. 2, 1, 110:2.nos delubra deum festa velamus fronde,
Verg. A. 2, 249; 5, 661; Ov. M. 1, 449; 565; id. A. A. 1, 108.—In plur., Ov. F. 1, 711; 3, 482.frons, frontis, f. ( masc., Cato ap. Gell. 15, 9, 5; and ap. Fest. s. v. recto, p. 286, b, Müll.; Plaut. Mil. 2, 2, 46 Ritschl, N. cr.; id. ap. Non. 205, 4; Caecil. ap. Gell. 15, 9, 3; Vitr. 10, 17) [cf. Sanscr. brhū; Gr. ophrus; Germ. Braue; Engl. brow; v. Curt. Gr. Etym. p. 296], the forehead, brow, front (syn.: vultus, os, facies).I.Lit.:2.frons et aliis (animalibus), sed homini tantum tristitiae, hilaritatis, clementiae, severitatis index: in adsensu ejus supercilia homini et pariter et alterna mobilia,
Plin. 11, 37, 51, § 138:tanta erat gravitas in oculo, tanta contractio frontis, ut illo supercilio res publica, tamquam Atlante caelum, niti videretur,
Cic. Sest. 8, 19: frontem contrahere, to contract or knit the brows, id. Clu. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125;for which, adducere,
Sen. Ben. 1, 1:attrahere,
id. ib. 6, 7: remittere frontem, to smooth the brow, i. e. to cheer up, Plin. Ep. 2, 5, 5;for which: exporge frontem,
Ter. Ad. 5, 3, 53; cf.:primum ego te porrectiore fronte volo mecum loqui,
Plaut. Cas. 2, 4, 3:explicare,
Hor. C. 3, 29, 16;solvere,
Mart. 14, 183: ut frontem ferias, smitest thy forehead (as a sign of vexation), Cic. Att. 1, 1, 1; cf.:nulla perturbatio animi, nulla corporis, frons non percussa, non femur,
id. Brut. 80, 278:femur, pectus, frontem caedere,
Quint. 2, 12, 10:frontem sudario tergere,
id. 6, 3, 60;for which: siccare frontem sudario,
id. 11, 3, 148:capillos a fronte retroagere,
id. ib. 160:mediam ferro gemina inter tempora frontem Dividit,
Verg. A. 9, 750:quorundam capita per medium frontis et verticis mucrone distincta, in utrumque humerum pendebant,
Amm. 31, 7, 14:insignem tenui fronte Lycorida (a small forehead was regarded as a beauty by the ancients),
Hor. C. 1, 33, 5; cf. id. Ep. 1, 7, 26; Petr. 126; Mart. 4, 42, 9; Arn. 2, 72.—Of the forehead of animals:est bos cervi figura: cujus a media fronte, etc.,
Caes. B. G. 6, 26, 1:tauri torva fronte,
Plin. 8, 45, 70, § 181:equi,
Ov. Tr. 5, 9, 30:ovis,
id. F. 4, 102:cui (haedo) frons turgida cornibus Primis,
Hor. C. 3, 13, 4:(vitulus) Fronte curvatos imitatus ignes lunae,
id. ib. 4, 2, 57.—In plur., Lucr. 5, 1034. —The brow as a mirror of the feelings:3.non solum ex oratione, sed etiam ex vultu et oculis et fronte, ut aiunt, meum erga te amorem perspicere potuisses,
Cic. Att. 14, 13, B, 1; cf. Q. Cic. Petit. Cons. 11, 44; and:homines fronte et oratione magis, quam ipso beneficio reque capiuntur,
expression of countenance, id. ib. 12, 46:si verum tum, cum verissima fronte, dixerunt, nunc mentiuntur,
Cic. Rab. Post. 12, 35:haec ipsa fero equidem fronte et vultu bellissime, sed angor intimis sensibus,
id. Att. 5, 10, 3: frons, oculi, vultus persaepe mentiuntur;oratio vero saepissime,
id. Q. F. 1, 1, 5, § 15; cf.:oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidam tacitus mentis est, hic in fraudem homines impulit,
id. Pis. 1, 1; id. Fam. 1, 9, 17:fronte occultare sententiam,
id. Lael. 18, 65:tranquilla et serena,
id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:reliquiae pristinae frontis,
id. Fam. 9, 10, 2:laeta,
Verg. A. 6, 862:sollicita,
Hor. C. 3, 29, 16:tristis,
Tib. 2, 3, 33:gravis,
Plin. Pan. 41, 3:humana, lenis, placida,
Sen. Ben. 2, 13:inverecunda,
Quint. 2, 4, 16:proterva,
Hor. C. 2, 5, 16:urbana (i. e. impudens),
id. Ep. 1, 9, 11:impudens, proterva, Aug. Op. imperf. c. Jul. 6, 21: impudentissima,
id. ib. 26; cf.:impudentia frontis,
Hier. adv. Rufin. 1, 7:fronte inverecunda nummos captare,
Val. Max. 8, 2, 2.—In plur.:si populo grata est tabella, quae frontes aperit hominum, mentes tegat,
Cic. Planc. 6, 16.—Prov.:B.frons occipitio prior est,
i. e. better work before the master's face than behind his back, Cato, R. R. 4; Plin. 18, 5, 6, § 31.—Transf1.The forepart of any thing, the front, façade, van (opp. tergum and latus):2.copias ante frontem castrorum struit,
Caes. B. C. 3, 37, 1:aedium,
Vitr. 3, 2:parietum,
id. 2, 8:januae,
Ov. F. 1, 135:scena,
Verg. G. 3, 24:(navium),
id. A. 5, 158:pontis,
Hirt. B. G. 8, 9, 4:collis ex utraque parte lateris dejectus habebat, et in frontem leniter fastigatus, etc.,
Caes. B. G. 2, 8; 7, 23: intervallum justum arborum quadrageni pedes in terga frontemque, in latera viceni, Plin. 17, 23, 35, § 202; cf. Quint. 1, 10, 43:octo cohortes in fronte constituit,
Sall. C. 59, 2:quatuor legionum aquilae per frontem,
Tac. H. 2, 89:una fronte contra hostem castra muniunt,
