Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

abide

  • 1 maneō

        maneō mānsī, mānsus, ēre    [1 MAN-], to stay, remain, abide, tarry: mansum oportuit, T.: in loco, Cs.: ad urbem, L.: uno loco, N.: omnia excogitantur, quā re nec sine periculo maneatur, Cs.: fixus manebat, V.: hic maneri diutius non potest. — To stay, tarry, stop, abide, pass the night: apud me: in tabernaculo: sub Iove frigido, H.: extra domum patris, L.: Casilini eo die mansurus, L.: triduom hoc, T.— To remain, last, endure, continue, abide, persist: boni fidelesque mansere, S.: Manere adfinitatem hanc inter nos volo, T.: si in eo manerent, quod convenisset, abide by, Cs.: in vitā, remain alive: in sententiā, adhere to: in condicione, fulfil: in voluntate: Tu modo promissis maneas, abide by, V.: at tu dictis maneres! would thou hadst kept thy word, V.: te vocanti Duram difficilis mane, H.: maneat ergo, quod turpe sit, id numquam esse utile, be it a settled principle: mansura urbs, abiding, V.: quia nihil semper suo statu maneat: munitiones, Cs.: semper laudes (tuae) manebunt, V.: Laudo manentem (fortunam), H.: manent ingenia senibus: manere iis bellum, go on, L.— To stay for, await, expect: mansurus patruom pater est, T.: hostium adventum, L.: te domi, H.: aulaea, i. e. the end of the play, H.— To await, be about to befall, be destined to: Sed terrae graviora (pericla) manent, are in reserve, V.: cuius quidem tibi fatum manet: qui si manet exitus urbem, O.: quae (acerba) manent victos, L.: inmatura manebat Mors gnatum, V.
    * * *
    manere, mansi, mansus V
    remain, stay, abide; wait for; continue, endure, last; spend the night (sexual)

    Latin-English dictionary > maneō

  • 2 maneo

    mănĕo, nsi, nsum (contr. perf. mansti for mansisti, Lucil. ap. Gell. 18, 8), 2, v. n. and a. [root man, to think; whence the notion of hesitating leads to that of waiting; cf. Gr. menô, menos, mimnêskô, mantis; and Lat. memini, moneo, mens, etc.].
    I.
    Neutr., to stay, remain anywhere (class.).
    A.
    In gen.:

    ut ut erat, mansum tamen oportuit,

    Ter. Heaut. 1, 2, 26:

    facilem esse rem, seu maneant, seu proficiscantur,

    Caes. B. G. 5, 30:

    domi,

    id. ib. 4, 1:

    in loco,

    id. B. C. 2, 41:

    in patria,

    Cic. Off. 3, 26, 99:

    si consulem manere ad urbem senatui placuisset,

    Liv. 30, 27:

    ad exercitum,

    Caes. B. G. 5, 51:

    uno loco manens,

    Nep. Eum. 5, 4:

    unum manere diem,

    Prop. 2, 9, 20:

    decem dies,

    Vulg. Gen. 24, 55:

    diebus quindecim,

    id. Gal. 1, 18.— Impers. pass.:

    omnia excogitantur, quare nec sine periculo maneatur,

    Caes. B. G. 5, 31:

    in Italia fortasse manebitur,

    Cic. Att. 8, 3, 7; Vell. 2, 16, 4:

    manendum eo loco,

    Caes. B. C. 3, 74:

    hic maneri diutius non potest,

    Cic. Att. 11, 15, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To stay, tarry, stop, continue, abide, pass the night ( = pernoctare):

    apud aliquem,

    Cic. Att. 4, 18, 3:

    eo die mansit Venafri,

    id. ib. 7, 13, 7:

    in tabernaculo,

    id. ib. 5, 16, 3:

    sub Jove frigido,

    Hor. C. 1, 1, 25:

    extra domum patris,

    Liv. 3, 45, 7:

    ad decimum lapidem,

    id. 3, 69, 8:

    cum is Casilini eo die mansurum eum dixisset = Casilini,

    id. 22, 13, 8; cf.:

    triduom hoc,

    Ter. Phorm. 3, 2, 4:

    apud alium mansit,

    Sen. Ben. 3, 17, 3:

    mane apud me,

    Vulg. Gen. 29, 19:

    manebis clam,

    id. 1 Reg. 19, 2. —In mal. part.: cum masculo mansione muliebri, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 1, 1. —
    2.
    Pregn., to remain, last, endure, continue [p. 1108] in any place or manner:

    si in eo manerent, quod convenisset,

    would adhere to, abide by that, Caes. B. G. 1, 36, 5:

    in vita,

    to remain alive, Cic. Fam. 4, 13, 2:

    in veritate,

    to adhere to the truth, id. Clu. 63, 176:

    in condicione,

    to fulfil a condition, id. Att. 7, 15, 3:

    in sententia,

    to adhere to, id. ib. 9, 2, 1:

    in voluntate,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    in pristina mente,

    id. Sest. 27, 58:

    in officio,

    Hirt. B. G. 8, 47:

    tu modo promissis maneas,

    abide by, keep, Verg. A. 2, 160:

    in pactione,

    to abide by, Nep. Ages. 2, 4:

    an credi posse ullum populum in ea condicione mansurum?

    Liv. 8, 21, 6:

    mansit in condicione atque pacto,

    Cic. Verr. 1, 6, 16:

    plerique negant Caesarem in condicione mansurum,

    id. Att. 7, 15, 3.—Of inanim. and abstr. subjects:

    nihil semper suo statu manet,

    Cic. N. D. 1, 12, 29:

    munitiones,

    Caes. B. G. 6, 31:

    monumenta,

    Nep. Them. 10:

    regna,

    Verg. A. 2, 22: adfinitas. Ter. Hec. 4, 4, 101:

    memoria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    rerum omnium mutabilium immutabiles manent origines,

    Aug. Conf. 1, 2.—With dat.:

    manent ingenia senibus,

    Cic. Sen. 7, 22:

    his bellum,

    to continue, not be at an end, Liv. 1, 53:

    cujus quidem tibi fatum manet,

    awaits, Cic. Phil. 2, 5, 11.— Absol.:

    maneat ergo, quod turpe sit, id numquam esse utile,

    be it regarded as a settled principle, Cic. Off. 3, 12, 49; id. Mil. 4, 11:

    quamobrem illud maneat, et fixum sit, quod neque moveri, etc.,

    id. Rab. Post. 9, 25.— Part. act. fut.: mansurus, that which will abide or endure; lasting, permanent:

    urbs,

    Verg. A. 3, 86.—So part. pres. manens:

    civitas,

    Vulg. Heb. 13, 14.—
    II.
    Act., to wait for, await, expect a person or thing (not in Cic. or Cæs.; syn.: opperior, praestolor, expecto).
    A.
    In gen.:

    nunc te, nox, quae me mansisti, mitto ut concedas die,

    Plaut. Am. 1, 3, 48:

    sese,

    id. Aul. 4, 6, 14:

    non manebat aetas virginis meam neclegentiam,

    Ter. Phorm. 3, 1, 16:

    hostium adventum mansit,

    Liv. 42, 66; Ter. Phorm. 4, 1, 4.—
    B.
    In partic., to await one (as his fate, portion, etc.), to be about to befall one:

    mors sua quemque manet,

    Prop. 2, 21, 58 (3, 26, 12):

    quis me manet exitus?

    Ov. M. 9, 725:

    qui si manet exitus urbem,

    id. ib. 8, 60:

    funera quos maneant,

    id. ib. 11, 540:

    quae (acerba) manent victos,

    Liv. 26, 13 fin.; Suet. Caes. 14; id. Dom. 18:

    maneat nostros ea cura nepotes,

    Verg. A. 3, 505:

    vincula et tribulationes me manent,

    Vulg. Act. 20, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > maneo

  • 3 comprōmissum

    Latin-English dictionary > comprōmissum

  • 4 habitō

        habitō āvī, ātus, āre, freq.    [habeo], to dwell, abide, reside, live: in aediculis habitat: in viā, on the high-road: in Siciliā: Lilybaei: lucis opacis, V.: sub terrā: ad Lepidum: apud te, T.: cum aliquo: alibi, L.: hic, V.: magnifice, be housed: bene, N.: sic, so splendidly, Iu.: nobis habitandi locum dare: habitandi causā, Cs.: Rus habitatum abii, T.: habitari ait in lunā, that the moon is inhabited: vicorum, quibus frequenter habitabatur, L.: urbes magnas, V.: humilīs casas, V.: arcem, L.: ea pars (urbis) habitatur frequentissime: tellus habitata viris, O.: raris habitata mapalia tectis, V.: habitandae piscibus undae, O.: proavis habitatas linquere silvas, Iu.— To be habitually, stay, remain, dwell, keep: in foro, frequent: in oculis, in public: voltur habitat sub alto Pectore, V.—Fig., to abide, linger: in hac ratione tractandā: in bonis suis, dwell upon: qui potest habitare in beatā vitā metus?: quorum in voltu habitant oculi mei.
    * * *
    habitare, habitavi, habitatus V
    inhabit, dwell; live, stay

