TIMAEUS

concinnē, Adv. m. Compar. (concinnus), I) kunstgerecht, zierlich, sed vestita, aurata, ornata ut lepide! ut concinne! ut nove! Plaut. Epid. 222: aquae de sipunculis concinnius saliunt quam de imbribus, Fronto de or. p. 158, 22 N. – II) v. der Rede, a) recht sein, rogare, Cic. Rosc. com. 49: concinne Timaeus, Cic. de nat. deor. 2, 69. – b) kunstgerecht, harmonisch, in harmonischer Form, c. loqui, Varr. LL. 6, 57: sunt enim c. distributa, Cic. de or. 2, 81: neque ille concinnius eloquetur, qui se Laconicā brevitate collegit, Auson. grat. act. (VIII) IV, 19. p. 22, 10 Schenkl: verbum usurpatum concinnius aut congruentius aut commodatius, Fronto de orat. p. 162, 6 N.

im-polītus, a, um (in u. polio), ungeglättet, I) eig.: linum, ungeklopftes, Fest. 317 (a), 32: saxum, unbehauener, Vulg. deut. 27, 6: u. so lapis, Quint. 8, 6, 63. Vulg. Iosue 8, 34. Vulg. 1. Esdr. 5, 8 u. 6, 4. – II) übtr.: a) ungefeilt, unausgebildet, ungebildet, forma ingenii admodum impolita et plane rudis, Cic.: genus hoc eorum, qui sibi eruditi videntur, hebes atque impolitum, Cic.: Timaeus ipsā compositione verborum non impolitus, einer gewissen Glätte nicht entbehrend, Cic.: ex quibus (grammaticis) si quis erit plane impolitus, Quint. – Compar. descriptio inpolitior, Veget. mil. 2, 4. – b) unvollendet, res, Cic. de prov. cons. 34.

parvus, a, um (aus *parvom, neutr. = παῦρον), Compar. minor, neutr. minus, Genet. ōris, Superl. minimus, a, um, klein, I) eig.: A) der räumlichen Ausdehnung nach (Ggstz. magnus, amplus), capra (Ggstz. capra ampla), Varro: pisciculi, Cic.: filius, Cic.: puella (Ggstz. puella longissima), Ov.: corpus, Hor.: navicula, Cic.: herba, Plin.: flumen, Mela: insula, Liv.: oppidum, Mela: libellus, Cic. fr.: locus, Cic. – calceus minor, Hor.: serrulae manubriatae minores maioresque ad mensuram cubiti, Pallad.: Hibernia dimidio minor quam Britannia, Caes.: naves, quarum minor nulla erat duum milium amphorûm, Lentul. in Cic. ep.: minor frontem, verstümmelt an usw., Sil.: bildl., capitis minor = capite deminutus, ein bürgerlich Toter, Hor. – minima res, Cic.: min. digitus, Plaut. u. Plin.: min. altitudo fluminis, Caes. – B) der Zahl, Menge, dem Gewichte nach klein = gering, unbeträchtlich, a) adi.: numerus navium, Nep.: manus, copiae, Sall. – minor numerus militum, Auct. b. Alex. – minimus numerus, Liv. – oder = wenig, cibus, Ov.: parvi odoris, Plin.: sucus, Plin.: cruor, Lucan. – si pecunia non minor esset facta, Cic. – minimus cibus, Ov. – minimus sanguis, ein ganz klein wenig Blut, der kleinste Blutstropfen, Iuven. – probatio in minimo pondere, Plin.: non minimo opere = maximo opere, Licin. fr. – b) subst., parvum, ī, n., etwas

————

Weniges, eine Wenigkeit, bes. = geringes Vermögen, parvum sanguinis, Lucan.: contentus parvo, Cic. u.a.: u. so parvo beati, Hor.: u. vivitur parvo bene, Hor. (vgl. Schmid Hor. ep. 2, 1, 139. Mitscherlich Hor. carm. 2, 16, 13. die Auslgg. zu Tibull. 1, 1, 25): parvo potens, in Armut reich, Verg.: parvo admodum plures, etwas mehr, Liv.: parvo assuescere, Sen.: bei Zahlangaben, cum per annos quattuor imperasset decem parvo minus, nach einer nahezu vierzehnjährigen Regierung, Amm. – parvi refert, es liegt wenig daran, s. refert. – u. so auch im Compar., minus praedae, Liv.: minus nihilo, weniger als nichts, Ter. – u. im Superl. minimum, sehr weniges, Ter. u. Cic.: minimo minus, um ein Haar, Apul. – c) adv., minimum, α) am wenigsten, sehr wenig, valere, Cic.: quae non minimum commendat, nicht wenig, Nep.: ne minimum quidem, nicht im mindesten, ganz und gar nicht, Cic. – β) zum mindesten, wenigstens, ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una, Varro.

II) übtr.: A) dem Werte nach gering, unbedeutend, unbeträchtlich, a) adi.: parva dona od. munera, Ov. u. Hor.: paucae et parvi pretii res, Liv.: ea parva ducere, Cic.: parvi pretii deputare, Ter.: parvo vendere pretio, Cic.: (homo) minimi pretii, ganz nichtswürdiger, Plaut.: minimo sumptu, Plaut.: quaestus minimus et sordidus (Ggstz. quaestus magnus et evidens), Auct. b. Alex. – b) subst., parvum, ī, n., etwas Gerin-

————

ges, eine Kleinigkeit, in den Verbndgg.: parvi id facio, Sall., od. parvi aestimo, Cic., od. pendo, Ter. u. Sall., od. duco, Cic., gering schätzen, parvi esse, wenig gelten, Cic.: parvo curare, Cic.: parvo emere, Hor.: parvo constare (zu stehen kommen, kosten), Ggstz. magno constare, Sen.: parvo parata (wohlfeile) remedia adhibere, Sen. – so im Compar., minoris, wohlfeiler, geringer, vendere, Cic.: aestimare, Sulpic. (b. Cic.) u. Nep., od. ducere, Sall. – u. im Superl., minimi facere, sehr gering, Plaut.: minimo emere, Plaut.