only in front, Caes. B. C. 1, 80, 2 Herz.:aequa fronte ad pugnam procedebat,
Liv. 36, 44, 1:nec tamen aequari frontes poterant, cum extenuando infirmam mediam aciem haberent,
id. 5, 38, 2:recta fronte concurrere hosti (opp. in dextrum cornu),
Curt. 4, 13 med.; cf.:directa fronte pugnandum est,
Quint. 5, 13, 11:veritus ne simul in frontem simul et latera suorum pugnaretur,
Tac. Agr. 35:transisse aestuaria pulchrum ac decorum in frontem (i. e. fronti),
for the front, the van, id. ib. 33: dextra fronte prima legio incessit, on the right front, i. e. on the right wing, id. H. 2, 24 fin.:laeva,
Claud. in Ruf. 2, 174; cf.:frons laevi cornu haec erat,
Curt. 4, 13 fin. — Poet. transf., of clouds:ut non tam concurrere nubes Frontibus adversis possint quam de latere ire,
Lucr. 6, 117;of a precipice: Fronte sub adversa scopulis pendentibus antrum,
Verg. A. 1, 166.—Esp. freq.: a fronte, in front, before (opp. a tergo and a latere):a tergo, a fronte, a lateribus tenebitur, si in Galliam venerit,
Cic. Phil. 3, 13, 32:a fronte atque ab utroque latere cratibus ac pluteis protegebat,
Caes. B. C. 1, 25 fin.:totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris,
id. B. G. 2, 23, 4. —The outer end of a book-roll or volume, Tib. 3, 1, 13; Ov. Tr. 1, 1, 11.—3.The circumference of a wheel, Vitr. 10, 4.—4.In measuring land = latitudo, the breadth:II.mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum Hic dabat,
Hor. S. 1, 8, 12; Inscr. Orell. 4558; 4560.—Trop.A.The outside, exterior, external quality, appearance (cf. species and facies;B.mostly post-Aug.): Pompeius Scauro studet: sed utrum fronte an mente, dubitatur,
Cic. Att. 4, 15, 7:plus habet in recessu, quam fronte promittat,
Quint. 1, 4, 2; 11, 1, 61; cf.:frons causae non satis honesta,
id. 4, 1, 42 Spald.:decipit Frons prima multos,
the first appearance, Phaedr. 4, 2, 6; cf.:dura primā fronte quaestio,
Quint. 7, 1, 56:ex prima statim fronte dijudicare imprudentium est,
id. 12, 7, 8.—The character or feelings expressed by the brow.1.Poet. in partic., shame:2.exclamet perisse Frontem de rebus,
Pers. 5, 104 (for which:clament periisse pudorem,
Hor. Ep. 2, 1, 80).— -
62 mantica
mantĭca, ae, f. [manus], a bag for the hand, wallet, cloak-bag, portmanteau:mantica cui (mulo) lumbos onere ulceret,
Hor. S. 1, 6, 104:umero exuere,
to take off from the shoulder, App. M. 1, p. 110, 27.—Prov.:non videmus, manticae quid in tergo est,
i. e. do not learn to know ourselves, Cat. 22, 21 (acc. to the fable, Phaedr. 4, 10, 1); cf.:ut nemo in sese temptat descendere, nemo, sed praecedenti spectatur mantica tergo,
Pers. 4, 24 Gildersleeve ad loc. -
63 resideo
rĕ-sĭdĕo, sēdi, 2, v. n. and a. [sedeo], to sit back, remain sitting anywhere (cf. resisto); to remain behind, to remain, rest, linger, tarry, abide, reside (syn. remaneo; class.).I.Lit.:2. B.sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,
Lucr. 3, 398:piger pandi tergo residebat aselli,
Ov. F. 3, 749:in tergo,
id. M. 10, 124; cf.:Acidis in gremio (latitans),
resting, id. ib. 13, 787:in hoc facto de cautibus antro,
residing, id. ib. 1, 575; cf.:Erycina Monte suo residens,
id. ib. 5, 364:in villā,
Cic. Mil. 19, 51:si te interfici jussero, residebit in re publicā reliqua conjuratorum manus,
id. Cat. 1, 5, 12:corvus altā arbore residens,
Phaedr. 1, 13, 4 (but the correct read., Cic. Fin. 3, 2, 9, is residamus; v. Madv. ad h. l.).— In perf.:Lydum patriis in terris resedisse, Tyrrheno datum novas ut conderet sedes,
Tac. A. 4, 55:in oppido aliquo mallem resedisse, quoad arcesserer,
Cic. Att. 11, 6, 2:erravitne viā seu lassa resedit, Incertum,
remained behind, Verg. A. 2, 739; cf.:fessus valle,
id. ib. 8, 232:lassus in humo,
Ov. A. A. 3, 3, 696:medio rex ipse resedit Agmine,
id. M. 7, 102:orba resedit Exanimes inter natos natasque,
id. ib. 6, 301:saxo resedit Pastor,
id. Tr. 4, 1, 11. — Act. (very rare):dorsum meum residebat,
App. M. 8, p. 209, 23. —Meton., to sit inactive, to remain idle or listless (rare):II.artifex cum exprimere vellet Athamantis furorem Learcho filio praecipitato residentis poenitentiā,
sitting listlessly subdued by remorse, Plin. 34, 14, 40, § 140:miles residet,
Petr. 112. — Hence, act., to keep or celebrate a holiday:venter gutturque resident esuriales ferias (v. esurialis),
Plaut. Capt. 3, 1, 8. — Pass.:nec vero tam denicales (quae a nece appellatae sunt, quia residentur mortuis) quam ceterorum caelestium quieti dies Feriae nominarentur,