    Latin-English dictionary > habitō

  • 5 stō

        stō stetī (steterunt for stetērunt, V., O., Pr.), status, āre    [STA-], to stand, stand still, remain standing, be upright, be erect: cum virgo staret et Caecilia sederet: quid stas, lapis? T.: ad undam, V.: procul hinc, T.: propter in occulto: qui proximi steterant, Cs.: propius, H.: in gradibus concordiae: stans pede in uno, H.: signa ad impluvium, ante valvas Iunonis: Stabat acuta silex, V.: columna, H.: aeneus ut stes, in a bronze statue, H.: Gn. Quid agitur? Pa. Statur, T.— To stand firm, remain in place, be immovable, last, remain, continue, abide: cui nec arae patriae domi stant, Enn. ap. C.: nec domus ulla nec urbs stare poterit: stantibus Hierosolymis: classem in portu stare, is moored, L.: stant litore puppes, V.: hasta, Quae radice novā, non ferro stabat adacto, stuck fast, O.: stare nobis videtur, at iis qui in navi sunt moveri haec villa, to be motionless: Stantibus aquis, when the sea is at rest, O.: stantes oculi (of owls), staring, O.: stant lumina flammā, are fixed orbs of fire, V.— To remain, tarry, linger, delay, wait: in illo nidore: aut stantem comprendere, aut fugientem consequi, while he lingered: Sto exspectans, si quid mihi inperent, I wait, T.— To stand in battle, fight, hold one's ground, stand firm: ut ignavus miles fugiat... cum ei, qui steterit, etc.: hostis non stetit solum, sed Romanum pepulit, L.: comminus, Cs.: Inque gradu stetimus, certi non cedere, O.—Of a battle, to stand, continue: i<*>i aliquamdiu atrox pugna stetit, L.: ita anceps dicitur certamen stetisse, to have been indecisive, L.— Of buildings or cities, to stand complete, be built, be finished: intra annum nova urbs stetit, L.: Moenia iam stabant, O.: stet Capitolium Fulgens, H.— To stand out, stand upright, stand on end, bristle up, stiffen, be rigid: steterunt comae, V.: in vertice cristae, O.: stat glacies iners, H.: Vides ut altā stet nive candidum Soracte, i. e. stands out, H.: pulvere caelum Stare vident, i. e. like a mass of dust, V.—Fig., to stand, be erect, be undisturbed: mentes, rectae quae stare solebant: utinam res p. stetisset.—Impers., with per and acc. of person, to depend on, be chargeable to, lie at the door of, be due to, be the fault of: ut per me stetisse credat, Quo minus haec fierent nuptiae, that it was my doing, T.: ubi cognovit per Afranium stare, quo minus proelio dimicaretur, Cs.: nec, quo minus perpetua cum eis amicitia esset, per populum R. stetisse, L.: quoniam per eum non stetisset, quin praestaretur (fides), it was not his fault, L.: ne praestaremus per vos stetit, qui, etc., L.—Ellipt.: Id faciam, per me stetisse ut credat (sc. quo minus haec fierent nuptiae), T.: per quos si non stetisset, non Dolabella parentasset, etc., but for whose opposition.—To stand firm, be unshaken, endure, persist, abide, remain, continue: res p. staret: qui illam (rem p.) cadere posse stante me non putarant: regnum puero stetit, L.: Dum stetimus, O.: Stas animo, H.: Gabinium sine provinciā stare non posse, subsist: cum in senatu pulcherrime staremus, held our ground: si in fide non stetit: si in eo non stat: in sententiā, L.: suis stare iudiciis, to stand by: si qui eorum decreto non stetit, Cs.: stare condicionibus: qui his rebus iudicatis standum putet: famā rerum standum est, L.— To be fixed, be determined: Pa. vide quid agas. Ph. Stat sententia, I am resolved, T.: Hannibal, postquam ipsa sententia stetit, pergere ire, L.: neque adhuc stabat, quo, etc., was it decided: mihi stat alere morbum, N.: Stat casūs renovare omnīs, V.— To rest, depend, be upheld, lie: disciplinā stetit Romana res, L.: spes Danaum Palladis auxiliis stetit, V.: famā bella stare, Cu.: Omnis in Ascanio stat cura parentis, V.—Of plays and actors, to stand, be approved, please, take, succeed: partim vix steti, T.: Securus, cadat an stet fabula, H.— To take part, take sides, stand: contra civium perditorum dementiam a bonorum causā: a mendacio contra verum: cum Hannibale, L.: pro meā patriā, L.: vobiscum adversus barbaros, N.: pro signis, O.: pro meliore causā, Cu.: Iuppiter hac stat, stands at your side, stands by you, V.: unde ius stabat, ei (populo) victoriam dedit, on whose side, L.; cf. in Darei partibus, Cu.—Of price, with abl. of price, to stand in, come to, cost: haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit, L.: Polybius scribit, centum talentis eam rem Achaeis stetisse, cost the Achaeans, L.: sit argumento tibi gratis stare navem: magno stat magna potentia nobis, O.
    * * *
    stare, steti, status V
    stand, stand still, stand firm; remain, rest

    Latin-English dictionary > stō

  • 6 consto

    con-sto, stĭti, stātum (constātūrus, Sen. Clem. 1, 19, 3; Plin. 18, 5, 6, § 30; Luc. 2, 17; Mart. 10, 41, 5; Lact. Opif. Dei, 7, 11), 1, v. n.
    I.
    To stand together, stand with some person or thing.
    A.
    Lit. (very rare):

    constant, conserunt sermones inter se drapetae,

    Plaut. Curc. 2, 3, 11.—
    B.
    Trop., to stand with, to agree with, be in accord or agreement, to correspond, fit.
    1.
    With cum and abl. (cf. consisto, II. B. 3.):

    considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum,

    Cic. Inv. 2, 14, 45:

    sententiā non constare cum superioribus et inferioribus sententiis, etc.,

    Auct. Her. 2, 10, 14.—
    2.
    Absol.:

    veri similis narratio erit, si spatia temporum, personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt,

    Auct. Her. 1, 9, 16.—
    3.
    With dat.:

    si humanitati tuae constare voles,

    Cic. Att. 1, 11, 1.—And esp. with sibi, to agree, accord with itself, to remain like one's self, be consistent:

    in Oppianico sibi constare et superioribus consentire judiciis debuerunt,

    Cic. Clu. 22, 60; so,

    with consentire,

    id. Univ. 3 init.; id. Fin. 2, 11, 35:

    ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismetipsis nec in ullo officio claudicare,

    id. Off. 1, 33, 119; so,

    sibi (opp. titubare),

    Quint. 5, 7, 11:

    sibi et rei judicatae,

    Cic. Clu. 38, 106:

    sibi,

    Hor. Ep. 1, 14, 16; id. A. P. 127; cf.:

    constat idem omnibus sermo,

    Liv. 9, 2, 3.—
    4.
    In the phrase ratio constat, mercantile t. t., the account agrees or is correct, is or proves right:

    auri ratio constat: aurum in aerario est,

    Cic. Fl. 28, 69:

    quibus ratio impensarum constaret,

    was correct, accurately kept, Suet. Ner. 30.—
    (β).
    In postAug. prose, esp. in the younger Pliny, transf. from the sphere of business:

    mirum est, quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,

    Plin. Ep. 1, 9, 1; cf. id. ib. 1, 5, 16; 3, 18, 10; 2, 4, 4; 7, 6, 4; id. Pan. 38, 4; Just. praef. § 5: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio [p. 439] constet, quam si uni reddatur, Tac. A. 1, 6 fin.
    II.
    With the access. idea of firmness, to stand firm, to remain immovable, unchanging, steadfast, to abide, last, endure, persevere, etc. (very freq. in all perr. and styles).
    A.
    In gen.:

    prius quam totis viribus fulta constaret hostium acies,

    Liv. 3, 60, 9; cf.:

    nec pugna deinde illis constare,

    id. 1, 30, 10:

    ut non color, non vultus ei constaret,

    id. 39, 34, 7; cf.:

    valetudo ei neque corporis neque animi constitit,

    Suet. Calig. 50; and:

    dum sanitas constabit,

    Phaedr. 4, 24, 30:

    non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant,

    Liv. 5, 42, 3; cf.:

    in ebrietate lingua non constat,

    Sen. Ep. 83, 27:

    mente vix constare,

    Cic. Tusc. 4, 17, 39; cf. Liv. 8, 19, 6; 44, 20, 7:

    quā in sententia si constare voluissent,

    Cic. Fam. 1, 9, 14; cf. Caes. B. G. 5, 36 fin.:

    numerus legionum constat,

    id. ib. 7, 35:

    ceteris exercitibus constare fidem,

    Tac. H. 2, 96:

    utrimque fides constitit,

    kept their word, Liv. 37, 32, 13; 2, 13, 9.— Poet.: cum sint huc forsitan illa, Haec translata illuc;

    summā tamen omnia constant,

    i. e. the principal sum remains always the same, Ov. M. 15, 258:

    postquam cuncta videt caelo constare sereno,

    every thing continues in unbroken serenity, Verg. A. 3, 518:

    constitit in nullā qui fuit ante color,

    Ov. A. A. 1, 120.—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to stop, halt: multitudinem procul hostium constare videtur, Sisenn. ap. Non. p. 273, 4.—
    2.
    Of facts, reports, etc., to be established, settled, certain, manifest, evident, well known:

    quae cum constent, perspicuum debet esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    eorum quae constant exempla ponemus, horum quae dubia sunt, exempla adferemus, id. mv 1, 38, 68: quod nihil nobis constat,