B) der extensiven und intensiven Stärke, dem Grade, der Geltung nach = klein, gering, schwach, a) v. der Stimme u. Rede (Ggstz. magnus), α) = schwach, leise, parvae murmura vocis, Ov.: parva murmura, Ov.: voce parvā refert, Ov. – β) = demütig, animis verba minora, Ov.: verbis minoribus uti, Ov.: iacit ante fores verba minora deo, Prop. – b) vom Geiste = klein, nicht produktiv, non tibi parvum ingenium, Hor.: u. übtr., von der Person, operosa parvus (ein kleiner Geist) carmina fingo, Hor. – c) von Gesinnung und Denkart = klein, kleinlich, kleinmütig, onus parvis animis et parvo corpore maius, Hor.: parvi animi (= μικρόψυχον) haberi, Hor.: nihil est tam angusti animi tamque parvi quam amare divitias, Cic. – subst., nil parvum loquar, nil parvum sapias, nur Erhabenes, Hor. – d) v. der Dichtungsart = tenu-

————

is, humilis, niedrig, leicht, carmen, Hor.: modi, Hor. – e) von Verhältnissen, Zuständen und Eigenschaften aller Art = klein, gering, unbedeutend, unwichtig, unerheblich, res, Cic. u.a.: dictu parva (für die Erzählung unbedeutende), sed magni eadem in re gerenda momenti res, Liv.; vgl. minora dictu prodigia, Liv.: parva momenta, Caes.: parvo momento, Caes.: parvo labore, Cic. – commodum parvum, Cic.: beneficium parvum, Cic.: parva pericula (Ggstz. pericula maiora), Tac. – parva fides, Ter.: minus periculum, Curt.: minima vitia. Hor. – subst., si parva licet componere magnis, Verg.: parva queror, Ov. – Sprichw., minima de malis (sc. eligenda), man muß von allen Übeln das kleinste wählen, Cic. de off. 3, 105. – f) v. Pers., α) dem Vermögen, dem Stande, der Geltung bei anderen nach gering, ärmlich, niedrig, unbedeutend (Ggstz. magnus, amplus), Lares, ärmliche, Iuven.; dies. di, Hor.: senator, Auct. b. Afr.: domus (= Familie), Ov.: numen, Ov.: qui Neronem... quasi minores (Leute von geringerer Bedeutung) evasere, Tac.: u. so minores duces, Tac. – Kompar. minor m. Abl. = geringer als usw. = jmdm. nachstehend, untertan, sich unterordnend, te minor, Hor.: inventore minor, Hor.: dante minor, indem du dich vor dem Geber erniedrigst, Hor. – subst., neque ulla est aut magno aut parvo (dem Geringen, Armen) leti fuga, Hor.: parvum (den geringen Mann, der sich wenig

————

dünkt) parva decent, Hor.: hoc studium parvi properemus et ampli, Niedere und Hohe (alle, welchem Stande wir auch angehören), Hor. – Kompar. minor, teils der Geringere vom Stand, Plur. bei Tac. ann. 15, 20; teils der Geringere an Rang, der Untere (im Ggstz. zu den Oberen, Offizieren), minor ordine, Ov. ex Pont. 4, 7, 49: u. so Plur. minores, die Unteren, Tac. ann. 15, 16 extr.; teils der Untergebene, Tac. Germ. 39: u. so Plur. minores, ibid. 36. – β) Kompar. minor, der Kraft, Stärke nach geringer, nachstehend, nicht gewachsen, unterliegend, minor (equus), Hor.: animus consiliis minor, Hor.: minor cedo monitis, Val. Flacc. – dah. minor m. Infin. = nicht gewachsen, nicht imstande, tanto certare minor, Hor. sat. 2, 3, 313: heu fatis superi certare minores! Sil. 5, 76.

C) der Zeit, dem Alter nach klein, 1) übh., klein, kurz, a) adi.: tempus, Lucr.: consuetudo, Ter.: nox, Val. Flacc.: vita, Lucan.: patientia, Phaedr. – dies sermone minor fuit, Ov. – minima pars temporis, Caes.: parvo post tempore, Val. Max. – b) subst., α) parvum, ī, n., eine kurze Zeit, in der Verbndg. parvo post, bald darauf, Plin.: quam parvom vixserim (so!), Corp. inscr. Lat. 2, 1233. – β) minimum ī, n., eine sehr kurze Zeit, ne minimum quidem temporis, Tac. – c) adv., minimum = sehr kurze Zeit, dormiebat m., Plin.; od. = sehr wenig, sehr selten, sexies