because they are kept in honor of the dead, Cic. Leg. 2, 22, 55 Creuz (codd. leg. residentur mortui; B. and K. resident mortui; cf.I.supra).—Trop., to remain behind, remain, be left (a favorite word with Cic.; syn.: resto, supersum); constr most freq., in aliquā re:in corpore perspicuum est, vel exstincto animo vel elapso, nullum residere sensum,
Cic. Tusc. 1, 43, 104; cf. id. Fam. 5, 16, 4:si ex tanto latrocinio iste unus tolletur, periculum residebit,
id. Cat. 1, 13, 31:ne quas inimicitias residere in familiis nostris arbitretur,
id. Att. 14, 13, B, § 4; cf.:in vobis resident mores pristini,
Plaut. Truc. prol. 7:qui ullas resedisse in te simultatis reliquias senserit,
Cic. Deiot. 3, 8:si quid amoris erga me in te residet,
id. Fam. 5, 5, 3:etiam nunc residet spes in virtute tuā,
id. ib. 12, 3, 2:quorum non in sententiā solum, sed etiam in nutu residebat auctoritas,
id. Sen. 17, 61:quorum in consilio pristinae residere virtutis memoria videtur,
Caes. B. G. 7, 77.—With dat.:cum horum tectis et sedibus residere aliquod bellum semper videtur,
Cic. Dom. 23, 61.— With apud:apud me plus officii residere facile patior,
Cic. Fam. 5, 7, 2:hujus incommodi culpa ubi resideat, facilius possum existimare quam scribere,
id. Att. 1, 17, 3:si qua (ira) ex certamine residet,
Liv. 40, 7. — Business t. t., to be or remain behind, i. e. to be unaccounted for, in default:pecunia publica resedit apud aliquem,
Dig. 8, 13, 4, § 3. -
64 Respiciens
rē-spĭcĭo, spexi, spectum, 3 (old form of subj. perf. respexis, Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Most. 2, 2, 90; id. Rud. 3, 3, 16), v. n. and a., to look back or behind, to look about, look; to see behind one; to look back upon, to look at, look to or for any thing (very freq. and class.).I.Lit.(α).Neutr.:(β).respicere quasi retro aspicere, Varro Manio: sedens... neque post respiciens, neque ante prospiciens,
Non. p. 442, 31 sq. (cf. infra, b):longe retro respicere non possunt,
Cic. Tusc. 5, 2, 6; Liv. 21, 22, 7; cf. Cic. Div. 1, 24, 49:subito exaudivit hinnitum respexitque et equum alacrem laetus aspexit,
id. ib. 1, 33 fin.: Er. Ergasilum qui vocat? He. Respice... respice ad me, Plaut. Capt. 4, 2, 54 sq.:huc ad aliquem,
id. Trin. 4, 3, 61; so,ad aliquem,
id. Curc. 1, 2, 20; id. Cas. 3, 5, 10; id. Ps. 1, 3, 16; id. Poen. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 2, 2; Ter. And. 2, 5, 6; id. Phorm. 5, 1, 13 al.; cf.:nocte ad oppidum,
Cic. Div. 1, 32, 69:patriae ad oras,
Ov. M. 11, 547:ad libellos,
Quint. 10, 7, 31; 11, 2, 45; Ter. Eun. 2, 3, 51:ad laevam,
Plaut. Mil. 2, 4, 8:in aliquem,
App. M. 2, p. 118:huc,
Plaut. Ps. 1, 3, 30; id. Rud. 3, 4, 2; id. Truc. 1, 2, 20; 21:tanta militum virtus fuit, ut non modo de vallo decederet nemo, sed paene ne respiceret quidem quisquam,
Caes. B. G. 5, 43:transque caput jace, nec respexeris,
Verg. E. 8, 102:respicit Aeneas subito,
id. A. 6, 548:a tergo,
id. ib. 8, 697:quod respicere vetitus est,
Liv. 21, 22.—Act. (in lit. sense rare in good prose, but freq. in all styles in the trop. signif.; v. infra, II.):II.ipsi Respiciunt atram in nimbo volitare favillam,
look back on, see behind them, Verg. A. 5, 666:modo Prospicit occasus, interdum respicit ortus,
Ov. M. 2, 190:respice me et relinque egentem parasitum,
Plaut. Stich. 2, 2, 7:repudia istos comites atque hoc respice et revortere,
id. Merc. 5, 2, 30:proxima respiciens signa,
Caes. B. C. 2, 39; cf.Caesarem,
id. ib. 3, 91:(Hannibalem) respexisse saepe Italiae litora,
Liv. 30, 20, 7:nec prius amissam (Creüsam) respexi animumve reflexi, Quam, etc.,
Verg. A. 2. 741; id. G. 4, 491; Ov. M. 11, 66; cf.:ut stetit et frustra absentem respexit amicum,
Verg. A. 9, 389:instantem tergo Cloanthum,
id. ib. 5, 168:donec versas ad litora puppes Respiciunt,
id. ib. 10, 269; cf. id. ib. 5, 666:oculis pignora cara,
Ov. Tr. 1, 3, 60: medio cum Sol altissimus orbe Tantum respiceret, quantum superesse videret, looked back upon, i. e. had already passed over, id. M. 11, 354. —Trop.A. (α).Neutr.:(β).neque se in multa simul intendere animus totum potest: et, quocumque respexit, desinit intueri, quod propositum erat,
at whatsoever it looks, Quint. 10, 3, 23:si propter singula verba ad singulas formas respiciendum erit,
id. 11, 2, 26; cf.:non respiciendum ad haec,
id. 7, 10, 14:M. Bibulus cuncta administrabat: ad hunc summa imperii respiciebat,
looked to him, was centred in him, Caes. B. C. 3, 5 fin.; cf.:periculum (emptionis) ad venditorem respicere,
Dig. 18, 6, 4 (with ad venditorem pertinere). —Act., to look at, regard, look to:B.quom respicias immensi temporis omne Praeteritum spatium,