    Caes. B. G. 7, 5:

    cum et factum constet et nomen, qualia sint vocatur in dubium,

    Cic. Part. Or. 12, 42; cf.:

    cum factum constat, sed a quo sit factum in controversiam venit,

    Quint. 7, 2, 8; and impers., with acc. and inf.:

    mihi multa agitanti constabat, paucorum civium egregiam virtutem cuncta patravisse,

    Sall. C. 53, 4; cf.:

    quod omnibus constabat, hiemari in Gallia oportere,

    Caes. B. G. 4, 29 fin., and Cic. Clu. 13, 38.—
    b.
    Constat (constabat, constabit, etc., it is settled, established, undisputed, certain, well known, etc.), Cic. Mil. 6, 14; id. Quint. 29, 89; Caes. B. G. 3, 6; 3, 9 al.; Ov. M. 7, 533; Quint. 4, 2, 90 et saep.—So freq.: constat inter omnes, with acc. and inf., all agree, all are convinced:

    sed tum nimis inter omnis constabat neminem esse resalutatum,

    Cic. Phil. 2, 41, 106:

    quae propositio in se quiddam continet perspicuum et quod constare inter omnis necesse est, hanc velle approbare et firmare nihil attinet,

    in which all must agree, id. Inv. 1, 36, 62 dub. (B. and K. stare); Caes. B. G. 7, 44; Nep. Alcib. 1, 1; Quint. 6, 1, 8 et saep.; cf.

    also: constare inter homines sapientissimos (for which, just after: omnium consensu sic esse judicatum),

    Cic. de Or. 3, 1, 3:

    inter suos,

    Caes. B. G. 7, 47:

    inter augures, Liv 10, 6, 7 et saep.: cum de Magio constet,

    Cic. Att. 13, 10, 3; cf.:

    de facto constat,

    Quint. 7, 2, 7; so with de, id. 7, 2, 11; 4, 2, 5:

    etsi non satis mihi constiterat, cum aliquāne animi mei molestiā an potius, etc.,

    Cic. Fam. 13, 1, 1:

    nec satis certum constare apud animum poterat, utrum, etc.,

    Liv. 30, 28, 1:

    quid cuique sit opus constare decet,

    Quint. 3, 9, 8; so id. 3, 8, 25:

    quid porro quaerendum est? Factumne sit? At constat. A quo? At patet,

    Cic. Mil. 6, 15; so absol., id. Verr. 2, 3, 21, § 54.—
    3.
    Of a resolve.
    (α).
    Impers.: mihi (ei) constat, = certum est, it is my ( his) fixed determination, I am determined, I am fully resolved (rare): mihi quidem constat, nec meam contumeliam, nec meorum ferre, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 19, 42:

    neque satis Bruto neque tribunis militum constabat, quid agerent,

    were undecided, Caes. B. G. 3, 14:

    ut nihil ei constet quod agat,

    Cic. Tusc. 4, 15, 35.—
    (β).
    With the resolve as subject:

    animo constat sententia,

    Verg. A. 5, 748:

    cum constitit consilium,

    when my mind was fully made up, Cic. Att. 8, 11, 1.—
    4.
    In gen., as opp. to that which has no existence, to exist, be, abide (esp. in Lucr.):

    (corpora) quoniam fragili naturā praedita constant,

    Lucr. 1, 582; 1, 246; 1, 510 et saep.:

    antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent,

    Cic. de Or. 2, 22, 93; id. Verr. 2, 2, 76, § 187: qui sine manibus et pedibus constare deum posse decreverunt, id. N. D. 1, 33, 92:

    si ipsa mens constare potest vacans corpore,

    id. ib. 1, 10, 25.—
    5.
    With ex, in, de, or the abl. (in Cic. only with ex; cf. Madv. ad Cic. Fin. 4, 8, 19), to consist in or of, to be composed of, to rest upon something, etc.
    (α).
    With ex (very freq. in prose and poetry):

    fulminis ignem e parvis constare figuris,

    Lucr. 2, 385:

    homo ex animo constat et corpore,

    Cic. N. D. 1, 35, 98;

    id. Fin. l. l.: simplex (jus) e dulci constat olivo,

    Hor. S. 2, 4, 64:

    ea virtus, quae constat ex hominibus tuendis,

    Cic. Off. 1, 44, 157 et saep.—
    (β).
    With in and abl. (very rare):

    victoriam in earum cohortium virtute constare,

    Caes. B. C. 3, 89 fin.; Nep. Att. 14 fin.
    * (γ).
    With de:

    partus duplici de semine,

    Lucr. 4, 1229.—
    (δ).
    With abl. (freq. in Lucr. and Quint.):

    aeterno quia constant semine quaeque,

    Lucr. 1, 221; 1, 484; 1, 518 et saep.:

    agri campis, vineis, etc.,

    Plin. Ep. 3, 19, 5:

    constat tota oratio longioribus membris, brevioribus periodis,

    Quint. 9, 4, 134; 5, 10, 63 et saep.:

    causa constat aut unius rei controversiā aut plurium,

    id. 3, 10, 1. omnis disciplina memoriā, id. 11, 2, 1. omne jus aut scripto aut moribus, id. 12, 3, 6 et saep.—
    6.
    Mercantile t. t., like our phrase, to stand at, i. e. to cost; constr. with abl.. gen., etc., of price (cf. Zumpt, Gr. § 444).
    a.
    Lit.
    (α).
    With abl.:

    ut unae quadrigae Romae constiterint quadringentis milibus,

    Varr. R. R. 2, 1, 14; Suet. Vit. 19:

    filius auro,

    Plaut. Truc. 2, 6, 57:

    navis gratis,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48 (al. stare):

    HS. sex milibus tibi constant,

    id. ib. 2, 4, 12, §

    28: tanto nobis deliciae,

    Plin. 12, 18, 41, § 84:

    magno tibi,

    Plin. Ep. 2, 6, 4:

    parvo,

    Pall. Febr. 9, 12; cf.

    gratis,

    Sen. Ep. 104, 34; Aug. Serm. 385, 6.—
    (β).
    With gen.:

    (ambulatiuncula) prope dimidio minoris constabit isto loco,

    Cic. Att. 13, 29, 2; Suet. Ner. 27 fin.:

    quanti funus,

    id. Vesp. 19; Juv. 7, 45.—
    (γ).
    With adv.: quod mihi constat carius, Lucil. ap. Non. p. 272, 25; so,

    vilissime,

    Col. 9, 1. 6.—
    (δ).
    With sup.:

    cujus area super HS. millies constitit,

    Suet. Caes. 26.—
    b.
    Trop.:

    edocet, quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam,

    Caes. B. G. 7, 19:

    odia constantia magno,

    Ov. H. 7, 47:

    imperia pretio quolibet constant bene,

    Sen. Phoen. 664.—Hence, constans, antis, P. a. (acc. to II. 1.), standing firm, firm, unchangeable, constant, immovable, uniform, fixed, stable, invariable (freq. and class.).
    A.
    Lit.:

    mellis constantior est natura (sc. quam aquae),

    Lucr. 3, 192:

    constans uva contra tenorem unum algoris aestusve,

    Plin. 14, 2, 4, § 27:

    cujus in indomito constantior inguine nervus, Quam nova arbor, etc.,

    Hor. Epod. 12, 19:

    cursus certi et constantes,

    Cic. N. D. 3, 9, 24; cf.:

    constans reversio stellarum (with conveniens),

    id. ib. 2, 21, 54:

    constantissimus motus lunae,

    id. Div. 2, 6, 17:

    nihil (mundo) motu constantius,

    id. N. D. 3, 9, 23; 2, 21, 54:

    constanti vultu graduque,

    Liv. 5, 46, 3: aetas, the mature age (of an adult), Cic. Sen. 10, 33; cf.:

    constans aetas, quae media dicitur,

    id. ib. 20, 76:

    aetate nondum constanti,

    Suet. Galb. 4:

    pax,

    firm, secure, Liv. 6, 25, 6:

    fides,

    Hor. C. 3, 7, 4:

    an ire comminus et certare pro Italiā constantius foret,

    safer, Tac. H. 3, 1. —
    b.
    Agreeing or accordant with itself, consistent, harmonious:

    quemadmodum in oratione constanti, sic in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