————

per annos; cum minimum, quater, Plin. – 2) insbes., dem Alter nach klein = jung, a) adi.: aetate parvi, Suet.: parvi liberi, Sall.: virgo, Catull.: Iuppiter, Ov.: infantes, Lucr. – aetas minor, das Jugendalter, Lact. u. Ambros.: aetate minor, Ov.: qui minor est natu, Cic.: aliquot annis minor natu, Cic.: minor triginta annis natus, Cic.: minor quinque et viginti annis natus, Nep.: minor quinquaginta annos natus, Frontin.: minor uno mense vel anno, Hor.: minor viginti annis, ICt.: minores viginti quinque annorum decuriones facti, ICt.: obsides ne minores octonûm denûm annorum etc., Liv.: videndum, ne sint (equae) minores trimae, maiores decem annorum, Varro. – cum minor (aetate) Hecuba fuerit quam Helena, Sen. – filia minor Ptolemaei regis, Caes.: minor Atrides, v. Menelaus, Ov.: Gordianus minor, Capit.: minor erus, der junge Herr (Sohn des Hauses, Ggstz. erus maior, der alte Herr), Komik. (s. Wagener Ter. heaut. 628). – u. absol. als jurist. t. t. = minorenn, ICt. – minimus natu horum omnium Timaeus, Cic.: minimus filius Phraatis, Iustin. – b) subst.: α) parvus, ī, m., ein kleiner Knabe, parva, ein kleines Mädchen, parvi, kleine Kinder, Ter., Cic. u. Hor.: dah. a parvo, von Jugend auf, Liv.; u. so (von mehreren od. v. einem, der von sich im Plur. spricht) a parvis, Ter. u. Cic. – β) minores = jüngere Leute, junge Leute, Hor. u. Ov. – u. die Jüngeren = die Kinder, Lact. u. Sil.; od. = die

————

Nachkommen, die Nachwelt, Lucr. 5, 1197. Verg. u. Sil.

⇒ Eig., aber ungewöhnlicher Compar. parvior, Cael. Aur. de morb. chron. 2, 1, 26 (wo volantum parviores); u. Superl. parvissimus, Varro sat. Men. 375. Lucr. 1, 615 u.a. Cael. Aur. de morb. chron. 1, 1, 5 u. 29; 2, 13, 172. Veget. mil. 1, 8. p. 13, 2, L.² Oros. 2, 18, 4 u. 7, 27, 6. – archaist. minerrimus, Paul. ex Fest. 122, 17. – Gesteigerter Superl. (spätlat., wie ελαχιστότατος spätgriech.) minimissimus, Arnob. 5, 7 u. 14. Itala (Tolet.) 4. regg. 18, 24.

Sandaliōtis, idis, Akk. im, f. (Σανδαλιῶτις), Bezeichnung der Insel Sardinien von ihrer Sandalenform, Timaeus b. Plin. 3, 85.

varietās, ātis, f. (varius), die Mannigfaltigkeit, I) eig., die Mannigfaltigkeit der Farben, das Bunte, die Nuancen (s. Cic. de fin. 2, 10), colorum, Plin.: florum, Cic.: pellium, Caes.: picturae, Plin. – meton., die bunte, gestickte Kleidung, circumamicta varietate, Augustin. de civ. dei 17, 16, 2: circumamicta varietatibus, Vulg. psalm. 45, 15. – II) übtr.: A) im allg., die Mannigfaltigkeit, Verschiedenheit, Abwechselung, die verschiedenen Arten, Nuancen, pomorum, Cic.: macularum, Sen.: gentium, Cic.: vocum, Cic.: caeli, Cic.: iuris, Cic.: temporum, abwechselnde Zeitumstände, Tac.: bellum in multa varietate versatum est, wurde mit sehr wechselndem Glücke geführt, Cic.: foeda ex albo varietas, die Bleichsucht, Sen. nat. qu. 3, 25, 11. – Plur., varietates temporum, Wechsel der Jahreszeiten, Cic. de nat. deor. 1, 4: varietates annonae, Schwankungen der Getreidepreise, Liv. 7, 31, 1: varietatibus distinguere opus, durch Adw. des Stoffes, Liv. 9, 17, 1. – B) insbes.: 1) die Mannigfaltigkeit = Vielseitigkeit, der Ideen, der Kenntnisse, Bildung, cuius (Socratis) multiplex ratio disputandi rerumque varietas (M. der Ideen), Cic.: Timaeus longe eruditissimus et rerum copiā et sententiarum varietate abundantissimus, Cic.: vir varietate promptissimus, Plin. ep. – 2) die Verschiedenheit der Meinung, der Ansicht, des Willens,

————

in disputationibus, Cic.: tanta sunt in varietate ac dissensione, ut etc., sie haben so verschiedene und entgegengesetzte Meinungen, daß usw., Cic.: magna mihi varietas voluntatis et dissimilitudo opinionis ac iudicii, Cic.: sed declinanda varietas saepe satietati coniuncta, doch genug der Verschiedenheit der Meinungen, die oft mit Überdruß verbunden ist, Amm. 15, 9, 7. – 3) die Unbeständigkeit der Gesinnung, die veränderliche Laune, der Wankelmut, venditorum (der Verkäufer), Cic. de domo 11: varietas atque infidelitas exercitus eius, Planc. in Cic. ep. 10, 18, 2: qui in eius varietate sunt versati, seine Launen erfahren haben, Cic. Verr. 5, 132: varietas autem tanta fuit Antonini Bassiani, ut modo fautores Getae, modo inimicos occīderet, Spart. Anton. Get. 7, 6.

impŏlītus ( inp-), a, um, adj. [2. in-politus], unpolished, rough (class.).