Lucr. 3, 854; cf.:quoad longissime potest mens mea respicere spatium praeteriti temporis,
Cic. Arch. 1, 1: cum vastitatem Italiae respexerint, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 33, 1: subsidia, quae respicerent in re trepidā, etc., which they might look to, i. e. from which they might expect aid, Liv. 4, 46; cf.:ne respicere spem ullam ab Romanis posset,
id. 4, 17:respicere exemplar vitae morumque jubebo Doctum imitatorem,
to look at, have in his eye, Hor. A. P. 317:de te pendentis, te respicientis amici,
id. Ep. 1, 1, 105. — With rel.-clause:quid sit prius actum, respicere aetas Nostra nequit, nisi, etc.,
Lucr. 5, 1446; cf. id. 3, 972:respiciens, an vera soror,
Val. Fl. 6, 661.—Pregn., to look at with solicitude, i. e. to have a care for, regard, be mindful of, consider, respect, etc. (in this sense mostly act.; cf. provideo).1.Of a protecting deity:2.di homines respiciunt,
Plaut. Rud. 5, 2, 29:deus respiciet nos aliquis,
id. Bacch. 4, 2, 39; Ter. Phorm. 5, 3, 34; id. Hec. 5, 2, 6:nisi quis nos deus respexerit,
Cic. Att. 1, 16, 6: [p. 1581] Sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor, Hor. C. 1, 2, 36; Verg. E. 1, 28:nisi idem deus, qui, etc., respexerit rem publicam,
Cic. Att. 7, 1, 2:et me et te, nisi quid dī respiciunt, perdidi,
Ter. And. 4, 1, 19.— Hence, Rēspĭcĭens, the Provident, an epithet of Fortuna:ad opem ferendam,
Cic. Leg. 2, 11, 28; Inscr. Orell. 477; 1766.—Rarely, in a bad sense, of an avenging deity: at vos, devota capita, respiciant di perjuriorum vindices,
may they remember it against you, Just. 14, 4, 10.—Of persons that have a care or regard for any thing:hercle alius nemo respicit nos,
Ter. Ad. 3, 2, 55; so,aliquem,
Plaut. Truc. 2, 3, 19; id. Aul. 2, 2, 54:age, me in tuis secundis respice,
Ter. And. 5, 6, 11; id. Ad. 5, 8, 9:miseros aratores,
Cic. Verr. 2, 3, 10, § 26; Caes. B. G. 7, 77:sin Caesarem respiciant,
id. B. C. 1, 1; Mart. 10, 10, 5:non Pylium Nestora respicis,
Hor. C. 1, 15, 22:quantum quisque ferat respiciendus erit,
Ov. Am. 1, 8, 38: mox deos respexere;restitui Capitolium placuit,
bethought themselves of, Tac. H. 4, 4:aetatem tuam,
Ter. Phorm. 2, 3, 87:populi Romani commoda (with prospicere),
Cic. Verr. 2, 3, 55, § 127:salutem cum meam tum aliorum,
id. Planc 38, 91; cf. Caes. B. C. 1, 5:rem publicam,
Cic. Phil. 2, 46, 118; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 3:mala sua,
Lucr. 4, 1159 et saep. —With se, to think of or have regard for one ' s self, Plaut. Ps. 2, 2, 18; Ter. Heaut. 1, 1, 18; 5, 1, 46; Cic. Fin. 2, 24, 79; id. pro Scaur. Fragm. 41, p. 267 Orell.: quod si Caesar se respexerit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 8.—With ad (Quintilian):ad utilitatem Ligarii respicit,
looks to the advantage of, Quint. 9, 2, 28; so,modice ad hanc partem,
id. 9, 4, 36:Graecas litteras (corresp. to studere Latinis),
id. 1, 12, 6:saepius ad curam rerum ab elocutione,
id. 10, 1, 120.—With an abstr. subj.:si quid pietas antiqua labores Respicit humanos,
Verg. A. 5, 689.— With object-clause, to observe, perceive, notice:respicio nihili meam vos gratiam facere,
Plaut. Curc. 1, 2, 68. -
65 respicio
rē-spĭcĭo, spexi, spectum, 3 (old form of subj. perf. respexis, Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Most. 2, 2, 90; id. Rud. 3, 3, 16), v. n. and a., to look back or behind, to look about, look; to see behind one; to look back upon, to look at, look to or for any thing (very freq. and class.).I.Lit.(α).Neutr.:(β).respicere quasi retro aspicere, Varro Manio: sedens... neque post respiciens, neque ante prospiciens,
Non. p. 442, 31 sq. (cf. infra, b):longe retro respicere non possunt,
Cic. Tusc. 5, 2, 6; Liv. 21, 22, 7; cf. Cic. Div. 1, 24, 49:subito exaudivit hinnitum respexitque et equum alacrem laetus aspexit,
id. ib. 1, 33 fin.: Er. Ergasilum qui vocat? He. Respice... respice ad me, Plaut. Capt. 4, 2, 54 sq.:huc ad aliquem,
id. Trin. 4, 3, 61; so,ad aliquem,
id. Curc. 1, 2, 20; id. Cas. 3, 5, 10; id. Ps. 1, 3, 16; id. Poen. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 2, 2; Ter. And. 2, 5, 6; id. Phorm. 5, 1, 13 al.; cf.:nocte ad oppidum,
Cic. Div. 1, 32, 69:patriae ad oras,
Ov. M. 11, 547:ad libellos,
Quint. 10, 7, 31; 11, 2, 45; Ter. Eun. 2, 3, 51:ad laevam,
Plaut. Mil. 2, 4, 8:in aliquem,
App. M. 2, p. 118:huc,
Plaut. Ps. 1, 3, 30; id. Rud. 3, 4, 2; id. Truc. 1, 2, 20; 21:tanta militum virtus fuit, ut non modo de vallo decederet nemo, sed paene ne respiceret quidem quisquam,
Caes. B. G. 5, 43:transque caput jace, nec respexeris,
Verg. E. 8, 102:respicit Aeneas subito,