    Cic. Off. 1, 40, 144:

    nihil intellego dici potuisse constantius,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    incredibilia an inter se constantia,

    Quint. 5, 4, 2:

    rumores,

    Cic. Fam. 12, 9, 1:

    constans parum memoria hujus anni,

    Liv. 10, 37, 13:

    constans fama erat,

    Suet. Caes. 6; so,

    opinio,

    id. Tib. 39; id. Vesp. 4 al.—
    B.
    Trop., intellectually or morally certain, sure, steadfast, constant, faithful, steady, unchanging:

    firmi et stabiles et constantes amici,

    Cic. Lael. 17, 62; cf. Nep. Lys. 2, 2:

    quem hominem? Levem? imo gravissimum. Mobilem? imo constantissimum,

    Cic. Rosc. Com. 16, 49; cf. opp. varium, id. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48 Spald.:

    pater amens at is quidem fuit omnium constantissimus,

    a very constant, steadfast man, Cic. Rosc. Am. 14, 41; cf.:

    prudens et constans (testis),

    Quint. 5, 7, 26; and under adv.:

    (Helvidius Priscus) recti pervicax, constans adversus metus,

    Tac. H. 4, 5 fin.:

    constans Fortuna tantum in levitate suā,

    Ov. Tr. 5, 8, 18; cf.: neque fidei constans, neque strenuus in perfidiā, Tac. H. 3, 57:

    constantior In vitiis, etc.,

    Hor. S. 2, 7, 18.— Adv.: constanter.
    1.
    (Acc. to A.) Firmly, immovably, steadily, constantly:

    manere in suo statu,

    Cic. Univ. 13: constanter ac perpetuo placet consilium, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 9:

    vitiis gaudere constanter,

    Hor. S. 2, 7, 6.— Comp.:

    ut maneamus in perspicuis firmius et constantius,

    Cic. Ac. 2, 14, 45.— Sup.:

    impetus caeli constantissime conficiens vicissitudinis anniversarias,

    Cic. N. D. 2, 38, 97.—
    b.
    Harmoniously, evenly, uniformly, consistently:

    constanter et aequaliter ingrediens oratio,

    Cic. Or. 58, 198:

    sibi constanter convenienterque dicere,

    id. Tusc. 5, 9, 26; cf. id. ib. 5, 9, 24; in comp., id. ib. 5, 9, 25; in sup., id. ib. 5, 8, 23; id. Ac. 2, 3, 9; so,

    hi constanter omnes nuntiaverunt,

    with one voice, unanimously, Caes. B. G. 2, 2:

    aequabilius atque constantius sese res humanae haberent,

    Sall. C. 2, 3:

    aequabilius atque constantius regere provincias,

    Tac. A. 15, 21 fin.
    2.
    (Acc. to B.) Steadily, calmly, tranquilly, sedately:

    constanter ac non trepide pugnare,

    Caes. B. G. 3, 25; cf.

    agere, Auct. B. Afr. 84: proelium inire,

    Suet. Vesp. 4; id. Tib. 19:

    constanter et sedate ferre dolorem,

    Cic. Tusc. 2, 20, 46:

    constanter et libere se gerere,

    id. Att. 4, 16, 9:

    constanter prudenterque fit,

    id. Tusc. 4, 6, 12:

    constanter delata beneficia (with judicio, considerate, and opp. repentino quodam impetu),

    id. Off. 1, 15, 49.— Comp.:

    cetera exsequi,

    Suet. Aug. 10:

    acrius quam constantius proelium inire,

    Curt. 4, 6, 14.— Sup.:

    amicitias retinere,

    Suet. Aug. 66; id. Tib. 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > consto

  • 7 sto

    sto, stĕti, stătum, 1 (scanned stĕtĕrunt, Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. H. 7, 166; Prop. 2, 8, 10), v. n. [root sta-; Sanscr. sthā, sthalam, locus; Gr. sta-, histêmi, to set, place; statêr, weight; O. H. Germ. stām; Goth. standa; Engl. stand], to stand, in opposition to sitting, walking, or lying prostrate, to stand still, remain standing, stand upright.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    hos quos videtis stare hic captivos duos, Illi qui astant, hi stant ambo, non sedent,

    Plaut. Capt. prol. 1 sq.; cf.:

    cum virgo staret et Caecilia in sellā sederet,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    si iste ibit, ito: stabit, astato simul,

    Plaut. Ps. 3, 2, 74:

    abi intro, noli stare,

    id. Mil. 4, 3, 36; so (opp. ire) id. Merc. 3, 3, 21; id. Mil. 4, 2, 95; 4, 9, 10; id. Pers. 3, 3, 43; 4, 4, 50; Ter. Eun. 3, 2, 6; 3, 2, 12:

    i: quid stas, lapis?

    id. Heaut. 4, 7, 3:

    ante aedes,

    Plaut. Am. 2, 1, 56; 1, 1, 250; 2, 2, 35; id. Truc. 2, 3, 14:

    ante ostium,

    Ter. Eun. 5, 2, 4; id. And. 3, 1, 17; id. Hec. 3, 4, 14; 5, 4, 14:

    ante oculos,

    Ov. Am. 1, 5, 17:

    ad januam,

    Cic. de Or. 2, 86, 353:

    ad undam,

    Verg. G. 4, 356:

    orantem juxta,

    Stat. Th. 11, 618:

    hic foris,

    Plaut. Men. 2, 3, 12:

    hinc procul,

    Ter. Hec. 4, 3, 1:

    propter in occulto,

    Cic. Clu. 28, 78; cf.:

    qui proximi steterant,

    Caes. B. G. 5, 35, 3:

    propius,

    Hor. A. P. 361:

    sta ilico,

    Ter. Phorm. 1, 4, 18:

    qui frequentissimi in gradibus concordiae steterunt,

    Cic. Phil. 7, 8, 21:

    stans pede in uno,

    Hor. S. 1, 4, 10 et saep.—Of things:

    ita statim stant signa,

    Plaut. Am. 1, 1, 120:

    quorum statuae steterunt in Rostris,

    Cic. Phil. 9, 2, 4:

    statua,

    id. Div. 1, 34, 75:

    signa ad impluvium, ad valvas Junonis,

    id. Verr. 2, 1, 23, § 61:

    stabat acuta silex,

    Verg. A. 8, 233:

    columna,

    Hor. C. 1, 35, 14:

    cerea effigies,

    id. S. 1, 8, 32; cf. poet.:

    aeneus ut stes,

    id. ib. 2, 3, 183.— Pass. impers.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Sim. Statum vide hominis, Plaut. Ps. 1, 5, 44: Gn. Quid agitur? Pa. Statur, Ter. Eun. 2, 2, 40:

    confecto munerum cursu moriar stando,

    Amm. 24, 3, 7.—Prov.:

    inter sacrum saxumque sto, nec quid faciam scio,

    i.e. I am in a pinch, Plaut. Capt. 3, 4, 84; v. sacrum.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to stand firm or immovable; to last, remain, continue: cui nec arae patriae domi stant; fractae et disjectae jacent, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 115 Vahl.):

    nec domus ulla nec urbs stare poterit,

    Cic. Lael. 7, 23:

    stantibus Hierosolymis,

    id. Fl. 28, 69:

    ut praeter spem stare muros viderunt,

    Liv. 38, 5:

    urbem innoxiam stare incolumem pati,

    id. 31, 31, 15:

    hasta, quae radice novā, non ferro stabat adacto,

    stuck fast, remained fixed, Ov. M. 15, 562:

    missum stetit inguine ferrum,

    id. ib. 5, 132; cf. id. ib. 5, 34;

    8, 415: stat glacies iners,

    Hor. C. 2, 9, 5:

    aquae,

    Ov. M. 4, 732:

    longā stare senectā,

    Sil. 3, 94:

    cornus stetit inter tempora frontis,

    id. 4, 142.—
    2.
    To remain, tarry, linger any where (cf. moror):

    paulisper stetimus in illā ganearum tuarum nidore atque fumo,

    Cic. Pis. 6, 13:

    hos quos video volitare in foro, quos stare ad curiam,

    id. Cat. 2, 3, 5: cur non aut stantem comprehenderint, aut fugientem consecuti sint, remaining in the city, id. Cael, 28, 67;

    so (opp. fugio),

    id. Tusc. 2, 23, 54:

    cum gladiis in conspectu senatus,

    id. Phil. 2, 4, 8:

    qui domi stare non poterant,

    id. Fl. 6, 13:

    (meretrix) olente in fornice stans,

    Hor. S. 1, 2, 30; cf. Ov. Am. 1, 10, 21; Juv. 10, 239; cf.

    of minerals not attracted by the magnet: pondere enim fretae partim stant, quod genus aurum,