Lit.:

structurae lapidum impolitorum,

Quint. 8,63. —

Trop., unpolished, inelegant, unrefined (class.):

orationes Catonis valde laudo, significant enim quandam formam ingenii, sed admodum impolitam et plane rudem,

Cic. Brut. 85, 294; cf.:

genus hebes atque impolitum,

id. de Or. 2, 31, 133:

Timaeus ipsa compositione verborum non impolitus,

id. ib. 2, 14, 58:

grammaticus,

Quint. 1, 5, 7:

impolitae vero res et acerbae si erunt relictae, efferent se aliquando, etc.,

i. e. unfinished, Cic. Prov. Cons. 14, 34. —

* Adv.: impŏlītē, without ornament:

tibi breviter impoliteque dicenti,

Cic. de Or. 1, 49, 214.

impŏlītus ( inp-), a, um, adj. [2. in-politus], unpolished, rough (class.).

Lit.:

structurae lapidum impolitorum,

Quint. 8,63. —

Trop., unpolished, inelegant, unrefined (class.):

orationes Catonis valde laudo, significant enim quandam formam ingenii, sed admodum impolitam et plane rudem,

Cic. Brut. 85, 294; cf.:

genus hebes atque impolitum,

id. de Or. 2, 31, 133:

Timaeus ipsa compositione verborum non impolitus,

id. ib. 2, 14, 58:

grammaticus,

Quint. 1, 5, 7:

impolitae vero res et acerbae si erunt relictae, efferent se aliquando, etc.,

i. e. unfinished, Cic. Prov. Cons. 14, 34. —

* Adv.: impŏlītē, without ornament:

tibi breviter impoliteque dicenti,

Cic. de Or. 1, 49, 214.

ōrātĭo, ōnis, f. [oro], a speaking, speech, discourse, language

In gen., the connection of words to express thought:

non est autem in verbo modus hic, sed in oratione, id est, in continuatione verborum,

Cic. 3, 42, 167.

Speech, the power or faculty of speech, the habit or use of language:

quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes,

Cic. Off. 1, 16, 50:

natura vi rationis hominem conciliat homini et ad orationis et ad vitae societatem,

id. ib. 1, 4, 12.—

Speech, language, utterance; opp. to fact, action, etc.:

lenitudo orationis, mollitudo corporis,

Cic. Tusc. 5, 16, 46:

idque videns Epicurus re tollit, oratione relinquit deos,

id. N. D. 1, 44, 123:

qui sunt leves locutores... eorum orationem bene existimatum est in ore nasci, non in pectore,

Gell. 1, 15, 1:

nam quid te igitur rettulit beneficum esse oratione, si ad rem auxilium emortuum est,

Plaut. Ep. 1, 2, 19:

ut in vitā, sic in oratione, nihil est difficilius quam quid deceat videre,

Cic. Or. 21, 70: qualis homo ipse esset, talem ejus esse orationem;

orationi autem facta similia, factis vitam,

id. Tusc. 5, 16, 47:

partes igitur orationis secundum dialecticos duae, nomen et verbum,

parts of speech, Prisc. 2, 4, 15.—

Hence, a mode of speaking; a kind, manner, style of speech; language:

quin tu istanc orationem hinc veterem atque antiquam amoves. Nam proletario sermone nunc utere,

Plaut. Mil. 3, 1, 155: nam opulenti cum loquuntur pariter atque ignobiles, eadem dicta eademque oratio aequa non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3: quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit, id. ap. Non. p. 512, 8:

aliam nunc mihi orationem despoliato praedicas,

Plaut. As. 1, 3, 52: Creta est profecto horum hominum oratio, quam orationem [p. 1275] hanc aures dulce devorant, id. Poen. 5, 2, 9:

(Andria et Perinthia) non ita sunt dissimili argumento, sed tamen Dissimili oratione,

Ter. And. prol. 11.—Esp. (in gram.): oratio obliqua, indirect speech, the use of dependent clauses in citing the language of others:

quam (orationem) obliquam Pompeius Trogus exposuit (opp. to conciones directae),

Just. 38, 3, 11.—Hence,

Mode of speech, language, use of language, style:

mollis est enim oratio philosophorum,

Cic. Or. 19, 64:

(fabulae) tenui oratione et scripturā levi,

Ter. Phorm. prol. 5:

ut Stoicorum est astrictior oratio aliquantoque contractior, quam aures populi requirunt, sic illorum (Peripateticorum) liberior et latior, quam patitur consuetudo judiciorum et fori,

Cic. Brut. 31, 120:

orationem Latinam efficies profecto legendis nostris pleniorem,

id. Off. 1, 1, 2; cf. id. ib. 1, 1, 1.—

Esp., the language of any people or nation:

Timaeus in historiis quas oratione Graecā composuit,

Gell. 11, 1, 1:

semper cum Graecis Latina (exempla) conjunxi... ut par sis in utriusque orationis facultate,

Cic. Off. 1, 1, 1.—

In partic., formal language, artificial discourse, set speech (opp. to sermo, ordinary speech, conversational language):

mollis est oratio philosophorum et umbratilis, nec verbis instructa popularibus nec vincta numeris, sed soluta liberius: itaque sermo potiusquam oratio dicitur. Quamquam enim omnis locutio oratio est, tamen unius oratoris locutio hoc proprio dignata nomine est,

Cic. Or. 19, 64; cf.:

et quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis, contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus, sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur, sequatur etiam convivia,

id. Off. 1, 37, 132.—Hence,

A set speech, harangue, discourse, oration:

(oratio) ut gravis, ut suavis, ut erudita sit, ut liberalis, ut polita, ut sensus, ut doloris habeat quantum opus sit, non est singulorum articulorum: in toto spectantur haec corpore, etc.,

Cic. de Or. 3, 25, 96; cf.

the context: illam orationem disertam sibi et oratoriam videri, fortem et virilem non videri,

id. ib. 1, 54, 231:

hanc habere orationem mecum principio institit,

Ter. Hec. 3, 3, 21:

pleraeque scribuntur orationes habitae jam, non ut habeantur,

Cic. Brut. 24, 91:

non est haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

id. Mur. 29, 61:

ignarus faciundae ac poliendae orationis,

id. de Or. 1, 14, 63:

in orationibus hisce ipsis judiciorum, contionum, senatus,

id. ib. 1, 16, 73:

quanta illa, di immortales, fuit gravitas, quanta in oratione majestas! sed adfuistis, et est in manibus oratio,

id. Lael. 25, 96:

qui orationem adversus rem publicam habuissent, eorum bona in publicum adducebat,

Caes. B. C. 2, 18, 5:

ab adulescentiā confecit orationes,

Nep. Cat. 3, 3:

Catonis aliae acerbae orationes extant, etc.,

Liv. 39, 42, 6:

oratio plebi acceptior,

id. 3, 69:

accurata et polita,

Cic. Brut. 95, 326:

longa,

Liv. 34, 5:

acris et vehemens,

Quint. 5, 13, 25:

admirabilis,

Cic. de Or. 3, 25, 94:

angusta et concisa, opp. collata et diffusa,

id. Or. 56, 187:

aspera, tristis, horrida, neque perfecta neque conclusa, opp. laevis et structa et terminata,

id. ib. 5, 20:

circumcisa et brevis,

Plin. Ep. 1, 20, 4:

rotunda et undique circumcisa,

Quint. 8, 5, 27:

cohaerens,

Cic. de Or. 3, 44, 173:

concinna,

id. ib. 3, 25, 98:

stabilis, opp. volubilis,

id. Or. 56, 187.—

Transf.

The power of oratory, eloquence:

tantam vim habet illa, quae recte a bono poëtā dicta est, flexamina atque omnium regina rerum oratio, ut non modo inclinantem excipere aut stantem inclinare, sed etiam adversantem ac repugnantem ut imperator fortis ac bonus capere possit,

Cic. de Or. 2, 44, 187:

satis in eo fuisse orationis atque ingenii,

id. Brut. 45, 165:

non enim verendum est ne te in tam bonā causā deficiat oratio,

Lact. 2, 3.—

Prose (opp. to poetry):

et in poëmatis et in oratione,

Cic. Or. 21, 70.—

(In gram.) A sentence, a clause expressing a complete sense:

oratio est ordinatio dictionum congrua sententiam perfectam demonstrans,

Prisc. 2, 4, 15:

oratio dicitur liber rhetoricus, necnon unaquaeque dictio hoc saepe nomine nuncupatur cum plenam ostendit sententiam,

id. ib.: defectio litterae, et syllabae, et dictionis, et orationis, id. 17, 1, 5.—

(Under the empire.) An imperial message, rescript:

orationes ad senatum missae,

Suet. Ner. 15:

oratio principis per quaestorem ejus audita est,

Tac. A. 16, 27:

orationesque in senatu recitaret etiam quaestoris vice,

Suet. Tit. 6; cf. id. Aug. 65.—

A prayer, an address to the Deity (eccl. Lat.):

respice ad orationem servi tui,

Vulg. 3 Reg. 8, 28:

per orationes Dominum rogantes,

id. 2 Macc. 10, 16:

pernoctans in oratione Dei,

id. Luc. 6, 12.—Also absol., prayer, the habit or practice of prayer:

perseverantes in oratione,

Vulg. Act. 1, 14:

orationi instate,

id. Col. 4, 2; cf. Gell. 13, 22, 1.

rĕ-pĕto, īvi or ĭi, ītum, 3, v. a., to fall upon or attack again or anew, to strike again (syn. repercutio).

Lit. (in gen. not till after the Aug. per.):

regem repetitum saepius cuspide ad terram affixit,

after he had repeatedly attacked him, Liv. 4, 19; cf.:

mulam calcibus et canem morsu,

Sen. Ira, 3, 27, 1:

repetita per ilia ferrum,

Ov. M. 4, 733; 6, 562.— Absol.:

bis cavere, bis repetere,

to attack twice, Quint. 5, 13, 54:

signum erat omnium, Repete!

strike again, Suet. Calig. 58:

ad Nolam armis repetendam,

Liv. 9, 28:

repetitus toxico,

id. Claud. 44. —

In partic.

To prosecute again:

condicione propositā, ut, si quem quis repetere vellet, par periculum poenae subiret,

Suet. Aug. 32; id. Dom. 8 and 9; Dig. 48, 2, 3; 48, 16, 10; 15.—

To seek again; to go back to, return to, revisit a person or thing.