id. A. 6, 548:a tergo,
id. ib. 8, 697:quod respicere vetitus est,
Liv. 21, 22.—Act. (in lit. sense rare in good prose, but freq. in all styles in the trop. signif.; v. infra, II.):II.ipsi Respiciunt atram in nimbo volitare favillam,
look back on, see behind them, Verg. A. 5, 666:modo Prospicit occasus, interdum respicit ortus,
Ov. M. 2, 190:respice me et relinque egentem parasitum,
Plaut. Stich. 2, 2, 7:repudia istos comites atque hoc respice et revortere,
id. Merc. 5, 2, 30:proxima respiciens signa,
Caes. B. C. 2, 39; cf.Caesarem,
id. ib. 3, 91:(Hannibalem) respexisse saepe Italiae litora,
Liv. 30, 20, 7:nec prius amissam (Creüsam) respexi animumve reflexi, Quam, etc.,
Verg. A. 2. 741; id. G. 4, 491; Ov. M. 11, 66; cf.:ut stetit et frustra absentem respexit amicum,
Verg. A. 9, 389:instantem tergo Cloanthum,
id. ib. 5, 168:donec versas ad litora puppes Respiciunt,
id. ib. 10, 269; cf. id. ib. 5, 666:oculis pignora cara,
Ov. Tr. 1, 3, 60: medio cum Sol altissimus orbe Tantum respiceret, quantum superesse videret, looked back upon, i. e. had already passed over, id. M. 11, 354. —Trop.A. (α).Neutr.:(β).neque se in multa simul intendere animus totum potest: et, quocumque respexit, desinit intueri, quod propositum erat,
at whatsoever it looks, Quint. 10, 3, 23:si propter singula verba ad singulas formas respiciendum erit,
id. 11, 2, 26; cf.:non respiciendum ad haec,
id. 7, 10, 14:M. Bibulus cuncta administrabat: ad hunc summa imperii respiciebat,
looked to him, was centred in him, Caes. B. C. 3, 5 fin.; cf.:periculum (emptionis) ad venditorem respicere,
Dig. 18, 6, 4 (with ad venditorem pertinere). —Act., to look at, regard, look to:B.quom respicias immensi temporis omne Praeteritum spatium,
Lucr. 3, 854; cf.:quoad longissime potest mens mea respicere spatium praeteriti temporis,
Cic. Arch. 1, 1: cum vastitatem Italiae respexerint, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 33, 1: subsidia, quae respicerent in re trepidā, etc., which they might look to, i. e. from which they might expect aid, Liv. 4, 46; cf.:ne respicere spem ullam ab Romanis posset,
id. 4, 17:respicere exemplar vitae morumque jubebo Doctum imitatorem,
to look at, have in his eye, Hor. A. P. 317:de te pendentis, te respicientis amici,
id. Ep. 1, 1, 105. — With rel.-clause:quid sit prius actum, respicere aetas Nostra nequit, nisi, etc.,
Lucr. 5, 1446; cf. id. 3, 972:respiciens, an vera soror,
Val. Fl. 6, 661.—Pregn., to look at with solicitude, i. e. to have a care for, regard, be mindful of, consider, respect, etc. (in this sense mostly act.; cf. provideo).1.Of a protecting deity:2.di homines respiciunt,
Plaut. Rud. 5, 2, 29:deus respiciet nos aliquis,
id. Bacch. 4, 2, 39; Ter. Phorm. 5, 3, 34; id. Hec. 5, 2, 6:nisi quis nos deus respexerit,
Cic. Att. 1, 16, 6: [p. 1581] Sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor, Hor. C. 1, 2, 36; Verg. E. 1, 28:nisi idem deus, qui, etc., respexerit rem publicam,
Cic. Att. 7, 1, 2:et me et te, nisi quid dī respiciunt, perdidi,
Ter. And. 4, 1, 19.— Hence, Rēspĭcĭens, the Provident, an epithet of Fortuna:ad opem ferendam,
Cic. Leg. 2, 11, 28; Inscr. Orell. 477; 1766.—Rarely, in a bad sense, of an avenging deity: at vos, devota capita, respiciant di perjuriorum vindices,
may they remember it against you, Just. 14, 4, 10.—Of persons that have a care or regard for any thing:hercle alius nemo respicit nos,
Ter. Ad. 3, 2, 55; so,aliquem,
Plaut. Truc. 2, 3, 19; id. Aul. 2, 2, 54:age, me in tuis secundis respice,
Ter. And. 5, 6, 11; id. Ad. 5, 8, 9:miseros aratores,
Cic. Verr. 2, 3, 10, § 26; Caes. B. G. 7, 77:sin Caesarem respiciant,
id. B. C. 1, 1; Mart. 10, 10, 5:non Pylium Nestora respicis,
Hor. C. 1, 15, 22:quantum quisque ferat respiciendus erit,
Ov. Am. 1, 8, 38: mox deos respexere;restitui Capitolium placuit,
bethought themselves of, Tac. H. 4, 4:aetatem tuam,
Ter. Phorm. 2, 3, 87:populi Romani commoda (with prospicere),
Cic. Verr. 2, 3, 55, § 127:salutem cum meam tum aliorum,
id. Planc 38, 91; cf. Caes. B. C. 1, 5:rem publicam,
Cic. Phil. 2, 46, 118; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 3:mala sua,
Lucr. 4, 1159 et saep. —With se, to think of or have regard for one ' s self, Plaut. Ps. 2, 2, 18; Ter. Heaut. 1, 1, 18; 5, 1, 46; Cic. Fin. 2, 24, 79; id. pro Scaur. Fragm. 41, p. 267 Orell.: quod si Caesar se respexerit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 8.—With ad (Quintilian):ad utilitatem Ligarii respicit,
looks to the advantage of, Quint. 9, 2, 28; so,modice ad hanc partem,