    Lucr. 6, 1058. —
    3.
    In milit. lang.
    a.
    To stand in the ranks or under arms, to fight:

    quisque uti steterat, jacet obtinetque ordinem,

    Plaut. Am. 1, 1, 86: ut sustinere corpora plerique nequeuntes arma sua quisque stantes incumberet, Sall. ap. Serv. Verg. A. 9, 229 (H. 3, 72 Dietsch):

    cum milites a mane diei jejuni sub armis stetissent defatigati, Auct. B. Afr. 42, 3: primo haud impari stetere acie,

    Liv. 26, 44:

    in Asia totius Asiae steterunt vires,

    id. 37, 58: in acie, Auct. B. Hisp. 28 fin.:

    pars acie stabat, Auct. B. Afr. 51, 6: stetit acies in armis,

    Sen. Phoen. 389; cf.:

    stetit ordine certo Infelix acies,

    Luc. 7, 2, 16.—
    b.
    Pregn., to stand firm in fight, stand one's ground, maintain the contest (opp. abjecto scuto fugere), Cic. Tusc. 2, 23, 54; cf.:

    in acie stare ac pugnare (opp. in castra refugere),

    Liv. 22, 60, 25:

    Tarquiniensis, novus hostis non stetit solum, sed etiam ab suā parte Romanum pepulit,

    id. 2, 6, 11:

    comminus,

    Caes. B. C. 1, 47:

    inque gradu stetimus, certi non cedere,

    Ov. M. 9, 43; cf.:

    contra leonem,

    Spart. Carac. 5.—
    c.
    Transf., of a battle, to last, hold out, continue (a favorite expression of Livy):

    ibi aliquamdiu atrox pugna stetit,

    Liv. 29, 2:

    diu pugna neutro inclinata stetit,

    id. 27, 2:

    ita anceps dicitur certamen stetisse,

    id. 8, 38:

    primo stetit ambiguā spe pugna,

    id. 7, 7.—
    4.
    Nautical t. t., to lie, to lie or ride at anchor:

    ante hostium portus in salo stare,

    Liv. 37, 16;

    Auct. B. Afr. 62: naves regiae in sinu Maliaco,

    Liv. 36, 20:

    classis instructa in portu,

    id. 37, 11:

    classis in salo ad Leptim, Auct. B. Afr. 62, 4: litore puppes,

    Verg. A. 6, 901.—
    5.
    Of servants, to stand, wait, attend (very rare): neque pueri eximiā facie stabant, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 2:

    sto exspectans, si quid mihi imperent,

    Ter. Eun. 3, 5, 46:

    ad cyathum et vinum,

    Suet. Caes. 49; cf.:

    ad pedes,

    id. Galb. 22.—
    6.
    Of buildings, cities, etc., to stand finished, be erected (mostly poet.):

    intra annum nova urbs stetit,

    Liv. 6, 4, 6:

    jam stabant Thebae,

    Ov. M. 3, 131:

    moenia jam stabant,

    id. F. 3, 181:

    stet Capitolium Fulgens,

    Hor. C. 3, 3, 42:

    aedificant muros... Stabat opus,

    Ov. M. 11, 205:

    jam stare ratem,

    Val. Fl. 1, 96.—
    7.
    Of the countenance, to be unmoved, to be at rest ( poet.):

    stat num quam facies,

    Luc. 5, 214:

    stant ora metu,

    are rigid, Val. Fl. 4, 639; cf.:

    cur ad patrios non stant tua lumina vultus,

    Stat. Th. 10, 693.—
    8.
    To stand up, stand upright, stand on end; to bristle up, stiffen, etc. ( poet. and in post-Aug. prose): papillae, Lucil. ap. Non. 391, 26:

    mammae,

    Plin. 28, 19, 77, § 249:

    steterunt comae,

    Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. M. 7, 631; cf. id. ib. 10, 425:

    crines fulvi pulvere,

    Stat. Th. 3, 326:

    setae,

    Ov. M. 8, 286:

    in vertice cristae,

    id. ib. 6, 672:

    aristae,

    id. ib. 10, 655:

    stantes oculi,

    prominent, Ov. F. 6, 133:

    oculis rigentibus et genis stantibus,

    fixed, Plin. 23, 1, 24, § 49. —In mal. part., Mart. 3, 73, 2; App. M. 2, p. 117, 39; Auct. Priap. 75, 2.—Rarely of fluids, to coagulate, stiffen:

    sanguis stetit,

    Sen. Oedip. 585.—
    9.
    With abl., to stand out with, be thick with, full of any thing (mostly poet.): stant pulvere campi, Enn. ap. Porphyr. ad Hor. C. 1, 9, 1 (Ann. v. 592 Vahl.): cupressi Stant rectis foliis, id. ap. Philarg. ad Verg. G. 2, 444 (Ann. v. 268 ib.): stat sentibu' fundus, Lucil. ap. Don. Ter. And. 4, 2, 16; Titin. ap. Non. 391, 21; so,

    ager sentibus,

    Caecil. ib. 391, 23:

    vides ut altā stet nive candidum Soracte,

    Hor. C. 1, 9, 1: caelum caligine stat, Sisenn. ap. Non. 392, 8:

    pulvere caelum,

    Verg. A. 12, 408:

    pulvereo globo astra,

    Stat. Th. 7, 124:

    stant lumina (Charontis) flammā,

    Verg. A. 6, 300:

    stant pulvere Syrtes,

    Claud. Laud. Stil. 1, 257.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to stand: mentes, rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    stetisse ipsum in fastigio eloquentiae,

    Quint. 12, 1, 20.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to stand one's ground, stand firm or unshaken; to endure, persevere, persist, abide, continue:

    moribus antiquis res stat Romana virisque, Enn. ap. Aug. Civ. Dei, 2, 21 (Ann. v. 492 Vahl.): disciplinam militarem, quā stetit ad hanc diem Romana res, solvisti,

    Liv. 8, 7:

    res publica staret,

    Cic. Phil. 2, 10, 24; cf. id. Cat. 2, 10, 21:

    stante urbe et curiā,

    id. Planc. 29, 71:

    ut eo neglecto civitas stare non possit,

    id. Cael. 1, 1:

    utinam res publica stetisset, quo coeperat statu,

    id. Off. 2, 1, 3:

    qui illam (rem publicam) cadere posse stante me non putārant,

    id. Fam. 6, 6, 2:

    ut stante re publicā facere solebamus,

    id. Off. 2, 1, 3:

    neque enim aliter stare possemus,

    id. Sest. 45, 97:

    per quos homines ordinesque steterim, quibusque munitus fuerim, non ignoras,

    id. Fam. 13, 29, 7; cf.:

    eorum auxilio, qui me stante stare non poterant,

    id. ib. 7, 2, 3:

    respublica stetit virtute tuā,

    Liv. 4, 40:

    stetit regnum puero,

    id. 1, 3:

    dum stetimus,

    Ov. Tr. 1, 9, 17:

    stamus animis,

    Cic. Att. 5, 18, 2:

    stas animo,

    Hor. S. 2, 3, 213:

    Gabinium sine provinciā stare non posse,

    could not hold out, subsist, Cic. Pis. 6, 12; cf. id. Fl. 6, 14; Suet. Oth. 5:

    nedum sermonum stet honos,

    Hor. A. P. 69.—Hence, nearly—esse, tantā stat praedita culpā (natura), Lucr. 5, 199:

    pausam stare fragori,

    id. 1, 747.—
    b.
    (Acc. to its use as a milit. t. t., v. supra, I. B. 3.) To maintain the contest:

    cum in senatu pulcherrime staremus,

    Cic. Fam. 1, 4, 1.—
    c.
    Stare in aliquā re, simply aliquā re, and post-class. also alicui rei, to stand firm, persist, persevere; to rest, abide, adhere to, continue in a thing.
    (α).
    In aliquā re:

    si in fide non stetit,

    Cic. Rab. Perd. 10, 28:

    sin in eo non stat,

    id. Att. 2, 4, 1:

    stare oportet in eo, quod sit judicatum,

    id. Fin. 1, 14, 47:

    in sententiā,

    Liv. 4, 44.—
    (β).
    With abl.:

    eā omnes stant sententiā,

    Plaut. Curc. 2, 1, 35:

    suis stare judiciis,

    Cic. Tusc. 5, 28, 81:

    censoris opinione,

    id. Clu. 47, 132:

    alicujus decreto,

    Caes. B. G. 6, 13:

    stare conditionibus,

    Cic. Att. 7, 15, 2:

    stare conventis,

    id. Off. 3, 25, 95:

    stare jurejurando,

    Quint. 5, 6, 4:

    nihil quo stat loco stabit, omnia sternet abducetque vetustas,

    Sen. ad Marc. 26, 4.— Pass. impers.:

    stabitur consilio,

    Liv. 7, 35:

    etsi priore foedere staretur,

    id. 21, 19:

    famā rerum standum est,

    id. 7, 6.—
    (γ).
    With dat.:

    arbitri sententiae stare,

    Dig. 4, 7, 23 fin.:

    voluntati patris,

    ib. 26, 7, 3; 36, 3, 6:

    rei judicatae,

    ib. 42, 1, 32:

    emptioni,

    ib. 19, 1, 13; ib. 4, 8, 27 (five times) et saep.—
    (δ).
    Stat sententia, aliquid, or, impersonally, stat ( alicui), the determination stands or holds good; I ( thou, he, etc.) am determined: Pa. Vide quid agas. Ph. Stat sententia, Ter. Eun. 2, 1, 18:

    Hannibal, postquam ipsi sententia stetit, pergere ire,

    Liv. 21, 30:

    stat sententia tradere mecum Dotalem patriam,

    Ov. M. 8, 67:

    modo nobis stet illud, unā vivere in studiis nostris,

    Cic. Fam. 9, 2, 5:

    stat pectore fixum, Aeetae sociare manus,

    Val. Fl. 5, 289:

    nos in Asiam convertemus: neque adhuc stabat, quo potissimum,

    Cic. Att. 3, 14, 2:

    mihi stat alere morbum,

    Nep. Att. 21, 6:

    quos ut seponi stetit,

    Sil. 3, 68:

    stat, casus renovare omnes,

    Verg. A. 2, 750. —
    d.
    In aliquā re, or simply aliquā re, to rest on, be fixed on, depend upon, etc.:

    omnis in Ascanio stat cura parentis,

    Verg. A. 1, 646:

    regnum fraternā stare concordiā,

    Liv. 45, 19:

    quā (disciplinā) stetit Romana res,

    id. 8, 7:

    hac arte (i.e. bello) in patriā steti,

    id. 5, 44, 2; Val. Fl. 3, 673; Verg. A. 2, 163:

    magis famā quam vi stare res suas,

    Tac. A. 6, 30:

    apud quos virtute quam pecuniā res Romana melius stetit,

    id. H. 2, 69 fin.:

    famā bella stare,

    Curt. 3, 8, 7.—
    2.
    In theatr. lang., of plays and actors, to stand, i.e. to please, take, succeed:

    quod si intellegeret, cum stetit olim nova (fabula), Actoris operā magis stetisse quam suā,

    Ter. Phorm. prol. 9 sq.:

    partim vix steti, id. Hec. prol. alt. 7: securus, cadat an recto stat fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176:

    illi, scripta quibus comoedia prisca viris est, Hoc stabant, hoc sunt imitandi,

    id. S. 1, 10, 17.—
    3.
    Stare, ab, cum, or pro aliquo, or aliquā re, or with adv. loci, to stand by, on the side of, adhere to a person or thing, take the part of:

    ut nemo contra civium perditorum dementiam a senatu et a bonorum causā steterit constantius,

    Cic. Brut. 79, 273:

    a se potius quam ab adversariis,

    id. Inv. 1, 43, 81:

    a mendacio contra verum,

    id. ib. 1, 3, 4:

    a contrariā ratione,

    Auct. Her. 4, 2, 4:

    cum di prope ipsi cum Hannibale starent,

    Liv. 26, 41, 17; 5, 38:

    stabat cum eo senatus majestas,

    id. 8, 34, 1:

    nobiscum adversus bar, baros,

    Nep. Ages. 5, 4:

    si pro meā patriā ista virtus staret,

    Liv. 2, 12:

    pro jure gentium,

    id. 38, 25:

    pro vobis adversus reges stetimus,

    id. 45, 22, 10; 23, 8, 3 Fabri ad loc.:

    pro Jubā atque Afris,

    Quint. 11, 1, 80:

    pro signis,

    Ov. A. A. 1, 200:

    quamvis duces non essent praesentes, staret tamen pro partibus invicta fortuna ultoris,

    Flor. 4, 7, 10:

    hic primo pro Pompei partibus, mox simulatione contra Pompeium stetit,

    Vell. 2, 48, 4:

    voluptas pro iisdem partibus standi,

    Sen. Vit. Beat. 4, 1; cf.:

    et dii quoque pro meliore stant causā,

    Curt. 4, 1, 13:

    hinc stas, illinc causam dicis,

    Plaut. Men. 4, 2, 48:

    unde stetisset, eo se victoria transferret,

    Just. 5, 4, 12: non semper vostra evortet: nunc Juppiter hac stat, stands at your side, stands by you, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565.—So with in:

    Graeci, qui in Darei partibus steterant,

    Curt. 3, 11, 18.—
    4.
    Stare per aliquem, to stand to one's account, be chargeable or owing to one; to lie at one's door, be one's fault; followed by a negative consequence or effect, expressed by quin, [p. 1763] quominus, or ne.
    (α).
    With quin:

    quoniam per eum non stetisset, quin praestaretur, etc.,

    Liv. 2, 31, 11 Weissenb.ad loc.—
    (β).
    With quominus (freq.):

    si poterit fieri, ut ne pater per me stetisse credat, Quominus haec fierent nuptiae, volo: sed si id non poterit, Id faciam in proclivi quod est, per me stetisse, ut credat,

    Ter. And. 4, 2, 16 sq.:

    Caesar ubi cognovit per Afranium stare, quominus proelio dimicaretur,

    Caes. B. C. 1, 41:

    graviter eam rem tulerunt, quod stetisse per Trebonium, quominus oppido potirentur, videbatur,

    id. ib. 2, 13; so,

    nec, quominus perpetua cum eis amicitia esset, per populum Romanum stetisse,

    Liv. 8, 2, 2; 9, 14, 1; 6, 33, 2; 44, 14, 12.—
    (γ).
    With ne:

    ne praestaremus per vos stetit, qui, etc.,

    Liv. 45, 23, 6:

    non per milites stetisse, ne vincerent,

    id. 3, 61, 2:

    quasi per ipsum staret, ne redderetur,

    Suet. Aug. 28.—Rarely without the negation; so with ut:

    per quam (ignorantiam) stetit, ut tibi obligarer,

    Plin. Ep. 10, 6 (22), 2; cf. Ter. And. 4, 2, 17 supra; absol.:

    id est, non per me stetit, sed per illud,

    Quint. 3, 6, 78; with subj.-clause:

    si per eum non stetit, parere defuncti voluntati,

    Dig. 32, 1, 36.—
    5.
    Of price, to stand one in, to come to, to cost (mostly post-Aug.):

    Periclum vitae meae tuo stat periculo,

    Plaut. Capt. 3, 5, 82:

    Polybius scribit, centum talentis eam rem Achaeis stetisse,

    Liv. 34, 50; cf.:

    sit argumento tibi gratis stare navem,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48:

    haud illi stabunt Aeneia parvo Hospitia,

    Verg. A. 10, 494:

    quae neque magno Stet pretio,

    Hor. S. 1, 2, 122:

    multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit,

    Liv. 23, 30:

    haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit,

    id. 3, 60:

    utrique vindicta libertatis morte stetit,

    Vell. 2, 64, 3:

    heu quanto regnis nox stetit una tuis?

    Ov. F. 2, 812 et saep.:

    nulla pestis humano generi pluris stetit,

    Sen. Ira, 1, 2, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > sto

  • 8 agitō

        agitō āvī, ātus, āre, freq.    [ago], to set in violent motion, drive onward, move, impel, urge: (Harena) magnā vi agitata, S.: greges, drive to pasture, V.: equum, V.: iugales (dracones), O.: (triremem) in portu agitari iubet, rowed about, N. — To hunt, chase, pursue: aquila alias avīs agitans: dammas, O.: cervos in retia, O. — Fig., to drive, urge forward, press, support, insist on: agrariam legem: hoc unum agitare, esse, etc., keep pressing this one point: pacem an bellum, S.—To attend, keep, celebrate: Dionysia, T.: festos dies. — To observe, obey, carry out, exercise: praecepta parentis mei, S.: secreta consilia, L.—Of time, to pass, spend vitam sine cupiditate, S.: apud aquam noctem, S. — Absol, to live, abide, be: varius atque incertus agitabat, S.: pro muro dies noctīsque, remain, S. —To move to and fro, stir, agitate, shake, disturb, toss: corpora huc et illuc, S.: hastam, brandish, O.: scintilla agitata (ventis), fanned, O.: habenas manibus, wield, O.: caput, nod, O.: mare ventorum vi agitari: freta incipiant agitata tumescere, V.: Zephyris agitata Tempe, H.: agitata numina Troiae, tossed on the sea, V.: agitantia fumos Nubila, tossing up spray, O. — Fig., to stir, rouse, agitate, stimulate, excite, goad: hunc, T.: plebem, L.: mens agitat molem, animates, V. — To vex, disquiet, disturb, distress: nationes: Furiis agitatus Orestes, V.: rebus agitatis, in times of disorder: metu atque libidine divorsus agitabatur, was distracted by, S.: te agitet cupido, H.: fidem aut gentīs, to disturb the loyalty, etc., V. — To insult, scoff, rail at, deride, revile: rem militarem: mea fastidia verbis, H.: (poemata) expertia frugis, H.: ea belle agitata ridentur, neatly mocked. — To prosecute, occupy oneself with, engage in, keep going, stir: cuncta, keep active, S.: mutas artes, V.: iocos, O.: eo modo agitabat, ut, etc., so conducted himself, S.: scaenis agitatus Orestes, i. e. represented, V.—To pursue, consider, deliberate on, meditate: secum multum, S.: haec mecum, H.: in animo bellum, L.: agitare coepit, si posset, etc., L.: ut mente agitaret, bellum renovare, N. — To discuss, debate, sift, investigate: oratori omnia tractata, agitata, i. e. sifted, discussed: omnia ex tabulis, by the accounts: senatus de secessione plebis agitat, L. — Impers: Romae de facto agitari, there were discussions, S.
    * * *
    agitare, agitavi, agitatus V
    stir/drive/shake/move about; revolve; live; control, ride; consider, pursue