With acc.:

fratresque virumque,

Ov. H. 3, 143:

Nearchum,

Hor. C. 3, 20, 6:

Penates, ab orā Hispanā,

id. ib. 3, 14, 3:

viam, quā venisset,

to retrace, Liv. 35, 28; cf. id. 9, 2, 8:

castra,

id. 31, 21; Suet. Tib. 12:

domum,

Hor. C. 1, 15, 6; Ov. P. 4, 4, 41; id. M. 3, 204:

patriam,

id. H. 18, 123; Just. 32, 3, 7:

Africam,

Liv. 25. 27:

locum,

id. 3, 63:

retro Apuliam,

id. 22, 18; cf. id. 31, 45 fin.; 40, 58 fin.:

rursus Bithyniam,

Suet. Caes. 2:

urbem atque ordinem senatorium,

id. Vit. 1:

paludes,

Hor. C. 3, 27, 9:

cavum,

id. Ep. 1, 7, 33:

praesepia,

Verg. E. 7, 39:

urbem,

id. A. 2, 749:

Macedoniam,

Nep. Eum. 6, 1:

pugnam (shortly before, redire in pugnam),

Liv. 37, 43:

expeditionem,

Suet. Claud. 1.—

With prep.:

onerarias retro in Africam repetere,

Liv. 25, 25 fin. Drak.:

ad vada,

Verg. Cul. 104:

ad prima vestigia,

Grat. Cyn. 245.—

Absol.:

quid enim repetiimus (sc. patriam)?

Liv. 5, 51.—Freq. in medic. lang., to return, recur:

morbi repetunt,

Cels. 2, 1; 3, 22; 4, 4; 14 al. —

Transf. (class.).

To fetch, bring, or take back (cf. revoco).

Lit.:

filium istinc repetere,

Plaut. Truc. 4, 3, 72:

repudiatus repetor,

Ter. And. 1, 5, 14:

Lysias est Atticus, quamquam Timaeus eum quasi Liciniā et Muciā lege repetit Syracusas,

Cic. Brut. 16, 63:

qui maxime me repetistis atque revocastis,

id. Dom. 57, 144:

navigo in Ephesum, ut aurum repetam ab Theotimo domum,

Plaut. Bacch. 4, 6, 7:

ad haec (impedimenta) repetenda,

Caes. B. C. 3, 76:

aliquid ab Urbe,

Suet. Calig. 39; cf.:

thoracem Magni Alexandri e conditorio ejus,

id. ib. 52 fin.:

partem reliquam copiarum continenti,

id. Aug. 16:

alii (elephanti) deinde repetiti ac trajecti sunt,

others were then brought and passed over, Liv. 21, 28:

ut alium repetat in eundem rogum,

Sen. Oedip. 61. —

Trop., in partic.

To take hold of or undertake again; to enter upon again; to recommence, resume, renew, repeat an action, a speech, etc. (cf.:

renovo, restauro): praetermissa repetimus, incohata persequimur,

Cic. Fin. 5, 19, 51:

longo intervallo haec studia repetentem,

id. Fat. 2, 4; id. Att. 15, 11, 1:

oratio carens hac virtute (sc. ordine) necesse est multa repetat, multa transeat,

Quint. 7, prooem. §

3: ad verbum repetita reddantur,

id. 11, 2, 39 et saep.:

eadem vetera consilia,

Cic. Verr. 1, 6, 17:

hoc primus repetas opus, hoc postremus omittas,

Hor. Ep. 1, 6, 48:

susurri Compositā repetantur horā,

id. C. 1, 9, 20:

relicta,

id. Ep. 1, 7, 97:

verba,

Ov. H. 20, 9:

audita,

id. ib. 20, 193:

repetitum Mulciber aevum Poscit,

id. M. 9, 422:

auspicia de integro,

Liv. 5, 17:

pugnam,

id. 10, 36 acrius bellum, Just. 12, 2, 13:

iter,

Ov. A. A. 3, 747:

sollemnia,

Tac. A. 3, 6 fin.:

spectacula ex antiquitate,

to restore, Suet. Claud. 21; cf.:

genera ignominiarum ex antiquitate,

id. Tib. 19:

legatum,

Dig. 30, 1, 32:

usum fructum,

ib. 7, 4, 3.— With de:

de mutatione litterarum nihil repetere hic necesse est,

Quint. 1, 7, 13.— With object-clause:

repetam necesse est, infinitas esse species,

Quint. 6, 3, 101; 46: ut repetam coeptum pertexere dictis, Lucr. 1, 418; cf.:

commemorare res,

id. 6, 936.— Poet.: rĕpĕtītus, a, um, as an adv., repeatedly, anew, again:

repetita suis percussit pectora palmis,

Ov. M. 5, 473; 12, 287:

robora caedit,

id. ib. 8, 769:

vellera mollibat longo tractu,

by drawing out repeatedly, id. ib. 6, 20; cf.:

haec decies repetita placebit,

Hor. A. P. 365. —

In discourse, to draw, deduce, derive from anywhere; to go back to, begin from anywhere (cf. deduco):

populum a stirpe,

Cic. Rep. 3, 12, 21:

repetere populi originem,

id. ib. 2, 1, 3:

ipsius juris ortum a fonte... stirpem juris a naturā,

id. Leg. 1, 6, 20:

usque a Corace nescio quo et Tisiā,

id. de Or. 1, 20, 91; 2, 2, 6:

ab ultimā antiquitate,

id. Fin. 1, 20, 65:

brevis erit narratio, si non ab ultimo repetetur,

id. Inv. 1, 20, 28; Quint. 5, 10, 83:

aliquid a Platonis auctoritate,

Cic. Tusc. 5, 12, 34:

ingressio non ex oratoriis disputationibus ducta sed e mediā philosophiā repetita,

id. Or. 3, 11:

res remotas ex litterarum monumentis,

id. Inv. 1, 1, 1: initia amicitiae ex parentibus nostris, Bithyn. ap. Cic. Fam. 6, 16 init.:

verba ex ultimis tenebris, ex vetustate,

Quint. 8, 3, 25; 11, 1, 49; 1, 4, 4:

alte vero et, ut oportet, a capite repetis, quod quaerimus,

Cic. Leg. 1, 6, 18:

tam longa et tam alte repetita oratio,

id. de Or. 3, 24, 91; id. Rep. 4, 4, 4:

repetam paulo altius, etc.,

id. Clu. 24, 66:

altius omnem Expediam primā repetens ab origine famam,

Verg. G. 4, 286; so,

altius,

Quint. 5, 7, 27; 6, 2, 2; 11, 1, 62; Suet. Ner. 2:

transilire ante pedes posita et alia longe repetita sumere,

Cic. de Or. 3, 40, 160; so,

longe,

id. Fam. 13, 29, 2; id. Div. 2, 58, 119:

longius,

id. Inv. 1, 49, 91; Quint. 5, 7, 17; 5, 11, 23:

repetitis atque enumeratis diebus,

reckoned backwards, Caes. B. C. 3, 105; so,

repetitis diebus ex die vulneris,

Dig. 9, 2, 51, § 2:

repetitā die,

ib. 10, 4, 9, § 6; 39, 2, 15, § 31; 43, 19, 1, § 10; 22, 4, 3.—

Repetere aliquid memoriā, memoriam rei, or (rarely without memoriā) aliquid, to call up again in the mind; to call to mind, recall, recollect (cf.:

revoco, recordor): cogitanti mihi saepenumero et memoriā vetera repetenti,

Cic. de Or. 1, 1, 1; id. Fam. 11, 27, 2; id. Rep. 1, 8, 13; Verg. A. 1, 372:

repete memoriā tecum, quando, etc.,

Sen. Brev. Vit. 3, 3; cf. with object-clause: memoriā repeto, diem esse hodiernum, quo, etc., Scipio Afric. ap. Gell. 4, 18, 3; Quint. 1, 6, 10:

repete temporis illius memoriam,

Cic. Deiot. 7, 20; id. Verr. 2, 4, 47, § 105:

memoriam ex annalibus,

Liv. 8, 18:

veteris cujusdam memoriae recordationem,

Cic. de Or. 1, 2, 4.—Without memoriā:

reminisci quom ea, quae tenuit mens ac memoria, cogitando repetuntur,

Varr. L. L. 6, § 44 Müll.:

si omnium mearum praecepta litterarum repetes, intelleges, etc.,

Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7:

supra repetere et paucis instituta majorum disserere,

Sall. C. 5, 9:

unde tuos primum repetam, mea Cynthia, fastus,

Prop. 1, 18, 5:

cum repeto noctem, quā, etc.,

Ov. Tr. 1, 3, 3:

te animo repetentem exempla tuorum,

Verg. A. 12, 439.— With object-clause:

repeto, me correptum ab eo, cur ambularem,

Plin. Ep. 3, 5, 16; 7, 6, 7; 13; Suet. Gram. 4:

multum ante repetito, concordem sibi conjugem, etc.,

Tac. A. 3, 33.— Absol.:

inde usque repetens, hoc video,

Cic. Arch. 1, 1:

genitor mihi talia (namque Nunc repeto) Anchises fatorum arcana reliquit,

Verg. A. 7, 123; 3, 184.—

To ask, demand, or take again or back; to demand or claim what is due (syn. reposco).

In gen.

Lit.:

si quis mutuom quid dederit, fit pro proprio perditum, quom repetas,

Plaut. Trin. 4, 3, 45; cf. id. ib. 5, 2, 7:

suom,

id. Ps. 1, 3, 63:

neque repeto pro illā quidquam abs te pretii,

Ter. Eun. 4, 6, 11:

bona sua,

Cic. Verr. 2, 3, 13, § 32:

abs te sestertium miliens ex lege,

id. Div. in Caecil. 5, 19:

ereptas pecunias,

id. ib. 5, 18; cf.:

quae erepta sunt,

id. Sull. 32, 89:

mea promissa,

id. Planc. 42, 101:

obsides,

Caes. B. G. 1, 31:

urbes bello superatas in antiquum jus,

Liv. 35, 16, 6:

Homerum Colophonii civem esse dicunt suum, Chii suum vindicant, Salaminii repetunt,

Cic. Arch. 8, 19:

Cicero Gallum a Verticone repetit, qui litteras ad Caesarem referat,

applied again for, Caes. B. G. 5, 49:

si forte suas repetitum venerit plumas,

Hor. Ep. 1, 3, 18:

nec repetita sequi curet Proserpina matrem,

Verg. G. 1, 39:

Politorium rursus bello,

to retake, Liv. 1, 33, 3.—

Trop.: qui repetit eam, quam ego patri suo quondam spoponderim, dignitatem, Cic. Fl. 42, 106; cf.:

pro eo (beneficio) gratiam repetere,

Liv. 1, 47:

civitatem in libertatem,

id. 34, 22, 11:

parentum poenas a consceleratissimis filiis,

Cic. Rosc. Am. 24, 67:

ab isto eas poenas vi repetisse, aliquo,

id. Verr. 2, 5, 63, § 163:

ut ne mors quidem sit in repetendā libertate fugiendā,

in the effort to recover, id. Phil. 10, 10, 20:

libertatem per occasionem,

Liv. 3, 49; cf.:

dies ille libertatis improspere repetitae,

Tac. A. 1, 8:

beneficia ab aliquo,

Sall. J. 96, 2:

honores quasi debitos ab aliquo,

id. ib. 85, 37:

repete a me rempublicam,

take back from me, Suet. Caes. 78: repetitumque, duobus uti mandaretur consulum nomen imperiumque, it was demanded again, that, etc., Liv. 3, 33: se repetere, to recover one ' s self, Sen. Ep. 104, 6.—

In partic., publicists' and jurid. t. t.