id. 9, 4, 36:Graecas litteras (corresp. to studere Latinis),
id. 1, 12, 6:saepius ad curam rerum ab elocutione,
id. 10, 1, 120.—With an abstr. subj.:si quid pietas antiqua labores Respicit humanos,
Verg. A. 5, 689.— With object-clause, to observe, perceive, notice:respicio nihili meam vos gratiam facere,
Plaut. Curc. 1, 2, 68. -
66 adorior
ad-orior, ortus (orsus) sum, īrī depon.1) подходить, приступать (aliquem Ter; Dodonam Nep)2) нападать ( aliquem gladiis C)a. a tergo C — нападать с тылуa. navem C — атаковать корабльa. urbem vi L — штурмовать город4) предпринимать, замышлять (majus nefas V; oppugnare urbem Nep) -
67 anceps
an-ceps, cipitis adj. [amb + caput]1) двуглавый ( cacumen montis O); двуликий ( Janus O)2) обоюдоострый (securis Pl, ferrum Lcr)3) угрожающий с обеих сторон (a. hostis et a fronte et a tergo urget L; a. terror intra extraque munitiones Cs)4) двусторонний, двойной, сугубыйa. proelium Cs — бой на два фронта (ср. 5.)tela ancipita L — стрелы, пущенные с обеих сторонa. ad ictum L — уязвимый с двух сторон5) нерешительный, гадательный, сомнительный ( proelium L — ср. 4.; causa C)ancipiti Marte pugnare L — сражаться с переменным успехом, без решительного успеха или с неопределённым исходом6) нерешительный, колеблющийся ( animi Lcn), ноanimum ancipitem gerere L — вести двойную игру, двурушничать7) двоякий, двойственныйbestia a. C — земноводное, амфибия8) двусмысленный (oraculum, responsum L; potestates verborum rhH.)jus a. H — закон, допускающий двоякое толкование9) ненадёжный (fides QC; urbes Lcn)10) рискованный, опасный (via O; locus C; remedium PM)esse in ancipiti и inter ancipitia T — находиться в опасном (трудном) положении -
68 antecedo
ante-cēdo, cessī, cessum, ere1) идти впереди, предшествовать (agmen Cs; gregem Col; aliquando umbra antecedit, aliquando a tergo est Sen)a. alicui (aliquem Just) aetate C — быть старше кого-л.2) опережать, перегонятьbiduo me Antonius antecessit C — Антоний опередил меня на два дня3) превзойти, превосходить (aliquem scientiā Cs; aliquem in doctrina Nep); выдвинуться, отличиться (auctoritate, aetate, honore C)a. pretio PM — быть ценнее (дороже)fabulas etiam antecessura latrocinia Pt — разбойничьи дела, о которых и в сказках не услышишь -
69 circumeo
circum-eo (circu-eo), īvī (iī), itum, īre2) ходить кругом, обходить, объезжать, посещать (per hortum Pl, praedia C)3) обходить, проверять, инспектировать (vigilias Sl, L)4) переходить от одного к другому, упрашивая, ободряя, поощряя, уговаривая (c. plebem L; senatum PJ)c. milites, ut... C — уговаривать солдат, чтобы...5) воен. обходить, окружать, брать в кольцо (c. hostem a fronte et a tergo QC)c. aciem a latere aperto Cs — обойти колонну с незащищённой стороныc. sinistrum cornu Cs — окружить левый фланг6) обойти, надуть, обмануть ( arte dolosa aliquem M)7) обходить молчанием, воздерживаться от упоминания (c. nomen alicujus T)transferre aut c. Q — (за отсутствием нужных слов) передавать метафорически или перифрастически -
70 circumvenio
circum-venio, vēnī, ventum, īre1) обходить кругом, окружать со всех сторон, окаймлять ( planities locis superioribus circumventa Sl)2) нападать, брать в кольцо, обступать, осаждать, захватывать (hostes L; moenia exercitu Sl)3) обходить (aliquem a tergo Cs, Sl)4) угнетать, удручать, мучить, докучать, притеснять (falsis criminibus Sl; morbo, exsilio atque inopiā Enn ap. C)aliquem per arbitrum c. C — добиться чьего-л. осуждения в арбитражном суде5) обманывать, причинять ущербc. aliquem re aliquā C, L — обманом лишить кого-л. чего-л.suos quisque circumveniri non patitur C — никто не допускает, чтобы его (клиенты) терпели ущерб (были обманываемы)6) обходить, нарушать, не исполнять (voluntatem defuncti, leges и legis sententiam Dig) -
71 claudo
I clausī, clausum, ere [одного корня с clavis ]1)а) запирать, замыкать (domum V, PM; portas Cs, O; januam C; fores O)б) закрывать, смежить (oculos Lcn; in aeternam lumĭna noctem V)c. aures ad aliquam rem C — не хотеть слышать чего-л. (быть глухим к чему-л.)c. fugam nosti L — отрезать неприятелю путь к бегству2)а) запрудить ( rivos V); остановить, унять ( sanguĭnem PM)vocem alicujus c. L — зажать рот (не дать высказаться) кому-л.animam laqueo c. O — удавиться3) окружатьc. aliquid aliquā re — обнести, окружить что-л. чём-л. ( urbem operibus Nep)c. ur bem obsidione Nep — обложить (осадить) городc. sententias numeris C — облекать мысли в стройную форму (см. numerus 2. и 11.)c. verba pedibus H — подчинить слова стихотворному размеру (т. е. сочинять стихи)c. agmen Cs — замыкать строй (походную колонну), т. е. служить арьергардом5) воен. составлять арьергард (быть в арьергарде)c. aliquos a tergo L — при мыкать к кому-л. с тылаII claudo, —, (clausūrus), ere Sl, C, L etc. = claudeo -