    Latin-English dictionary > agitō

  • 9 colō

        colō coluī, cultus, ere    [COL-], to till, tend, care for, cultivate: agrum, T.: agros, Cs.: colendi causā in agro esse: agri qui coluntur: hortos, V.: arbores, H.: fructūs, V.: fruges, O.: Pater ipse colendi, V.—To frequent, dwell in, stay in, inhabit, abide, live, dwell: colitur ea pars (urbis): urbem, V.: regnum, O.: arva gelidumque Anienem, and the banks of, V.: Rheni ripam, Ta.: anguis Stagna colit, haunts, V.: proximi Cattis Usipii colunt, Ta.: circa ripam Rhodani, L.—Fig., of the gods, to frequent, cherish, care for, protect, guard, watch over: quas condidit arces, Ipsa colat, V.: nymphis colentibus undas, O.: Iuno, quae Veios colis, L.: urbem, L.: terras hominumque genus, H. — To honor, revere, reverence, worship: Mercurium, Cs.: deos patrios: Musarum delubra: sacra: o colendi Semper et culti, H.: colebantur religiones pie, L.: numina, V.: caerimonias sepulcrorum: sacrarium summā caerimoniā, N. — To honor, esteem, love, adhere to, cherish: nos coluit maxime, T.: a quibus diligenter videmur coli: hunc virum, S.: poëtarum nomen: in amicis colendis: plebem Romanam, L.: alqm litteris, N.: nec illos arte, nec opulenter, S.—To attend to, dress, clothe, adorn, etc.: formamque augere colendo, by attire, O.—To cultivate, cherish, seek, practise, devote oneself to, follow, observe: studia: fidem rectumque, O.: ius et fas, L.: memoriam alicuius: bonos mores, S.: pietatem, T.: ius bonumque, S.: orationis genus: patrias artes, O.—To experience, live through, pass, spend: vitam illam: vitam inopem, T.
    * * *
    I
    colare, colavi, colatus V TRANS
    strain/filter (liquid), clarify; purify; remove solids by filter; wash (gold)
    II
    colere, colui, cultus V
    live in (place), inhabit; till, cultivate, promote growth; foster, maintain; honor, cherish, worship; tend, take care of; adorn, dress, decorate, embellish

    Latin-English dictionary > colō

  • 10 com-moror (conm-)

        com-moror (conm-) ātus, ārī, dep.,    to tarry, linger, abide, sojourn, remain, stay: illic tam diu, T.: dies XXV in eo loco, Cs.: Romae: apud alqm: commorandi natura devorsorium nobis dedit: paululum, S.—Of discourse, to linger, insist, dwell: ut in eādem commoretur sententiā: ipsa veritas commorari cogit.

    Latin-English dictionary > com-moror (conm-)

  • 11 com-prōmittō (conp-)

        com-prōmittō (conp-) mīsī, missus, ere,    to agree to abide by the award of an arbiter.

    Latin-English dictionary > com-prōmittō (conp-)

  • 12 cōn-sistō

        cōn-sistō stitī, stitus, ere,    to stand still, stand, halt, stop, take a stand, post oneself: hic, T.: Ubi veni, T.: consistimus, H.: viatores consistere cogant, Cs.: bestiae cantu flectuntur atque consistunt: in oppidis: ire modo ocius, interdum consistere, H.: in muro, get footing, Cs.: ad aras, O.: ante domum, O.: in aede, O.: cum hoc, at the side of: limine, O.: rota constitit orbis, stood still, V.—To set, grow hard, become solid: frigore constitit unda, has been frozen, O.: sanguis.—To take a stand, take position, assume an attitude, stand forth, set oneself: in scaenā, Ph.: in communibus suggestis: mediā harenā, V.: in digitos adrectus, V.: inter duas acies, L.: quocumque modo, in whatever attitude, O.: quales quercūs Constiterunt, stand up in a body, V.—Of troops, to stand, form, halt, make a halt, take position, be posted, make a stand: in superiore acie, Cs.: in fluctibus, Cs.: pro castris, form, S.: pari intervallo, Cs.: a fugā, L.: in orbem, Cs.: quadratum in agmen (acies), Tb.: naves eorum nostris adversae constiterunt, Cs. — To abide, stay, settle, tarry, have a place of business: negotiandi causā ibi, Cs.: locus consistendi in Galliā, Cs.: Latio consistere Teucros, room for, V.: primā terrā, on the very shore, V.: ede ubi consistas, Iu.—Fig., to pause, dwell, delay, stop: in uno nomine: paulisper.—To be firm, stand unshaken, be steadfast, continue, endure, subsist, find a footing: mente: in dicendo: in quo (viro) culpa nulla potuit consistere, rest upon: Quos (finīs) ultra citraque nequit consistere rectum, H.: si prohibent consistere vires, O.—To agree: cum Aristone verbis consistere, re dissidere. — To be, exist, occur, take place: vix binos oratores laudabiles constitisse: sed non in te quoque constitit idem Exitus, O.: ut unde culpa orta esset, ibi poena consisteret, fall, L.: ante oculos rectum pietasque Constiterant, stood forth, O.—To consist in, consist of, depend upon: pars victūs in lacte consistit, Cs.: (rem p.) in unius animā: in unā virtute spes, Cs.: causa belli in personā tuā.—To come to a stand, stand still, stop, cease: omnis administratio belli consistit, Cs.: natura consistat necesse est: consistere usura debuit: bellum, L.: infractaque constitit ira, O.

    Latin-English dictionary > cōn-sistō

  • 13 cōn-stō

        cōn-stō stitī, statūrus, āre,    to agree, accord, be consistent, correspond, fit: constetne, oratio cum re: humanitati tuae: ut idem omnibus sermo constet, L.: sibi, to be consistent: mihi, H.: sibi et rei iudicatae: auri ratio constat, the account is correct.—To stand firm, be immovable: priusquam constaret acies, closed their ranks, L.—Fig., to be firm, be unmoved, abide, be unchanged, last, persevere, endure: uti numerus legionum constare videretur, Cs.: utrimque constitit fides, kept faith, L.: dum sanitas constabit, Ph.: animo constat sententia, V.: mente: auribus, L.: summā omnia constant, remain the same, O.: cuncta caelo sereno, a perfectly serene sky, V.: non in te constitit idem Exitus, with a different result in your case, O.—To be certain, be ascertained, be known, be settled, be established: quae opinio constat ex litteris, is supported by: praeceptori verborum regula constet, be familiar to, Iu.: cum hoc constet, Siculos petisse: dum haec de Oppianico constabunt: quod inter omnīs constat, as everybody knows: constare res incipit ex eo tempore, L.: momenta per cursores nuntiata constabant, Ta.: quod nihil nobis constat, we have no positive information, Cs.: ante quam plane constitit: Caesarem esse bellum gesturum constabat, there was no doubt, Cs.: mihi virtutem cuncta patravisse, became satisfied, S.: omnibus constabat oportere, etc., were convinced, Cs.: quae (maleficia) in eo constat esse, certainly are: inter Hasdrubalem et Magonem constabat, fore, etc., L.: in fontīs vitium venisse, O.: apud animum, utrum, etc., L.—To be fixed, be determined, be resolved: quae nunc animo sententia constet, V.: mihi quidem constat, ferre, etc., I am resolved: neque Bruto constabat, quid agerent, had fully decided, Cs.: probarentne parum constabat, could not decide, S.—To exist, be extant, remain: si ipsa mens constare potest: ut ad alterum R litterae constarent integrae. — To consist of, be composed of: conventus, qui ex variis generibus constaret, Cs.: Asia constat ex Phrygiā, Mysiā, etc.: (virtus) ex hominibus tuendis: (ius) e dulci olivo, H.: pecuniae reditus constabat in urbanis possessionibus, was derived from, N.: domūs amoenitas silvā constabat, N.—To depend, be dependent: victoriam in cohortium virtute, Cs.: suum periculum in alienā salute, Cs.—To stand at, cost: prope dimidio minoris: quanti subsellia constent, Iu.: navis gratis: quot virorum morte constare victoriam, Cs.: constat leviori belua sumptu, Iu.