Of the fetiales: repetere res, to demand back from the enemy things which they had taken as booty; hence, in gen., to demand satisfaction:

(fetiales) mittebantur antequam conciperetur (bellum), qui res repeterent,

Varr. L. L. 5, § 86 Müll.; Liv. 1, 32; 4, 30; 7, 6; 32; Cic. Off. 1, 11, 36:

jure gentium res repeto,

Sall. H. 3, 61, 17 Dietsch:

amissa bello repetere,

Just. 6, 6, 7; cf. clarigatio and clarigo. —

In jurid. lang.: res repetere, to demand back or reclaim one ' s property before a court:

in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

Cic. Mur. 2, 3.— Hence, transf., in gen., to seek to obtain, to reclaim: non ex jure manum consertum, sed magi' ferro Rem repetunt, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 277 Vahl.).—

Pecuniae repetundae, or simply repetundae, money or other things extorted by a provincial governor, and that are to be restored (at a later period, referring to any bribed officer):

L. Piso legem de pecuniis repetundis primus tulit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195; 2, 4, 25, § 56; id. Brut. 27, 106; id. Off. 2, 21, 75:

quorum causā judicium de pecuniis repetundis est constitutum,

id. Div. in Caecil. 4, 11:

clames te lege pecuniarum repetundarum non teneri,

id. Clu. 53, 148:

pecuniarum repetundarum reus,

Sall. C. 18, 3:

oppugnatus in judicio pecuniarum repetundarum,

id. ib. 49, 2:

quā lege a senatore ratio repeti solet de pecuniis repetundis,

Cic. Clu. 37, 104:

accusare de pecuniis repetundis,

id. Rab. Post. 4, 9; id. Clu. 41, 114:

cum de pecuniis repetundis nomen cujuspiam deferatur,

id. Div. in Caecil. 3, 10:

de pecuniis repetundis ad recuperatores itum est,

Tac. A. 1, 74 fin. —With ellipsis of pecuniis:

repetundarum causae, crimen, lex,

Quint. 4, 2, 85; 5, 7, 5; 4, 2, 15; Tac. A. 4, 19; 13, 43; 12, 22; 13, 33; id. H. 1, 77; 4, 45; Plin. Ep. 2, 11, 3:

repetundarum reus,

Val. Max. 9, 12, 7:

repetundarum argui,

Tac. A. 3, 33:

accusare,

Suet. Dom. 8:

postulari,

Tac. A. 3, 66; Suet. Caes. 4:

absolvi,

Tac. A. 13, 30:

convinci,

Suet. Caes. 43:

damnari,

Tac. A. 3, 70; 14, 28:

teneri,

id. ib. 11, 7: Pilius de repetundis eum postulavit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2 (for which, §

3, de pecuniis repetundis): neque absolutus neque damnatus Servilius de repetundis,

id. ib. §

3: damnatum repetundis consularem virum,

Suet. Oth. 2 fin.

vărĭĕtas, ātis, f. [varius], difference, diversity, variety (class.; used alike in sing. and plur.): varietas Latinum verbum est, idque proprie quidem in disparibus coloribus dicitur: sed transfertur in multa disparia: varium poëma, varia oratio, varii mores, varia fortuna;

voluptas etiam varia dici solet, cum percipitur ex multis dissimilibus rebus dissimiliter efficientibus voluptates,

Cic. Fin. 2, 3, 10:

florum omnium,

id. Sen. 15, 54:

Asia varietate fructuum facile omnibus terris antecedit,

id. Imp. Pomp. 6, 14:

ut in corporibus magnae dissimilitudines sunt, sic in animis exsistunt majores etiam varietates,

id. Off. 1, 30, 107; cf. id. Div. 2, 44, 92:

varietates vocum,

id. ib. 2, 3, 9:

caeli,

id. ib. 1, 36, 79:

rerum publicarum,

id. Rep. 3, 3, 4:

bellum in multā varietate terrā marique versatum,

i. e. changes, vicissitudes, id. Arch. 9, 21:

(Timaeus) sententiarum varietate abundantissimus,

id. de Or. 2, 14, 58:

esse in varietate ac dissensione,

variety of opinion, id. N. D. 1, 1, 2:

voluntatis,

difference of wish, id. Att. 1, 17, 1:

utilitatis varietates,

id. Rep. 1, 32, 49:

nec varietatem natura patitur,

id. ib. 3, 11, 18: extimescens varietatem atque infidelitatem exercitūs, changeableness, fickleness, inconstancy, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

ad varietates annonae horreum fore,

vicissitudes, Liv. 7, 31, 1:

figurarum,

Quint. 10, 2, 1:

juris,

id. 3, 6, 90:

nullum exspirantem versicolori quādam et numerosā varietate spectari proceres gulae narrant,

Plin. 9, 17, 30, § 66:

cum videamus tot varietates circumagi,

fluctuations of fortune, Plin. Ep. 4, 24, 6.—

Transf., varied clothing, colored attire:

circumamictā varietate, Aug. Civ. Dei, 17, 16, 2: circumamicta varietatibus,

Vulg. Psa. 44, 15.