72 de
I dē praep. cum abl.1) сdecedere de foro Nep — уйти с форума (т. е. оставить политическую деятельность)de viā lassus Pl (fessus Cs) — усталый (устав) с дорогиpendĕre de aliquā re O etc. — свисать с чего-л., т. е. висеть на чём-л.2) изaliquis de ponte J — кто-л. из стоящих на мосту (т. е. нищих)signum factum de marmore O — статуя, сделанная из мрамора3) от, уemere de aliquo Cato — покупать у кого-л.quaerere (audire) de aliquo C — спрашивать у кого-л., слышать от кого-л.4) оloqui de re aliqua C — говорить о чём-л.5) по поводу, по вопросу о, касательноRegulus de captivis commutandis Romam missus est C — Регул был послан в Рим по вопросу об обмене пленнымиde cetero Sen, QC и de ceteris Sl — что касается остального6) согласно, поeā de re, eā de causa C, Cs etc. — по этой причине7) в, во время, в течениеII dē-приставка, выражающая преим.2) устранение, лишение ( dearmare)3) движение вниз ( decidere)4) недостаток, отсутствие (deesse, dementia)5) завершение действия ( debellare) -
73 donec
1) пока, покуда, до тех пор покаd. eris felix multos numerabis amicos O — пока будешь счастлив, много у тебя будет друзей2) пока неhaud desĭnam, d. perfecero hoc Ter — не перестану, пока не добьюсь этогоjam ad pedes pugna venerat, donec Numidae ab tergo se ostendērunt L — бой стал уже пешим, как вдруг с тыла показались нумидийцы -
74 facitergium
faci-tergium, ī n. [ facies + tergo ] -
75 haereo
haesī, haesum, ēre1) виснуть, висеть, прилипать, льнуть, быть связанным (скреплённым), застревать, быть прикреплённым (ad aliquam rem, реже alicui rei или aliquā re)h. latĕri V — застрять в боку, но тж. PJ, Just, Amm не отставать (от кого-л.), постоянно сопровождать (кого-л.)mōra haerentia in duris rubetis O — ягоды, висящие на колючих кустахhaeret pede pes V — (сражаются) нога к ноге, т. е. врукопашнуюvalĭdis radicibus h. Lcn — прочно укоренитьсяh. in equo C и equo H — крепко держаться на лошадиin oculis h. C — всегда быть перед глазамиoculis et pectori h. T — целовать в глаза, прильнув к грудиamplexibus h. O — крепко сжимать в объятияхin criminibus h. T — запутаться в преступленияхin poenā h. C — не уйти от наказанияosculo alicujus h. L — целовать кого-л.hic terminus haeret V — эта цель незыблема2)а) всё время находиться, пребывать, оставаться (Athenis Ter; circa muros urbis QC); запечатлеваться, сохраняться (in memoriā C; adulatorum sermo diutius haeret, quam auditur Sen)б) не отступать, неотступно следовать (in aliquo, in aliquā re, реже alicui rei и aliquā re)in scribendo h. C — быть целиком поглощённым литературной работойhoc teneo, hic haereo C — на этом я стою и настаиваюh. (in) tergis или tergo alicujus QC, T, L — преследовать кого-л. по пятам3) останавливаться в неподвижности, (о)цепенеть (terrĭtus haeret V; lingua metu haeret Ter); прекращаться, угасать ( amor haesit O)тж. res haeret погов. Pl — дело не ладится (тут возникает затруднение)4) быть в недоумении, колебаться (h. inter cupiditatem pudoremque QC)haereo, quid dicam Ter — не знаю, что сказать -
76 inhaereo
in-haereo, haesī, haesum, ēre1) цепляться, приставать, липнуть, льнуть (ad aliquam rem, aliquā re или alicui rei C etc.); быть утверждённым ( sidera caelo inhaerentia C)i. tergo fugientis QC — преследовать бегущего по пятамi. oculis O — стоять (носиться) перед глазами2) быть тесно связанным, корениться ( virtutes voluptatibus inhaerent C); укорениться, засесть (visceribus и in visceribus C; in mentibus C)3) быть преданным ( alicui O); ревностно заниматься, усердно предаваться ( studiis O)statuae lineamentis i. Pt — быть поглощённым работой над статуей -
77 intendo
in-tendo, tendī, tentum, ere1) натягивать (arcum, chordas C; cutem Ph); надувать ( venti vēla intendunt V); обтягивать ( tabernacula velis C)i. cithăram nervis Q — натянуть струны на кифару2) обвивать, украшать ( locum sertis V); обматывать (brachia duro tergo = caesto V)brachia remis i. V — взяться за вёсла4) увеличивать, усиливать (officia Sl; odium T); повышать ( pretium T); сгущать ( tenebrae se intendunt L)5) протягивать, простирать (manūs T etc.; dextram ad statuam C)6) направлять (tela in aliquem PJ; oculos in vultum alicujus Just); настораживать ( aures ad verba alicujus O); направлять, держать ( iter in Hispaniam L); бросать, метать ( hastam L); спускать ( sagittam V)7) налагать ( vincula collo V); прикладывать, приставлять ( telum nervo V)8) пролагать, прокладывать ( novum alveum QC)9) обращать, устремлять (animum, mentem, curam in или ad aliquid C etc., реже alicui rei H, Q); направлять, посвящать (cogitationes ad aliquid C; curam in aliquid L); посвящать себя, отдаваться (i. ad publicas curas T; i. se alienis negotiis T)10) грозить, угрожать (i. crimen in aliquem L и alicui Su; i. periculum in aliquem и alicui C); затевать, замышлять (litem C, dolum alicui QC); стремиться, намереваться, готовить (i. consilium Ter; i. fugam QC; i. īre Sl)11) направляться, отправляться (quocumque, aliquo, eodem C etc.)12) клониться, относиться, намекать ( dicta alicujus huc intendant Sl)13) внимать, внимательно следить (i. in или ad aliquid C, O etc.)14) утверждать, уверять (i. falsum C, O)15) преувеличивать (i. vera T); делать более суровым, обострять ( leges PJ)16) грам. расширять, удлинять ( syllabam AG) -
78 loco
āvī, ātum, āre [ locus ]1) помещать, размещать, расставлять, располагать (castra C; milites per или super vallum Sl; coloniam idoneo loco C; equitatum in cornibus Sl); расквартировывать (cohortes novis hibernaculis l. T)aliquem primum l. L — поставить кого-л. во главеmembra tergo l. V — сесть верхомfundamenta alicujus rei l. V — положить основание чему-л. (основать, построить что-л.)2) употреблять, применять, посвящать ( omnem operam in aliquā re C)locatum esse in aliquā re C — заключаться в чём-л., быть основанным на чём-л.aliquem in parte alicujus rei l. V — допустить кого-л. к чему-л. (сделать кого-л. участником чего-л.)3) ставить, ценить ( aliquid ita или eo loco C)4) выдавать ( замуж) (aliquam matrimonio Enn, nuptum Ter или in matrimonium Pl)l. alicui (nuptiis) Enn etc. — выдавать замуж за кого-л.5) оказывать, делать ( beneficia apud или in aliquem L)6) ссужать, давать взаймы, отдавать в рост ( pecuniam Pl)7)а) сдавать внаймы, отдавать в аренду (fundum C; agrum L, C)operam suam tribus nummis l. ad aliquid Pl — наняться за три монеты делать что-л.vocem l. J — наняться в глашатаиб) сдавать на откуп ( vectigalia C); отдавать с торгов в подряд ( statuaim faciendam C) -
79 mantica
ae f.перемётная сума, дорожный мешок LM, H, Apnon videmus, manticae quod in tergo est погов. Ctl — своих собственных недостатков мы не видим -
80 obsidium
I ī n. [ obsideo ]1) обложение, осада (o. facere Ilio Pl)2) засада, козни ( hominum et animalium Col)3) надзор, наблюдение ( curatoris Col)4) ирон. опасность (tergo alicujus o. adest Pl)II obsidium, ī n. [ obses ]obsidio alicui dari T — быть выданным кому-л. в качестве заложника
См. также в других словарях:
tergo — / tɛrgo/ s.m. [dal lat. tergum ] (pl., raro, ghi ; nel sign. 1, anche le terga e, ant., le tèrgora ), lett. 1. [nel corpo umano,regione posteriore del torace] ▶◀ dorso, (fam., scherz.) groppone, schiena, spalle. ● Espressioni: non com., voltare… … Enciclopedia Italiana
tergo — see VIS A TERGO … Medical dictionary
Tergo — (ital.), der Rücken, die Rückseite; daher Atergo, auf der Rückseite, z.B. eines Wechsels … Pierer's Universal-Lexikon
tergo — |é| s. m. 1. [Linguagem poética] Região das costas. = DORSO 2. Cumeada de montanha. ‣ Etimologia: latim tergum, i, pele das costas, dorso, costas … Dicionário da Língua Portuguesa
tergo — tèr·go s.m. 1. LE parte posteriore del corpo; dorso, schiena, spalle: quella turba | che se ne va di retro a vostri terghi (Dante) 2a. CO verso, parte posteriore di un foglio di carta (abbr. 3t) 2b. CO TS numism. rovescio, retro di una moneta o… … Dizionario italiano
tergo — ► sustantivo masculino ZOOLOGÍA Parte dorsal de cada uno de los anillos o metámeros de los artrópodos. * * * tergo (del lat. «tergum», espalda) m. Zool. Parte dorsal de cada segmento de un artrópodo. * * * ► masculino ZOOLOGÍA En los antrópodos,… … Enciclopedia Universal
tergo — {{hw}}{{tergo}}{{/hw}}s. m. (pl. terghi m. nel sign. 2 , terga f. nel sign. 1) 1 (lett.) Dorso, schiena | A, da –t, di, da dietro. 2 Parte posteriore di un foglio | Rovescio di una moneta o di una medaglia … Enciclopedia di italiano
tergo — pl.m. terghi pl.f. terga … Dizionario dei sinonimi e contrari
tergo — s. m. 1. (lett.) dorso, dosso, schiena CONTR. petto, seno, fronte 2. retro, rovescio □ parte posteriore CONTR. davanti □ parte anteriore … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
tergo- — … Useful english dictionary
A Tergo — (auch: coitus a tergo, lat. „Zusammenkunft von hinten“) ist eine zusammenfassende Bezeichnung für mehrere Varianten, den Geschlechtsverkehr zu praktizieren, bei denen der aktive Partner den Rücken des passiven im Blickfeld hat und daher… … Deutsch Wikipedia