    Latin-English dictionary > cōn-stō

  • 14 con - versor

        con - versor ātus, ārī,    to abide, frequent: in regiā, Cu.

    Latin-English dictionary > con - versor

  • 15 haereō

        haereō haesī, haesūrus, ēre    [HAES-], to hang, stick, cleave, cling, adhere, hold fast, be fixed, sit fast, remain close: lingua haeret metu, T.: terra radicibus suis: scalarum gradūs male haerentes, holding: Haerent parietibus scalae, V.: in equo, keep his seat: pugnus in malā haeret, T.: tergo volucres haesere sagittae, V.: haerens corona Crinibus, H.: leo haeret Visceribus, V.: os fauce cum haereret lupi, Ph.: haerentes litore naves, H.: in limine coniunx Haerebat, V.: gremio in Iasonis, O.: foliis sub omnibus, V.: duo turmae haesere, i. e. failed to break through, L.: oratio haeret in salebrā, i. e. is at a loss.—Fig., to hold fast, remain attached, be fixed, keep firm, adhere, inhere: cum illud dictum haerere debeat, hit the mark: in te haeret culpa, T.: scrupus in animis: quae mihi in visceribus haerent, i. e. fixed in my heart: mihi in medullis: hi in oculis haerebunt, i. e. be present: in te culpa, cleaves, T.: in eis poenis, incur: fama haesit ad metas, hung back: haereret illa rei p. turpitudo: infixus haeret animo dolor: haerent infixi pectore voltūs, V.: in voltu patris, gaze upon, O.: cui omnia vaenum ire in animo haeserat, S.: neu quid intercinat, Quod non haereat apte, i. e. finds its place, H.— To keep near, keep close, join, attach oneself, follow: apud Thaidem, T.: haeret pede pes, V.: in tergo, pursue closely, L.— To remain fixed, abide, continue, keep at, stick to: hic haereo: hic terminus haeret, is fixed, V.: sedibus in isdem, adhere to his purpose, V.: in praetorum tribunalibus, loiter: ut boni quod habeat, id amplectar, ibi haeream: macula haesura, lasting, Iu.— To stick fast, be brought to a stand, be embarrassed, be perplexed, be at a loss, hesitate, be suspended, be retarded: haereo Quid faciam, T.: haerebat in tabulis publicis reus: in multis nominibus: physici cum haerent aliquo loco, etc.: haeret, an haec sit, O.: haeres Et dubitas, Iu.: Hectoris manu victoria Graiūm Haesit, i. e. was retarded, V.: vox faucibus haesit, V.: in hac difficultate rerum consilium haeret, L.
    * * *
    haerere, haesi, haesus V
    stick, adhere, cling to; hesitate; be in difficulties (sticky situation?)

    Latin-English dictionary > haereō

  • 16 in-colō

        in-colō luī, —, ere,    to be at home, abide, dwell: trans Rhenum, Cs.: inter mare Alpīsque, L.: ubi incolere consueverant, S.—To inhabit, dwell in: urbem: lacūs lucosque: terras: finīs, H.: partem Galliae, Cs.: patriam, L.: (insularum) pars a feris nationibus incolitur, Cs.: incolitur urbis sedes, V.: qui (loci) a quibusque incolebantur.

    Latin-English dictionary > in-colō

  • 17 mānsitō

        mānsitō āvī, —, āre, freq.    [maneo], to stay, tarry, abide: sub eodem tecto, Ta.: unā, Ta.
    * * *
    mansitare, mansitavi, mansitatus V
    spend the night, stay

    Latin-English dictionary > mānsitō

  • 18 obsideō

        obsideō ēdī, essus, ēre    [ob+sedeo], to sit, stay, remain, abide: domi, T.—To beset, haunt, frequent: umbilicum terrarum.—In war, to hem in, beset, besiege, invest, blockade: quod (oppidum) neque capi neque obsideri poterat, S.: omnīs aditūs: Uticam, Cs.: consilia ad obsidendam (urbem) versa, L.: obsessa Ilion, H.: Dextrum Scylla latus Obsidet, V.: aedīs, Iu.: omnibus rebus obsessi, hampered in every way, Cs.—Supin. acc.: proficiscitur obsessum turrim, S.—Poet.: obsessae fauces, choked, V.: obsessum frigore corpus, O.—To occupy, fill, possess: corporibus omnis obsidetur locus, is filled: milite campos, V.: Trachas obsessa palude, i. e. surrounded, O.: meum tempus, take up: cum obsideri aurīs a fratre cerneret, besieged, L.—To watch closely, look out for: iacere ad obsidendum stuprum.
    * * *
    obsidere, obsedi, obsessus V
    blockade, besiege, invest, beset; take possession of

    Latin-English dictionary > obsideō

  • 19 per-maneō

        per-maneō mānsī, mānsūrus, ēre,    to stay, hold out, last, continue, abide, be permanent, endure, remain, persist, persevere: ut quam maxime permaneant diuturna corpora: ira tam permansit diu, T.: quis confidit illud stabile permansurum?: Athenis iam ille mos a Cecrope permansit: Innuba permaneo, O.: ad longinquum tempus: ad extremos rogos, O.: seros in annos, O.: in suis artibus, S.: in orā maritimā, L.: in sententiā: in eā libertate, Cs.

    Latin-English dictionary > per-maneō

  • 20 perpetior

        perpetior pessus, ī, dep.    [per+patior], to bear steadfastly, suffer firmly, stand out, abide, endure, be patient: contumelias, T.: inperia saeva, S.: o multa dictu gravia, perpessu aspera: supplicium, Cs.: mihi omnia potius perpetienda esse duco, quam, etc.: Audax omnia perpeti Gens, i. e. to brave all, H.: fulmina, noctem, imbrīs, O.: interfici quom perpeti me possum, T.: exscindine domos Perpetiar, V.: perpetiar memorare, i. e. will control myself so as, etc., O.
    * * *
    perpeti, perpessus sum V DEP

    Latin-English dictionary > perpetior

См. также в других словарях:

  • Abide — A*bide , v. t. 1. To wait for; to be prepared for; to await; to watch for; as, I abide my time. I will abide the coming of my lord. Tennyson. [1913 Webster] Note: [[Obs.], with a personal object. [1913 Webster] Bonds and afflictions abide me.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Abide — A*bide , v. i. [imp. & p. p. {Abode}, formerly {Abid}; p. pr. & vb. n. {Abiding}.] [AS. [=a]b[=i]dan; pref. [=a] (cf. Goth. us , G. er , orig. meaning out) + b[=i]dan to bide. See {Bide}.] 1. To wait; to pause; to delay. [Obs.] Chaucer. [1913… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • abide — vt abode or abid·ed, abid·ing: to accept without objection abide by: to act or behave in accordance with or in obedience to Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • abide — is now limited to two main meanings, and has lost many others over seven centuries of use along with several redundant inflections, including abode. The principal meaning ‘to bear, tolerate’ is now only used in negative contexts, usually with a… …   Modern English usage

  • abide — [v1] submit to, put up with accept, acknowledge, bear, bear with*, be big about*, concede, consent, defer, endure, hang in*, hang in there*, hang tough*, live with*, put up with*, receive, sit tight*, stand, stand for, stomach, suffer, swallow,… …   New thesaurus

  • abide — ► VERB 1) (abide by) accept or observe (a rule or decision). 2) informal tolerate: he could not abide conflict. 3) (of a feeling or memory) endure. 4) archaic live; dwell. ORIGIN Old English, wait ; related to BIDE(Cf. ↑ …   English terms dictionary

  • abide — (v.) O.E. abidan, gebidan remain, wait, delay, remain behind, from ge completive prefix (denoting onward motion; see A (Cf. a ) (1)) + bidan bide, remain, wait, dwell (see BIDE (Cf. bide)). Originally intransitive (with genitive of the object: we …   Etymology dictionary

  • abide by — (something) to accept or obey an arrangement, decision, or rule. It is a good thing that most drivers abide by the rules of the road …   New idioms dictionary

  • abide — [ə bīd′] vi. abode [ə bōd′] or abided, abiding [ME abiden < OE ābīdan < ā , intens. + bīdan, BIDE] 1. to stand fast; remain; go on being 2. Archaic to stay; reside ( in or at) vt. 1. to await …   English World dictionary

  • abide by — index accede (concede), adhere (maintain loyalty), comply, concede, conform, defer (yield in judgment), fulfill …   Law dictionary

  • abide — 1 *stay, wait, remain, tarry, linger Analogous words: dwell, *reside, live, sojourn, lodge: *stick, cleave, cling, adhere Antonyms: depart Contrasted words: *go, leave, quit: *move, remove, shift …   New Dictionary of Synonyms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»